Güncel Pediatri 2004 ; 2 : 140-144 Tunal› ve ark. Atopik Dermatit Tedavisi Atopik Dermatit Tedavisi fiükran Tunal›*, Emel Bülbül Baflkan** * Uluda¤ Üniversitesi T›p Fakültesi, Dermatoloji Anabilim Dal›, Prof.Dr. ** Uluda¤ Üniversitesi T›p Fakültesi, Dermatoloji Anabilim Dal›, Yrd.Doç.Dr. Atopik dermatit (AD); prevalans› ve insidans› özellikle bat› ül- ortak çal›flmalar yap›lm›fl olmas›na ra¤men henüz kabul gören kelerinde art›fl gösteren, derinin karmafl›k, kronik olarak tekrar- yeni bir tan›sal s›n›flama bulunmamaktad›r (5). lay›c› inflamatuvar bir hastal›¤›d›r. Hastalar ve aileleri üzerinde Bu makalede, atopik dermatit tedavisinde genel yaklafl›mlar, belirgin bir ekonomik yük ve morbiditeye sahiptir. ‹nfantil ekze- konvansiyonel ve yeni tedavi yöntemleri ile alternatif ve destek malar›n en s›k görülen formudur ve 5 yafl›na kadar çocuklar›n tedaviler hakk›nda temel bilgiler sunulmaktad›r. Makalede ele yaklafl›k %10-15’inde klinik tablo yerleflmektedir (1,2). AD zaman al›nan tedavi basamaklar› tablo 1 ve tablo 2’de özetlenmifltir. içinde spontan iyileflebilmekle beraber atopik hastalar›n %30 ila %80’ninde yaflam›n ileri dönemlerinde özellikle emosyonel ve fi- Ailenin E¤itimi ziksel stresle alevlenmeler görülebilir (2). fiiddetli ve kolayl›kla tetiklenebilen kafl›nt› bu hastal›¤›n bafll›- Atopik dermatit tedavisine hastan›n ve ailenin e¤itimi ile bafl- ca özelli¤idir ve birçok klinik bulgu derinin kafl›nmas› veya sür- lanmal›d›r. Özellikle bu hastal›¤›n ömür boyu sürebilece¤i, dö- tünmesine ikincil olarak geliflir (3). Klinik olarak lezyonlar›n de- nem dönem deri belirtilerinde fliddetlenme veya kaybolma flek- ¤iflken da¤›l›m› (genellikle fleksural, bazen ekstansör veya gene- linde seyreden kronik bir hastal›k oldu¤u hasta ve yak›nlar›na ralize), morfolojisi (akut, subakut, kronik) ve kronolojisi (episodik uygun bir dille anlat›lmas› gerekmektedir. veya persistan) nedeniyle tan›s› zor olan bir antitedir. ‹nfantil dö- Tedaviye bafllamadan önce hastal›¤› fliddetlendirebilecek te- nemde (2 ay-2 yafl) bafll›ca yüz, gö¤üs ön duvar›, saçl› deri, bo- tikleyici faktörlerin belirtilmesi ve bu etkenlerden mümkün oldu- yun ve ekstremitelerin ekstansör yüzlerinde eritemli ve sulant›l› ¤unca korunulmas›n›n deri belirtilerini en aza indirebilece¤i vur- papüloveziküller görülür. Bilinçli kafl›nma 2. aydan itibaren geli- gulanmal›d›r. Hastan›n tetikleyici faktörlerden korunmas› iyice flir ve 18.ayda fleksural likenifikasyona rastlanabilir. Çocukluk belirtildikten sonra (Tablo 3) AD’in ikinci basamak tedavisi olan döneminde (4-10 yafl) lezyonlar daha az eksudatif, daha da¤›n›k topikal tedaviye bafllanmal›d›r (5-7). yerleflimli olup s›kl›kla boyun, el bile¤i, dirsek ve dizlerin fleksör bölgelerinde gözlenmektedir. Sulant›s›z papüller, ekskoriasyon- Derinin Nemlendirilmesi lar, likenifikasyon ve periorbital ödem ve eriteme s›k rastlan›r. Adolasan ve yetiflkin dönemde (onlu yafllar ve erken yirmili yafl- ‹ster çocuk ister eriflkin AD’li hastalar›n ortak özelli¤i derinin lar) lezyonlar fleksural bölgeler ile göz çevresinde bafll›ca kuru, ileri derecede kuru olmas›d›r. Bu nedenle derinin nemlendirilme- likenifiye, hiperpigmente plaklardan oluflur. El ekzemalar› bazen si ilk tedavi seçene¤i olmal›d›r. Bu amaçla günde 