T.C. BURSA ULUDAĞ ÜNİVERSİTESİ EĞİTİM BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ TÜRKÇE VE SOSYAL BİLİMLER ANA BİLİM DALI YABANCI DİL OLARAK TÜRKÇE ÖĞRETİMİ BİLİM DALI B1 TÜRKÇE DERS KİTAPLARINDA KAVRAMLAR VE KAVRAM ALANLARI YÜKSEK LİSANS TEZİ Eşref KAYMAK BURSA 2021 T.C. BURSA ULUDAĞ ÜNİVERSİTESİ EĞİTİM BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ TÜRKÇE VE SOSYAL BİLİMLER ANA BİLİM DALI YABANCI DİL OLARAK TÜRKÇE ÖĞRETİMİ BİLİM DALI B1 TÜRKÇE DERS KİTAPLARINDA KAVRAMLAR VE KAVRAM ALANLARI YÜKSEK LİSANS TEZİ Eşref KAYMAK Danışman Prof. Dr. Gökhan ARI BURSA 2021 BİLİMSEL ETİĞE UYGUNLUK Bu çalışmadaki tüm bilgilerin akademik ve etik kurallara uygun bir şekilde elde edildiğini beyan ederim. Eşref KAYMAK 22/06/2021 i EĞİTİM BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ YÜKSEK LİSANS/DOKTORA İNTİHAL YAZILIM RAPORU BURSA ULUDAĞ ÜNİVERSİTESİ EĞİTİM BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ TÜRKÇE VE SOSYAL BİLİMLER ANABİLİM DALI BAŞKANLIĞI’NA Tarih: 22/06/2021 Tez Başlığı / Konusu: B1 Türkçe ders Kitaplarında Kavramlar ve Kavram Alanları Yukarıda başlığı gösterilen tez çalışmamın a) Kapak sayfası, b) Giriş, c) Ana bölümler ve d) Sonuç kısımlarından oluşan toplam 191 sayfalık kısmına ilişkin, 18/06/2021 tarihinde şahsım tarafından Turnitin adlı intihal tespit programından (Turnitin)* aşağıda belirtilen filtrelemeler uygulanarak alınmış olan özgünlük raporuna göre, tezimin benzerlik oranı % 5’tir. Uygulanan filtrelemeler: 1- Kaynakça hariç 2- Alıntılar hariç/dahil 3- 5 kelimeden daha az örtüşme içeren metin kısımları hariç Bursa Uludağ Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Tez Çalışması Özgünlük Raporu Alınması ve Kullanılması Uygulama Esasları’nı inceledim ve bu Uygulama Esasları’nda belirtilen azami benzerlik oranlarına göre tez çalışmamın herhangi bir intihal içermediğini; aksinin tespit edileceği muhtemel durumda doğabilecek her türlü hukuki sorumluluğu kabul ettiğimi ve yukarıda vermiş olduğum bilgilerin doğru olduğunu beyan ederim. Gereğini saygılarımla arz ederim. Tarih ve İmza Adı Soyadı: Eşref KAYMAK Öğrenci No: 801873025 Anabilim Dalı: Türkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Programı: Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimi Statüsü: Y.Lisans Doktora Danışman Prof. Dr. Gökhan ARI ii YÖNERGEYE UYGUNLUK ONAYI “B1 Türkçe Ders Kitaplarında Kavramlar ve Kavram Alanları” adlı Yüksek Lisans tezi, Bursa Uludağ Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü tez yazım kurallarına uygun olarak hazırlanmıştır. Tezi Hazırlayan Danışman Eşref KAYMAK Prof. Dr. Gökhan ARI Türkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi ABD Başkanı Prof. Dr. Seçil ŞENYURT iii T.C. ULUDAĞ ÜNİVERSİTESİ EĞİTİM BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ MÜDÜRLÜĞÜNE, Türkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı’nda 801873025 numara ile kayıtlı Eşref KAYMAK’ın hazırladığı “B1 Türkçe Ders Kitaplarında Kavramlar ve Kavram Alanları” konulu yüksek lisans çalışması ile ilgili tez savunma sınavı, __/__/__ günü .....-...... saatleri arasında yapılmış, sorulan sorulara alınan cevaplar sonunda adayın tezinin/çalışmasının (başarılı/başarısız) olduğuna (oybirliği/oy çokluğu) ile karar verilmiştir. Üye Üye (Tez Danışmanı ve Sınav Komisyonu Başkanı) Prof. Dr. Özay KARADAĞ Prof. Dr. Gökhan ARI Bursa Uludağ Üniversitesi Hacettepe Üniversitesi Üye Doç. Dr. Ferhat ENSAR Bursa Uludağ Üniversitesi iv Ön Söz 2018 yılından bu zamana vermiş olduğum emeklerimin son aşaması olan tezimin tamamlanmış olmasının mutluluğunu yaşıyorum. İlerleyen yıllarda alanımızda daha faydalı işlerde yer alacağıma inanıyor ve ümit ediyorum. Tezimin Türkçenin öğretimi deryasına bir damla misali de olsa katkı sunmasını dilerim. Tez çalışmalarım süresince daima desteklerini sunan, sabrı, bilgi birikimi, görüşleriyle yolumu aydınlatan, cesaretlendiren, değerli danışmanım Prof. Dr. Gökhan ARI’ya ve tezimi bir titizlikle inceleyen değerli jüri üyeleri Prof. Dr. Özay KARADAĞ ve Doç. Dr. Ferhat ENSAR’a sonsuz teşekkürlerimi sunarım. v Özet Yazar: Eşref KAYMAK Üniversite: Bursa Uludağ Üniversitesi Ana Bilim Dalı: Türkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı Bilim Dalı: Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimi Bilim Dalı Tezin Niteliği: Yüksek Lisans Tezi Sayfa Sayısı: XV + 160 Mezuniyet Tarihi: ..../..../2021 Tez: B1 Türkçe Ders Kitaplarında Kavramlar ve Kavram Alanları Danışman: Prof. Dr. Gökhan ARI B1 TÜRKÇE DERS KİTAPLARINDA KAVRAMLAR VE KAVRAM ALANLARI Türkçeyi yabancı dil olarak öğrenenler için hazırlanan ders kitaplarında öğrenicilerin maruz kaldıkları kelime ve kavramlar onların Türkçeyi öğrenmesinde ve kelime hazinelerini geliştirmesinde önem arz etmektedir. Bu çalışmanın amacı yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde kullanılan kitaplardaki (B1 düzeyi) metinlerde geçen kavramları ve kavram alanlarını belirlemektir. Çalışma kapsamında yabancılar için B1 düzeyinde hazırlanan Altay Türkçe Öğreniyorum ve Türkçeye Yolculuk ders kitaplarındaki kavramlar, kavram alanları ve kelime sıklığı incelenmiştir. Çalışmanın verileri doküman incelemesi yöntemi ile elde edilmiş, içerik analizi ve kategori analizi ile çözümlenmiştir. Araştırmanın modeli durum çalışmasına uygun şekilde tasarlanmıştır. Ders kitaplarındaki metinler dijital ortama aktarıldıktan sonra MAXQDA 2018.2 kullanılarak kavram alanları, ulamlar ve kavramlar sınıflandırılmıştır. Kavramlar karşılaştırılarak ders kitaplarında geçen ortak kavramlar belirlenmiştir. Kelime sıklığını vi belirlemek için metinlerdeki kelimeler betimsel istatistik kullanılarak MS Excel programı ile analiz edilmiş ve sıklık listesi oluşturulmuştur. Kavramların sınıflandırılması sonucunda Altay Türkçe Öğreniyorum B1 ders kitabında 28 kavram alanı, 146 ulam ve 1805 kavram; Türkçeye Yolculuk B1 ders kitabında 28 kavram alanı, 137 ulam ve 1676 kavram tespit edilmiştir. Her iki ders kitabında da yer alan kavram sayısı 409’dur. Kelime sıklığı analizine göre Altay Türkçe Öğreniyorum B1 ders kitabında 2596 kelimenin %69,53’ünün; Türkçeye Yolculuk B1 ders kitabında ise 2544 kelimenin %65,88’inin kavram olduğu saptanmıştır. Sonuç olarak kelime sayılarının ve kavram oranlarının birbirine yakın olduğu görülmektedir. Anahtar Sözcükler: Ön- tür kuramı, kavram, kavram alanları, kelime sıklığı, söz varlığı vii Abstract Author: Eşref KAYMAK University: Bursa Uludağ Üniversitesi Field: Turkish and Social Sciences Education Department Branch: Teaching Turkish as Foreign Language DegreeAwarded: Master PageNumber: XV + 160 Degree Date: ..../..../2021 Thesis: Lexical Consepts and Conceptual fields in B1- level Turkish Coursebooks Supervisor: Prof. Dr. Gökhan ARI LEXICAL CONSEPTS AND CONCEPTUAL FİELS İN B1- LEVEL TURKİSH COURSEBOOKS The words and concepts that the learners are exposed to in the textbooks prepared for learners of Turkish as a foreign language are important in their learning Turkish and developing their vocabulary. The aim of this study is to determine the concepts and conceptual field in the texts in the books (B1 level) used in teaching Turkish as a foreign language. Within the scope of the study, the concepts, conceptual fields and word frequency in the textbooks titled Altay Türkçe Öğreniyorum ve Türkçeye Yolculuk, prepared at B1 level for foreigners were examined. The data of the study were obtained by document analysis method and analyzed by content analysis and category analysis. After the texts in the textbooks were digitized, the concepts in the texts were classified as high-level, basic and low-level using MAXQDA 2018.2. By comparing the concepts, common concepts in the viii textbooks were determined. In order to determine the word frequency, the words in the texts were analyzed with the MS Excel program using descriptive statistics and a final frequency list was created. As a result of the classification of the concepts, 28 concept field, 146 category and 1805 concept in Altay Türkçe Öğreniyorum B1 textbook; 28 concept field, 137 category and 1676 concept have been identified in Türkçeye Yolculuk B1 textbook. The number of low- level concepts in both textbooks is 409. According to the word frequency analysis, 69.53% of 2596 words in Altay Türkçe Öğreniyorum B1 textbook; and 65.88% of 2544 words in Türkçeye Yolculuk B1 textbook, were found to be concepts. As a result, it is clearly seen that the word counts and concept ratios are close to each other. Key Words: concept, concept fields, proto- type theory, vocabulary, word frequency. ix İÇİNDEKİLER ÖN SÖZ ..................................................................................................................................... v ÖZET ........................................................................................................................................ vi ABSTRACT ........................................................................................................................... viii İÇİNDEKİLER......................................................................................................................... x TABLOLAR LİSTESİ .......................................................................................................... xiii KISALTMALAR LİSTESİ ................................................................................................... xv I.BÖLÜM .................................................................................................................................. 1 GİRİŞ ......................................................................................................................................... 1 1.1. Problem Durumu ............................................................................................................. 1 1.2. Araştırma Soruları ........................................................................................................... 3 1.3. Araştırmanın Amacı ........................................................................................................ 3 1.4. Araştırmanın Önemi ........................................................................................................ 3 1.5. Sınırlılıklar ....................................................................................................................... 4 1.6. Tanımlar ........................................................................................................................... 4 II. BÖLÜM ................................................................................................................................ 6 LİTERATÜR ............................................................................................................................ 6 2.1. Kelime Nedir? .................................................................................................................. 6 2.2. Dil Edinimi- Dil Öğrenimi .............................................................................................. 8 2.3. Ana Dilinde Kelime Edinimi ........................................................................................... 9 2.4. Ana Dilinde Kelime Öğretimi ....................................................................................... 10 2.5. Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretiminde Kelime Öğretimi .......................................... 11 2.6. Kavramlar ...................................................................................................................... 13 2.6.1. Kavram nedir? ......................................................................................................... 13 2.7. Kavram Edinim Kuramları ............................................................................................ 15 2.7.1. Klasik kuram. .......................................................................................................... 15 2.7.2. Kuram temelli yaklaşım. ......................................................................................... 17 2.7.3. Ön tür kuramı. ......................................................................................................... 17 2.8. Kelime Sıklığı ................................................................................................................ 23 2.9. İlgili Çalışmalar ............................................................................................................. 25 2.9.1. Kavram alanı üzerine yapılan çalışmalar. ................................................................... 25 x 2.9.2. Kelime varlığı ve kelime sıklığı ile ilgili yapılan çalışmalar. ..................................... 29 III. BÖLÜM ............................................................................................................................ 33 YÖNTEM ................................................................................................................................ 33 3.1. Araştırma Modeli ........................................................................................................... 33 3.2. İnceleme Nesnesi .......................................................................................................... 33 3.3. Veri Toplama Araçları ................................................................................................... 33 3.4. Verilerin Toplanması ve Çözümlenmesi ....................................................................... 34 IV. BÖLÜM ............................................................................................................................ 36 BULGULAR ........................................................................................................................... 36 4.1. Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimi B1 Ders Kitaplarında Kavramlar ve Kavram Alanları ................................................................................................................................. 36 4.1.1. Hayvan kavram alanı. ............................................................................................. 36 4.1.2. Eğitim kavram alanı. ............................................................................................... 37 4.1.3. Oluşsal kavram alanı. .............................................................................................. 38 4.1.4. Bitki kavram alanı. .................................................................................................. 38 4.1.5. Oyun kavram alanı. ................................................................................................. 39 4.1.6. Dilsel kavram alanı. ................................................................................................ 40 4.1.7. Durumsal kavram alanı. .......................................................................................... 41 4.1.8. Ulaşım kavram alanı. .............................................................................................. 42 4.1.9. Enerji kavram alanı. ................................................................................................ 43 4.1.10. Yer kavram alanı. .................................................................................................. 44 4.1.11. Vücut kavram alanı. .............................................................................................. 47 4.1.12. Yiyecek kavram alanı. .......................................................................................... 47 4.1.13. Duygular kavram alanı .......................................................................................... 49 4.1.14. Sağlık kavram alanı. .............................................................................................. 50 4.1.15. Duyuşsal kavram alanı. ......................................................................................... 51 4.1.16. Doğa kavram alanı. ............................................................................................... 52 4.1.17. Edişsel kavram alanı. ............................................................................................ 53 4.1.18. İletişim kavram alanı. ............................................................................................ 56 4.1.19. Kültür- Sanat kavram alanı. .................................................................................. 57 4.1.20. Meslek kavram alanı. ............................................................................................ 60 4.1.21. Eşya kavram alanı. ................................................................................................ 62 4.1.22. İnsan kavram alanı. ............................................................................................... 65 4.1.23. Niceliksel kavram alanı. ........................................................................................ 66 xi 4.1.24. Konumsal kavram alanı. ....................................................................................... 68 4.1.25. Parçasal kavram alanı. .......................................................................................... 69 4.1.26. Zaman kavram alanı. ............................................................................................. 70 4.1.27. Bilişsel kavram alanı. ............................................................................................ 73 4.1.28. Niteliksel kavram alanı. ........................................................................................ 74 4.1.29. Diğer. .................................................................................................................... 77 4.2. Kavram Alanı, Ulam Sayısı, Kavram Sıklığı ve Kavram Sayısı ................................... 79 4.3. Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimi B1 Ders Kitaplarında Kelime Sıklığı ................ 80 V. BÖLÜM .............................................................................................................................. 86 TARTIŞMA VE ÖNERİLER ............................................................................................... 86 5.1. Tartışma ......................................................................................................................... 86 5.1.1. Altay Türkçe Öğreniyorum ve Türkçeye Yolculuk B1 ders kitaplarındaki metinlerde geçen kavramlar ve kavram alanları nelerdir? ................................................ 86 5.1.2. Altay Türkçe Öğreniyorum ve Türkçeye Yolculuk B1 ders kitaplarındaki ortak kavramlar ve kavram alanları nelerdir? ............................................................................ 93 5.1.3. Altay Türkçe Öğreniyorum ve Türkçeye Yolculuk B1 ders kitaplarındaki kelime sıklıkları nedir? ................................................................................................................. 97 5.2. Öneriler .......................................................................................................................... 99 KAYNAKÇA ........................................................................................................................ 101 EKLER .................................................................................................................................. 107 Ek 1:Altay Türkçe Öğreniyorum B1 Ders Kitabındaki Okuma Metinlerinin Kelime Sıklığı 107 Ek: 2 Türkçeye Yolculuk B1 Ders Kitabındaki Okuma Metinlerinin Kelime Sıklığı ........... 134 ÖZ GEÇMİŞ ......................................................................................................................... 160 xii Tablolar Listesi Tablo Sayfa 1. Rosch'un 1973'te Elde Ettiği En Tipik Üye Dereceleri ..................................................... 20 2. Hayvan Kavram Alanı ....................................................................................................... 36 3. Eğitim Kavram Alanı ........................................................................................................ 37 4. Oluşsal Kavram Alanı ....................................................................................................... 38 5. Bitki Kavram Alanı ........................................................................................................... 38 6. Oyun Kavram Alanı .......................................................................................................... 39 7. Dilsel Kavram Alanı .......................................................................................................... 40 8. Durumsal Kavram Alanı ................................................................................................... 41 9. Ulaşım Kavram Alanı ........................................................................................................ 42 10. Enerji Kavram Alanı ........................................................................................................ 43 11. Yer Kavram Alanı ............................................................................................................. 44 12. Vücut Kavram Alanı ......................................................................................................... 47 13. Yiyecek Kavram Alanı ...................................................................................................... 47 14. Duygular Kavram Alanı .................................................................................................... 49 15. Sağlık Kavram Alanı ......................................................................................................... 50 16. Duyuşsal Kavram Alanı .................................................................................................... 51 17. Doğa Kavram Alanı .......................................................................................................... 52 18. Edişsel Kavram Alanı ........................................................................................................ 53 19. İletişim Kavram Alanı ....................................................................................................... 56 20. Kültür- Sanat Kavram Alanı ............................................................................................. 57 21. Meslek Kavram Alanı ....................................................................................................... 60 22. Eşya Kavram Alanı ........................................................................................................... 62 23. İnsan Kavram Alanı .......................................................................................................... 65 xiii 24. Niceliksel Kavram Alanı ................................................................................................... 81 25. Konumsal Kavram Alanı ................................................................................................... 68 26. Parçasal Kavram Alanı ...................................................................................................... 69 27. Zaman Kavram Alanı ........................................................................................................ 70 28. Bilişsel Kavram Alanı ....................................................................................................... 73 29. Niteliksel Kavram Alanı .................................................................................................... 74 30. Diğer .................................................................................................................................. 77 31. Türkçeye Yolculuk ve Altay Türkçe Öğreniyorum Ders Kitaplarındaki Kavram Alanları, Ulamlar, Kavram Sıklığı ve Kavramların Sayısı......................................................................78 32. ATÖ B1 Ders Kitabındaki İlk 100 Kelime ....................................................................... 80 33. TY B1 Ders Kitabındaki İlk 100 Kelime .......................................................................... 81 34. ATÖ B1 Ders Kitabı, TY B1 Ders Kitabı ve TSS de Geçen İlk Yüz Kelimenin Ortak Kelimeleri ve Sıraları ............................................................................................................ 82 35. ATÖ, TY Hitit, İstanbul, Gazi Yabancılara Türkçe B1 Ders Kitaplarındaki İlk 100 Kelimenin Ortak Kelimeleri ve Sıraları ................................................................................... 83 xiv Kısaltmalar Listesi ATÖ: Altay Türkçe Öğreniyorum B1 ders kitabı TY: Türkçeye Yolculuk B1 ders kitabı TSS: Türkçenin Sıklık Sözlüğü TUD: Türkçe Ulusal Derlemi xv 1 I. Bölüm Giriş Bu bölümde araştırmada yer alan problem durumuna, araştırma sorularına, araştırmanın amacına, araştırmanın önemine, araştırmanın sınırlılıklarına yer verilmiştir. 1.1. Problem Durumu Bu araştırmada yabancı dil olarak Türkçe öğretimi ders kitaplarında geçen kavramlar ve kavramların birbiriyle ilişkisi ele alınmaktadır. Kelime öğretimi bir dili öğrenmenin temelini oluşturmaktadır. Kelime öğretiminin daha planlı ve nitelikli olabilmesi için kavramlarla ilişkilendirilmesi gerekir. Kavramlar arasında ilişki kurarak aynı kavram alanı dahil olan kelimelerle, kelime öğretimi daha hızlı yapılabilir. Çünkü kavramlar kelimelerle ifade edilir (Ülgen, 2004). Yabancı dil olarak Türkçe öğretimi ders kitaplarındaki kavramların ortaya konarak bu çerçevede kelime öğretimin planlaması süreci, daha etkin hâle getirebilir. Bunu sağlamanın yollarından biri kavram alanlarına ait ulamların ve kavramların ortaya konmasıdır. Ancak gerek ana dili olarak gerekse yabancı dil olarak Türkçe öğretimi üzerine kavram veya kavram alanı çalışmalarının yetersiz olduğu görülmektedir. Var olan sınırlı çalışmalarda tespit edilen kavramlar genellikle yüzeysel biçimde bulgulanmış ve incelenen materyalden seçilmiş kavram alanları üzerine genel yorumlar yapılmıştır (Aşık, 2020). Bir ders kitabında hangi kavramların geçtiği, bu kavramların o ders kitabında hangi kavramlarla ilişkilendirilebileceğini ortaya koyan bir çalışmaya rastlanmamıştır. İnsanlar kavramları şartlanma, aktarma, bağlam, genelleme, belirginleştirme, ayırt etme, sınıflandırma (Arı, 2014) ve soyutlama (Karadağ, 2013) yollarıyla edinir veya öğrenirler. Edinim veya öğrenme yaşantı yoluyla kendiliğinden olabileceği gibi eğitim süreci içerisinde çeşitli bağlamlarla sistematik bir biçimde de gerçekleşebilir. Yabancı dil olarak Türkçenin öğretimi, özellikle orta seviyeden (B1-B2) itibaren, metin temelli sürdürülmektedir. Temalar 2 altında yer alan metinlerde hangi kavramların geçtiğini, bu kavramların birbiriyle ne tür ilişkiler kurduğunu (ulam) ve hangi kavram alanları oluşturduğunu belirlemek, böylece kelime ve kavram öğretiminin kesiştiği alanı ortaya çıkarmada bir fikir verebilmek bu alanda hazırlanacak ders materyallerine katkı sunmayı sağlayabilir. Kavram alanlarına ait ulam ve kavramların neler olduğu, bunların hangi seviyelerde nasıl verileceği geniş kapsamlı çalışmalarla ortaya konabilir. Kelime öğretiminde diğer bir problem de hangi seviyede hangi kelimelerin ne kadar yer alması gerektiğidir. Bu noktada derlem tabanlı standart bir verinin ortaya konduğu söylenemez. Yüksek lisans çalışmaları genellikle birkaç kitaptaki ya da seti oluşturan seviyelere ait kitaplardaki metinlerin söz varlığının veya kelime sıklığının tespitine yöneliktir. Çifci’nin 1991’de hazırlamış olduğu “Bir Grup Yüksek Öğretim Öğrencisi üzerinde Kelime Serveti Araştırması” adlı yüksek lisans tezi, Arı’nın 2003’te oluşturduğu “İlköğretim 6.sınıf Türkçe Ders Kitaplarındaki Kelimeler ve Bu Kelimelerin Kullanılabilirliği” adlı yüksek lisans tezi, Karadağ’ın 2005’te hazırladığı “İlköğretim 1. Kademe Öğrencilerinin Kelime Hazinesi Üzerine Bir Araştırma” adlı doktora tezi, Kurudayıoğlu’nun 2005’te hazırladığı “İlköğretim İkinci Kademe Öğrencilerinin Kelime Hazinesi Üzerine Bir Araştırma” adlı doktora tezi bu alanda yapılan çalışmalara örnek gösterilebilir. Yabancı dil olarak Türkçe Öğretimi alanında ise Murat Aydın’ın 2015’te hazırladığı “Yabancı Dil olarak Türkçe Öğretiminde Kullanılan Ders ve Okuma Kitaplarındaki Kelime Sıklığı ve Seviyeler Göre Sözcük Hazinesi Çalışması” adlı yüksek lisans çalışması, Gökçen Göçen’in 2016’da hazırladığı “Yabancılar için Hazırlanan Türkçe Ders Kitaplarındaki Söz Varlığı ile Türkçeyi Yabancı Dil olarak Öğrenenlerin Yazılı Anlatımlarındaki Söz Varlığı” adlı doktora tezi, Özlem Yahşi’nin 2020’de hazırladığı “Yabancılara Türkçe Öğretiminde Temel Düzey Söz Varlığını Belirleme: Yabancılar için Hazırlanan Türkçe Ders kitapları ile Türkçeyi Yabancı Dil olarak Öğrenenlerin Yazılı ve Sözlü Anlatım 3 Uygulamalarına Dayalı Söz Varlığı” adlı çalışmalar sıklık çalışmaları ile ilgilidir. Bu alanda yapılan tezler incelendiğinde kelime öğretimi üzerine tezlerin yapıldığı ancak kavram alanı çalışmalarının çok sınırlı olduğu görülmektedir. Kavram öğretimine bir bakış açısı getirebilmek, ders kitaplarında hangi kavram alanlarında hangi kavramların yabancılara sunulduğunu belirleyebilmek için kavramları sınıflandırmaya ihtiyaç duyulduğu görülmektedir. 1.2. Araştırma Soruları Yukarıda belirtilen ihtiyacı karşılamaya dönük olarak araştırmanın problem cümlesi şu şekilde ifade edilebilir: Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde kullanılan iki kitabın okuma metinlerinde geçen kavramlar ve kavram alanları nelerdir? Bu kapsamda alt problemler şöyledir: 1. Altay Türkçe Öğreniyorum (B1) ve Türkçeye Yolculuk (B1) kitaplarındaki okuma metinlerde geçen kavramlar ve kavram alanları nelerdir? 2. Altay Türkçe Öğreniyorum (B1) ve Türkçeye Yolculuk (B1) kitaplarındaki okuma metinlerinde ortak kavramlar ve kavram alanları nelerdir? 3. Altay Türkçe Öğreniyorum (B1) ve Türkçeye Yolculuk (B1) kitaplarındaki okuma metinlerinin kelime sıklıkları nedir? 1.3. Araştırmanın Amacı Bu çalışmanın amacı B1 düzeyindeki öğrenciler için yazılan ders kitaplarında yer alan metinlerde hangi kavramların geçtiğini belirlemektir. Bir diğer amaç ise kelime sıklığı oluşturularak kelime- kavram arasındaki bağın ortaya konmasıdır. 1.4. Araştırmanın Önemi Bu tezde, ele alınan yabancı dil olarak Türkçe öğretimi B1 düzeyi kitaplarındaki okuma metinlerinde geçen kavramları, kavram alanlarına göre sınıflandırılarak betimlenmesi, 4 kavramların sıklık değerlerinin ortaya konması, kavramlar arasında bir ilişki olup olmadığına dönük bulguların ortaya çıkarılması ve aynı düzeyde hazırlanan kitaplarda hangi ortak kavramların olduğunu belirlemek amaçlanmıştır. Bu tezle ulaşılan sonuçlar, B1 düzeyi ders kitapları aracılığıyla hangi kavramların kazandırılmasının hedeflendiğini ortaya koyacaktır. Bu çalışma ile B1 düzeyindeki öğrencilere sunulan kavramların ne olduğunun belirlenmesi, ileride hazırlanacak ders kitapları ve diğer materyaller için önem taşımaktadır. Böylelikle kavram ve kelime öğretimin nasıl planlanması gerektiğiyle ilgili bir fikir edinilebilir. 1.5. Sınırlılıklar Bu araştırma, Altay Türkçe Öğreniyorum (B1) ve Türkçeye Yolculuk (B1) ders kitabında bulunan okuma metinleri ile sınırlıdır. Etkinlikler ve yönergeler kapsam dışında tutulmuştur. 1.6. Tanımlar Kavram: “Kavram, dünyadaki nesnelerin ortak niteliklerine dayanan dile özgü bir genelleme, bir soyutlamadır” (Aksan 1998, s. 150). “Kavram, varlıkların ve olayların gözlenebilen özelliklerinin toplamından oluşurlar” (Merril, 1994, s.111). Ülgen (2001) kavramı genel olarak insan belleğinde anlamlanan farklı objelerin farklı olguların ortak yapısını temsil eden bilgi formu olduğunu söyler. Kelime: “Kelime, manası veya gramer vazifesi bulunan ve tek başına kullanılan ses veya sesler topluluğu” Ergin (2009, s. 95). “Bir veya birden çok heceli ses öbeklerinden oluşan, aynı dili konuşan kişiler arasında zihinde tek başına kullanıldığında belli bir kavrama karşılık olan somut veya belli bir duygu ve düşünceyi yansıtan soyut yahut da somut ve soyut kavramlar arasında ilişki kuran dil birimi” (Korkmaz, 1992, s. 100). Kelimenin tanımı anlamlı ve görevli olan çekim ekine işlenmeye hazır tabandır (Kurudayıoğlu, 2005). 5 Kelime Sıklığı: Sıklık, bir dilde var olan kelimelerin diğerlerine oranla daha fazla ya da daha nadir kullanılmalısıdır (Aksan, 1998). “Kelime sıklığı, bir dilde kullanılan kelimelerin birbirlerine oranla kullanım sıklığını ortaya koyan çalışmalardır” (Ölker, 2011, s. 49). 6 II. Bölüm Literatür Araştırmanın bu bölümünde kelime, kelime öğretimi, ana dilinde ve yabancı dilde kelime öğretimi, kavram, kavram öğrenme kuramları ve bunlarla ilgili çalışmalara yer verilmiştir. 2.1. Kelime Nedir? Kelime nedir sorusunun birden çok cevabı vardır. Zira kelime tanımı üzerinde ortak bir kanı oluşmamıştır. Tüm dillerde kelimeler vardır ancak belirli bir sınırı çizilememiştir. Şekil, anlam ve hem şekil hem anlam üzerine tanımlamalar mevcuttur. Basit bir cevabı var gibi görünse de birden çok tanımı olduğu için tartışmalı bir konu demek mümkündür (Karadağ, 2005). Kelime tanımlarından bazıları şunlardır: Türk Dil Kurumunun (TDK) https://sozluk.gov.tr/ internet adresindeki sözlükte kelime “Anlamlı ses veya ses birliği, söz, kelime, lügat.” olarak tarif edilmektedir. Kelime, ilgili dilin örgüsünü meydana getirir. Dilbilimciler kelime yerine gösterge ya da söz ögesi terimlerini kullanırlar (Aksan, 1998). “Kelime, manası veya gramer vazifesi bulunan ve tek başına kullanılan ses veya sesler topluluğu” Ergin (2009, s. 95). Bir başka tanım ise şöyledir: Bir veya birden çok heceli ses öbeklerinden oluşan, aynı dili konuşan kişiler arasında zihinde tek başına kullanıldığında belli bir kavrama karşılık olan somut veya belli bir duygu ve düşünceyi yansıtan soyut yahut da somut ve soyut kavramlar arasında ilişki kuran dil birimi. (Korkmaz, 1992, s. 100) Kelimeler birbirlerinden kopamayan anlamsal birimlerin oluşturduğu özerk bir dizimdir. Edatlarda bağlam içerisinde anlam kazanan işlevsel birimlerdir. Bunlara da kelime denir. (Martinet, 1998). “Sözcük iki ucuna birer boşluk verilerek yazılan dil birimidir” (Uzun, 2004, s. 47). Kelime, bir cümlede ayrılabilecek olan iki duralama noktası arasındaki söylenmiş olan parçalardır (Bayrav, 1998). 