Uludağ Üniv Tıp Fak Derg Vol 26 (1-2-3) (1-2): 65-71, 1999-2000 İntrakraniyal Basınç Monitörizasyonu Ahmet Bekar* ÖZET. İntrakraniyal hipertansiyon (İKH), şuuru kapalı hastalarda morbidite ve martaliteyi etkileyen etkenierin başında gelmektedir. Şuuru kapalı hastaların tam, takip ve tedavisinde intrakraniyal basıncın bilinmesi önemlidir. Bu da İntrakraniyal basınç (İKB) monitörizasyon tekniklerinin endikasyonlarını, değerlendirilmesini, kullanımını ve lwmplikasyonlarım bilen bir ekip çalışmasım gerektirir. Bu yazıda; bilgi birikimini arttırmak amacıyla literatür gözden geçirilmiş/ir. Anahtar Kelimeler .İntrakraniyal basınç .Monitörizasyon. lntracranial Pressure Monitoring SL'MMARY. Jntracranial hypertension is the most important factor which effects mortality and morbidity of unconscious patients. That the intracranial presstire manilaring is important in the management of patients. lt requires a team who know the techniques, indications, complications and the use of equipment. . In order to increase the knowledge about this topic, the /iterature is reviewed. Key Words .lntracranial pressure .Monitorisation. intrakraniyal Basınç Lundberg, lntrakraniyal kitle lezyonları ile birlikte lntrakraniyal basıncın klinik olarak ölçOlmesi olan bazı dalga formlarının klinik durumla ili~kili 1951'de Guillaume ve Janny'nin ile olduğunu vurgulayarak 3 tip dalga tanımlamıştır . A çalışmaları başlamıştır1 . 1953'de Ryder ve ark., değişen IKB dalgası ; 5-20 dakika devam eden 50-100 mmHg ile serebrospinal hacmindeki arasında değişen keskin IKB dalgalarıdır (Şekil sıvı değişiklikleri bi ldirmişlerdir. 1960'da Lundberg, 130 nörolojik 1.A-B). hastada intraventrikOier kateter ile devamlı IKB Daha uzun sOreli A dalgaları plato dalgaları olarak monitörizasyonu gözlemlerini bildirmiştir. adlandırılmıştır. Başağrısı , şuur düzeyinde bozul- ırıınHv .1.00 mmHg 100 .7.0 70 .so. 50 30 20 10 tO • ~ ~ 20 ~ 30 ~ ~ ~ 50 ~ ~ ~ 70 ~ dakika dakika Şekil: lA Şekil: JB Normal /KB dalgaları Lundberg A (plato) dalgaları Yard. Doç. Dr.; Uludağ üniversitesi Tıp Fakültesi Nöroşirü~i Anabilim Dalı 65 A. Bekar ma, bulantı , kusma, görme bulan ıklığ ı, pupilla B dalgası olarak adiandı n imıştır (Şekil 2A). Nabız değişiklikleri , deserebre postür, kan basıncının atımiarı ile ilgili, dakikada 4-a tekrarlı dalgalar ise C yükselmesi, bradikardi ve hiperventilasyonun plato dalgası olarak tanımlanmıştı r (Şekil 2B). B ve C dalgalarının ortaya çıkması ile ilişkili olduğu dalgalarının klinik tabloda değişiklik meydana 3 4 bildirilm iştir. Respirasyon la ortaya çıkan , 10-20 getirmediği belirtilm iştir · . mmHg'lık, dakikada 0.5-2 tekrarlı IKB dalgaları ise 100 100 .. .7.0 .7.0 .5.0 .5.0 30 "' 20 20 lO 10 ~ ~ U ~ ~ ~ ~ M ~ O 5 lO 15 2q 25 50 5$ .. $5 70 75 05t0152025 3D dakika daki~ Şekil: 2A Şekil: 2B Lundberg B dalgaları Lundberg C dalgaları IKB normal olarak lateral dekübitus pozisyonunda olan hastalar 1K B monitörizasyonu için aday gös- lomber panksiyon ile ölçüldüğünde 10 0-1aOcm terilmiştir4·11 · 1 2·18 . Bizde GKS sa olan olgularda IKB H20 (10-15 mmHg) arasında değişir5. Ancak IKB monitörizasyonunu kullanıyoruz. IKH tedavisini ise pastürden etkilenir. örneğin , hasta ayağa kaldırıl­ 20 mmHg' nin üzerinde başlatıyoruz. dığında negatif değerler ölçülebilir. Yüksek fKB Ciddi kafa travmalı hastalar; sıklıkla akut cerrahi ve riski olan kafa travmal ı ve nörolojik hastalarda, IKB diagnostik