2-3 kez 20 dk. atopik diyatezin kal›nt›s› olarak sebat edebilir. AD’in di¤er bilinen süre ile ›l›k banyo ile derinin nemlendirilmesi sa¤lanmal›d›r. An- klinik bulgular›; iktiyozis vulgaris, avuç içlerinde hiperlinearite, cak deri çok kuru ise banyo suyuna ya¤ eklenmelidir (1,7). Dennie-Morgan çizgileri ve keratozis pilaristir (1-4). Derinin temizli¤i nötr pH sabunlarla yap›lmal› ve ikincil enfek- AD’in tan›s› 1980 y›l›nda Hanifin ve Rajka’n›n ortaya koydukla- siyonlar› önlemek amac›yla antibakteriyel temizleyiciler kullan›l- r› major ve minör kriterlere dayanarak konmaktad›r (4). O zaman- mal›d›r (1,5,7). dan günümüze de¤in AD tan›s›n› güncellemek amac›yla birçok Banyodan hemen sonra stratum korneum bariyerini korumak Tablo 1: Hafif- orta fliddetli pediatrik atopik dermatit tedavisi. Topikal Oral z Derinin nemlendirilmesi z Setirizin z ‹rritanlardan korunma z Ketotifen z Düflük potentli topikal kortikosteroid z γ-linoleik asit z Katran z Kromolin sodyum z Çinko oksid Özel tedbirler: z Diyet z ‹rritanlardan korunma Yaz›flma adresi: Prof. Dr. fiükran Tunal›, Uludag Universitesi T›p Fakültesi Dermatoloji Anabilim Dal›, 16059, Bursa Tel: 224 442 81 44, e-mail: uluderm@uludag.edu.tr 140 GüncelPediatri Tunal› ve ark. Atopik Dermatit Tedavisi Güncel Pediatri 2004 ; 2 : 141-145 amac›yla deriye krem ve ya¤l› merhemler uygulanmal›d›r. Ancak deniyle haftada iki günden fazla sürülmemeleri, haftan›n di¤er deride gerginlik yaratt›klar› için losyonlar ve üre içeren prepa- günlerinde nemlendiricilerin kullan›lmas› s›kl›kla önerilen bir teda- ratlar önerilmemektedir. Derinin nemlendirilmesini sa¤lamak vi fleklidir. Kronik seyirli ve s›kl›kla nükslerle seyreden bir derma- amac›yla uygulanan topikal preparatlar 6 saat arayla verilmelidir toz olmas› nedeniyle AD tedavisinde özellikle orta potensli topikal (1). Topikal nemlendiriciler içinde bulunan parfüm, koruyucular kortikosteroidler verilmeli (Tablo 4) ve yüz, genital bölge ve aksil- ve renk maddeleri gibi katk› maddeleri deride irritasyona neden la gibi derinin ince oldu¤u bölgelere bir haftadan fazla süre ile uy- olduklar› için önerilen en zarars›z nemlendirici vazelindir. Deri- gulanmamal›d›r. Üç ayl›k veya daha büyük AD’li çocuklarda topi- nin nemlendirilmesi sa¤land›ktan sonra özellikle çocuk hastala- kal kortikosteroid gerekti¤inde FDA onay› olan “Flutikazon propi- ra, derilerini kafl›yarak yaralara sebep olduklar›ndan, gazl› bez- onat % 0.5” içeren krem tercih edilmelidir (1,5,7). den haz›rlanm›fl ›slak giysiler giydirilmelidir. Derideki enflamasyon azald›¤›nda topikal kortikosteroidlere araverilmeli ancak derinin nemlendirme tedavisine devam edilmelidir (9). AD’li hastalar›n deri nemledirilmesi sa¤land›ktan sonra özellikle Bir grup atopik dermatitli hasta topikal kortikosteroidlere ce- çok kafl›nt›l› aktif deri belirtilerinin tedavisinde fliddetli inflamasyonu vap vermeyebilir. Bunun sebepleri süperenfeksiyon olabilece¤i k›smen bask›layan topikal kortikosteroidler s›kl›kla kullan›lmaktad›r. gibi kullan›lan topikal steroidin potensinin düflük olmas›ndan ve- ya hasta uyumsuzlu¤undan da kaynaklanabilir (10). Topikal Kortikosteroidler Topikal Katran Topikal kortikosteroidler nemlendiricilerle birlikte kullan›l›r. Ge- AD tedavisinde deride likenifikasyon geliflti¤i