Özgün Araflt›rma/Original Article
Çocuklarda pH Monitörizasyonu ile Gastroözofageal Reflü
Hastal›¤›n›n De¤erlendirilmesi
The Evaluation of Gastroesophageal Reflux Disease with 
Esophageal pH Monitorization in Children
ÖZET
Girifl: Gastroözofageal Reflü (GÖR), semptomatik olur, yaflam kalitesini etkiler ve morbi-
diteye neden olursa Gastroözofageal Reflü Hastal›¤› (GÖRH) olarak tan›mlan›r. Bu çal›fl-
man›n amac›, GÖRH’n› düflündüren yak›nmalarla baflvuran hastalar›n, demografik özel-
Gülin Erdemir, Taner Özgür, liklerini, 24 saatlik pH monitörizasyonu ile GÖR saptanma oran›n› belirlemek ve de¤iflik
Yakup Can›tez*, Bülent Kay›k** ilaç seçenekleriyle tedaviye yan›tlar›n› de¤erlendirmektir. 
Ali Özboyac›**, Tanju B. Özkan Gereç ve Yöntem: Ocak 2008-Eylül 2009 tarihleri aras›nda GÖRH düflündüren yak›nmalar-
Uluda¤ Üniversitesi T›p Fakültesi la baflvuran ve pH monitorizasyonu yap›lan hastalar›n verileri retrospektif olarak ince-
Çocuk Sa¤l›¤› ve Hastal›klar› lendi. Baflvuru yak›nmalar›, 24 saatlik pH monitörizasyonunda GÖR saptanma oranlar›,
Anabilim Dal›, Çocuk Gastroenteroloji efllik eden hastal›k durumu ailenin e¤itim düzeyi, uygulanan tedavi seçenekleri ve teda-
Hepatoloji ve Beslenme Bilim Dal›, Bursa viye yan›t oranlar› de¤erlendirildi. 
*Uluda¤ Üniversitesi T›p Fakültesi Bulgular: Doksan iki hasta çal›flmaya al›nd›. Çal›flmaya al›nan olgular›n 37’si (%40,2) k›z,
Çocuk Sa¤l›¤› ve Hastal›klar› 
Anabilim Dal› 55’i (%59,8) erkek ve ortalama yafllar› 4,42±4,33 (1 ay-18 yafl) idi. Baflvuruda en s›k görü-
Çocuk Alerji Bilim Dal›, Bursa len yak›nmalar öksürük (%49,5), kusma (%47,3) ve kar›n a¤r›s› (%22) olarak bulundu. Yir-
**Uluda¤ Üniversitesi T›p Fakültesi midört saatlik pH monitörizasyonu sonuçlar›na göre 21 olguda (%22,8) GÖR saptand›. pH
Çocuk Sa¤l›¤› ve Hastal›klar› monitörizasyonu ile GÖR saptanan olgularda en s›k yak›nmalar, öksürük (n:15, %33,4),
Anabilim Dal›, Bursa, Türkiye kusma (n:11, %25,6), kar›n a¤r›s› (n:5, %22,3) olarak saptand›. Öksürük yak›nmas› olan
hastalarda, di¤er yak›nmalar› olan olgulara göre GÖR saptanma oran› anlaml› olarak da-
ha fazla bulundu (p=0,041). Efllik eden ek hastal›k olarak 12 (%13,1) hastada kronik nöro-
lojik hastal›k, 12 (%13,1) hastada immün yetmezlik ve 12 (%13,1) hastada bronflial hiper-
reaktivite veya ast›m vard›. Hastalar›n %57,7’si anti-reflü tedaviden yarar gördü. Tedavi
seçenekleri aras›nda (PPI+prokinetik+yüzey ajan›, PPI+prokinetik, H2RB+yüzey ajan›,
PPI+yüzey ajan›, H2RB+prokinetik, sadece prokinetik ve sadece PPI), tedaviye yan›t
oranlar› aç›s›ndan anlaml› bir fark saptanmad› (p=0,068). 
Sonuç: GÖRH’n›n tan› ve tedavi yöntemleri üzerinde henüz tam bir görüfl birli¤i yoktur. Bu
çal›flmada, tedavi seçenekleri, efllik eden hastal›k durumu ve ailenin e¤itim düzeyine göre
tedavi yan›tlar›nda fark saptanmad›. Yak›nmalar göz önüne al›nd›¤›nda, 24 saatlik pH mo-
nitörizasyonu ile GÖR saptanma oranlar› incelendi¤inde sadece öksürük flikayeti olan has-
talarda anlaml› oranda daha yüksek oranda GÖR saptand›. (Güncel Pediatri 2009; 7: 130-6)
Anahtar kelimeler: Çocuk, gastroözofageal reflü, gastroözofageal reflü hastal›¤›, pH mo-
Yaz›flma Adresi/Address for Correspondence nitorizasyonu, tedavi
Dr. Taner Özgür
Uluda¤ Üniversitesi T›p Fakültesi 
Çocuk Sa¤l›¤› ve Hastal›klar› Anabilim Dal› SUMMARY
Çocuk Gastroenteroloji, Hepatoloji ve Introduction: Gastroesophageal reflux disease is named when gastroesophageal reflux 
Beslenme Bilim Dal›, 16059 Bursa, Türkiye becomes symptomatic, influences the life comfort, and results in morbidity. In this study,
Tel.: +90 224 295 05 37
Faks: +90 224 442 81 43 we aimed to evaluate the patients admitted with GER-associated symptoms with 
E-posta: drtanerozgur@gmail.com demographic characteristics, 24-hour esophageal pH monitorization results, and 
gulinerdemir@yahoo.com responses to different treatment protocols. 
