143 Uludag Univ. J. Fac. Vet. Med. 23 (2004), 1-2-3: 143-148 Plesiomonas Shigelloides ve Halk Sağlığı Açısından Önemi Sadık BÜYÜKYÖRÜK* Seran TEMELLİ** Geliş Tarihi: 019.08.2004 Kabul Tarihi: 03.11.2004 Özet: Bu makalede, son yıllarda özellikle su kaynaklı akut gastroenteritis salgınları ile ilişkili bir patojen olduğu kabul edilen Plesiomonas shigelloides (P. shigelloides)’in, özellikleri ve taksonomideki yeri, gelişim koşulları, doğada ve konakçılarda bulunuşu, virulans faktörleri ve patojenitesi, enfeksiyon kaynakları ve seyri ile kontrolü hakkında bilgiler verilmiştir. Anahtar Kelimeler: Plesiomonas shigelloides, gelişme, kaynak, enfeksiyon. Plesiomonas Shigelloides and Importance in Human Health Summary: In this review, information is given about the specifications, place in taxinomication, growing condi- tions, presence in nature and host, virulans factors and pathogenesis, infection sources, progress and control of Plesiomonas shigelloides (P. shigelloides); which its relation with water based acute gastroenteritis epidemic is accepted in the last few years. Key Words: Plesiomonas shigelloides, growing, sources, infections. Giriş büyüklüğünde, sahip olduğu 2-7 adet polar flagella (genellikle lofotrik ve ayrıca peritrik) ile İnsanlarda, su ve su ürünlerinden kaynak- çoğunlukla hareketli, oksidaz, katalaz, indol, lanan diyarel hastalıklara neden olan P. inositol, maltoz, glikoz reaksiyonları pozitif, shigelloides’in primer rezervuarı tatlı sulardır. çomak şeklinde bir bakteridir10,14,30,39,40. Bunun yanı sıra tatlı su balıkları, kabuklular, İlk olarak 1947 yılında, Ferguson ve özellikle istiridyeler, suda yaşayan amfibi ve Henderson tarafından fekal örneklerden izole sürüngenler sekonder rezervuar olarak bilinmek- edilerek Enterobacteriaceae familyasına dahil, tedir. Etken, özellikle immun sistemi baskılan- Shigella sonnei phase I’in antijenine benzer so- mış hastalarda, sebep olduğu sepsis ve menenjit- matik antijen içeren hareketli bir organizma ola- ler neticesinde ölümlere sebep olduğu için son rak tanımlanmış ve “Paracolon C27” suşu olarak yıllarda önem kazanmıştır. Yüksek pH’a daya- isimlendirilmiştir15,21. Taxonomide 1954’den nıklı olması ve sahip olduğu kitinaz aktivitesi itibaren Aeromonas shigelloides, Pseudomonas sayesinde P. shigelloides, tatlı su balıkları ve ğ shigelloides, Fergusonia shigelloides gibi farklı di er su ürünlerinden predominant olarak izole ş 17,19,22 isimlerle bilinmekte olan bakteri, 1962’de P. edilmi tir . shigelloides olarak onaylanmış ismini almıştır. Etkenin Özellikleri ve Taksonomideki P. shigelloides’in isimlendirilmesi farklı famil- Yeri: yalardaki türlere, özellikle de Aeromonas P. shigelloides, Gram negatif, fakültatif hydrophila (A. hydrophila) ve Shigella sonnei (S. anaerobik, spor oluşturmayan, 3.0 x 0.8-1.0 µm sonnei) ile olan benzerliği göz önünde bulundu- * Araş. Gör.; U.Ü. Vet. Fak., Besin Hijyeni ve Teknolojisi Anabilim Dalı, Bursa/Türkiye. ** Yrd. Doç. Dr.; U.Ü. Vet. Fak., Besin Hijyeni ve Teknolojisi Anabilim Dalı, Bursa/Türkiye. 