durumlarda an- nel olarak etkili olabilecek en düflük potensli topikal kortikostero- ti-inflamatuvar etkisi nedeniyle katran preparatlar› kullan›lmak- idler kullan›lmal›d›r (8). Topikal kortikosteroidlerin yan etkileri ne- tad›r. Bunlar topikal olarak tek bafl›na uygulanabildi¤i gibi topi- Tablo 2: Orta-fliddetli pediatrik atopik dermatit tedavisi. z Ailenin e¤itimi z Ekstrakorporeal fotoferez *‹rritanlardan korunma Sistemik immun modülatörler *Derinin nemlendirilmesi z Siklosporin *Derinin ya¤lanmas› z Azatiyopurin z Orta potentli topikal kotrikosteroid z Mikofenolat mofetil z Sonra düflük potentli topikal kortikosteroid z ‹nterferon gamma z Katran z ‹ntravenöz immunglobulinler z Topikal takrolimus z Antilökotrien ajanlar z Topikal pimekrolimus z Interleukin-2 Oral z Talidomid z Ketotifen z Rheum AbE25 (anti IgE Ab=Omalizumab=Xolair) z Sistemik kortikosteroidler (bolus) z SRL-172 killed mycobacterium vaccinae z Kromolin sodyum z Timik hormon türevleri z Sedatifler z Peptit immunoterapi z Antibiyotikler z Antiviraller Alternatif Tedaviler z Antifungaller z Gama linoleik asit, primrose oil, borage oil z Fototerapi z Çin bitkileri kar›fl›m› UVA1, UVB, PUVA Tablo 3: Atopik dermatiti tetikleyen faktörler. Endojen Faktörler: Mikrobiyal faktörler: Terleme Viral enfeksiyonlar Deri kurulu¤u Staph.aureus Emosyonel stres Pityrosporonlar Kafl›nt› Candida Eksojen faktörler: Dermatofitler Kuru hava Kontakt ve aeroallerjenler: Yünlü ve sentetik giysiler Ev tozu akarlar› Sabunlar, deterjanlar Evcil hayvanlar Dezenfektanlar Polenler G›dalar: Mantarlar ‹nek sütü ‹nsan k›l› Yumurta S›cak yiyecek ve içecekler Alkol 141 GüncelPediatri Güncel Pediatri 2004 ; 2 : 141-145 Tunal› ve ark. Atopik Dermatit Tedavisi kal kortikosteroidlerle kombine edilerek de uygulanabilir. Ayr›ca sal›nmalar›n› bask›lar ve stafilokok antijenlerini etkilemeleri ne- deriye katran uyguland›ktan sonra sürülen nemlendiriciler çok deniyle AD tedavisinde kullan›lmaktad›r (12). Çocuk ve eriflkin daha etkili olmaktad›r. Saçl› deri lokalizasyonu olan olgularda AD’li olgularda %0.03, %0.1 ve %0.3 konsantrasyonlarda 1 y›l sü- ise katranl› flampuanlarla iyileflme sa¤lanabilmektedir (7,11). re ile günde iki kez deriye sürülür ve deri belirtileri iyilefltikten bir hafta sonra tedaviye ara verilmesi önerilir. AD skorad indeksini Topikal ‹mmün Düzenleyiciler %72-81 oran›nda azalt›r (12,13,16). Ancak 2 yafl›ndan küçük ço- cuklarda kullan›lmamaktad›r (16). AD tedavisinde en s›k tercih edilen ilaçlar›n bafl›nda topikal kor- Yap›lan araflt›rmalarda topikal takrolimus uygulanmas› sonu- tikosteroidler gelmektedir. Hastal›¤›n yayg›n deri tutulumu ile birlik- cu sistemik absorbsiyon olabilece¤i sonucuna var›lm›flt›r (14). te kronik seyirli olmas›, uzun süre kullan›lan topikal kortikosteroidle- Ayr›ca uygulanan deri bölgelerinde yanma, kafl›nt›, eritem ve re ba¤l› ciddi yan etkilerinin oluflmas› nedeniyle yeni tedavi seçe- bafla¤r›s› gibi yan etkiler görülebilmektedir (15). nekleri araflt›r›lm›flt›r. Bu araflt›rmalar›n sonucunda hastal›¤›n pato- Topikal pimecrolimus (elidel) genezi de göz önünde bulundurularak topikal ve sistemik immun T hücre ve mast hücre aktivasyonunu etkileyerek inflamatuvar modülatörler AD tedavisinde önemli bir yer almaya bafllam›flt›r. sitokinlerin