Tuncer ve ark. Yenido¤an›n ‹mmün Sistemi Güncel Pediatri 2006; 3: 92-95 Yenido¤an›n ‹mmün Sistemi Esra Tuncer*, fiebnem K›l›ç** * Uluda¤ Üniversitesi T›p Fakültesi Çocuk Sa¤l›¤› ve Hastal›klar› Anabilim Dal›, Arfl.Gör.Dr. ** Uluda¤ Üniversitesi T›p Fakültesi Çocuk Sa¤l›¤› ve Hastal›klar› Anabilim Dal›, Çocuk ‹mmunoloji Bilim Dal›, Doç.Dr. Ba¤›fl›kl›k sisteminin hücreleri, kemik ili¤inin kök hücre ad› IgD bulunur. IgA tafl›yan B lenfositler daha çok barsak muko- verilen farkl› yönde geliflme yetene¤i olan primitif hücrelerin- zas›ndad›r. B lenfositlerin belirteçleri olarak CD19, CD20, den köken al›r. Bu grupta; B ve T lenfositler, do¤al öldürücü CD22 molekülleri kullan›lmaktad›r. Fetusta B lenfositler, kök hücreler (Natural Killer), myeloid hücre yönünde farkl›laflma hücrelerin ilk yap›ld›¤› yer olan karaci¤er ve dalakta geliflme- gösteren monosit ve polimorf nüveli lökositler yer al›r. ye bafllar, kemik ili¤inde olgunlaflmaya devam eder. Yüzeyin- de IgM ve IgD bulunanlar olgun B lenfositleridir. Daha sonra ‹mmün Sistem Ontogenezi B lenfositler antijenik uyar› sonras› plazma hücrelerine dönü- flür ve immünglobulinleri (Ig) salg›lar (1,3). ‹mmün sistemin B ve T lenfositler, do¤al öldürücü hücreler taraf›ndan sen- geliflimi genetik olarak programlanm›flt›r. Do¤umdan sonraki tez edilen ve salg›lanan bir çok protein vard›r. Bunlar çeflitli y›llarda yeni yetenekler kazan›l›r. ‹mmün fonksiyonlar›n pre- hücrelerle etkileflime giren interlökinler olarak adland›r›lan natal dönemde düflük aktivite göstermesi fetusun yaflam›n› sitokinlerdir ve immün sistem hücrelerinin farkl›laflmas›n›, sürdürebilmesi için gerekli olabilir. Plasentan›n salg›lad›¤› ço¤al›m›n› uyar›rlar (1). AFP (alfa fetoprotein), ‹L-10, Beta-1 glukoproteinin maternal Lenfoid hücreler do¤umdan önce karaci¤er ve kemik ili- immün sistemi bask›layarak gebeli¤in devam›n› sa¤lad›¤› bi- ¤inde; do¤umdan sonra primer lenfoid organlarda olgunlafl›r- linmektedir. Fizyolojik gerekçeleri olsa da yenido¤an›n im- lar. T hücreleri timusta, B hücreleri kemik ili¤inde farkl›lafl- mün fonksiyonlar› ile ilgili eksiklikler, bebe¤in enfeksiyonla makta ve olgunlaflmaktad›r. Olgunlaflan lenfositler kan dola- mücadelesini zorlaflt›r›r. Yenido¤anda humoral ve hücresel fl›m› ile sekonder lenfoid organlar yerleflirler. T ve B lenfosit- immünitenin yetersiz ve güçlü olmamas› nedeniyle ciddi en- ler yüzey membranlar›ndaki reseptörler ile tan›n›rlar. Bu re- feksiyonlar›n oran› oldukça fazlad›r. ‹mmün sistemi oluflturan septörlere karfl› monoklonal antikorlar gelifltirilmifltir. Bu an- tüm hücrelerde fonksiyonel kapasite azalm›flt›r. Yenido¤anda tikorlar floresan boyalarla iflaretlenmekte ve ak›m sitometre- yetersiz PMNL ve monosit kemotaksisi, azalm›fl fagositoz ve si yöntemi ile say›labilmektedir. Monoklonal antikorlarla sap- hücre içi öldürme ifllevi, kompleman ile ilgili eksiklikler, mak- tanan bu yüzey antijenleri CD (farkl›laflan antijen gruplar›) rofajlar›n antijeni tan›ma, T lenfositlerine sunma ifllevinde ye- olarak adland›r›l›r . Timusta pre T hücreleri CD-2, CD-5, CD-7 tersizlik, azalm›fl antikor sentezi, düflük fibronektin ve adez- tafl›rken, olgun T lenfositleri CD4 ve CD8 olmak üzere iki alt yon molekülleri, yetersiz sitokin üretimi ile ilgili eksiklikler ye- gruba ayr›l›r. Olgun T lenfositlerinin %75'i helper (CD4) %25'i nido¤an›n özellikle bakteriyel enfeksiyonlara duyarl›l›¤›n› ar- sitotoksik (CD8) T hücreleridir. Bu hücreler postkapiller venül t›ran faktörlerdir (4,5). yoluyla dolafl›ma geçerler (1,2). T helper hücreler ise Th-1 ve Th-2 olarak s›n›fland›r›l›rlar. Humoral ‹mmün Sistem Th1 hücreler IL-2 ve IFN-gama salg›layarak sitotoksik T hüc- resi ve gecikmifl afl›r› duyarl›l›k yan›t› gibi fonksiyonlar› güç- Pre-B hücreleri ilk olarak 8. gebelik haftas›nda fetal ka- lendirici ifllevler görürler. Th2 ise IL-4, IL-5, IL-6, IL-13 sentez- raci¤er hücrelerinde ve 13. gebelik haftas›nda ise fetal ke- leyerek B hücre yan›tlar›n› düzenler. T hücre reseptörleri ya- mik ili¤inde saptan›r. Bu hücreler IgM sentezleyebilirken, banc› antijeni MHC antijeni arac›l›¤› ile tan›r (3). B lenfositler IgG ve alt gruplar›n› sentezleyemezler. B hücreleri; 10. ge- dolafl›mdaki lenfositlerin %5-15'ini oluflturur. Sentezledikleri belik haftas›nda IgM üretirken, IgA, IgG ve IgD ise 10-12. ge- immunglobulinler yüzey membranlar›nda bulunur ve bu mo- belik haftas›nda üretilir. Bu hücreler antijenle karfl›laflt›kla- leküller antijenler için özgün reseptör görevi görürler. B hüc- r›nda inaktif fonksiyon gösterirler (klonal anerji). Klonal releri MHC klas-2 antijenleri arac›l›¤› ile T lenfositlerle etkile- anerji, fetal geliflim boyunca antijenle karfl›laflmada neona- flirler. Periferik dolafl›mdaki B lenfositlerin ço¤unda IgM ve tal tolerans› oluflturan önemli bir fenomendir. Bu tolerans Yaz›flma Adresi: Doç.Dr. fiebnem K›l›ç, Uluda¤ Üniversitesi T›p Fakültesi, Çocuk Sa¤l›¤› ve Hastal›klar› Anabilim Dal›, Çocuk ‹mmünoloji Bilim Dal›, Bursa, Türkiye Tel.: 0224 442 81 43 Fax: 0244 442 81 43 E-mail: sebnemk@uludag.edu.tr 92 GüncelPediatri Güncel Pediatri 2006; 3: 92-95 Tuncer ve ark. Yenido¤an›n ‹mmün Sistemi Rubella gibi konjenital enfeksiyonlarda hatal› antikor üreti- n›n klasik yoldan aktivasyonu için antijene spesifik antikor mine neden olur (6). B hücrelerinden immunglobulin sente- varl›¤› gereklidir. Ancak prematür ve matür yenido¤anlar bu zi terme kadar devam eder. Term ve preterm bebekler ute- antikorlar eksik yap›l›r Kompleman sistemi opsonizasyon, rus d›fl›nda yo¤un antijenik uyar› ile karfl›lafl›rlar ve eriflkin adezyon, viral nötralizasyon, anafilaktik ve kemotaktik faktör- B hücreleri gibi IgM salg›layabilen plazma hücrelerine fark- lerin sal›nmas› gibi etkilere sahiptir. Ancak bu etkiler yenido- l›laflabilirken; IgG ve IgA sekrete eden plazma hücrelerine ¤anda