Materials and Method: The data of patients who admitted to Uludag University 
Gelifl Tarihi/Received: 03.08.2009
Kabul Tarihi/Accepted: 05.11.2009 Pediatrics Outpatient Clinic between January 2008 and September 2009 with 
GERD-associated symptoms and underwent esophageal pH monitorization was 
© Güncel Pediatri Dergisi, Galenos Yay›nc›l›k collected retrospectively. The associations between initial symptoms, 24-hour 
taraf›ndan bas›lm›flt›r. Her hakk› sakl›d›r.
© The Journal of Current Pediatrics, published esophageal pH monitorization results, presence of accompanying disease, sociocultu-
by Galenos Publishing. All rights reserved. ral conditions, and therapy responses were evaluated. 
GüncelPediatri 130
Güncel Pediatri 2009; 7: 130-6 Erdemir ve ark. pH Monitörizasyonu ile Gastroözofageal Reflü 
Results: Ninety-two patients (37 female, 55 male) were included and mean age was 4.42±4.33 (1 mo-18 years). The 
frequency of cough, vomiting and abdominal pain at admission were 49.5%, 47.3% and 22% respectively. Esophageal pH 
monitorization diagnosed GERD in 21 patients (22.8%). The frequency of symptoms in GERD patients who diagnosed with 
esophageal pH monitorization was; cough (n:15, 33.4%), vomiting (n:11, 25.6%), and abdominal pain (n:5, 22.3%). Among all 
complaints, cough was found to be significantly associated with GERD (p=0.041). Accompanying neurological disease was 
present in 13.1% (n:12), immunodeficiency 13.1% (n:12) and bronchial reactivity 13.1% (n:12). Therapy success was achieved in
57.7% of patients. Therapy response were similar with different therapy protocols (proton pump inhibitor+prokinetic+sucralfate, 
proton pump inhibitor+prokinetic, H2 receptor blocker+sucralfate, proton pump inhibitor+sucralfate, H2 receptor blocker+
prokinetic, monotherapy with proton pump inhibitor or H2 receptor blocker) (p=0.068).
Conclusion: GERD is a common childhood disease. Currently, diagnosis and treatment of GERD in children is still 
controversial. The results of our study revealed no association with therapy success and different treatment regimens, 
sociocultural status or accompanying disease. The complaint of cough was found to be significantly in association with GERD.
(Journal of Current Pediatrics 2009; 7: 130-6)
Key words: Children, gastroesophageal reflux, gastroesophageal reflux disease, pH monitorization, treatment.   
Girifl Günümüzde GÖRH’›nda tan› koymay› sa¤layan yön-
temler üst gastrointestinal sistem baryumlu görüntüle-
Gastroözofageal Reflü (GÖR), gastrik içeri¤in istem- mesi, intraözofageal pH monitörizasyonu, çok kanall›
siz olarak özofagusa hareketidir ve primer olarak bir intraluminal impedans, nükleer sintigrafi ve özofajit
motilite bozuklu¤udur. Gastrik içeri¤in özofagusa kaç›- varl›¤›n› ortaya koymak için endoskopidir. GÖR tan›s›n-
fl›, gastroözofageal bariyer yetersizli¤i sonucu olarak da baryumlu üst gastrointestinal sistem de¤erlendirme
meydana gelmektedir. Bu bariyerde, anormal fonksiyon sensitivitesi %31, spesifitesi %21 olarak bildirilmifltir
gösteren bir alt özofagus sfinkter (AÖS) ve hiatal herni (30,34). GÖR sintigrafisinin sensitivitesi %15, spesifitesi
gibi anatomik sorunlar›n varl›¤›nda yetersizlik ortaya %59 olarak bulunmufltur (30). Özofagus içi pH monitöri-
ç›karabilir (1). Sa¤l›kl› süt çocuklar›nda, çocuklarda ve zasyonu, fizyolojik ortamda uzun bir süre boyunca özo-
eriflkinlerde GÖR gün boyunca fizyolojik olarak olufla- fagus içi pH’y› do¤rudan ölçebildi¤i için mevcut tan›
bilmektedir. Bu kaç›fllar genellikle k›sa süreli ve yöntemleri aras›nda kabul edilen tan›sal de¤eri en yük-
asemptomatiktir ve gastrik içerik distal özofagustan sek yöntemlerden birisidir. Ancak son zamanlarda non
daha yukar›lara yay›lmamaktad›r. Gastrik içeri¤in özo- asit reflü, alkalen reflü ve zay›f asit reflüleri saptamada
fagusa kaç›fl› çocukta semptomlara yol aç›yor, yaflam çok kanall› intralüminal impedans yönteminin daha du-
kalitesini etkiliyor ve klinik olarak bir hastal›k tablosu yarl› ve özgül oldu¤u bildirilmifltir (8,9,35).
oluflturuyorsa Gastroözofageal Reflü Hastal›¤› (GÖRH) Bu çal›flman›n amac›, GÖRH’n› düflündüren yak›n-
olarak tan›mlanmaktad›r (2).