7 Bu tanımlara bir açıdan eksik bir tanım da diyebiliriz. Yazısı olmayan ancak aktif konuşanı olan birçok dil vardır (Uzun, 2004). Yani dünya üzerinde yazı dili oluşturamamış ancak konuşma dili oluşturmuş olan diller noktasında yukarıdaki tanım eksik kalmaktadır. Kelime tanımı noktasında eleştiriler/ ayrılıklar mevcuttur. Kurudayıoğlu’na (2005) göre kelime sadece şekil açısından ele alındığında eksik bir tanım olmaktadır. Çünkü Türkçede birleşik kelimeler vardır. Bunlar birden çok kelimeden oluşmakta ve bazen ayrı yazılabilmektedir. Şöyle ki aslanağzı ve karga tulumba birleşik kelimeleri incelendiğinde iki kelime de tek bir kavrama karşılık gelmektedir. Lakin karga tulumba kelimesinde boşluk bulunmaktadır. Bu durum, bir anlam birimde iki ayrı kelime olduğu anlamına gelmemektedir. Dolayısıyla kelime tanımında sadece şekil değil anlam da çok önemlidir. Kelime tanımında eleştirilen bir diğer husus ise çok anlamlılık ve eş seslilik durumlarıdır (Karadağ, 2005; Kurudayıoğlu, 2005). Eş sesli bir kelimelerin farklı anlamları vardır ve bunların birbiriyle ilişkisi yoktur. Örneğin yaz kelimesini ele aldığımızda, mevsim, yazı yazma ve üzerine serme anlamlarını bilmekteyiz. Yine çok anlamlılık hususuna değindiğimizde ise temel anlamla ilintili diğer anlamlar düşünülmektedir. Örnek olarak gün kelimesine bakabiliriz. Gün içinde bulunduğumuz zamanı belirtir. Yine Dünyanın Güneş etrafındaki 24 saatlik dönüşüne de gün denir. Bu iki anlam da aynı kelime üzerinde yer alır. Bu anlamların her birisinin birbirinden farklı oluşu da kelimeyi sadece şekil olarak ele almanın eksikliklerini ortaya koymaktadır. Karşılaşılan bir diğer sorun ise deyimlerdir. Bilinir ki deyimlerde kelimeler genellikle mecaz anlamları ile kullanılırlar. Kelimelerin anlamı ile deyimin anlamı arasında belirgin bir fark vardır. O yüzden deyimler çalışma içerisinde bir bütün olarak alınmış ve kelimelere ayrılmayarak bir üst basamak olarak değerlendirilmiştir. Kelimeyi sadece anlam olarak ele alırsak şöyle bir sorun ortaya çıkmaktadır: “Şekilce kelime olarak değerlendirilen ancak anlam bakımından gramer görevli olarak nitelendirilen 8 kelimeler vardır” (Karadağ, 2005, s. 6). Bu kelimeler tek başına anlamı olmayan kelimelerdir ve cümle içerisinde anlam kazanmaktadırlar. Kelimenin tanımı anlamlı ve görevli olan çekim ekine işlenmeye hazır tabandır (Kurudayıoğlu, 2005). Bu belirlemede kelime tabanı üzerinden kelimenin tarifinin mümkün olduğu belirtilmektedir. Kurudayıoğlu (2005) kelimeleri üçe ayırmaktadır. Buna göre kök hâlindeki el, al- kol gibi basit kelimeler; satıcı, kışlık gibi türemiş kelimeler, iki veya daha fazla kelimenin bir araya gelerek yeni bir kavramı karşıladığı kuşpalazı, eli açık gibi birleşik kelimeler. Taban kavramı bu üç durumu da sorunsuz şekilde karşılamaktadır. Ölker (2011) bu tanımlara karşı çıkarak soruna şu şekilde yaklaşmıştır: Kelimenin hudutları ele alınırken tek koşul kök mü gövde mi, birleşik mi ayrı mı ya da deyim mi morfem mi tartışmasından ziyade bu yapının zihinde bir kavrama tekabül edip etmediğidir. Kelime zihinde bir kavram olarak karşılanıyorsa bu yeterli bir ölçüttür. Akademisyenlerin kelime nedir sorusuna şekil, anlam ve hem şekil hem anlam açısından tanımlar yaptığı görülmektedir. Kelimeyi sadece şekil olarak ele alırsak ya da sadece anlam olarak ele alırsak ne gibi sorunlar yaşandığına ait görüşler sunulmuştur. Bu çalışmada kelime sıklığı ve kavram tasnifinde çekim eklerinin atılması ile elde kalan anlamlı yapıları kelime olarak ele alınmış ve bu doğrultuda anlam ile şeklin oluşturduğu yapılar, bağlam da göz önünde bulundurularak sınıflandırılmıştır. 2.2. Dil Edinimi- Dil Öğrenimi Dil, üzerinde sıkça tartışılan bir alandır. Dil edinimi ve dil öğrenimi sıklıkla birbirine karıştırılabilmektedir. Krashen’a göre dil edinimi süreci uzun bir zamanı kapsar. Bu süreç dili öğrenen bireyin bilinçli bir durumda olmadan almış olduğu anlamlı mesajların toplanması yoluyla oluşmaktadır. Dil ediniminde dil bilgisi kurallarına gerek yoktur (akt. Uçak,2015). Yani dil edinimi bireyin aktif olmadığı, müdahaleden yoksun kaldığı, istemsiz bir durumda tüm yeterliliklere kendiliğinden sahip olmasıdır. 9 Dil öğrenimi ise öğrenicinin bilinçli bir şekilde içerisinde bulunduğu bir süreçtir. Bu süreçte öğrenici aktiftir, kullanılan materyaller ve disiplini bir süreç sayesinde de dilin sistemli öğrenilmesi söz konusudur. İlgili dilin dil bilgisi kurallarını, sistematiğini algılamak için becerilerin kazanılması sürecidir. Dil edinimi ve dil öğrenimi kimilerine göre aynı kimilerine göre farklı anlamlar taşımaktadır. Dil ediniminde evrensel dil bilgisi kuramları ve ruh dil bilimi doğrultusunda yabancı dili öğrenenlerin ana dilinin incelenmesi sonucunda öğreticilerin dil bilgisinden en asgari seviyede yararlanmaları gerektiğini göstermektedir. Bu durum, öğrenicinin metinlerle doğrudan karşılaşması veya bildirişim etkinliklerine doğrudan katılmasını gerektirir. Dil öğrenimi ise formal bir yolla dilin öğrenilmesi sürecine işaret eder (Diller için Avrupa Ortak Öneriler Çerçevesi, 2013). 2.3. Ana Dilinde Kelime Edinimi Dil, bireyin hayatında olmazsa olmazlarındandır. İnsanların anlaşmalarını sağlayan bir dizi sistem bütünüdür. Doğduktan sonra dil edinim süreci başlamış olur. Bunu anneden ve sosyal çevreden öğrenmeye başlar. Dil becerisine davranış psikolojisi penceresinden öğrenmek olarak bakılsa da işlevsel olarak edinme olarak bakılsa da gelişme süreci bir dizi sırayla oluşur (Cemiloğlu, 2001). Ana dili ve ana dil kavramları birbirinden farklı kavramlardır. Ana dili, anneden ya da çocuğa bakım veren kişiden öğrendiği dil anlamındadır. Tanımı daha da genişletecek olursak anneden, çevreden tabi yollarla ilk edindiği dile ana dili diyebiliriz (Oruç, 2016). Birey dünyayla ilişki sürecini ilk olarak bu dil ile ortaya koymaktadır. “Ana dil” kelimesindeki ana sözcüğünü ele aldığımızda onun anne anlamında kullanılmadığı ortadadır. Buradaki ana kavramından kasıt temel, esas, ortak anlamıdır. Yani ana dil için birden çok dilin kökeni oluşturan dil diyebiliriz (Oruç, 2016). 10 Bebeklikten itibaren edinilen ana dili ölüme kadar gelişim hâlinde devam eder. Bu gelişimin en temel noktası ise kelime edinimidir. Bu süreçte kazandırılacak olan dilin tüm toplum tarafından kullanılan dil olmasına özen göstermek gerekmektedir. Llach’a göre ana dilde sözcük ediniminin kökenindeki en temel varsayım, gereksinim ve iletişim kurma maksadının tetiklenmesi ile çıkmış olmasıdır. Buna göre bebekler bakım veren kişiler ile etkileşim içine girme gereksinimini hissederler ve sonucunda hızlı bir şekilde kelime hazinesine yeni kelimeler eklemeye başlar. Bu artış “vocabulary spurt” olarak isimlendirilir. Etrafını keşfetmeye başlayan çocuğun yeni kelimeler ile karşılaşması kaçınılmazdır. Böylelikle kelime hazinesi artmış olur (akt. Erol, 2014). Kelime edinimi bu süreçlerle ilintili olmakla beraber belirli bir dönemin içerisine hapsolmuş değildir. Kelime edinimi ömür boyu devam eden bireyin son anına kadar gelişimini sürdüren bir durumdur. 2.4. Ana Dilinde Kelime Öğretimi Dil öğretiminde kelime öğretimi en önemli konulardan biridir. İster ana dili ediniminde olsun isterse yabancı dil öğretiminde olsun kelimeler bu sürecin temel taşını oluşturmaktadır. Bir dili öğrenirken ya da edinirken dil bilgisi kurallarının yanında kelime öğretimi önümüze çıkmaktadır. En basitten karmaşığa uzanan süreçlerde duygular ve düşünceler kelimeler yardımı ile anlatılır. Kelime öğretimi, dil öğretiminin başlıca koşuludur (Doğan, 2014). Dili etkili, güzel ve doğru bir biçimde kullanabilmede bireyin sahip olduğu kelime hazinesinin önemi büyüktür (Göçer, 2015). Gerek ana dilinde gerekse yabancı dilde bir dilin tüm sınırlarına ulaşılmak isteniyorsa olabildiğince fazla kelime öğrenmek gerekmektedir. Dil öğretiminde dört temel beceri olan dinleme, konuşma, okuma ve yazmanın öğretimi hedeflenmektedir. Bunların öğretimi ile kelime öğretimi arasında pozitif bir bağın olduğu ortadadır. 11 2.5. Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretiminde Kelime Öğretimi Türkçenin dünya üzerinde önemi gün geçtikçe artmaktadır. Konuşur sayısı açısından Türkçe dünya dilleri arasında beşinci sıradadır (Buran & Alkaya, 2011). Bu doğrultuda Türkçenin öğretimi konusuna ayrı bir önem vermek gerekmektedir. Türkçenin yabancı dil olarak öğretimi konusunda kelime öğretimi önemli bir noktada durmaktadır. Zira dil öğrenmede anahtar rol kelime öğretimindedir. Kişinin kelime yönünden kendini geliştirmiş olması düşüncesinin de o denli zengin olacağı anlamına gelir (Özbay & Melanlıoğlu, 2008). Dolayısıyla Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde öğreniciye zengin bir söz varlığı sunulmalıdır. Kelime öğretimi sürecinde zihinsel faaliyetlerin rolünü iyi anlamak gerekir. Çetinkaya (2005) çalışmasında sözcük öğretimi için şunları söylemiştir: Kelimeler anlama bağlı olmadıklarında çabuk unutulur. Kelime ilk duyulduğunda duyusal kayıt aracılığı ile kısa süreli belleğe alınır. Bu kelimeleri uzun süreli belleğe alabilmek için ise tekrar yöntemine başvurulur. Böylelikle kalıcı bir öğrenmenin de yolu açılmış olur. Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde kullanılan ders ve çalışma kitaplarında verilen temel söz varlığının seviyelere göre iyi bir şekilde belirlenmesi çok önemlidir (Barın, 2003). Bundan dolayı kelime öğretimini yaparken hangi kelimenin hangi seviyede olacağı veya hangi seviyede öğretileceği hususunu iyi gözetmek gerekir. Zira ilkokul öğrencisi bir Türk çocuğuna çok basit gelen bir kelime yabancı bir öğrenici için çok zor gelebilir. Bir dili öğretirken sıklık araştırmaları yolu ile en sık geçen kelimeler saptanmalıdır (Aksan, 1990). Ana dili ve yabancı dil öğretiminde bundan yararlanılmalıdır. Belirli standartlara ulaşmak için var olan sıklık çalışmalarına yenileri eklenmelidir. Böylece güncel kullanılan kelimelerin sıklığı da belirlenmiş olur. Ders kitaplarındaki okuma metinleri aracılığıyla kelime öğretimi yapılırken Diller için Avrupa Ortak Öneriler Çerçevesinde okuma becerisi ile ilgili kriterlerden yararlanılabilir. 12 Örneğin B1 düzeyindeki bir öğrenicinin karşılaşmadığı veya bilmediği bir kelimenin anlamını bağlamdan bulması (bk. Avrupa Ortak Öneriler Çerçevesi, s. 227) ile ilgili kriteri karşılayabilmek için A1, A2 ve B1 düzeyinde bildiği kelimelerden yararlanması gerekir. Bu sebeple ders kitaplarındaki metinlerde geçen kelimelere sıklık çalışmaları sonucunda seçilerek yer verilmesi önem taşımaktadır. Kelime hazinesi üzerine yapılan çalışmalarda kişinin iki türlü kelime dağarcığı olduğu varsayılır. Bunlar: “1. Etkin veya aktif kelime dağarcığı, 2. Edilgin veya pasif kelime dağarcığı” (Karatay, 2007, s.145). Buna göre etkin kelime günlük hayatımızda iletişim anında kullandığımız kelimelerden oluşmaktadır. Edilgin ise işitme ve okumada anlaşılan ancak konuşma ve yazmada kullanılmayan kelimeler olarak karşımıza çıkmaktadır (Çifci, 1991; Karatay, 2007; Özbay & Melanlıoğlu, 2008). Dolayısıyla öğrenici ne kadar çok kelimeyi aktif hâle getirebilirse o kadar ilgili dile hâkim olacaktır. Kelime öğretiminde sınıf içerisindeki durumlar da son derece etkilidir. Walton’a göre etkili kelime öğretimi için hedef dil kullanılmaması üretici becerilere dönük etkinlikler yapılması, kelimenin anlamının keşfedilmesi için uygulamalar yapılması ve eğlendirici çalışmalara yer verilmesi gerekir (akt. Balkan, 2019). Kelime öğretimi belirli bir plan, yöntem, yaklaşım dahilinde yapılması gereken bir süreçtir. Herman & Dole’e göre kelime öğretimi yaklaşımları şöyle sıralanabilir (akt. Göçen, 2019): 1)Tanımsal: Öğrenci, bir kelimeyi tanımlayan kelimeyi ya da bu kelimenin eş anlamlısını öğrenir. 2) Bağlamsal: Öğrenci kelimeyi cümle içerisinden yordar. 13 3) Kavramsal: Öğrenci kelimenin anlamını ilgili kelimeler ya da kavramlar ile ilişkisi yoluyla öğrenir. Çalışmamızın konusunu teşkil eden ders kitaplarında yer alan metinlerdeki kelimelerin öğrenilmesi, kavramsal yaklaşımla ilişkilendirilebilir. 2.6. Kavramlar 2.6.1. Kavram nedir? Kavram nedir? sorusu, Sokrates'ten beri felsefenin de temel sorularından birisi olmuştur. Soru, filozofları birbirine katmış, çatıştırmış bir sorudur. Platon, kavrama idea diyerek ona bir gerçeklik yüklemiştir. Sokrates'ten Aristoteles, Hume ve Kant'a kadar birçok filozof, bu konudaki farklı yaklaşımlarına rağmen, temelde, kavramı, bir şeyin (objenin) zihindeki ve zihne ait tasarımı saymışlardır. Son olarak neo-pozitivist filozoflar, kavram yerine, dil içerisinde anlam taşıyan ve tanımlanabilir olan sözcüklerden, terimlerden söz edilebileceğini, kavram dilden bağımsız bir neliğinin (mâhiyetinin) olamayacağını ileri sürmüşlerdir ve bu tutumlarıyla, kavram konusunu bir ölçüde mantığın dışına çıkarmışlardır (Özlem, 2004, s.65). Felsefe Sözlüğü’nde ise kavram “Bir şeyin, bir nesnenin zihindeki ve zihne ait tasarımı; soyut düşünme faaliyetinde kullanılan ve belli bir somutluk ya da soyutluk derecesi sergileyen bir düşünce, fikir ya da idedir” (Cevizci, 1999, s.499). Göğüş (1978) kelimenin kalıp, kavramın ise onun kapsamı olduğunu söyler. Onan’a (2011) göre ise kelimenin anlamını ortaya koyan öge kavramdır ve kelimenin kendi anlamından daha geniştir. kavram kelime................................ nesne Yukarıdaki şekilde görüldüğü üzere kelime nesne arasında direkt bir bağ yoktur. Kelime ve kavram, nesne ve kavram arasında ise direkt bir bağ bulunmaktadır (Koç, 1996). Kavram ve kelime sözcükleri birbirinin yerine kullanılıyor olsa da ikisi ayrı durumları ifade 14 etmektedir. Kavramın yorum farklılıklarına rağmen dil bilimi araştırmacıları bunun mental bir temsil, zihinsel bir aktivite olduğu konusunda hemfikirdirler (Gunina, 2011). Kavram, Kant’ın da dediği gibi gerçek ya da gerçek olmayan bir şeyin (obje) zihindeki varlığıdır. Böylelikle kavram, Platoncu olmayan manada bir fikir, bir idedir. Düşünülen her bir şeye kavram denir. Sonuç olarak kavram nesneye karşılık gelir (Özlem,2004). Eggen’e göre kavramlar olayları, objeleri ve düşünce kümelerini kategori hâline getiren zihinsel soyutlamalardır (akt. Akyürek, 2003). Kavram, “Bireyin yaşantıları sonucu obje ve olayların ortak özelliklerinden soyutlanarak elde edilen ve sembollerle ifade edilen düşünme ürünüdür” (Akyürek, 2003, s.18). Ülgen (2001) kavramı genel olarak insan belleğinde anlamlanan farklı objelerin farklı olguların ortak yapısını temsil eden bilgi formu olduğunu söyler. Kavramlar genel olarak zihinde beliren objeler olarak tarif edilmiştir. Kavram özellikleri olarak ise Ülgen (2001) şunları saptamıştır. 1) Kavramlar, insan tecrübesine dayalı olarak zaman içinde değişirler. 2) Obje ve olayların algılanan özellikleri bireyden bireye değişebilir. 3) Kavramın orijinali (proto- type) vardır. 4) Kavramların bazı özellikleri, bazen birden fazla kavramın üyesi olabilirler. 5) Kavramlar objelerin ve olayların hem doğrudan hem de dolaylı olarak gözlenebilen özelliklerinden oluşurlar. 6) Kavramlar çok boyutludurlar. 7) Kavramlar kendi içlerinde, özelliklerine uygun belli ölçütlere göre gruplanabilirler. 8) Kavramlar dille ilgilidir. 9) Kavramların özellikleri de kendi içinde bir kavramdır. Bu bölümde kavramın birden çok yönüne vurgu yapılarak literatürden tanımlar derlenmiştir. Kavramların farklı yönleri tarihsel süreci göz önüne alınarak aktarılmıştır. Kavrama bakış açısı Aristo’dan başlayarak bugüne değin değişerek gelişmiştir. Bu çalışmada 15 kavramı kelimenin bir kapsayıcısı ve şeylerin (obje) zihinde bir yansıması olduğu kabul edilmiştir. Kavram gelişimi yavaş ilerleyen bir süreçtir. Çocuklar her gün yeni kelimelere maruz kalmakta ve onları kavramlarla ilişkilendirmektedir. Zamanla algılamanın gelişmesi, tecrübeler ve yeni kelime edinmekten kaynaklı kavramlar farklılaşmaktadır. Çocuklarda kavram edinimi somuttan soyuta doğru bir yol izlemektedir (Coşkun, 2006). Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde de benzer bir şekilde yol izlemek ile birlikte bu kavramlar yabancıların zihninde var olduğu için edinimin tartışmalı bir durum olduğu söylenebilir. 2.7. Kavram Edinim Kuramları Bireylerin kavramları zihinlerinde nasıl oluşturdukları, yeni öğrenilen kelimelerin kavram havuzuna nasıl konuldukları ve bu bilgileri nasıl muhafaza ettiklerine dair ortaya atılmış olan kuramlar mevcuttur. 2.7.1. Klasik kuram. Bu kurama göre ortak özelliklerin bir arada bulunması durumu söz konusudur. Bu özelliklerin tamamının ilgili varlıkta olması gerekmektedir. Geleneksel kategorizasyon kuramına göre kategoriler gerekli ve yeterli koşullar ile oluşturulur. Buna NSC (Neccesarry Sufficient Conditions) modeli denir ve geçmişi Aristo’ya değin ulaşır. Örneğin bir kadını tanımlamak için insan, kadın ve yetişkin olması gerekir. Bunların tamamı gerekli ve etkili olmazsa kavram, ilgili kategoriye alınmaz (Löbner, 2002). Murphy’e göre bir şeyin kavram olabilmesi için şunlar gereklidir: 1) Kavramlar zihinsel tanımdırlar. Bu tanım yeterli ve gerekli özellikleri sağlamalıdır. 2) Varlıklar bir kategoride ya vardır ya da yoktur. Yani ikisinin ortasında bir başka durum söz konusu değildir (akt. Bozkurt, 2018). Löbner (2002, s. 175) bu kuramın temel özelliklerini şöyle sıralamıştır: 1) Sınıflandırma değişmez bir dizi durum ya da özelliğe bağlıdır. 2) Her durum kesinlikle gereklidir. 16 3) Durumlar evet veya hayıra dayalı ikili durumlardır. 4) Kategori üyeleri evet veya hayıra dayalı ikili konulardır. 5) Kategorilerin net sınırları vardır. 6) Kategorilerin tüm üyeleri eşit statüye sahiptir. Dolayısıyla bu yaklaşımda bir varlık o kategoride değerlendirilecekse tüm özelliklere sahip olmak zorundadır. Örneğin kitap varlığını ele aldığımızda kitap ile ilgili tüm özellikleri barındırabilen varlıklar o kategori içerisine alınır. Yoksa o varlığa kitap denilmesi mümkün değildir. Bu sebeple kuramın prensiplerinin kuralcı bir yapıya sahip olduğu söylenebilir. Bu kuramda bir kavram gereklilik ve yeterlilik maddeleri ile tanımlanır. Bu yüzdendir ki kavram öğrenme bu özellikleri öğrenme olarak görülür. Bireyler tecrübeleri sayesinde hangi özelliklerin bir kategoriyi betimlediğini ve bu ilişkiyi ortaya çıkardığını öğrenir. Basit kavramları öğrenirken algısal davranarak bazı özelliklerin bir arada olduğunu fark edebilir. Karmaşık kavramlar söz konusu olduğundaysa bütünü oluşturan kavramların ilk önce öğrenildiğini en üstteki kavramların ise doğuştan ya da duyulardan kazanıldığını ileri sürer (Coşkun, 2006). Bozkurt’a (2018) göre klasik yaklaşımdaki en sıkıntılı durum tanımlamaların az oluşu ve elde etme zorluğudur. Örneğin meyvenin tanımını birçok kişi yapamaz. Ancak neredeyse herkes meyveyi bilir, ayırt eder. Klasik yaklaşımdaki sorunlardan diğeri şudur: Bu yaklaşım yapay kavramlar için ortaya atılmış olabilir. Dil bilgisi, rakamlar gibi insan tarafından oluşturulan durumlarda bu yaklaşımın işlevselliği ortadadır. Lakin doğal kavramları bu şekilde kavramlaştırabilmek olası değildir. İnsan zihni kavram oluşturmaya tabii ortam içerisindeki duyusal girdilerle başlamaktadır (Bozkurt, 2018 & Çengelci, 1996). 17 2.7.2. Kuram temelli yaklaşım. Bu yaklaşıma göre kavramlar, dünya ile ilgili açıklamalar ve bireylerin kişisel kuramlarındaki rolleri ile tanımlanır. Yani kavramların tanımları birbirileri arasındaki ilişkiye göre düzenlenir. Kuram temelli yaklaşıma göre kavramlar dünya hakkındaki görüşlerimizi oluştururken rol oynar ve dünya yalnız bu kuramlara göre şekillendirilir. Kategori içerisine koyma ise bilimsel bir kavramlaştırmaya benzer (Bozkurt, 2018). Bu yaklaşımın aktardığına göre kuramların, gelişmiş bilimsel kuramlar olmasına gerek yoktur. Kuram ile kastedilen şey yetişkinler ve çocuklar tarafından kullanılan her tür teori ya da açıklamadır. (Pesonen, 2002). Murphy ve Medin’e (1985) göre bu yaklaşımda özellikler nedensellik ilişkisi içinde yer alır. Örneğin bir kuşun kanatları vardır ve ağır değildir, çünkü uçabilmektedir. Kuşların ağaca yuva yapması da onun yırtıcı hayvanlardan korunma içgüdüsüdür. Bu bilgiler kuşlar hakkında özellikleri kavramla ilişkilendirmede fayda sağlar. Kuram temelli yaklaşımda karşı çıkılan en önemli konu farklı bireylerin aynı kavramları edinmesine imkân sağlanmamasıdır. Hatta aynı bireyin zamanla aynı kavramı edinmesi zor görünmektedir. Çünkü bireylerin zihinsel kuramlarını idare eden inançların farklılığı olasıdır ve değişkendir (Bozkurt, 2018). 2.7.3. Ön tür kuramı. Roshc’a gelene kadar kavram kuramlarında Aristocu mantık hâkimdir. Buna göre bir varlığın gerekli ulama ait olabilmesi için tüm şartları yerine getirmiş olması gerekir. Bu oldukça katı disipline bağlı bir görüştür. Burada ulam nedir sorusunu cevaplamamız gerekir. Türk Dil Kurumunun (TDK) https://sozluk.gov.tr/ internet adresindeki sözlükte “Aralarında herhangi bir bakımdan ilgi veya benzerlik bulunan şeylerin tümü, makule, kategori.” olarak tanımlamıştır. Uysal & Gökmen’e (2016) göre ulam ile kavram arasındaki bağ, alanyazında 18 tartışmalı olsa da ulam, kavram gibi soyut olmayan ancak içerisinde birbirine benzer örnekler taşıyan, soyut ancak sistemli bir yapı olarak tanımlanabilir. Ulamlama konusunda ilk fikir ayrılıkları Batı’da ortaya çıkmıştır ve bu Aristo’ya kadar uzanmaktadır. Kavramla ilgili bu anlayışa klasik anlayış ya da geleneksel anlayış denir (Dilber, 2014; Gökmen & Önal, 2012; Uysal & Gökmen, 2016). Bu anlayışların üzerine oturduğu temel; gerekli ve yeterli şartlar ilkesidir. Buna göre bir varlığın bir ulama dahil olabilmesi için ulamın sahip olduğu tüm özelliklere sahip olması gerekir. Buna göre üyeler arasında keskin sınırlar bulunmaktadır. Bir varlık sadece A yahut B mi olmalıdır ve ögeler içerisinde bulundukları ulamları temsil ederken eşit midirler? Bu soruların cevaplarını Rosch’un Ön Tür kuramında bulabilmekteyiz (Uysal & Gökmen, 2016). Bu alanın ortaya çıkışı Wittgenstein’in prototip kuramını ortaya atmasıyla başlamıştır. Wittgeinstein’in yaklaşımına Rosch gerekli kuramsal ve deneysel çalışmalar ile katkı sağlayarak prototip kuramını ortaya koymuştur (Dilber, 2014). Rosch'un ön tür kuramı, Wittgenstein’ın ana hatları ile bu açıdan örtüşür (Seferoğlu, 1999). Çengelci’ye göre insanların hatırlama ve tanıma testlerinde maruz kaldıkları birimleri özümsediklerini söylemiştir. Bunun sonucunda zihinlerindeki prototipleri daha önce görmüş gibi işlemlediklerini saptamıştır. Bu duruma prototip modeli demiştir. İnsanlar zihinlerinde var olan kavramlarla özet bir prototip yaratıp karşılaşılan yeni nesneleri bu tip ile karşılaştırmaktadırlar. Bu yaklaşım devamında Rosch’un çalışmaları ile prototip kuramı adını almıştır (akt. Dilber, 2014). Rosch’a göre her ulamın temsil eden en başarılı ögeler vardır. Bu başarılı olan ögeler merkezden çevreye doğru sınıflandırılır. Bu bulgu ön-tür kuramının temelidir (akt. Gökmen, 2013). Prototip nedir sorusuna cevap ise kategorinin en iyi örneğidir denilebilir (Çengelci, 1996). 19 Geirrsson ve Losonsky’e göre Rosch ön türlerin dilden ayrı ve evrensel olduğunu anlatırken, Wittgenstein ise Sapir- Whorf kuramındaki gibi, kullanılan dilin zihni ve bilişi (cognition) belirlediğini söyler (akt. Seferoğlu, 1999). Roshc’a göre prototip kuramı, bilişsel sınıflama durumlarını baz alarak kavramların zihinde nasıl gösterimler oluşturduğunu ve bunların nasıl kodlandığı sorularına cevap arar. Kurama göre sınıflama iki temel ilke üzerinde şekillenir. Birinci olarak ulamın dizgesel işlevleridir. Bu bilişsel olarak ulam oluşturmak en az uğraş ile en yüksek bilgiye ulaşmayı sağladığını söyler. İkincisi ise elde edilen bilginin içeriği ile ilgilidir. Algılanan dünyanın biçimlenmiş bilgi ile oluştuğunu söyler (akt. Coşkun, 2006). Bu yaklaşım Rosch’un çalışmaları sonucunda proto- tip teori (ön tür ) adını almıştır. Rosch’un çalışmaları sonucunda gelişen ön tür yaklaşımına göre kavram farklı zamanlarda, kültürlerde ve özgeçmişlerde aynı tiptir. Yani insanlar aynı kavramları paylaşırlar. Köpeklerle hakkında konuşmak, köpeklerle ilgili düşünceleri aktarmak için biz köpek kavramını kullanmak zorundayız. Aksi takdirde iletişim bozulur” (Pesonen, 2002, s.11). Rosch deneyinde deneklerin şu yargılara “Evet” yanıtının süresini tutmuş ve hızlı cevap alınanların ilgili ulamı daha iyi yansıttığı sonucuna ulaşmıştır. Sorular şunlardır: İlk olarak “Penguen bir kuştur.” ve ikinci olarak “At bir taşıttır.” yargıları deneklere söylenmiştir. Bu süreler arasındaki farktan yola çıkarak yine her bir üyenin ilgili kuramı aynı derecede yansıtmadığını ortaya koymuştur (Dilber, 2014). Rosch deneklerin en prototipik ögeyi seçerken kendilerinin en çok ilgi duyduğu veya sevdikleri ögeleri seçmediklerini (bu faktörün sonuçlan etkilemediğini) göstermek için başka bir grup deneğe her ulamda ögeleri ilgi veya tercihleri açısından değerlendirmelerini isteyen bir anket daha uygulamıştır ve de bu anketten elde edilen sonuçlar ilk iki araştırmanın sonuçlarından tamamen farklı olmuştur. Buna dayanarak Rosch anlamsal ulamların ulamın karakteristik (tipik) özelliklerini taşıyan ve ulamı en 20 iyi temsil eden protopik ögeler etrafında odaklanarak, ulamı gittikçe daha az temsil eden ögelerden oluştuğunu ileri sürmüştür (Seferoğlu, 1999, s.81-82). Rosch’un bir çalışmasında prototipik ögelerin bir ulama ad olmuş alt anlamlılık terimine en yakın olduğunu söylemiş ve bunun için bir deney yapmıştır. Çalışmaya göre “Her sabah kuşlar penceremin önünde cıvıl cıvıl öterler.” cümlesinde geçen kuş yerine serçe konabilirken hindi konulamaz. Bu da yine aynı ulam içerisinde ögelerin ilgili ulamı eşit derecede yansıtmadığını ortaya koymuştur (akt. Seferoğlu, 1999). Rosch’un yapmış olduğu bir deneyde katılımcılara en iyiden en kötüye doğru puanlamaları istenmiştir. Bu deney göstermiştir ki tüm üyeler aynı kavramları işaretlememişlerdir. Bazı kavramlar istatiksel olarak çok işaretlenmiş, bazıları ise grup üyelerinin azı tarafından işaretlenmiştir (Pesonen, 2002). Tablo 1 Rosch'un 1973'te elde ettiği en tipik üye dereceler Meyve Sebze Kuş Elma 1.3 Havuç 1.1 Kızılgergedan 1.1 Erik 2.3 Kuşkonmaz 1.3 Kartal 1.2 Çilek 2.3 Soğan 2.7 Devekuşu 3.3 İncir 4.7 Maydanoz 3.8 Tavuk 3.8 Zeytin 6.2 Salatalık Yarasa 5.8 Taşıt Hastalık Suç Araba 1.0 Kanser 1.2 Cinayet 1.0 Scooter 2.5 Sıtma 1.4 Hırsızlık 1.3 Üç t. bisiklet 3.5 Kızamık 2.8 Şantaj 1.7 Kayak 5.7 Romatizma 3.5 Zim.para geç. 1.8 At 5.9 Nezle 4.7 Serserilik 5.3 21 Kaynak: (Rosch’tan akt. Pesonen, 2002, s. 19) Rosch bu deneyinde deneklerden ilgili kavramlar altındaki ögeleri en tipikten en uzağa doğru puanlamasını istemiştir. Tablo 1’de, 1 den 7’de kadar verilen puanlar sonucunda en 1 en tipik, 7 ise en zayıf öge olarak listelenmiştir. 2.7.3.1. Ön tür kuramında sınıflama. Ön tür kuramında merkezde bir prototip bulunmaktadır. Bu ilgili türü en güçlü şekilde temsil ettiği varsayılan varlıktır. Diğer üyelerin aile benzerliği ilişkileri, prototip ile ortak özellikleri, ayrıldıkları noktaları, ilgili ulamı temsil kabiliyeti ilgili ulamın iç yapısı ile ilgilidir ve yatay düzeyde ele alınmaktadır. Ulamların kendi aralarındaki ilişki ise dikey düzeyde ele alınmaktadır. Bunlar: Alt düzey, temel düzey ve üst düzeydir. Ön-tür kuramına göre yer, bina, iş yeri gibi kavramların sırasıyla üst düzey, temel düzey ve alt düzeyi yansıtmaktadır. Temel düzey kavramlar en kolay öğrenilen, çabuk ayırt edilebilen kavramlardır. Üst düzey kavramlar daha az ortak özelliğe sahip olan kavramlardır. Alt düzey kavramlar ise daha özelleşmiş, kendi aralarında yüksek benzerlik taşıyan kavramlardır. 2.7.3.1.1. Üst düzey ulamlar. Kavramlar arası dikey hiyerarşi içerisinde en tepede bulunan ulamdır. Bu varlıklar kendi aralarında daha az ortak özellik bulundurmaktadırlar. Rosch’un yapmış olduğu deneylerde deneklerden üst düzey ulamlar içerisindeki temel düzey kavramların özelliklerini belirtmeleri istenmiş, bu özelliklerin pek azı üst düzeyi kapsayacak şekilde oluşmuştur. Buna göre üst düzey ulamların temel düzeye göre ayırıcılık kuvveti daha azdır (akt, Coşkun, 2006). Mervis & Crisafi alt, temel, üst düzey kavramların çocuklarda sırasıyla kazanılıp kazanılmadığını kontrol etmek için bir deney uygularlar. Deneye göre yaşları bir buçuk ile beş buçuk arasında değişen 240 çocuğa şekiller üzerinden kategoriler oluşturarak sınıflama soruları sorulmuştur. Bu sorulara verilen cevaplarda her bir deneyde temel seviye kavramları kategorize etme daha yüksek düzeyde olmuştur. Bu da çocukların alt ve üst düzey 22 kavramlardan ziyade temel düzey kavramları daha iyi seçebildiklerini göstermektedir (akt. Çengelci, 1996). Rosch ve ark. göre insanlar bir kavramın alt ya da üst düzey ulamlara ait olup olmadıklarını sınıflarken daha zorlandıklarını söylemişlerdir (akt. Çengelci, 1996). 2.7.3.1.2. Temel düzey ulamlar. Ön tür kuramında ulamların dikey dizilişi olduğuna değinmiştik. Bunlar içerisinde en önemli olanı temel düzey ulamlardır. Rosch ve ark. temel düzey olarak adlandırılan sınıflandırmanın en basit ayırt edilen sınıflama olduğunu söylemişlerdir (akt. Çengelci, 1996). Lackof’a göre temel seviye kavramların özellikleri şunlardır (akt. Pesonen, 2002, s.21): - Kategori üyelerinin benzer şekilde tüm özellikleri algıladığı en yüksek seviye - Tek bir zihinsel görüntünün tamamını yansıtabilecek en yüksek seviye - Bir kişinin kategori üyeleriyle birlikte benzer motor eylemleriyle etkileşim için kullandığı en yüksek seviye -Konuların kategori üyelerini belirlemede en hızlı olduğu düzey -Kategori üyeleri için en yaygın etikete sahip düzey -Çocuklar tarafından ilk olarak anlaşılan ve adlandırılan düzey -Bir dilin sözlüğünde bulunan ilk anlam -En kısa birincil sözcüklere sahip düzey -Terimlerin tarafsız bağlamlarda kullanıldığı düzey -Bilgilerimizin çoğunun organize olduğu seviyedir. Bu kurama göre bir çocuğun ana dilini edinirken öğrenilen ilk kavramlar temel kavramlara denk düşmektedir. Çocuklar ilk kez karşılaştıkları farklı kavramları en yakın kavram içerisine dahil etmektedirler. Örneğin köpek temel ulamına sahip olan bir çocuk etrafındaki cins köpeklerin tamamına sadece köpek diyebilmektedir. Daha özele inip kangal, golden gibi alt 23 düzey ulamlara veya üst ulama ulaşıp genelleyerek hayvan deme durumu ise dili yetkin kullanabilme becerisi ve zihinsel gelişim dönemlerine bağlı olarak ulaşabilmektedir. Buna bağlı olarak Roberts’in yaptığı deneyde 9 aylık çocuklara alışkanlık kazandırma çalışması yapmıştır. Bunun sonucunda çocukların temel düzey ulamlara daha çok tepki verdikleri ortaya çıkmıştır (akt. Çengelci, 1996). 2.7.3.1.3. Alt düzey ulamlar. Ön tür kuramına göre hiyerarşik dikey sıralamada en altta bulunan gruba verilen isimdir. Burada ilgili kavramlar en özelleşmiş biçimdedir. Verilen isim doğrultusunda birbirine en benzer en ilişkisel ulam burasıdır. Löbner’e (2002) göre alt düzey kategori kavramları sıklıkla karmaşık ve bazı diğer dillerden ödünç alınmışlardır. Örneğin: harika sütyen, jazz trompeti, yarış bisikleti, yeşil zeytin. Rosch alt düzey ulamları incelerken şunu fark etmiştir: Belirli bir alanda uzmanlığı olan bireylerin alt düzey kategoriye dahil olan kavramlar hakkında temel düzey kadar hızlı hatta bundan daha da hızlı karar alabildiklerini saptamıştır. Bu da şartların ulamlaştırmalar üzerinde farklı durumlara neden olduğunu göstermiştir (akt. Çengelci, 1996). Ön- tür kuramının ne olduğu ve özellikleri yukarıda anlatılmaya çalışılmıştır. Bu çalışmadaki sınıflandırmalar daha çok ön- tür kuramın ortaya çıkardığı görüşler çerçevesine göre düzenlenmiştir. 2.8. Kelime Sıklığı Dilin yapı taşları kelimelerdir. Dil kullanıcılarının duruma ve bağlama göre kullandıkları kelimeler oranına göre kelime sıklığı ortaya çıkar. Türk Dil Kurumunun (TDK) https://sozluk.gov.tr/ sözlüğünde sıklık için; sıkça geçme, kullanımı sık olma tanımı yer almaktadır. Aksan’a (1998) göre sıklık, bir dilde var olan kelimelerin diğerlerine oranla daha fazla ya da daha nadir kullanılmalısıdır. “Kelime sıklığı, bir dilde kullanılan kelimelerin birbirlerine oranla kullanım sıklığını ortaya koyan çalışmalardır” (Ölker, 2011, s. 49). Kelime sıklığı çalışmalarının değerini Aksan şöyle ifade etmiştir: 24 Her dilde kimi sözcükler öteki ögelerden çok daha sık kullanılırlar. Okumaya yeni başlayan, ilkokulun ilk sınıflarındaki öğrencilere ya da bir yabancı dili öğrenmeye başlayanlara ilk aşamada öğretilmesi gereken sözcüklerin hangileri olduğu, dilin sözcüklerinin hangi sıraya göre tanıtılması gerektiği saptanırken, değişik gereksinimleri karşılayan ana dili ve yabancı dil sözlükleri hazırlanırken dildeki ögelerin sıklıklarının bilinmesi gerekmektedir (Aksan, 1998, s. 20). Kelime sıklığının ortaya çıkarılması bir dil için mühim bir gereksinimdir. En çok kullanılan kelimeler belirlenebilirse dilin öğretimi o derece kolaylaşacaktır. Bir dildeki kelime sayısının çok olması ya da bunların kelime dağarcığımızda ne kadar yer aldığı önemli olsa da günlük kullanımda bu kelimelerin pek azını kullandığımız bilinmektedir. Yapılan araştırmalara göre kimi ünlü yazarların bile kelime dağarcıkları 5000 kelime civarındadır. Verlee ise sıradan insanların 2000’den az eğitimli insanların ise 4000- 5000 civarında kelime kullandığını belirtir (Aksan, 1998). Bu sebeple hedef dilde ilk bin, ilk iki bin, ilk beş bin kelimenin sıklığı çıkarıldığında öğrenici için hedef dili öğrenmede kolaylaştırıcı bir durumdur. Kelime sıklığının Yabancı dil olarak Türkçe öğretimine bir katkısı da seviyelere göre hangi kelimelerin öğretiminin gerçekleştirilmesi gerektiğidir. Dünyada kelime sıklığı çalışmalarının ilki olarak kabul edilen Thorndike ve Lorge (1944) hazırlamış olduğu Öğretmenin 30.000’lik Kelime Kitabı adlı çalışmasıdır. Çalışma içerisinde kelime sıklığı listeleri hazırlanarak sıralama yapılmış ve öğretilmesi gereken kelimeler ortaya konmuştur (Aydın, 2015). Kelime sıklığı çalışmaları gerek ana dili öğretiminde gerekse Yabancılara Türkçe Öğretiminde önemli bir yerde durmaktadır. Ölker’e (2011) göre ülkemizde kelime sıklığı çalışmaları gereken önemi görmemiştir. Her ne kadar dünyadaki çalışmalar ile çağdaş bir zaman diliminde başlamış olsa da devamında bu alanda çalışmalara yeterince önem 25 verilmemiştir. 1926 yılında yapılan Maarif Vekaleti elifba kitaplarının kelime varlığı konusunda bir rapor hazırlamıştır. Bilinen ilk çalışma budur. Ülkemizde kelime sıklığı ile ilgili en geniş çalışmaların başında İlyas Göz tarafından 2003’te hazırlanan “Türkçenin Kelime Sıklığı Sözlüğü” dür. Ancak bu eserin daha çok psikoloji bilimi için hazırlandığı bilinmekte yani Türkçe öğretimi hedeflenmemektedir. 2000’li yılların başlarında Özay Karadağ, Mehmet Kurudayıoğlu, Gökhan Ölker kelime sıklığı üzerine çalışmalar yapmışlardır. Bu çalışmalar direkt Türkçe öğretimi hedeflenerek oluşturulmuş geniş kapsamlı çalışmalardır. Son yıllarda en önemli çalışmalardan birisi de Yeşim Aksan, Mustafa Aksan, Ümit Mersinli ve Umut Ufuk Demirhan’ın hazırladığı Türkçenin Sıklığı Sözlüğüdür. Kelime sıklığının ortaya konması yeni bir dil öğrenme çabasında olan kişi için hayati öneme sahiptir. Şöyle ki en çok maruz kalacağı kelimeleri öğrenmeye başlaması ya da daha az karşılaşacağı kelimeleri ileriki düzeylerde öğrenecek olması öğrenici için önemli bir avantajdır. Biz de Yabancılara Türkçe Öğretiminde kullanılan Altay Türkçe Öğreniyorum ve Türkçeye Yolculuk B1 ders kitaplarındaki kelimelerin sıklık listesini çıkardık. Böylelikle ilgili yayınlarda geçen en çok kelimeler ortaya çıkarılmış oldu. Bu çıkan kelimeler ise daha önce yapılan sıklık çalışmaları ile karşılaştırılarak tablolar hâlinde bulgular bölümünde gösterilmiştir. 