yetersizdir. Neonatal enfeksiyonlarda atefl ve lökosi- dönüflemezler. Dolay›s›yla yenido¤an›n kordon kan›nda IgA toz yan›t›n›n düflük olmas›nda bu eksikliklerin rolü vard›r. Fib- saptanmaz. IgA postnatal 13. günde sentezlenmeye bafllar ronektin adezyonu sa¤layan fagositozda rol alan bir glikopro- ve 6-7 yafllar›nda eriflkin düzeyine ulafl›r. IgM ise do¤umdan teindir. Damar endoteli, baz› makrofajlar ve hepatositlerde sonraki ilk 6 günde h›zla artar, 1 yafl›nda eriflkin düzeyine bulunur. Plasentadan geçmez, immunkompleks, fibrin ve kol- yaklafl›r. IgG sentezi do¤umdan itibaren artarak 7-8 yaflla- lajen art›klar›n›n temizlenmesinde stafilokok, streptokok ve r›nda eriflkin seviyelerine gelir (7). Tüm immunglobulinler 4- baz› gram (-) bakterilerin opsonizasyonunda rol al›r. Yenido- 5 ayl›k süt çocuklar›nda en düflük düzeydedir. B hücrelerin- ¤anda kompleman sisteminin plazma konsantrasyonu sa¤l›k- den Ig sentezinde T hücre yüzeyindeki CD40 ligand› ve ek- l› bir eriflkinin yar›s› kadard›r. Asfiktik, respiratuar distress zojen sitokinlerin yard›m› oldukça önemlidir. Neonatal T sendromu olan ve sepsisli yenido¤andaki düzeyi ise daha az hücrelerinde bu ligandlar ve sitokinlerin üretimi azalm›fl- bulunmufltur. Yetersiz fagositozla birlikte zay›f humoral sa- t›r(7,8). Fetusta spesifik antikor yan›t› gebeli¤in 20-24. hafta- vunma mekanizmalar›, spesifik antikor yan›t›n›n eksikli¤i, s›ndan itibaren gözlenir ve bütünüyle IgM tipindedir. Mikro- kompleman sistemi ve fibronektindeki eksiklikler yenido¤an- organizma istilas›na karfl› spesifik antikor yan›t› plasental da grup-B streptokok ve di¤er bakterilerin neden oldu¤u in- IgG geçifline de ba¤l›d›r. Fetal IgG büyük oranda maternal vaziv enfeksiyonlar› aç›klayabilir (4,11,12). kaynakl›d›r. IgG'nin plasentadan en erken geçifli 8. gebelik haftas›nda saptanabilir (3,5). Salmonella, E.coli gibi pato- Hücresel ‹mmünite jenlere karfl› oluflan maternal IgM tipindeki antikorlar pla- sentay› geçemezler ve yenido¤an bebekler gram (-) mikro- T lenfositleri virüsler, protozoalar, mantarlar ve hücre içi organizmalarla oluflan enfeksiyonlara e¤ilimlidir. Do¤umda patojenlere karfl› konak savunmas›nda kritik rol oynarlar. Bu protein antijenlerine karfl› antikor yapma yetene¤i tam ola- ajanlar fetüs, yenido¤an ve immün sistemi bask›lanm›fl kifli- rak geliflmiflken, polisakkarit antijenlere karfl› antikor yap›- lerde a¤›r enfeksiyonlara sebep olurlar. Fetal ve yenido¤an T lamaz. Bu antijenlere karfl› immün yan›t 6. ayda gösterilebi- hücreleri fonksiyonel aç›dan immatürdürler (13). Timusta lir, ancak H.influenza ve pnömokoklara karfl› oluflan immün CD7+ yüzey fenotipine sahip öncü lenfoid hücreler gebeli¤in yan›t 2 yafl›na kadar zay›f olabilir. Tüm bunlar göz önüne al›- 7. haftas›ndan itibaren fetal karaci¤er ve yolk sac'ta bulunur. narak nazokomial enfeksiyon riski bulunan düflük do¤um Dokuzuncu gebelik haftas›ndan itibaren bu hücreler