GÖR’ün ve regürjitasyonun bebeklerde çok s›k gö- malarla baflvuran çocuk hastalar›n çeflitli özelliklerini
rülen bir durum oldu¤u bilinmektedir (3). Fizyolojik reflü ortaya koymak, efllik eden di¤er hastal›klar› ve 24 saat-
genellikle yaflla birlikte düzelmektedir. GÖRH’n›n semp- lik pH monitörizasyonu ile GÖR saptanma oran›n› belir-
tomlar› özofageal ve ekstraözofageal olarak s›n›flana- lemek ve çeflitli tedavi seçenekleri ile saptanan tedavi-
bilir. Hem eriflkin hem de çocuklarda oldukça s›k görü- ye yan›t oranlar›n› de¤erlendirmektir.
len bir hastal›k olmas›na ra¤men, çocuklardaki semp-
tom s›kl›¤›, klinik inceleme ve tedavi sonuçlar› ile ilgili Gereç ve Yöntem
veriler azd›r. GÖRH’n›n özofageal semptomlar› süt ço-
cuklar›nda, aç›klanamayan huzursuzluk, beslenme zor- Ocak 2008-Eylül 2009 tarihleri aras›nda Uluda¤ Üni-
lu¤u, yetersiz kilo al›m› veya uyku bozuklu¤u, daha bü- versitesi T›p Fakültesi Çocuk Sa¤l›¤› ve Hastal›klar›
yük çocuklarda ise kronik gö¤üs a¤r›s›, epigastrik a¤r›, Anabilim Dal›, Çocuk Gastroenteroloji, Hepatoloji ve
oral regürjitasyon, kusma, disfaji ve nadiren de hema- Beslenme Bilim Dal› poliklini¤ine, Gastroözofageal Ref-
temez olabilir. Özofagus d›fl› semptomlar aras›nda kro- lü Hastal›¤›n› düflündüren yak›nmalar ile baflvuran ve
nik öksürük, h›fl›lt›, ast›m, apne, bradikardi, kronik bo- 24 saatlik pH monitörizasyonu uygulanm›fl olan 92 ard›-
¤az a¤r›s›, ses k›s›kl›¤›, difl çürükleri, tekrarlayan otit ve fl›k hastan›n dosyalar› retrospektif olarak incelenerek
sinüzitler en s›k karfl›lafl›lanlard›r (4-7,10,29). veriler kaydedildi. 
GüncelPediatri 131
Erdemir ve ark. pH Monitörizasyonu ile Gastroözofageal Reflü Güncel Pediatri 2009; 7: 130-6
Hastalar›n dosya kay›tlar›ndan; yafl, cinsiyet, anne ve saptanma oranlar› verilmifltir. Bu hastalar›n yak›nmalar› ile
baban›n e¤itim durumu, baflvuru yak›nmalar›, 24 saatlik GÖR tan›s› alma oranlar› aras›ndaki iliflki incelendi¤inde,
pH metre sonuçlar›, efllik eden baflka hastal›k durumu, öksürük yak›nmas› olan hastalarda istatistiksel olarak daha
alm›fl olduklar› tedavi seçenekleri ve tedaviye yan›tlar› fazla oranda GÖR saptand›¤› görüldü (p=0,041). Di¤er ya-
hakk›ndaki veriler kayda al›nd›. k›nmalar ile GÖR saptanma oranlar› aras›nda istatistiksel
GÖRH’n› düflündüren yak›nmalar kusma, öksürük, re- anlaml› farkl›l›klar yoktu (p>0,05) (Tablo 3). 
gürjitasyon, h›r›lt›, gö¤üs a¤r›s› ve kar›n a¤r›s› flikayetle- Hastalar›n 39’unda (%42,4) efllik eden baflka bir has-
rinden en az birinin varl›¤› olarak kabul edilmiflti (4,15). tal›k yoktu, efllik eden ek hastal›k olarak kronik nörolojik
Mevcut yak›nmalar› herhangi baflka bir kardiak ve solu- hastal›k (epilepsi, serebral palsi, dejeneratif merkezi si-
num sistemi hastal›¤›na ait olmad›¤› saptanm›fl olan ço- nir sistemi hastal›¤›) 12 (%13,1), immün yetmezlik (‹m-
cuklara 24 saatlik pH monitörizasyonu yap›lm›flt›. Test munglobulin G, A, M ve immünglobulin G alt grup eksik-
öncesi yap›lan muayenede baflka herhangi bir akut has- likleri vb.) 12 (%13,1), ast›m veya bronflial hiperreaktivite
tal›k veya yak›nmas› olmayan çocuklara ayn› gün 24 sa- 12 (%13,1) hastada saptand›.
atlik pH monitörizasyonu uygulanm›flt›. Yirmi dört saatlik Çal›flmaya al›nan tüm hastalar›n (n:92) %57,7’si anti-
pH monitörizasyonunda GÖR indeksi 4 reflü/saat ve/ve- reflü tedaviden yarar görmüfltür. GÖRH’n› düflündüren
ya DeMeester skoru 14,72’nin üzerinde olan hastalarda yak›nmalar› olan hastalar›n de¤iflik tedavi seçenekleri ile
GÖR tan›s› konulmufltu (30,31). Tedaviye yan›t, üç ay tedaviye yan›t verme oranlar› Tablo 4’te gösterilmifltir.