sentezini ve ortama sal›nmalar›n› engeller. Minimal Topikal takrolimus (protopic) derecede deriden emilerek sistemik yan etki gösterebilir (12,13). Topikal immun modülatör olan takrolimus mast hücrelerinin Pimekrolimusun önemli özelliklerinden birisi 2 yafl›ndan küçük ço- degranülasyonuna engel olarak mediatör ve sitokinlerin ortama cuklarda dahi kullan›labilir olmas›d›r (16). % 1’lik pimekrolimus Tablo 4: Potenslerine göre topikal kortikosteroidler (8). GRUP JENER‹K ADI T‹CAR‹ ADI I-SUPERPOTENT %0.05 Klobetazol propionat Dermovate pom, kr, losyon Psoderm losyon Psovate pomad %0.03 Diflukortolon valerat Temetex pom, ya¤ pom, kr ‹mpetex krem Nerisona-C krem Travacort krem Travazol krem II-POTENT %0.1 Metilprednizolon aseponat Advantan pom,y¤ pom,kr %0.025 Beklametazon dipropionat Beklazon pom,krem, losy Beklamet krem %0.05 Betametazon dipropionat pomad Diprolen pomad %0.1 Halsinonid pomad Betacorton ya¤l› krem %0.1 Mometazon furoat pomad Elocon pomad III-ORTAPOTENT %0.05 Betametazon dipropionat Diprolen krem %0.01 Betametazon valerat pomad Betnovate pomad %0.1 Halsinonid Betacorton krem, Volog krem %0.1 Triamsinolon asetonid Kenacort-A pomad, krem %0.005 Flutikason propionat Cutivate pomad IV—ORTAPOTENT %0.1 Mometazon furoat Elocon krem V- ORTAPOTENT %0.01 Betametazon valerat Betnovate krem, losyon Celestoderm-V krem Dermakort krem %0.05 Flutikason propionat Cutivate krem %0.05 Klobetazon butirat Eumovate pomad, krem %0.025 Flokortolon asetonid Ultralan pom, krem, losyon %0.1 Hidrokortizon butirat Locoid ya¤l› krem, krem %0.1 Prednikarbat Dermatop pomad, krem,lsy %0.05 Halometazon monohidrat Sicorten krem, pomad VI-ZAYIF %0.025 Fluosinolon asetonid Synalar krem VII-ZAYIF %0.5 Hidrokortizon Hipocort krem, fort krem Üreacort krem %0.5 Prednizolon asetat Hexacorton krem %0.02 Flumetazon pivalat Locacorton-V krem Locaselen pomad %0.1 Deksametazon Maxidex pomad %0.125 Prednizolon Prednol krem, pomad Prednol-A krem, pomad 142 GüncelPediatri Tunal› ve ark. Atopik Dermatit Tedavisi Güncel Pediatri 2004 ; 2 : 141-145 krem (elidel) 3-6 hafta süre ile günde iki kez uygulan›r ve takiben tanmas›na karfl›n (22), di¤er bir araflt›rmada dar-band UVB’nin 1 y›la kadar gerektikçe kullan›labilir. Yap›lan araflt›rmalarda sko- daha az etkili oldu¤u bildirilmifltir (23). rad indeksi %50-75 oranda azaltt›¤› bildirilmifltir (12,13,14). AD’li çocuk olgularda ise dar-band UVB tedavisinin kafl›nt› ve deri belirtilerinin yayg›nl›¤›n› azaltt›¤› ancak tam bir iyileflme sa¤- Sistemik Tedavi lamad›¤› bildirilmektedir (19). Ancak dar-band UVB fototerapisi- nin, di¤er tedavilere yan›t vermeyen seçilmifl çocuklarda ve erifl- AD’li olgular›n vücut yüzeyinin %25’inde deri belirtisi varsa, teda- kinlerde kullan›lmas› önerilmektedir (24,25). UVA ve UVB kombi- viye sistemik kortikosteroidler eklenebilir (10). K›sa süreli prednizon nasyon tedavisi baz› araflt›rmac›lar taraf›ndan önerilmektedir. Bu veya prednizolon kullan›larak akut ataklar kontrol alt›na al›nd›ktan tedavi ile %48 oran›nda bir iyileflme elde edildi¤i bildirilmifltir (19). sonra di¤er tedavi seçeneklerine geçilmesi önerilmektedir (11). PUVA tedavisi oral olarak verilen 8-metoksipsoralen (8-MOP) AD’li hastalarda deri kurulu¤unun ard›ndan s›k›nt› yaratan di- ile UVA’n›n kombinasyonudur. 