1 44 rularak yapılmıştır (Plesio: Komşu, monas: minin inhibe olduğu bildirilmiştir21. Etkenin, Aeromonas, shigelloides: Shigella sonnei)17. pastörizasyon derecelerinde ve 121°C’de 15 1992-1994 yılları arasında, Enterobacte- dakikalık buhar ısısında yıkımlandığı, pişmiş riaceae familyasında yer alan Proteus genusuna gıdaların P. shigelloides içermediği ve uygun daha yakın olduğu düşünülen Plesiomonasların, soğutma ile, depolanan gıdalardaki gelişiminin Vibrionaceae familyasında yer aldığına dair kontrol edilebildiği saptanmıştır 17,22,28. fazla sayıda literatürün bulunmasına karşın, P. P. shigelloides, sahip olduğu β–laktamaz shigelloides, 2001 yılından beri Enterobacte- enzimi sayesinde penisilinlere, netilmisin hari- riaceae familyasının tek oksidaz pozitif üyesi cindeki aminoglikozidlere ve tetrasiklinlere karşı olarak yer almaktadır10,14,15,21,24,36. Ancak hala dirençli iken, genellikle 2. ve 3. kuşak tartışmalar sürmekte özellikle son yıllarda yapı- sefalosporinler, nitrofurantoin, nalidiksik asit, lan moleküler çalışmalar sonucunda, bazı biyo- ko-trimoksazol, kloramfenikol ve quinalonlara kimyasal ve antijenik özelliklerinden dolayı karşı ise duyarlı olduğu bildirilmiştir3,10,15,20. Enterobacteriaceae familyasında yer almasının ş ğ , Doğada ve Konakçılarda Bulunuşu: yanlı oldu u Plesiomonodaceae adında yeni bir familyanın oluşturulması ve bu familyanın içeri- Su kaynaklı patojen olarak değerlendirilen sinde de tek tür olarak P. shigelloides’in yer P. shigelloides’in, primer rezervuarları özellikle alması önerilmektedir 6,9,14,15,30,36. tatlı sular (nehir, göl, çay, dere, havuz, akvar- 102 adet somatik O antijeni ve 51 adet yum, içme suları) ile az tuzlu sulardır. Bu sularda flagellar H antijeni baz alınarak yapılan bulunan kabuklular, balıklar, sürüngenler, amfibi ve kuşlar da sekonder rezervuarlardır10,15,17,21,39serotiplendirmede, bazı O gruplarının Shigella ve . Aeromonas antijenleri ile kros reaksiyon verdiği, Balık ve sürüngenlerin ağız bölgeleri ile en sık izole edilen serotipinin ise 0:17 olduğu derilerinde bulunan bu bakteri, başlıca bu hay- bilinmektedir20,23,24,33. Aynı coğrafik bölgede vanların patojeni olarak kabul edilmekle birlikte bulunan hayvan ve insan genotip çiftlerinin aynı bazı suşları, köpek, kedi, sığır, keçi, koyun, do- olduğunun kanıtlanması ile P. shigelloides’in muz, maymun, çıta gibi memeliler ile kümes zoonoz bir bakteri olduğu belirtilmektedir15. hayvanları, kuşlar, yılan, karakurbağası, kaplum- ş ş bağa, penguen gibi çok çeşitli soğuk ve sıcak Geli im Ko ulları: kanlı hayvanları da etkilemektedir4,5,6,12,24,30. Ay- P. shigelloides’in çoğu suşunun 8°C’nin rıca, su samurundan, ördeklerden, Kodiak ayı- altında gelişemediğine dair bir çok literatür bu- sından, şempanzeden de izolasyonlar yapılmış- lunmakla birlikte bazı suşların 0°C’de geliştiği tır15,17. Nehir sularında göllere göre daha fazla ve soğuk iklimlerin aquatik çevresinde bulunabi- oranda bulunduğu bildirilen P. shigelloides, ço- leceği de bildirilmiştir17,21,28. Optimum gelişme ğunlukla kültür balıkları, levrekler ve kedi balık- sıcaklığı 38-39°C olmakla birlikte maksimum larından izole edilmiştir18,21. En yüksek izolasyon 45°C’de de üreyebilmektedir15. Diğer yandan oranı balıklar içerisinde alabalıklarda, memeliler Aeromonas spp. ve P. shigelloides’in -20°C’de arasında ise kedilerde bulunmuştur15,22,35. depolanan gıdalarda yıllarca canlılığını koruduğu P. shigelloides enfeksiyonlarına, Bangla- ve -700C’de kültür