GÖR tedavisi ald›ktan sonra yak›nmalar›n ve bulgular›n Tedavi gruplar› aras›nda, tedaviye yan›t oranlar› aç›s›n-
gerilemesi olarak kabul edildi. Baflvuru yak›nmas› ile 24 dan anlaml› bir fark saptanmad› (p=0,068) (Tablo 4). GÖR
saatlik pH monitörizasyonunda GÖR saptanma oranlar›; tedavisi için olgular, yafl grubu ve efllik eden hastal›kla-
hastalar›n ald›klar› tedaviye göre, ailenin e¤itim düzeyi- r›na göre, proton pompa inhibitörü (PP‹) (lansoprazol),
ne göre yan›t oranlar› ve efllik eden ek hastal›k durumu prokinetik ilaç (domperidon) ve yüzey ajan› (sodyum alji-
ile tedaviye yan›t oranlar› incelendi. Çal›flma için Uluda¤
Üniversitesi T›p Fakültesi Etik Kurul onay› al›nd›. Tablo 1. Çal›flma grubundaki hastalar›n özellikleri (n:92)
SPSS 16.0 istatistik program› kullanarak de¤iflkenler Yafl (ort ± SD) 4,42 ± 4,33
aras›ndaki iliflkiler incelendi. Kategorik de¤iflken s›kl›kla- n %
r› aras›ndaki farklar chi-square testi ile araflt›r›ld›. Verile- Cinsiyet 
rin normal da¤›l›m gösterip göstermedi¤i Shapiro-Wilk K›z 37 40,2
testi ile incelendi. Normal da¤›l›m göstermeyen iki grup Erkek 55 59,8
de¤iflkenleri aras›ndaki fark Mann-Whitney U testi ile Anne e¤itim düzeyi 
karfl›laflt›r›ld›. Ortalamalarla birlikte standart sapma ve- Okula gitmemifl 5 5,4
rildi ve anlaml›l›k düzeyi, α=0,05 (p<0,05) olarak al›nd›. ‹lk 49 53,3
Orta 20 21,7
Bulgular Yüksek 18 19,5
Baba e¤itim düzeyi 
GÖRH düflündüren yak›nmalar› olan ve 24 saatlik pH Okula gitmemifl 2 2,2
monitörizasyonu uygulanan 92 hasta çal›flmaya al›nd›. ‹lk 47 51,1
Tablo 1’de çal›flma grubundaki 92 hastan›n özellikleri ve- Orta 25 27,1
rilmifltir. Hastalar›n 37’si (%40,2) k›z, 55’i (%59,8) erkekti. Yüksek 18 19,5
Yafllar› 1 ay ile 18 yafl aras›nda de¤iflmekte olup ortala-
ma 4,42±4,33 yafl idi. E¤itim seviyesi %51,1 oran›nda Tablo 2. Çal›flma grubundaki hastalarda saptanan GÖRH tan›s›n›
düflündüren yak›nmalar (n:92)
ilkö¤retim düzeyindeydi (Tablo 1).
Hastalar›n ilk baflvuruda en s›k görülen flikayetleri ök- Yak›nmalar (n:92) n %
sürük (%49,5), kusma (%47,3), h›fl›lt› (wheezing) (%22), kar›n Öksürük 45 49,5
a¤r›s› (%22), regürjitasyon (%15,4) ve gö¤üs a¤r›s› (%3,3) Kusma 42 47,3
olarak bulundu (Tablo 2). Olgular›n, 24 saatlik pH monitöri- H›fl›lt› 20 22
zasyonu sonuçlar›na göre 21’inde (%22,8) GÖR saptand›. Kar›n a¤r›s› 20 22
Tablo 3’te GÖRH’n› düflündüren yak›nmalar› olan olgularda, Regürjitasyon 14 15,4
yak›nmalar›na göre 24 saatlik pH monitörizasyonu ile GÖR Gö¤üs a¤r›s› 3 3,3
GüncelPediatri 132
Güncel Pediatri 2009; 7: 130-6 Erdemir ve ark. pH Monitörizasyonu ile Gastroözofageal Reflü 
nat) kombinasyonunu (n=39, %42,6), PP‹ ve prokinetik ¤›nda istatistiksel olarak anlaml› fark yoktu (p>0,05). Efl-
ilaç (n=9, %9,8), H2 reseptör antagonisti (ranitidin) ve yü- lik eden hastal›¤a göre tedavi yan›tlar›nda fark yoktu
zey ajan› (n=2, %2,2), PP‹ ve yüzey ajan› (n=19, %20,8), H2 (p=0,54). Ek hastal›k olup olmama durumuna göre tedavi
reseptör antagonisti ve prokinetik ilaç (n=10, %10,9), sa- yan›tlar› aras›nda fark saptanmad› (p=0,89). Tedaviye ya-
dece prokinetik ilaç (n=1, %1,1) ve sadece PP‹ (n=12, n›t› olan hastalar›n ortalama yafllar› 4,59±4,50, olmayan-
%13,1) alm›fllard›. Tablo 5’te GÖRH düflünülen olgularda lar›n ortalama yafllar› 4,19±4,14 olarak bulundu ve arala-
tedaviye yan›t› etkileyen durumlar de¤erlendirilmifltir. r›nda istatistiksel anlaml› farkl›l›k yoktu (p=0,67) (Tablo 5).
Cinsiyetler aras›nda, tedaviye yan›t aç›s›ndan istatistik- Mevcut yak›nmalar›na göre GÖRH oldu¤u düflünülen an-
sel fark saptanmad› (p=0,86). Anne ve baban›n e¤itim dü- cak 24 saatlik pH monitörizasyonu ile GÖR saptanmayan
zeyleri aç›s›ndan tedaviye yan›t oranlar› karfl›laflt›r›ld›- hastalarda, tedavi seçenekleri aras›nda, tedaviye yan›t
oranlar› aç›s›ndan istatistiksel anlaml› bir fark saptan-
Tablo 3. GÖRH düflündüren yak›nmalar› olan olgularda, yak›nma-
lara göre pH monitörizasyonu ile GÖR saptanma oranlar› (n:92) mad› (p=0,18) (Tablo 6). 