timusa a¤›rl›kl› yenido¤anlarda profilaktik IVIG kullan›m›yla ilgili ya- göç eder. On dördüncü gebelik haftas›nda postnatal timusta p›lm›fl çal›flmalar vard›r. Bin yedi yüz elli gr alt›nda olan 588 tüm lenfoid alt gruplar›na rastlan›r. Hücre yüzey antijenleri- yenido¤anda yap›lan bir çal›flmada koagülaz (-) ve (+) nin sunumu 1. trimesterdan sonra h›zla artar ve do¤umdan streptokoklar›n neden oldu¤u enfeksiyonlarda azalma sap- sonrada devam eder. Yenido¤anda lenfoid öncül hücreler T tan›rken baflka bir çal›flmada enfeksiyon oranlar›nda fark hücre fonksiyonlar›n›n tümüne sahiptir. Ancak eriflkindeki T görülmemifltir (9). Cochrane'in bir çal›flmas›nda klinik ola- hücrelerden farkl› olarak CD38 tafl›rlar. CD38, T hücrelerinin rak sepsis flüphesi olan bebeklerde IVIG tedavisinin morta- dolafl›mda immatür olduklar›n› gösteren bir belirteçtir (13,14). liteyi s›n›rda anlaml› azaltt›¤›, kan›tlanm›fl sepsisli bebekler- CD8 ve CD4 T hücreleri dalak ve karaci¤erde gebeli¤in 14. de ise mortaliteyi anlaml› ölçüde azaltt›¤› bildirilmifltir (10). haftas›nda ortaya ç›kar. Bundan sonra T hücre say›s› h›zla Yap›lan baz› çal›flmalarda rutin IVIG kullan›m›n›n düflük artar ve 6. aya kadar bu art›fl devam eder. Term yenido¤an- do¤um a¤›rl›kl› yenido¤anlarda sespisten korunmada etkili da T hücre ve total lenfosit say›s› eriflkine göre daha fazlad›r olmad›¤› düflünülürken baz›lar›nda aksi iddia edilmifltir. Gü- (2500-4000/mm3) (12,13). Yenido¤anda CD4/CD8 T hücre ora- nümüzde tedavi yöntemi olarak tart›fl›labilmesi için daha ile- n› daha yüksektir. Bu oran 4 yafl›nda eriflkin düzeyine ulafl›r. ri çal›flmalara ihtiyaç duyulmaktad›r. (5,9,10) Yenido¤an T hücreleri lenfokin üretimi aç›s›ndan zay›ft›r. Eriflkin T hücrelerine benzer seviyelerde IL-2 tafl›rlar. Ancak Kompleman Sistemi IL3, IL4, IFN gibi lenfokinlerin sal›n›m› eriflkinlere göre daha düflüktür. T hücrelerinin defalarca uyar›ld›ktan sonra yeterli Kompleman fetusta en erken oluflan ve do¤al ba¤›fl›kl›kta ölçüde sitokin sentezlediklerini gösteren çal›flmalar sonu- etkili bir faktördür. IgM sentezinden daha erken oluflur. cunda lenfokin üretimindeki defektleri antijene maruz kalma- Kompleman sistemini oluflturan proteinler fetusa transpla- m›fl olmalar›na ba¤lanm›flt›r (13,14). Eriflkinlerle karfl›laflt›r›l- sental olarak geçemez. Fetusta sentezi 6-14. gebelik hafta- d›¤›nda yenido¤an T hücrelerinin B hücre farkl›laflmas›na s›nda bafllar ve terme do¤ru artar. Termde kompleman siste- sa¤lad›¤› deste¤in az olmas› lenfokinlerin yetersiz üretimi ve minin son basama¤› olan C8 ve C9 düzeyi eriflkine göre %20 azalm›fl CD40 sunumu sonucudur. T hücreleri viral enfeksi- daha azd›r. Bu da yenido¤anlarda özellikle E.coli enfeksiyon- yonlar ve tümörlere karfl› dirençte rol oynayan MHC iliflkili si- lar›na karfl› artm›fl duyarl›l›kla sonuçlan›r (4,11). Komplema- tolitik aktiviteyi düzenler. Yenido¤an T hücreleri taraf›ndan 