8-MOP oral olarak veya banyo ¤er bir sorun fliddetli kafl›nt› ve bu kafl›nt›ya ba¤l› olarak geliflen fleklinde uygulanmaktad›r. PUVA tedavisi özellikle topikal korti- deride kafl›nt› izleri, süperenfeksiyonlar, kanama, likenifikasyon, kosteroidlere ba¤l› yan etki geliflen AD’li çocuklarda kullan›l- kafl›nt›l› nodüller, uyku düzensizlikleri ve yaflam kalitesinin azal- maktad›r. Haftada 3 kez 0.5 mg/kg/gün 8-MOP ve UVA’n›n 9 haf- mas›d›r. Bu flikayetleri gidermek amac›yla sistemik antihistami- ta süre ile uygulanmas› önerilmektedir. Eritem, pruritus, ve pig- nikler ve anksiyolitikler kullan›lmaktad›r. mentasyon art›fl› gibi erken yan etkilerinin yan›nda deri yafllan- AD’in sistemik tedavisinde kafl›nt›y› azaltmak amac›yla özel- mas› ve malignite gibi geç yan etkilerine rastlanmaktad›r. Topi- likle ikinci kuflak antihistaminiklerden setirizin 10 mg/gün, ayr›ca kal PUVA tedavisinin sistemik yan etkileri yoktur (19,21). ketotifen, sodyum kromoglikat kullan›lmaktad›r. Ancak topikal Di¤er tedavilere yan›t vermeyen fliddetli AD’li çocuk olgulara antihistaminiklerin ve aneztezik maddelerin deride irritasyona haftada iki kez PUVA tedavisiyle 9 hafta sonra %74 iyileflme sa¤- neden olmalar›ndan dolay› AD tedavisinde önerilmemektedir. land›¤› saptanm›flt›r. Ancak sistemik yan etkileri nedeniyle s›n›r- Özellikle gece artan kafl›nt›lar›n uykusuzlu¤a neden oldu¤u olgu- l› olgulara uygulanmas› gerekir (10). larda trisiklik antidepresanlardan doksepin 10-50 mg/gün kulla- n›lmaktad›r ancak yetersiz oldu¤u durumlarda tedaviye k›sa sü- Ekstrakorporeal Fotoferez reli sedatifler eklenmektedir (1,7,10,18). Sistemik antihistaminik, trisiklik antidepresanlar ve sedatif- Ekstrakorporeal fotoferez (ECP) di¤er tedavilere yan›t verme- lerle özellikle gece kafl›nt›lar› kontrol alt›na al›nabilmektedir. An- yen AD’li olgularda uygulanmal›d›r. ‹kifler haftal›k aralarla yap›- cak olgular›n ço¤unda derideki aç›k yaralarda özellikle staph.aureus’a ba¤l› sekonder enfeksiyonlar geliflti¤inde tedavi- lan ECP ile %29 olguda tam bir klinik iyileflme sa¤land›¤› bildiril- ye sistemik antibiyotiklerden sefalosporinler 7-10 gün süre ile mektedir (12). eklenmektedir. Eriflkinlerde 1 g/gün, çocuklarda ise 25-50 mg/kg/gün dozunda kullan›lmas› gerekmektedir (10). Son zaman- Sistemik ‹mmün Düzenleyiciler larda sistemik olarak verilen makrolid antibiyotiklerin AD’de farkl› bir etki göstererek IL-6 ve IL-8 gibi sitokinlerin bask›lanma- Klasik tedavilere dirençli yayg›n yerleflim gösteren AD’li olgu- s›n› sa¤layarak anti-pruritik etki gösterdi¤i bildirilmektedir (3). lar›n tedavisinde siklosporin, azatiyopurin mikofenolat mofetil, AD seyri s›ras›nda s›k tekrarlayan herpes enfeksiyonlu olgularda, IFN-g ve intravenöz immunglobulinler (IvIg) gibi sistemik immun 400 mg, günde 2 kez oral asiklovir tedavisi ile nüksler önlenebilmek- modülatörler kullan›lmaya bafllanm›flt›r (26). tedir (2,10). Yine AD’de funguslar›n rolü kesinlik kazanmamakla bir- Siklosporin likte yüzeyel dermatofit ve pityriasis ovale enfeksiyonlar› topikal ve- Yüksek immun bask›lay›c› etki gösteren makrolid bir ajand›r. ya sistemik antifungal ilaçlarla tedavi edilebilmektedir (10). Sistemik olarak kullan›ld›¤›nda T-helper lenfosit proliferasyonu- nu ve lenfositlerde