koleksiyonlarında başarıyla deş, Hindistan, Malezya, Tayvan, Japonya ve saklanabildiği belirtilmiştir21. Tayland’ın içinde bulunduğu tropikal ve P. shigelloides’in gelişimi için gerekli pH subtropikal bölgelerde daha sık rastlanılması aralığının 5-8 olduğu, düşük pH’a duyarlı, pH 4 nedeniyle bu bakteriye aynı zamanda “Asya ve altında ise hızla yıkımlandığı bildirilmiş- bakterisi” de denilmektedir21,30. Bununla birlikte, tir21,28. Bakterinin yüksek pH’a olan toleransı, daha az olarak Amerika Birleşik Devletleri, Kü- çevresel faktörlere karşı sahip olduğu önemli bir ba, Kanada ve Finlandiya’nın içinde bulunduğu özellik olarak gösterilmektedir17,28. Ayrıca, %6 ılıman ya da soğuk iklime sahip ülkelerden hatta NaCl varlığında ve %3-3.5 NaCl içeren gıdalar- Kuzey kutbuna yakın bölgelerdeki göllerden de da gelişemediği dolayısı ile halofilik olmadığı izole edilmesi bu bakterinin, dünyadaki yaygın- belirtilmiştir21,22,30. lığını göstermektedir15,17. P. shigelloides’in vakum paketleme ve ö- P. shigelloides, asemptomatik bireylerden, zellikle O2 içermeyen %80 CO2’den oluşan %0.01’den %5.5’a kadar değişen oranlarda izole modifiye atmosfer paketleme sonrasında gelişi- edilmesine rağmen, normal bağırsak florasının 145 bir üyesi olmadığı düşünülmekte, A. hydrophila Çoğu çalışmada, bakterinin β-hemolizin ürettiği ve Vibrio metschinikovii ile birlikte, evcil hay- ve hemolitik aktivite gösterdiği belirtilmiş- vanlarda ve insanlarda son yıllarda sıklıkla karşı- tir17,19,22. Patojenitede, molekül ağırlığı büyük ve laşılan fırsatçı patojenler arasında yer almakta- küçük plazmidlerin özellikle de çok büyük olan- dır10,21,24,30,39,. Hayvanlar üzerinde yapılan çalış- ların önemli bir rolü olduğu düşünülmekte- malarda, Tokyo’da kedilerin %10.3’ünden, kö- dir16,30,37. peklerin %3.8’inden, İngiltere’de kedilerin Bakteri, elastolitik enzimler üreterek %58.3’ünden, Zaire’de tatlı su balıklarının konnektif dokunun yıkımlanmasına sebep olup %59’undan, Japonya’da %10.2’sinden, Brezil- diğer virulans faktörlerinin girişini hızlandırmak- ya’da %33’ünden bu bakteri izole edilmiştir15,18. ta ve patojeniteye katkıda bulunmaktadır30. Baş- Japonya’da hijyenik koşullarda gıda hazırlayan lıca Vibrio spp. olmak üzere farklı bakteriler kişilerde ve okul çocuklarında yapılan bir çalış- tarafından salgılanan bir neurotoksin olan mada, çok düşük de olsa %0.0078 oranında, TTX’in bu bakteri tarafından da üretildiği bilin- Tayland’da ise 51 yetişkinin 12’sinde %24 ora- mektedir13,36. Sahip oldukları adhesinlerin epitel nında P. shigelloides’e rastlanılmıştır22. hücrelerine bağlanma mekanizması ile ilişkili P. shigelloides’in doğada bulunuşunu ve olduğu belirtilmektedir22. P. shigelloides, sahip bu süreyi etkileyen faktörler arasında; pH, kloro- olduğu kitinaz enzimi sayesinde kabukluların fil A, antibakteriyel faktörler, sıcaklık derecesi, kitin tabakasını yıkımlayarak erozyonlara neden mevsimsel farklılıklar ve organik materyaller yer olmaktadır8,31,32. almaktadır27,34. Konakçı dışında canlı kalma P. shigelloides’in bir diğer önemli özelliği süresi uzun olmayıp bu süre deniz sularında 22- ise histidin dekarboksilaz enzimine sahip olması 25 saat olarak belirtilmektedir17. ile histamin oluşturabilmesidir. Bu durum, yük- Virulans Faktörleri