girişimler için yapılan sedasyon veya monitörizasyonu ile basıncın gerçek değeri tarmakolajik paralizi nedeniyle, belli bir süre için bilinerek yapılan agressif tedavinin, hastaların muayene edilemez durumda kalmaktad ır. Bu iyileşme oranlarında belirgin düzelme sağladığı hastalar IKB' ı monitörize edilerek izlenmelidir. Yine bildiri lmiştir&-1 0. Bu nedenlerle IKB monitörizasyonu orta derecede kafa travmalı , KT'si normal olan giderek artan bir oranda kullanılmaktadır. hastalar ise minimal invaziv yöntem kullanılarak monitörize edilmelidir. Hipotansiyon ve hipoksi IKB Monitörizasyonu için Hasta Seçimi: episod ları yaşamamış, motor defısiti olmayan, ışık refleksi (+) ve kraniyal KT'si normal olan 40 Kafa · travması, beyin damar hastalığı , beyin yaşından genç hastalar, IKB için düşük riskli tümörü, hidrosefali, Reye sendromu, toksik ve hastalardır. Bu hastalar başlangıçta IKB monitörize metabolik ensefalopati ve rutin kraniyotomi vakaları edilmeden yoğun bakırnda yakından gözlenmelidir. gibi, IKB' ın yüksek veya yükselme riski olan her Eğer nörolojik tabloda bir kötüleşme görülürse, türlü klinik durumda IKB monitörizasyonu endike- dir4.s.s.ıı-ıs _ Ancak monitörizasyon için hasta seçimi, süratle monitörize edilmeli ve radyolojik olarak tekrar değerlend irilmelidi r11 · 19 . klinik ve radyolojik olarak standart bir değerlen­ dirmeye dayandırılmalıd ı r. Glaskow Koma Skoru (GKS) sa olan hastalar IKB monitörizasyonu için Monitörizasyon icin Kontrendikasyonlar: öncelikle düşünülmelidir4· 1 2 . IKB monitörizasyonu için az sayıda kontren- Travmatik Koma Bilgi Bankasından (TKBB) elde dikasyon vardır. Koagülopatisi olan hastalarda edilen bilgilerle, kranial komputerize tomografi (KT) mümkünse protrombin ve parsiyel tromboplastin bu lgularına dayanarak intrakraniyal hipertansiyon zamanı düzeltilinceye ve trombosit sayısı 100.000 3 (IKH) ihtimalinin tahmin edilmesinde kullanılmak /mm 'ün üstüne çı kıncaya kadar monitörizasyon üzere bir tablo yayınlanm ıştır17 . 45 19Bazal sistemaların ertelenmelidir · · . Açı klanamayan kanaması olan kompresyonu, 5 mm veya orta hat şiftinin varlığ ı travmalı hastalar; trombosit fonksiyonu ve kanama veya yokluğuna dayanan bir değerlendirme ile, zaman ı ile de değerlendirilmelid ir. Çünkü ağ ır kafa diffüz travma derecesi 4 alt gruba ayrılmıştır. Diffüz travmalı hastalarda değişik derecelerde koagü- travma ll l veya IVün tanısı , IKH gelişiminin yüksek lasyon bozukluğunun sık olarak görüldüğü 6 ora~da olduğu anlamına gelmektedir. Bu KT sınıf­ bildirilmektedir . Monitörizasyon sadece IKB hak- lamasında hastalarda iyileşmenin en kuwetli gös- kındaki bilginin tedavi yaklaşımın ı etkileyeceği du- tergesi IKB'dır. Bu yüzden diffüz travma lll veya IV rumlarda uygulanmalıd ır. tan ısı almış, GKS s a (ağ ı r) veya GKS 9-12 (orta) 66 Uludağ Üniv Tıp Fak Derg (1-2-3) (1-2): 1999-2000 İntrakraniyal Basınç Monitörizasyonu lyatrojenik veya patolojik nedenlerle immün rikOIO komprese olmuş vakalarda kullanılabilir. supresyon gelişen hastalar, enfeksiyon riski yüksek Enfeksiyon riski fiberoptik intraparankimal monitör hastalar oldu~undan IKB monitörizasyonu yapılma­ ile çok benzerdir. En büyük fark takılma yerindeki malıdır4·5. Cerrahi tedavi gerektiren açık çökme lokal enfeksiyondur. Kafa travmalı bey!n ödemi fraktürlü hastalarda ventrikülostominin enfeksiyon olan vakalarda, IKB arttıkça transdüser ucunun oranı kabul edilemez ölçüde yüksek olduğundan beyin dokusu ile tıkanmasına bağlı olarak, basınç (% 40), invaziv girişimlerin bu hastalarda daha az dalgalarının doğruluk derecesinin azalması en yapılması önerilmiştir4. büyük dezavantajıdır19 .21 ·22 . 