IL-2 reseptör oluflumunu engellemektedir ve Fototerapi T-supresor lenfosit oran›n› artt›rmaktad›r. Ayr›ca Langerhans hücrelerinin antijen sunma aktivitesini engelleme ve mast hüc- AD tedavisinde de¤iflik fototerapi yöntemleri oldukça etkili ol- relerini stabilize etme özelli¤i vard›r (26,27). maktad›r. Bu amaçla de¤iflik dozlarda UVA1, UVB, dar-bant fiiddetli AD’li hastalarda tedavi amac›yla önerilen doz 48 haf- UVB, oral ve banyo fleklinde PUVA, Ekstrakorporeal fotoferez ile ta süre ile 3mg/kg/gündür. Bu dozda yeterli sonuç al›nmayan ol- ilgili özgül protokoller haz›rlanm›flt›r. Ultraviyole tedavisinin etki- gularda 5mg/kg/gün dozda tedavi önerilmektedir. Siklosporinin lerinden biri Staph.aureus üzerine do¤rudan antimikrobiyal etki- etkisi tedaviye bafllad›ktan iki hafta sonra görülmekte ve önce- sidir ve UVA serbest radikalleri ortaya ç›kararak apoptozisi likle kafl›nt› azalmaktad›r. Tedaviye bafllad›ktan 8 hafta sonra ise azaltmaktad›r. Bunlara ek olarak UV enerjisi inflamatuvar hücre- skorad indekste azalma görülmektedir. Kronik olgularda geliflen lerin sitokin salg›lanmas›n› etkilemektedir. Fototerapi ayn› za- likenifikasyon ise tedavinin 6.haftas›nda % 35 oran›nda azalmak- manda lezyonlu derideki Langerhans hücre fonksiyonlar›n› bas- tad›r (26). Nüks oran›n› azaltmak amac›yla düflük doz ile idame k›lamaktad›r (19,20). Standard UVB (280-315 nm) tedavisi AD’de tedavisi önerilmektedir. etkili ve çok s›k kullan›lan bir tedavi fleklidir. Ancak s›kl›kla akut Sistemik olarak kullan›lan siklosporine ba¤l› nefrotoksisite, yan etkilerine rastlanmaktad›r (20,21). Dar band UVB (311-313 tremor, hipertansiyon, k›llanma gibi yan etkiler geliflebilmekte- nm) fototerapisi AD’de kortikosteroid kullan›m›n› ve kafl›nt›y› dir. Hastalar›n takibinde kreatinin seviyesinin ölçülmesi gerek- azalt›r, normal uyku düzenini sa¤lar. mektedir (26). AD tedavisinde dar-band UVB’nin etkisi ile ilgili bir çal›flmada Azatiyopurin 3 hafta sonra 9.2 J/cm2 dozda tüm hastalar›n iyileflti¤inin sap- Azatiyopurin fliddetli AD tedavisinde önerilen di¤er bir immun 143 GüncelPediatri Güncel Pediatri 2004 ; 2 : 141-145 Tunal› ve ark. Atopik Dermatit Tedavisi bask›lay›c› ajand›r. Purin analogu olan azatiyopurin, T lenfositleri- Kaynaklar ni bask›layarak etki etmektedir. Ancak 4-6 hafta gibi uzun bir sü- reden sonra etki ortaya ç›kmaktad›r ve iyileflme oran› %26 gibi dü- 1. Kang K, Polster AM, Nedorost ST. Atopic Dermatitis. In: Bolognia JL, flük bir yüzdedir (26). Kemik ili¤i bask›lanmas›, hepatotoksiste, ve Jorizzo JL, Rapini RP (eds). Dermatology. 1st ed. Toronto: Mosby Comp;2003. p.199. gastrointestinal bozukluklar gibi yan etkiler görülebilmektedir. 2. Pajno GB, Peroni DG, Barberio G, Pietrobelli A, Boner AL: Predictive fe- Mikofenolat Mofetil atures for persistence of atopic dermatitis in children. Pediatr All Im- Baz› araflt›rmalarda Mikofenolat Mofetil ile AD tedavisinde munol 2003; 14: 292-95. farkl› sonuçlar elde edildi¤i bildirilmektedir. Lenfosit aktivitesini 3. Stander S, Steinhoff M. Pathophysiology of pruritus in atopic dermati-tis: an overview. Exp Dermatol 2002; 11: 12-24. etkileme özelli¤i vard›r. Tedavide bir hafta süre ile 1 g/gün, son- 4. Hanifin JM, Rajka G. Diagnostic features of atopic dermatitis. Acta ra 2 g/gün dozda kullan›ld›¤›nda skorad indeksini %68 oran›nda Derm Venereol (Stockh) 1980; 92:44-7 azaltt›¤› bildirilmektedir (14). 