ve Patojenitesi: sek konsantrasyonda histamin içeren balıkların ya da deniz ürünlerinin tüketilmesine bağlı ola- Bakterinin, intestinal kolonizasyonu ve rak sıklıkla meydana gelen Scombroid zehirlen- mukus oluşumu ile ilgili olarak oluşturduğu meleri için bir risk meydana getirmektedir22,26. enteropatojenitenin gerçek mekanizması tam olarak belirlenememiştir22. Bununla birlikte, P. Enfeksiyon Kaynakları ve Seyri: shigelloides’in oportunist bir patojen olarak ka- Enfeksiyona, özellikle yaz aylarında, ço- bul edilmesinde, sahip olduğu virulans faktörle- ğunlukla tropikal ülkelere yapılan seyahatlerden rinin rol oynadığı düşünülmektedir. Bunlar ara- sonra rastlanılmaktadır15,17,19,22. Kontamine su ile sında; ısıya dayanıklı (ST) ve dayanıksız (LT) bu sularda yaşayan balık, amfibi veya sürüngen- olmak üzere iki adet enterotoksin, vero, Y1, lerle kontakt, çevresel atıklarla kontamine olmuş Hep-2 ve CHO hücrelerine karşı sitotoksik etkisi suların ve bu sularla durulanan yiyeceklerin yete- olan sitolizinler, hemolizin, büyük molekül ağır- rince pişirilmeden tüketilmesi, balık ve kabuklu- lığındaki plazmidler, elastinaz, adhesin, ların (özellikle istiridyelerin) çiğ olarak tüketil- Tetrodotoksin (TTX), kitinaz ve histidin mesi sonucu enfeksiyon oluşabilmektedir15,17,21. dekarboksilaz yer almaktadır15,17,24,39. P. shigelloides gastroenteritleri, su sporları Yapılan çalışmalar, çoğunlukla etkenin ile uğraşan sporcular, balıkçılar, veteriner hekim- enterotoksin üretimi üzerine yoğunlaşmış olma- ler ve hayvan bakıcıları gibi su ve hayvanlarla sına rağmen klinik bulgular insanlarda ilişkide bulunan bireylerde mesleki bir tehlike enteroinvazyonun daha önemli olduğunu, bakte- oluşturmaktadır17,21,27. Minimal enfeksiyon dozu rinin HeLa, Hep-2, INT407 hücrelerine bağlana- kesin olarak bilinmemekle birlikte gönüllü birey- bildiğini göstermiştir22. Ürettiği enterotoksinin lerde yapılan bir çalışmada, 109 adet hücrenin immunolojik olarak kolera toksini ile ilişkili diyare oluşturmazken, domuz yavrularında orta olduğu bildirilmiştir19. Toksin testlerinde pozitif yumuşaklıkta diyareye sebep olduğu bildirilmiş- sonuçların yanı sıra negatif sonuçların da elde tir22. edilmesi, suşların hepsinin enterotoksin üretme- ğ Sindirim yolu ile alınan P. shigelloides, di ini ortaya koymuştur18,22. Sitolizinlerin, vero ş konakta her zaman hastalık yapmamakla birlikte hücrelerine kar ı sitotoksik etkisi ile epitel hücre- bağırsak florasında kısa bir süre, geçici lerinin yıkımlanması veya hakim mikrofloranın nonenfeksiyöz olarak bulunabilmektedir21. En- inhibisyonu sonucunda bakteri kolonizasyonunu ğ ş 1 feksiyonun seyri, konağın bağışıklık durumuna arttırma rolüne sahip oldu u ileri sürülmü tür . 146 ve alınan bakteri sayısına bağlı olarak değişik birlikte hastalanmış, 8 dışkı örneğinin 3’ünden, formlarda olabilmektedir. Bağışıklık sistemi 342 su ve çamur örneğinin %39’undan ve bunun baskılanmış bireyler, yeni doğanlar ile 15 yaşın yanı sıra balık ve kabuklulardan P. shigelloides altındaki çocuklar, kanser, kan bozuklukları veya O24:H5 serotipi izole edilmiştir18,22. özellikle hepatobilier hastalıklar ile koenfeksiyon P. shigelloides enfeksiyonlarının sıklıkla durumlarındaki kişiler hastalığa yakalanma ve diğer enterik patojenlerle