2.9. İlgili Çalışmalar 2.9.1. Kavram alanı üzerine yapılan çalışmalar. Kavram alanı üzerine yapılan literatür taraması sonucunda konuyla ilgili ülkemizde ve yurt dışında bir dizi çalışmaların olduğu belirlenmiştir. Bu çalışmaların kavram alanı çalışmalarının önemini ortaya koyması açısından burada sunulması gerekliliği ortaya çıkmıştır. 26 Löbner renkler üzerinde yaptığı çalışmaya göre renk ulamlarını odak renk ile tanımlamıştır. İkili özelliğe sahip olan bu renkleri sınıflandırmaları istenmiştir. Deneklerin ara renkleri tarif ederken ana renge olan bağı ile tarif ettikleri görülmüştür. Örneğin “turuncumsu kırmızı” örneğindeki gibi odak renk baz alınarak renk tarifi yapılmıştır. Böylelikle bazı kırmızılar diğer kırmızılara göre daha kırmızı olduğu sonucu ortaya çıkmıştır (akt. Dilber, 2014). Rosch’a göre diğer dillerin konuşucuları da bu odak renklere aynı cevabı vermiştir. Böylelikle Rosch bu durumun her dil için evrensel bir duruma tekabül ettiğini belirtmiştir (akt. Seferoğlu, 1999). Rosch’un deneysel çalışmalarına benzer bir araştırmayı Seferoğlu yapmıştır. İlk olarak Seferoğlu’nun 1999’da yaptığı çalışma bulunmaktadır. Rosch’a göre evrensel olan bu kuramın ana dili Türkçe olan denekler üzerindeki sonuçları sorgulanmıştır. Araştırmanın birinci bölümünde üç ayrı ulam (meyve, sebze, kuş) içerisinde otuz öge verilmiştir. İkinci kısımda ise “okumak” sözcüğünün farklı içeriklerine ait otuz cümle verilmiş ve “okumak” sözcüğünü ne derece temsil ettikleri sorgulanmıştır. Bu ögelerin ilgili prototipi karşılama dereceleri 1 ile 5 arasında puanlanmıştır (1 en iyi, 5 en kötü= zayıf ). İlk araştırmanın sonuçlarında meyveler ulamında Rosch ve McClure’un denekleri ile benzer sonuçlar ortaya çıkmış, en iyi temsil eden öge elma ve portakal olmuştur. Sebze ulamında Rosch ve McClure’un denekleri bezelye, havuç, yeşil fasulyeyi en prototipik ögeler seçerken Türk denekler domates, patlıcanı seçmişlerdir. Kuş ulamında Rosch ve McClure’un denekleri başta ardıç kuşu olmak üzere güvercin ve kanaryayı seçerlerken Türk denekler kanarya, serçe, güvercini seçmişlerdir. İkinci araştırmada ise Türk deneklerin seçimleri ile McClure'un Amerikalı, Avustralyalı, Yeni Zelandalı, Hintli ve Pakistanlı deneklerinin seçimleri benzerdir. Farklı kültürlere sahip olmalarına rağmen “basılı bir yazıyı okumayı” okumak sözcüğünün en iyi temsilcisi seçmişlerdir. 27 Bu araştırmanın sonucunda genel olarak deneklerin seçimleri uyuşmuş olsa da dil, kültür gibi birçok etmenden kaynaklı farklı sonuçların da ortaya çıkmış olduğu gözlenmiştir. 2005 yılında Seda Gökmen tarafından oluşturulan Okul Öncesi Eğitim Kitapları Görsel Materyallerinde Kullanılan Kavramların Kavram Alanlarına göre Dağılımı adlı çalışması da bu kurama dayalı olarak oluşturulmuştur. Çalışmada görsel materyallerde kullanılan ad, sıfat ve eylem ulamları incelenmiştir. Tüm veri tabanında şöyle bir tablo ortaya çıkmıştır. Ad ulamı incelendiğinde eşya üst ulamı birinci sırada çıkmıştır. Eşya ulamında yer alan en sık kullanımlar ise kitap, telefon ve mektuptur. Sıfat ulamında en sık kullanılan sıfatlar küçük, büyük ve yaşlı kavramları olmuştur. Eylem ulamında durum ve olay eylemler, ortaya çıkmaktadır. Durum eylemleri 238 kez kullanılırken olay eylemleri 1137 kez kullanılmıştır. Çalışmanın sonucunda ise ortaya çıkan tespitler şunlar olmuştur: Ad ulamında en çok geçen alt ulamların eşya, insan, hayvan, renk ve yiyecek/ içecek olduğudur. Sıfatların %2 oranında olması oldukça düşük bir değer olarak görülmüştür. Eylem ulamında %17 durum, %83 olay eyleminin geçmesi Gökmen’in 2005’te yaptığı çalışma ile benzerlik gösterdiği saptanmıştır. Bunlardan hareketle okul öncesi döneme ilişkin çalışmalara bir kaynak olunması amaçlanmıştır. Özden Altınkaynak Coşkun’un 2006’da hazırlamış olduğu “İlköğretim 2. ve 3. sınıf Türkçe Ders Kitaplarında Kavramlar ve Kavram Alanları” adlı yüksek lisans tezi de kavram alanı çalışmaları içerisindedir. Ders kitapları içerisinde yer alan okuma metinlerinde var olan ön hazırlık, son değerlendirme, ölçme ve değerlendirme etkinliklerinde geçen kavramlar ele alınmıştır. Bu bölümlerde ad ulamına ait sözcükler birer kavram olarak değerlendirilmiştir. Bu çalışmanın sonuç bölümünde ilgili bölümlerdeki kelime türleri tasniflenmiş ve ad ulamı üzerinde durulmuştur. Buna göre 26 kavram alanı ortaya çıkarılmıştır. En sık kullanılan kavram alanı her iki kitapta da insan kavram alanı olmuştur. İnsan kavram alanında en sık geçen kavramlar ise 2.sınıf kitabında anne, baba, aile; 3.sınıf kitabında ise anne, baba, insan 28 olarak verilmiştir. Çalışmanın devamında ise temalar altında kavramların incelenmesi yapılmıştır. 2012 yılında Seda Gökmen ve Özay Önal’ın Ön-tür Kuramı Çerçevesinde Türkçede Anlamsal Ulamların İncelenmesi adlı çalışması da bu alanda yapılmış bir çalışmadır. Deneklere toplamda 20 ulam içeren bir deney uygulanmıştır. Bunlardan 11’i soyut geri kalan 9’u somuttur. Deneklere 20 ulam verilmiş ve bunları temsil eden en iyi ilk 7 ulamın en güçlüden zayıfa doğru sıralanması istenmiştir. Araştırmanın sonucunda Türkçede somut ve soyut ulamların belirli ön-türler etrafında toplandığı görülmüştür. Örneğin: Taşıt ulamında araba ön türü %91 sıklıkla 1 sıra medyanı olmuştur. Soyut ulamlarda ise öge çeşitliliğinin daha fazla olduğu saptanmıştır. Örneğin kişilik ulamındaki sinirli %37,6 sıklık - 3 sıra medyanı olmuştur. Deneklerin üste yazdıkları ögeler ise en rahat ve çabuk hatırlanan ögeler oldukları da sonuçlar arasındadır. Tüm denekler bazında ulamlar ve ön-türleri tablosunda meyve ve ön türü olarak elma en başta bulunmaktadır. 2015 yılında N. Tayyibe Eken tarafından hazırlanan “Çocuklar için Hazırlanan Öykü Kitaplarındaki Kavramlar ve Kavram Alanları” adlı çalışma kavram alanları üzerine oluşturulmuştur. Çalışmada Clark’ın sınıflandırması esas alınmıştır. 5 yaş ve üzeri çocuklar için oluşturulmuş olan toplam 20 hikaye kitabındaki kavramlar Clark’ın sınıflamasına dayalı olarak kavram alanlarına dağıtılmıştır. Ayrıca ilgili kitaplardaki kelimeler türlerine göre de sınıflandırmaya tabi tutulmuş bunlarla ilgili istatistiki veriler paylaşılmıştır. 2016 yılında Fatma Can Ağaoğlu tarafından oluşturulan Üstün Yetenekli/ Zekâlı Çocuklarda Somut ve Soyut Anlamsal Ulamların Türkçe ve İngilizce Ön Türleri adlı yüksek lisans tezi de bu alana dairdir. İlgili çalışmada 9-12 yaş grubu arasındaki üstün yetenekli/ zekâlı çocuklara İngilizce ve Türkçe ulamlar verilerek ilgili ulamları en iyi temsil eden kavramların tespiti sağlanmaya çalışılmıştır. Çalışma sonucunda Türkçe bağlamındaki 29 ulamların ön türleri daha net ortaya koyulurken İngilizcede ise çeşitli ögelerin ortaya çıktığı saptanmıştır. Cinsiyet, sınıf düzeyi gibi farklılıkların ön türleri etkilediği de görülmüştür. 2020 yılında Gülçin Aşık tarafından oluşturulan Yabancılar için Hazırlanan Türkçe Ders Kitaplarındaki Kavramlar ve Kavram Alanları: Yeni Hitit Örneği adlı yüksek lisans tezi Yabancı dil olarak Türkçe öğretimi ders kitaplarında kavram alanı üzerine yapılan ilk çalışma özelliğini göstermektedir. Çalışmada Yeni Hitit ders kitaplarının A1, A2, B1, B2 ve C1 seviyelerine yönelik hazırlanan kitaplar içerisindeki okuma metinleri ele alınmıştır. Çalışmada bir form hazırlandığı ve bu formun ders kitaplarına uygulanarak şekillendiği söylenmiştir. Oluşan ulamlara ait kavramların dağılımı grafikler hâlinde verilmiştir. Bu grafiklerde hangi kavramın ne kadar sıklıkta yer aldığı oranlar dâhilinde verilmiş olsa da bu oranlara nasıl ulaşıldığı ortaya konmamış yani sıklığın sayısal karşılıklarına yer verilmemiştir. Ayrıca okuma metinlerindeki kavramların tamamına yer verilmediği gözlenmiştir. Bulgularda yer verilen kavramların sıklık değerinin verilmemiş olması da muğlak bir durum ortaya çıkarmıştır. 2.9.2. Kelime varlığı ve kelime sıklığı ile ilgili yapılan çalışmalar. Kelime varlığı üzerine yapılan literatür taraması sonucunda konuyla ilgili gerek dünyada gerekse ülkemizde yapılan çalışmaların var olduğu tespit edilmiştir. Kelime varlığı ve sıklık çalışmalarının önemini ortaya koyabilmek için bu çalışmaları tanıtmakta fayda vardır. Bu alanda yapılan çalışmalarda ilk yayınlanan eser 1939 yılında Ömer Asım Aksoy’un hazırlamış olduğu “Bir Dili Öğrenmek için En Lüzumlu Kelimeler ve Bu Kelimelerin Belirtme Usulü” adlı eserdir. Aksoy çalışmasında Thorndike’ın “Teachers Word Book” adlı kitabını incelemiş ve bu çalışmadaki kelime listelerinin bir kısmına eserinde yer vermiştir. Mr. Birdge tarafından yapılan sıklık çalışması sonucunda ise buradan seçilen 15.000 kelimelik liste dikkate alınmış ve bunlardan faydalanılarak Türkçede ilk olarak öğretilmesi gerekilen kelimeler listesi ortaya çıkarılmıştır (akt. Karadağ, 2005). 30 Çifci’nin 1991’de hazırlamış olduğu “Bir Grup Yüksek Öğretim Öğrencisi üzerinde Kelime Serveti Araştırması” adlı yüksek lisans tezi de bu alana dairdir. Deneklerden otobiyografi ve herhangi bir konuda kompozisyon yazmalarını istemiştir. Toplamda 60.095 kelime ortaya çıkmıştır. 1273 aktif kelimeyi ortaya çıkarıp bunu alfabetik sıraya koyup karşılarına sıklıklarını vermiştir. Göz’ün 2003’te hazırladığı “Yazılı Türkçenin Kelime Sıklığı Sözlüğü” bu alanda yapılan en kapsamlı çalışmalardan birisidir. Çalışmada basın, hikâye, biyografi, güzel sanatlar vb. alanlardan 1.006.306 kelimelik bir havuz oluşturulmuştur. Bu kelimeler alfabetik olarak dizilmiş ve sıklık listeleri verilmiştir. Arı’nın 2003’te oluşturduğu “İlköğretim 6.sınıf Türkçe Ders Kitaplarındaki Kelimeler ve Bu Kelimelerin Kullanılabilirliği” adlı yüksek lisans çalışması da bu alanla ilgilidir. Öğrencilerden unutamadıkları bir anılarını yazmaları istenmiştir. Önce ders kitaplarındaki kelimeler ve kelimelerin sıklık sayıları daha sonra öğrencilerin yazılı anlatımlarında kullandıkları kelimeler ve kelimelerin sıklık sayılarının tespiti yapılmıştır. Devamında ortak olan kelimeler saptanmıştır. Çalışmanın amacı ders kitaplarındaki kelimelerin yazılı anlatımda ne kadar kullanıldığını saptamaktır. Diğer amacı Türkçe ders kitaplarındaki metinlerde geçen kelimeler ve sıklıklarıdır. Bir diğer amaç ise ders kitaplarının kelime sıklığının tespiti ile öğrencilerin yazılı anlatımdaki kullanımlarının ölçülmesi ve kitapların kelime dağarcığı açısından öğrenciye etkisini saptamaktır. Karadağ’ın 2005’te hazırladığı “İlköğretim 1. Kademe Öğrencilerinin Kelime Hazinesi Üzerine Bir Araştırma” adlı doktora tezinde sıklık çalışması yapılmıştır. Öğrencilerle yazılı anlatım uygulaması yapılmıştır. Bu şekilde elde edilen materyaller incelenmiş ve öğrencilerin kullandıkları kelimeler saptanmıştır. Uygulama yapılan sınıfların kendi kelime listeleri oluşturulmuştur. Devamında ise kelime listeleri sınıf düzeylerine göre birleştirilmiş ve ilköğretim 1. kademesi için her bir sınıf düzeyine ilişkin beş liste elde edilmiştir. 31 Araştırmadaki bir diğer amaç ise öğrencilerin yaygın kullandıkları kelimeler ile ders kitaplarında geçen kelimelerin kesişim kümesi olmuştur. Çalışmanın bir diğer amacı ise ilköğretim öğrencilerine kazandırılması gereken kelimelerin listesinin oluşturularak etkili bir öğretimin planlanması amacıdır. Kurudayıoğlu’nun 2005’te hazırladığı “İlköğretim İkinci Kademe Öğrencilerinin Kelime Hazinesi Üzerine Bir Araştırma” adlı doktora tezi yine bu alanda yapılan bir çalışmadır. Öğrencilerin yazılı anlatımları ve ders kitapları veri toplamada materyal olarak kullanılmıştır. Çalışmanın amacı ders kitaplarındaki kelime hazinesinin tespiti, öğrencilerin kelime hazinelerinin tespiti ve iki listenin birbiriyle örtüşme durumlarını saptamaktır. Çalışma sonucunda ilköğretim ikinci kademede öğretilmesi planlanan bir kelime listesi oluşturulmuş ve bunun ders kitaplarını oluştururken rehberlik etmesi hedeflenmiştir. Baş’ın 2006’da yaptığı “1985- 2005 Yılları Arasında Çocuk Edebiyatı Sahasında Yazılmış Tahkiyeli Metinlerin Söz Varlığı Üzerine Bir Araştırma” adlı doktora tezi de bu alan üzerine hazırlanmıştır. Çalışmanın amacı 1985- 2005 yıllarında arasında çocuk edebiyatı alanında yerli yazarlar tarafından oluşturulmuş roman, masal, hikâye, destan ve efsane türündeki çocuk kitaplarında yer alan kelime varlığının ortaya çıkarılmasıdır. Bunların kelime sıklıkları ve kelime kullanım sırasına göre türler arasında bir karşılaştırma da yapılması da amaçlanmıştır. Çalışma sonucunda 500.000 kelimelik bir havuz meydana gelmiştir. Türlere göre kullanım sıklıkları, yer alan özel isimlerin ortaya çıkarılması gibi bir dizi sonuçlara ulaşılmıştır. Ölker’in 2011’de oluşturduğu “Yazılı Türkçenin Kelime Sıklığı Sözlüğü (1945- 1950)” adlı doktora çalışması kelime sıklığı ile ilgilidir. Çalışmanın amacı Türkçenin 1945 ile 1950’li yıllar arasında yazılı Türkçenin kelime sıklığı ortaya koymak, ortaya çıkan sonuçları İlyas Göz tarafından hazırlanan 1995-2000 yılları arasındaki sıklık sözlüğü ile karşılaştırmak aradan geçen elli yılda Türkçenin gelişim seyrini takip edebilmektir. Çalışmanın sonucunda 32 929.015 kelime taranarak bir havuz oluşturulmuş ve 26.425 farklı kelime tespit edilmiştir. Bu kelimeler alfabetik sıraya dayalı olarak sıklık listesi şeklinde sunulmuştur. Gökçen Göçen’in 2016’da hazırlamış olduğu Yabancılar için hazırlanan Türkçe ders kitaplarındaki söz varlığı ile Türkçeyi yabancı dil olarak öğrenenlerin yazılı anlatımlarındaki söz varlığı adlı doktora tezi de sıklık çalışmaları ile ilgilidir. Çalışmada ilk olarak Gazi, Yeni Hitit ve İstanbul yabancılar için Türkçe öğretim setlerinin A1, A2, B1, B2 ve C1 seviye ders kitapları ele alınmıştır. Bu kitaplardaki temel sözcüklerin, ikilemelerin, deyimlerin, atasözlerinin, tekerlemelerin ve bilmecelerin sıklığı incelenmiştir. Bunun sonucunda hangi kelimelerin hangi seviyelerde kullanıldığının tespiti yapılmıştır. Murat Aydın’ın 2015’te hazırladığı “Yabancı Dil olarak Türkçe Öğretiminde Kullanılan Ders ve Okuma Kitaplarındaki Kelime Sıklığı ve Seviyeler Göre Sözcük Hazinesi Çalışması” adlı yüksek lisans çalışması, Özlem Yahşi’nin 2020’de hazırladığı “Yabancılara Türkçe Öğretiminde Temel Düzey Söz Varlığını Belirleme: Yabancılar için Hazırlanan Türkçe Ders kitapları ile Türkçeyi Yabancı Dil olarak Öğrenenlerin Yazılı ve Sözlü Anlatım Uygulamalarına Dayalı Söz Varlığı” adlı çalışmaları da Yabancı dil olarak Türkçe Öğretiminde yapılan sıklık çalışmalarına örnek gösterilebilir. İlk baskısı 2017 yılında yapılan Türkçenin Sıklık Sözlüğü (A Frequency Dictionary of Turkish) adlı çalışma bugüne kadar yapılan en geniş kapsamlı çalışma olmuştur. Bu sözlükte yaklaşık 50 milyon kelime taranmıştır. Bu kelimeler içerisinde en sık kullanılan ilk 5.000 kelime alfabe sırasıyla verilmiştir. Bu çalışmalar sonucunda “Türkçenin Ulusal Derlemi” adlı bir site meydana getirilmiştir. Bu site oluşturulurken Britanya Ulusal Derlemi’nden faydalanılmış, Türkçe için gerekli düzenlemeler yapılmıştır. TUD Sürüm 3.0 50 milyon sözcükten oluşmuştur. 24 yıllık dönemi (1990- 2013) içermektedir. 33 III. Bölüm Yöntem 3.1. Araştırma Modeli Bu çalışmada Altay Türkçe Öğreniyorum (B1) ve Türkçeye Yolculuk (B1) ders kitaplarında var olan okuma metinlerindeki kavramlar, kavram alanları ve kelime sıklığı incelenmiştir. Bu kitapların seçilmesindeki amaç daha önce çıkarılmış olan Hitit, İstanbul, Gazi yabancılara Türkçe öğretimi kitaplarının sıkça incelenmiş olmasıdır. 2020 tarihi itibariyle bu kitaplar ilgili alanda en son oluşturulan kitaplar oldukları ve daha önce kavram, kavram alanı ve sıklıkları incelenmedikleri için çalışmaya konu olmuşlardır. Araştırma, nitel araştırma desenlerinden durum çalışmasına uygun şekilde tasarlanmıştır. Durum çalışması bir veya birkaç durumun çoklu kaynakları içeren veri toplama araçları ile derinlemesine araştırılmasıdır (Creswell, 2007). “Bir durum çalışması, özellikle bir olgu ve bağlam arasındaki sınırların açık olmadığı durumlarda, çağdaş bir olguyu derinlemesine ve gerçek yaşam bağlamında inceleyen gözlemci bir araştırmadır” (Yin, 2009, s.18). Bu incelemede kitaplardaki metinlerde geçen kelimeler ve kavram arasındaki sınırlar ortaya konmaya çalışılmış, öğretimde kullanıldığı varsayılan metinlerdeki kelimeler bu doğrultuda sınıflanmıştır. 3.2. İnceleme Nesnesi Altay Türkçe Öğreniyorum B1 ders kitabı 168 sayfadan oluşmaktadır. Kitabın içerisinde 8 ünite, 8 konu adı ve 40 okuma metni yer almaktadır. Türkçeye Yolculuk B1 ders kitabı 200 sayfadan oluşmaktadır. Kitabın içerisinde 8 ünite, 16 konu adı ve 41 okuma metni yer almaktadır. Çalışma içerisine metin sonrası etkinlikler dahil edilmemiştir. 3.3. Veri Toplama Araçları Bu çalışmanın veri toplama yöntemi doküman incelemesidir. “Araştırma kapsamında incelenen konuyla ilgili olgu ve olaylar hakkında bilgi içeren yazılı belgelerin analiz edilmesiyle veri sağlanmasına doküman incelemesi denilmektedir” (Karataş, 2015, s.72). Bu 34 çalışmada araştırılan durum, iki ders kitabındaki metinlerde geçen kelimelerin sınıflandırılması yoluyla açıklanmaya çalışılmıştır. 3.4. Verilerin Toplanması ve Çözümlenmesi Çalışmada veri çözümleme yöntemi olarak içerik analizi ve kategori analizi kullanılmıştır. Kitaplarda geçen kelimelerin anlamı düşünülerek bağlamdaki duruma göre içerik analizi yapılmıştır. Bu çalışmanın verileri elde edilirken MS Word, MS Excel ve MAXQDA 2018.2 programları kullanılmıştır. Verilerin toplanma aşamasında büyük ölçüde ön tür yaklaşımındaki sınıflandırma anlayışından yararlanılmıştır. Veri toplamada şu işlemler gerçekleştirilmiştir. İlk olarak okuma metinleri manuel olarak MS Word programına aktarılmıştır. Kitaplardaki resimler ve şekiller ayıklanmış, etkinlikler çalışmaya dahil edilmemiştir. Metinleri oluşturan kelimeler tek tek kontrol edilerek gözden geçirilmiştir. Sonrasında iki kitabın ilk ünitelerini oluşturan metinlerdeki kavramlar sınıflandırılmıştır. Uzman görüşü alınarak sınıflandırmadaki birtakım sorunlar giderilmiştir. Her metin belge olarak MAXQDA 2018.2 programına eklenmiş, anlama ve bağlama uygun şekilde kavramlar kodlanmıştır. Kelime ve kelime grupları kodlanarak hangi kategorilere ait olduğu bu yolla belirlenmiştir. Yani kodlardan ulamlara ve ulamlardan kavram alanlarına ulaşılmıştır. Dolayısıyla kavram alanları çalışmanın kategorilerini oluşturmaktadır. Kavramlar ön tür kuramından yararlanarak incelenmiştir. Okuma metinlerinde geçen özel isimler, soru sözcükleri, sayılar, kalıp ifadeler, birleşik yapıdaki fiillerdeki isimler, zarf-fiil, sıfat-fiiller, fiiller çalışmaya dahil edilmemiştir. Çalışmanın ikinci aşamasında ise betimleyici istatistik yöntemi kullanılmıştır. Metinlerdeki kelimeler MS Excel yazılımına aktarılarak kelime sıklığı belirlenmiştir. Devamında okuma metinlerindeki kelimelerin sıklık sıralaması ortaya konmuştur. Kelime sıklığı çıkarılırken her bir kitapta bulunan okuma metinleri MS Word’e aktarılmıştır. 35 Kelimelerin çekim ekleri atılmıştır. Elde kalan bölümde kök ya da yapım eki almış birimler kelime olarak kabul edilmiştir. Olumsuzluk ekleri yapım eki olarak kabul edilmiş ve korunmuştur. Devamında kelimeler alt alta getirilmiş ve aynı kelimeler tek bir kelime hâline getirilerek söz varlığı listesi oluşturulmuştur. Kelimelerin karşılarına sıklık sayıları eklenmiştir. Son olarak MS Excel programında sıralanarak yorumlanmaya çalışılmıştır. 36 IV. Bölüm Bulgular Bu bölümde Yabancı dil olarak Türkçe Öğretimi B1 ders kitaplarındaki okuma parçalarında var olan kavramlar ve kavram alanlarına ilişkin bulgulara yer verilmiştir. 4.1. Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimi B1 Ders Kitaplarında Kavramlar ve Kavram Alanları 4.1.1. Hayvan kavram alanı. Tablo 2 Hayvan Kavram Alanı Ulamlar TY B1 Ders Kitabı ATÖ B1 Ders Kitabı Kara Hayvanları (11 - 9) tilki (19), leylek (18), kuş (13), Arı (5), köpek (4), kutup ayısı ayı (3), koyun (2), at (2), kuş (3), böcek (2), dinozor (2), fil (2), inek (1), kurt (1), fil (1) (1), hamamböceği (1), keçi (1), kedi (1) Deniz Hayvanları (1 - 1) balık (1) elektrikli yılan balığı (2) Diğer - - Ortak Kavramlar - Toplam 11 kavram 10 kavram Tablo 2’ye göre hayvanlar kavram alanında 2 ulam bulunmaktadır. En fazla kavrama sahip olan ulam, kara hayvanları ulamıdır. Bu ulamda TY ders kitabında tilki, ATÖ ders kitabında arı en yüksek kavramlardır. En az kavrama sahip olan ulam ise deniz hayvanları ulamıdır. Hayvanlar kavram alanında sınıflandırılamayan kavram yoktur. Bu kavram alanında her iki kitapta da geçen sıklığı en yüksek kavram leylektir. Her iki kitapta geçen kavram yoktur. Tablo 2’deki kavram alanında iki kitabın okuma metinlerindeki kavramlar karşılaştırıldığında TY ders kitabındaki kavram sayısı ve sıklık sayısı ATÖ ders kitabındakinden daha fazladır. 37 4.1.2. Eğitim kavram alanı. Tablo 3 Eğitim Kavram Alanı Ulamlar TY B1 Ders Kitabı ATÖ B1 Ders Kitabı Öğrenme- Öğretme (2- 6) öğretim (13), eğitim (5) eğitim (14), program (13), ders (5), öğrenme (4), öğrenim (1), eğitim alma (1) Ölçme Değerlendirme (3- 5) ödev (7), cevap (6), soru (1) soru (7), cevap (5), sınav (4), sınav sorusu (1), soru kâğıdı (1) Eğitim Türleri (0- 14) - yaşam boyu öğrenme (6), eğitim modeli (3), sanat eğitimi (2), mesleki eğitim (2), müzik eğitimi (2), model (2), doktora eğitimi (1), eğitim sistemi (1), ilk ve orta öğrenim (1), okul eğitimi (1), öğretim modeli (1), yetişkin eğitimi (1), yüksek lisans (1), yüksek öğretim (1) Diğer (0- 2) - geometrik şekil (1), eğitim dünyası (1) Ortak Kavramlar eğitim, cevap, soru Toplam 5 kavram 27 kavram Tablo 3’e bakıldığında eğitim kavram alanında 3 ulam olduğu görülmektedir. En fazla kavrama sahip olan ulam, eğitim türleri ulamıdır. Bu ulamda TY ders kitabında herhangi bir kavram yoktur. ATÖ ders kitabında yaşam boyu öğrenme en sık geçen kavramdır. En az kavrama sahip olan ulam ise öğrenme- öğretme ve ölçme değerlendirme ulamlarıdır. Eğitim kavram alanında sınıflandırılamayan kavramlar için diğer kategorisi oluşturulmuştur. Bu kavram alanında her iki kitapta da geçen sıklığı en yüksek kavram eğitimdir. Her iki kitapta da geçen kavramlar ise şunlardır: eğitim, cevap, soru. Tablo 3’teki kavram alanında iki kitabın okuma metinlerindeki kavramlar karşılaştırıldığında ATÖ ders kitabındaki kavram sayısı ve sıklık sayısı TY ders kitabındakinden daha fazladır. 38 4.1.3. Oluşsal kavram alanı. Tablo 4 Oluşsal Kavram Alanı Ulamlar TY B1 Ders Kitabı ATÖ B1 Ders Kitabı Hava (6- 4) hava (2), karlı (1), hava durumu hava (5), bulut (2), hava şartı (1), iklim şartları (1), sis (1), (1), yıldırım (1) yağmurlu (1) Ortak Kavramlar hava Toplam 6 kavram 4 kavram Tablo 4 incelendiğinde oluşsal kavram alanında 1 ulam bulunduğu görülmektedir. Bu ulamda TY ders kitabında ve ATÖ ders kitabında hava en sık geçen kavramdır. Oluşsal kavram alanında her iki kitapta da geçen kavram şudur: hava. Tablo 4’teki kavram alanında iki kitabın okuma metinlerindeki kavramlar karşılaştırıldığında TY ders kitabındaki kavram sayısı ATÖ ders kitabındakinden fazladır ancak sıklık sayısı bakımından ATÖ ders kitabı TY ders kitabından daha fazladır. 4.1.4. Bitki kavram alanı. Tablo 5 Bitki Kavram Alanı Ulamlar TY B1 Ders Kitabı ATÖ B1 Ders Kitabı Çiçekli Bitkiler (2- 5) ağaç (1), çiçek (1) papatya (12), zencefil (5), ağaç (4), çiçek (3), su kabağı (1) Çiçeksiz Bitkiler (0- 1) - su yosunu (1) Bitkilerin Bölümleri (0- 4) - yaprak (2), kök (1), ağaç dalı (1), yemiş kabuğu (1) Diğer ( 0- 1) - bitki (3) Ortak Kavramlar ağaç, çiçek Toplam 2 kavram 10 kavram 39 Tablo 5’e göre bitki kavram alanında 3 ulam bulunmaktadır. En fazla kavrama sahip olan ulam, çiçekli bitkiler ulamıdır. Bu ulamda TY ders kitabında ağaç ve çiçek, ATÖ ders kitabında papatya sıklığı en yüksek kavramlardır. En az kavrama sahip olan ulam ise çiçeksiz bitkiler ulamıdır. ATÖ ders kitabında çiçeksiz bitkiler ve bitkilerin bölümleri ulamları varken TY ders kitabında bu ulamlara ait kavram bulunmamaktadır. Bitki kavram alanında sınıflandırılamayan kavramlar için diğer kategorisi oluşturulmuştur. Bitki kavram alanında her iki kitapta da geçen sıklığı en yüksek kavram papatyadır. Bitki kavram alanında her iki kitapta da geçen kavramlar şunlardır: ağaç, çiçek. Tablo 5’teki kavram alanında iki kitabın okuma metinlerindeki kavramlar karşılaştırıldığında ATÖ ders kitabındaki kavram sayısı ve sıklık sayısı TY ders kitabındakinden daha fazladır. 4.1.5. Oyun kavram alanı. Tablo 6 Oyun Kavram Alanı Ulamlar TY B1 Ders Kitabı ATÖ B1 Ders Kitabı Spor Eğitimi (2- 0) yüzme kursu (1), spor kursu (1) - maç (15), şampiyonluk (6), sayı Oyunlar ile ilgili Terimler (0- - (5), basket (5), ön (e) geçme 19) (3), şampiyon (3), ekip (2), oyun (2), yenilgi (1), sponsor program (1), sayı farkı (1), organizasyon (1), mağlubiyet (1), geride kalma (1), galip (1), final (1), antrenman (1), aktivite (1) Spor Kuruluşları (1- 4) spor kulübü (1) takım (6), uluslararası spor organizasyonu (1), sarı lacivertliler (1), kulüp (1) Takım Sporları (8- 3) basketbol (4), futbol (3), basketbol (3), tenis (1), voleybol (2), takım oyunu (2), basketbol takımı (1) takım sporu (1), kürek sporu (1), hentbol (1), grup sporu (1) 40 Bireysel Sporlar (9- 0) yüzme (3), egzersiz (3), - tempolu yürüyüş (2), jimnastik (2), rüzgar sörfü (1), kürek (1), koşu (1), kayak (1), halter (1) Oyuncak Araç- Gereçleri (0- - topaç (20), oyuncak (6), altı 11) köşeli topaç (2), zar (1), uçurtma (1), tırtıl (1), tahta (1), salıncak (1), kamçı (1), ip (1), hamur (1) Diğer (2- 1) spor (23), spor dalı (2) spor (4) Ortak Kavramlar spor, basketbol Toplam 22 kavram 37 kavram Tablo 6’ya bakıldığında oyun kavram alanında 6 ulam bulunmaktadır. En fazla kavrama sahip olan ulam, oyunlarla ilgili terimler ulamıdır. Bu ulamda TY ders kitabında kavram yoktur. ATÖ ders kitabında maç en sık geçen kavramdır. En az kavrama sahip olan ulam ise spor eğitimi ulamıdır. Oyun kavram alanında sınıflandırılamayan kavramlar için diğer kategorisi oluşturulmuştur. Bu kavram alanında her iki kitapta da geçen sıklığı en yüksek kavram spordur. Her iki kitapta da geçen kavramlar ise şunlardır: spor, basketbol. Tablo 6’daki bu kavram alanında iki kitabın okuma metinlerindeki kavramlar karşılaştırıldığında ATÖ ders kitabındaki kavram sayısı ve sıklık sayısı TY ders kitabındakinden daha fazladır. 4.1.6. Dilsel kavram alanı. Tablo 7 Dilsel Kavram Alanı Ulamlar TY B1 Ders Kitabı ATÖ B1 Ders Kitabı Dil Birimleri (1- 1) söz (11) söz (2) Dil Becerileri (2- 0) okuma (7), dil becerisi (1) - Yazı (7- 12) yazma (4), sözcük (3), yazı (2), yazı (3), hiyeroglif (3), alfabe yazılı (1), kelime (1), fiil (1), (3), yazma (2), harf (3), sözlük cümle (1) anlamı (1), rakam (1), nokta (1), kelime (1), ilk tabaka hiyeroglif (1), çizgi (1), cümle (1) 41 Genel (1- 1) dil (1) yabancı dil (2) Diğer (2- 1) kelime hazinesi (1), ortak dil (1) argo (1) Ortak söz, yazma, yazı, kelime, cümle Toplam 13 kavram 15 kavram Tablo 7’de dilsel kavram alanında 4 ulam bulunmaktadır. En fazla kavrama sahip olan ulam, yazı ulamıdır. Bu ulamda TY ders kitabında yazma, ATÖ ders kitabında yazı en çok geçen kavramlardır. Geriye kalan ulamlar olan dil birimleri, dil becerileri ve genel ulamlarında ise iki kavram yer almaktadır. TY kitabında dil becerileri ulamında okuma ve dil becerisi kavramları geçerken ATÖ ders kitabında bu ulama ait kavram bulunmamaktadır. Dilsel kavram alanında sınıflandırılamayan kavramlar için diğer kategorisi oluşturulmuştur. Bu kavram alanında her iki kitapta da geçen sıklığı en yüksek kavram sözdür. Her iki kitapta da yer alan kavramlar ise şunlardır: söz, yazma, yazı, kelime, cümle. Tablo 7’deki kavram alanında iki kitabın okuma metinlerindeki kavramlar karşılaştırıldığında ATÖ ders kitabındaki kavram sayısı ve sıklık sayısı TY ders kitabındakinden daha fazladır. 4.1.7. Durumsal kavram alanı. Tablo 8 Durumsal Kavram Alanı Ulamlar TY B1 Ders Kitabı ATÖ B1 Ders Kitabı Duyusal (3- 3) zindelik (1), derinlik (1), açlık boşluk (3), güçlük (1), (1) yükseklik (1) Zaman Dilimi (3- 4) gençlik (1), çocukluk (1), bu yaşlılık (4), emeklilik (2), seferlik (1) çocukluk (2), gençlik (2) İlişki (1- 5) dostluk (2) misafirlik (2), ayrılık (1), küslük(1), dargınlık (1), ev sahipliği (1) Diğer (19- 21) kalabalık (4), alışkanlık (3), etkinlik (13), harçlık (2), zorunluluk (3), güvenlik (2), değişiklik (2), hazırlık (2), can güvenliği (2), beslenme temizlik (2), haksızlık (1), alışkanlıkları (2), kişilik (2), kurutma özelliği (1), 42 kurnazlık (2), kölelik (2), zorluk kusursuzluk (1), özellik (1), (1), yemek alışkanlığı (1), rehberlik (1), sakatlık (1), ülkenin birliği (1), temizlik (1), şampiyonluk (1), uygarlık (1), sorumluluk (1), olasılık (1), verimlilik (1), yenilmezlik (1), kişisel güvenlik (1), hazırlık (1), yeterlilik (1), zenginlik (1), değişiklik (1), çevre temizliği zorluk (1), çeşitlilik (1), (1) eksiklik (1), kişilik (1) Ortak Kavramlar gençlik, çocukluk, kişilik, zorluk, yolculuk, temizlik, hazırlık, değişiklik Toplam 26 kavram 33 kavram Tablo 8’e bakıldığında durumsal kavram alanında 3 ulam bulunmaktadır. En fazla kavrama sahip olan ulam, zaman dilimi ulamıdır. Bu ulamlarda TY ders kitabında gençlik, çocukluk, bu seferlik; ATÖ ders kitabında yaşlılık en yüksek kavramlardır. En az kavrama sahip olan ulam ise duyusal ve ilişki ulamlarıdır. Durumsal kavram alanında sınıflandırılamayan kavramlar için diğer kategorisi oluşturulmuştur. Durumsal kavram alanında her iki kitapta da geçen sıklığı en yüksek kavram etkinliktir. Durumsal kavram alanında her iki kitapta da geçen kavramlar şunlardır: gençlik, çocukluk, kişilik, zorluk, yolculuk, temizlik, hazırlık, değişiklik. Tablo 8’deki kavram alanında iki kitabın okuma metinlerindeki kavramlar karşılaştırıldığında ATÖ B1 ders kitabındaki kavram sayısı ve sıklık sayısı TY B1 ders kitabındakinden daha fazladır. 4.1.8. Ulaşım kavram alanı. Tablo 9 Ulaşım Kavram Alanı Ulamlar TY B1 Ders Kitabı ATÖ B1 Ders Kitabı Trafik (35- 4) kaza (25), trafik kazası (11), yolculuk (2), otomatik oto yol seyahat (10), trafik (10), ceza teknolojisi (1), trafik kazası (1), (7), trafik kuralı (6), kural (6), sürücüsüz taşıt sistemi (1) yolculuk (6), kırmızı ışık (3), hatalı sollama (2), seyir hali (2), trafik işareti (2), uyarı (2), temel kural (2), zincirleme kaza (2), geçiş üstünlüğü (1), havacılık (1), hemzemin geçit kuralı (1), 43 hız (1), hız limiti (1), hız sınırı aşımı (1), radar (1), sağa dönüş ışığı (1), sollama (1), takip (1), taşımacılık (1), trafiği tıkama (1), trafik alışkanlığı (1), trafik cezası (1), trafik durumu (1), trafik ışığı (1), yeşil ışık (1), yol koşulu (1), zincirleme trafik kazası (1) Taşıt (12- 11) araç (21), uçak (7), araba (3), araba (4), otomobil (3), uçan otobüs (3), tren (3), ambulans otomobil (3), uçan araba (2), (1), gemi (1), motorlu araç (1), helikopter (2), tank (1), deniz savaş aracı (1), tır (1), ulaşım aracı (1), planör (1), savaş aracı (1), yolcu otobüsü (1) gemisi (1), uçak (1), uzay aracı (1) Diğer (0- 0) - - Ortak Kavramlar uçak, araba Toplam 46 kavram 15 Kavram Tablo 9 incelendiğinde ulaşım kavram alanında 2 ulam bulunduğu görülmektedir. En fazla kavrama sahip olan ulam, trafik ulamıdır. Bu ulamda TY ders kitabında kaza, ATÖ ders kitabında yolculuk en sık geçen kavramlardır. En az kavrama sahip olan ulam ise taşıt ulamıdır. Ulaşım kavram alanında sınıflandırılamayan kavramlar için diğer kategorisi oluşturulmuştur. Bu kavram alanında her iki kitapta da geçen sıklığı en yüksek kavram kazadır. Her iki kitapta da geçen kavramlar ise şunlardır: uçak, araba. Tablo 9’a göre bu kavram alanındaki iki kitabın okuma metinlerindeki kavramlar karşılaştırıldığında TY ders kitabındaki kavram sayısı ve sıklık sayısı ATÖ ders kitabındakinden daha fazladır. 4.1.9. Enerji kavram alanı. Tablo 10 Enerji Kavram Alanı Ulamlar TY B1 Ders Kitabı ATÖ B1 Ders Kitabı Kimyasal Enerji (0- 1) - kimyasal enerji (1) Elektrik Enerjisi (1- 3) elektrik (1) elektrik (10), elektrik enerjisi (2), elektrik gerilimi (1) 44 Diğer (2- 0) enerji (6), enerji kaynağı (1) - Ortak Kavramlar elektrik Toplam 3 kavram 4 kavram Tablo 10’a bakıldığında enerji kavram alanında 2 ulam bulunmaktadır. En fazla kavrama sahip olan ulam, elektrik enerjisi ulamıdır. Bu ulamda TY ders kitabında ve ATÖ ders kitabında elektrik sıklığı en yüksek kavramlardır. En az kavrama sahip olan ulam ise kimyasal enerji ulamıdır. ATÖ kitabında kimyasal enerji ulamında kimyasal enerji kavramı geçerken TY ders kitabında bu ulama ait kavram bulunmamaktadır. Enerji kavram alanında sınıflandırılamayan kavramlar için diğer kategorisi oluşturulmuştur. Bu kavram alanında her iki kitapta da geçen sıklığı en yüksek kavram elektriktir. Her iki kitapta da geçen kavramlar ise şunlardır: elektrik. Tablo 10’a göre bu kavram alanında iki kitabın okuma metinlerindeki kavramlar karşılaştırıldığında ATÖ ders kitabındaki kavram sayısı ve sıklık sayısı TY ders kitabındakinden daha fazladır. 