5. Eichenfield LF, Hanifin JM, Luger TA, Stevens SR, Pride HB. Consensus con-ference on pediatric atopic dermatitis. J Am Acad Dematol 2003; 6: 1088-95. Mikofenolat Mofetil tedavisine ba¤l› olarak gastrointestinal 6. Banon ED, Banzilai D, Johnston G, Kawashima M, Takigawa M, Naka- bozukluklar, anemi ve lökopeni gibi yan etkiler görülmektedir. gawa H, Graham-Brown RAC, Stevens SR. Atopic dermatitis manage- Interferon-γ ment: comparing the treatment patterns of dermatologists in Japan,USA and UK. Br J Dermatol 2002; 147:710-15 AD’li olgular›n tedavisinde kullan›lan IFN-γ’n›n, Th2 hücreleri- 7. Hanifin JM, Tofte SJ. Update on therapy for atopic dermatitis. J Allergy ni etkileme özelli¤inden yararlan›lmaktad›r. 4-12 hafta süre ile 50 Clin Immunol 1999; 3: 123-5. µg/m2/gün s.c. uyguland›¤›nda iyileflme oran› %20-66.6 oran›nda 8. Mori M, Pimpinelli N, Giannotti B. Topical corticosteroids and unwantedlocal effects. Improving the benefit/risk ratio. Drug Saf 1994; 10: 406-12. olmas›na karfl›n AD tedavisinde pek önerilmemektedir. Kullanan 9. Charman C, Williams H. The use of corticosteroids and corticosteroid hastalarda atefl, bafla¤r›s›, miyalji, artralji, diare, bulant›, kusma phobia in atopic dermatitis. Clin Dermatol 2003; 21: 193-200. ve rash gibi yan etkilere rastlanmaktad›r (26,28). 10. Clayton MH, Leung DYM, Surs W et al. Altered glucocoticoid binding in ‹ntravenöz immunglobulinler (IvIg) atopic dermatitis. J Allergy Clin Immunol 1995; 96: 412-3.11. Art›k S, Ruzicka T. Complementary therapy for atopic eczema and other al- fiiddetli AD tedavisinde antiinflamatuvar ve immun modülatör lergic skin diseases. Dermatol Ther 2003; 16: 150-63. etkisinden yararlanmak amac›yla IvIg kullan›lmaktad›r. Önerilen 12. Prinz B, Michelsen S, Pfeiffer C, Plewig G. Long-term application of ext- doz 2 g/kg/gün ayda bir fleklinde toplam 7 keredir (29). racorporeal photochemotherapy in severe atopic dermatitis. J AmAcad Dermatol 1999; 40: 577-82. Di¤er tedaviler 13. Tomi NS, Luger TA. The treatment of atopic dermatitis with topical im- z Lökotrien antagonistlerinden biri olan Zafirlukast ast›m ile munomodulators. Clin Dermatol 2003; 21: 215-24. birlikte seyreden AD olgular›n›n tedavisinde 8 hafta süre ile 20 14. Schneider LC. New treatments for atopic dermatitis. Immunol AllergyClin North Am 2002; 22: 141-52. mg/gün, günde iki kez fleklinde kullan›ld›¤›nda tedavinin 3.gü- 15. Kawashima M, Nakagawa H, Ohtsuki M. Tacrolimus concentrations in blo- nünden itibaren kafl›nt›n›n azald›¤› ve likenifikasyonunun azal- od during topical treatment of atopic dermatitis. Lancet 1996; 348: 1240-1. maya bafllad›¤› bildirilmektedir (30). 16. Peritamo S, Wollenberg A, Schopf E. Safety and efficacy of 1 year of tac- rolimus ointment monotherapy in adults with atopic dermatitis: the Euro- z Interleukin-2 pean Tacrolimus Ointment Study Group. Arch Dermatol 1998; 38: 69-76. AD’in tedavisi amac›yla IL-4’ü bask›layarak IgE ve IgG4’ün 17. Eichenfield LF, Beck L. Elidel (pimecrolimus) cream 1%: a nonsteroid to- sekresyonunu azaltma özelli¤inden yararlan›lmaktad›r. Önerilen pical agent for the treatment of atopic dermatitis. J Allergy Clin Immu- doz 9-10 gün süre ile 1-210 U/kg/gün 3 kez fleklindedir. nol 2003; 111: 1153-68. 