2- Epidural ve Subdural Sistemler: Epidural iKB Monitörizasvon Teknikleri: sistemlerde, duranın sağlam olması enfeksiyon riskini azaltır. Ancak esas sorun do~rulu~u ve A. SıVI Bağlantılı Sistemler kalibrasyonudur. Çünkü hareketle basınç değerleri 0 1- Subaraknoid vida ve boltlar. Richmond bolt: değişebilmektedi( . Subdural kateterler ise sıvı Subaraknoid basıncı ölçen, bilinen en eski minimal bağlantılı sistemlerin bütün dezavantajlarını taşır­ 2 invazif IKB monitörüdür. Internal tabulanın, 1 mm lar. Takılması zordur. Doğruluk oranları düşüktof.2 - 24 altına durayı delerek giren ve tespit edilen, bir vidadan oluşur (Şekil 3). Tercihen araknoid açıl­ 3- VentrikOier MonitOrizasyon Sistemleri: Ventri- maz. Çünkü intakt bir araknoid membranın varlığı , küler kateter basit bir bas ınç transdOseri ile IKB'ın yüksek meylettiği bir olguda hemen içine konnekte edilir. Sistemin doğruluğu takılan g iriş do~ru beyin dokusunun herniye olma ihtimalini yerine bağlı değildir. Eğer mevcut bir kontren- azaltır5. dikasyon yoksa, genel olarak dominant olmayan Richmond boltun avantajları ; basitliği , kolaylı~ı . frontal lob, kateterin takılma yeri olarak seçilir ventrikül ponksiyonu gerektirmemesi, fıyatının dü- (Şekil4). şüklüğü ve düşük kamplikasyon oranıdır. Vent- kran ium d ura su bd ura l m esa fe araknoid zar pia mater Şekil: f Şekil: 4 Richmond bolt /KB monitörizasyon sistemi Ventrilcü/ostomi kateteri B. Kapali sistemler camlno 1 - Fiberoptik monitOrizasyon sistemleri:· monltor A. lntraparankimal basınç monitorü: Takıldığı yerde kateterin ucundaki parankimde bir aynanın IKB tarafından oluşturulan hareketi ile yansıtılan ışık miktarını ölçen, ince bir fiberoptik sistemden oluşur (Şekil 5). Transdüser, küçük bir delikten katatasına vidalanan bir aygıt içinden ilerletilerek, beyin do- kusu içine yaklaşık 13-14 mm girdikten sonra tespit edilir. Bu aletlerin 0-30 mmHg arasında doğruluk Şekil: 5 derecesi .±3 mmHg'dı(5·26 . fntraparenkima/ /KB monitörizasyon sistemi (Camino V 420) 67 Uludağ Üniv Tıp Fak Derg (1-2-3) (1-2): 1999-2000 A. Bekar Avantajları; yüksek oranda doğru bilgi vermesi, tek fazla monitörizasyon, steroid ku llanım ı, intra- kullanımlık set kullanılarak 5 dakika içinde kolayca serebral kanama (özellikle ventrikül içi kanamalar), takılması , kalibrasyonu ve sıfırlaması bozulmak- açık çökme kırıklı travmalı hastalar ve birlikte sızın hastanın taşınabilmesi için aletin diskonnekte kullanılan ventrikülostomi kateterinin enfeksiyon edilebilmesidir. En büyük dezavantajı ise, yeniden oranını arttırdığı gösterilmişti r 9.30-32 .34-39. Bizim 75 çıkarılmadıkça tekrar kalibrasyonunun yapılama­ olgumuzdan, tek başına intraparenkimal monitör masıdır. Ortalama 66 saatte O sapması -3 mmHg kullanılanlarda enfeksiyon görülmezken, ventriküler bulunmuştur. Bu sapma önemli bir klinik problem kateter ile birlikte iKB monitörü kullanılanların yaratmayacak ölçüdedir3. Pahalı olması ve BOS 3'ünde enfeksiyon (% 4) görülmüştür33. drenajı gereken olgularda ayrıca ventrikülostomi Monitörün nerede takı lacağ ı tartışmalıd ı r. Clark ve kateteri takılınası gerekliliği diğer dezavantajlarıdır. ark; yoğun bakırnda takılan monitörlerde önemli