birlikte koenfeksiyon komplikasyonlara karşı daha fazla risk altında- şeklinde görüldüğü bildirilmektedir15. Amerika dırlar2,10,29,39. Birleşik Devletleri’nde New York şehrinde, 1996 Semptomlar, kontamine gıdaların veya su- yılında, 30 diyareli hastanın etkilendiği salgında, yun tüketilmesinden 24-50 saat sonra başlamakta kaynak P. shigelloides ve Salmonella serotip ve komplikasyonun olmadığı durumlarda 1-9 hartford ile kontamine suların olduğu, gün içerisinde son bulmaktadır11,15,17, P. Livingston eyaletinde yetersiz klorlanmış suyun shigelloides ile ilgili semptomlar, gastrointestinal kontamine ettiği gıdaların alınması ile 56 kişinin ve ekstraintestinal semptomlar olarak 2 kısımda aynı etkenler tarafından enfekte edildiği ayrıca incelenmektedir10,24,39. Ateş, titreme, karın ağrısı, Meksika’ya seyahat eden ve çiğ deniz ürünleri mide bulantısı, daire, kusma ve belli derecelerde tüketen 31 kişide P. shigelloides izole edildiği dehidrasyonun gözlendiği gastrointestinal semp- rapor edilmiştir17. 1983 yılında, Florida’da görü- tomları, sekonder enfeksiyonun olmadığı durum- len bir salgında ise 29 kişide çiğ istiridye tüketi- larda genellikle tedaviye gerek kalmadan kişi mine bağlı olarak gastroenterit şekillenmiş ve bu kendi kendine sınırlandırabilmektedir2,10,29. salgına P. shigelloides’in neden olduğu saptan- Diyare sulu, mukuslu, bazı durumlarda yeşilim- mıştır21. si-sarı renkte, köpüklü ve kanlı olabilmekte- dir5,17. Gastrointestinal semptomlar genellikle Sonuç diarenin formuna göre; sulu form (en yaygın), invaziv form (dizanteri benzeri) ve 2 hafta ile 3 P. shigelloides enfeksiyonlarına, pato- ay arasında sonlanan subakut ya da kronik form jenitesinin düşük olduğu, insan ve hayvanlarda (kolera benzeri) olmak üzere 3 şekilde gözlen- düşük insidenste seyrettiği ileri sürülerek Vibrio mektedir11,15,17,21. Daha az sıklıkla gözlenen ya da diğer enterik patojenler kadar önem veril- ekstraintestinal semptomlar, sellulitis, poliartritis, memiştir. Ancak son yıllarda, insanlarda gözle- endoftalmitis, kolesistitis, osteomiyelitis, nen gastroenteritis insidenslerindeki artış nedeni piyosalpingitis olarak belirtilmiştir10,21,24,39. Bu- ile dikkatleri üzerine çekmiştir. nun yanı sıra pek fazla yaygın olmamakla birlik- Kontamine sular ile çiğ veya yetersiz pişi- te özellikle yeni doğanlarda (transplasental ola- rilen su ürünlerinin özellikle de kabukluların rak) ve bağışıklık sistemi baskılanmış kişilerde tüketimi sonucunda oluşan enfeksiyonun kontro- P. shigelloides septisemilerine ve lünde, su ürünlerinin çiğ olarak tüketilmemesi, meningitislerine bağlı ölümler yüksek oranda yeterli ısı işleminden geçirilmesi, soğuk muhafa- seyretmektedir7,10,24,38. Yeni doğanlarda menenjit, zanın sağlanması, içme sularının uygun yetişkinlerde ise septisemi daha fazla gözlen- dezenfeksiyon işlemlerinin yapılması, çevre ve mektedir21. Enfeksiyonun tanısında, bu klinik personel hijyenine gereken önemin verilmesi görünümlerin ve geleneksel ekim yöntemlerinin önerilmektedir. yanı sıra son yıllarda ortaya konulan moleküler tekniklerden de yararlanılmaktadır9,14,25. Kaynaklar P. shigelloides, 1973 ve 1974 yıllarında, Japonya’da meydana gelen 2 büyük su kaynaklı 1. ABBOTT SL, KOKKA RP, JANDA JM. epidemiden sorumlu tutulmuştur. 