93 GüncelPediatri Tuncer ve ark. Yenido¤an›n ‹mmün Sistemi Güncel Pediatri 2006; 3: 92-95 oluflturulan sitotoksik yan›t eriflkinlerden %30-60 daha azd›r. ve özellikle prematürlerde anormal nötrofil fonksiyonlar›na T hücreleri enfeksiyona konak yan›t›nda yer alan tüm hücre- ve grup-B streptokok enfeksiyonlar›n›n daha a¤›r seyretme- lerin fonksiyonlar›n› etkiledi¤i için T hücre fonksiyonlar›nda- sine neden olur. Yenido¤anda nötrofil say›s› ve fonksiyonla- ki herhangi bir hata tüm enfeksiyon ajanlar›na karfl› artm›fl r›ndaki kusurlar göz önüne al›nd›¤›nda a¤›r sepsis ya da flüp- hassasiyete neden olur. Bu bozukluklar özellikle Sitomegalo- hesi bulunan yenido¤anda nötrofil transfüzyonunun kullan›- virus (CMV), Herpes-Simpleks virüs (HSV), Toksoplazma m› ile ilgili çal›flmalar yap›lm›fl ancak sonuçlar tatmin edici gondii ve Listeria monositogenez gibi hücre içi patojenlerle bulunmam›flt›r. Rekombinant hematopoetik büyüme faktörle- oluflan neonatal enfeksiyonlarda önemlidir. Toksoplazma ve ri veya di¤er sitokinlerin neonatal sepsisin model al›nd›¤› CMV enfeksiyonlar› T hücre say›s›n›n en az oldu¤u 12-20. ge- hayvan çal›flmalar›nda ümit vaad edici sonuçlar ortaya koy- belik haftas›nda fetüsa en ciddi hasar› verir. Bu durum gebe- du¤u görülmüfltür (7,17). li¤in ileri dönemlerinde immatür olsalar bile normal say›daki T hücrelerinin k›smi koruma sa¤lad›¤›n› düflündürmektedir. Mononükleer Fagositler Buna karfl›l›k HSV ve Listerya enfeksiyonlar› ise yetersiz hüc- resel immünite nedeniyle term bebekte bile a¤›r hastal›¤a yol Monosit ve makrofajlar fagositik sistemin önemli di¤er açabilmektedir (8,15). hücresel ö¤elerdir. Monositler ve doku makrofajlar› gebeli- ¤in 4. haftas›nda yolk sac'ta daha sonra karaci¤er ve kemik Do¤al Öldürücü (NK) Hücreler ili¤inde ortaya ç›kar. Kemik ili¤inden dokulara geçmeden ön- ce 1-3 gün dolafl›mda kal›r, dokulara geçtikten sonra makro- NK hücreleri CD16, CD56 yüzey antijeni eksprese eden bü- fajlara dönüflerek 2-3 ay hayatta kal›rlar. Anjiogenez ve yara yük granüler lenfositlerdir. Virüsle enfekte hücreleri veya tü- iyileflmesinde önemli rol oynarlar. Antijen haz›rlanmas›, iflle- mörleri direkt sitotoksik etki ile öldürmektedir. NK hücreleri nip T hücrelerine sunulmas›nda; mikroorganizmalar›n öldü- ayr›ca antikora ba¤l› hücresel sitotoksisiteyi de düzenlemek- rülmesi ve tümör hücrelerinin yok edilmesinde etkindirler. tedir. NK hücreleri gebeli¤in 6. haftas›ndan itibaren karaci- Yenido¤anda bu hücrelerin fonksiyonlar›, düflük sitokin üreti- ¤erde saptanabilir. Eriflkinlerde ve yenido¤anlarda dolafl›m- minden dolay› yetersizdir. Yenido¤anda dolafl›mdaki monosit daki lenfositlerin yaklafl›k %10-15 ini oluflturur. Sitolitik fonk- say›s› eriflkine eflit veya daha fazla iken doku makrofaj› say›- siyonlar› termde eriflkinlerin %50'sine, 4-5 yafl›nda %100'üne s› daha azd›r. Üretimi yeterli bile olsa monositlerin enfeksi- ulafl›r. Yenido¤an