B. Ventriküler basmç monitörü: IKH tedavisinin bir komplikasyonlar (ventrikülit, menenjit gibi) görül- metodu olarak BOS'u drene etmek yeteneği ile, düğünü , bu nedenle ameliyathanede takılmasını ventriküler 12basıncın değerlendirilmesini birlikte önermektedirler . Ancak Diaz ve ark; acilde, yaparlar. Sistem ventriküler kateter içinden yoğun bakırnda ve ameliyathanede takı lan moni- geçirilen fiberoptik bir transdüser aracılığı ile törleri karşılaştı rd ı kları ~alışmalarında anlam lı bir Fazla BOS veya kateter fark bildirmemişlerdir4 sağlanır. drenajından . Biz ameliyathanede etrafında ventrikül duvarlarının kollapsından takınay ı tercih ediyoruz. Takılına süresi ve manü- kaçınmak için, bu sistem 5-10 cm H20 '1uk bir pozitif plasyon sayısının enfeksiyonu arttı rd ığı bildiril- basınç gradiyentine karşı en iyi drene eder. IKH miştir37·41. Bu nedenle ponks~on sayısının 3 ile süresince BOS drenajı bu metod ile devamlı veya sınıriandıniması önerilmektedir ·19. aralıklı yapılabilir. Devamlı BOS drenajı teorik Monitörizasyon süresi enfeksiyon oluşumu ile olarak IKB yükselmelerine karşı bir avantaj olabilir. yakından ilişkil id ir. 3 günden az monitörizasyonda Ancak sistem drenaj süresince devamlı olarak açık enfeksiyon oranı önemsiz iken, 5. günden sonra olduğu için, IKB dalgalarını önemli olarak dereceli olarak artmaktadır4·20 ·30 ·31 ·39. Bizim olgula- silikleştirebilir ve bu fenomen, IKB değerinin rımızda ortalama monitörizas~on süresi 5,1±2,6 gözardı edilecek bir değer olarak aniaşılmasına gün (min. 1, max 13 gün) dür 3. Ventriküler kate- neden olabileceği gibi, intrakraniyal hipotansiyon 4 terin 5. günde değişti rilmesi yönündeki önerilerin belirtilerinide ortaya çıkarabilir . aksine, son yıllarda kullan ı ld ığ ı sürece değişti rilme­ IKB, IKH tedavisine başlama değerinin altında mesi vi?:'a şant ile değiştirilmesi önerilmek- olduğu zaman, ventriküler kateter kapalı tutul- tedir12.25· ·42-44. Ancak bizim yaptığım ız başka bir duğunda, IKB dalga formları , IKB trentleri ve çalışmada; ventriküler kateteri değ iştirdiğimiz değişen dalgaların doğru izlenmesine izin verir. olgularda, değiştirmediklerimiz veya 5. günde şant IKB yükseldiği zaman, tedavi değerinin altına taktığımız olgulara göre, enfeksiyon oranının an- inineeye kadar dren açılır. Eğer BOS drenajına lam l ı ölçüde daha yüksek olduğu görülmüştür rağmen basınç yeterli olarak düşmüyor veya (Henüz yayınlanmamış bilg i). lntraparankimal dereceli olarak artıyorsa, 2 dakikadan daha fazla transdüserlerin ise gerektiği kadar kalması öneril- bir süre için drenaj açık bırakılır. Eğer bu işlem 1 mektedir4. Bizimde sadece basınç transdOseri olan saatte 4 defadan fazla tekrarlanırsa veya IKB, hiçbir olgumuzda enfeksiyon görülmemesi bu fikri drenaja rağmen aynı şekilde yüksek kalırsa, hasta desteklemekted ir33. IKH yönünden ve diğer tedavi seçenekieti tekrar Enfeksiyonlara karşı profilaktik antib~otik kulla-açısından değerlendirilmelidir. nımında tam bir fikir birliği yoktur 4· ·30·31·41·44 45· . 