4.1.10. Yer kavram alanı. Tablo 11 Yer Kavram Alanı Ulamlar TY B1 Ders Kitabı ATÖ B1 Ders Kitabı Eğlence (2- 0) panayır (1), şenlik (1) - Yemek (3- 3) lokanta (2), kahvaltı salonu (1), sofra (3), lokanta (1), restoran sofra (1) (1) Tarım (0- 3) - çiçek tarlası (1), tarla (1), meyve bahçesi (1) Sağlık Kuruluşları (1- 1) hastane (5) akıl hastanesi (1) Hayal Ürünü (0- 2) - su altı şehri (3), su altı köyü (1) Askeri (0- 1) - kule (4) Ticari (7- 2) iş yeri (3), ofis (3), firma (1), şirket (10), firma (1) 45 hava yolu şirketi (1), market (1), petrol rafinerisi (1), şirket (1) Doğal (5- 7) dünya (13), çevre (6), anadolu dünya (17), uzay (4), doğu (2), (1), güneydoğu (1), kıta (1) kıta (2), gezegen (1), coğrafi konum (1), tropikal bölge (1) İdari Birimler (9- 13) ülke (28), şehir (9), mahalle (3), ülke (7), şehir (5), köy (6), yurt dışı (3), sokak (2), ülke (2), mahalle (2), kent (2), köy başkent (1), ilçe (1), sanayi meydanı (2), sokak (2), güney kavşağı (1) ada (1), ilçe (1), kasaba (1), merkez (1), sokak arası (1), yerleşim yeri (1) Spor Alanı (0- 10) - salon (5), basketbol salonu (5), spor salonu (2), basketbol sahası (1), ev (basketbol sahası) (1), maç sahası (1), alan (1), arena (1), mekan (1), tribün (1) Barınma (5- 4) ev (15), otel (10), köşk (1), yalı ev (15), apartman (1), köşk (1), (1), saray (1) saray (1) Dini (0- 2) - kilise (4), cami (1) üniversite (3), edebiyat fakültesi üniversite (13), okul (10), sınıf Eğitim (6- 23) (2), lise (1), akademik ortam (8), atölye (8) ,müze (7), (1), ilim merkezi (1), fen mühendislik bölümü (2), lise bölümü (1) (2), okul (2), ortaöğretim kurumu (1), mühendislik okulu (1), bebek evi (1), biyoloji atölyesi (1), deniz laboratuarı (1), fen ve teknoloji laboratuarı (1), gezici müze(1), ilkokul (1), jeoloji araştırma merkezi(1), kampus (1), kapalı müze (1), kurum (1), kütüphane (1), laboratuar (1), matbaa atölyesi (1) Belirsizlik (14-21) ortam (2), ora (2), etraf (2), bura (9), yöre (5), dışarı (4), gece (toplantı yeri) (2), izleme ortam (4), ora (3), her yer (2), yeri (1), kalacak yer (1), kapalı mekan (2), yakın (2), aşağı (1), alan (1), karşıdan karşıya (1), bağlantı noktası (1), bir taraf yuva (1), boş yer (1), açık büfe (1), bölge (1), civar (1), çevre (1), bura (1), dışarı (1), yol (1) (1), enkaz altı (1), etraf (1), görüşme yeri (1), hava (gök) (1), servis noktası (1), yukarı (1), zemin (1) Yapı (11-12) kapı (6), salon (5), oda (5), iç cephe (3), dış cephe (3), kapı mutfak (2), bagaj aksaklıkları (3), oda (3), oturma odası (2), takip merkezi müdürlüğü (1), soyunma odası (2), banyo (1), 46 bagaj alım bölümü (1), belirli bahçe(1), dolap (1), pencere (1), bir bölüm (1), bölüm (1), büyük tavan (1), loca (1) salon (1), pencere (1), bahçe (1) Adli (2- 0) mahkeme (2), olay yeri (2), - yargı (mahkeme) Trafik (7- 0) yol (8), havaalanı (6), yaya - geçidi (3), buzlu yol (1), havalimanı (1), ışık (1), karayolları (1) İnsan Yapımı (6-0) hapishane (2), büyükelçilik (1), - hükümet konağı (1), kan merkezi (1), konsolosluk (1), kütüphane (1), parmaklıklar (cezaevi ) Diğer (2- 2) yer (14), adres (5) yer (12), adres (1) Ortak Kavramlar lokanta, sofra, şirket, firma, dünya, kıta, ülke, şehir, mahalle, sokak, ilçe, ev, köşk, saray, üniversite, lise, ora, etraf, kapı, oda, bahçe, yer Toplam 80 kavram 106 kavram Tablo 11’deki yer kavram alanında 18 ulam bulunmaktadır. En fazla kavrama sahip olan ulam, belirsizlik ulamıdır. Bu ulamda TY ders kitabında ortam, ora, etraf, gece (toplantı yeri), ATÖ ders kitabında bura en sık yer alan kavramlardır. En az kavrama sahip olan ulam ise askeri ulamıdır. ATÖ kitabında tarım, hayal ürünü, askeri, spor alanı, dini ulamlarında kavramlar yer alırken TY ders kitabında bu ulamlara ait kavram bulunmamaktadır. TY ders kitabında adli, trafik, insan yapımı ulamlarında kavramlar varken ATÖ ders kitabında yoktur. Yer kavram alanında sınıflandırılamayan kavramlar için diğer kategorisi oluşturulmuştur. Bu kavram alanında her iki kitapta da geçen sıklığı en yüksek kavram ülkedir. Her iki kitapta da geçen kavramlar şunlardır: lokanta, sofra, şirket, firma, dünya, kıta, ülke, şehir, mahalle, sokak, ilçe, ev, köşk, saray, üniversite, lise, ora, etraf, kapı, oda, bahçe, yer. Tablo 11’de bu kavram alanında iki kitabın okuma metinlerindeki kavramlar karşılaştırıldığında ATÖ ders kitabındaki kavram sayısı ve sıklık sayısı TY ders kitabındakinden daha fazladır. 47 4.1.11. Vücut kavram alanı. Tablo 12 Vücut Kavram Alanı Ulamlar TY B1 Ders Kitabı ATÖ B1 Ders Kitabı İskelet Sistemi (11- 12) vücut (21), el (3), göz (2), sırt el (6), bacak (3), bel çevresi (2), (2), gaga (2), ayak (2), yüz (2), vücut (2), parmak (2), baş (1), iki el (1), tek el (1), vücut yapısı bel (1), diş (1), karın bölgesi (1), yumruk (1) (1), kol (1), kucak (1), saç (1) İç Organlar (8- 6) kan (6), karın (4), hücre (2), karaciğer (3), kalp (1), kan (1), beyin (1), dil (1), kemik (1), kan damarı (1), akciğer (1), kucak (1), mide (1) beyin (1) Diğer (4- 1) bölge (2), yer (2), bir yer (iniz) DNA (2) (1), ora (vücut üzerinde) (1) Ortak Kavramlar vücut, el, kan, beyin Toplam 23 kavram 19 kavram Tablo 12’ye göre vücut kavram alanında 2 ulam bulunmaktadır. En fazla kavrama sahip olan ulam, iskelet sistemi ulamıdır. Bu ulamda TY ders kitabında vücut, ATÖ ders kitabında el en sık geçen kavramlardır. En az kavrama sahip olan ulam ise iç organlardır. Vücut kavram alanında sınıflandırılamayan kavramlar için diğer kategorisi oluşturulmuştur. Bu kavram alanında her iki kitapta da geçen sıklığı en yüksek kavram vücuttur. Her iki kitapta da geçen kavramlar şunlardır: vücut, el, kan, beyin. Tablo 12’deki bu kavram alanında iki kitabın okuma metinlerindeki kavramlar karşılaştırıldığında TY ders kitabındaki kavram sayısı ve sıklık sayısı ATÖ ders kitabındakinden daha fazladır. 4.1.12. Yiyecek kavram alanı. Tablo 13 Yiyecek Kavram Alanı Ulamlar TY B1 Ders Kitabı ATÖ B1 Ders Kitabı Zararlı İçecekler (1- 2) alkol (3) içki (1), sigara (1) 48 Aperitif Yiyecekler (2- 0) karışık tost (1), lahmacun (1) - Dünya Mutfakları (1- 2) Türk yemeği (2) Batı mutfağı (1), Türk mutfağı (1) Tatlı- Meşrubat (2- 6) reçel (1), tatlı (1) şeker (7), tatlı (5), bal (3), çikolata (1), hazır şeker (1), lokum (1) Tahıl Ürünleri (3- 4) un (2), ekmek (2), bir çuval un ekmek (3), börek (1), pasta (1), (1) tam tahıl ürünü (1) Öğün Adları (4- 1) kahvaltı (4), akşam yemeği (1), kahvaltı (1) öğle yemeği (1), öğün (1) Besin İçerikleri (6- 18) protein (8), karbonhidrat (5), kolestrol (5), D vitamini (1), mineral (2), vitamin (2), glikoz karbon (1), soya (1), A vitamini (2), kalsiyum (1) (1), B3 (1), B6 (1), demir (1), E vitamini (1), fosfor (1), kalsiyum (1), magnezyum (1), mineral (1), omega3 (1), potasyum (1), sodyum (1), vitamin (1), yağ (1), besin kaynağı Sebze (2- 5) sebze (4), kurubaklagil (1) sarma (1), kuru sebze (1), salata (1), sebze yemeği (1), sebze (1) Hayvansal Gıdalar (6- 5) et (5), peynir (4), hayvansal balık (2), deniz ürünü (1), et (1), gıda (1), iskender kebabı (1), koyun peyniri (1), peynir (1) kuş eti (1), tereyağı (1) Meyveler (8- 7) meyve (11), üzüm (6), karpuz meyve (2), sarımsak (1), muz (5), engur (3), inep (2), greyfurt (1), dolma (1), domates (1), suyu (1), istafil (1), limon (1) kestane (1), soğan (1) Sıvı Gıdalar (14- 6) su (13), yağ (7), çorba (2), soda kahve (5), su (5), çay (5), içecek (2), çay (2), çorba (1), ayran (3), çorba (1), yeşil çay (1) çorbası (1), bir teneke yağ (1), çay servisi (1), kutu kola (1), limonlu içecek (1), meyve suyu (1), sıvı şeyler (1), süt (1) Diğer (16- 8) yemek (18), besin (5), besin yemek (8), yiyecek (4), besin ögesi (2), yemek yeme (2), (5), gıda (2), artık (1), ürün (1), besin grubu (1), besin ihtiyacı yapay gıda (1), yeme (1) (1), besin kaynağı (1), gıda (1), gıda maddesi (1), lifli ürünler (1), lokma (1), meyve tüketimi (1), tokluk hissi (1), tüketme (1), yiyecek (1), leblebi (1) Ortak Kavramlar tatlı, ekmek, kahvaltı, vitamin, kalsiyum, sebze, et, peynir, meyve, 49 su, çay, çorba, yemek, besin Toplam 65 kavram 64 kavram Tablo 13 incelendiğinde yiyecek kavram alanında 12 ulam bulunmaktadır. En fazla kavrama sahip olan ulam, sıvı gıdalar ulamıdır. Bu ulamda TY ders kitabında su, ATÖ ders kitabında su, kahve, çay sıklığı en yüksek kavramlardır. En az kavrama sahip olan ulam ise aperitif yiyecekler ulamıdır. TY kitabında karışık tost ve lahmacun kavramları geçerken ATÖ Ders kitabında bu ulama ait kavram bulunmamaktadır. Yiyecek kavram alanında sınıflandırılamayan kavramlar için diğer kategorisi oluşturulmuştur. Bu kavram alanında her iki kitapta da geçen sıklığı en yüksek kavram yemektir. Her iki kitapta da geçen kavramlar ise şunlardır: tatlı, ekmek, kahvaltı, vitamin, kalsiyum, sebze, et, peynir, meyve, su, çay, çorba, yemek, besin. Tablo 13’e göre bu kavram alanında iki kitabın okuma metinlerindeki kavramlar karşılaştırıldığında ATÖ ders kitabındaki kavram sayısı ve sıklık sayısı TY ders kitabındakinden daha fazladır. 4.1.13. Duygular kavram alanı Tablo 14 Duygular Kavram Alanı Ulamlar TY B1 Ders Kitabı ATÖ B1 Ders Kitabı Olumlu Duygular (7- 9) mutlu (2), aşk (1), gülücük (1), mutlu (3), aşk (2), coşku (1), merak (1), şaşkın (1), umut (1), değer (1), duygu (1), sevgi (1), zevk (1) sevinç (1), sevme (1), umut (1) Olumsuz Duygular (4- 9) sinir (2), stres (2), ruhsal sıkıntı pişman (3), sıkıntı (2), üzgün (1), öfke (1) (2), acı (1), korku (1), mutsuz (1), sinir (1), sinirli (1), telaş (1) Duygu İsimleri (7- 7) şaşkınlık (1), suçsuzluk (1), pişmanlık (4), mutluluk (3), düşkünlük (1), duyarlılık (1), güzellik (2), dürüstlük (1), ayrılık (1), güzellik (1) hayranlık (1), kötülük (1), umutsuzluk(1), duygusallık (1) Diğer (0- 1) - duygu (3) 50 Ortak kavramlar mutlu, aşk, umut, sinir, sıkıntı, güzellik Toplam 18 kavram 26 kavram Tablo 14’deki duygular kavram alanında 3 ulam yer almaktadır. En fazla kavrama sahip olan ulam olumlu duygulardır. Bu ulamda her iki kitapta da sıklığı en yüksek olan kavram “mutlu”dur. Olumsuz duygular, en az kavrama sahip olan ulamdır. Sıklığı en yüksek olan kavram ise pişmanlıktır. Duygular kavram alanında TY ders kitabında sınıflandırılamayan kavram bulunmamaktadır. ATÖ ders kitabında duygu kavramı diğer bölümünde yer almaktadır. Bu kavram alanında mutlu, aşk, umut, sinir, sıkıntı, güzellik kavramları her iki kitapta da yer almaktadır. Tablo 14’e göre duygular kavram alanında iki kitabın okuma metinlerindeki kavramlar karşılaştırıldığında ATÖ ders kitabındaki kavram sayısı ve sıklık sayısı TY ders kitabındakinden daha fazladır. 4.1.14. Sağlık kavram alanı. Tablo 15 Sağlık Kavram Alanı Ulamlar TY B1 Ders Kitabı ATÖ B1 Ders Kitabı Hastalık- Rahatsızlık Türü (15- hastalık (3), obezite (3), hastalık (10), ağrı (7), kanser 33) bağımlılık (2), algı bozukluğu (7), kalp krizi (4), diyabet (5), (1), felç (1), gut hastalığı (1), grip (2), soğuk algınlığı (2), hazım (1), kalp hastalıkları (1), karın obezitesi (2), hastalık (1), kanser teşhisi (1), kanser türü tansiyon (1), adet sancısı (1), (1), kanser (1), kemik erimesi akut (1), beyin felci (1), çocuk (1), kilo alma (1), mide felci (1) ̧depresyon (1), disleksi problemi (1), sağlık sorunu (1) (1)¸diyabetik (1), endikasyon (1), enfeksiyon (1), gebelik (1), hastalık dönemi (1), işitme kaybı (1), kontrendikasyon (1), mide bulantısı (1), mide ülseri (1), migren (1), nevrajlı siyatik (1), obezite (1), öksürük (1), romatizmal hastalık (1), sindirim sorunu (1), su çiçeği (1), şeker hastalığı (1), şizofren (1) Tedavi (15- 11) kan bağışı (11), diyet (5), ilaç ilaç (3), tedavi (3), anti- 51 (4), kan verme (2), aşı (2), toksidan (2), ateş tedavisi (1), muayene (1), protein alımı (1), diyet (1), ilaç tedavisi (1), kalori protein ihtiyacı (1),protein sınırlaması (1), korse (1), reçete takviyesi (1), reçete (1), sağlık (1), aspirin (1) problemi (1) ,sağlık sorunu (1), tedavi (1) ,yan etki (1), test (1) Diğer (3- 3) sağlık (2), insan sağlığı (1), sağlık (3), geleneksel tıp (1), genel sağlık durumu (1) sağlıklı yaşam (1) Ortak Kavramlar hastalık, obezite, kanser, ilaç, tedavi, diyet, sağlık Toplam 33 kavram 46 kavram Tablo 15 incelendiğinde sağlık kavram alanında 2 ulam bulunmaktadır. En fazla kavrama sahip olan ulam, hastalık- rahatsızlık türü ulamıdır. Bu ulamda TY ders kitabında hastalık obezite, ATÖ ders kitabında hastalık en sık geçen kavramlardır. En az kavrama sahip olan ulam ise tedavidir. Sağlık kavram alanında sınıflandırılamayan kavramlar için diğer kategorisi oluşturulmuştur. Bu kavram alanında her iki kitapta da geçen sıklığı en yüksek kavram kan bağışıdır. Her iki kitapta da geçen kavramlar ise şunlardır: hastalık, obezite, kanser, ilaç, tedavi, diyet, sağlık. Tablo 15’teki bu kavram alanında iki kitabın okuma metinlerindeki kavramlar karşılaştırıldığında ATÖ ders kitabındaki kavram sayısı ve sıklık sayısı TY ders kitabındakinden daha fazladır. 4.1.15. Duyuşsal kavram alanı. Tablo 16 Duyuşsal Kavram Alanı Ulamlar TY B1 Ders Kitabı ATÖ B1 Ders Kitabı Tatma (1- 1) tat (1) tatma (1) Dokunma (2- 1) sıcak (1), su sıcaklığı (1) sıcaklık (2) Koku (1- 3) koku (3) koku (2), benzin kokusu (1), ızgara et kokusu (1) İşitme ( 4- 5) ses (4), ağlama sesi (2) son ses (12), desibel (3), dinleme nefes (1), duyma (1) becerisi (1), ses tonu (1), yangın alarmı (1) Görme (1- 2) görme (2) görme (2), görme yetisi (1) 52 Diğer (0 - 0) - - Ortak Kavramlar koku, ses, görme Toplam 9 kavram 12 kavram Tablo 16 incelendiğinde duyuşsal kavram alanında 5 ulam bulunduğu görülmektedir. En fazla kavrama sahip olan ulam, işitme ulamıdır. Bu ulamda TY ders kitabında hastalık ve ATÖ ders kitabında ses en sık geçen kavramlardır. En az kavrama sahip olan ulam ise tatmadır. Duyuşsal kavram alanında diğer bölümüne giren herhangi bir kavram yoktur. Bu kavram alanında her iki kitapta da en fazla geçen kavram sestir. Her iki kitapta da geçen kavramlar şunlardır: koku, ses, görme. Tablo 16’ya göre bu kavram alanında iki kitabın okuma metinlerindeki kavramlar karşılaştırıldığında ATÖ ders kitabındaki kavram sayısı ve sıklık sayısı TY ders kitabındakinden daha fazladır. 4.1.16. Doğa kavram alanı. Tablo 17 Doğa Kavram Alanı Ulamlar TY B1 Ders Kitabı ATÖ B1 Ders Kitabı Orman (1- 1) orman (3) orman (1) Deniz (1- 1) deniz (1) deniz kabuğu (1) Kayaç (3- 11) çakıl taşı (3), taş (1), toprak (1) taş (6), kum (4), kaya (4), altın (2), toz (3), dev taş (1), kaya bloğu (1), kil (1), kum taşı (1), taş blok (1), toprak (1) Maden (4- 4) inci (3), petrol (2), ham petrol civa (1), gümüş (1), maden (1), (1), temel ham madde (1) mermer (1) Gezegen ve Etkileri (0- 4) - güneş (4), gölge (4), güneş ışığı (2), güneş ışını (1) Diğer (2- 1) doğa (2), oksijen (1) doğal (1) Ortak Kavramlar orman, taş, toprak Toplam 11 kavram 22 kavram 53 Tablo 17’ye bakıldığında doğa kavram alanında 5 ulam bulunmaktadır. En fazla kavrama sahip olan ulam, kayaç ulamıdır. Bu ulamda TY ders kitabında çakıl taşı ve ATÖ ders kitabında taş en sık geçen kavramlardır. En az kavrama sahip olan ulamlar ise orman ve denizdir. Doğa kavram alanında sınıflandırılamayan kavramlar için diğer kategorisi oluşturulmuştur. ATÖ de gezegen ve etkileri ulamında kavram varken TY de yoktur. Bu kavram alanında her iki kitapta da en fazla geçen kavram taştır. Her iki kitapta geçen kavramlar ise şunlardır: orman, taş, toprak. Tablo 17’deki bu kavram alanında iki kitabın okuma metinlerindeki kavramlar karşılaştırıldığında ATÖ ders kitabındaki kavram sayısı ve sıklık sayısı TY ders kitabındakinden daha fazladır. 4.1.17. Edişsel kavram alanı. Tablo 18 Edişsel Kavram Alanı Ulamlar TY B1 Ders Kitabı ATÖ B1 Ders Kitabı et- / -ol (16- 16) teklif (6), hareket (2), ihlal (2), icat (7), keşif (6), tasarruf (5), sahip (2), ikamet (2), görev tavsiye (5), ikram (4), yardım odaklı (1), günleri sayılı (1), (3), ziyaret (2), dikkat (2), sahip ihmal (1), mücadele (1), (2), tamir (2), hareket (1), ısrar müracaat (1), tahlil (1), talep (1), mezun (1), satın (1), teklif (1), tasarruf (1), tercih (1), (1), tercih (1) tersyüz (1), uygun (1) -ış (16- 5) açılış (3), dönüş (2), giriş (2), alışveriş (1), bakış (1), geçiş görüş (2), sürüş (2), geçiş (1), (1), kuruluş (1), yürüyüş (1) alışveriş (1), artış (1), bağış (1), çıkış (1), davranış (1), doğuş (1), geçiş (1), sağ dönüş (1), yükseliş (1), yürüyüş (1) -ım (23- 24) kullanım (6), durum (6), ölüm seçim (7), durum (4), katılım (6), bilim (3), periyodik bakım (4), ölüm (3), birikim (2), (3), seçim (3), bakım (2), bakım (1), biçim (1), bölüm (1), çözüm (1), biçim (1), geri bunalım (1), çözüm (1), çizim dönüşüm (1), güvenlik durumu (1), değişim (1), deneyim (1), (1), katılım (1), ölüm (1), sağlık gelişim (1), giyim (1), kazanç durumu (1), sessiz konum (1), durumu (1), kullanım (1), sunum (1), tanıtım (1), tüketim periyodik bakım (1), tasarım (1), verim (1), yapım (1), (1), yaklaşım (1), yapım (1), yıkama işlemi (1), beslenme yaşam biçimi (1), yüz ölçümü 54 biçimi (1), fiziksel gelişim (1) (1), birikim (1) -ma (155- 96) olma (8), ayrılma (8), beslenme olma (15), çalışma (7), (7), araştırma (5), çalışma (5), araştırma (6), yapma (6), kullanılma (5), alma (4), yarışma (4), kullanma (4), söyleme (4), girme (4), tanışma gelişme (3), kazanma (3), (4), geçme (3), yeme (3), yaşlanma (3), ağlama (2), arama yürüme (2), inceleme (3), gitme kurtarma (2), bölgesel (3), başlama (3), yapma (3), yağlanma (2), dinleme (2), tartışma (2), geçirme (2), kalma (2), rahat etme (2), yaptırma (2), getirme (2), kilo tüketme (2), uyarlama (2), zarar verme (2), sağlıklı beslenme görme (2), akma (2), (3), seçme (2), yapılma (2), iş katılabilme (3), kalkma (1), yapma (2), artma (2), azalma aşama (1), acıkma (1), açma (2), buyurma (2), dinlenme (2), (1), adlandırılma (1), algılama geliştirilme (2), hazırlama (2), (1), alma (1), artma (1), atölye (2),içme (2), verme (2), ilerleme çalışması (1), azalma (1), (2), iyileşme (2), ödeme (2), barışma (1), başlama (1), teşekkür etme (2), dayanışma benzeme (1), besleme (1), (1), inceleme (1), karşılanma bilimsel araştırma (1), (1), yetiştirme (1), adlandırma bombalama (1), çalma (1), (1), ağlama (1), akma (1), değiştirme (1), deneme (1), aldatma (1), alışveriş (1), alkol devam etme (1), dikkat etme alma (1), ana yıkama (1), aşırı (1), dışarıda yapma (1), beslenme (1), avutma (1), donanma (1), düşürme (1), aydınlatma (1), bagaj verme (1), eleme (1), eski olma (1), bağlanma (1), bahsetme (1), etkileme (1), etkili olma (1), başlatılma (1), beğenme (1), fotoğraf çekme (1), geçirme (1), bekleme (1), bildirme (1), bilgi geçme (1), geliştirme (1), gelme edinme (1), bilinçli beslenme (1), geriden gelme (1), götürme (1), bulma (1), bulundurma (1), (1), harçlık alma (1), hareket cevaplama (1), çiğneme (1), etme (1), hareket (1), ısıtma (1), çözme (1), çözünme (1), isteme (1), kaybetme (1), değiştirme (1), denetleme (1), konaklama (1), konma (2), dikkat dağılması (1), dikkat kontrol edilme (1), kullanılma etme (1), dinleme (1), dolaşma (1), kurulu olma (1), okuma (1), (1), doldurma (1), doyma (1), olmama (1), ortaya çıkma (1), durulama (1), düşünme (1), ödeme (1), önem verme (1), düzenleme (1), fark etme (1), parasal destek sağlama (1), faydalanma (1), geç çıkma (1), paylaşma (1), planlama (1), rol geçmeme (1), gelme (1), alma (1), sade olma (1), sağır gerçekleştirilme (1), giyinme olma (1), seçme (1), soğutma (1),gönderme (1), gösterme (1), (1), susturma (1), şeker toplama gülme (1), gülümseme (1), (1), takım olma (1), tanıma (1), gümrük uygulama (1), haberdar taşma (1), teklif gelmesi (1), olma (1), harcama (1), temizleme (1), test etme (1), hazırlanma (1), ihlal etme (1), tıkanma (1), ulaşma (1), uyumlu ilke edinme (1), iptal edilme olma (1), uzaya ulaşma (1), (1), işlemine açılma (1), vurgulama (1),yakıp söndürme işlenme (1), izleme (1), kararma (1), yapabilme (1), yıkama (1), (1), kalkma (1), kaslarım yükleme (1) gelişmesi (1), katılma (1), kavga etme (1), kaybolma (1), kibar olma (1), konaklama (1), kontrol edilme (1), kritik olma 55 (1), kullanma (1), küçük düşürme (1), müracaat etme (1), müsaade isteme (1), olmama (1), öğrenme (1), ölme (1), ön yıkama (1), önerme (1), para koyma (1), planlama (1), profesyonel olma (1), sıkılma (1), sıkışma (1), sıkma (1), silinme (1), sıralama (1), sosyalleşme (1), tahta çıkma (1), takılı olma (1), teknolojik gelişme (1), telefon çalması (1), temizlenme (1), teşrif etme (1), titreme (1), tokalaşma (1), toplanma (1), toplantı yapma (1), toplantıya katılma (1), toplu yaşama (1), tutma (1), uygulama (1), uyma (1), verimli geçme (1), yağlanma (1), yalvarma (1), yapılma (1), yardım isteme (1), yaşama (1), yaşanma (1), yaygınlaşma (1), yetersiz beslenme (1), yüzme (1), zorunda olma (1) Diğer (0-0) - Ortak kavramlar tasarruf, hareket, tercih, teklif, geçiş, yürüyüş, kullanım, durum, ölüm, periyodik bakım, seçim, bakım, çözüm, katılım, yapım, adlandırılma, ağlama, akma, alma, araştırma, artma, azalma, başlama, çalışma, değiştirme, dikkat etme, dinlenme, düşürme, geçme, gelme, kalkma, konaklama, kontrol edilme, kullanma, olma, olmama, ödeme, planlama, seçme, yapılma, yapma Toplam 210 kavram 141 kavram Tablo 18’e göre edişsel kavram alanında 4 ulam bulunmaktadır. En fazla kavrama sahip olan ulam, -ma ulamıdır. Bu ulamda TY ders kitabında olma, ayrılma ve ATÖ ders kitabında olma en sık geçen kavramlardır. En az kavrama sahip olan ulamlar ise -ış ulamıdır. Edişsel kavram alanında sınıflandırılamayan kavramlar için diğer kategorisi oluşturulmuştur. Bu kavram alanında her iki kitapta da en fazla geçen kavram olma kavramıdır. Her iki kitapta da geçen kavramlar ise şunlardır: tasarruf, hareket, tercih, teklif, geçiş, yürüyüş, kullanım, durum, ölüm, periyodik bakım, seçim, bakım, çözüm, katılım, yapım, adlandırılma, ağlama, akma, alma, araştırma, artma, azalma, başlama, çalışma, değiştirme, dikkat etme, dinlenme, düşürme, geçme, gelme, kalkma, konaklama, kontrol edilme, kullanma, olma, olmama, ödeme, planlama, seçme, yapılma, yapma. 56 Tablo 18’deki bu kavram alanında iki kitabın okuma metinlerindeki kavramlar karşılaştırıldığında TY ders kitabındaki kavram sayısı ve sıklık sayısı ATÖ ders kitabındakinden daha fazladır. 4.1.18. İletişim kavram alanı. Tablo 19 İletişim Kavram Alanı Ulamlar TY B1 Ders Kitabı ATÖ B1 Ders Kitabı Yazılı (16- 8) mektup (3), haber (2), rapor (2), haber (4), mektup (4), harita (2), yol planı (2), ajanda (1), bildiri basın (1), dünya haritası (1), (1), davet mektubu (1), harita numaralı (1), yazı (1), yazma (1) (1), kabul mektubu (1), kartvizit (1), kod (1)¸kullanım kılavuzu (1), numara (1), PIR numarası (1), toplantı bilgisi (1) Dijital (9- 11) internet (6), e- posta (6), çağrı site (3), ağ (2), mesaj (2), sosyal (2), program (2), sosyal medya medya (2), sosyal ağ (2), yorum (1), elektronik iletişim ağı (1), (2), e-posta adresi (1), internet iletişim bilgisi (1), internet (1), internet sitesi (1), mobil (1), bağlantısı (1), internet sitesi (1), telefon numarası (1) telefon numarası (1) Sözlü (9- 7) toplantı (29), sempozyum (23), konuşma (5), görüşme (4), konferans (15), konuşma (9), sohbet (3), duyma (1), okuma oturum (3), bilimsel toplantı (2), (1), tokalaşma (1), yüz yüze (1) bilgi şöleni (1), kapanış bildirisi (1), röportaj (1) İşarete Dayalı (7- 11) başla sembolü (2), sembol (2), sembol (3), işaret (2), ışık (2), el işaret (2), ayak izi (1), bitti kol hareketi (2), kod (2), ev sembolü (1), kapak kilitli sembolü (1), göz teması (1), sembolü (1), simge (1) kalp sembolü (1), kodlama sistemi (1), kutu sembolü (1), yıldız sembolü (1) İletişim Ögeleri (0- 12) - uygulama (5), çip (3), beğeni (2), alıcı (1), düzenleme (1), ortam (1), paylaşım (1), sensör sinyali (1), tıklama (1), uyarıcı (1), üye ol kısmı (1), üyelik (1) Diğer (3- 5) sistem (2), bağlantı (1), davet iletişim (7), haberleşme (1), (1) posta teşkilatı (1), reklam (1), özgeçmiş (1) Ortak Kavramlar mektup, haber, internet, sosyal medya, internet sitesi, telefon 57 numarası Toplam 44 kavram 54 kavram Tablo 19’a bakıldığında iletişim kavram alanında 4 ulam bulunmaktadır. En fazla kavrama sahip olan ulam, yazılı ulamıdır. Bu ulamda TY ders kitabında mektup ve ATÖ ders kitabında haber ile mektup en sık geçen kavramlardır. En az kavrama sahip olan ulamlar ise iletişim ögeleri ulamıdır. İletişim kavram alanında sınıflandırılamayan kavramlar için diğer kategorisi oluşturulmuştur. ATÖ de iletişim ögeleri ulamında kavramlar yer alırken TY de yoktur. Bu kavram alanında her iki kitapta da en fazla geçen kavram toplantıdır. Her iki kitapta da geçen kavramlar şunlardır: mektup, haber, internet, sosyal medya, internet sitesi, telefon. Tablo 19’daki bu kavram alanında iki kitabın okuma metinlerindeki kavramlar karşılaştırıldığında ATÖ ders kitabındaki kavram sayısı TY ders kitabındaki kavram sayısından fazladır. TY ders kitabının kelime sıklığı ise ATÖ ders kitabındakinden fazladır. 4.1.19. Kültür- Sanat kavram alanı. Tablo 20 Kültür- Sanat Kavram Alanı Ulamlar TY B1 Ders Kitabı ATÖ B1 Ders Kitabı Hareket Sanatları (12- 2) perde (7), gölge oyunu (5), dans (1), halk oyunu (1) tiyatro (3), tip (2), kukla (1), hacivat (1), ağabey rolü (1), başrol (1), dans (1), gölge hayal (1), ışık (1), karagöz (1) Dokuma Sanatı (0- 2) - dokuma sanatı (2), halı dokuma sanatı (2) Hacim Sanatları (0- 3) - heykel (6), dinozor heykeli (1), seramik sanatı (1), Yüzey Sanatları (2- 21) fotoğraf (5), kamera görüntüsü fotoğraf (18), desen (7), resim (1) (9), çini (3), telkari (3),ebru (3), çini sanatı (2), göz deseni (2), tablo (2), süsleme sanatı (2), resim (2), altın işleme sanatı (1), boya (1), boyama (1), ebru sanatı (1), gümüş işleme sanatı (1), motif (1), oto portre (1), 58 resim çizme (1), resim yapma (1)¸resim yeteneği (1) Ses Sanatları (0- 28) - müzik (10), albüm (6), eser (4), konser (4), davul (3), armoni (2), piyano (3), saray (3), turne (2), zurna (2), kapanış konseri (1), barok (1), beste yapma (1), çalma (1), halay (1), horon (1), kemençe (1), kilise (1),klasik (1), klasik müzik (1), konservatuar (1), müzik aleti (1),müzik bilimi (1), müzik enstrümanı (1), rap müzik (1), şarkı (1), tulum (1), zeybek (1) Dramatik Sanatlar (16- 11) film (22), oyun (5), rol (4), film (11), dizi (8), çizgi film sinema (2), dizi (1), dram filmi (2), başrol (1), başrol (1), dramatik belgesel (1), gala oyunculuğu (1), drama (1), (1), kısa film (1), orta oyunu karakter (1), komedi (1), kukla (1), sinema dünyası (1), sinema (1), sinema filmi (1), video (1) filmi (1)¸sohbet programı (1), tanıtım filmi (1)¸tanıtım videosu (1), televizyon (program) (1) Dil Sanatları (17- 7) edebiyat (6), roman (6), senaryo masal (12), türkü (2), günlük (5), hikâye (4), şiir (4), uzun (2), anı (1), hikâye (1), mani hikâye (2), metin (2), resim (2), (1), şarkı (1) atasözü (1), bilmece (1), gülünç hikâye (1), masal (1), otobiyografik (1), psikolojik roman (1), resim sanatı (1), şarkı (1), yazı hayatı (1) Sanat Akımları (0- 8) - kübist (2), barok dönem (1), klasik kültür (1), kübist eser (1), mavi dönem (1), pembe dönem (1), romantik dönem (1), romantizm (1) İş Kültürü (6- 0) iş kültürü (3), iş hayatı (3), iş - ortamı (1), kural (1)¸uluslararası iş kültürü (1) bayram (1) bayram (19), bayram sabahı Dinsel Ögeler (0- 12) (2), din (1), inanç (1), bayram gezmesi (1), bayram günü (1), bayram harçlığı (1), bayram sofrası (1), bayramlaşma (1), dini tören (1), oruç (1), tapınak (1) Düğün, Şenlik vb. (0- 27) - düğün (10), nişan (7), hediye (5), kına (4), kına gecesi (4), kız 59 evi (4),tören (3), kurdele (2), düğün alayı (2), el öpme (2), festival (2), erkek evi (2), baba evi (1), çeyiz (1), damat evi (1), eğlence (1), ev sahipliği (1), gece (düğün) (1), kına yakma (1), kutlama (1), nişan töreni (1), nişan yüzüğü (1), nişan (1), nişanlandırma (1), organizasyon (1), söz kesme (1), şenlik (1) Diğer ( 10- 14) magazin (7), sanat (6), ziyaret gelenek (11), sanat (8), eser (7), (5), eser (2), adet (1), baskı (1), kültür (5), adet (3), medeniyet görgü (1)¸güzel sanatlar (2), geleneksel (2), geleneksel (1)¸hasta ziyareti (1), sivil sanat (1), güzel sanatlar (1), örf toplum kuruluşu (1), beslenme (1), sanat dalı (1),tarihi eser (1), kültürü (1) yemek kültürü (1), dekorasyon (1) Ortak Kavramlar fotoğraf, film, dizi, hikâye, şarkı, sanat, eser, adet, güzel sanatlar Toplam 63 kavram 135 kavram Tablo 20 incelendiğinde kültür- sanat kavram alanında 11 ulam bulunmaktadır. En fazla kavrama sahip olan ulam, ses sanatları ulamıdır. Bu ulamda TY ders kitabında kavram yoktur. ATÖ ders kitabında müzik en sık geçen kavramdır. En az kavrama sahip olan ulam ise dokuma sanatı ulamıdır. Kültür- Sanat kavram alanında sınıflandırılamayan kavramlar için diğer kategorisi oluşturulmuştur. ATÖ de dokuma sanatları, hacim sanatları, ses sanatları, sanat akımları, dinsel ögeler ve düğün- şenlik ulamlarında kavramlar varken TY de yoktur. İş kültürü ulamında ise TY de varken ATÖ de olmadığı görülmüştür. Kültür- Sanat kavram alanında her iki kitapta da en fazla geçen kavram filmdir. Bu kavram alanında her iki kitapta da geçen kavramlar şunlardır: fotoğraf, film, dizi, hikâye, şarkı, sanat, eser, adet, güzel sanatlar. Tablo 20’ye göre bu kavram alanında iki kitabın okuma metinlerindeki kavramlar karşılaştırıldığında ATÖ ders kitabındaki kavram sayısı ve sıklık sayısı TY ders kitabındakinden daha fazladır. 60 4.1.20. Meslek kavram alanı. Tablo 21 Meslek Kavram Alanı Ulamlar TY B1 Ders Kitabı ATÖ B1 Ders Kitabı Yönetici (18- 5) müdür (13), antrenör (8), halife kulüp başkanlığı (3), kurucu (6), başkan (5), padişah (4), (1), koro ve orkestra şefliği (1), müdür bey (4), kurucu (2), kaptan (gemi) (1), baş müzik yönetmen (2), yönetici (2), yöneticiliği (1) sultan (1), dekan (1), düzenleme kurulu başkanı (1), idareci (1), muhasebe müdürü (1), siyasetçi (1), şehir yöneticisi (1), toplantı lideri (1), yetkili (1) Kültür Sanat (8- 16) şair (7), yazar (5), aktör (2), sanatçı (7), ressam (7), hikâyeci (2), başrol (1), romancı müzisyen (5), şair (3), (1), senarist (1), tarihçi (1) heykeltıraş (2), piyanist (1), oyuncu (1), mimar (1), fotoğrafçı (1), bestekar (1), besteci (1), amatör fotoğrafçı (1), yönetmen (1), yazar (1), türkücü (1), saz ustası (1) Meslek Adları (8- 13) fotoğrafçılık (3), yazarlık (3), mühendislik (3), cam işçliği (3), Sempozyum düzenleme kurulu öğretmenlik (2), takım hocalığı (2), bahçıvanlık (1), edebiyat (1), psikoloji alanı (1), öğretmenliği (1),halifelik (1), oyunculuk (1), mankenlik (1), öğretmenlik (1), şairlik (1), kemancılık (1), kaptanlık (1), bilim kurulu idari iş (1), hekimlik (1),camcılık (1) Eğitim- Öğretim (0- 6) - öğretmen (6), tercih danışmanı (2), sınıf öğretmeni (1), resim öğretmeni (1), rehber öğretmen (1), danışman (1) Spor (0- 3) - oyuncu (5), hoca (antrenör) (3) hakem (1), Akademik Yönlü Meslekler (6- uzman (8), profesör doktor (3), bilim insanı (6), araştırmacı (3), 12) bilim adamı (2), uzman kişi (2), uzman (2), yardımcı doçent (1), araştırmacı (1), bilim insanı (1) roket bilimci (1), robot uzmanı (1), fizikçi (1), bilişimci (1), bilim adamı (1), astronot (1), arkeolog (1), tarihçi (1) Emek (5- 6) ev işi (7), işçi (5), görevli (2), garson (3), işçi (2), usta (2), çalışan (1), günlük iş (1) emek (1), cam işçisi (1), bahçe işi (1) 61 Esnaf- Ticaret (4- 6) satıcı (12), manav (4), kitapçı usta (4), tv servisi (1), saatçi (1), şemsiye tamircisi (1) (1), pazarlama (1), kitapçı (1), işletmeci (1) Tıp (2- 1) doktor (8), beslenme uzmanı (1) hekim (1) Hukuk ( 2- 0) hakim (12), mahkeme görevlisi - (2) Kolluk Kuvvetleri (4- 0) polis (9), memur (6), görevli - (1), paşa (1) Tarım- Hayvancılık- Avcılık (3- avcı (9), avcı amca (1), - 0) veteriner (1) Diğer (5- 16) iş (22), sunucu (9), iş gezisi (2), meslek (12), iş görüşmesi (5), iş bankacı (1), iş seyahati (1) (4), servis (4), denizci (4), yardımcı (2), yatırımcı (1), stajyer (1), mühendis (1), meslek konusu (1), mesleği seçme (1), komisyon (1), haritacı (1), kartografi (1), masa başı işi (1), gazeteci (1) Ortak Kavramlar şair, yazar, öğretmenlik, uzman, bilim adamı, araştırmacı, bilim insanı, işçi, kitapçı, iş Toplam 65 kavram 84 kavram Tablo 21’e bakıldığında meslek kavram alanında 12 ulam bulunmaktadır. En fazla kavrama sahip olan ulam, kültür- sanat ulamıdır. Bu ulamda TY ders kitabında şair, ATÖ ders kitabında şair, ressam en sık geçen kavramlardır. En az kavrama sahip olan ulam ise hukuk ulamıdır. Kültür- Sanat kavram alanında sınıflandırılamayan kavramlar için diğer kategorisi oluşturulmuştur. ATÖ de eğitim- öğretim, spor ulamlarında kavramlar varken TY de yoktur. Hukuk, kolluk kuvvetleri, tarım ve hayvancılık ulamları ise TY de varken ATÖ de olmadığı saptanmıştır. Meslek kavram alanında her iki kitapta da en fazla geçen kavram iştir. Bu kavram alanında her iki kitapta da geçen kavramlar şunlardır: şair, yazar, öğretmenlik, uzman, bilim adamı, araştırmacı, bilim insanı, işçi, kitapçı, iş. 62 Tablo 21’deki bu kavram alanında iki kitabın okuma metinlerindeki kavramlar karşılaştırıldığında ATÖ ders kitabındaki kavram sayısı ve sıklık sayısı TY ders kitabındakinden daha fazladır. 4.1.21. Eşya kavram alanı. Tablo 22 Eşya Kavram Alanı Ulamlar TY B1 Ders Kitabı ATÖ B1 Ders Kitabı Teknolojik Aletler (22- 43) televizyon (17), pil (8), makine televizyon (14), buzdolabı (10), (3), mikroskop (2), dokunmatik pil (7), makine (9), güneş saati ekran (2), elektrikli alet (2), (5), su saati (5), elektrikli ev cihaz (2), teknolojik araç (1), aleti (4), teknoloji (4), semafor teknolojik alet (1), taşınır bellek (4), ekran (5), cihaz (3), robot (1), şarj aleti (1), radyo (1), (3), kum saati (3), saat (2), mum matbaa (1), klavye seti (1), saati (2), bilgisayar (2), volta fotoğraf makinesi (1), pili (1), robot yardımcı (1), elektronik alet (1), dizüstü radyatör (1), projektör (1), bilgisayar (1), dijital fotoğraf mikrodalga fırın (1), mekanik makinesi (1), çamaşır makinesi saat (1), led ekran (1), küçük (1), buzdolabı (1), akıllı pil (1), koruyucu cam (1), klima televizyon (1), bilgisayar (1), hoparlör (1), fotoğraf sistemi (1) makinesi (1), fırın (1), ev aleti (1), elektrikli saat (1), elektrikli alet (1), elektrik prizi (1), dizüstü bilgisayar (1), dijital saat (1), çamaşır makinesi (1), büyük pil (1), bulaşık makinesi (1), bisiklet (1), ampul (1), teknolojik alt yapı(1), son teknoloji (1), teknik (1) Kırtasiye (2- 2) kağıt (1), kalem (1) kağıt (6), kalem (3) Ateşli Silahlar (2- 0) silah (1), mermi (1) - Parasal (6- 1) para (8), nakit para (1), kredi para (3) kartı (1), döviz (1), bozuk para (1), nakit (1) Hırdavat (5- 15) malzeme (4), alet (3), araç (2), araç (9), çekiç (5), kap (3), kova metal parça (1), cam biberon (3), çubuk (3), tel (2), cetvel (1), (2), sıcak metal (1), malzeme (1), makas (1), kapı zili (1), çinko çubuk (1), boya fırçası (1), boru (1), bakır çubuk (1) İletişim (3-8) cep telefonu (7), telefon (2), telefon (8), telgraf (7), mum (6), 63 iletişim aracı (2) cep telefonu (4), bayrak (2), telsiz (1), haberleşme aracı (1), çan (1) Kimyasal (10- 2) plastik (10), plastik atık (7), deterjan (1), lastik (1) plastik poşet (4), pet şişe (2), yumuşatıcı (2), bidon (1), plastik madde (1), plastik torba (1), poşet (1), radyo aktif madde (1) Taşıma Eşyaları (7- 0) bavul (13), bagaj (9), valiz (1), üzüm kasası (1), orijinal - ambalaj (1), evrak çantası (1), bez çanta (1) Takı- Aksesuar (1- 14) mücevherat (1) nazar boncuğu (9), boncuk (8), takı (3), camdan boncuk (2), kemer (2), yüzük (1), mücevher (1), mendil (1), küpe (1), kolye (1), kol düğmesi (1), camdan halhal (1), bilezik (1), mendil (1) Ev Eşyaları (32- 19) tencere (6), masa (5), ev araçları ayna (4), çamaşır (3), terlik (3), (3), ocak (3), ev eşyası (2), cam tabak (3), kilim (2), el dokuması saklama kapları (2), tabak (2), kilim (2), havlu (2), soba (2), kap (3), yorgan (1), yatak (1), dolap (2), yatak (1), vazo (1), yastık kılıfı (1), su şişesi (1), torba (1), tatlı kaşığı (1), şeker soba (1), ocak (1), musluk (1), kasesi (1), perde (1), kanepe kilim (1), kaşık (1), kalorifer (1), halı (1), ev eşyası (1), (1), hortum (1), halı (1), fırın bardak (1) kabı (1), file (1), duş lifi (1), deterjan (1), çöp kovası (1), çatal (1), çamaşır torbası (1), cam şişe (1), cam sürahi (1), cam bardak (1), bardak (1), yatak (1) Kıyafet (9- 10) çamaşır (5), kıyafet (5), kıyafet (9), giysi (5), takım pantolon (1), narin çamaşır (1), elbise (4), ayakkabı (3), beyaz gömlek (1), giysi (1), etek (1), gömlek (2), bayramlık (2), cüzdan (1), cep (1) çorap (2), yelek (1), kravat (1), gömlek (1) Belge- Kitap (26- 9) kitap (15), dergi (9), pasaport kitap (7), proje (6), garanti (3), proje (3), ruhsat (3), belge belgesi (4), rapor (2), a etiketi (3), ehliyet (3), yayın (2), etiket (2), servis listesi (1), liste (1), (2), uçuş kartı (1), uçuş bileti dergi (1), bilet (1), elektrik (1), seyahat çeki (1), seyahat faturası (1) rehberi (1), rapor (1), nüfus cüzdanı (1), not defteri (1), Mustafa Kutlu kitabı (1), kimlik belgesi (1), harita (1), hikâye kitabı (1), güncel yayın (1), eser 64 (1), bilet (1), bagaj fişi (1), bagaj etiketi (1), ansiklopedi (1) Diğer (16- 12) ürün (7), eşya (5), şemsiye (3), cam (4), eşya (4), ürün (3), çöp (3), atık (2), cisim (2), cam yabancı cisim (1), resim (2), madde (2), pır (1), model malzemesi (1), renkli cam (1), (1), kese kağıdı (1), kaynak (1), prototip (1),nesne (1), mavi cam kafes (1), gereç (1), zıpkın (1), (1), kumaş (1), cisim (1), ahşap ilk yardım çantası (1) (1) Ortak Kavramlar televizyon, pil, makine, çamaşır makinesi, buzdolabı, kağıt, kalem, para, malzeme, araç, cep telefonu, telefon, tabak, yatak, soba, bardak, ev eşyası, ürün, eşya, cam, cisim, kıyafet, giysi, gömlek, kitap, proje, rapor, dergi, bilet Toplam 141 kavram 135 kavram Tablo 22 incelendiğinde eşya kavram alanında 12 ulam bulunduğu görülmektedir. En fazla kavrama sahip olan ulam, teknolojik aletler ulamıdır. Bu ulamda TY ders kitabında ve ATÖ ders kitabında televizyon sıklığı en yüksek kavramdır. En az kavrama sahip olan ulam ise ateşli silahlar ulamıdır. TY kitabında ateşli silahlar ve taşıma eşyaları ulamlarında kavramlar varken ATÖ ders kitabında bu ulamlara ait kavram bulunmamaktadır. Eşya kavram alanında sınıflandırılamayan kavramlar için diğer kategorisi oluşturulmuştur. Bu kavram alanında her iki kitapta da geçen sıklığı en yüksek kavram televizyondur. Her iki kitapta da geçen kavramlar ise şunlardır: televizyon, pil, makine, çamaşır makinesi, buzdolabı, kağıt, kalem, para, malzeme, araç, cep telefonu, telefon, tabak, yatak, soba, bardak, ev eşyası, ürün, eşya, cam, cisim, kıyafet, giysi, gömlek, kitap, proje, rapor, dergi, bilet. Tablo 22’ye göre bu kavram alanında iki kitabın okuma metinlerindeki kavramlar karşılaştırıldığında TY ders kitabındaki kavram sayısı ATÖ ders kitabındakinden daha fazladır. Sıklık olarak incelendiğinde ise ATÖ ders kitabının kelime sıklığı TY ders kitabındakinden daha fazladır. 