NK hücrelerinin azalm›fl sitolitik aktivitesi, yon alan›na göçü gecikmifltir. Do¤umda monosit üretiminin HSV enfeksiyonlar›n›n a¤›rl›¤›na katk›da bulunabilir. HSV ile normal fakat doku makrofaj say›s›n›n düflük olmas›, monosit- enfekte hücrelere karfl› antikor ba¤›ml› hücresel sitotoksik lerin inflamasyon alan›na gecikmifl göçü ve preterm monosit- (ADCC) aktivitenin azalmas›, ADCC'yi düzenleyen maternal lerinde azalm›fl inflamatuar sitokin üretimi artm›fl piyojenik antikorlar›n yoklu¤u, HSV ile enfekte yenido¤anda hastal›¤›n bakteri enfeksiyonlar›n›n s›k görülmesine neden olabilir. Ko- daha a¤›r seyretmesi ile iliflkilidir (2,16). nak savunmas›nda görevli çeflitli elemanlar›n immatüritesi, fetal ve yenido¤an dönemindeki fizyolojik immün yetmezli¤in Fagositik Hücre Sistemi temelini oluflturur. (5,6) Yenido¤anda piyojenik bakterilere ba¤l› artm›fl enfeksiyon riski nötrofillerin üretimi ve enfeksi- Doku makrofajlar› mikroorganizma yay›l›m›na karfl› ilk sa- yon alan›na göçünün yetersiz oluflunu yans›t›r. Yenido¤an- vunma hatt›n› oluflturur. Piyojenik bakteri, mantar enfeksi- larda virüs ve di¤er hücre içi enfeksiyonlar için artm›fl risk, yonlar›n›n erken aflamalar›nda kritik rol oynar ve T lenfositle- neonatal NK hücrelerinin sitolitik fonksiyon bozukluklar›ndan riyle birlikte hareket eder. Nötrofil öncülleri önce yolk sac'ta ve T hücre yetersizli¤inden kaynaklan›r. Rekombinant sito- daha sonra karaci¤er, dalak ve kemik ili¤inde ortaya ç›kar. kinlerle (GM-CSF, G-CSF) ilgili klinik denemeler yenido¤anda Matür ve prematür bebeklerde kemik ili¤inde nötrofil depola- lökosit üretimi ve fonksiyonlar›n›n güçlendirilmesi umutlar›y- r› belirgin flekilde azd›r. Gerekti¤inde yenido¤an›n bu hücre- la giderek artmaktad›r. Benzer flekilde rekombinant IFN-ga- leri art›rabilme yetenekleride s›n›rl›d›r. Çünkü zaten maksi- ma'n›n virüsler veya hücre içi patojenlerden kaynaklanan mum üretme h›z›na sahiptir. PMNL'nin önemli bir ifllevi doku- enfeksiyonlar›n tedavisinde etkili oldu¤unu gösteren çal›fl- ya yabanc› cisim girmesi halinde yüzey reseptörleri arac›l›¤› malar yap›lmaktad›r. ‹mmün yan›t› güçlendirmek için geliflti- ile damar duvarlar›na tutunarak (adherens) objeye do¤ru ha- rilmifl bu ve di¤er tedavilerin güvenli¤inin ve etkinli¤inin orta- reket etmektir (migrasyon) (17). ya konmas› gelecekteki araflt›rmalara ba¤l›d›r (12,15,17). Migrasyon çevre dokudan ya da yabanc› cisimden sal›- nan kimyasal maddeler arac›l›¤› ile olur. Ancak yenido¤anda Kaynaklar adherens ve migrasyon yetersizdir. Bu ifllevler enflamasyon hücresinin yabanc› maddeyi içine almas› ile sonlan›r (fagosi- 1. Chinen J, Finkelman F, Shearer WT. Advances in basic and clini- toz). Fagosite edilen ajan›n öldürülmesi oksijen ba¤›ml› ve ok- cal immunology. J Allergy Clin Immunol 2006; 118:489-95. sijen ba¤›ms›z aktiviteler sonucu gerçekleflir. Bu sistemin fe- 2. Baker CJ, Edwards MS. Group B streptococcal infections. In: Re- tus ve yenido¤anda tam olarak var oldu¤u, ancak tetikleyen mington JS, Klein JO, editors, ‹nfectious diseases of the fetus andnewborn infant, 4th ed. Philadelphia: Saunders; 1995. p. 980-1064. mekanizmalar›n yetersiz oldu¤u düflünülmektedir. Yetersiz 3. Remington JS, Klein JO, eds. Infectious diseases of the fetus and nötrofil üretimi, enfeksiyon alan›na hücre göçünde bozulma newborn infant. 