GÖR yok GÖR var p
n % n % Tablo 5. GÖR tedavisinde tedavi yan›t›n› etkileyen durumlar›n
de¤erlendirilmesi (n:92)
Öksürük 0,041
Tedaviye yan›t
Yok 41 87,2 6 12,8
Yok Var p
Var 30 66,6 15 33,4
n % n %
Kusma 0,77
Cinsiyet 0,86
Yok 39 79,5 10 20,5
K›z 14 37,8 23 62,2
Var 32 74,4 11 25,6
Erkek 23 41,8 32 58,2
Gö¤üs a¤r›s› 0,54
Annenin e¤itim düzeyi 0,73
Yok 69 77,5 20 22,5
Ortan›n alt› 25 46 29 54
Var 2 66,6 1 33,4
Orta ve üzeri 18 47,3 20 52,6
H›fl›lt› 0,94
Baban›n e¤itim düzeyi 0,88
Yok 55 76,3 17 23,7
Ortan›n alt› 23 46,9 26 53,1
Var 16 80 4 20
Orta ve üzeri 20 46,1 23 53,9
Regürjitasyon 0,96
Efllik eden hastal›k* 0,89
Yok 60 78,9 18 21,1
Yok 16 41 23 59
Var 11 78,5 3 21,5
Var 21 39,6 32 60,4
Kar›n a¤r›s› 0,77
Yafl (ort±SD) 4,19 ± 4,14 4,59 ± 4,50 0,67
Yok 56 77,7 16 22,3
*GÖRH’na ek olarak kronik norolojik hastal›k veya immun yetmezlik veya ast›m veya
Var 15 75 5 25 bronflial hiperreaktivitenin efllik etmesi
Tablo 4. GÖRH’n› düflündüren yak›nmas› olan hastalarda tedavi Tablo 6. 24 saatlik pH monitörizasyonu ile GÖR saptanmayan
seçeneklerine göre tedavi yan›t oranlar› (n:92) olgularda tedavi seçeneklerine göre yan›t oranlar› (n:71)
Tedaviye yan›t Tedaviye yan›t
Yok Var p Yok Var p
n % n % n % n %
PPI+Prokinetik+Yüzey ajan› 23 58,9 16 41,1 PPI+Prokinetik+Yüzey ajan› 14 50 14 50
PPI+Prokinetik 4 44,4 5 55,6 PPI+Prokinetik 4 42,9 5 57,1
H2RB+Yüzey ajan› 2 100 0 H2RB+Yüzey ajan› 2 100 0 0,18*
PPI+Yüzey ajan› 5 26,3 14 73,7 0,068* PPI+Yüzey ajan› 3 20 12 80
H2RB+Prokinetik 2 20 8 80 H2RB+Prokinetik 2 20 8 80
Prokinetik 0 1 100 Prokinetik 0 1 100
PPI 3 25 9 75 PPI 2 40 3 60
*Ki-Kare testi ile tedavi seçenekleri kendi aralar›nda karfl›laflt›r›ld›, tedavi yan›t›nda *Ki-Kare testi ile tedavi seçenekleri kendi aralar›nda karfl›laflt›r›ld›, tedavi yan›t›nda
istatistiksel anlaml› fark saptanmad›. istatistiksel anlaml› fark saptanmad›.
(PPI: Proton pompa inhibitörü, H2RB: H2 reseptör blokörü, yüzey ajan›: sodyum alji- (PPI: Proton pompa inhibitörü, H2RB: H2 reseptör blokörü, yüzey ajan›: sodyum alji-
nat, prokinetik: domperidon) nat, prokinetik: domperidon)
GüncelPediatri 133
Erdemir ve ark. pH Monitörizasyonu ile Gastroözofageal Reflü Güncel Pediatri 2009; 7: 130-6
Tart›flma GÖRH’›nda tedavi seçenekleri, yaflam düzeni de¤iflik-
li¤i, ilaç tedavisi ve cerrahi tedavidir. Yaflam düzeni de-
GÖRH’n›n çocukluk ça¤›nda görülme s›kl›¤›, klinik ¤ifliklikleri içinde; s›k s›k düflük hacimli beslenme, koyu-
pratikte tan›da kullan›lan testler, tedavi seçenekleri, te- laflt›r›lm›fl g›dalar, uyku s›ras›nda sol yan›na yatma, pasif
daviye olan yan›t sonuçlar› ile ilgili bilgiler eriflkin yafl sigara içicili¤inden korunma say›labilir (11-14). Farmako-
grubuna göre daha s›n›rl›d›r. Gastroözofageal Reflü lojik tedavinin günümüzdeki amac›, gastrik asit sekres-
(GÖR), gastrik içeri¤in istemsiz olarak özofagusa hare- yonunu azaltarak veya gastrik boflalmay› h›zland›rmak
ketidir ve primer olarak bir motilite bozuklu¤udur. Sa¤l›k- için gastrointestinal motiliteyi artt›rarak özofagusun mi-
l› süt çocuklar›nda, çocuklarda ve eriflkinlerde GÖR, gün de asidine maruziyetini azaltmakt›r. Medikal tedaviyi ta-
boyunca fizyolojik olarak oluflabilmektedir. Gastrik içeri- kiben düzelmeyen veya medikal tedavileri azalt›lamayan
¤in özofagusa kaç›fl› genellikle k›sa süreli ve asempto- hastalara cerrahi tedavi uygulanmaktad›r (11-14). Far-
matiktir ve gastrik içerik distal özofagustan daha yukar›- makolojik tedavide birçok ilaç denenmifltir. Bunlardan
lara yay›lmamaktad›r. bir tanesi domperidondur, ancak baz› çal›flmalarda oral
Bu çal›flmada hastalar›n ortalama GÖRH tan›s› alma olarak uygulanan domperidonun alt özofagus sfinkter
yafllar› 4,42±4,33 olarak saptand›. GÖRH semptomlar›n›n bas›nc›n› artt›rmada ve reflü özofajitini azaltma konu-
literatürde en s›k 0-2 yafllar›nda, özellikle de 1 yafl alt›n- sunda etkisi plasebodan farkl› bulunmam›flt›r (18). Car-
da görüldü¤ü bildirilmektedir (16,30,32). Bu çal›flmada roccio ve ark.’n›n (19) 80 çocuk hasta ile yapt›¤› bir çal›fl-
yer alan olgular›n literatüre göre daha geç tan› almalar›, mada reflü epizodlar›nda azalma saptanm›fl, ancak pla-
GÖRH semptomlar›n›n di¤er hastal›k semptomlar› ile ka- sebo grubuna göre istatistiksel fark ortaya ç›kmam›flt›r.