65 4.1.22. İnsan kavram alanı. Tablo 23 İnsan Kavram Alanı Ulamlar TY B1 Ders Kitabı ATÖ B1 Ders Kitabı Aile (15- 21) çocuk (32), baba (17), eş (8), aile (17), çocuk (12), baba (9), oğul (5), torun (2), anne (2), ana anne (7), dede (6), torun (6), (2), kardeş (2), aile (1), koca oğul (4), eş (2), büyükler (2), (1), evlatlık (1), dede (1), anneanne (2), amca (2), akraba babaanne (1), akraba (1), abi (1) (3), aile büyüğü (2), yeni anne (1), yavru (1), veli (1), karı (1), çift (1), bebek (1), ağabey (1), abla (1) Sosyal ilişkiler (10- 8) komşu (10), arkadaş (8), dost misafir (20), arkadaş (15), (6), iş arkadaşı (4), adaş (3), davetli (4), ev sahibi (2), komşu misafir (2), sinema çevresi (1), (2), yakını (1), konuk (1), dost mesai arkadaşı (1), genç (1), (1) davetli (1) Cinsiyet (7- 4) adam (17), kadın (12), kız (4), kadın (5), erkek (3), kız (3), yaşlı kadın (2), ihtiyar kadın bayan (1) (1), erkek (1), cinsiyet (1) Topluluk (8- 6) toplum (5), ordu (3), camia (2), halk (3), taraftar (2), ekip (2), topluluk (1), halk (1), gelecek ordu (1), millet (1), kabile (1) nesil (1), anadolu insanı (1), vatandaş (1) Hastalığa dayalı (4- 6) hasta (10), sağır adam (9), hasta mide hastası (1), kronik hasta adam (6), kanser hastası (1) (1), karaciğer hastası (1), hasta (1), böbrek hastası (1), alerji hastası (1) Gelişim dönemi (4- 3) yavrucak (2), yaşlı (1), minik yetişkin (3), genç (3), yaşlı (1) kardeş (1), minik yavru (1) Eğitim- öğretim (3- 2) üniversiteli (2), üniversite öğrenci (15), üniversite öğrencisi (2), öğrenci (1) öğrencisi (2) Trafik (4- 0) sürücü (15), kazazede (3), yaya - (4), araç sürücüsü (1) Diğer (5- 6) kişi (23), insan (33), isim (kişi) insan (63), kişi (15), karşı taraf (2), yabancı (1), ölü (1) (2), insanoğlu (1), birey (1), Müslüman (1) Ortak Kavramlar çocuk, baba, eş, oğul, torun,anne, aile, dede, akraba, komşu misafir, arkadaş, dost, kadın, erkek, kız, halk, ordu, hasta, yaşlı, üniversite öğrencisi, öğrenci, kişi, insan 66 Toplam 60 kavram 5 6 kavram Tablo 23’deki insan kavram alanında 8 ulam bulunmaktadır. En fazla kavrama sahip olan ulam, aile ulamıdır. Bu ulamda TY ders kitabında çocuk, ATÖ ders kitabında aile en sık geçen kavramlardır. En az kavrama sahip olan ulam ise trafik ulamıdır. İnsan kavram alanında sınıflandırılamayan kavramlar için diğer kategorisi oluşturulmuştur. Trafik ulamı TY de varken ATÖ de olmadığı saptanmıştır. İnsan kavram alanında her iki kitapta da en fazla geçen kavram insandır. Bu kavram alanında her iki kitapta da geçen kavramlar şunlardır: çocuk, baba, eş, oğul, torun,anne, aile, dede, akraba, komşu, misafir, arkadaş, dost, kadın, erkek, kız, halk, ordu, hasta, yaşlı, üniversite öğrencisi, öğrenci, kişi, insan. Tablo 23’e göre bu kavram alanında iki kitabın okuma metinlerindeki kavramlar karşılaştırıldığında TY ders kitabındaki kavram sayısı ve sıklık sayısı ATÖ ders kitabındakinden daha fazladır. 4.1.23. Niceliksel kavram alanı. Tablo 24 Niceliksel Kavram Alanı Ulamlar TY B1 Ders Kitabı ATÖ B1 Ders Kitabı Net Sayısal Karşılığı Olan (39- bir (174), üç (13), iki (13), dört bir (192), üç (14), iki (11), beş 76) (9), on (7), üçüncü (5), dokuz (10), ikinci (7), sayı (5), altı (5), (4), sayı (4), beş (4), kırk (4), dört (4), yedi (4), yirmi beş (4), bir kasa (4), sekiz (3), iki yüz birinci (4), sekiz (4), on (4), (3), altı (3), tek (2), yedi (2), dokuz (3), yetmiş dört (3), ikinci (2), on iki (2), birinci (2), üçüncü (3), seksen (3), on dört yüz binlerce (1), yirmi üç (1), (2), otuz dört (2) iki yüz (2), on bin (1), on altıncı (1), kırk altmış (2), otuz iki (2), altmış sekiz (1), dokuz taksit (1), yedi dört (2), on yedi (2), yüz bin (1), elli milyon (1), kırk milyon (1), yüz (1), yirmi bin (1), üç (1), 180- 200 sayfalık (1), on iki kat (1), on kırk (1), doksan beş ciltlik (1), bin (1), elli iki (1), on (1), dokuz bin (1), doksan (1), altı (1), on beş (1), on bir (1), iki yüz on iki (1), beş kat (1), bir milyon dokuz yüz bin (1), kırk dört (1), iki bin (1), bin (1), bir milyon üç yüz bin (1), 4- 7 altı yüz yirmi altı (1), yüz elli 67 kişilik (1), dokuzuncu (1) iki (1), seksen altı (1), kırk sekiz (1), kırk dört (1), otuz dokuz (1), otuz yedi (1), otuz beş (1), yirmi dokuz (1), yirmi altı (1), yirmi üç (1), on sekiz (1), on üç (1), on iki (1), on bir (1), altı bin (1), otuz üç (1), yirmi sekiz (1), yirmi yedi (1), yirmi dört bin (1), iki yüz (1), on yedi milyon (1), yüz altmış (1), 16,6 milyon (1), on iki (1), on bir (1), bin elli (1), yüz bin (1), on bin (1), yüz seksen bin (1), yüz elli bin (1), on beş bin (1), bin (1), yüz (1), iki buçuk milyon (1), on yedi (1), on dört (1), bir milyar (1), dördüncü (1), on yedinci (1) Belirsizlik İçeren (31- 32) çok (91), ilk (15), fazla (9), çok (84), ilk (22), fazla (16), yaklaşık (7), biraz (7),bol (5), birçok (10), bol bol (7), az (7), miktar (5), az (4), pek (3), fark (5), biraz (4), yaklaşık (4), çoğunluk (3), pek çok (2), kez (4), tam (4), oran (4), birçok (2), binlerce (2), defa miktar (3), düşük (2), bütün (2), (2), az sayı (da) (2), yarı (2), yarı (2), yakın (2), toplam (2), yarı yarıya (1), yakın (1), sıkça (2), pek çok (2), tüm (1), üzerinden (1), tamamen (1), kez tamamen (1), o kadar çok (1), (1), bol bol (1), birkaç (1), belli hiç (1), grup (1), daha (1), miktar (1),belirli bir miktar (1), çoğunluk (1), çoğu (1), büyük azlık (1), bir miktar (1), (1), ara (1), tam (1), oran (1) ortalama (1), toplam (1), kirlilik derecesi (1),bir takım (1) Parasal (17- 9) burs (4), lira (3), taksitli fiyat ücret (5), dolar (2), 50 tl (2), (2), zam (1), 3500 lira (1), 206 taksit (1), kar (1), 40 tl (1), 35 tl lira (1), 95 lira (1), ücret (1), (1), 135 (1), bahşiş (1) maaş (1), peşin fiyat (1), pahalı (1), masraf (1), maddi durum (1), yetim maaşı (1), bahşiş (1), gümrük vergisi (1), tazminat (1) Ölçü Birimi (23- 17) kilo (8), mesafe (5), ağırlık (3), ağırlık (4), kilo (3), kalori (3), 100 gram (2), takip mesafesi adet (3), porsiyon (2), ton (2), (2), 55 inç (2), kilo kaybı (2), volt (1), santimetre (2), metre (1), kilometre (1), hız (1), gram ölçü (1), kalori (1), izleme (1), ayak numarası (1), ağır (1), mesafesi (1), hız (1), hız sınırı derece (1), metrekare (1), (1), aşırı hız (1), ağır (1), 660 kilometrekare (1) 68 km (1), 50 kilogram (1), 4 metre (1), 2 litre (1), 2 adet (1), 50 gram (1), uzak (1), boyut (1), tane (1) Yüzdelik Oranlar (1- 6) %48 (1) %80 (1), % 60 (1), %50 (1), %32 (1), %23 (1), %16 (1) Diğer (0- 0) - - Ortak Kavramlar bir, altı, yedi, üç, iki, dört, on dokuz, sayı, beş, kırk, sekiz, iki yüz, on iki, yirmi üç, on bin, kırk sekiz, bin, on bir, ikinci, üçüncü, çok, fazla, yaklaşık, biraz, bol bol, az, pek çok, çoğunluk, yarı, yakın, tamamen, kez, birçok, toplam, kilo, kalori, hız, ağırlık Toplam 111 kavram 140 kavram Tablo 24’e bakıldığında niceliksel kavram alanında 5 ulam bulunmaktadır. En fazla kavrama sahip olan ulam, net sayısal karşılığı olan ulamıdır. Bu ulamda TY ders kitabında ve ATÖ ders kitabında bir en çok geçen kavramdır. En az kavrama sahip olan ulam ise yüzdelik oranlar ulamıdır. Niceliksel kavram alanında diğer bölümünde herhangi bir kavram yoktur. Bu kavram alanında her iki kitapta da en fazla geçen kavram birdir. Her iki kitapta da geçen kavramlar şunlardır: bir,altı, yedi, üç, iki, dört, on dokuz, sayı, beş, kırk, sekiz, iki yüz, on iki, yirmi üç, on bin, kırk sekiz, bin, on bir, ikinci, üçüncü, çok, fazla, yaklaşık, biraz, bol bol, az, pek çok, çoğunluk, yarı, yakın, tamamen, kez, birçok, toplam, kilo, kalori, hız, ağırlık. Tablo 24’e göre bu kavram alanında iki kitabın okuma metinlerindeki kavramlar karşılaştırıldığında ATÖ ders kitabındaki kavram sayısı ve sıklık sayısı TY ders kitabındakinden daha fazladır. 4.1.24. Konumsal kavram alanı. Tablo 25 Konumsal Kavram Alanı Ulamlar TY B1 Ders Kitabı ATÖ B1 Ders Kitabı İç- Ara (6- 3) iç (11), ara (4), birlikte (2), bir iç (6), ara (4), içeri (2) arada (2), içeri (1), ard (1) Üst- Alt (3- 5 ) üzeri (3), üst (2), alt (2) üzeri (13), üst (3), alt (3), yüz 69 (1), aşağı (1) Ön- Arka- Geri (6- 4) ön (5), karşı (3), geri (3), arka arka (4), geri (2), ön (2), karşı (2), orta (1), eşik (1) (1) Kenar (2- 5) yan (8), kenar (1) yan (6), uç (3), köşe (1), kenar (1), bitişik (1) Diğer (0- 0) - - Ortak Kavramlar iç, ara, içeri, üzeri, üst, alt, ön, karşı, geri, arka, yan, kenar Toplam 17 kavram 17 kavram Tablo 25 incelendiğinde konumsal kavram alanında 4 ulam bulunduğu görülmektedir. En fazla kavrama sahip olan ulam, ön- arka- geri ulamıdır. Bu ulamda TY ders kitabında ön, ATÖ ders kitabında arka en sık geçen kavramlardır. En az kavrama sahip olan ulam ise kenar ulamıdır. Bu kavram alanında diğer kategorisinde kavram yoktur. Konumsal kavram alanında her iki kitapta da en fazla geçen kavram içtir. Her iki kitapta da geçen kavramlar ise şunlardır: iç, ara, içeri, üzeri, üst, alt, ön, karşı, geri, arka, yan, kenar. Tablo 25’deki bu kavram alanında TY ders kitabındaki okuma parçalarında ve ATÖ ders kitabındaki okuma parçalarında geçen kavram sayıları eşittir. Sıklık açısından incelendiğinde ATÖ ders kitabındaki okuma parçalarında geçen kelime sayısı TY ders kitabındaki okuma parçalarında geçen kelime sayısından fazladır. 4.1.25. Parçasal kavram alanı. Tablo 26 Parçasal Kavram Alanı Ulamlar TY B1 Ders Kitabı ATÖ B1 Ders Kitabı Teknolojik Alet (4- 4) başla- beklet- iptal et tuşu (2), kapak (3), kapak kısmı (1), ekran (1), fiş (1), yükleme kahvaltılık bölümü (1), derin kapağı (1) dondurucu bölümü (1) Taşıt (4- 0) emniyet kemeri (7), korna (2), - kemer (1), direksiyon (1) Diğer (3- 2) parça (2), kısım (1), bölüm (1) parça (2), bölüm (2) Ortak Kavramlar parça, bölüm 70 Toplam 11 kavram 6 kavram Tablo 26 ele alındığında parçasal kavram alanında 2 ulam bulunduğu görülmektedir. En fazla kavrama sahip olan ulam, teknolojik alet ulamıdır. Bu ulamda TY ders kitabında başla- beklet- iptal et tuşu, ATÖ ders kitabında kapak en sık geçen kavramlardır. En az kavrama sahip olan ulam ise taşıt ulamıdır. Parçasal kavram alanında sınıflandırılamayan kavramlar için diğer kategorisi oluşturulmuştur. Taşıt ulamında ATÖ de kavram varken TY de yoktur. Bu kavram alanında her iki kitapta da en fazla geçen kavram emniyet kemeridir. Her iki kitapta geçen kavramlar ise şunlardır: parça, bölüm. Tablo 26’ya göre bu kavram alanında iki kitabın okuma metinlerindeki kavramlar karşılaştırıldığında TY ders kitabındaki kavram sayısı ve sıklık sayısı ATÖ ders kitabındakinden daha fazladır. 4.1.26. Zaman kavram alanı. Tablo 27 Zaman Kavram Alanı Ulamlar TY B1 Ders Kitabı ATÖ B1 Ders Kitabı Yıl (18- 79) yıl (6), 15-17 Mayıs (5), 15 yıl yıl (19), 2010 yılı (4), 1945 yılı (2), 1973 yılı (2), 20. yıl (1), (2), 2014 (2), 2005 (2), 1945 sene (1), on yıl (1), dört yüz yıl yılı (2), 1907 (2), 2016 (2), (1), dört bin yıl (1), bin yıl (1), 2016 yılı (1), yüz yıllarca (1), 40 yıl (1), 2020 (1), 1994 (1), yirmi yıl (1), yıllardır (1), 1991 yılı (1), 1963 yılı (1), yıllarca (1), yıllar içinde (1), 1945-1968 (1), 1939 (1), M.Ö 800 (1), M.Ö 200 (1), 1800’lü yıllar (1), 1650 yılı (1), binlerce yıl (1), 65 yıl (1), 520 10 yıl (1) yılı (1), 460 milyon yıl (1), 3000 yıl (1), 2500 (1), 25 Ekim 1981 (1), 2020 yılları (1), 2018 yılı (1), 2017 yılı (1), 2013 yılı (1), 2009 yılı (1), 2008 yılı (1), 2007 yılı (1), 2007 (1), 2004 yılı (1), 2002 yılı (1), 2001 yılı (1), 1995 yılı (1), 1990 (1), 1981 (1), 1980’ler (1), 1974 yılı (1), 1972 (1), 1970 yılı (1), 1969 yılı (1), 1960 (1), 1954 (1), 1950 (1), 1946 yılı (1), 1939 (1), 1932 (1), 1917 yılı (1), 1914 (1), 1907 (1), 1900 (1), 1895 (1), 1890 (1), 1876 71 yılı (1), 1860 (1), 1853 (1), 1844 yılı 1840 yılı (1), 1835 yılı (1), 1830 yılı (1), 1801 yılı 1787 (1), 1770 (1), 1756 (1), 1749 (1), 1723 (1), 1564 (1), 1554 yılı (1), 150 yıl (1), 15 Kasım 2006 (1), 1499-1502 yılı (1), 1487- 1493 (1), 1475 (1), 1465 yılı (1), 1400 (1), 11 Eylül 2006 (1), 2006 yılı (1), 1481 yılı (1), 50 yıl (1) Mevsim Adları (0- 3) - yaz (3), mevsim (2), kış (1) Hafta (0- 3) - hafta sonu (5), hafta (3), 2-3 hafta (1) Saat (15- 9) saat (6), on dakika (2), iki saat saat (19), dakika (8), yarım saat (2), bir saat (2), dört saat (2), 30 (1), saatlerce (1), on beş dakika dakika (2), üç saniye (1), dakika (1), bir saat (1), dört saat (1), (1), bir buçuk saat (1), 5 ile 20 yirmi dakika (1), on dakika (1) dakika (1), 40 dakika (1), 20.00 (1), 15 saat (1), 10.00 (1), 03.00 (1) Ay (9- 6) üç ay (3), mayıs (2), her dakika ay (4), ekim ayı (2), 7 aylık (1), (1), her ay (1), gelecek ay (1), nisan ayı (1), mayıs ayı (1), aylık (1), ay (1), üç ayda bir (1), eylül ayı (1) iki ayda bir (1) Gün Aralıkları (15- 6) sabah (7), akşam (4), gece (4), akşam (6), sabah (2), gündüz öğle (3), üç ara öğün (1), üç ana (2), öğlen (1), her sabah (1), öğün (1), öğün arası (1), öğle gece gece (1) üzeri (1), gündüz gece (1), gün ortası (1), gün boyunca (1), aynı gece (1), akşama kadar (1), akşama doğru (1), akşam akşam (1) Gün (14- 8) gün (14), bugün (3), günlük gün (13), bugün (4), günlük (2), yaşantı (2), günlük hayat (2), 45 yarın (1), pazar (1),günlük gün (2), beş gün (2), yarın (1), hayat (1), günlerce (1), günden iki gün (1), günlük (1), güne (1) günlerden bir gün (1), gün geçtikçe (1), dün (1), bugünden sonra (1), 45 günlük (1) Belirsizlik (53- 52) sonra (25), önce (22), şimdi(8), sonra (34), önce (33), son (9), son (9), öncelikle (4), öncelik hemen (7), gelecek (4), geçmiş (4), an (3), hemen(4), erken (4), (4), eskiden (4), bu sıra (3), aynı aynı zaman (4), zamanında (2), zaman (3), ilk kez (3), şimdi(3), yıllar sonra (2), son yıllar (2), ilk (3), hâlâ (3), beri (3), her her zaman (4), artık (3), her an zaman(2), erken(2), birden(2), (2), gelecek (2), daha sonra (2), ara (2), sonunda (2), kez (2), 72 en sonunda (2), biraz sonra (2), hep (2), henüz (2), görüşme bir süre (2), aynı anda (2), ara sırasında (2), bazen (2), artık (2), zaman kaybı (1), yıllardır (2), uzun (1), şimdilik (1), (1), yeni (1), üniversite yılları sonları (1), o sırada (1), ilk defa (1), uçuştan önce (1), sırasında (1), her gün (1), henüz (1), (1), önceleri (1), ne çabuk (1), halen (1), gelmeden (1), ilk başlar (1), ileride (1), her yıl geçmişten bugüne (1), geç (1), (1), henüz (1), haydi (1), geliş eskiden (1), eskiden beri (1), tarihi (1), geçerlilik süresi (1), dilim (1), daha (1), bundan geç (1), düzenli (1), defa (1), sonra (1), bölüm (1), boyunca çalışma sırasında (1), bundan (1), bir anda (1), belirli aralık sonra (1), birden (1), bir müddet (1), şu an (1), başı (1), aynı an (1), bir ara (1), belli aralık (1), (1), aşama (1), arkasından (1), baki (1), aynı yıl (1), ardından ardından (1), öncelikle (1) (1), aralık (1), ilk defa (1), sonraları (1) Spor Karşılaşmaları (0- 18) - ikinci yarı (2), kırılma anı (2), üçüncü çeyrek (1), son saniye (1), son dakika (1), son bölüm (1), sezon (1), sezon başı (1), maçın başı (1), maç bitimi (1), ilk çeyrek (1), ikinci çeyreğin başı (1), final maçının başı (1), dinlenme süresi (1), devre arası (1), devre (1), son çeyrek (1), ilk çeyrek (1) Dönem (7- 13) dönem (5), günümüz (4), kuşak dönem (12), günümüz (10), (2), çağ (1), milattan sonra (1), çocukken (3), yüzyıl devir (1), 19.yüzyıl (1) (2),küçükken (2), on yaşındayken (1), gençken (1), eski dönem (1), milattan önce (1), eski çağ (1), devir (1), 17. yüzyıl (1), 16. yüzyıl (1) İnsan Hayatı (13- 17) hayat (16), yaş (13), ömür (4), hayat (14), yaşam (5), yaş (8), son nefes (2), son istek (2), ömür (2), yaş grubu (1), hayat yaşam (4), ömür boyu (1), boyu (1), altı yaş (1), 9-13 yaş evlilik hayatı (1), 52 yaş (1), (1), 9-12 yaş (1), 60 yaş (1), 6 18-65 yaş (1), son arzu (1), yaş yaş (2), 50 - 64 yaş (1), 50 yaş aralığı (1), 7-10 yaş aralığı (1) (1), 4- 14 yaş (1), 40’lı yaş (1), 18 yaş (1), 17- 18 yaş(ları) (1) Diğer (11- 11) zaman (21), süre (8), vakit (5), zaman (28), süre (10), tarih (9), tarih (5), süreç (2), tarihler arası vakit (2), yeni (2), zamanla (1), (1), tanıtım gecesi (1), tanışma zamanında (1), vade (1), sürekli sırasında (1), sürece (1), son (1), süreç (1), eski Mısır (1) sahne (1), miladi takvim (1) Ortak Kavramlar yıl, saat, dakika, bir saat, dört saat, on dakika, ay, akşam sabah, öğlen, gece, gün, bugün, günlük, günlük hayat, sonra, önce, şimdi, son, öncelikle, gelecek, hemen, aynı zaman, her 73 zaman, artık, ara, henüz, geç, ilk defa, birden, ardından, dönem, günümüz, hayat, yaş, ömür, yaşam, zaman, süre, vakit, tarih Toplam 155 kavram 225 kavram Tablo 27 incelendiğinde zaman kavram alanında 11 ulam tespit edilmiştir. En fazla kavrama sahip olan ulam, belirsizlik ulamıdır. Bu ulamda TY ders kitabında ve ATÖ ders kitabında sonra en sık geçen kavramdır. En az kavrama sahip olan ulam ise hafta ve mevsim adları ulamlarıdır. Zaman kavram alanında sınıflandırılamayan kavramlar için diğer kategorisi oluşturulmuştur. Mevsim adları, hafta, spor karşılaşmaları ulamlarında ATÖ de kavram varken TY de yoktur. Zaman kavram alanında her iki kitapta da en fazla geçen kavram sonradır. Her iki kitapta da geçen kavramlar ise şunlardır: yıl, saat, dakika, bir saat, dört saat, on dakika, ay, akşam sabah, öğlen, gece, gün, bugün, günlük, günlük hayat, sonra, önce, şimdi, son, öncelikle, gelecek, hemen, aynı zaman, her zaman, artık, ara, henüz, geç, ilk defa, birden, ardından, dönem, günümüz, hayat, yaş, ömür, yaşam, zaman, süre, vakit, tarih. Tablo 27’deki bu kavram alanında iki kitabın okuma metinlerindeki kavramlar karşılaştırıldığında ATÖ ders kitabındaki kavram sayısı ve sıklık sayısı TY ders kitabındakinden daha fazladır. 4.1.27. Bilişsel kavram alanı. Tablo 28 Bilişsel Kavram Alanı Ulamlar TY B1 Ders Kitabı ATÖ B1 Ders Kitabı Bilgi (5- 5) bilgi (20), fikir (4), düşünce (2), bilgi (4), fikir (2), düşünce (2), karar (1), anlam (1) anlam (2), teori (2) Hayal (0- 3) - hayal (3), yaratıcılık (2), hayal gücü (1) Diğer (1- 3) akıl (3) zihinsel (1), zihin (1), rüya (1) Ortak Kavramlar bilgi, fikir, düşünce, anlam Toplam 6 kavram 11 kavram 74 Tablo 28’e bakıldığında bilişsel kavram alanında 2 ulam bulunduğu görülmektedir. En fazla kavrama sahip olan ulam, bilgi ulamıdır. Bu ulamda TY ders kitabında ve ATÖ ders kitabında bilgi en sık geçen kavramdır. En az kavrama sahip olan ulam ise hayal ulamıdır. Bilişsel kavram alanında sınıflandırılamayan kavramlar için diğer kategorisi oluşturulmuştur. ATÖ de hayal ulamında kavram varken TY de yoktur. Bu kavram alanında her iki kitapta da en fazla geçen kavram bilgidir. Her iki kitapta da geçen kavramlar şunlardır: bilgi, fikir, düşünce, anlam. Tablo 28’e göre bu kavram alanında iki kitabın okuma metinlerindeki kavramlar karşılaştırıldığında ATÖ ders kitabındaki kavram sayısı ve sıklık sayısı TY ders kitabındakinden daha fazladır. 4.1.28. Niteliksel kavram alanı. Tablo 29 Niteliksel Kavram Alanı Ulamlar TY B 1 Ders K itabı ATÖ B1 Ders Kitabı Niteleme (248- 215) iyi (31), önemli (22), sağlıklı önemli (35), büyük (22), güzel (18), güzel (13), büyük (8), ünlü (20), yeni (18), ünlü (11), iyi (10), uzun (8), yeni (7), kısa (7), (11), küçük (9), uzun (9), kayıp (7), küçük (6), aç (7), zengin (8), eski (7), öneri (6), uygun (6), güvenli (5), düzenli kısa (6), farklı (7), çeşitli (6), (5), hızlı (5), özellik (5), adlı açık (5), doğru(5), sağlıklı (5), (5), kolay (5), yeterli (4), ince (5), isimli (5), modern (4), özellikle (4), ilginç (4), örnek uygun (4), dolu (3), temiz (3), (3), ilgi (3), özel (3), mutlaka kolay (3), zor (3), adlı (3), (3), muhteşem (3), kaynaklı (3), belirli (3), çeşit (4), dikkatli (3), gerekli (3), dengeli (3), zengin popüler (4), ilginç (4), şık (3), (3), verimli (3), kıymetli açıklanamayan (2), başarılı (2), (3),sakin (3), ince (3), tehlikeli diğer (2), dünya (2), dünyaca (2), bilinçli (2), kibar (2), (2), etraf (2), etkili (2), hafif (2), toplumsal (2), yarar (2), ağır kırık (2), klimalı (2), özellik (3), (2), ilgili (2), işlevsel (2), özellikle (2), sıcak (2), sorun sağlıksız (2), kısaca (2), kaliteli (2), son (2), soğuk (2), tek parça (2), kalite (2), huzurlu (2), gizli (2), uyumlu (2), uzak (2), yavaş (2), genç (2), fayda (2), faydalı (2), yaygın (2), yüksek (2), aynı (2), farklı (2), düşünceli (2), (2), genç (2), ciddi (2), çocuklu doğru (3), değerli (2), çeşitli (2), değerli (2), kötü (2), (2), çabuk (2), ağırlıklı (2), dramatik (2), dürüst (2), hızlı amatör (2), sınırlı (2), özgür (2), (2), özgürce (2), rahat (2), sert önem (2), öncelikle (2), (2), sık (2), tatlı (2), neşeli olumsuz (2), nazik (2), (2),özel (2), sivri (2), sürekli 75 inanılmaz (2), çalışkan (2), (2), taze (2), bozuk (2), düşük güçlü (2), düşman (2), ciddi (2), (2), arızalı (1), aşırı (1), bağ (1), aynı (2), zor (1), zeki (1), dikkat (1), yağlı (1), aynı (1), zavallı (1), zararlı (1), zarar (1), çeşitli (1), kolesterollü (1), yük (1), yumuşak (1), yumru maceralı (1), tanınmış (1), acıklı (1), yok (1), yoğun (1), yırtık (1), ad (1), asla (1), barış (1), (1), yine (1), yeterince (1), basit (1), aşırı (1), bencil (1), yaşam tarzı (1), yararlı (1), büyükçe (1), çarpabilecek (1), yapayalnız (1), yalnız (1), çaysız (1), çirkin (1), dar (1), yabancı (1), verimsiz (1), değişik (1), delik delik (1), verilen kıymet (1), vazgeçilmez deneyimli (1), derece (1), detay (1), vatandaşlık görevi (1), (1), dev (1), dik (1), dirençli (1), varlıklı (1), üç boyutlu (1), duygusal (1), dünya çapında unutulmaz (1), ucuz (1), tür (1), (1), dünyaca ünlü (1), düz (1), turistik (1), tur (gezi) (1), temiz düzenli (1), eğlenceli (1), el (1), temel (1), tekrar tekrar (1), yapımı (1), elektrikli (1), emek tekrar (1), tek yönlü (1), tek (1), endüstriyel (1), esrarengiz odalı (1), tek (1), taze (1), tarz (1), etki (1), fiziksel (1), geçerli (1), tarihi (1), taraf (1), takılı (1), geri (1), güçlü (1), güneşli (1), tahrifat (1), şaşkın (1), (1), güzelce (1), her (1), standart (1), sorumlu (1), sıvı hiperaktif (1), hoş sohbet (1), (1), sıra sıra (1), sıra (1), sınır hünerli (1), ideal (1), ilgili (1), (1), sıkıntı (1), sık (1), iltihaplı (1),imkansız (1), ağzı sıcakkanlı (1), sıcak (1), seviye açık (1), inanılmaz (1), iz (1), (1), sevgili (1), sessiz (1), sert karşılıklı (1), keyifli (1), kıpır (1), serin (1), satır satır (1), kıpır (1), kirli (1), kısaca (1), rutubetsiz (1), rahat (1), pür kıymetli (1), klasik (1), dikkat (1), psikolojik (1), pahalı konforlu (1),kökenli (1), kuralcı (1), önlem (1) önerilen (1), (1), kuru (1), lekeli (1), lezzetli öncelik (1), ölçülü (1), ortalama (1), meşhur (1), mimari (1), mis (1), olumlu (1), olası (1), nefis (1), mutlaka (1), mutlu (1), (1), nadir (1), mutlu (1), nadir (1), olumlu (1), önceki muhakkak (1), meşhur (1), (1), önem (1), önlem (1), örnek memnun (1), lezzetli (1), layık (1), pahalı (1), rehber (1), ruhsal (1), lakaplı (1), kurnaz (1), (1), sade (1), sağlıklı karar (1), kumaş cinsi (1), kötü (1), koşul sakıncalı (1), samimi (1), saygı (1), kolayca (1), kokulu (1), (1), saygın (1), serin (1), sık sık kesinlikle (1), kazıntı (1), (1), sıkı (1), sinsi (1), sır (1), kazanç (1), karşılıksız (1), sıradan (1), siyah (1), sorunlu karanlık (1), kapsamlı (1), (1), tecrübe (1), tehlikeli (1), tek kapalı (1), kanserojen (1), kanlı (1), tek başına (1), ters (1), (1), işlem (1), istif (1), ıslak (1), tesadüf (1), tutarlı (1), ucuz (1), ihtiyaç (1), ideal (1), hızlı hızlı uzaktaki (1), uzunluk (1), (1), hızla (1), hazırlıklı (1), üretken (1), ütüsüz (1), verimli hayati (1), havadar (1), hasar (1), yakın (1), yanlış (1), yaşlı (1), hafif (1), güvenilir (1), (1), yavaş yavaş (1), yetenekli güler yüz (1), göz yaşı (1), (1), yeterli (1), yol (1), yumuşak geniş (1), fizyolojik (1), fırsat (1), yuvarlak (1), zarar (1), zarif (1), etki (1), ertesi (1), (1), zevkli (1), zorlayıcı (1) ekonomik (1), düşük (1), dümdüz (1), dokunmatik (1), doğrusu (1), dikkatli (1), dikkat (1), değer (1), dayanıklı (1), davetli (1), daha (1), dağınık (1), çeşit (1), çaresiz (1), çaba 76 (1), cömert (1), cins (1), cezalı (1), bozuk (1), benzer (1), belli (1), bayat (1), başlıklı (1), başarı (1), başarılı (1), basit (1), bakımlı (1), bağımsız (1), az (1), ayrıntılı (1), ayrıntı (1), ayrı (1), ayrı ayrı (1), art arda (1), araçlık (1), alkollü (1), afiyetle (1), adaletli (1), açık (1), acil (1), 4k (1), meraklı (1), kaynak (1), çıplak (1), canlı (1), tür (1), şaşkın (1), kirli (1), genel (1), dürüst (1), dar (1), bilimsel (1), aşağı (1) Karşılaştırma Yapıları (2- 2) en (26), daha (22) en (51), daha (41) Renk Adları (2- 1) beyaz (2), renk (1) renk (3), koyu renk (2),kırmızı (1), lacivert (1), pembe (1), rengarenk (1),renkli (1), siyah (1), mavi (1) Diğer - - Ortak Kavramlar açık,adlı, aynı, ayrı, basit, başarılı, bozuk, büyük, ciddi, çeşit, çeşitli, dar, değerli, dikkat, doğru, dürüst, düşük, düzenli, etki, farklı, genç, güçlü, güzel, hafif, hızlı, ideal, ilgili, ilginç, ince, iyi, kısa, kısaca, kıymetli, kolay, kirli, kötü, meşhur, mutlaka, mutlu, nadir, önem, önemli, önlem, örnek,özellik,özellikle,pahalı, popüler, rahat, sağlıklı, serin, sert, sıcak, sık, sıra sıra, taze,tehlikeli, tek, ucuz, uzun, ünlü, verimli, yeni, yeterli, yumuşak, zarar, zengin, zor, en, daha, renk Toplam 252 kavram 218 Kavram Tablo 29 ele alındığında niteliksel kavram alanında 3 ulam bulunduğu görülmektedir. En fazla kavrama sahip olan ulam, niteleme ulamıdır. Bu ulamda TY ders kitabında iyi, ATÖ ders kitabında önemli en sık geçen kavramdır. En az kavrama sahip olan ulam ise renk adlarıdır. Niteliksel kavram alanında diğer bölümünde herhangi bir kavram yoktur. Bu kavram alanında her iki kitapta da en fazla geçen kavram en kavramıdır. Her iki kitapta da geçen kavramlar ise şunlardır: açık,adlı, aynı, ayrı, basit, başarılı, bozuk, büyük, ciddi, çeşit, çeşitli, dar, değerli, dikkat, doğru, dürüst, düşük, düzenli, etki, farklı, genç, güçlü, güzel, hafif, hızlı, ideal, ilgili, ilginç, ince, iyi, kısa, kısaca, kıymetli, kolay, kirli, kötü, meşhur, mutlaka, mutlu, nadir, önem, önemli, önlem, örnek,özellik,özellikle,pahalı, popüler, rahat, sağlıklı, serin, sert, sıcak, sık, sıra sıra, taze,tehlikeli, tek, ucuz, uzun, ünlü, verimli, yeni, yeterli, yumuşak, zarar, zengin, zor, en, daha, renk. 77 Tablo 29’daki bu kavram alanında iki kitabın okuma metinlerindeki kavramlar karşılaştırıldığında TY ders kitabındaki kavram sayısı ve sıklık sayısı ATÖ ders kitabındakinden daha fazladır. 4.1.29. Diğer. Tablo 30 Diğer Diğer TY B1 Ders Kitabı ATÖ B1 Ders Kitabı konu (38), program (12), sorun şekil (14), isim (10), ad (6), (7), öğüt (10), ihtiyaç (9), soru neden (6), mutlaka (5), sistem (7), hal (7), amaç (6), şekil (6), (5), konu (4), ödül (5), yetenek sonuç (5), sebep (5), ad (5), (3), kural (3), destek (3), başarı isim (5), alan (4), adım (4), (3), doğru (3), amaç (3), mutlaka (4), şart (4), zarar (4), özellikle (3), savaş (3), sır (3), destek (4), neden (3), teknoloji güç (3),olay (3), dert (3), şans (3), uluslararası (3), manzara (2), sürpriz (2), sorun (2), staj (3), savaş (3), doğru (3), müsait (2), simge (2), sebep (2), kalite (3), mesele (3), ilgi (3), temel (2), kullanım kılavuzu (2), hobi (2), teknik (2), tehlike (2), sarj (2), genellikle (2), genel (2), (2), suikast (2), öneri (2), ödül fayda (2), evet (2), ekonomik (2), model (2), marka (2), program (2), bilim dünyası (3), zorunda (2), karar (2), işlem (3), alan (2), örnek (2), ilgi (2), hal istek (2), icat (2), güç (3), (2), düşman (2), bulaşık (2), gerçek (3), fayda (2), tür (2), arıza (2), uğur (2), zor (1), pratik (2), görev (2), maalesef yöntem (1), yön (1), yazılı kural (2), yön (1), yok (1), yayın (1), yarış (1), var (1), vaka (1), faaliyeti (1), yaşantı (1), yasak ün(1), uyku (1), uygun (1), (1), yanlış (1), vize rejimi (1), uyarı (1), unvan (1), uğraş alanı vize işlemi (1), vize (1), var (1), (1), tuzlu su çökeltisi(1), üçgen (1), uyku (1), tüketim temel(1), tel (1), tehlike (1), tablosu (1), tecrübe (1), tarz (1), taslak(1), tarz (1), sosyal tarih ilmi (1), taraf (1), talimat beceri(1), sosyal (1), sonuç(1), (1), talep (1), taklit (1), taht sıradan yöntem (1), sıra (1), kavgası (1), standart (1), sosyal sayfa (1),ruj lekesi(1), risk (1), sorumluluk projesi (1), siyaset resmiyet (1), renkli matematik (1), sıcaklık tablosu (1), sevinç dünyası (1), rahat (1), gösterisi (1), serüven (1), sayın profesyonel (1), özel (1), önlem (1), saltanat (1), sakin (1), ruh (1), öğüt(1), normal (1), makyaj (1), rezervasyon (1), problem (1), madde (1), macera (1), (1), performans (1), özellikle kullanıcı hatası (1), konuşma (1), özel seyahat sigortası (1), tarzı(1), kir (1), karakter (1), özel hayat (1), örnek (1), ölüm istek(1), ısrar (1), ısı kaynağı cezası (1), orman yangını (1), (1), inanç (1), ihtiyaç (1), olay (1), not (1), mürüvvet (1), içerik(1), huy(1), her türlü(1), mümkün (1), müebbet hapis hayat (1), hatıra (1), hareket (1), cezası (1), muamele (1), mezun hal hatır (1), güncel olaylar (1), (1), mazeret (1), matematik (1), görüntü (1), görev (1), gerçek mahkumiyet (1), madde (1), (1), geleneksel yöntem (1), liste (1), kriz (1), kontrol işlemi garanti kapsamı (1), garanti (1), 78 (1), komşuluk (1), psikoloji (1), format (1), fiziki koşul (1), kayıt (1), kavram (1), katkı (1), fırsat (1), fetih (1), fakir (1), kanun (1), kampanya (1), izin etki (1), dünya çapı (1), durum (1), istirham (1), ipucu (1), (1), duman (1), dikkat (1), deva insan gücü (1), ilgili (1), ilgi (1), davranış (1), çeşit (1), alanı (1), husus (1), hizmet (1), çaba(1), canlı (1), büyü (1), hesap (1), hata (1), hapis (1), biyolojik sistem (1), bilimsel hakk (1), göz yaşı (1), gezi (1), gerçek (1), belge (1), beğeni(1), geometri terimi (1), geometri başvuru (1), ateş (1), artı (1), (1), genetik (1), genellikle (1), aralarında(1), alt yapı (1), ait (1) fiziksel özellik (1), fiziksel güç (1), fiziki avantaj (1), fırsat (1), esas (1), emin (1), doğal (1), disiplin (1), dikdörtgen (1), dikkat (1), devlet (1), dert (1), denge (1), dal (1), çeşit (1), çarpma sonucu (1), cenaze (1), bireysel (1), bir numaralı tehlike (1), bir lokma (1), bıçak darbesi (1), ayar (1), anekdot (1), açı (1), kir (1) Ortak Kavramlar ad, alan, amaç, çeşit, dert, destek, dikkat, doğru, fayda, fırsat, genellikle, gerçek, görev, güç, hal, ilgi, isim, istek, kir, konu, madde, mutlaka, neden, olay, ödül, öğüt, örnek, özellikle, savaş, sebep, sorun, şekil, tarz, tehlike, temel, uyku, var, yön Toplam 157 kavram 138 kavram Tablo 30’daki diğer bölümü incelendiğinde TY B1 ders kitabındaki okuma parçalarında konu (38) en çok geçen kavramdır. ATÖ B1 ders kitabındaki okuma parçalarında şekil (14) en çok geçen kavramdır. Tablo 30 incelendiğinde bu kavram alanında ortak geçen şu kavramlara ulaşılır: ad, alan, amaç, çeşit, dert, destek, dikkat, doğru, fayda, fırsat, genellikle, gerçek, görev, güç, hal, ilgi, isim, istek, kir, konu, madde, mutlaka, neden, olay, ödül, öğüt, örnek, özellikle, savaş, sebep, sorun, şekil, tarz, tehlike, temel, uyku, var, yön. Tablo 30’daki bu kavram alanında iki kitabın okuma metinlerindeki kavramlar karşılaştırıldığında TY ders kitabındaki kavram sayısı ve sıklık sayısı ATÖ ders kitabındakinden daha fazladır. 79 4.2. Kavram Alanı, Ulam Sayısı, Kavram Sıklığı ve Kavram Sayısı Tablo 31 Türkçeye Yolculuk ve Altay Türkçe Öğreniyorum Ders Kitaplarındaki Kavram Alanları, Ulamlar, Kavram Sıklığı ve Kavramların Sayısı Kavram Alanları Ulam Sayısı Kavram Sayısı Kavram Sıklığı TY. Altay TY Altay TY Altay Hayvanlar 2 2 12 10 66 38 Eğitim 2 3 5 27 32 81 Oluşşsal 1 1 6 4 7 9 Bitki 1 3 2 10 2 34 Oyun 5 5 22 38 58 105 Dilsel 4 3 13 15 35 26 Durumsal 3 3 26 33 48 75 Ulaşım 2 2 47 15 159 23 Enerji 1 2 3 4 7 17 Yer 13 15 80 106 226 276 Vücut 2 2 23 19 61 32 Yiyecek 11 11 65 64 163 116 Duygular 3 3 18 25 14 28 Sağlık 2 2 33 46 58 84 Duyuşsal 5 5 9 12 14 28 Doğa 5 6 11 22 19 43 Edişsel 4 4 210 141 324 239 İletişim 5 6 44 55 139 98 Kültür-Sanat 7 12 64 135 151 330 Meslek 11 10 66 84 227 162 Eşya 13 9 141 133 306 318 İnsan 8 9 61 56 322 286 Niceliksel 5 5 117 138 495 561 Konumsal 4 4 17 17 52 55 Parçasal 3 2 11 6 20 10 Zaman 9 10 155 225 387 524 Bilişsel 2 3 6 11 31 20 Diğer 1 1 157 138 332 238 Niteliksel 3 3 252 216 547 599 Tabloya 31’e göre Türkçeye Yolculuk ders kitabında en fazla niceliksel kavram alanında kavram (495) yer almıştır. En az kavramın ise bitki kavram alanında (2) olduğu görülmüştür. Altay Türkçe Öğreniyorum ders kitabında en fazla kavram zaman kavram alanında (524) yer almıştır. En az kavramın yer aldığı kavram alanı ise oluşsaldır (9). 