2- Epidural sensdrfer: Komplikasyonları, ventrikül Bizim bütün olgularım ızda monitörizasyon süre- ve parankim içi monitörlere göre daha az olmasına since lll. wup Sefalosporin 2 g/gün ile profıla~~i rağmen, · takılınasının daha zor olması , IKB yapılmıştır . Enfeksiyon sıklı kla gram pozıtıf değerlerinin doğruluğunun tartışılır ve değişebilir bakteriler ile oluşmaktadı~0-31 ·35. En s ı klık la da olması dezavantajlarıdı~7.2a_ Raabe ve ark., 21 stafilococcus epidermidistir46. Bizim enfekte olgula- olgudan-Tsinde (% 33) >10 mmHg intraventriküler rımızda Acinetobacter baumanii, Alkaligenes ve ve epidural basınç arasında fark bildirmişlerdirı. Candida Albicans izole ed i lmiştir33. lntraventriküler monitörlerde irrigasyon solüsyonu, Monitörizasyon Komplikasyonlar: enfeksiyon ile yakından i lişki li bu lunmuştu~. BOS fistülüde oluşabilecek bir komplikasyondur4. En- 1) Enfeksiyon: En sık görülen komplikasyondur. feksiyonu arttırması nedeniyle süratle ortadan kal- Lokal cilt enfeksiyonu, osteomiyelit, menenjit, dırılmalıdır. ventrikülit, ensefalit, ampiyem, abse veya bunların değişik kombinasyonları şeklinde olabilir4·9·20 32·30- . 2- Beyin yaralanmast ve kanama: Beyin yaralan- Enfeksiyon oranı % 1.5-15 olarak bildirilmek- ması transdüserin veya kateterin beyne penet- tedir4'12'18'30·31 . Bu oranlar intraventriküler monitörler rasyonu sırasında oluşmaktadır. Kanama insidansı için % 33'e kadar yükselirken, subaraknoid ve % 0.5'in altındadır 4·22. Bizim olgularımızın 2'sinde intraparenkimal monitörleF için % O'a kadar transdüserin beyine penetrasyonu sı rasında epi- inmektedir3·4·20. lntraventriküler monitör; 5 günden dural hematom, 2 olgumuzda ise beyin kontoz- 68 Uludağ Üniv Tıp Fak Derg (1-2-3) (1-2): 1999-2000 İntrakraniyal Basınç Monitörizasyonu yonu görülmüştür (Resim 1 A, 8)33. BOS drenajı 4- lyatrojenik hiperlansiyon: Sıvı bağlantılı sistem- gereken veya intraventriküler monitörizasyon lerde görülebilen bir komplikasyondur. Çalışan yapılan aliularda kanama insidansı daha yüksektir personel yeterli bilgi ve beceriye sahip değilse, (% 1-6)4· . Beyin yaralanması ; ventrikül kateter hasta başındaki çok sayıdaki kateterlerden biri olan takılması için birden fazla panksiyon yapılan IKB kateterinden intrakraniyal boşluklara yanlışlıkla vakalarda çok daha yüksektir48. Teorik olarak uygun olmayan sıvı verilmesi ve IKH oluşturma ventriküler kateteri olan bir olguda, devamlı ve olasılığı vardır. Bu nedenle epidural bölge ve BOS fazla miktarda BOS drene edilmesi ile dural askı ile bağlantı lı monitörlerin yatak başında dikkatli ve venlerinden birinin koparak kanamaları ortaya herkesin görebileceği şekilde yerleştirilmesi çıkarabileceği aşikardır. Bütün hastalarda kateter gerekir. ve transdüser takılmasından sonraki 6 saat içinde, 5- Teknik komplikasyonlar: IKB değerleri nörolojik IKB'daki yükselmelerde ve kateter içinden kanlı muayene ile doğrulanmalıdır. Teknik bir yanlışlık BOS gelmesi durumlarında öncelikle bir kampli- olabileceği düşünülerek doğru IKB değerleri için kasyon olabileceği gözönünde bulundurulmalıdır. sistem rutin olarak kontrol edilmelidir. lntra- ventriküler monitörler, beyin dokusu ve kan girmesi nedeniyle kolayca tıkanır ve çalışmaz duruma gelir. Bu durumda sistemin irrige edilmesi, yüksek enfeksiyon oranı ile birliktedir. Fiberoptik monitörler kırılabilir. Bu durum yenisi ile değiştirilmeyi gerektirir. Boaz ve ark. fiberoptik intraparenkimal monitörle 6 günden daha fazla monitörize edilen olguların % 40'ında kırılma ve değer sapması nedeniyle monitör değiştirildiğini bildirmişlerdir42. Monitörün takılmasından sonra beklenmeyen ölçüde yüksek bir IKB değeri karşılaşilabilir (% 50- sot Bu genellikle monitör çok derine takılırsa görülebilir. Hiçbir şey yapılmadan kısa bir zaman sonra karakteristik dalgaya ulaşacaktır. Eğer