r›flt›r›lmas›na ba¤l› olabilece¤i düflünüldü (7,10,30). Ek H2 reseptör blokerleri (H2RB) ve proton pompa inhibitör-
olarak çocukluk yafl grubunda GÖRH’n›n tan›s›nda s›k leri (PP‹), gastrik asit sekresyonunu azaltmaktad›r. Ge-
olarak zorluklar ve gecikmeler olabilece¤i de bildirilmek- nellikle PP‹’leri H2RB’lerine göre asit sekresyonunu da-
tedir (33). Ayr›ca bu çal›flmada, ailelerin e¤itim düzeyle- ha fazla azaltmakta ve etkileri daha uzun olmaktad›r.
rinin genel olarak düflük olmas› doktora baflvuru zaman›- Eriflkinlerde yap›lan birçok çal›flmada PP‹’lerinin
n› geciktiren bir faktör olabilir. H2RB’lerine göre yak›nmalar› azaltmada ve özofajitin dü-
Çocuklarda GÖRH’n› düflündüren baflvuru yak›nmala- zelmesinde daha üstün olduklar› bulunmufltur (20).
r›, literatürde en s›k kusma ve regürjitasyon, öksürük ve Cucchiara ve ark.’n›n (21) 25 çocuk hasta ile yapt›¤› bir
epigastrik a¤r› oldu¤u bildirilmifltir. Ek olarak daha az s›k- çal›flmada, 40 mg/1,73 m2 dozunda omeprazol ile yüksek
l›kla kronik solunum sistemi hastal›klar›, apne, a¤lama, doz ranitidin (20 mg/kg/gün) karfl›laflt›r›ld›¤›nda, yak›n-
huzursuzluk, beslenmeyi reddetme, büyüme gerili¤i ve malar, histopatoloji ve özofageal PH sonuçlar›n›n benzer
hematemez görülebilmektedir (15-17). Bu çal›flmada da oranda düzeldi¤i gösterilmifltir. Sodyum aljinat›n reflü
literatüre benzer olarak öksürük, kusma ve kar›n a¤r›s› en yak›nmalar›n›, özellikle de kusmay›, plaseboya göre an-
s›k rastlanan baflvuru yak›nmalar› olarak saptand›. laml› oranda azaltt›¤›n› gösteren birçok çal›flma vard›r
GÖR tan›s›nda baryumlu özofagus-mide grafisi ve (22-24). Plaseboya göre antireflü ilaçlar›n etkinliklerinin
GÖR sintigrafisinin sensitivite ve spesifiteleri düflüktür. karfl›laflt›r›ld›¤› birçok çal›flma olmas›na ra¤men, çocuk
Özofagus içi pH monitörizasyonu, baryumlu grafi ve sin- hastalarda bu ilaçlar›n kendi aralar›nda ve kombinas-
tigrafiye göre daha sensitiv ve spesifik olmas›na ra¤men yonlar›n›n karfl›laflt›r›ld›¤› çal›flma say›s› azd›r. Bu çal›fl-
son zamanlarda non asit reflü, alkalen reflü ve zay›f asit mada hastalar›n ald›klar› ilaçlara göre tedaviye yan›t
reflüleri saptamada çok kanall› intralüminal impedans oranlar› incelendi. Olgular›n alm›fl olduklar› tekli antiref-
yönteminin daha duyarl› ve özgül oldu¤u bildirilmifltir lü ilac› veya kombine tedavi flekillerine göre tedaviye ya-
(8,9,35). Bu çal›flmada GÖRH’n› düflündüren yak›nmalar- n›t aç›s›ndan anlaml› bir farkl›l›k saptanmad›.