4th ed. Philadelphia: WB Saunders; 1995. p. 140-267. 94 GüncelPediatri Güncel Pediatri 2006; 3: 92-95 Tuncer ve ark. Yenido¤an›n ‹mmün Sistemi 4. Lassiter HA, Watson SW, Seifring ML. Complement factor 9 defici- tabase Syst Rev 2004; (1):CD000361. ency in serum of human neonates. J Infect Dis 1992; 53:166-7. 11. Kovarik J, Siegrist CA. Optimization of vaccine responses in early 5. Weismann LE, Stoll et al. Intravenous immune globulin prophylaxis life: the role of delivery systems and immunomodulators. Immunol of late-onset sepsis in premature neonates. J Pediatr 1994; Cell Biol 1998; 76:222-36. 125:922-30. 12. Bot A, Antohi S, Bona C. Induction of humoral and cellular immunity 6. Donckier V, Flamand V, Desalle F, et al. IL-12 prevents neonatal in- against influenza virus by immunization of newborn mice with a duction of transplantation tolerance in mice. Eur J Immunol 1998; plasmid bearing a hemagglutinin gene. Int Immunol 1997; 9:1641-50. 28:1426-30. 13. Prescott SL, Macaubas C, Smallacombe T et al. Reciprocal age- 7. Wilson CB, Peniks l, Melvin A et al. Lymphokine regulation and the related patterns of allergen-specific T-cell immunity in normal vs. role of abnormal regulation in immunodefiency. Clin immunol Im- atopic infants. Clin Exp Allergy 1998; 28 (Suppl) 5:39-44. munopathol 1993; 67:25-7. 14. Adkins B, Du RQ. Newborn mice develop balanced Th1/Th2 pri- 8. Winkler S, Willheim M, Baier K, et al. Frequency of cytokine-pro- mary effector responses in vivo but are biased to Th2 secondary ducing T cells in patients of different age groups with Plasmodium responses. J Immunol 1998; 160:4217-24. falciparum malaria. J Infect Dis 1999; 179:209-16. 15. Beaman MH, Wong S-Y, Remington JS. Cytokines, Toxoplasma 9. Locksley RM, Wilson CB: The cellular immune system and its role and intracellular parasitism. Immunol Rev 1992; 127:97-117. in host defense. In: Mandell GL, Douglas RG Jr, Principles and 16. Phillips JH, Hori T, Nagler A, et al. Ontogeny of human natural killer practice of infectious diseases. 4th ed. New York: Churchill Li- (NK) cells: fetal NK cells mediate cytolytic function and express vingstone; 1995. p . 102-49. cytoplasmic CD3 epsilon, delta proteins. J Exp Med 1992; 175:1055-66. 10. Ohlsson A, Lacy JB. Intravenous immunoglobulin for preventing 17. Vassali, P. The pathophysiology of tumor necrosis factors. Ann infection in preterm and/or low-birth-weight infants. Cochrane Da- Rev Immunol 1992; 10:411-52. 95 GüncelPediatri