moni- tör hafifçe geri çekilirse acilen düzeltilebilir. Monitör Bakımı: lnsidental olayların önlenmesi için, yoğun bakırnda kullanılan kateterler dikkatli bir şekilde belirlen- melidir. Konnektör ve kateter yolları; hava kabarcığı veya enfeksiyonun önlenmesi için akıntı yönünden rutin olarak kontrol edilmelidir. Sistem kapalı tutulmalı , irrigasyondan kaçın ılmalıdır. Eğer mümkünse BOS drenaj torbaları tam dolmadan boşaltılmamalıdır. Kentaminasyon veya enfeksi- yonu en aza indirmek için mönitör cilt birleşimi ve uç yerlerinin düzenli bakımları yapılmalıdır. Eks- ternal sıvı rezervuarları eğer hasta pozisyonunda önemli bir değişiklik yapılması ve taşınma gere- kiyorsa klempe edilmelidir. Sonuç Hiçbir IKB monitörü kullanım ıçın ideal değ ildir. Herbir monitörün avantaj ve dezavantajı vardır. Resim: 1 Sulu sistemler kolayca tıkanmaları nedeniyle Transdüser giriş yerinde epi dural hematom (A), kontüzyon (B) basınç dalgalarının doğruluk derecesinin azalması görülme/ctedi?3 en büyük dezavantajlarıdır. lntraventriküler fibe- roptik basınç mönitörleri basıncı doğru göstermesi yanısıra BOS drenajı na izin vermeleri en büyük 3- Aletin çtkmast: Hastan ın bakımı veya taşınması avantajlarıdır. Ancak BOS ile temasta olmaları sırasında oluşabilir9 ·49. Personelin monitörizasyon nedeniyle 5 günü geçen monitörizasyonlarda ve kullanılan alet ile ilgili bilgi birikimi, bu tür enfeksiyon oranı yüksektir. lntraparenkimal basınç komplikasyonları en aza indirecektir9 . Bizim 2 olgu- monitörleri için; kısa sürede monte edilmesi, muzda hastanın pozisyon verilmesi sırasında bu kalibrasyonu ve sıfırlaması bozulmadan hastanın kamplikasyon gözlenmiştir33. taşınabilmesi için aletin diskonnekte edilebilmesi, Uludağ Üniv Tıp Fak Derg (1-2-3) (1-2}: 1999-2000 69 A. Bekar gauge transducer for monitoring intracranial pressure. yOksek oranda doğru bilgi vermesi ve enfeksiyon Neurosurgery 36:1137-1141 , 1995. oranının çok dOşOk olması en bOyOk avantajlardır. 15. Gucer G, Weinstein L, Walker AE: Continuous intracranial BOS drenaji gerektiren olgularda ventrikOier drenaj pressure recording in adult hydrocephalus. Surg Neurol seti takılma gereksinimi ve pahalı olması dezavan- 13(5):323-328, 1980. tajlarıdır. 16. Michell J, Cook DR, Reigel OH, et al: lntracranial pressure Literatür bilgileri ve klinik deneyimlerimiz göster- monitoring in Reye-Johnson syndrome. Crit Care Med 4:1-7, 1976. miştir ki; fiberoptik intraparenkimal basınç moni- 17. Marshall LF, Bowers-Marshall S, Klauber MR, et al: New törO, IKB monitörizasyonu için güvenle kullanıla­ classifıcation of head injury based on computerized bilen bir yöntemdir. tomography. JNeurosurg 75:14, 1991. 18. Narayan R, Kishore P, Beck.er D, et al: lntracranial pressure: To monitor or not to monitor? A review of our Yard. Doç. Dr. Ahmet BEKAR experience with head injury. J Neurosurg 56:680, 1982. Uluda!} Üniversitesi Tıp Fakültesi 19. Kantner MJ, Narayan RK: lntracranial pressure NöroşirO~i ABD Tel: (0.224) 442 80 81 monitoring. Neurosurg Clin North Am 2(2):252-265, 1991. Fax: (0.224) 442 80 34 20. Aucoin PJ, Ketilainen HR, Gantz NM, Davidson R, Kellogg 16059 Görükle 1 BURSA p, Stone B: lntracranial Pressure Monitors (Epidemiologic Study of Risk Factors and lnfections). Am J Med 80:369- 376, 1986. Kaynaklar 21 . Chambers RR, Mendelow AD, Sinar EJ, Modka P, Phil M: A elinical evaluation of the lamina subdural screw and 1. Guillaume J, Janny P: Monometrie intracranienne ventricular monitoring kits. Neurosurgery 26:421-423, continue: lnteret de la methode et premiers resultats. Rev 1990. Neurol (Paris) 84:131-142, 1951 . 