80 4.3. Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimi B1 Ders Kitaplarında Kelime Sıklığı Bu bölümde ATÖ B1 ders kitabı ve TY B1 ders kitabında geçen okuma metinlerinin kelime sıklıkları incelenmiştir. Tablo 32 oluşturulurken ATÖ B1 ders kitabındaki okuma metinleri ele alınmıştır. Bu tablo ATÖ B1 ders kitabında var olan kelimeler içerisinde en çok geçen ilk 100 kelimeyi göstermektedir. Tablo 32 ATÖ B1 Ders Kitabındaki İlk 100 Kelime ve 275 Fenerbahçe 19 bir 186 git- 19 bu 184 misafir 19 ile 125 şekil 19 çok 93 Türk 19 için 86 ama 18 de 78 ev 18 yıl 65 neden 18 insan 62 Okinawalı 18 yap- 62 dünya 17 var 49 fazla 17 daha 44 güzel 17 sonra 43 kişi 17 çocuk 40 maç 17 o 39 dede 16 önemli 36 ünlü 16 her 35 yüzde 16 önce 33 arı 15 kullan- 32 ben 15 de- 31 eski 15 iste- 31 hayat 15 zaman 30 meslek 15 ilk 29 televizyon 15 ol- 29 yemek 15 başla 28 arkadaş 14 büyük 27 gör- 14 Facebook 27 gün 14 çalış- 25 Türkiye 14 saat 25 yaşa- 14 iki 24 yer 14 üzeri 24 altı(sayı) 13 al- 23 Anadolu 13 üç 23 bura 13 yüzde 23 dönem 13 aile 22 dört 13 gerek- 22 gibi 13 göre 22 hem 13 kadar 22 iç 13 81 topaç 22 koy- 13 bayram 21 siz 13 yaş 21 taraf 13 yeni 21 dakika 12 beş 20 hastalık 12 birçok 20 Instagram 12 biri 20 konuş 12 gel- 20 masal 12 ise 20 mi 12 ne 20 papatya 12 öğrenci 20 resim 12 son 20 bazı 19 Tablo 32’ye göre ATÖ’de en sık geçen kelime “ve” kelimesidir ve 275 kez geçtiği görülmektedir. En sık geçen ilk on kelime ise “ve, bir, bu, ile, çok, için, de, yıl, insan, yap-” kelimeleridir. ATÖ’deki kelime sıklığının tamamı Ek 1’de (bk. s. 106) verilmiştir. Tablo 33 oluşturulurken TY B1 ders kitabındaki okuma metinleri ele alınmıştır. TY B1 ders kitabında var olan kelimeler içerisinde en çok geçen ilk 100 kelimeyi göstermektedir. Tablo 33 TY B1 Ders Kitabındaki İlk 100 Kelime ve 212 Ömer 21 bir 210 yer 21 bu 149 on beş 20 de 142 vücut 20 çok 99 bil- 19 ol- 85 çık- 19 ben 83 dört 19 için 79 leylek 19 ile 61 nasıl 19 de- 51 oku- 19 yap- 49 tilki 19 iste- 46 baba 18 ne 44 hasta 18 Karagöz 43 on 18 o 43 Türkiye 18 var 43 Ahmet 17 sen 42 biri 17 siz 42 değil 17 gel- 38 geç- 17 konu 38 gibi 17 insan 37 gün 17 başla- 34 İstanbul 17 sonra 33 kitap 17 çocuk 33 sağlıklı 17 daha 33 ver- 17 git- 33 birçok 16 82 -mi/ -mı 32 düşün- 16 adam 32 hayat 16 al- 32 kaza 16 iyi 31 veya 16 en 31 bilgi 15 ülke 30 hâl 15 hem 30 iç 15 toplantı 29 ilk 15 yıl 27 kenar 15 her 27 kuş 15 önce 27 sempozyum 15 Hacivat 26 su 15 üç 26 sürücü 15 zaman 26 yemek 15 iki 24 Abdullah 14 iş 24 ayrıca 14 ama 23 biraz 14 film 23 bulun- 14 söyle- 23 çünkü 14 araç 22 diğer 14 gerek- 22 dünya 14 önemli 22 eğer 14 spor 22 ev 14 yapıl- 22 doktor 21 Tablo 33’e göre TY’de en sık geçen kelime ATÖ’deki gibi “ve” kelimesi olmuştur. Kelime sıklığı sayısı ise 212 olduğu görülmektedir. En sık geçen ilk on kelime ise “ve, bir, bu, de, çok, ol-, ben, için, ile, de-” kelimeleridir. TY’deki kelime sıklığının tamamı Ek 2’de (bk. s. 133) verilmiştir. Tablo 34’te ATÖ, TY ve TSS’nin sıklık listeleri incelenmiştir. Bunun sonucunda ilk yüz kelimeye dayalı sıklık listeleri çıkarılmıştır. Karşılaştırma esnasında ATÖ’deki ilk yüz kelime baz alınarak ortak kelimeler tespit edilmiştir. Tablo 34 ATÖ B1 Ders Kitabı, TY B1 Ders Kitabı ve TSS’de Geçen İlk Yüz Kelimenin Ortak Kelimeleri ve Sıraları Ortak Kelimeler ATÖ TY TSS ve 1 1 3 bir 2 2 1 bu 3 3 4 ile 4 9 24 çok 5 5 14 83 için 6 8 13 de 7 4 10 yıl 8 35 37 insan 9 21 45 yap 10 11 8 daha 12 25 17 sonra 13 23 25 çocuk 14 24 70 o 15 15 7 önemli 16 48 96 her 17 36 31 önce 18 37 61 kullan- 19 74 19 de- 20 4 10 iste- 21 12 40 zaman 22 40 30 ol- 24 6 2 başla- 25 22 55 al- 32 29 9 gerek- 36 47 77 biri 45 68 78 gel- 46 19 12 ne 48 13 16 git- 53 26 35 ama 57 43 29 ev 58 100 90 dünya 61 98 76 ben 70 7 11 gün 78 72 44 yer 81 53 26 gibi 87 71 18 iç 89 84 28 mi 98 33 21 Tablo 34’e göre ilk 3 kelime olan “ve, bir, bu” kelimelerinin sıralamaları ilk 4 sıra içerisinde yer almaktadır. “Ve” kelimesi ATÖ ve TY’de birinci sırada iken TSS’de 3. sırada; “bir” kelimesi ATÖ ve TY’de ikinci sırada iken TSS’de birinci sırada; “bu” kelimesi ATÖ ve TY’de üçüncü sıradayken TSS’de dördüncü sırada yer almıştır. Tablo 34’e göre ilgili çalışmaların ilk 100 kelimelerinin 38’inin ortak olduğu tespit edilmiştir. Tablo 35’te bizim hazırlamış olduğumuz ATÖ ve TY B1 ders kitaplarındaki okuma metinlerindeki kelimelerin sıklığı listesi ile Gökçen Göçen’in 2016’da hazırlamış olduğu Hitit, İstanbul, Gazi kitaplarındaki kelimelerin sıklığı listesi karşılaştırılmıştır. Bu tabloda en 84 sık geçen ilk yüz kelime çıkarılmıştır. Karşılaştırma esnasında ATÖ’deki ilk yüz kelime temel alınarak ortak kelimeler tespit edilmiştir. Tablo 35 ATÖ, TY, Hitit, İstanbul, Gazi yabancılara Türkçe B1 Ders Kitaplarındaki İlk 100 Kelimenin Ortak Kelimeleri ve Sıraları Ortak Kelimeler ATÖ T.Y. Hitit İstanbul Gazi ve 1 1 3 3 3 bir 2 2 2 2 2 bu 3 3 6 5 4 ile 4 9 4 4 5 çok 5 5 8 6 13 için 6 8 9 7 8 de 7 4 7 10 9 yıl 8 34 23 93 43 insan 9 21 12 22 19 yap- 10 11 21 16 35 var 11 16 14 20 18 daha 12 25 13 23 45 sonra 13 23 27 36 34 çocuk 14 24 61 56 92 o 15 15 11 12 25 her 17 36 33 34 61 de- 20 10 40 46 96 iste- 21 12 28 21 23 zaman 22 40 31 73 63 ol- 24 6 5 9 6 başla- 25 22 42 70 95 al- 32 29 29 25 22 gel- 46 19 16 17 21 ne 48 13 30 24 10 git- 53 26 38 18 39 ama 57 43 24 31 47 ev 58 100 18 8 33 dünya 61 97 34 95 30 ben 70 7 10 11 14 gün 78 77 22 48 24 yer 81 53 53 58 28 gibi 87 71 36 32 32 -mi/ -mı 98 27 17 15 20 Tablo 35’e göre ilk 7 kelime olan “ve, bir, bu, ile, çok, için, de” kelimelerinin sıralamaları ilk 10 sıra içerisinde yer almaktadır. Sadece çok kelimesi “Gazi” ders kitaplarında 85 13. sırada yer almaktadır. Tablo 35’e göre ilgili 5 kitabın en sık geçen ilk yüz kelimelerinin 33’ünün ortak oldukları tespit edilmiştir. 86 V. Bölüm Tartışma ve Öneriler Bu bölümde araştırma bulgularından elde edilen sonuçlar alan yazınındaki diğer çalışmaların sonuçları ile karşılaştırılarak tartışılmış ve önerilerde bulunulmuştur. 5.1. Tartışma Çalışmamıza konu olan ders kitaplarındaki kavramların içerik analizi ile çözümlenmesi sonucunda 28 kavram alanına ulaşılmış, Altay Türkçe Öğreniyorum B1 ders kitabında 146 ulam, Türkçeye Yolculuk B1 ders kitabında 137 ulam belirlenmiştir. Altay Türkçe Öğreniyorum B1 ders kitabında 1805, Türkçeye Yolculuk B1 ders kitabında 1676 kavram geçtiği tespit edilmiştir. 5.1.1. Altay Türkçe Öğreniyorum ve Türkçeye Yolculuk B1 ders kitaplarındaki metinlerde geçen kavramlar ve kavram alanları nelerdir? Ders kitaplarının incelenmesi sonucunda ulaşılan 28 kavram alanı şunlardır: Hayvanlar, eğitim, oluşsal, bitki, oyun, dilsel, durumsal, ulaşım, enerji, yer, vücut, yiyecek, duygular, sağlık, duyuşsal, doğa, edişsel, iletişim, kültür- sanat, meslek, eşya, insan, niceliksel, konumsal, parçasal, zaman, bilişsel, nitelikseldir. Herhangi bir kavram alanı içerisinde yer almayan kavramlara ise diğer bölümünde yer verilmiştir. Hayvan kavram alanında kara ve deniz hayvanları olmak üzere iki ulama ulaşılmıştır. Bu kavram alanında Türkçeye Yolculuk ders kitabında leylek, Altay Türkçe Öğreniyorum ders kitabında ise arı en fazla geçen kavramdır. Herhangi bir ulama girmeyen kavram bulunmamaktadır. Türkçeye Yolculuk ve Altay Türkçe Öğreniyorum ders kitabında ulam sayıları eşit olmasına rağmen kavram sayısı Türkçeye Yolculuk ders kitabında daha fazladır. Eğitim kavram alanında öğrenme- öğretme, ölçme değerlendirme ve eğitim türleri olmak üzere üç ulam ortaya çıkmıştır. Herhangi bir ulama girmeyen (diğer) iki kavram bulunmaktadır. Bu kavram alanında Türkçeye Yolculuk ders kitabında öğretim, Altay Türkçe 87 Öğreniyorum ders kitabında ise eğitim, sıklığı en yüksek olan kavramlardır. Altay Türkçe Öğreniyorum ders kitabında ulam ve kavram sayısı Türkçeye Yolculuk ders kitabından daha fazladır. Oluşsal kavram alanında sadece hava ulamı ortaya çıkmıştır. Herhangi bir ulama girmeyen kavram bulunmamaktadır. Bu kavram alanında her iki ders kitabında da hava kavramı en fazla görülen kavramdır. Hava kavramı her iki kitapta da ortak geçen tek kavramdır. Türkçeye Yolculuk ders kitabındaki kavram sayısı, Altay Türkçe Öğreniyorum kitabından fazladır. Altay Türkçe Öğreniyorum ders kitabında ulam ve kavram sayısı ise Türkçeye Yolculuk ders kitabından daha fazladır. Bitki kavram alanında çiçekli bitkiler, çiçeksiz bitkiler, bitkilerin bölümleri olmak üzere üç ulam ortaya çıkmıştır. Herhangi bir ulama girmeyen bir kavram bulunmaktadır. Bu kavram alanında Türkçeye Yolculuk ders kitabında ağaç, çiçek; Altay Türkçe Öğreniyorum ders kitabında ise papatya sıklığı en yüksek olan kavramlardır. Altay Türkçe Öğreniyorum ders kitabında ulam ve kavram sayısı Türkçeye Yolculuk ders kitabından daha fazladır. Oyun kavram alanında oyunlar ile ilgili terimler, spor kuruluşları, takım sporları, oyuncak araç- gereçleri, spor eğitimi, oyuncak araç- gereçleri olmak üzere 6 ulam ortaya çıkmıştır. Herhangi bir kavrama dahil edilmeyen üç kavram yer almıştır. Bu kavram alanında Altay Türkçe Öğreniyorum ders kitabında topaç, Türkçeye Yolculuk ders kitabında spor en çok geçen kavram olmuştur. Altay Türkçe Öğreniyorum ders kitabı ve Türkçeye Yolculuk ders kitabında ulam sayıları eşit, Altay Türkçe Öğreniyorum ders kitabındaki kavram sayısı Türkçeye Yolculuk ders kitabından daha fazladır. Dilsel kavram alanında dil birimleri, dil becerileri, yazı, genel olmak üzere toplam 4 ulam ortaya çıkmıştır. Herhangi bir ulama girmeyen üç kavram tespit edilmiştir. Bu kavram alanında Altay Türkçe Öğreniyorum ders kitabında yazı, Türkçeye Yolculuk ders kitabında söz en sık geçen kavramlar olmuştur. Altay Türkçe Öğreniyorum ders kitabında ulam sayısı 88 Türkçeye Yolculuk ders kitabından az olmasına rağmen, kavram sayısının daha fazla olduğu görülmüştür. Durumsal kavram alanında duyusal, zaman dilimi, ilişki olmak üzere 3 ulam ortaya çıkmıştır. Herhangi bir ulama dahil edilemeyen kırk kavram saptanmıştır. Bu kavram alanında Altay Türkçe Öğreniyorum ders kitabında etkinlik, Türkçeye Yolculuk ders kitabında kalabalık en sık geçen kavramlardır. Altay Türkçe Öğreniyorum ders kitabı ve Türkçeye Yolculuk ders kitabının ulam sayıları eşit olmasına rağmen Altay Türkçe Öğreniyorum ders kitabının kavram sayısı daha fazla olduğu görülmüştür. Ulaşım kavram alanında trafik, taşıt olmak üzere iki ulama ulaşılmıştır. Herhangi bir ulama dahil edilmeyen kavram yoktur. Bu kavram alanında Türkçeye Yolculuk ders kitabında kaza, Altay Türkçe Öğreniyorum ders kitabında araba en sık geçen kavram olmuştur. Altay Türkçe Öğreniyorum ders kitabı ile Türkçeye Yolculuk ders kitabının ulam sayıları eşit olmasına rağmen Türkçeye Yolculuk ders kitabının kavram sayısının daha fazla olduğu saptanmıştır. Enerji kavram alanında kimyasal enerji, elektrik enerjisi olmak üzere iki ulam ortaya çıkmıştır. Herhangi bir ulama dahil edilemeyen iki kavram vardır. Bu kavram alanında Türkçeye Yolculuk ders kitabında enerji, Altay Türkçe Öğreniyorum ders kitabında elektrik en çok geçen kavramlardır. Altay Türkçe Öğreniyorum ders kitabındaki ulam ve kavram sayısı Türkçeye Yolculuk ders kitabından fazladır. Yer kavram alanında eğlence, yemek, tarım, sağlık kuruluşları, hayal ürünü, askeri, ticari, doğal, idari birimler, spor alanı, barınma, dini, eğitim, belirsizlik, yapı, adli, trafik, insan yapımı olmak üzere 18 ulama ulaşılmıştır. Herhangi bir ulama dahil edilemeyen dört kavram saptanmıştır. Bu kavram alanında Altay Türkçe Öğreniyorum ders kitabında dünya, Türkçeye Yolculuk ders kitabında ülke kavramları en sık geçen kavramlar olmuştur. Altay Türkçe 89 Öğreniyorum ders kitabının ulam ve kavram sayısı Türkçeye Yolculuk ders kitabından fazladır. Vücut kavram alanında iskelet sistemi ve iç organlar olmak üzere iki ulam ortaya çıkmıştır. Herhangi bir ulama dahil edilemeyen beş kavram vardır. Bu kavram alanında Altay Türkçe Öğreniyorum ders kitabında vücut, Türkçeye Yolculuk ders kitabında el en çok geçen kavramlardır. Altay Türkçe Öğreniyorum ders kitabı ve Türkçeye Yolculuk ders kitabının ulam sayıları eşit olmasına rağmen Türkçeye Yolculuk ders kitabının kavram sayısı daha fazladır. Yiyecek kavram alanında zararlı içecekler, aperetif yiyecekler, dünya mutfakları, tatlı- meşrubat, tahıl ürünleri, öğün adları, besin içerikleri, sebze, hayvansal gıdalar, meyveler, sıvı gıdalar olmak üzere on bir ulama ulaşılmıştır. Herhangi bir ulama dahil edilemeyen yirmi dört kavram tespit edilmiştir. Bu kavram alanında Altay Türkçe Öğreniyorum ders kitabında ve Türkçeye Yolculuk ders kitabında yemek, en sık geçen kavram olmuştur. Türkçeye Yolculuk ders kitabının ulam ve kavram sayısı Altay Türkçe Öğreniyorum ders kitabına göre fazladır. Duygular kavram alanında olumlu duygular, olumsuz duygular, duygu isimleri olmak üzere üç ulam ortaya çıkmıştır. Herhangi bir ulama dahil edilemeyen bir kavram vardır. Bu kavram alanında Altay Türkçe Öğreniyorum ders kitabında pişmanlık, Türkçeye Yolculuk ders kitabında mutlu, sinir, stres kavramları en çok geçen kavramlar olmuştur. Altay Türkçe Öğreniyorum ders kitabı ve Türkçeye Yolculuk ders kitabının ulam sayıları eşit olmasına rağmen Altay Türkçe Öğreniyorum ders kitabında var olan kavram sayısı daha fazla olduğu saptanmıştır. Sağlık kavram alanında hastalık rahatsızlık türü, tedavi olmak üzere iki ulama ulaşılmıştır. Herhangi bir ulama dahil edilemeyen altı kavram vardır. Bu kavram alanında Altay Türkçe Öğreniyorum ders kitabında hastalık, Türkçeye Yolculuk ders kitabında kan bağışı en fazla geçen kavramlardır. Altay Türkçe Öğreniyorum ders kitabı ve Türkçeye Yolculuk ders 90 kitabının ulam sayıları eşit olmalarına rağmen Altay Türkçe Öğreniyorum ders kitabındaki kavram sayısı daha fazladır. Duyuşsal kavram alanında tatma, dokunma, koku, işitme, görme olmak üzere beş ulam ortaya çıkmıştır. Herhangi bir ulama dahil edilemeyen kavram yoktur. Bu kavram alanında Türkçeye Yolculuk ders kitabında ve Altay Türkçe Öğreniyorum ders kitabında, ses en sık geçen kavramdır. Altay Türkçe Öğreniyorum ders kitabı ve Türkçeye Yolculuk ders kitabının ulam sayıları eşit olmasına rağmen Altay Türkçe Öğreniyorum ders kitabının kavram sayısı daha fazla olduğu saptanmıştır. Doğa kavram alanında Altay Türkçe Öğreniyorum ders kitabında orman, deniz, kayaç, maden, gezegen ve etkileri olmak üzere beş ulama ulaşılmıştır. Herhangi bir ulama dahil edilemeyen üç kavram bulunmuştur. Bu kavram alanında Altay Türkçe Öğreniyorum ders kitabında taş; Türkçeye Yolculuk ders kitabında orman, çakıl taşı, inci en çok geçen kavramlar olmuştur. Altay Türkçe Öğreniyorum ders kitabının ulam ve kavram sayısı Türkçeye Yolculuk ders kitabına göre daha fazla olduğu görülmüştür. Edişsel kavram alanında et- / ol-, -ış, -ım, -ma olmak üzere dört ulam tespit edilmiştir. Herhangi bir ulama dahil edilemeyen bir kavram yoktur. Türkçeye Yolculuk ders kitabında ve Altay Türkçe Öğreniyorum ders kitabında olma en çok geçen kavramdır. Altay Türkçe Öğreniyorum ders kitabı ve Türkçeye Yolculuk ders kitabının ulam sayıları eşit olmasına rağmen Türkçeye Yolculuk ders kitabının kavram sayısının daha fazla olduğu tespit edilmiştir. İletişim kavram alanında yazılı, dijital, sözlü, işarete dayalı, iletişim ögeleri olmak üzere beş ulama ulaşılmıştır. Herhangi bir ulama dahil edilemeyen sekiz kavram görülmüştür. Altay Türkçe Öğreniyorum ders kitabında iletişim, Türkçeye Yolculuk ders kitabında toplantı en sık geçen kavramlar olarak saptanmıştır. Altay Türkçe Öğreniyorum ders kitabının ulam ve kavram sayısı Türkçeye Yolculuk ders kitabından fazla olduğu görülmüştür. 91 Kültür- sanat kavram alanında hareket sanatları, dokuma sanatı, hacim sanatları, yüzey sanatları, ses sanatları, dramatik sanatlar, dil sanatları, sanat akımları, iş kültürü, dinsel ögeler, düğün/ şenlik vb. olmak üzere on bir ulam saptanmıştır. Herhangi bir ulama dahil edilemeyen on dört kavram vardır. Bu kavram alanında Altay Türkçe Öğreniyorum ders kitabında bayram, Türkçeye Yolculuk ders kitabında film en sık geçen kavram olmuştur. Altay Türkçe Öğreniyorum ders kitabının ulam ve kavram sayısı Türkçeye Yolculuk ders kitabından fazla olduğu görülmüştür. Meslek kavram alanında yönetici, kültür- sanat, meslek adları, eğitim- öğretim, spor, akademik yönlü meslekler, emek, esnaf- ticaret, tıp, hukuk, kolluk kuvvetleri, tarım- hayvancılık- avcılık olmak üzere on iki ulam saptanmıştır. Herhangi bir ulama dahil edilemeyen kavram sayısı yirmi bir olarak bulunmuştur. Altay Türkçe Öğreniyorum ders kitabında meslek, Türkçeye Yolculuk ders kitabında iş en sık geçen kavramlar olmuştur. Türkçeye Yolculuk ders kitabının ulam sayısı Altay Türkçe Öğreniyorum ders kitabından fazladır. Altay Türkçe Öğreniyorum ders kitabının kavram sayısı Türkçeye Yolculuk ders kitabından fazladır. Eşya kavram alanında teknolojik aletler, kırtasiye, ateşli silahlar, parasal, hırdavat, iletişim kimyasal, takı- aksesuar, ev eşyaları, kıyafet, belge- kitap, taşıma eşyaları olmak üzere on iki ulama ulaşılmıştır. Herhangi bir ulama dahil edilemeyen yirmi sekiz kavram görülmüştür. Altay Türkçe Öğreniyorum ders kitabında televizyon, Türkçeye Yolculuk ders kitabında kitap en sık geçen kavram olmuştur. Türkçeye Yolculuk ders kitabının ulam ve kavram sayısı Altay Türkçe Öğreniyorum ders kitabından fazladır. İnsan kavram alanında aile, sosyal ilişkiler, cinsiyet, topluluk, hastalığa dayalı, gelişim dönemi, eğitim- öğretim, trafik olmak üzere sekiz ulama ulaşılmıştır. Herhangi bir ulama dahil edilemeyen on bir kavram vardır. Altay Türkçe Öğreniyorum ders kitabında ve 92 Türkçeye Yolculuk ders kitabında insan en fazla geçen kavram olmuştur. Türkçeye Yolculuk ders kitabının ulam ve kavram sayısı Altay Türkçe Öğreniyorum ders kitabından fazladır. Niceliksel kavram alanında net sayısal karşılığı olan, belirsizlik içeren, parasal, ölçü birimi, yüzdelik oranlar olmak üzere beş ulam saptanmıştır. Herhangi bir ulama dahil edilemeyen kavram yoktur. Türkçeye Yolculuk ders kitabında ve Altay Türkçe Öğreniyorum ders kitabında bir en sık geçen kavram olmuştur. Altay Türkçe Öğreniyorum ders kitabı ve Türkçeye Yolculuk ders kitabının ulam sayıları eşit olmasına rağmen Altay Türkçe Öğreniyorum ders kitabında daha fazla kavram olduğu tespit edilmiştir. Konumsal kavram alanında iç- ara, üst- alt, ön- arka- geri, kenar olmak üzere beş ulama ulaşılmıştır. Herhangi bir ulama dahil edilemeyen kavram yoktur. Altay Türkçe Öğreniyorum ders kitabında üzeri, Türkçeye Yolculuk ders kitabında iç en sık geçen kavramdır. Altay Türkçe Öğreniyorum ders kitabı ve Türkçeye Yolculuk ders kitabının ulam ve kavram sayıları eşittir. Parçasal kavram alanında teknolojik alet ve taşıt ulamları saptanmıştır. Herhangi bir ulama dahil edilemeyen kavram sayısı beştir. Altay Türkçe Öğreniyorum ders kitabında kapak, Türkçeye Yolculuk ders kitabında emniyet kemeri en fazla geçen kavramdır. Türkçeye Yolculuk ders kitabının ulam ve kavram sayısı Altay Türkçe Öğreniyorum ders kitabına göre daha fazla olduğu tespit edilmiştir. Zaman kavram alanında yıl, mevsim adları, hafta, saat, ay, gün aralıkları, gün, belirsizlik, spor karşılaşmaları, dönem, insan hayatı olmak üzere on bir ulama ulaşılmıştır. Herhangi bir ulama dahil edilemeyen yirmi iki kavram vardır. Altay Türkçe Öğreniyorum ders kitabında ve Türkçeye Yolculuk ders kitabında sonra kavramı en sık geçen kavram olmuştur. Altay Türkçe Öğreniyorum ders kitabının ulam ve kavram sayısı Türkçeye Yolculuk ders kitabından fazla olduğu görülmüştür. 93 Bilişsel kavram alanında bilgi ve hayal olmak üzere iki ulam saptanmıştır. Herhangi bir ulama dahil edilemeyen dört kavram bulunmaktadır. Altay Türkçe Öğreniyorum ders kitabında ve Türkçeye Yolculuk ders kitabında bilgi kavramı en sık geçen kavramdır. Altay Türkçe Öğreniyorum ders kitabının ulam ve kavram sayısı bakımından Türkçeye Yolculuk ders kitabından fazladır. Niteliksel kavram alanında niteleme, karşılaştırma yapıları, renk adları olmak üzere üç ulama ulaşılmıştır. Herhangi bir ulama dahil edilemeyen bir kavram yoktur. Türkçeye Yolculuk ders kitabında iyi, Altay Türkçe Öğreniyorum ders kitabında en kavramları daha fazla geçen kavramlardır. Türkçeye Yolculuk ders kitabı ve Altay Türkçe Öğreniyorum ders kitabının ulam sayıları eşit olmasına rağmen Türkçeye Yolculuk ders kitabında daha fazla kavram tespit edilmiştir. Diğer bölümünde Altay Türkçe Öğreniyorum ders kitabında 138 kavram vardır. Türkçeye Yolculuk ders kitabında ise 157 kavram bulunmuştur. 5.1.2. Altay Türkçe Öğreniyorum ve Türkçeye Yolculuk B1 ders kitaplarındaki ortak kavramlar ve kavram alanları nelerdir? Altay Türkçe Öğreniyorum ve Türkçeye Yolculuk B1 ders kitaplarında geçen ortak kavramlar ve kavram alanlarına dair tespitler şunlardır: Her iki kitapta da ortak kavram sayısı en yüksek olan niteliksel kavram alanıdır. Açık, adlı, aynı, ayrı, basit, başarılı, bozuk, büyük, ciddi, çeşit, çeşitli, dar, değerli, dikkat, doğru, dürüst, düşük, düzenli, etki, farklı, genç, güçlü, güzel, hafif, hızlı, ideal, ilgili, ilginç, ince, iyi, kısa, kısaca, kıymetli, kolay, kirli, kötü, meşhur, mutlaka, mutlu, nadir, önem, önemli, önlem, örnek, özellik, özellikle, pahalı, popüler, rahat, sağlıklı, serin, sert, sıcak, sık, sıra, sıra, taze, tehlikeli, tek, ucuz, uzun, ünlü, verimli, yeni, yeterli, yumuşak, zarar, zengin, zor, en, daha, renk niteliksel kavram alanında geçen ortak kavramlardır. 94 Niteliksel kavram alanından sonra en fazla ortak kavrama sahip olan kavram alanı edişseldir. Edişsel kavram alanında var olan 4 ulamın ortak kavramları tasarruf, hareket, tercih, teklif, geçiş, yürüyüş, kullanım, durum, ölüm, periyodik bakım, seçim, bakım, çözüm, katılım, ölüm, yapım, adlandırılma, ağlama, akma, alma, araştırma, artma, azalma, başlama, çalışma, değiştirme, dikkat etme, dinlenme, düşürme, geçme, gelme, girme, inceleme, kalkma, konaklama, kontrol edilme, kullanma, olma, olmama, ödeme, planlama, seçme, uygulama, yapılma, yapmadır. Edişsel kavram alanından sonra en fazla ortak kavrama sahip olan kavram alanı zamandır. Zaman kavram alanına ait 11 ulamın ortak geçen kavramları yıl, saat, dakika, bir saat, dört saat, on dakika, ay, akşam sabah, öğlen, gece, gün, bugün, günlük, günlük hayat, sonra, önce, şimdi, son, öncelikle, gelecek, hemen, aynı, zaman, her zaman, artık, ara, henüz, geç, ilk defa, birden, ardından, dönem, günümüz, hayat, yaş, ömür, yaşam, zaman, süre, vakit, tarih olarak belirlenmiştir. Zaman kavram alanından sonra en fazla ortak kavrama sahip olan kavram alanı nicelikseldir. Niceliksel kavram alanına ait 5 ulamda geçen ortak kavramlar bir, altı, yedi, üç, iki, dört, on, dokuz, sayı, beş, kırk, sekiz, iki yüz, on iki, yirmi üç, on bin, kırk sekiz, bin, elli iki, on bir, ikinci, üçüncü, çok, fazla, yaklaşık, biraz, bol bol, az, pek çok, çoğunluk, yarı, yakın, tamamen, kez, birçok, toplam, kilo kalori, hız, ağırlıktır. Niceliksel kavram alanından sonra en fazla ortak kavrama sahip olan kavram alanı eşyadır. Eşya kavram alanında var olan 12 ulamın ortak geçen kavramları televizyon, pil, makine, çamaşır makinesi, buzdolabı, kağıt, kalem, para, malzeme, araç, cep telefonu, telefon, tabak, yatak, soba, bardak, ev eşyası, ürün, eşya, cam, cisim, kıyafet, giysi, gömlek, kitap, proje, rapor, dergi, bilet olarak saptanmıştır. Eşya kavram alanından sonra en fazla ortak kavrama sahip olan kavram alanı insandır. İnsan kavram alanındaki 8 ulamın ortak geçen kavramları çocuk, baba, eş, oğul, torun, anne, 95 aile, dede, akraba, komşu misafir, arkadaş, dost, kadın, erkek, kız, halk, ordu, hasta, yaşlı, üniversite öğrencisi, öğrenci, kişi, insandır. İnsan kavram alanından sonra en fazla ortak kavrama sahip olan kavram alanı yerdir. Yer kavram alanındaki 18 ulamda var olan ortak kavramların lokanta, sofra, şirket, firma, dünya, kıta, ülke, şehir, mahalle, sokak, ilçe, ev, köşk, saray, üniversite, lise, ora, etraf, kapı, oda, bahçe, yer oldukları tespit edilmiştir. Yer kavram alanından sonra en fazla ortak kavrama sahip olan kavram alanı yiyecektir. Yiyecek kavram alanındaki 11 ulamda ortak geçen kavramlar tatlı, ekmek, kahvaltı, vitamin, kalsiyum, sebze, et, peynir, meyve, su, çay, çorba, yemek, besindir. Yiyecek kavram alanından sonra en fazla ortak kavrama sahip olan kavram alanı konumsaldır. Konumsal kavram alanındaki var olan 4 ulamın ortak kavramları iç, ara, içeri, üzeri, üst, alt, ön, karşı, geri, arka, yan, kenar olarak saptanmıştır. Konumsal kavram alanından sonra en fazla ortak kavrama sahip olan kavram alanı meslektir. Meslek kavram alanındaki 12 ulamın ortak kavramları şair, yazar, öğretmenlik, uzman, bilim adamı, araştırmacı, bilim insanı, işçi, kitapçı, iştir. Meslek kavram alanından sonra en fazla ortak kavrama sahip olan kavram alanı kültür- sanattır. Kültür- sanat kavram alanındaki 11 ulamda ortak kavramlar fotoğraf, film, dizi, hikâye, şarkı, sanat, eser, adet, güzel sanatlar olduğu tespit edilmiştir. Kültür- sanat kavram alanından sonra en fazla ortak kavrama sahip olan kavram alanı durumsaldır. Durumsal kavram alanındaki 3 ulamda gençlik, çocukluk, kişilik, zorluk, yolculuk, temizlik, hazırlık, değişiklik kavramaları ortaktır. Durumsal kavram alanından sonra en fazla ortak kavrama sahip olan kavram alanı sağlıktır. Sağlık kavram alanındaki 2 ulamda geçen ortak kavramlar hastalık, obezite, kanser, ilaç, tedavi, diyet, sağlıktır. 96 Sağlık kavram alanından sonra en fazla ortak kavrama sahip olan kavram alanı duygulardır. Duygular kavram alanındaki 3 ulamda ortak kavramlar mutlu, aşk, umut, sinir, sıkıntı, güzellik olduğu görülmüştür. Duygular kavram alanından sonra en fazla ortak kavrama sahip olan kavram alanı dilsel ve iletişimdir. Dilsel kavram alanına ait 4 ulamda söz, yazma, yazı, kelime, cümle kavramlarının ortak olduğu tespit edilmiştir. İletişim kavram alanına ait 5 ulamın ortak kavramları mektup, haber, internet, sosyal medya, internet sitesi, telefon numarasıdır. Dilsel ve iletişim kavram alanlarından sonra en fazla ortak kavrama sahip olan kavram alanı bilişsel ve vücut kavram alanlarıdır. Bilişsel kavram alanında 2 ulamın ortak geçen kavramları bilgi, fikir, düşünce, anlamdır. Vücut kavram alanındaki 2 ulamda geçen vücut, el, kan, beyin kavramları ortak kavramlardır. Bilişsel ve vücut kavram alanlarından sonra en fazla ortak kavrama sahip olan kavram alanı eğitim, duyuşsal ve doğa kavram alanlarıdır. Eğitim kavram alanına ait 3 ulamda eğitim, soru, cevap kavramları her iki kitapta da geçmektedir. Duyuşsal kavram alanında 5 ulamın ortak kavramları koku, ses, görmedir. Doğa kavram alanındaki 5 ulamın ortak kavramları orman, taş, topraktır. Eğitim, duyuşsal ve doğa kavram alanlarından sonra en fazla ortak kavrama sahip olan kavram alanları bitki, oyun, ulaşım ve parçasaldır. Bitki kavram alanındaki 3 ulamda ağaç ve çiçek kavramalarının ortak geçtiği tespit edilmiştir. Oyun kavram alanındaki 6 ulamda spor ve basketbol kavramlarının ortak olduğu saptanmıştır. Ulaşım kavram alanına ait 2 ulamda uçak ve araba kavramlarının ortak olduğu saptanmıştır. Parçasal kavram alanındaki 2 ulamın ortak kavramları parça ve bölümdür. Bitki, oyun, ulaşım ve parçasal kavram alanlarından sonra en fazla ortak kavrama sahip olan kavram alanları oluşsal ve enerjidir. Oluşsal kavram alanında 1 ulamda sadece hava kavramı ortaktır. Enerji kavram alanında var olan 2 ulamda sadece elektrik kavramı ortaktır. 97 Hayvan kavram alanında ortak kavram bulunmamaktadır. Diğer bölümünde ortak geçen kavramlar ad, alan, amaç, çeşit, dert, destek, dikkat, doğru, fayda, fırsat, genellikle, gerçek, görev, güç, hal, ilgi, isim, istek, kir, konu, madde, mutlaka, neden, olay, ödül, öğüt, örnek, özellikle, savaş, sebep, sorun, şekil, tarz, tehlike, temel, uyku, var, yöndür. 5.1.3. Altay Türkçe Öğreniyorum ve Türkçeye Yolculuk B1 ders kitaplarındaki kelime sıklıkları nedir? Altay Türkçe Öğreniyorum B1 ders kitabının okuma metinlerinin incelenmesi sonucunda söz varlığı sayısı 2596 olarak bulunmuştur. Kelime sıklığı ise 8220’dir. Altay Türkçe Öğreniyorum B1 ders kitabı okuma metinlerinde var olan kavram sayısı ise 1805 olarak saptanmıştır. Bu kelimelerin kavramları temsil etme oranı % 69,53 olarak belirlenmiştir. Türkçeye Yolculuk B1 ders kitabının okuma metinlerinin incelenmesi sonucunda söz varlığı sayısı 2544 olarak bulunmuştur. Kelime sıklığı ise 8689’dur. Türkçeye Yolculuk B1 ders kitabının okuma metinlerinde var olan kavram sayısı ise 1676’dır. Bu kelimelerin kavramları temsil etme oranı % 65,88 olarak belirlenmiştir. Altay Türkçe Öğreniyorum B1 ders kitabındaki söz varlığı sayısı Türkçeye Yolculuk B1 ders kitabından 52 kelime fazladır. Ancak kelime sıklığı açısından Türkçeye Yolculuk B1 ders kitabı, Altay Türkçe Öğreniyorum B1 ders kitabından 469 kelime fazladır. İnceleme sonucuna göre Altay Türkçe Öğreniyorum ve Türkçeye Yolculuk B1 ders kitaplarındaki okuma metinlerinin kelime sıklığı bakımından en çok kullanılan kelimelerin biçim olarak kısa olduğu görülmektedir (çok geçen kelimelerin uzunluğu, çoğunlukla bir ve iki heceden oluşmaktadır). Bu durum, dil bilimi açısından doğal bir durumdur. Martinet’e göre sık karşılaşılan kelimelerin ortalama olarak nadir görülen kelimelere göre daha kısa olması beklenir (Martinet, 1998). 98 Altay Türkçe Öğreniyorum ve Türkçeye Yolculuk B1 ders kitaplarındaki okuma metinlerinde en sık geçen kelime “ve” kelimesidir (toplam 487, bk. Ek 1, Ek 2). En sık geçen ilk üç kelime olan “ve, bir, bu” kelimelerinin iki ders kitabındaki sıralamaları aynıdır. En sık geçen ilk on kelime arasında “ve, bir, bu, ile, çok, için, de” kelimeleri ortaktır. Altay Türkçe Öğreniyorum B1 Ders Kitabı, Türkçeye Yolculuk B1 Ders Kitabı ve Türkçenin Sıklığı Sözlüğü’nde geçen ilk yüz kelimeye karşılaştırıldığında en sık geçen dört kelimeden üçü (ve, bir, bu) birbirine koşutluk sergilemektedir. İlk yüz kelime listesinde %38 ortaklık bulunmaktadır. Altay Türkçe Öğreniyorum B1 Ders Kitabı ve Türkçeye Yolculuk B1 Ders kitaplarındaki okuma metinlerindeki kelimelerin sıklığı listesi ile Göçen’in 2016’da hazırlamış olduğu Hitit, İstanbul, Gazi kitaplarındaki kelimelerin sıklığı listesi incelendiğinde “ve, bir, bu, ile, çok, için, de” kelimeleri ortaktır. Bu kelimelerinin sıralamaları ilk 10 sıra içerisindedir. “Gazi” ders kitaplarında “çok” kelimesi ise 13. sırada olarak istisna oluşturmuştur. İlk yüz kelime listesinde ortak olan kelime sayısı ise 33’tür. Bunun sonucunda sıklık listeleri arasında ilk on kelimede %60, ilk yüz kelimede %33 benzerlik bulunmaktadır. Bu oranlar metin seçimine bağlı olarak kelime sıklığı listelerinden yeterince faydalanılmadığını; doğal ve tesadüfi bir ortaklık bulunduğunu göstermektedir. Diğer bir deyişle söz konusu diğer çalışmalardan da hareketle Türkçenin doğal kullanımında anlama ve bağlama uygun şekilde sık kullanılan işlevsel kelimeler ve eş dizim oluşturan kelimeler sonucun bu şekilde çıkmasına neden olmaktadır. Bu durum metin seçiminde sıklık listelerinin sistematik biçimde kullanılmadığını göstermektedir. Sonuç olarak incelenen iki ders kitabı açısından sistematik bir sırayı takip eden kelime ve kavram öğretiminin göz ardı edildiği ve bu durumun diğer öğretim setlerinde de benzer durumlar doğurduğu söylenebilir. 99 5.2. Öneriler Bu çalışmada elde edilen bulgulara göre bazı kavram alanlarındaki kavram sayısının az olduğu görülmüştür. Bu alanda ders kitabı hazırlayanlara, her ulamdan kavram çeşitliliğine dikkat ederek metinleri seçmesi önerilebilir. Ayrıca etkinlikler tasarlanırken ders kitabındaki temaya uygun kelime ve kavram etkinliklerine yer verilmelidir. Tema sonunda temel düzey ile ilişkili kavramların listesi verilmelidir. Öğrenicilerin kavramları zengin bir şekilde edinmeleri ve başka anlamlarda kullanabilmeleri için bir kavram alanına ait kavramlarla ilişkilendirerek metinler düzenlenmelidir. Bu çalışmada B1 düzeyindeki kavramlar tespit edilmiştir. Yabancı dil olarak Türkçenin öğretimi alanında yapılacak araştırmalarda diğer düzeyler için hazırlanan kitaplardaki kavram alanları tespit edilmelidir. Böylece her düzey için kavram alanı, ulam ve kavram listesi ortaya çıkabilir. Dolayısıyla hem kitap hazırlayıcılara hem de öğreticilere hangi düzeyde hangi kavramların öğretilmesi gerektiği ortaya konabilir. Yabancı dil olarak Türkçenin öğretiminde kelime sıklığı ile ilgili birçok çalışma yapılmış olup farklı yıllarda hazırlanan ders kitaplarındaki kelime sayısı ve sıklığının birbirlerinden farklı olduğu görülmektedir. Nitelikli bir ders kitabı hazırlanması için önceki çalışmalarda ve bu araştırmada saptanan bulgular dikkate alınarak her seviyede metinlerde hangi kelimelerin olması gerektiği ile ilgili çalışmalar yapılmalıdır. Bu bir yüksek lisans çalışması olduğu için B1 seviyesinde sadece 2 kitap incelenmiştir. Her seviyedeki kavram alanları ile kavram ve kelime arasındaki ilişki kurulabilecek ayrıntılı araştırmalara ihtiyaç duyulduğu görülmektedir. Bütün bunlara ek olarak TÖMER’lerdeki ve diğer resmî kurumlardaki kitap hazırlayıcılarının ve akademisyenlerin ana dili ve yabancı dil olarak Türkçenin öğretimindeki söz varlığı, kelime öğretimi araştırmalarının genelleştirilebileceği, geniş ve ayrıntılı sonuçlara yer verilen; kitap hazırlayıcılarına düzeylere uygun bir çerçeve sunan kavram alanlarına ait kelimeler ve 100 öğretilmesi gereken kelimelere ait listeler oluşturulduğunda bu alandaki birçok sorunun çözümüne katkı sunacaktır. 101 KAYNAKÇA Ağaoğlu, F. (2016). Üstün yetenekli/ zekâlı çocuklarda somut ve soyut anlamsal ulamların Türkçe ve İngilizce ön türleri. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara. Aksan, D. (1998). Her yönüyle dil ana çizgileriyle dil bilim. Ankara: TDK Yayınları. Aksan, Y. , Aksan, M. , Mersinli, M., Demirhan, U. U. Demirhan (2017). Frequency dıctıonary of Turkish. New York: Routledge Yayınevi. Akyürek, S. (2003). Din öğretiminde kavram öğretimi. (Yayımlanmamış doktora tezi). Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kayseri. Arı, G. (2003). İlköğretim altıncı sınıf Türkçe ders kitaplarındaki kelimeler ve bu kelimelerin kullanılabilirliği. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul. Arı, G. (2014). Kelime öğretimi. Cemal Yıldız (Editör). Yeni öğretim programına göre kuramdan uygulamaya Türkçe öğretimi içinde. (311- 333 ss.). Ankara: Pegem Yayınevi. Aşık, G. (2020). Yabancılar için hazırlanan Türkçe ders kitaplarındaki kavramlar ve kavram alanları: Yeni Hitit örneği. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara. Aydın, M. (2015). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde kullanılan ders ve okuma kitaplarındaki kelime sıklığı ve seviyelere göre sözcük hazinesi çalışması. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara. 102 Balkan, H. (2019). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde etkileşimli kelime duvarı ile kelime öğretimi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Dumlupınar Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Afyon. Barın, E. (2003). Yabancılara Türkçenin öğretiminde temel söz varlığının önemi. TÜBAR, 13, 311-317. Bayrav, S. (1998). Yapısal dil bilimi. İstanbul: Multilingual Yayınları. Baş, B. (2006). 1985- 2005 yılları arasında çocuk edebiyatı sahasında yazılmış tahkiyeli metinlerin söz varlığı üzerine bir araştırma. (Yayınlanmamış doktora tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara. Bozkurt, Ü. (2018). Kavram, kavramsallaştırma yaklaşımları ve kavram öğretimi modelleri: kuramsal bir derleme ve sözcük öğretimi açısından bir değerlendirme. Dil Dergisi, 2, 5-24. Bowen, G. A. (2009). Document analysis as a qualitative research method. Qualitative Research Journal, 9(2), 27-40. Buran, A. & Alkaya, E. (2011). Çağdaş Türk yazı dilleri-I. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Web-Ofset Tesisleri. Cemiloğlu, M. (2001). İlköğretim okullarında Türkçe öğretimi, Ankara: Alfa Yayınları. Coşkun, Ö. (2006). İlköğretim 2. ve 3. sınıf ders kitaplarında kavramlar ve kavram alanları. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara. Crahay, S.R. (2019). Yabancı dil olarak Türkçe öğretimi a1 düzeyinde kullanılmak üzere Türkçe konuşurların kullandıkları sözcük ve ifadelerin derlenerek bildirişim konuları altında sınıflandırılması. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Başkent Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara. 103 Creswell, J. W. (2007). Qualitative inquiry & research design: choosing among five approaches. USA: SAGE Publications. Çengelci, N. B.(1996). Gelişimsel olarak kavram ve kategori yapılarının incelenmesi. (Yayınlanmamış doktora tezi). Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara. Çetinkaya, Z. (2005). Basit tekrar ve alıştırmalar yoluyla kelime öğretimi. Dil Dergisi, 130, 68-85. Çifçi, M. (1991). Bir grup yükseköğrenim öğrencisi üzerinde kelime serveti araştırması. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara. Dilber, N. (2014). Ortaokul öğrencilerinin kavramsal ulamları üzerine bir çalışma (Prototip kuramı çerçevesinde). Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 54(2), 211-230. AOÖÇ. (2012). Diller İçin Diller İçin Avrupa Ortak Öneriler Çerçevesi: Öğrenim, Öğretim ve Değerlendirme. TelcGmbH, Frankfurt/Main: Almanya. Demir, C. & Yapıcı M. (2007). Ana dili olarak Türkçenin öğretimi ve sorunları. Sosyal Bilimler Dergisi 9(2), 178- 192. Doğan, Y. (2014). Yabancılara Türkçe kelime öğretiminde market broşürlerinden yararlanma. Journal of Language and Linguistic Studies, 10(1), 89-98. Eken, N. T. (2015). Çocuklar için hazırlanan öykü kitaplarındaki kavramlar ve kavram alanları. İnternational Journal of Langues’ Education and Teaching, 3(1), 392- 413. Ergin, M. (2009). Türk dil bilgisi. İstanbul: Bayrak Basım Yayın Tanıtım. Erol, H.F. (2014). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde temel seviyede kelime edinimi. (Yayınlanmamış doktora tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul. 104 Göçen, G. (2016). Yabancılar için hazırlanan Türkçe ders kitaplarındaki söz varlığı ile Türkçeyi yabancı dil olarak öğrenenlerin yazılı anlatımlarındaki söz varlığı. (Yayınlanmamış doktora tezi). Sakarya Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sakarya. Göçen, G. (2019). Yabancı dil öğretiminde sözcük öğretimi yaklaşımları ve yöntemleri. A. Okur ve G. Gökçen (Editörler). Türkçenin sözcük öğretimi içinde (249- 272 ss.). Ankara: Nobel Yayınları. Göçer, A. (2015). Türkçe dersi metin işleme sürecinde bağlam temelli sözcük öğretimi ve etkin sözcük dağarcığı oluşturmadaki işlevi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 3(1), 48-63. Göğüş, B. (1978). Orta dereceli okullarımızda Türkçe ve yazma eğitimi. Ankara: Gül Yayınevi. Gökmen, S. (2005). Okul öncesi eğitim kitapları görsel materyallerinde kullanılan kavramların kavram alanlarına göre dağılımı, Dil Dergisi, 129, 7-22. Gökmen, S. & Özay, Ö. (2012). Ön tür kuramı çerçevesinde Türkçede anlamsal ulamların incelenmesi. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih- Coğrafya Fakültesi Dergisi, 52(2), 1- 19. Gunina, N. (2011). Concept vs meaining: Cognitive aprroach. Transactions of the TSTU 17(1), 248-250. Felsefe sözlüğü (1999). (Genişletilmiş baskı). İstanbul: Paradigma Yayınları. Karadağ, Ö. (2005). İlköğretim birinci kademe öğrencilerinin kelime hazinesi üzerine bir araştırma. (Yayınlanmamış doktora tezi). Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Elazığ. Karadağ, Ö. (2013). Kelime öğretimi. Ankara: Kriter Yayınları. Karataş, Z (2015). Sosyal Bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Manevi Temelli Sosyal Hizmet Araştırmaları Dergisi, 1(1), 68-86. 105 Karatay, H. (2007). Kelime öğretimi. Gazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 27(1), 141- 153. Koç, N. (1996). Yeni dilbilgisi. İstanbul: İnkılap Kitabevi Yayın Sanayi ve Tic. A.Ş. Korkmaz, Z. (1992). Gramer terimleri sözlüğü. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları. Korkmaz, Z. (2009). Türkiye Türkçesi grameri. İstanbul: Türk Dil Kurumu Yayınları. Kurudayıoğlu, M. (2005). İlköğretim ikinci kademe öğrencilerinin kelime hazinesi üzerine bir araştırma. (Yayınlanmamış doktora tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara. Löbner, S. (2002). Understanding semantics. New York: Oxford University Press Inc. Martinet, A. (1998). İşlevsel genel dil bilim. (Çev. Berke Vardar). İstanbul: Multilingual Yabancı Dil Yayınları. Merrill, M. D. (1994). Component display theory.D.G. Twitcheli(Editör). Instructional design theories içinde (111- 125 ss.). New Jersey: Edicational Tecnology Publications. Mervis, C & Crisafi M. (1982). Order of acquisition of subordinate, basic and superordinate level categories, Child Devolopment, 53(1), 258-266. Murphy, G. L. & Medin, D. L. (1985). The role of theories in conceptual coherence. Psychological Review, 92 (3), 289-316. Onan, B. (2011). Anlama sürecinde Türkçenin yapısal işlevleri. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık ve Eğitim Danışmanlık. Oruç, Ş. (2016). Türkçede ana dil ve ana dili. Journal of Turkısh Langue and Literature, 2(1), 311-322. Ölker, G. (2011). Yazılı Türkçenin kelime sıklığı sözlüğü (Yayımlanmamış doktora tezi). Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya. 106 Ölker, G. (2011). Sözlük türleri ve kelime sıklığı sözlüğü üzerine. Dil Araştırmaları Dergisi, 9, 45-60. Özbay, M & Melanlığolu, D. (2008). Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(1), 30-45. Özlem, D. (2004). Mantık. İstanbul: Inkilap Yayınevi. Seferoğlu, G. (1999). Prototip kuramı çerçevesinde bir araştırma. Dilbilim Araştırmaları Dergisi, 10, 79-88. Türkçenin Ulusal Derlemi (2021). https://www.tnc.org.tr/tr TDK. (2021). Türk Dil Kurumu Sözlükleri. 25/ 05/ 2019 tarihinde Türk Dil Kurumu: http://sozluk.gov.tr/ adresinden alındı. Uçak. S. (2015). Dil Öğrenimi ve Edinimi Öğrenimi Üzerine Bir Tartışma. İstanbul Aydın Üniversitesi Türkçenin Yabancı Dil Olarak Öğretimi Sempozyumu, s. 65-80. Uzun, E. N. (2004). Dünya dillerinden örnekleriyle dil bilgisinin temel kavramları Türkçe üzerine tartışmalar. İstanbul: Kebikeç Yayıncılık Uysal, H., & Gökmen, S. (2016). Tek dilli çocuklarda deyimlerin anlamlandırılması ve öntürlük etkisi. DTCF dergisi, 56(1), 287-323. Ülgen, G. (2001). Kavram geliştirme, kuramlar ve uygulamalar. Ankara: Pegem Yayıncılık. Yahşi, Ö. (2020). Yabancılara Türkçe öğretiminde temel düzey söz varlığını belirleme: yabancılar için hazırlanan Türkçe ders kitapları ile Türkçeyi yabancı dil olarak öğrenenlerin yazılı ve sözlü anlatım uygulamalarına dayalı söz varlığı. (Yayınlanmamış doktora tezi). Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya. Yin, R. (1984). Case study research: design and methods. California: Sage Publication. 107 EKLER Ek 1: Altay Türkçe Öğreniyorum B1 Ders Kitabındaki Okuma Metinlerinin Kelime Sıklığı ve 275 biri 20 bir 186 gelmek 20 bu 184 ise 20 ile 125 ne 20 çok 93 öğrenci 20 için 86 son 20 de 78 bazı 19 yıl 65 Fenerbahçe 19 insan 62 gitmek 19 yapmak 62 misafir 19 var 49 şekil 19 daha 44 Türk 19 sonra 43 ama 18 çocuk 40 ev 18 o 39 Neden 18 önemli 36 Okinawalı 18 her 35 dünya 17 önce 33 fazla 17 kullanmak 32 güzel 17 demek 31 kişi 17 istemek 31 maç 17 zaman 30 dede 16 ilk 29 ünlü 16 olmak 29 yüzde 16 başlamak 28 arı 15 büyük 27 ben 15 Facebook 27 eski 15 çalışmak 25 hayat 15 saat 25 meslek 15 iki 24 televizyon 15 üzeri 24 yemek 15 almak 23 arkadaş 14 üç 23 görmek 14 yüzde 23 gün 14 aile 22 Türkiye 14 gerekmek 22 yaşamak 14 göre 22 yer 14 kadar 22 altı(sayı) 13 topaç 22 anadolu 13 bayram 21 bura 13 yaş 21 dönem 13 yeni 21 dört 13 beş 20 gibi 13 birçok 20 hem 13 108 iç 13 tarih 10 koymak 13 uzun 10 siz 13 ara (iç) 9 taraf 13 ara (zaman) 9 dakika 12 böylece 9 hastalık 12 devam etmek 9 Instagram 12 etkinlik 9 konuşmak 12 geçmek 9 masal 12 gelenek 9 mi 12 girmek 9 papatya 12 karşı 9 resim 12 kıyafet 9 sevmek 12 mutlaka 9 şu 12 müze 9 yapılmak 12 nazar boncuğu 9 Apollo 11 nişan 9 ay (zaman) 11 oynamak 9 bulunmak 11 picasso 9 buzdolabı 11 program 9 değil 11 rağmen 9 diğer 11 sen 9 elektrik 11 telefon 9 eser 11 vermek 9 iyi 11 yok 9 kendi 11 açık 8 küçük 11 anne 8 müzik 11 araç 8 nasıl 11 Avrupa 8 okul 11 az 8 Raju 11 bırakmak 8 sadece 11 bin (sayı) 8 sanat 11 boncuk 8 sayı 11 cam 8 ses 11 çeşitli 8 süre 11 çıkmak 8 şey 11 dikkat etmek 8 üniversite 11 doğmak 8 ya da 11 el (vucüt parçası) 8 baba 10 herkes 8 bilmek 10 ilgili 8 biz 10 isim 8 bulmak 10 kazanmak 8 çünkü 10 on 8 eğitim 10 onlar 8 film 10 ölçmek 8 fotoğraf 10 sağlıklı 8 gelin 10 seçim 8 kurmak 10 sınıf 8 soru 10 Şeker 8 şirket 10 takım 8 109 taş 8 Bilim insanı 6 torun 8 c (madde başı) 6 Yani 8 çay 6 zengin 8 damat 6 ad 7 dokuz 6 Ahmet Naç 7 evet 6 bakmak 7 geçirmek 6 baş (başlangıç) 7 genç 6 bile 7 hava 6 bölüm 7 iletişim 6 çalışma 7 kağıt 6 desen 7 keşif 6 dizi 7 kısa 6 doğru 7 ki 6 durum 7 kitap 6 düğün 7 kolesterol 6 farklı 7 makine 6 genellikle 7 mum 6 güneş 7 Olimpiakos 6 günümüz 7 olma 6 hemen 7 on yedi 6 heykel 7 ora 6 isimli 7 oyuncak 6 İstanbul 7 öneri 6 işte 7 özellikle 6 kalmak 7 pil 6 kanser 7 Piri Reis 6 Keşke 7 proje 6 kez 7 ressam 6 köy 7 sanatçı 6 mı 7 Semih 6 Mısır 7 sistem 6 Mozart 7 telgraf 6 öğrenmek 7 tüketmek 6 salon 7 usta 6 sembol 7 ülke 6 servis 7 verilmek 6 sıra (zaman) 7 yaşam boyu öğrenme 6 sürmek 7 yaşam 6 teknoloji 7 yazmak 6 tercih etmek 7 zenfecil 6 uçmak 7 ABD 5 yapabilmek 7 adlandırılmak 5 yedi 7 ağaç 5 a (madde başı) 6 ağlamak 5 akşam 6 alan (branş) 5 araştırma 6 albüm 5 ayrıca 6 alınmak 5 b (madde başı) 6 Amerika 5 Bell 6 anlatmak 5 110 araba 5 oğul 5 arka 5 oran 5 aynı 5 oyuncu 5 Bach 5 ödül 5 basket 5 öykü 5 bazen 5 özellik 5 Beethoven 5 pişmanlık 5 beri 5 robot 5 besin 5 sekiz 5 birbiri 5 sınav 5 birlikte (beraberinde) 5 su saati 5 Bol bol 5 su 5 böyle 5 şampiyonluk 5 bugün 5 şehir 5 büyük (yaşlı) 5 tam 5 çekiç 5 tasarruf 5 çizmek 5 tavsiye 5 denmek 5 tek 5 ders 5 Tiwitter 5 doktor 5 uygulama 5 dolayı 5 uzay 5 düşük 5 yakın 5 ekip 5 yaklaşık 5 ekran 5 yapılabilmek 5 elli 5 yapma 5 en (zarf) 5 yirmi beş 5 fark 5 yöre 5 geçmiş 5 yüz 5 geliştirmek 5 zor 5 giysi 5 ağırlık 4 görüşme 5 ağrı 4 göstermek 5 Alman 4 hafta sonu 5 Ankara 4 hediye 5 arttırmak 4 icat etmek 5 Aziz Yıldırım 4 icat 5 başka 4 ince 5 biraz 4 İngiltere 5 birkaç 4 İş görüşmesi 5 boşluk 4 kadın 5 boyunca 4 kahve 5 cep telefonu 4 kalp krizi 5 çevirmek 4 katılmak 5 davetli 4 kaya 5 değişmek 4 konuşma 5 destek 4 köpek 5 dışarı 4 kullanılmak 5 dolu 4 kum 5 duygu 4 kültür 5 dünyaca 4 müzisyen 5 eğitim atölyesi 4 111 elektrikli ev aleti 4 paylaşmak 4 eşya 4 popüler 4 etraf 4 renk 4 fakat 4 sabah 4 garanti belgesi 4 saray 4 gelecek 4 Semafor 4 geri 4 sıcak 4 giymek 4 sır 4 gölge 4 site 4 görüşmek 4 sofra 4 güneş saati 4 sorun 4 günlük 4 şimdi 4 haber 4 tamam 4 hafta 4 tanışmak 4 hâlâ (zaman) 4 taşımak 4 hareket 4 tatlı (isim) 4 hayal 4 toplamak 4 hiyeroglif 4 tören 4 ışık 4 Türk Lirası 4 içmek 4 uygun 4 iki bin on 4 üretilmek 4 ikram edilmek 4 ürün 4 ikram etmek 4 Van Gogh 4 İş 4 Vesely 4 izlemek 4 Watson 4 İzmir 4 yan 4 kalkmak 4 yarışma 4 kalori 4 yaşlılık 4 kapak 4 yetenek 4 kapı 4 yıkamak 4 karaciğer 4 yiyecek 4 katılım ücreti 4 yüzyıl 4 kına gecesi 4 açıklanmak 3 kız evi 4 açmak 3 Kilim 4 aday 3 kim 4 adet (sayı) 3 kötü 4 adlı 3 kule 4 aile büyüğü 3 kullanma 4 Akdeniz 3 Leonardo da Vinci 4 akraba 3 Mars 4 alabilmek 3 mektup 4 Ali Muhammed 3 Mısırlı 4 Almanya 3 oda 4 alt 3 Okinawa 4 altın 3 on dört 4 amaç 3 on iki 4 anlatılmak 3 Otomobil 4 arama - kurtarma 3 oturmak 4 aramak 3 öğrenme 4 araştırmacı 3 112 artık 3 Fazıl Say 3 atölye 3 fikir 3 Avrupa Birliği 3 fotoğraf çekmek 3 ayakkabı 3 garson 3 Aynı zaman 3 gece 3 bacak 3 gelişme 3 bal 3 getirilmek 3 başkan 3 gezdirmek 3 beğeni 3 gıda 3 beklemek 3 giyinmek 3 belirli 3 Google 3 belli 3 haberleşmek 3 Beren Saat 3 hal 3 bilgi 3 halı 3 bitki 3 halk 3 bitmek 3 hangi 3 Bozkurt 3 harçlık 3 böcek 3 hatta 3 Bu yüzden 3 hep 3 cam işçiliği 3 hızlı 3 cevap 3 hiç 3 çeşit 3 hiçbir 3 çiçek 3 IU 3 çini 3 içecek 3 çip 3 içermek 3 çubuk 3 iki bin altı 3 davul 3 iki bin on altı 3 defa 3 iki bin on dört 3 değiştirmek 3 iki yüz 3 deha 3 indirmek 3 denizci 3 İspanya 3 dinozor 3 izin vermek 3 diyabet 3 izlenmek 3 dokuma sanatı 3 kalem 3 dolap 3 Kalinic 3 dolar 3 kap 3 donanma 3 kapatmak 3 duymak 3 kat (kez) 3 düşmek 3 katılabilme 3 düşünmek 3 kına 3 ebru 3 kırk 3 eğer 3 Kız 3 eğitim modeli 3 kilise 3 ekim (ay) 3 kilo 3 elbette 3 koku 3 enerji 3 kol 3 Erasmus+ programı 3 kolay 3 erkek 3 konmak 3 ertelemek 3 konser vermek 3 evlenmek 3 kontrol etmek 3 113 konu 3 Tabak 3 korumak 3 takı 3 koşmak 3 telkari 3 kova 3 temizlemek 3 Kum saati 3 terlik 3 Kutup ayısı 3 tıklamak 3 laboratuar 3 tırtıl 3 mendil 3 uç 3 mesleki eğitim 3 Udoh 3 miktar 3 uluslararası 3 model 3 uygulanmak 3 modern 3 uymak 3 Morse Alfabesi 3 uzak 3 mutluluk 3 Uzman 3 nokta 3 üretmek 3 Obrodovıc 3 üst 3 okumak 3 üye olmak 3 okuyabilmek 3 üzülmek 3 olay 3 veya 3 omega 3 yan (beraber) 3 on beş 3 yanı sıra 3 on bir 3 yaşlanma 3 on sekiz 3 yavaş 3 on üç 3 yaz 3 organizasyon 3 yazı 3 Osmanlı 3 yetişkin 3 otuz beş 3 yiğit 3 oynanmak 3 zorlu 3 öğretmen olmak 3 açıklamak 2 öğretmen 3 ad 2 ölüm 3 adres 2 örnek 3 ağ(internet) 2 özel 3 ağız 2 Panathinaikos 3 ağlama 2 para 3 ait 2 parça 3 akma 2 pişman 3 akmak 2 rahat 3 alma 2 Ramazan Bayramı 3 alt yapı 2 Ranço 3 altmış dört 2 renkli 3 altmış 2 sayesinde 3 amca 2 seçmek 3 ameliyat 2 seksen 3 Amerikan 2 sohbet etmek 3 ancak 2 soyunma odası 3 anlam 2 spor 3 anne olmak 2 su altı şehri 3 anneannem 2 sürekli 3 Antıc 2 şair 3 anti-oksidan 2 114 arasında olma 2 cetvel 2 arıza 2 Christy 2 armoni 2 ciddi 2 artı 2 cihaz 2 artmak 2 cisim 2 asla 2 çalma 2 Asya 2 çamaşır 2 aşağı 2 çekmek 2 aşama 2 çıkarmak 2 aşırı 2 çift (eş) 2 atmak 2 çini sanatı 2 Avrupalı 2 Çinli 2 Avustralya 2 çizgi film 2 ayarlamak 2 çocuklu 2 ayrılmak 2 çocukluk 2 azaltmak 2 çoğunluk 2 bakım 2 çorap 2 balık 2 çözmek 2 basketbol 2 Datome 2 Baskonia 2 değerli 2 Başarı Elektronik 2 değişiklik 2 başarı 2 delik 2 başarılı 2 denizcilik 2 başrol 2 derece 2 bayrak 2 dert 2 bayramlaşmak 2 desibel 2 bayramlık 2 desteklemek 2 bebek 2 dev 2 beklenmek 2 dış 2 bel çevresi 2 dikkatli 2 benzemek 2 dinleme 2 bilgisayar 2 DNA 2 bilim dünyası 2 doğu 2 bilimsel 2 dökmek 2 bin dokuz yedi 2 dönmek 2 bin dokuz yüz kırk beş 2 dramatik 2 bin dokuz yüz seksen bir 2 düğün alayı 2 bir ara 2 dünya çapı 2 Birch 2 dürüst 2 birikim 2 düşman 2 birinci olmak 2 düşünce 2 blok 2 efendim 2 Bogdonovıc 2 ekmek (besin) 2 bozuk 2 ekonomik program 2 bölge 2 elde etmek 2 Bölgesel 2 elektrik enerjisi 2 böylelikle 2 elektrikli yılan balığı 2 bulaşık 2 emek 2 bulut 2 emeklilik 2 buyurmak 2 Emel Sayın 2 115 engellemek 2 hobi 2 erkek evi 2 hoca 2 erken 2 Hüsnü Şenlendirici 2 Esenler 2 ısrar etmek 2 eş (karı koca) 2 İbrahim Tatlıses 2 eşit 2 idiots 2 et 2 iki bin beş 2 etki 2 iki bin on yedi 2 etkilemek 2 iki bin yedi 2 etkili 2 iki bin 2 ev sahibi 2 İkinci Dünya Savaşı 2 ev sahipliği 2 ikinci yarı 2 eylül 2 ilaç 2 fayda 2 ilerlemek 2 Fenerbahçe Ülker Sports Ar. 2 İlginç olmak 2 Fenerbahçe Ülker 2 ilginç 2 form 2 ilham almak 2 Frida 2 İlk çeyrek 2 geleneksel 2 ilk olmak 2 gelme 2 imza atmak 2 genel 2 inanç 2 getirmek 2 inanılmak 2 gezmek 2 inanmak 2 gömlek 2 İngiliz 2 görebilmek 2 inşallah 2 göz deseni 2 işaret 2 Graham Bell 2 işçi 2 grip 2 İtalyan 2 Grundtvig programı 2 iyi günler 2 Guernica 2 Japonya 2 güç 2 kalite 2 gümüş 2 kalma 2 gün 2 kalp 2 gündüz 2 Kanada 2 güney 2 karakter 2 güzellik 2 Karamanlı 2 hafif 2 kaybetmek 2 hakkında 2 kemer 2 halen 2 Kenan İmirzalıoğlu 2 hamam böceği 2 Kendi kendine 2 hareket etmek 2 kent 2 harita 2 kırık 2 Harvard 2 kırılma anı 2 havlu 2 kırk dört 2 hayvan 2 kısım 2 hazırlık 2 kıta 2 Helikopter 2 kızmak 2 henüz 2 kimi 2 Hindistan 2 kişilik 2 hissetmek 2 klasik 2 116 Klimalı 2 öğretmenlik 2 kod 2 ömür 2 komşu 2 Ön 2 konma 2 önlem 2 korunmak 2 öteki 2 köşe 2 özgürce 2 köşeli 2 parmak 2 Krieger 2 pek 2 kural 2 peki 2 kurdele 2 piyano 2 kurulmak 2 Plüton 2 kurum 2 porsiyon 2 kutlanmak 2 Printezis 2 Kübist 2 Rahmi Koç 2 liste 2 rapor 2 maalesef 2 reklam 2 Mantzaris 2 resim yapma 2 mavi 2 Roma 2 medeniyet 2 Rusya 2 mekan 2 sade 2 merkez 2 sağlamak 2 mesaj vermek 2 sağlık 2 meşhur 2 saha 2 mevsim 2 sahip 2 meyve 2 saklamak 2 mezun olmak 2 santimetre 2 Mike Kirieger 2 satın almak 2 milattan önce 2 sebep olmak 2 milyon 2 sebze 2 Mirkelam 2 Semih Bey 2 misafirlik 2 sert 2 mu 2 sezon 2 mum saati 2 sıcaklık 2 mutlu 2 sık sık 2 mühendislik bölümü 2 sıkça 2 müzik eğitimi 2 sıkıntı 2 Norveç 2 sıra (düzen) 2 Nunnally 2 sıradan 2 OAKA Salonu 2 sigara 2 Okan Bayülgen 2 simge 2 okuma 2 Sinem Güven 2 olabilmek 2 sinirli 2 oluşmak 2 sivri 2 orta 2 siyah 2 oturma odası 2 size 2 otuz dört 2 soba 2 otuz iki 2 soğuk algınlığı 2 oyun 2 soğuk 2 oyunculuk 2 sokak 2 Ozan Balaban 2 sosyal ağ 2 117 sosyal medya 2 uygulamak 2 söylemek 2 uyumlu olmak 2 söylenmek 2 uyumlu 2 Spanaolıs 2 uzatmak 2 spor salonu 2 üç yüz altmış 2 spor yapmak 2 Ülker Sports Arena 2 staj yapmak 2 üzgün 2 sürpriz 2 vakit 2 sürücü 2 vazgeçmek 2 süsleme sanatı 2 ve benzeri 2 Systrom 2 Viyana 2 şampiyon ol- 2 Volt 2 şans 2 Volta 2 şarkı 2 vurgulamak 2 şık 2 vücut 2 şöyle 2 yabancı dil 2 tabii 2 yabancı 2 tablo 2 yağlanma 2 takılmak 2 yaprak 2 takım elbise 2 yaratıcılık 2 takmak 2 yardım almak 2 tamamlamak 2 yardım 2 taraftar 2 yardımcı 2 Tarkan 2 yarı 2 tarz 2 yaş grubu 2 taze 2 yaşında olma 2 teklif 2 yaşlı 2 tel 2 yatırımcı 2 telefon etmek 2 yatmak 2 temiz 2 yaygın 2 temizlik 2 yazma 2 tercih danışmanı 2 Yeni Zelanda 2 teşekkür etme 2 yenmek 2 teşekkürler 2 yer almak 2 The Facebook 2 yerinde olmak 2 THY Euroleauge 2 yerleştirilmek 2 ton 2 yine 2 toplam 2 yirmi 2 toz 2 yolculuk 2 turne 2 Yonca Evcimik 2 tüketme 2 yorulmak 2 tüm 2 yorum 2 türkü 2 yönetmek 2 uçan otomobil 2 yöntem 2 uğraşmak 2 Yunan 2 uğur 2 yüksek 2 ulaşma 2 zarar görme 2 ulaşmak 2 ziyaret edil- 2 unutmak 2 ziyaret 2 uyarıcı 2 Zuckerberg 2 118 zurna 2 amatör 1 A vitamini 1 ameliyat ol- 1 A.W.Med 1 Amerikalı 1 Aamir Khan 1 ampul 1 abla 1 an 1 Abydos 1 anı 1 acaba 1 AnkaraDevletKonservatuarı 1 Acı Hayat 1 Anne Dufour 1 acı 1 Antik Yunan 1 acıklı 1 antrenman 1 acıkmak 1 ara (mesafe) 1 açı 1 aralık 1 açıklama 1 aranmak 1 ada 1 araştırma merkezi 1 Adana 1 araştırma 1 adet sancısı 1 araştırmak 1 adet (gelenek) 1 arena 1 adeta 1 Argo 1 affetmek 1 Arı ve Papatya 1 Agravanis, 1 arızalı 1 ağabey 1 arkadaş olmak 1 ağır 1 arkasına almak 1 Ağustos 1 arkeolog 1 Ahmet Düveroğlu, 1 art 1 Ahmet 1 Artık (madde) 1 ahşap 1 artma 1 aile hayatı 1 asıl 1 akciğer 1 asılmak 1 akıl hastanesi 1 aspirin reçetesi 1 aktarılmak 1 astronot 1 aktivite 1 Asyalı 1 akut 1 Aşık Veysel 1 Alacakaranlık 1 aşık 1 alan (yer) 1 aşk 1 Alerji 1 aşkın 1 Alessandro Volta 1 aşmak 1 Aleykümselam 1 atanmak 1 algılama 1 Ataşehir 1 alıcı 1 ateş tedavisi 1 alışveriş 1 ateş 1 Ali Doğan 1 Atina 1 Alo 1 atlatmak 1 Alper Bozkurt 1 Audi 1 altı yüz yirmi altı 1 ayak ayak üstüne atmak 1 altı yüz 1 ayak numarası 1 altın harf 1 aylık 1 Altın Kelebek 1 ayna 1 Altın Koza Film Festivali 1 aynı an 1 altın kural 1 ayrı 1 altmış beş 1 ayrılık 1 119 azalma 1 belge 1 B3 1 belli olmak 1 B6 1 bencil 1 baba evi 1 Bennett 1 bağ 1 benzeme 1 bağlanmış 1 benzin 1 bağlantı 1 besin kaynağı 1 bahane 1 beslenme 1 bahçe işi 1 Best Model Of Türkiye 1 bahçe 1 Best Model OF World 1 bahşiş 1 beste 1 bakabilmek 1 besteci 1 bakır 1 bestekar 1 bakış 1 beş bölü altı 1 bal yapmak 1 beş yüz yirmi 1 Ballbek 1 beyaz gömlek 1 banyo 1 beyaz 1 Barcelona 1 beyefendi 1 bardak 1 beyin felci 1 barındırmak 1 Beyin 1 barış 1 Beypazarı 1 barışma 1 biçim 1 Barok dönem 1 bilet 1 barok 1 bilezik 1 Barwise 1 bilgi vermek 1 basın 1 Bilim adamı 1 basit 1 bilinmek 1 basketbol maçı 1 bilişimci 1 basketbol salonu 1 Billboard 1 basketbol takımı 1 bin beş yüz altmış dört 1 basmak 1 bin beş yüz elli dört 1 baş müzik yöneticiliği yap- 1 bin beş yüz iki 1 baş (kafa) 1 bin dokuz altmış 1 başarılı ol- 1 bin dokuz yüz altmış dokuz 1 başarısız ol- 1 bin dokuz yüz doksan beş 1 başkaları 1 bin dokuz yüz doksan 1 başlama 1 bin dokuz yüz elli dört 1 Başvuru yap- 1 bin dokuz yüz elli 1 batı mutfağı 1 bin dokuz yüz kırk altı 1 bay 1 bin dokuz yüz on dört 1 bayan 1 bin dokuz yüz on yedi 1 Bayrak Sokak 1 bin dokuz yüz otuz dokuz 1 bayram geleneği 1 bin dokuz yüz otuz iki 1 bayram gezmesi 1 bin dokuz yüz seksen 1 bayram harçlığı 1 bin dokuz yüz yetmiş dört 1 bayram sabahı 1 bin dokuz yüz yetmiş iki 1 Beethoven 1 bin dokuz yüz yetmiş 1 beğenilmek 1 bin dokuz yüz 1 bekletmek 1 bin dört yüz altmış dört 1 bel ağrısı 1 bin dört yüz doksan dokuz 1 120 bin dört yüz doksan üç 1 boya 1 bin dört yüz seksen bir 1 boyama 1 bin dört yüz seksen yedi 1 bozulmak 1 bin dört yüz yetmiş beş 1 böbrek hastası 1 bin dört yüz 1 Börek açmak 1 bin elli 1 Braunschweig Teknoloji Üniversites 1 bin sekiz yük kırk dört 1 bu yana 1 bin sekiz yüz altmış 1 Bulaşık makinesi 1 bin sekiz yüz bir 1 bulundurmak 1 bin sekiz yüz doksan beş 1 buluşmak 1 bin sekiz yüz doksan 1 Buna rağmen 1 bin sekiz yüz elli üç 1 bunalıma girmek 1 bin sekiz yüz kırk 1 büyükçe 1 bin sekiz yüz otuz beş 1 büyülü 1 bin sekiz yüz otuz 1 büyütmek 1 bin sekiz yüz yetmiş altı 1 camcılık 1 bin sekiz yüz 1 cami 1 bin yedi yüz elli altı 1 canlı 1 bin yedi yüz kırk dokuz 1 Cebeci 1 bin yedi yüz yetmiş 1 cephe 1 bin yedi yüz yirmi üç 1 cevabını vermek 1 bin yediz yüz seksen yedi 1 cevap bulmak 1 binmek 1 cevaplamak 1 bir an 1 Chappe 1 bir milyar 1 Christy Brown 1 bir şekil 1 Chupicuaro 1 bir taraf 1 civa 1 bir zaman 1 civar 1 birden (aniden) 1 Claude Chappe 1 birey olmak 1 coğrafi konum 1 Birinci Dünya Savaşı 1 Comenius programı 1 birleşmek 1 Comenius, 1 birleştirmek 1 Cornell Üniversitesi 1 bisiklet 1 coşku 1 biter bitmez 1 Cristoph Bach 1 bitim 1 cümle 1 bitirmek 1 çaba 1 bitişik 1 çabalamak 1 biyoloji atölyesi 1 çabuk 1 biyolojik sistem 1 çağ 1 Biyomedikal Mühendisliği 1 çağırabilmek 1 Boğaziçi Üniversitesi 1 çağırmak 1 bol 1 çalınmak 1 bombalama 1 çalışma 1 Bonn 1 çalıştırmak 1 boru 1 çalmak 1 Borys Ryzhyk 1 Çamaşır makinesi 1 Boston Üniversitesi 1 çarpabilmek 1 Boston 1 çarpmak 1 boya fırçası 1 çeşit çeşit 1 121 çeşitlilik 1 deneyim kazanmak 1 çevre 1 deneyimli 1 çeyiz 1 denilmek 1 çıkılmak 1 deniz aracı 1 çıkma 1 deniz kabuğu 1 Çiçek tarlası 1 Deniz Kabuğundan Tasarımlar1 çikolata 1 deniz ürünü 1 Çin 1 deniz 1 çinko 1 depresyon 1 çirkin 1 Derin dondurucu 1 çizgi 1 ders almak 1 çizilmek 1 dert etmek 1 çizim 1 Desibeli 1 çizme 1 destek olmak 1 çocuk felci olmak 1 detay 1 çoğu 1 deterjan 1 çorba 1 deva 1 çözüm 1 devam etme 1 çubuk 1 devam ettirmek 1 çünkü 1 devir 1 d vitamini 1 devre arası 1 dağ 1 devre 1 dahil olmak 1 dışı(harici) 1 daima 1 diğer taraf 1 dal 1 dijital saat 1 dalmak 1 dik 1 damat evi 1 dikkat çekmek 1 danışmak 1 dikkat edilme 1 danışman 1 dikkat 1 Daniel Hierrrezuelo 1 dikkate almak 1 dans etmek 1 dikkatini çekmek 1 dar 1 dikkatli olmak 1 dargın 1 dikmek 1 Dargınlık 1 dilim 1 David Brewster 1 din 1 davranış 1 dini tören 1 dayanmak 1 dinleme becerisi 1 değer 1 dinlemek 1 Değerlendirme 1 dinlenme 1 Değişik 1 dinleyici 1 değişim 1 dirençli 1 değiştirme 1 disleksi 1 dekorasyon 1 diş ağrısı 1 Deli Yürek 1 diyabetik ol- 1 demek 1 diyet 1 demir 1 dizi film 1 Demirel Apartman 1 dizüstü bilgisayar 1 demlenmek 1 doğal 1 deneme 1 doğru 1 denemek 1 doksan beş 1 122 doksan 1 El Toro 1 doktora eğitimi 1 el yapımı 1 dokumak 1 elbise 1 dokuz bin 1 ele geçirme 1 dolaşmak 1 elektrik gerilimi 1 doldurmak 1 elektrik gücü 1 dolma 1 Elektrik ve Bilgisayar Mühendisliği 1 domates 1 Elektrik veElektronik Mühendisliği 1 donmak 1 elektrikli aletler 1 dost 1 elektrikli saat 1 döner dönmez 1 elektrikli telgraf 1 dört yüz altmış milyon 1 eleme 1 drama 1 En İyi Erkek Oyuncu 1 Drexel Üniversitesi 1 Endikasyon 1 duman 1 endüstriyel ülke 1 durmak 1 enfeksiyon 1 durmalı 1 engellenmek 1 duygusal 1 enkaz 1 duygusallık 1 Entegre Biyonik Mikro Sistemi1 duyma 1 Erasmus programı 1 duyulmak 1 Erasmus 1 düğün adeti 1 eser vermek 1 düğün geleneği 1 esinlenmek 1 dünya birincisi olmak 1 Eski Mısır 1 Dünya haritası 1 eski olmak 1 dünyaya gelmek 1 eskiden(zaman) 1 dürüstlük 1 esrarengiz 1 düşünülmek 1 eşlik 1 düşürme 1 etek (yamaç) 1 düşürmek 1 etiket 1 düz 1 etiketli 1 düzenlemek 1 etkileme 1 düzenli 1 etkili olma 1 e- posta 1 etkinlik 1 E vitamini 1 etme 1 Ebru Sanatı 1 Euroleague 1 Ege Denizi 1 ev aleti 1 eğitim desteği 1 ev daveti 1 eğitim dünyası 1 ev eşyası 1 eğitim müzesi 1 evlenecek 1 eğitim sistemi 1 Ezel 1 eğlence 1 fakir 1 eğlenceli 1 Farhan 1 eklemek 1 fark yaratmak 1 ekmek arası 1 fark yemek 1 eksiklik 1 fatura 1 El dokuması 1 fen 1 el emeği, göz nuru 1 Fenerbahçe 1 el öpme 1 Fenerbahçeli 1 El öpmek 1 fetih 1 123 Fırın 1 gezegen 1 fırlatmak 1 Gezici 1 fırsat 1 gezilmek 1 fil 1 gidebilmek 1 final 1 giyim 1 Firavun 1 gizlenmek 1 firma 1 Glenn Curtiss 1 fizikçi ol- 1 görev 1 Fizikçi 1 görevlendirmek 1 fiziki koşul 1 görme yetisi 1 fiziksel 1 görme 1 Floransa Festival 1 görülmek 1 format 1 görüntü 1 fosfor 1 görüşmek üzere 1 fotoğraf çekebil- 1 gösterilmek 1 fotoğraf çekme 1 götürme 1 fotoğraf düzenleme 1 götürmek 1 fotoğraf düzenlemek 1 göz teması kur- 1 fotoğraf makinesi 1 gözden kaybol- 1 fotoğraf yükleme 1 gram 1 fotoğraf 1 Green 1 fotoğrafçı olmak 1 Grenadalı 1 fotoğrafçı 1 Guiness Rekorlar Kitabı 1 Fransız 1 güçlü 1 Frida Kahlo 1 güçlük 1 galip 1 güler yüzlü 1 anti altı 1 gün yüzü 1 garanti kapsamı 1 güncel olay 1 gazeteci 1 güncellemek 1 gebelik 1 günden güne 1 geç 1 güneş ışını 1 geçerli 1 güneşli 1 geçim 1 Güney Doğu Asya 1 geçirme 1 günlerce 1 geçiş 1 günlük hayat 1 geçme 1 güvercin 1 geleneksel sanat 1 güzel huylu olmak 1 geleneksel tıp 1 güzel sanat 1 geleneksel yöntem 1 Güzel Sanatlar Okulu 1 gelişim 1 güzelce 1 gelişmek 1 haberleşme aracı 1 geliştirilmek 1 Hacı Ali Mehmed 1 Gençlik 1 hakem 1 geometrik 1 haksızlık 1 gerçek olabilmek 1 hal hatır 1 gerçek 1 halay çekil- 1 gerçekleşmiş olmak 1 halhal 1 gerekli 1 halk oyunu 1 geri dönmek 1 hamur 1 geri gelmek 1 harcamak 1 124 hareket edebil- 1 ısrar 1 hareket etme 1 ızgara 1 harf harf 1 icat olmak 1 harika 1 iç mekan 1 haritacı 1 içat etmek 1 Harvard Üniversitesi 1 içeri 1 has 1 içerik 1 hasta 1 içilmek 1 hastalık dönemi 1 içki 1 hatıra 1 idari iş 1 hatırlamak 1 ideal 1 hava almak 1 ihtiyaç 1 hava atmak 1 iki bin beş yüz 1 hava şartı 1 iki bin bir 1 Hayal gücü 1 iki bin dokuz 1 Hayallerle Dolu Küçük Evler 1 iki bin dört 1 hayat boyu 1 iki bin iki 1 haydi 1 iki bin on sekiz 1 Haydn 1 iki bin on üç 1 hayranlık 1 iki bin sekiz 1 hazır şeker 1 iki bin yirmi 1 hazırlamak 1 iki buçuk milyon 1 hazırlanmak 1 iki milyon 1 hediye edebil- 1 iki yüz on iki 1 hediye edil- 1 ikili 1 hekim 1 ikinci çeyrek 1 hekimlik 1 ikram 1 hemen hemen 1 ilaç olma 1 hepsi 1 ilaç tedavisi 1 hesaplamak 1 ilçe 1 heykeltıraş ol- 1 iletişim kurmak 1 heykeltıraş 1 ilgi çekmek 1 hız 1 ilgi görmek 1 hikâye 1 ilgi 1 Hindistanlı 1 ilgilenmek 1 Hint Okyanusu 1 ilk olma 1 hiperaktif 1 İlk pil 1 Hitit 1 İltihaplı 1 hizmet vermek 1 imkansız 1 hocalık 1 incelemek 1 hoparlör 1 inmek 1 horon 1 insan hakları 1 hoş gelmek 1 insan olmak 1 hoşlanmak 1 insanoğlu 1 hoşsohbet 1 internet sitesi 1 HowStuffWorks 1 internet 1 Hünerli 1 ip 1 ısı 1 iple çekmek 1 ısınmak 1 istek 1 ısıtma 1 İsveç 1 125 işe başlamak 1 karar verebil- 1 işitme kaybı 1 karar vermek 1 işleme 1 Karayipler 1 işlemek 1 karbon 1 işlenmek 1 karı (kadın) 1 işletmeci 1 karın obezitesi olmak 1 işletmek 1 karın obezitesi 1 itibaren 1 karın 1 izin almak 1 karşılanmak 1 izin istemek 1 karşılık vermek 1 İzlanda 1 karşılıklı 1 izlenebilmek 1 kartograf 1 İznik 1 kasaba 1 jeoloji 1 Kasım 1 Jetgil 1 katılma 1 Johann Sebestian Bach 1 katkı sağlamak 1 Joseph Henry 1 kaydolmak 1 Julıe Mattison 1 kayıt olabilmek 1 Julıe 1 kaynak 1 Kabadayı 1 kazanç 1 kabile 1 kazanma 1 kabul etmek 1 Keçi 1 kaç 1 kedi 1 kaçınmak 1 kelime 1 kaçırmak 1 Kemal Reis 1 kaçmak 1 kemancılık 1 kağıt 1 kemençe 1 Kahlo 1 kenar 1 kahvaltı 1 kesmek 1 kahvaltılık 1 kestane 1 kalabilmek 1 keşfetmek 1 kalacak 1 Kevin Sysyroom 1 kaldırılmak 1 keyifli 1 kalsiyum 1 kına yakma 1 kamçı 1 kına yakmak 1 kampüs 1 kıpır kıpır 1 kan damarı 1 kırk sekiz 1 Kan 1 kırklı 1 kanepe 1 kırmak 1 kanser olma 1 kırmaz 1 kapalı 1 Kırmızı 1 kapamak 1 Kısaca 1 kapanış konseri 1 kısmak 1 kapasite 1 kış 1 kapatılmak 1 kıymetli 1 kaptan 1 kızartabilmek 1 kaptanlık 1 kil 1 kar etmek 1 kilometre 1 Kara Toprak 1 kilometrekare 1 Karadayı 1 kimse 1 126 Kimyasal enerji 1 kullanıcı hatası 1 Kingoodie 1 kullanıcı 1 kir 1 kullanım kılavuzu 1 kiralamak 1 kullanım 1 kirli olma 1 kullanma kılavuzu 1 Kitab-ı Bahriye 1 kum taşı 1 kitapçı 1 kumaş 1 klasik kültür 1 kuralcı 1 Klasik müzik 1 kuru ortam 1 Klima 1 kuru sebze 1 klise çanı 1 kurucu 1 kodlama 1 kurulabilmek 1 kokmak 1 kurulu 1 kol düğmesi 1 kuruluş 1 kolaylaşmak 1 kurumak 1 kolesterollü 1 kurutma 1 kolye 1 kusursuzluk 1 komedi 1 kutlama 1 komisyon 1 kutu 1 konaklama 1 Kuzey Afrika 1 konforlu 1 kübist olmak 1 koni 1 küçük pil 1 konser 1 küçültmek 1 Kontrendikasyon 1 Kültür Elçisi 1 kontrol edilme 1 küpe 1 konu almak 1 küslük 1 konuk 1 Kütahya 1 Konuşan Heykeller 1 kütüphane 1 konuşma yeteneği 1 lacivert 1 korku 1 lastik 1 koro 1 Laurence Wittner 1 korse 1 layık görülmek 1 koruyucu cam 1 lazım 1 koyu renkli 1 led ekran 1 koyu 1 Leipzig Thomas Kilisesi 1 koyun peyniri 1 leke 1 kök 1 lekel 1 kökenli 1 Leopold Mozart 1 köşk 1 lezzetli 1 kötülük 1 Lihtenştayn 1 köy meydanı 1 lira 1 Kral Afred 1 lise eğitimi 1 kral 1 lise 1 kravat 1 loca 1 Kristof Colomb 1 lokanta 1 kronik hasta ol- 1 lokum 1 kucak 1 Louis Wain 1 kucaklaşmak 1 Lübnan 1 kukla 1 lütfen 1 kullanabilmek 1 macera 1 127 maceralı 1 momolit 1 madde 1 Morse 1 maden 1 motif 1 magnezyum 1 Mustafa Kemal Mahallesi 1 mağlubiyet 1 mutfak 1 mahalle 1 mutlu etme 1 makas 1 mutlu etmek 1 makyaj 1 mutsuz etmek 1 Malezya 1 muz 1 malzeme kullanılmak 1 mücadele et- 1 malzeme 1 mücevher 1 Manchester Salford Üniversitesi1 mühendis olma 1 mani 1 mühendislik 1 mankenlik 1 mülakat 1 Maori 1 mümkün 1 Mardin 1 müsaade istemek 1 Mark Zuckerberg 1 Müslüman 1 masa başı iş 1 Müze Eğitimi Projeleri 1 matbaa atölyesi 1 müzik aleti 1 matematik dünyası 1 müzik bilimi 1 mavi dönem 1 müzik enstrümanı 1 mayıs 1 Naç 1 Mehmet AkifErsoy İlkokulu 1 nadir 1 Mehmet 1 Nazarköy 1 mekanik saat 1 Ne olursa ol- 1 Meksika 1 neden olmak 1 Melih Mahmutoğlu 1 nedir 1 Merhaba 1 nere 1 mesaj 1 nerede 1 metal 1 nesne 1 metre 1 neşeli neşeli 1 metrekare 1 nevrajlı siyatik 1 meydan 1 Nişan adeti 1 meyve bahçesi1 nişan yüzüğü 1 Microsoft 1 nişanlandırmak 1 mide bulantısı 1 normal 1 mide ülseri 1 North Carolina State Üniversitesi1 mide 1 numaralı 1 migren 1 o halde 1 mikrodalga fırın1 o kadar 1 milat 1 obezite 1 millet 1 Obra 1 Milutinov 1 Odeo 1 mimar 1 oh be 1 mimari 1 Okinawa Rejimi 1 mineral 1 okul eğitimi 1 mis gibi 1 Olegs Latisevs(Letonya) 1 Misafir kalmak 1 olmalı 1 mobil 1 olumlu 1 Moğol 1 oluşturulmak 1 128 on altı milyon altı yüz bin 1 Panama 1 on altı 1 Papanikolaou 1 on bin 1 Papapetrou 1 on yedi milyon 1 parasal 1 ordu 1 parçası olabil- 1 orkestra şefliği 1 Paris 1 orman 1 paslaşmak 1 orta öğrenim 1 pasta 1 ortam 1 paylaşabilmek 1 ortaöğretim 1 paylaşım 1 ortaya çıkmak 1 Paylaşma 1 oruç 1 pazar 1 Osman Sınav 1 pazarlama 1 oto portre 1 pembe dönem 1 otomatik otoyol 1 pembe 1 otuz dokuz 1 pencere 1 otuz üç 1 perde 1 otuz yedi 1 Periyodik bakım 1 oyun oynamak 1 Pers 1 Ödeme 1 peynir 1 ödemek 1 PISA 1 öğlen 1 pişirmek 1 öğrenim 1 pişmek 1 öğretim 1 piyanist 1 öğretmek 1 piyano albümü 1 öğüt 1 Planlama 1 öksürük 1 planör 1 öksüz kalmak 1 posta teşkilatı 1 öldürebilmek 1 potasyum 1 ölebilmek 1 priz 1 ölmek 1 profesör ol- 1 ön 1 profesör 1 öncelikle 1 profesyonel 1 öncesi 1 projektör 1 öne geçmek 1 prototip 1 önem verilmek 1 psikoloji 1 önem verme 1 radyatör 1 önü kesilmek 1 rahat etme 1 öpmek 1 rahat etmek 1 örf 1 rakam 1 örneğin 1 rap müzik 1 örnek olmak 1 rastlanmak 1 özen göster- 1 rehber olma 1 özetlemek 1 rehber öğretmen 1 özgeçmiş 1 rehberlik 1 özgü 1 rengarenk 1 özgürleştir- 1 renklendirmek 1 özür dilemek 1 resim öğretmeni 1 Pablo Picasso 1 resim yapmak 1 pahalı olabil- 1 resmiyet 1 129 ressam olmak 1 sekiz yüz 1 restoran 1 seksen altı 1 risk 1 selamünaleyküm 1 robot yardımcı 1 Selçuklu 1 roket bilimci 1 Semih Erdoğan 1 rol alma 1 sensör 1 romantik dönem 1 seramik sanatı 1 romantizm 1 sergilemek 1 romatizmal 1 sergilenmek 1 ruhsal 1 Serin 1 ruj 1 ses tonu 1 rüya 1 seslenmek 1 saatçi 1 sevdirmek 1 saç 1 sevgi 1 sağır olma 1 sevinç 1 sağır 1 sevme 1 sağlayabilmek 1 sık 1 sağlık koşulu 1 sıkı 1 sahip olmak 1 sınıf öğretmeni 1 sakatlık 1 sınırlama 1 sakıncalı 1 Siirt 1 Sakin olmak 1 Silikon Vadisi 1 salata 1 sindirim sorunu 1 salıncak 1 sinema filmi 1 Salzburg 1 sinir 1 samimi olmak 1 sinsi 1 Samuel Morse 1 sinyal 1 San Francisco 1 Skoç A. Bain 1 sanat dalı 1 Skorboard 1 sanatçı olmak 1 Sloukas 1 saniye 1 sodyum 1 Sarı lacivertliler 1 soğan 1 sarımsak 1 soğumak 1 sarma sarmak 1 soğutma 1 sarmak 1 sohbet edilmek 1 satın alınmak 1 Sol Ayağım 1 satmak 1 solmak 1 savaş gemisi 1 son çeyrek 1 Savaş 1 son vermek 1 savaşmak 1 sona ermek 1 sayfa 1 sonlandırmak 1 saygı 1 Sonuç 1 saygın 1 sonuçlanmak 1 sayılık 1 sorabilmek 1 saz ustası 1 sormak 1 sebep 1 sorulmak 1 seçebilme 1 sorumlu 1 Seçecek 1 sorunlu 1 seçme 1 sosyal beceri 1 Seda dergisi 1 sosyal 1 130 soya 1 tansiyon 1 Söz kesme 1 tapınak 1 söz kesmek 1 tarihçi 1 söz 1 tarihi eser 1 sözlük anlamı 1 tarihi 1 sponsor 1 tarla 1 stajyer 1 tartışmak 1 su altı köyü 1 tasarım 1 su çiçeği 1 tasarlamak 1 su kabağı 1 taslak 1 Su yosunu 1 taşıt 1 susmak 1 taşma 1 susturma 1 tatlı dilli 1 sürdürmek 1 tatlı kaşığı 1 süreç 1 tatlı(sıfat) 1 sürülmek 1 tatma 1 süslenmek 1 tavan 1 Systrom 1 tavsiye etmek 1 şampiyon hoca 1 tebrik edilmek 1 şampiyon kulüp 1 tebrik etmek 1 şampiyon oyuncu 1 tecrübe 1 şampiyonluk maçı 1 tedavi 1 şampiyonluk 1 tehlike 1 Şampiyonluk 1 tehlikeli 1 şaşırtmak 1 tek başına 1 şeker hastalığı 1 tek tek 1 şeker kasesi 1 teklif etmek 1 şenlik 1 teknik 1 şık olmak 1 teknolojik 1 şiir 1 tekrar 1 şimdilik 1 telaş 1 şizofren olmak 1 telefon edil- 1 tabaka 1 telefon numarası 1 tahıl ürünü 1 televizyon izle- 1 Tahta bacak Frida 1 televizyon servisi 1 tahta 1 telsiz 1 takım olmak 1 temel amaç ol- 1 takipçi 1 temiz olma 1 taksit 1 temizlenmek 1 tam olmak 1 temsilci 1 tamamen 1 tenis 1 tamamı 1 teori 1 tamamlanmak 1 tepe 1 tamir edilebilmek 1 tepki göster- 1 tamir etmek 1 tercih edebil- 1 tamir 1 tercih 1 tanıma 1 terlemek 1 tanımak 1 Terrafugia 1 tanınmak 1 ters 1 tank 1 tesadüfen 1 131 test etme 1 Uzun Hikâye 1 teşvik edilmek 1 uzunluk 1 THY Avrupa Ligi 1 ücret 1 tıkanma 1 ücretsiz olmak 1 tıkanmak 1 üç bin 1 Tıp 1 üçüncü çeyrek 1 tıpkı 1 ün 1 tokalaşmak 1 ünlü olmak 1 Tolıopuolos 1 üretebilmek 1 toprak 1 üretken 1 torba 1 ürettirmek 1 toz mermer 1 ütü 1 trafik kazası 1 üyelik 1 Transition 1 vade 1 tribün 1 Vail 1 tropikal bölge 1 vaka 1 tulum 1 vakit geçirmek 1 turist 1 vazgeçilmek 1 tutarlı 1 vazo 1 tutmak 1 veda etmek 1 tuzlu su çökeltisi 1 vefat etmek 1 tür 1 veli 1 Türk mutfağı 1 Venedikli 1 türkücü 1 verebilmek 1 türlü 1 verimli 1 ucuz 1 verimlilik 1 uçak 1 video 1 uçan araba 1 Viru 1 uçurmak 1 vitamin 1 uçurtma 1 Volta pili 1 uğraş 1 Wain 1 Ukrayna 1 Waldemar Julsrud 1 ulaşabilmek 1 Waters 1 ulaştırmak 1 Werner von Braun 1 Ulusal Otomatik Yol 1 yağ 1 umut 1 yağlı 1 unvan 1 yakın (akraba) 1 Ursula Loyer 1 yakıp söndürmek 1 Ursula 1 yaklaşım 1 uyanmak 1 yaklaşmak 1 uyarlama 1 yalnız 1 uyarlamak 1 yangın alarmı 1 uygarlık 1 yanlış 1 uygun kullanmak 1 yanmak 1 uygun olma 1 yansımak 1 uyku 1 yapabilme 1 uyumak 1 yapay 1 uyumlu olma 1 yapı 1 uzamak 1 yapım 1 uzay aracı 1 yaptırılmak 1 132 yaptırmak 1 yol gösterici 1 yaratmak 1 yol 1 yardım istemek 1 You Jiangu 1 yardımcı doçent olmak 1 Young 1 yarıda bırakmak 1 yön 1 yarım 1 yönetici 1 yarın 1 yönetmen 1 yarış 1 Yukarı 1 yaslanmak 1 yumurta kabuğu 1 yaşam biçimi 1 yumuşak 1 yaşanmak 1 yuvarlak 1 yaşlanmak 1 yüklemek 1 yatak 1 yüksek lisans 1 yavaş yavaş 1 yüksek öğretim 1 yavru 1 yükseklik 1 yayılmak 1 yükselmek 1 yazar 1 yürümek 1 yazı yazma 1 yürütmek 1 yazılı kural 1 yürüyüş 1 yelek 1 yüz altmış 1 yeme 1 yüz bin 1 yemek kültürü 1 yüz elli bin 1 yemek(aş) 1 yüz elli iki 1 yemiş kabuğu 1 yüz elli 1 yenilgi 1 yüz otuz beş 1 yenilmezlik 1 yüz ölçümü 1 yer edinmek. 