18. Boguniewicz M, Nicol N. Conventional therapy for atopic dermatitis. z Talidomid Immunol Allergy Clin North Am 2002; 22: 107-124. z Rheum AbE25 (antiIgE Ab=Omalizumab=Xolair) 19. Wahlgren CF, Hagermark Ö, Bergström R. The antipruritic effect of a SRL 172-1 ölü mikobakteri afl›lar› sedative and a non-sedative antihistamine in atopic dermatitis. Br Jz Dermatol 1990; 122: 545-51. z Timik faktörlerden Timostimulin TP-1 20. Scheinfeld NS, Tutrone WD, Weinberg JM, Delea VA. Phototherapy of z Peptit immunoterapi deneme aflamas›nda gelecek vaad atopic dermatitis. Clin Dermatol 2003; 21: 241-48. eden ilaçlardand›r (26). 21. Simon JC, Pfieger D, Schopf E. Recent advances in phototherapy. Eur JDermatol 2000; 10: 642-5. 22. Banon ED, Stevens SR. Light treatment modalities for atopic dermatitis. Alternatif Tedaviler Immunol Allergy Clin North Am 2002; 22: 125-40. 23. Grundmann –Kollmann M, Behrens S, Podda M. Phototherapy for atopic eczema with narrow-band UVB. J Am Acad Dermatol 1999; 40: 995-7. Tüm kronik dermatozlarda oldu¤u gibi AD tedavisinde alterna- 24. Alora MB, Taylor CR. Narrow-band (311 nm) UVB phototherapy in audit tif tedaviler uygulanmaktad›r. Gama linoleik asit, primrose oil, bo- of the first year’s experience at the Massachusetts General Hospital. rage oil gibi esansiyel ya¤ asitleri epidermal bariyeri etkileyerek Photodermatol Photoimmunol Photomed 1997; 13: 82-4. pruritus, eritem ve vezikülasyon geliflmesini önlemektedirler (10). 25. Tay YK, Morelli JG, Weston WL. Experience with UVB phototherpay inchildren. Pediatr Dermatol 1996; 13: 406-9. Çin bitkisi tedavisi, çay fleklinde içildi¤inde baz› olgularda iyi- 26. Akhavan A, Rudikoff D. The treatment of atopic dermatitis withsystemic leflme sa¤lad›¤› bildirilmektedir (6,10). AD tedavisinde günefl immunosuppressive agents. Clin Dermatol 2003; 21: 225-40. banyolar›, ölü deniz, bal›kl› göl, akupunktur, kokulu ya¤lar gibi 27. Tunal› fi, Sar›cao¤lu H, Özy›ld›r›m R, Alpagut fi. Atopik dermatit tedavi-sinde siklosporin A ile elde edilen sonuçlar. Turkderm 1997; 31: 32-4. birçok alternatif tedavi uygulanmakta ancak kesin sonuçlar bil- 28. Stevens SR, Hanifin JM, Hamilton T, Tofte SJ, Cooper KD. Long-term ef- dirilmemektedir. Kan›mca bu tür tedaviler hastan›n psikolojisini fectiveness and safety of recombinant human interferon gamma the- düzeltmekten ileri gitmemektedir. rapy for atopic dermatitis despite unchanged serum IgE levels. ArchDermatol 1998; 134: 799-804. Sonuç olarak AD tedavisinde hasta-hekim iliflkisinin önemli 29. Jolles S, Hughesd J, Rustin M. The treatment of atopic dermatitis with bir rol oynamaktad›r. Hasta ve ailenini e¤itimi, derinin nemlendi- adjunctive high dose immunoglobulin: A report of three patients and rilmesi ile tedaviye baflland›¤›ndave hastan›n durumu göz önün- review of literature. Br J Dermatol 2000; 142: 551-4. de bulundurularak uygun ilaçlar› seçilmesiyle deri belirtileri ra- 30. Carucci JA, Washenik K, Weinstein A, Shupack J, Cohen DE. Theleucotrien antagonist zafirlukast as a theurapeutic agent for atopic der- hatl›kla kontrol alt›na al›nabilmektedir. matitis. Arch Dermatol 1998; 134: 785-6. 144 GüncelPediatri