22. Ghajar J: lntracranial pressure monitoring techniques. 2. Ryder HW, Espey FF, Kimbeli FO, Penka EJ, Rosenauer New Horiz. 3(3):395-399, 1995. A, Podolsky B, Evans JP: The mechanism of the change 23. Bar1ow P, MendeiÔw AD, Lawrence AE, et al: Clinical in cerebrospinal fluid pressure following an induced evaluation of two methods of subdural pressure change in the volume of fluid space. J Lab Clin Med monitoring. J Neurosurg 63:578-582, 1985 41 :428-435, 1953. 24. North B, Reilly P: Comparison among three methods of 3. Lang EW, Chesnut RM: lntracranial pressure monitoring intracranial pressure recording. Neurosurgery 18:730-732, and management. Neurosurg Clin North Am 5(4):573-587, 1986. 1994. 25. Crutchfıeld JS, Narayan RK, Robertson CS, Michael LH: 4. Lundberg N: Continuous recording and control of Evaluation of a fıberoptic intracranial pressure monitor. J ventricular fluid pressure in neurosurgical practice. Acta Neurosurg 72:482-487, 1990. Psychiatr Scand [Suppl]149:1-193, 1960. 26. Shapiro SA, Snyder W: The fıberoptic intraparenchymal 5. Silverberg GO: lntracranial pressure monitoring, in Wilkins pressure monitor in 397 patients. CNS Annual Meeting RH., Rengachary SS (eds): Neurosurgery. NewYork: Mc (Abstr), 1994 . Graw-Hill,1 985, pp156-160. 27. Powell MP, Crock.ard HA: Behavior of an extradural 6. Constantini S, Cotev S, Pappaport ZH, Pomenanz S, pressure monitor in elinical use. J Neurosurg 63:745-749, Shalit MN: lntracranial pressure monitpring after elective 1985. intracranial surgery: A retrospective study of 514 28. Weintabl CB, Richling B, Plainer B, Czech T, Spiss CK: consecutive patients. J Neurosurg 69:540-544, 1988. Comparative analysis between epidural (Gacıtec) and 7. Marshall LF, Smith RW, Shapiro HM: The outcome with subdural (Camino) intracranial pressure probes. J Clin aggressive treatment in severe head injuries (Part 1: The Monit8:116-120, 1992. signifıcance of intracranial pressure monitoring). J 29. Raabe A, Totzauer R, Meyer O, Stöck.el R, Hohrein D, Neurosurg 50:20-25, 1979. Schöche J: Reliability of epidural pressure maasurement 8. Saul TG, Duck.er TB: Effect of intracranial pressure " in elinical practice: t>ehavior of three modern sensors monitoring and aggressive treatment on mortality in during simultaneous ipsilateral intraventricular or intra- severe head injury. J Neurosurg 56:498-503, 1982. parenchymal pressure measurement. Neurosurgery 9. Shulz M, Moore K, Foote AW: Bacterial ventriculitis and 43:306-311 , 1998. d uration of ventriculostomy catheter insertion. J Neurosci. 30. Mayhall CG, Arehes NH, Lamb VA, et al: Ventriculostomy- Nurs 25:158-164, 1993. related infections: A 1 prospective epidemiologic study. N 10. Uzzell BP, Obrist WD, Dolinskas CA, et al: Relationship of Engl J Med 310:533-559, 1984. acute CBF and ICP fındings to neuropsychological 31 . Rosner MJ, Beck.er DP: ICP monitoring: Complications outcome in severe head injury. J Neurosuig 65:630-635, and associated factors. Clin Neurosurg 23:494-519, 1976. 1986. 32. Stenager E, Gemer-Smidt P, Kock-Jensen C: Ventriculos· 11 . Chesnut RM, Marshall LF: Treatment of Abnonnnal tomy-related infections an epidemiological study. Acta lntracranial Pressure. Neurosurg Clin North Am 2(2):267- Neurochir (Wien) 83(1 -2):20-23, 1986. 