la baflvuran hastalar›n, 24 saatlik pH monitörizasyonu ile GÖR’yü ortaya ç›karan veya kendisi gastroözofageal
sadece %22,8’inde GÖR saptand›. Bu hastalar›n tamam›- reflünün bir sonucu olan, özellikle de bronflial hiperreak-
na anti reflü tedavi verilmiflti ve tedaviye yan›t oran› tivite, ast›m, immünolojik hastal›klar ve kronik nörolojik
%57,7 olarak bulundu. GÖR saptanma oran› ile tedaviye hastal›klar gibi ek hastal›klar›n GÖRH ile iliflkisi bilinmek-
yan›t oran› aras›nda fark olmas›, 24 saatlik pH monitöri- tedir. Kronik, medikal tedaviye zor yan›t veren hasta
zasyonunun non-asit reflüleri saptamadaki yetersizli¤ini gruplar›nda cerrahi tedavi gerekebilmektedir (25-27). Li-
düflündürmektedir. teratürde, GÖR hastal›¤› olan hastalar›n cerrahi tedavi
GüncelPediatri 134
Güncel Pediatri 2009; 7: 130-6 Erdemir ve ark. pH Monitörizasyonu ile Gastroözofageal Reflü 
oranlar› %5’in alt›ndad›r, ancak özellikle nörolojik sekeli 7. Harding SM. Gastroesophageal reflux, asthma, and 
olan çocuklarda bu oran %40-53’e kadar yükselebilmek- mechanisms of interaction. Am J Med 2001; 111 suppl 8A:8-12.8. Kahrilas PJ, Quigley EM. Clinical esophageal pH 
tedir (16,28,30). Bu çal›flmada yer alan olgularda grubun- recording: a technical review for practice guideline 
da 1 y›ll›k gözlem süresinde cerrahi tedavi gereksinimi development. Gastroenterology 1996; 110:1982-96.
olmam›flt›r. Yapt›¤›m›z çal›flmada GÖRH’n› düflündüren 9. Colletti RB, Christie DL, Orenstein SR. Indications for 
pediatric esophageal pH monitoring. J Pediatr Gastroenterol
yak›nmalar› olan hastalar›m›z›n %57,6’s›nda, literatürle Nutr 1995; 21:253-62.
uyumlu olarak, altta yatan baflka bir hastal›¤› vard›. An- 10. Chen PH, Chang MH, Hsu SC. Gastroesophageal reflux in
cak ek hastal›¤› olmayanlara göre tedaviye yan›t oranla- children with chronic recurrent bronchopulmonary infection.
r›nda anlaml› bir farkl›l›k saptanmad›. J Pediatr Gastroenterol Nutr 1991; 13:16-22.11. Changing concepts of sudden infant death syndrome: 
implications for infant sleeping environment and sleep 
Sonuç position. American Academy of Pediatrics. Task force on 
infant sleep position and sudden infant death syndrome. Pe-
Sonuç olarak, GÖRH çocukluk döneminde s›k karfl›- diatrics 2000; 105:650-6.12. Tighe MP, Afzal NA, Bevan A, Beattie RM. Current 
lafl›lan bir klinik patolojidir. Hastal›¤›n patogenezinde pharmacological management of gastro-esophageal reflux
suçlanan iki ana nokta özofagusun asitle temas› ve alt in children: an avidence-based systematic review. 
özofagus sfinkterindeki motilite bozuklu¤udur, tan› ve Pediatric Drugs 2009; 11:185-202.
tedavi yaklafl›mlar› da bu bozukluklar› düzeltmeye yö- 13. Tolia V, Bishop PR, Tsou VM, Gremse D, Soffer EF, ComerGM et al. Multicenter, randomized, double-blind study com-
neliktir. Halen tan›da alt›n standart bir tan› yöntemi ol- paring 10, 20 and 40 mg pantoprazole in children 
mad›¤› kabul edilmektedir, ayr›ca çeflitli tedavi seçe- (5-11 years) with symptomatic gastroesophageal reflux 
nekleri üzerinde de tam bir görüfl birli¤ine var›lamam›fl- Disease. J Pediatr Gastroenterol Nutr 2006; 42:384-91.
t›r. Mevcut literatür bilgilerine göre GÖRH tedavisinde 14. Suwandhi E, Ton MN, Schwarz SM. Gastroesophageal ref-lux in infancy and childhood. Pediatr Ann 2006; 35:259-66.
en etkili ilaçlar›n H2RB’leri, PP‹’leri ve sodyum aljinat›n 15. Brecelj J, Orel R. P0866 Evaluation and management of 
oldu¤u bilinmektedir. Domperidon ile ilgili çeliflkili so- children with gastroesophageal reflux disease in pediatric
nuçlar vard›r. Bu sonuçlar göz önüne al›nd›¤›nda, ilaç- gastroenterology unit-A retrospective study. J Pediatr 
lar›n yan etki profilleri, kullan›m kolayl›¤›, hastan›n yafl› Gastroenterol Nutr 2004; 39:386-7.16. Ashorn M, Ruuska T, Karikoski R, Laippala P. The natural 
ve efllik eden hastal›k durumu dikkate al›narak tedavi course of gastroesophageal reflux disease in children.
seçenekleri belirlenmelidir. Scand J Gastroenterol 2002; 37:638-41.
17. Malaty HM, O’Malley KJ, Abudayyeh S, Graham DY, Gilger
Kaynaklar MA. Multidimensional measue for gastroesophageal refluxdisease (MM-GERD) symptoms in children: a population: 
a population-based study. Acta Paediatr 2008; 97:1292-7.