1973 yılındaki Investigations on the Low Pathogenic Potential of salgında, 2141 kişiden 978’inde, diyare, abdomi- Plesiomonas shigelloides. J. Clin. Microbiol., nal ağrı, ateş ve baş ağrısı şikayetleri gözlenmiş, 1991; 29: 148-153. bu semptomlar 2-3 gün içerisinde sonlanmış ve 2. AHMAD M, AGGARWAL M, AHMED A. analiz edilen 124 dışkı örneğinin 21’inden ve Bloody Diarrhea Caused by Plesiomonas ayrıca salgının çıktığı bölgelerdeki içme suların- shigelloides Proctitis in a Human Immunodefi- ciency Virus-Infected Patient. Clin. Infect. Dis., dan predominant serotip olarak P. shigelloides 1998; 27 (3): 657. O17:H2 izole edilmiştir. 1974 salgınında ise, 35 kişiden 24’ü yukarıda belirtilen semptomlarla 147 3. AVISON M, BENNETT PM, WALSH TR. β- ments. (Doctoral thesis). Swedish University of lactamase Expression in Plesiomonas shigelloides. Agricultural Sciences, Uppsala, 2003. J. Antimicrob. Chemoth., 2000; 45 (6): 877-880. 16. HERRINGTON DA, TZIPORI S, ROBINS- 4. BARDON J. Evaluation of the Pathogenicity of BROWNE M, TALL BD, LEVINE NM. Invitro strains of Plesiomonas shigelloides Isolated in and Invivo Pathogenicity of Plesiomonas Animals. Vet. Med. Czech., 1999; 44 (6): 161- shigelloides. Infect. Immun., 1987; 55 (4): 979- 164. 985. 5. BARDON J. Plesiomonas shigelloides and its 17. JAGGER TD. Plesiomonas shigelloides – a Serovars in Animals in the Czech Republic– Veterinary Perspective. Infect. Dis. Rev., 2000; Region Moravia. Cent. Eur. J. Public Health, 2(4): 199-210. 1999; 1: 47-49. 18. JAY JM. Modern Food Microbiology. 6. BAUWENS L, DEMEURICHY W, LEMMENS Plesiomonas. Chapter 31, 6th ed. Aspen P, VANDEPITTE J. Isolation of Plesiomonas Publishers, Inc., Maryland, 618-619, 2000. shigelloides and Edwardsiella Species in the 19. JOHNSON EA. Infrequent Microbial Infections. Antwerp Zoo. Acta Zool. Pathol. Ant., 1983; 77: In: CLIVER DO, ed. Foodborne Diseases. Aca- 61-74. demic Pres, Inc., New York, 262-265, 1990. 7. BEEBE JL, KONEMAN EW. Recovery of 20. KAIN KC, KELLY, MT. Antibicrobial Uncommon Bacteria from Blood: Association Susceptibility of Plesiomonas shigelloides from with Neoplastic Disease. Clin. Microbiol. Rev., Patients with Diarrhea. Antimicrob. Agents Ch., 1995; 340: 336-356. 1989; 33 (9): 1609-1610. 8. BINET MR, RAGER MN, BOUVET OM. 21. KARAGÖZLÜ N. Gıdalarda Plesiomonas Fructose and Mannose Metabolism in Aeromonas shigelloides. Gıda Derg., Şubat 2003:64-70. hydrophila: Identification of Transport Systems and Catabolic Pathways. Microbiol., 1998; 144: 22. KIROV SM. Aeromonas and Plesiomonas 1113-1121. Species. In: DOYLE MP, BEUCHAT LR, MONTVILLE TJ, eds. Food Microbiology: 9. BOHNERT J, HUBNER B, BOTZENHART K. Fundamentals and Frontiers, 2nd ed. ASM Pres, Rapid Identification of Enterobacteriaceae Using Washington, D.C., 301-319, 2001. a Novel 23S rRNA–Targeted Oligonucleotide Probe. Int. J. Hyg. Environ. Health, 2000; 203: 77- 23. KOLLAROVA K, CIZNAR I. Cross-reactivity of 82. whole-cell antigens of Plesiomonas shigelloides and members of family Enterobacteriaceae and 10. BRAVO L, CABRERA R, RAMIREZ M, LLOP Vibrionaceae with rabbit antiserum. Scripta A, FERNANDEZ A, ARIOSA C, FERRER R. Medica (BRNO), 2001; 74 (4): 273-300. Fatal Plesiomonas shigelloides in a Newborn, Mem. Inst. Oswaldo Cruz, Rio de Janeiro, 1999; 94(5): 661-662. 