284, 1991 . 33. Bekar A, Gören S, Korlah E, Aksoy K, Boyacı S: 12. Clark WK, Muhlbaver MS, Lowrey R, Hortman M, Ray Complications of brain tissue pressura monitoring with a MW, Watridge CB: Complications of intracranial pressure fıberoptic device. Neurosurg Rev 21 : 254-259, 1998. monitoring in trauma patients. Neurosurgery 25:20-24, 34. Chan KH, Klann KS: Prolonged therapeutic extemal 1989. ventricular drainage: A prospective study. Neurosurgery 13. Gambardella G, d'Avella D, Tomosello F: Monitoring of 23: 436-438, 1988. brain tissue pressure with a fiberoptic device. 35. Öhrström JK, Skou JK, Ejlertsen T, Kosteljanets M: Neurosurgery 31 :918-921 , 1991. lnfected ventriculostomy: Sacteriology and treatment. Acta 14. Gopinath SP, Robertson CS, Centant CF, Narayan RK, Neurochir (Wien) 100:67-69, 1989. Gressman RG: Clinical evaluation of a miniature strain- 36. Piek J: Complications in maasuring ventricular pressura in patients with craniocerebral trauma and spontaneous 70 Uludağ Üniv Tıp Fak Derg (1-2-3) (1-2): 1999-2000 İntrakraniya/ Basınç Monitörizasyonu intracranial hemorrhage: A prospective study. Zentrabl 44. Kanter RK, Weiner LB, Patti AM, Robson LK: lnfections Neurochir 55:48-53, 1994. complications and duration of intracranial pressure 37. Schickner DJ, Young RF: lntracranial pressure monitoring: monitoring. Crit Care Med 13:837-839, 1985. Fiberoptic monitor compared with the ventricular catheter. 45. Paramere CG, Turner DA: Relative risks of Surg Neurol 37:251-254, 1992. ventriculostomy infection and morbidity. Acta Neurochir 38. Smith RW, Alksne JF: lnfections complicating the use of (Wien) 127(1-2):79-84, 1994. external ventriculostomy. J Neurosurg 44:567-570, 1976. 46. Sundbarg G, Kjallquist A, Lundberg N: Complications due 39. Winfıeld JA, Rosenthal P, Kanter RK, Casella G: Duration to prolonged ventricular fluid pressure recording in elinical of intracranial pressure monitoring does not predict daily practice, in Brock M, Dietz H (eds):lntracranial pressure: risk of infections complications. Neurosurgery 33:424-430, Experimental and elinical aspects. Springer-Verlag, 1972, 1993. pp 348-352. 40. Diaz F, Fessler RO, Johnson RR, Michael DB: An 47. Bavetta S, Norris JS, Wyatt M, Sutcliffe JC, Hamlyn PJ: Analysis of infection rate in ventriculostomie: Operating Prospective study of zero drift in fıberoptic pressure room versus ERIICV. CNS Annual Meeting (Abstr), 1994. mqnitors used in elinical practice. J Neurosurg 86:927- 930, 1997. 41 . Wyler AR, Welly WA: Use of antibiotics with extemal ventriculostomies. J Neurosurg 37:185-187, 1987. 48. Sundbarg G, Nordström CH, Messeter K, Söderström S: A Comparison of intraparenchymatous and intraventricular 42. Boaz J, Bowman R, Callahan J, Shapiro SA: The pressure recording in elinical practice. J Neurosurg fiberoptic intraparenchymal cerebral pressure monitor in 67:841-845, 1987. 220 patients. AANS Annual Meeting tAbstr), 1994. 49. Ostrup RC, Luerssen TG, Marshall LF, Zornow MH: 43. Holloway KL, Bames T, Choi S, et al: Ventriculostomy Continuous monitoring of intracranial pressure with a infections: the effect of monitoring duration and catheter miniaturised fiberoptic device. J Neurosurg 67:206-209, exhange in 584 patients. J Neurosurg 85:419-424, 1996. 1987. Uludağ Üniv Tıp Fak Derg (1-2-3) (1-2): 1999-2000 71