1. Kawahara H, Dent J, Davidson G. Mechanisms responsible 18. Bines JE, Quinlan JE, Treves S, Kleinman RE, Winter HS. 
for gastroesophageal reflux in children. Gastroenterology Efficacy of domperidone in infants and children with 
1997; 113:399-408. gastroesophageal reflux. J Pediatr Gastroenterol Nutr 1992;
2. Rudolph CD, Mazrur LJ, Liptak GS, Baker RD, Boyle JT, 14:400-5.
Colletti RB et al. North American Society for Pediatric 19. Carroccio A, Iacono G, Montalto G, Cavataio F, Soresi M,
Gastroenterology and Nutrition. Guidlines for evaluation and Notarbartolo A. Domperidone plus magnesium hydroxide
treatment of gastroesophageal reflux in infants and children: and aluminium hydroxide: a valid therapy in children with 
recommendations of the North American Society for gastroesophageal reflux. A double-blind randomized study
Pediatric Gastroenterology and Nutrition. J Pediatr versus placebo. Scand J Gastroenterol 1994; 29:300-4.
Gastroenterol Nutr 2001; 32 (suppl 2):1-31. 20. Chiba N, De Gara CJ, Wilkinson JM, Hunt RH. Speed of 
3. Nelson SP, Chen EH, Syniar GM, Christoffel KK. One-year healing and symptom relief in grade II to IV gastroesophageal
follow-up of symptoms of gastroesophageal reflux during reflux disease: a meta analysis. Gastroenterolgy 1997;
infancy. Pediatric Practice Research Group. Pediatrics 1998; 112:1798-810.
102:67. 21. Cucchiara S, Minella R, Iervolino C, Franco MT, 
4. Nelson SP, Chen EH, Syniar GM, Christoffel KK. Prevalence Campanozzi A, Franceschi M et al. Omeprazole and high 
of symptoms of gastroesophageal reflux during childhood: a dose ranitidine in the treatment of refractory reflux 
pediatric practice-based survey. Pediatric Practice oesophagitis. Arch Dis Child 1993; 69:655-9. 
Research Group.  Arch Pediatr Adolesc Med 2000; 154:150-4. 22. Miller S. Comparison of the efficacy and safety of a new 
5. Achem SR. Endoscopy-negative gastroesophageal reflux di- aluminium-free pediatric alginate preparation and placebo
sease. The hypersensitive esophagus. Gastroenterol Clin in infants with recurrent gastro-oesophagel reflux. Curr Med
North Am 1999; 28:893-904. Res Opin 1999; 15:160-8.
6. El-Serag HB, Gilger M, Kuebeler M, Rabeneck L. 23. Del Buono R, Wenzi TG, Ball G, Keady S, Thomson M. Effect
Extra-esophageal associations of gastroesophageal reflux of Gaviscon infant on gastro-oesophageal reflux in infants
disease in children without neurologic defects. Gastroente- assessed by combined intraluminal impedance/pH. Arch Dis
rology 2001; 121:1294-9. Child 2005; 90:460-3.
GüncelPediatri 135
Erdemir ve ark. pH Monitörizasyonu ile Gastroözofageal Reflü Güncel Pediatri 2009; 7: 130-6
24. Forbes D, Hodgson M, Hill R. The effects of Gaviscon and 30. Walker WA, Goulet O, Kleinman RE, Sherman PM. Pediatric
metoclopramide in gastroesophageal reflux in children. J Gastrointestinal Disease. Fourth edition. Hamilton, Ontario,
Pediatr Gastroenterol Nutr 1986; 5:556-9. Canada 2004; 73:1831-8.
25. Smith HJ. Gastrointestinal hemorrhage in paralyzed and 31. Tighe MP, Cullen M, Beattie RM. How to use: a pH study.
neurologically impaired patients: contribution of reflux Arch Dis Child Educ Pract Ed 2009; 94:18-23.
esophageal disease. Gastrointest Radiol 1985; 10:7-10. 32. Jung AD. Gastroesophageal reflux in infants and children.
26. Debley JS, Carter ER, Redding GJ. Prevelance and impact of Am Fam Physician 2001; 64:1853-60.
gastroesophageal reflux in adolescents with asthma: 33. Vandenplas Y, Salvatore S, Hauser B. The diagnosis and 
a population-based study. Pediatric Pulmonology 2006;
41:475-81. management of gastro-oesophageal reflux in infants. Early
27. Corvo M, Ghiglioni D, Gemellaro L, Sarratud T, Fiocchi A. Human Development 2005; 81:1011-24.
Gastrointestinal signs and symptoms of allergic diseases in 34. Thompson JK, Koehler RE, Richter JE. Detection of 
children. Pediatr Med Chir 2009; 31:153-9. gastroesophageal reflux: value of barium studies compared
28. Lasser MS, Liao JG, Burd RS. National Trends in the use with 24-hr pH monitoring. AJR Am J Roentgenol 1994;
of antireflux procedures for children. Pediatrics 2006; 162:621-6.
118:1828-35. 35. Hila A, Agrawal A, Castell DO. Combined multichannel 
29. Ersin NK, Onça¤ O, Tümgör G, Aydo¤du S, Hilmio¤lu S. Oral intraluminal impedance and pH esophageal testing 
and dental manifestations of gastroesophageal reflux compared to pH alone for diagnosing both acid and weakly
disease in children: a preliminary study. Pediatr Dent 2006; acidic gastroesophageal reflux. Clin Gastroenterol Hepatol
28:279-84. 2007; 5:172-7.
GüncelPediatri 136