1 yüz seksen 1 yerleşim yeri 1 yüz yıllarca 1 yerli 1 yüz yüze 1 yeşil çay 1 yüzde altmış 1 yetenekli 1 yüzde elli 1 yeterli 1 yüzde otuz iki 1 yeterlilik 1 yüzde seksen 1 yetinmek 1 yüzmek (deniz) 1 yetişkin eğitimi 1 yüzük 1 yetişmek 1 zahmet 1 yetmiş dört 1 zar 1 yıldırım 1 zarar vermek 1 yıldız 1 zarar 1 yılın Bestecisi 1 zarif 1 yılın Piyanisti 1 zaten 1 Yine Sensiz 1 zemin 1 yirmi altı 1 zenginlik 1 yirmi bin 1 zevkli 1 yirmi dokuz 1 zeybek 1 yirmi dört bin 1 zihin 1 yirmi sekiz 1 zihinsel 1 Yirmi üç 1 zil 1 yirmi yedi 1 ziyaret etmek 1 yol almak 1 zorlamak 1 133 zorlayıcı 1 Erasmus+ 1 zorluk 1 888 1 1112 1 zorunda kalmak 1 0589 999 80 80 1 elektrik 1 134 Ek: 2 Türkçeye Yolculuk B1 Ders Kitabındaki Okuma Metinlerinin Kelime Sıklığı ve 212 araç 22 bir 210 gerekmek 22 bu 149 önemli 22 de 142 spor 22 çok 99 yapılmak 22 olmak 85 doktor 21 ben 83 Ömer 21 için 79 yer 21 ile 61 on beş 20 demek 51 vücut 20 yapmak 49 bilmek 19 istemek 46 çıkmak 19 ne 44 dört 19 Karagöz 43 leylek 19 o 43 nasıl 19 var 43 okumak 19 sen 42 tilki 19 siz 42 baba 18 gelmek 38 hasta 18 konu 38 on 18 insan 37 Türkiye 18 başlamak 34 Ahmet 17 sonra 34 biri 17 çocuk 33 değil 17 daha 33 geçmek 17 gitmek 33 gibi 17 mi 33 gün 17 adam 32 İstanbul 17 almak 32 kitap 17 iyi 32 sağlıklı 17 en 31 vermek 17 ülke 31 birçok 16 hem 30 düşünmek 16 toplantı 30 hayat 16 yıl 29 kaza 16 her 27 veya 16 önce 27 bilgi 15 Hacivat 26 hal 15 üç 26 iç 15 zaman 26 İlk 15 iki 24 kenar 15 iş 24 kuş 15 ama 23 sempozyum 15 film 23 su 15 söylemek 23 sürücü 15 yemek (aş) 15 Abdullah 14 135 ayrıca 14 trafik 11 biraz 14 yok 11 bulunmak 14 avcı 10 çünkü 14 bakmak 10 diğer 14 bazı 10 dünya 14 belli 10 eğer 14 biz 10 ev 14 büyük 10 güzel 14 girmek 10 mı 14 kadar 10 Mustafa Kutlu 14 mutlaka 10 saat 14 olma 10 televizyon 14 otel 10 yazmak 14 öğüt 10 ayrılmak 13 peki 10 bavul 13 plastik 10 çalışmak 13 sağır 10 efendim 13 söz 10 kan bağışı 13 şimdi 10 müdür 13 Tarık Akan 10 sevmek 13 Ünlü 10 Son 13 yardımcı olmak 10 yaş 13 yemek (fiil) 10 fazla 12 arkadaş 9 görmek 12 artık (zaman) 9 hakim 12 aynı 9 hakkında 12 az 9 ise 12 elbette 9 kan 12 getirmek 9 kullanmak 12 hangi 9 Mehmet 12 hiç 9 meyve 12 ilgili 9 Onlar 12 kardeş 9 proje 12 ki 9 satıcı 12 mu 9 şey 12 Numan Ayyıldız 9 şu 12 okuma 9 taraf 12 pek 9 üzeri 12 polis 9 yan 12 sağlamak 9 ancak 11 tüm 9 evet 11 uçak 9 herkes 11 yol 9 ihtiyaç 11 ad 8 konferans 11 an (zaman) 8 konuşma 11 Antrenör 8 protein 11 ay (zaman) 8 şehir 11 başka 8 Teoman 11 besin 8 trafik kazası 11 beş 8 136 birbiri 8 Melike 7 Buyurmak 8 meydana gelmek 7 çevre 8 neden 7 dakika 8 ödev 7 dikkat et- 8 ölüm 7 durum 8 özellikle 7 eş 8 para 7 gece 8 perde 7 katılmak 8 sanat 7 kırk 8 soru 7 kim 8 sunucu 7 komşu 8 süre 7 koymak 8 şair 7 kullanılmak 8 şart 7 Kural 8 şekil 7 miktar 8 takmak 7 neden olmak 8 teklif 7 oh 8 tiyatro 7 ölmek 8 uymak 7 özellik 8 uzun 7 plastik atık 8 üzerine 7 sadece 8 yaralanmak 7 sonuç 8 Zehra 7 sorun 8 ara (iç) 6 tarih 8 beklemek 6 tekrar 8 bulmak 6 Türkçe 8 bura 6 Uğur Mantu 8 Can 6 ürün 8 cep telefonu 6 ya da 8 çamaşır 6 yağ 8 dinlemek 6 yaşamak 8 doğru 6 yeni 8 dokuz 6 ABD 7 enerji 6 Andy 7 hazırlamak 6 anlamak 7 hemen 6 bagaj 7 hız 6 beslenme 7 iki bin on yedi 6 beslenmek 7 internet 6 devam et- 7 kararı vermek 6 emniyet kemeri 7 kaza yapmak 6 ev işi 7 kısa 6 Hacı Cavcav 7 kurmak 6 hanım 7 küçük 6 hayır 7 magazin 6 hızlı 7 mayıs 6 içmek 7 memur bey 6 işçi 7 mesafe 6 işlem 7 nere 6 kadın 7 ön 6 137 öncelik 6 ilgilenmek 5 roman 6 isim 5 sabah 6 iyi günler 5 salon 6 kabul etmek 5 sayı 6 kampanyaya 5 Sayın 6 karın 5 sebep 6 karpuz 5 sormak 6 karşılamak 5 tabii 6 kıyafet 5 tek 6 kilo 5 uygun 6 konuşmak 5 uzman 6 korumak 5 üzere 6 kullanım 5 üzüm 6 maalesef 5 Yabancı dil olarak Türkçe Öğretimi madde 5 Sempozyumu 6 masa 5 yanı (beraberinde) 6 mümkün 5 yedi 6 nasılsın? 5 adres 5 niçin 5 ağır 5 oda 5 akşam 5 oğul 5 alışkanlık 5 on yedi 5 allah 5 ora 5 alma 5 oyun 5 araştırma 5 önem vermek 5 asıl 5 özen göstermek 5 başkan 5 sağlık 5 bırakmak 5 seyahat 5 bilinmek 5 sıra 5 bol 5 şaşırmak 5 Bu yüzden 5 temel (başat) 5 bugün 5 tencere 5 cevap vermek 5 tür 5 çalışma 5 unutmak 5 çıkarmak 5 yaklaşık 5 Dergah dergisi 5 yanmak 5 dost 5 yaya 5 dönem 5 yazar 5 dönmek 5 yeterli 5 dönüşmek 5 yine 5 fayda 5 yolculuk 5 gerekli 5 yüz (sayı) 5 geri 5 zorunda 5 gölge oyunu 5 Acem 4 göre 5 aç 4 görüşmek 5 adaş 4 havaalanı 5 adım 4 hikâye 5 akıl 4 iki yüz 5 alabilmek 4 ilgi 5 alan (branş) 4 138 altı (sayı) 4 iş arkadaşı 4 amaç 4 işte 4 ara (zaman) 4 kalabalık 4 Arap 4 kalmak 4 artmak 4 kanser 4 basketbol 4 kapı 4 baş (yönetme) 4 karbonhidrat 4 bazen 4 karşı 4 belki 4 kasa 4 bile 4 kaybetmek 4 bin(sayı) 4 kız 4 bir türlü 4 kolay 4 birlik 4 kullanılma 4 Böyle 4 lira 4 bütün 4 malzeme 4 cam 4 manav 4 ceza 4 meraklı 4 çorba 4 minik 4 değiştirmek 4 mutfak 4 dikkat 4 müdür bey 4 diyet 4 nerede 4 dokuzuncu hariciye koğuşu 4 oynamak 4 doymak 4 oysa 4 el (organ) 4 öğrenmek 4 elinde (yanında) 4 öldürülmek 4 e-posta 4 öncelikle 4 erken 4 örnek 4 eşya 4 parça 4 et 4 planlamak 4 fakat 4 plastik poşet 4 farklı 4 sağlıklı beslenme 4 fikir 4 sayesinde 4 fotoğraf 4 sebze 4 geçme 4 sekiz 4 gelecek 4 senaryo 4 geliştirilmek 4 ses 4 gerçek 4 seyahat etmek 4 görülmek 4 şemsiye 4 günümüz 4 şiir 4 güvenli 4 şöyle 4 Halife Ömer 4 telefon 4 hastalık 4 tercih etmek 4 haydi 4 teşekkür etmek 4 hiçbir 4 toplum 4 hoş gelmek 4 trafik kuralı 4 ihtiyar kadın 4 tutmak 4 ilginç 4 tüketmek 4 incelemek 4 Türk edebiyatı 4 inmek 4 Türk 4 istek 4 Uzun Hikâye 4 139 üniversite 4 durmak 3 vakit 4 egzersiz 3 verilmek 4 eğitim 3 verimli 4 elektrikli alet 3 verme 4 elli 3 yapılma 4 engur 3 yetişmek 4 eser 3 adlı 3 etkilemek 3 afiyet 3 etraf 3 ağırlık 3 ev aracı 3 ağlamak 3 filiz 3 alkol 3 futbol 3 ana 3 geç 3 anlatmak 3 genç 3 ara(mesafe) 3 gidebilmek 3 araba 3 görebilmek 3 aşı 3 görev 3 atmak 3 görevli 3 ayı 3 görünmek 3 aynı zaman 3 göstermek 3 bağışlayabilmek 3 gram 3 başlatmak 3 güç 3 belge 3 günlük 3 belirlenmek 3 haklı 3 belli etmek 3 harcamak 3 beri 3 hareket 3 bilgi edinmek 3 hastane 3 bilim 3 Hazreti Ömer 3 bir arada 3 henüz 3 birlikte 3 hepsi 3 Brezilya 3 herhangi bir 3 Brütüs 3 hoş bulmak 3 Cengiz Han 3 hoşlanmak 3 cevap 3 ışık 3 ciddi 3 içeri 3 çabuk 3 içermek 3 çakıl taşı 3 ihlal etmek 3 çekilmek 3 inceleme 3 çeşit 3 inci 3 çeşitli 3 indirmek 3 çıkma 3 İngiltere 3 çoğunluk 3 İş gezisi 3 davet etmek 3 iş hayatı 3 defa 3 iş yeri 3 dengeli 3 iyi olmak 3 Dergi 3 kahraman 3 dil 3 kaliteli 3 doğa 3 kap 3 dolaşmak 3 karıştırmak 3 doldurmak 3 Karşıyaka'nın filizleri 3 140 kartvizit 3 savaş 3 kaybolmak 3 sebep olmak 3 kayıp bagaj 3 seçim 3 kayıp 3 Sevgili 3 kazanmak 3 sıkılmak 3 kazazede 3 sınır 3 kendi kendine 3 sinema 3 keşke 3 sistem 3 kırmızı ışık 3 son nefes 3 kıymetli 3 sözcük 3 kimse 3 Sultan Mehmet 3 kişilik 3 sürece 3 kontrol etmek 3 tak (yansıma) 3 konuşmacı 3 takip etmek 3 kurtarmak 3 tamam 3 lazım 3 tanışma 3 makine 3 tarz 3 mesele 3 taşımak 3 mikroskop 3 tavsiye etmek 3 muhteşem 3 teknoloji 3 Mustafa 3 teşekkür etme 3 mutlu 3 tren 3 mümkün 3 TRT 3 müsait 3 tutulmak 3 numara 3 Türk 3 o zaman 3 Ukrayna 3 obezite 3 uygun olmak 3 okur (kişi) 3 uzatmak 3 olabilmek 3 ve benzeri 3 ordu 3 ya 3 orman 3 yabancı 3 Osman Sınav 3 Yakın (mesafe) 3 otobüs 3 yakmak 3 oturum 3 Yani 3 öldürmek 3 yapma 3 öyle 3 yardım etmek 3 özel 3 yaşam 3 pasaport 3 yatmak 3 periyodik bakım 3 yaya geçidi 3 Peyami Safa 3 yayın 3 peynir 3 yazarlık 3 profesör doktor 3 yazma 3 proje 3 yeme 3 rapor 3 yirmi 3 rastlamak 3 yönetici 3 rol 3 yurt dışı 3 ruh 3 yürüme 3 Rum 3 yüzme 3 sahip 3 yüzünden (sebep) 3 sakin 3 zarar 3 141 zararlı 3 benzeri 2 zaten 3 besin ögesi 2 zorunluluk 3 beyaz 2 açı 2 bilgi almak 2 açılış 2 bilim adamı 2 adet 2 bilimsel toplantı 2 affetmek 2 Bilimsel 2 ağırlıklı 2 bin dokuz yetmiş üç 2 ağlama sesi 2 bir gün 2 ah 2 bitirmek 2 akşama doğru 2 bitmek 2 aktör 2 boş 2 alınmak 2 bölge 2 alışveriş 2 böylelikle 2 amatör olmak 2 bu arada 2 anadolu 2 bulabilmek 2 Andy Dufrense 2 bulunabilmek 2 anne 2 bulundurmak 2 aralık(zaman) 2 bundan dolayı 2 ard 2 Burak 2 arka 2 burs 2 artma 2 büyümek 2 aslında 2 camia 2 aşağı 2 can güvenliği 2 aşığı 2 ceza yazmak 2 at 2 cisim 2 atılmak 2 çağırmak 2 avlamak 2 çalışkan 2 Avrupa 2 çarpışmak 2 ayağa kalkmak 2 çarpma 2 ayarlamak 2 çekmek 2 aydınlatılmak 2 Çin 2 ayırmak 2 çöp 2 ayrı 2 dadaş 2 ayrılma 2 davetli 2 Ayyıldız 2 değer 2 azalma 2 değerli 2 azalmak 2 değişmek 2 azaltmak 2 denemek 2 bağımlılık 2 denmek 2 bahsetmek 2 Dergah Yayınları 2 bakım 2 dert 2 baş(esas) 2 destek çağrısı 2 baş(yalnızlık) 2 destek 2 başla bekle iptal tuşu 2 dış 2 başla sembolü 2 dinleyici 2 başrol 2 dokunmatik ekran 2 bayılmak 2 dostluk 2 belirlemek 2 doyurmak 2 Belirli 2 duymak 2 142 düşünce 2 iki yüz altı 2 düşünceli 2 ilaç 2 düzenlenmek 2 ilerleme 2 edebiyat 2 İnanılmak 2 ehliyet 2 inanmak 2 ekmek 2 İnce 2 elli beş 2 inç 2 elli iki 2 indirilebilmek 2 Erzincan 2 inep 2 Esaretin Bedeli 2 iptal edilmek 2 esas 2 İspanya 2 ev eşyası 2 İstanbul Boğazı 2 evlenmek 2 iş kültürü 2 Ezgi 2 işaret 2 Fatih Sultan Mehmet 2 işlevsel 2 faydalı olmak 2 iyileşme 2 fiziksel 2 izleme 2 fotoğraf çekmek 2 izlemek 2 fotoğrafçılık 2 jimnastik 2 gaga 2 kaç(soru) 2 geçirmek 2 kaçmak 2 geçiş 2 Kahraman Kıral 2 gelişme 2 kahvaltı 2 gerek 2 Kamerun 2 gerektirmek 2 kapı eşiği 2 getirme 2 karışmak 2 gezmek 2 katılımcı 2 giriş 2 katılma 2 glikoz 2 kaynak 2 güçlü 2 kaynaklı 2 gülmek 2 kelime 2 güncel 2 Keşan Devlet Hastanesi 2 günlük hayat 2 Keşan 2 günlük yaşantı 2 kırk beş 2 güvenlik 2 kısaca 2 Halit Akçatepe 2 kibar olmak 2 hapishane 2 kilo kaybı 2 harita 2 kilo verme 2 hatalı sollama 2 kilo vermek 2 hava 2 kilometre 2 hayatını kaybet- 2 kişi 2 hayvan 2 koku 2 hazırlama 2 konferans vermek 2 hazırlıklı 2 konulmak 2 hücre 2 korna 2 ısrar etmek 2 koyun 2 icat edilmek 2 kurnazlık 2 içme 2 kurucu 2 ihtiyaç duymak 2 kuşak (nesil) 2 ihtiyaç sahibi 2 kürek 2 143 Lokanta 2 petrol 2 lokma 2 PIR 2 lütfen 2 pişirmek 2 mademki 2 pratik 2 mahalle 2 rağmen 2 mahkeme görevlisi 2 Red 2 mahkeme 2 resim 2 mahkum 2 rica etme 2 manzara (durum anlamı) 2 rica etmek 2 marka 2 risk 2 Mavi Kuş 2 ruhsat 2 Mehmet Akif Ersoy 2 Rusya 2 mektup 2 sağlık durumu 2 mesela 2 sahip olmak 2 metin 2 sakin olmak 2 mide problemi 2 saklama kabı 2 mineral 2 seçmek 2 model 2 seyir 2 muhakkak 2 sıcak 2 mücadele etmek 2 sırt 2 müracaat etmek 2 sıvı 2 nazik 2 soda 2 neden olabilmek 2 sohbet etmek 2 not etmek 2 Sokrat 2 ocak (eşya) 2 sokulma 2 ofis 2 son 2 oksijen 2 spor dalı 2 olay yeri 2 spor yapmak 2 olumsuz 2 standart 2 on altı 2 stres 2 on iki 2 suikast 2 ortalama 2 Sultan Murat 2 ortam 2 sunmak 2 oturmak 2 susamak 2 otuz 2 sürmek 2 ödemek 2 sürüş 2 ödül 2 süzmek 2 öğle 2 tabak 2 öğrenci 2 takım oyunu 2 öğrenebilmek 2 takip 2 öğretmek 2 taksitli fiyat 2 öğün 2 tamamlamak 2 ömür 2 tane 2 öneri 2 tartışma 2 önerilmek 2 tedavi etmek 2 önermek 2 tehlike 2 özgür 2 tehlikeli 2 padişah 2 temizlik 2 pahalı 2 tempolu yürüyüş 2 pet şişe 2 teslim etmek 2 144 tip 2 yol açmak 2 toplanmak 2 yol planı 2 toplantı yapmak 2 yorulmak 2 torun 2 yönetmen 2 Trafik işareti 2 yumuşatıcı 2 TRT 1 1 Yunanca 2 turkcem@konferans.tr 2 yürütmek 2 tüketim 2 zengin 2 Türk yemeği 2 zincirleme kaza 2 Türkçe öğretimi 2 ziyaret 2 Türkçe uzmanı 2 zor 2 uğraşmak 2 aa 1 uluslararası iş kültürü 2 abartmak 1 uluslararası 2 abi 1 un 2 Abraham Lincoln 1 unutulmak 2 acaba 1 uyarı 2 acele etmek 1 uygulama 2 acı gerçek 1 uygulanmak 2 acil 1 uyumak 2 aç aç 1 uzman kişi 2 aç kalmak 1 üniversiteli 2 açık olmak 1 ünlü isim 2 açık 1 üst 2 açıklamak 1 üzülmek 2 açıklayıcı 1 vazgeçilmek 2 açılacak 1 verebilmek 2 Açılış konuşması 1 verim 2 açlık 1 vitamin 2 açmak 1 vize 2 adaletli 1 voleybol 2 aday gösterilmek 1 Word Tracer 2 adlandırılmak 1 yabancı dil olarak türkçe öğretimi 2 affedersiniz 1 yaklaşmak 2 ağabey 1 yalayıp yutmak 2 ağaç 1 yalnız 2 ağız suyu 1 yanlış 2 ağlama 1 yapabilmek 2 ağrımak 1 yarı 2 aile 1 yarın 2 ait 1 yaş aralığı 2 ajanda tutmak 1 yaşanmak 2 ajanda 1 yaşlı kadın 2 akademik ortam 1 yatak 2 akıllı televizyon 1 yavrucak 2 akmak 1 yazı 2 akraba olmak 1 yer almak 2 aksatılmak 1 yer vermek 2 aksi halde 1 yerleştirmek 2 aksine 1 yıkamak 2 akşam yemeği 1 145 akşama kadar 1 aşım 1 aldatma 1 aşırı beslenme 1 aldatmak 1 aşırı 1 alet 1 aşk kaçamağı 1 algı 1 aşk 1 alım 1 atamak 1 alışkanlık yüzünden 1 atasözü 1 alkollü 1 Atatürk Havalimanı 1 allah razı olsun 1 Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi allah yolunu açık etsin 1 1 Almanya 1 Atatürk 1 alt üst olmak 1 atık plastik 1 alt 1 atlatabilmek 1 altı yüz altmış 1 avantaj 1 altını çizmek 1 Avustralya 1 altmış beş 1 avutma 1 amaçlı 1 avutmak 1 Ambar 1 ayak izi 1 ambulans 1 ayak 1 amca 1 ayar 1 Amerika 1 ayarlanmak 1 Amerikalı 1 Ayasofya 1 Amerikan 1 ayırabilmek 1 ana yıkama 1 aylık 1 anadolu insanı 1 ayna 1 anekdot 1 ayran çorbası 1 Ankara Üniversitesi 1 ayrı ayrı 1 anlam 1 ayrılık 1 anlaşabilmek 1 ayrıntı 1 Anlatma 1 ayrıntılı 1 Antalya 1 azlık 1 Antalya 1 Azrail 1 aracılık 1 babaanne 1 araç sürücüsü 1 bagaj aksaklıkları takip merkezi araçlık 1 müdürlüğü 1 Arap efendi 1 bagaj alım bölümü 1 Arapça 1 bagaj etiketi 1 araştırmacı 1 Bagaj Fişi 1 araştırmak 1 bağımsız 1 Arda Turan 1 bağış yapabilmek 1 art arda 1 bağlamak 1 artakalmak 1 bağlanmak 1 artık(madde) 1 bağlantı 1 artırabilmek 1 bağlatmak 1 artış 1 bağlı 1 arttırmak 1 bahçe 1 asla 1 bahçıvanlık 1 Asya 1 bahsetme 1 aşı kağıdı 1 bahşiş vermek 1 aşık olmak 1 bakımlı 1 146 baki 1 bilgisayar 1 balık 1 bilim insanı 1 bambaşka 1 bilim kurulu 1 bankacı 1 bilimsel olmak 1 basılı tutmak 1 bilinçli beslenme 1 basılmak 1 bilinçli olmak 1 basit 1 bilinçli 1 baskı 1 bilmece 1 basmak 1 bin dokuz altmış sekiz 1 başa gelen çekil- 1 bin dokuz yüz altmış üç 1 başarılar dilemek 1 bin dokuz yüz doksan bir 1 başarılı 1 bin dokuz yüz doksan dört 1 başkent 1 bin dokuz yüz kırk beş 1 başlama 1 bin dokuz yüz otuz dokuz 1 başlanmak 1 bin sekiz yüz 1 başlatılmak 1 bir altı yüz elli 1 başlık 1 bir ara 1 bayat 1 bir diğeri 1 bayram 1 bir kısım 1 be 1 bir milyon dokuz yüz bin 1 bebek 1 bir milyon üç yüz bin 1 beğenilmek 1 bir müddet 1 beğenme 1 bir süre 1 bekleme 1 bir şey 1 belirtmek 1 bir yandan 1 benzeri olmak 1 Birden(aniden) 1 beraber 1 bireysel 1 beslenme alışkanlığı 1 birinci olmak 1 beslenme biçimi 1 birkaç 1 beslenme kültürü 1 birtakım 1 beslenme uzmanı 1 bisiklet 1 Beşir Ayvazoğlu 1 bisphenol-a 1 beyan etmek 1 bitti sembolü 1 beyefendi 1 boğaz turu 1 Beyhude Ömrüm 1 boğaz 1 Beyin 1 boğazına oturmak 1 bez çanta 1 bol bol 1 bıçak darbesi 1 boş vermek 1 bırakabilmek 1 boşuna 1 biçim 1 boyun eğmek 1 bidon 1 boyunca 1 bildim bileli 1 boyut 1 bildiri 1 bozma 1 bildirme 1 bozuk para 1 bildirmek 1 bozukluk 1 bilebilmek 1 bölüm 1 bilet 1 bu defa 1 bilgi şöleni 1 bu sıra 1 bilgi vermek 1 buçuk 1 bilgilendirmek 1 bulma 1 147 bulundurma 1 çay servisi 1 bulundurulma 1 çay 1 bulunmak 1 çıkar yol 1 buluşmak 1 çıplak göz 1 bundan sonra 1 çiçek 1 burs vermek 1 çiğnemek 1 buzdolabı 1 çocukluk 1 buzlu yol 1 çöp kovası 1 büfe 1 çözme 1 büyük para 1 çözmek 1 büyükelçilik 1 çözüm 1 büyütülebilmek 1 çözünme 1 cam bardak 1 çuval 1 cam biberon 1 dağılma 1 cam şişe 1 dağınık 1 canım 1 dağıtmak 1 anlandırmak 1 dahil 1 canlı türü 1 dair 1 canlı 1 dal(alan) 1 Cem Yılmaz 1 dalmak 1 cenaze 1 dans etmek 1 cep telefonu 1 dar 1 cep 1 davet mektubu 1 cevap verme 1 davet 1 cevaplama 1 davranış 1 ceza yazma 1 davranmak 1 ceza 1 dayalı 1 cezalı 1 dayanıklı 1 cihaz 1 dayanmak 1 ciltlik 1 dede 1 cins 1 değerlendirilmek 1 cinsiyet 1 değerlendirmek 1 CNN Türk 1 değişiklik 1 cömert 1 değiştirme 1 Cumhuriyetçi Parti 1 denetleme 1 cümle 1 denge 1 cüzdan 1 dengelemek 1 çaba 1 deniz 1 çağ 1 depolamak 1 çağrı 1 derece 1 çalınabilmek 1 derin 1 çalışma sırası 1 ders olmak 1 çalma 1 destek vermek 1 çamaşır makinesi 1 deterjan 1 çamaşır torbası 1 devir 1 çaresizce 1 devlet 1 çarpmak 1 dışarı 1 çarptırılmak 1 Dicle 1 çatal 1 dijital fotoğraf makinesi 1 çay içmek 1 dikdörtgen 1 148 dikkat etme 1 düşük 1 dil becerisi 1 Düzenleme kurulu başkanı 1 dinleme 1 düzenleme 1 dinlenme 1 düzenlemek 1 dinlenmek 1 düzenlenecek ol 1 direksiyon 1 düzenli 1 disiplin 1 E posta 1 diyet yapmak 1 Edebiyat Fakültesi Dekanı 1 dizi 1 Edebiyat Fakültesi 1 dizilmek 1 Edebiyat Öğretmenliği 1 dizüstü bilgisayar 1 edinme 1 doğal 1 edinmek 1 doğma 1 Edirne 1 doğmak 1 ee 1 doğru bildiğimiz yanlışlar 1 eğitim materyali 1 doksan beş 1 eğitmek 1 doktora 1 ehliyet ruhsat 1 dokumak 1 ekonomik spor 1 dokunmatik 1 ekran 1 dolaşma 1 eksik kalmak 1 dolayı 1 elde etmek 1 doldurma 1 ele alınmak 1 dolgunlaştırmak 1 ele almak 1 dolmak 1 elektrik 1 dostum 1 elektronik iletişim ağı 1 doyabilmek 1 elinden tutmak 1 doyma 1 elli milyon 1 dökmek 1 emin 1 dört bin 1 emretmek 1 dört k 1 en çok tıklanan 1 dört yüz 1 endişelenmek 1 döviz 1 enerji kaynağı 1 dram filmi 1 Engin Altan Düzyatan 1 dramatik belgesel 1 Erenköy 1 dualar etmek 1 erimek 1 durulama 1 erişilebilmek 1 duş lifi 1 erkek 1 duyabilmek 1 ermek 1 duyarlılık 1 Ertem eğilmez 1 duydum 1 ertesi 1 duyurmak 1 Erzincan Lisesi 1 dümdüz 1 Erzurum 1 dün 1 Erzurumlu 1 Dünya Sağlık Örgütü 1 eşya ofisi 1 dürüst 1 et kokusu 1 düşebilmek 1 etek 1 düşkünlük 1 etiket 1 düşman başına 1 etki 1 düşman 1 evlatlık 1 düşmek 1 evlilik hayatı 1 149 evrak çantası 1 geometri terimi 1 ey 1 geometri 1 eyvah 1 gerçekleştirilmek 1 faaliyet 1 gereç 1 fakir fukara 1 geri dönüşüm 1 falan 1 getirebilmek 1 fark etme 1 getirilmek 1 fark etmek 1 gezi 1 Farsça 1 gezinmek 1 faydalanma 1 gıda maddesi 1 faydalı 1 gıda 1 felç 1 gidermek 1 fen bölümü 1 gidilmek 1 feryat etme 1 girme 1 fırın kabı 1 gitme 1 fırsat vermek 1 giyebilmek 1 fırsat 1 giyinme 1 fiil 1 giysi etiketi 1 Fikir ve Sanatta Hareket dergisi1 gizli gizli 1 file 1 gölge hayal 1 firma 1 gömlek 1 fiş 1 göndermek 1 fiziki 1 göndermiş olmak 1 fiziksel gelişim 1 gönül rahatlığı 1 fizyolojik 1 görev dağılımı 1 formda tutmak 1 görevlendirmek 1 fotoğraf makinesi 1 görgü 1 fotoğrafçılık 1 görme 1 Frank Darabont 1 görmek 1 Fransa 1 görülebilmek 1 gala 1 görülme 1 gayret etmek 1 görüşebilmek 1 geç kalmak 1 gösterme 1 geçerlilik süresi 1 götürmek iste- 1 geçici 1 götürmek 1 geçirme 1 göz ardı edilmek 1 geçiş üstünlüğü 1 göz ucu 1 geçmiş olsun 1 göz yaşı 1 gelir gelmez 1 göz 1 gelişmek 1 gözden geçirmek 1 gelişmek 1 gözlemlenmek 1 geliştirilme 1 gözlerini yum 1 gelme 1 gözü faltaşı gibi açılmak 1 gemi 1 gözyaşını tutmak 1 gençlik 1 greyfurt suyu 1 genel olmak 1 grup sporu 1 genel 1 grup 1 genellikle 1 gut hastalığı 1 genetik 1 güç kaybetmek 1 geniş 1 güler yüzlü 1 150 gülme 1 havaalanında olmak 1 Gülşen Bubikoğlu 1 havacılık 1 gülücük 1 havadar 1 gülümseme 1 havalimanı 1 gülünç 1 havayolu şirketi 1 gümrük vergisi 1 Hayat Güzeldir 1 gümrük 1 hayat kurtarmak 1 gün boyu 1 Hayati Develi 1 gün geçtikçe 1 hayati önem 1 gün gün 1 hayvansal gıda 1 gün ortası 1 hazım 1 gün 1 hazırlanma 1 günaydın 1 hazırlanmak 1 güncel yayın 1 hazırlık 1 gündüz gece 1 hazine 1 güneydoğusu 1 hediye etmek 1 günlük iş 1 hele 1 güvenilmek 1 hemen hemen 1 güvenli olmak 1 hemzemin geçit kuralı 1 güvenlik durumu 1 hentbol 1 güzel olma 1 hep birlikte 1 güzel sanatlar 1 hep 1 güzellik 1 hepimiz 1 haber 1 her zaman 1 haberdar 1 hesap 1 hadise 1 hız limiti 1 hafif 1 hikâye kitabı 1 hak 1 hikâyeci 1 haklı yere 1 Hindistan 1 haksız yere 1 hissetmek 1 halbuki 1 hissi 1 halen 1 hitabet 1 halı 1 hizmet etmek 1 halife olmak 1 hizmet 1 halifelik 1 Hollanda 1 halin keyfin 1 hortum 1 Halit Refik 1 hoşbeş etmek 1 Halk Sağlığı bölümü 1 hoşuna gitmek 1 halk 1 husus 1 halter 1 huzur 1 Haluk Bilginer 1 huzurlu olmak 1 ham petrol 1 huzurlu 1 hammadde 1 Hükümet Konağı 1 hapis hayatı 1 ışıldamak 1 harcanmak 1 icat etmek 1 hareket ettirmek 1 icat 1 hasar 1 içerikli 1 hata 1 idareci olmak 1 hatta 1 ideal 1 hava durumu 1 ifade etmek 1 151 ihanet 1 iş seyahati 1 ihlal etme 1 iş yapma 1 ihtiyacı olmak 1 işin içinden çıkamamak 1 ihtiyar 1 işitmek 1 ikamet etmek 1 işlenme 1 ikamet 1 İtalya 1 iki bin yirmi 1 İtalyanca 1 iklim şartı 1 itibaren 1 ikna edilmek 1 iyi çalışmalar 1 ikram etmek 1 iyice 1 ilaç kullanmak 1 iz 1 ilaç reçetesi 1 izin verilmek 1 ilan etmek 1 izin vermek 1 ilçe 1 izleme yeri 1 ileri 1 izlenmek 1 ilerlemek 1 Japon 1 iletişim aracı 1 Japonya 1 iletişim bilgisi 1 Jean Pierre 1 ilgi alanı 1 Jül Sezar 1 ilgili olmak 1 kabul edilmek 1 ilim merkezi ol 1 kabul mektubu 1 ilişkin 1 kaçınmak 1 İlk baş 1 kaçırabilmek 1 ilk defa 1 kaçırmak 1 ilk yardım çantası 1 kafes 1 ilke edinme 1 kağıt 1 inan 1 kahvaltı etmek 1 inandırmak 1 kahvaltı salonu 1 inek 1 kahvaltımızı et- 1 insan gücü 1 kalacak yer 1 inşallah 1 kaldırılmak 1 internet bağlantısı bulunmak 1 kalem 1 internet sitesi 1 kalite 1 internete bağlan- 1 kalkma 1 inzivaya çekil- 1 kalkmak 1 ipucu 1 kalorili 1 isim babası 1 kalp hastalığı 1 İskender kebabı 1 kalsiyum 1 İslam halifesi 1 Kamboçya 1 İsmet Özel 1 kamera görüntüsü 1 ispatlamak 1 kan merkezi 1 istafil 1 kanıtlamak 1 İstanbul Üniversitesi 1 kanıtlanmak 1 istenmek 1 kanlı 1 istif 1 kanser hastası 1 istirham etmek 1 kanserojen 1 istirham 1 kanun 1 İsveç 1 kapak 1 iş işten geçmiş olmak 1 kapalı alan 1 iş ortamı 1 kapalı olmak 1 152 kapalı 1 kazanç 1 kapanış bildirisi 1 kazandırmak 1 kapanmak 1 kazıntı 1 kapatmak 1 kemer 1 Kapıları Açmak 1 kemik erimesi 1 kapıyı vurmak 1 kemik 1 kapmak 1 kendi 1 kapsamlı 1 kendine gelmek 1 karanlık 1 Kenya 1 karar almak 1 kese kağıt 1 karar verebilmek 1 kese 1 kararma 1 kesinlikle 1 Karayolları Genel Müdürlüğü1 kez 1 karayolları 1 kırılmak 1 karbonhidrat 1 kırk sekiz 1 karışık tost 1 kıs kıs 1 karlı gün 1 kısa film 1 karşı(konum) 1 kısa süre 1 karşıdan karşıya 1 kıta 1 karşılanma 1 kıymet 1 karşılanmak 1 kibar olma 1 karşılaşabilmek 1 Kiev 1 karşılaşılmak 1 kilim 1 karşılaşmak 1 kilitlenmek 1 karşılayabilmek 1 kilitli sembolü 1 karşılık 1 kilo alma 1 karşılıksız burs 1 kilo verdirmek 1 Karşıyaka Belediyesi 1 kilogram 1 Karşıyaka 1 kim neci 1 kas 1 kimi 1 kastetmek 1 kimlik belgesi 1 katılım 1 kimyasal madde 1 katkı 1 kir 1 katkıda bulunmak 1 kirli 1 katkıları olmak 1 kirlilik 1 kavga etme 1 kişisel güvenlik 1 kavram 1 kitap 1 kavşak 1 kitapçı 1 kayak 1 klavye seti 1 kaybetmek iste- 1 koca 1 kaybettirmek 1 kod 1 kaybolma 1 kolay olmak 1 kaydetmek 1 kolayca 1 Kayıp bavul 1 kolaylaşmak 1 kayıt etmek 1 kolaylaştırmak 1 kayıt 1 komşu 1 kaynaklanmak 1 komşuluk 1 kaynamak 1 konaklama 1 kaynaşmak 1 konsolosluk 1 kaynatmak 1 kontrol edilme 1 153 kontrol 1 mahalle arası 1 konuşturulmak 1 mahkum edilmek 1 korna çalmak 1 mahkumiyet 1 koşu 1 manzara 1 koşul 1 Margaret 1 köleliği kaldır- 1 market 1 köşk 1 martaval 1 kötü 1 Martin Copper 1 kredi kartı 1 masal 1 kritik olmak 1 masraf 1 kriz 1 matbaa 1 kucak 1 matematik 1 kukla 1 mazeret 1 kulak vermek 1 Mehmet Akif 1 kullanılabilmek 1 Mehmet 1 kullanım kılavuzu 1 Meksika 1 kullanım ömrü 1 mektup göndermek 1 kullanma 1 memnun 1 kumaş cinsi 1 merak etmek 1 Kurnaz 1 meraklanmak 1 kurt 1 merhaba 1 Kurtar Beni 1 mermi 1 kurtulmak 1 mesai arkadaşı 1 kurubaklagil 1 meşhur 1 kurucu 1 metal 1 kurulmak 1 metre 1 kusmak 1 meyve suyu 1 kuş eti 1 mezun 1 kutlu 1 Mısır 1 kutu kola 1 mide 1 küçük düşürmek 1 miladi takvim 1 küçük yaş 1 milattan sonra 1 küçülmek 1 milyon 1 kütüphane 1 Mimar Sinan 1 lahmacun 1 mis gibi 1 lakaplı 1 mis kokulu 1 Latince 1 misafir kalmak 1 layık 1 misafir konuşmacı 1 leblebi 1 misafir 1 lezzetli 1 Moğol İmparatorluğu 1 lifli 1 moral vermek 1 limon 1 Morgan Freeman 1 limonlu içecek 1 motorlu araç 1 lise 1 muamele görmek 1 liste 1 muayene etmek 1 litre 1 muayene olmak 1 maaş bağlamak 1 muayene 1 maaş 1 muhasebe müdürü 1 maddi durum 1 muhatap 1 madem 1 musluk 1 154 Mustafa Kemal Atatürk 1 Osmanlı devleti 1 mutlu etmek 1 otel rezervasyonu 1 mücevherat 1 otobiyografik 1 müebbet hapis 1 oyalamak 1 mümkün olabilmek 1 ödeme yapmak 1 mürüvvet 1 ödeme 1 müsaade istemek 1 öfke 1 nadir 1 öfkelenmek 1 nakit para 1 öğle üzeri 1 nakit 1 öğle yemeği 1 narin 1 öğleden sonra 1 ne münasebet 1 öğrenilmek 1 ne yalan söyleyeyim 1 öğrenme 1 ne yapalım 1 öğretici 1 ne zaman 1 öğretmenlik 1 neci 1 öğüt vermek 1 Necip Fazıl Kısakürek 1 ölçü 1 Necip Fazıl 1 ölçülü 1 nefis 1 ölü 1 nereden 1 ölüm cezası 1 nesil 1 ömür boyu 1 ney 1 ömürlü 1 not almak 1 ön yıkama 1 not defteri 1 öncelik vermek 1 numaralı 1 önem 1 Nurettin Topçu 1 önemli olmak 1 nüfus cüzdanı 1 önerebilmek 1 o hal 1 önlem alabilmek 1 odaklı 1 önlem 1 odalı 1 önlemek 1 okumak 1 örnek olmak 1 okunmak 1 öteki 1 olasılık 1 özel hayat 1 olay 1 özel seyahat sigortası yaptırma1 olgunlaştırmak 1 özgün 1 olmak üzere 1 özür dilemek 1 olumlu 1 padişah olmak 1 oluşturmak 1 panayır 1 on bin 1 Pantolon 1 on bir 1 parlatmak 1 on dokuz 1 parmaklık 1 on sekiz 1 paşa 1 on üç 1 paylaşabilmek 1 orman yangını 1 paylaştırmak 1 orta oyunu 1 Pazartesi Hikâyeleri 1 ortadan kaldırmak 1 pekala 1 ortak dil 1 pencere 1 ortaya çıkmak 1 performans 1 ortaya koymak 1 peşin fiyat 1 Oscar 1 petrol rafinerisi 1 155 peynirli 1 saray 1 pişmek 1 satın almak 1 plastik bardak 1 satır satır 1 plastik kaşık 1 savaş aracı ol- 1 plastik malzeme 1 sayfalık 1 plastik torba 1 saygı göstermek 1 poşet 1 sayılı 1 problem 1 seçilmek 1 profesyonel 1 seçme 1 program 1 seferlik 1 psikoloji 1 selam vermek 1 psikolojik roman 1 Selçuk Yöntem 1 psikolojik 1 sembol 1 pür dikkat 1 Sempozyum Düzenleme Kurulu 1 radar 1 senarist 1 radyo 1 senaryolaştırmak 1 rahat 1 serbest bırakmak 1 rahatlatmak 1 Serdar Ortaç 1 reçel 1 sert 1 renk 1 serüven 1 resim sanatı 1 sessiz kalmak 1 resmi 1 sessiz konum 1 rezervasyon 1 seve seve 1 rol almak 1 sevilmek 1 rol oynamak 1 sevinç gösterisi 1 Roma İmparatorluğu 1 sevinmek 1 romancı 1 seviye 1 röportaj 1 seyahat çeki 1 ruhsal sıkıntı 1 seyahat rehberi 1 Rus 1 Seyret bakalım 1 rüzgar sörfü 1 seyretmek 1 sabun köpüğü haber 1 Sezar 1 saçmak 1 sıcakkanlı 1 sağ(yön) 1 sıcaklık tablosu 1 sağır adam 1 sıcaklık 1 sağlayabilmek 1 sık 1 sağlık problemi 1 sıkı 1 sağlık sorunu 1 sıkıntı 1 sağlıklı yaşam 1 sıkışık 1 sağlıksız beslenme 1 sıkma 1 sahip çıkmak 1 sıkmak 1 sahur 1 Sıla 1 sakın 1 sınırlı 1 saklamak 1 Sır 1 saltanat 1 sıra sıra 1 sanayi 1 sıralanmak 1 sanılmak 1 silah 1 saniye 1 silinme 1 sanki 1 simge 1 sanmak 1 sinema çevresi 1 156 sinema dünyası 1 şişe 1 sinir 1 ta kendi 1 sinirlenmek 1 taburcu edilmek 1 sis 1 Tacikistan 1 sivil toplum kuruluşu 1 tahlil etmek 1 siyaset 1 tahmin edilmek 1 siyasetçi 1 tahrifat 1 sofra 1 taht kavgası 1 sohbet programı 1 tahta çıkma 1 sokak sokak 1 takılı 1 sollama 1 takım sporu 1 son arzu 1 takip edebilmek 1 son istek 1 taklit 1 son olmak 1 taksit 1 son sahne 1 takviye 1 sona ermek 1 talep etmek 1 sor 1 talep 1 soru sormak 1 talimat 1 sorulmak 1 tamamen 1 sorumlu 1 tamamı 1 sorumluluk 1 tamamlanmak 1 sosyal medya 1 tamirci 1 sosyal sorumluluk 1 tanımak 1 sosyalleşmek 1 tanışma sırası 1 söyleyebilmek 1 tanışmak 1 söz kesmek 1 tanıtım filmi 1 söz konusu olmak 1 tanıtım gecesi 1 söz vermek 1 tanıtım videosu 1 spor kulübü 1 tanıtım 1 spor kursu 1 tanıtmak 1 standartlaştırmak 1 tarih ilmi 1 suçsuzluk 1 tarihçi 1 sultan(padişah) 1 tartışmak 1 Sultanahmet Camii 1 tartmak 1 sunum 1 tasarruf etmek 1 sürahi 1 taş 1 sürdürmek 1 taşımacılık 1 süt 1 taşınır bellek 1 şairlik 1 tat(lezzet) 1 şansa bırakmak 1 tatil 1 şarj aleti 1 tatlı 1 şarkı 1 tavsiye 1 şaşkın şaşkın 1 taze 1 şaşkın 1 tazminat 1 şaşkınlık içinde 1 teatro 1 şeçmek 1 tecrübe 1 şehit 1 tedavi olmak 1 şenlik 1 tehdit etmek 1 şikayet etmek 1 tehlikeye atmak 1 şirket 1 teknolojik alet 1 157 teknolojik araç 1 Türk hikâyecisi 1 teknolojik 1 Türk Kızılayı 1 tekrar yapmak 1 Türkçe öğretimi tekniği 1 telaşlanmak 1 Türkçenin Yabancı dil olarak Öğretimi 1 televizyon çalmak 1 televizyon izlemek 1 Türkolog 1 televizyon modeli 1 Türkoloji 1 televizyon seyretmek 1 ucuz 1 temas etmek 1 uçak bileti 1 temel kural 1 uçuş kartı 1 temiz 1 uçuş 1 temizlenme 1 ulaşım aracı 1 teneke 1 ulaşım 1 tere yağı 1 ulaşmak 1 tersyüz etmek 1 ulaştırılmak 1 test 1 umarım 1 teşekkürler 1 umut 1 teşhis 1 umutsuzluk 1 teşrif etme 1 usta isim 1 the shawshank redemptıon 1 utanmak 1 tıka basa 1 uygulamak 1 tıkama 1 uygun olabilmek 1 Tıp Fakültesi 1 uyku 1 tır 1 uyma 1 Tim Robbins 1 uyruklu 1 titreme 1 uzak 1 tokalaşmak 1 uzaklaşmak 1 tokluk 1 uzamak 1 Topkapı Sarayı 1 ücret 1 toplam 1 üç bin beş yüz 1 toplamak 1 üç boyutlu 1 toplanma 1 üç öğün 1 toplantı lideri 1 üçgen 1 toplu 1 üniversite öğrencisi 1 topluluk 1 üretilmek 1 toplum olmak 1 üretmek 1 toplumsal dayanışma 1 üstat 1 toplumsal 1 üstelik 1 toprak 1 üşüşmek 1 trafik alışkanlığı 1 üzerinde olmak 1 trafik cezası 1 üzülme 1 trafik ışığı 1 üzüm kasası 1 trafik kurallarına uymak 1 vakit geçirme 1 Tunceli 1 valiz 1 turistik yer 1 var 1 tutma 1 varlıklı 1 tüketim tablosu 1 varmak 1 Tükiye Cumhuriyeti 1 vatandaş olmak 1 Türk Dili Edebiyatı ansiklopedisi1 vatandaşlık görevi 1 Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü1 vazgeçme 1 158 vazgeçmek 1 yasak 1 vedalaşmak 1 yasaklanmak 1 vefat etmek 1 yastık kılıfı 1 verdirmek 1 yaş grubu 1 verecek 1 yaşam tarz 1 vermek 1 yaşama 1 veteriner 1 yaşantı 1 Vietnam 1 yaşıt 1 vize rejimi 1 yaşlı 1 Volkan Konak 1 yavaşlamak 1 vurmak 1 yavru 1 vücut yapısı 1 yaygınlaşma 1 yabancılara Türkçe öğretimi sempozyumu1 yayınlanabilmek 1 yayınlanacak 1 yağlanmak 1 yayınlanmak 1 yağmurlu 1 yazdırmak 1 yahu 1 Yazı hayatı 1 yakalamak 1 yazılabilmek 1 yakalanmak 1 yazılı 1 yakın(akraba) 1 yediden yetmişe 1 yaklaşık 1 yedirmek 1 yalı 1 yemek yeme 1 yalnız başına 1 yemek yemek 1 yalnızca 1 Yenmek 1 yalvarmaya başlamak 1 yenmek(yemek) 1 yan etki 1 yer(organ) 1 yanı sıra 1 Yerebatan Sarnıcı 1 yanına almak 1 yerinde 1 yanıp kalmak 1 yerine getirme 1 yanıp sönmek 1 yerine 1 yaparken 1 yerle bir etmek 1 yapayalnız 1 yerleşmek 1 yapım 1 yeşil ışık 1 yapışmak 1 yetenek 1 yapmak 1 yeter 1 yaptırma 1 yeterince 1 yaptırmak 1 yetim maaşı 1 yaramak 1 yetim 1 yarar olmak 1 yetişme 1 yarar 1 yetiştirme 1 yararlı olmak 1 yetkili 1 yaratmak 1 yetmek 1 yardım isteme 1 yıkama 1 yardım istemek 1 yırtık 1 yardımcı olabilmek 1 yirmi dokuz 1 yargının eli 1 yirmi üç 1 yarı yarıya 1 yiyebilmek 1 yarım kalmak 1 yoğun 1 yarış 1 yoğunluk 1 yasak olabilmek 1 yok olmak 1 159 yok 1 ziyaret etmek 1 yol açabilmek 1 zorlamak 1 yol izlemek 1 zorlanmak 1 yol koşulu 1 zorlaşmak 1 yola çıkmak 1 zorluk 1 yolcu otobüsü 1 Zuhal Olcay 1 yolculuk edilmek 1 William Shakespear 1 yorgan 1 yiyecek 1 yormak 1 yön 1 yöneltmek 1 yönetmek 1 yönlü 1 yumru 1 yumruk 1 yumuşak olmak 1 yuva 1 yük 1 yükleme kapağı 1 yüklemek 1 yükselmek 1 yürütülmek 1 yüz bin 1 yüz seksen 1 yüzde kırk sekiz 1 yüzme kursu 1 yüzmek 1 yüzyıl 1 zahmet etmek 1 zam yapmak 1 zam 1 zaman kaybı 1 zaman zaman 1 zarar görmek 1 zarar verebilmek 1 zavallı 1 zayıf düşmek 1 zayıflamak 1 zeki 1 zengin etmek 1 zenginleştirmek 1 zevk 1 Zeynep Babayeva 1 zıkkımın kökü 1 zıpkın 1 zihni açmak 1 zincirleme trafik kazası 1 zindelik 1 ziyan olma 1 ziyaret etme 1 160 ÖZ GEÇMİŞ Doğum Yeri ve Yılı: Öğrenim Gördüğü Kurumlar: Lise: Uşak Anadolu Lisesi (2006- 2010) Lisans: Pamukkale Üniversitesi/ Türkçe Öğretmenliği Bölümü (2010- 2014) Yüksek Lisans: Bursa Uludağ Üniversitesi/ Yabancı Dil olarak Türkçe Öğretimi Yüksek Lisans Programı (2018/ devam ediyor) Bildiği Yabancı Diller ve Düzeyi: İngilizce Çalıştığı Kurumlar: 1. Kıyı Ege Belediyeler Birliği Ortaokulu- Erciş/ Van 2. Cumalıkızık Ortaokulu- Yıldırım/ Bursa Eşref KAYMAK 22/06/2021