Can, HandanAydın, Hatice Kübra2024-06-102024-06-102024-02-12Aydın, H. K. (2024). Çalışma belleğinin epizodik tampon bileşeninin alana özgü olan ve olmayan görevlerde satranç ustalarının hatırlama performansı üzerindeki etkisi. Yayınlanmamış doktora tezi. Bursa Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.https://hdl.handle.net/11452/41946Mevcut çalışmanın amacı, uzman performansında çalışma belleğinin epizodik tampon bileşenin rolünü ve performansın alana özgü olan ve olmayan materyallere göre değişip değişmediğini incelemektir. Bu amaçla 30 satranç oyuncusu (15 uzman, 15 acemi) epizodik tampon baskılamanın olduğu ve olmadığı koşullarda satranç ilişkili-anlamlı, satranç ilişkili-anlamsız ve kontrol hatırlama görevi performansları açısından karşılaştırılmıştır. Hatırlama görevi puan ortalamaları ve tepki süreleri 2 (uzmanlık düzeyi) X 3 (görev türü) X 2 (koşul) son faktörde tekrarlı ölçüm karma ANOVA ile analiz edilmiştir. Sonuçlar incelendiğinde, uzmanların acemilerden satranç ilişkili anlamlı ve anlamsız görevlerde daha yüksek puanlar aldığı, kontrol görevinde farklılaşmadığı görülmüştür. Epizodik tampon baskılama görevi, alana özgü materyallerde anlamlı bir bozucu etki yaratmazken kontrol görevi puan ortalamalarında düşüşe sebep olmuştur. Uzmanlar, her iki koşulda da acemilere göre satranç ilişkili anlamlı görevden daha yüksek puanlar almışlardır. Sonuçlar, tepki süresi açısından değerlendirildiğinde, uzmanların üç görev türünden en hızlı tepkiyi satranç ilişkili-anlamlı göreve en yavaş tepkiyi ise kontrol görevine verdikleri görülmüştür. Acemilerde ise görev türüne göre tepki süre ortalamalarında anlamlı bir farklılık görülmemektedir. Uzman ve acemilerin tepki süreleri görev türüne göre karşılaştırıldığında satranç ilişkili-anlamlı ve anlamsız görevlerinde uzmanlar acemilere göre daha hızlı tepki vermişlerdir. Kontrol görevinde uzman ve acemilerin tepki sürelerinde anlamlı bir fark yoktur. Uzmanlar iki koşulda da acemilere göre satranç ilişkili anlamlı hatırlama görevine daha hızlı tepki vermişlerdir. Bulgular uzmanlık teorileri bağlamında değerlendirilerek epizodik tampon ve uzun süreli çalışma belleğine yönelik açıklamalar getirilmiştir.The current study aims to examine the effect of the episodic buffer on expert performance. Whether performance varies with domain-specific and domain-general materials. 30 chess players (15 experts, 15 novices) were compared regarding meaningful, random, and control recall task performances in conditions with and without episodic buffer suppression. Mean scores and reaction times were analyzed with a 2 (skill level) X 3 (task type) X 2 (condition) repeated-measures mixed ANOVA. According to findings, experts received higher scores than novices in meaningful and random tasks, but there was no difference in the control task. According to the results, experts received higher scores than novices in meaningful and random tasks, but there was no difference in the control task. Although the episodic buffer suppression task did not create a significant disruptive effect on domain-related materials, the control task caused a decrease in mean scores. Experts scored higher on the domain-specific task than novices in both conditions. When the results are evaluated in terms of reaction time, experts react the fastest to the domain-specific task out of the three task types, while they react the slowest to the control task. For novices, there is no significant difference in reaction time depending on task type. Experts reacted faster than novices in meaningful and random recall tasks. Regarding reaction time, there is no significant difference in the control task between experts and novices. Experts responded faster to meaningful recall tasks than novices in both conditions. The results were evaluated in terms of expertise theories.XVI, 133 sayfatrinfo:eu-repo/semantics/openAccessUzmanlıkSatranç uzmanlığıÇalışma belleğiUzun süreli çalışma belleğiEpizodik tamponExpertiseChess expertiseWorking memoryLong term working memoryEpisodic bufferdoctoralThesis