24. KROVACEK K, ERIKSSON LM, GONZALEZ- REY C, ROSINSKY J, CIZNAR I. Isolation, 11. CLARK RB, JANDA JM. Plesiomonas and Biochemical and Serological Characterization of Human Disease. Clin. Microbial. Newsl. 1991; 13: Plesiomonas shigelloides from Freshwater in 49-52. Northern Europe. Copm. Immun. Microbiol. 12. EDDY BP, CARPENTER KP. Further Studies on Infect. Dis., 2000; 23: 45-51. Aeromonas. II. Taxonomy of Aeromonas and C27 25. LOH JP. Rapid and Spesific Detection of Strains. J. Appl. Bact., 1964; 27: 96-109. Plesiomonas shigelloides Directly from Stool by 13. GARDNER SH, FOWISTON SE, GEORGE WL. Lightcycler PCR, Rapid Cycler Real Time PCR: In vitro Production of Cholera-Toxin-Like Methods and Applications. Sprinder-Verlag, Activity by Plesiomonas shigelloides. J. Infect. Heidelberg, 2001: 161-170. Dis., 1987; 156 (5): 720-722. 26. LOPEZ-SABATER EL, RODRIGUEZ-JEREZ JJ, 14. GONZALEZ-REY C, SVENSON SB, BRAVO L, HERNANDEZ-HERRERO M, MORA- ROSINSKI J, CIZNAR I, KROVACEK K. VENTURA MT. Incidence of Histamine-Forming Specific Detection of Plesiomonas shigelloides Bacteria and Histamine Content in Scombroid Isolated from Aquatic Environments, Animals and Fish Species from Retail Markets in the Barcelona Human Diarrhoeal Cases by PCR Based on 23S Area. Int. J. Food Microbiol.,1996; 28(3): 411- rRNA Gene. FEMS Immunol. and Medical 418. Microbiol., 2000; 29: 107-113. 27. MEDEMA G, SCHETS C. Occurrence of 15. GONZALEZ-REY C. Studies on Plesiomonas Plesiomonas shigelloides in Surface Water: shigelloides Isolated from Different Environ- Relationship with Fecal Pollution and Trophic 1 48 State. Zbl. Hyg. Umweltmed., 1993; 194 (4): 398- 35. SPARKES AH, PAPASOULIOTIS K, 404. SUNVOLD G, WERRETT G, GRUFFYDD- 28. MILLER ML, KOBURGER JA. Tolerance of JONES EA, EGAN K, GRUFFYDD-JONES TJ, Plesiomonas shigelloides to pH, Sodium Chloride REINHART G. Effect of Dietary Supplementation and Temperature. J. Food Protect., 1986; 49 (1): with Fructo-oligosaccharides on Fecal Flora of 877-879. Healthy Cats. Am. J. Vet. Res.,1998; 59 (4): 436- 440. 29. OLSVIK O, WACHSMUTH K, KAY B, BIRKNESS KA, YI A, SACK B. Laboratory 36. STAAF M, HOOG C, STEVENSSON B, Observation on Plesiomonas shigelloides Strains MALINIAK A, WIDMALM G. Conformation Isolated from Children with Diarrhea in Peru. J. Investigation of a Cyclic Enterobacterial Common Clin. Microbiol., 1990; 28 (5): 886-889. Antigen Employing NMR Spectroscopy and Moleculer Dynamics Simulation. Biochemistry, 30. QUINN PJ, MARKEY BK, CARTER ME, 2001; 40: 3623-3628. DONNELLY WJ AND LEONARD FC. Veterinary Microbiology and Microbial Disease. 37. THEDOROPOULOS C, WONG TT, O’BRIEN Aeromonas Species, Plesiomonas shigelloides and M, STENZEL D. Plesiomonas shigelloides Enters Vibrio Species. Chapter 20, Blackwell Publishing Polarized Human Intestinal Caco-2 Cells in an in Comp., Oxford, 2003. vitro Model System. Infect. Immun., 2001; 69: 2260-2269. 31. RAMAIAH N, HILL RT, CHUN J, RAVEL J, MATTE MH, STRAUBE WL, COLWELL RR. 38. TZANETEA R, KONSTANTOPOULOS K, Use of a ChiA Probe for Detection of Chitinase XANTHAKI A, KALOTYCHOU V, Genes in Bacteria from the Chesapeake Bay. SPILIOPOULOU C, MICHALOPOULOS A, FEMS Microbiol. Ecol., 2000; 34 (1): 63-71. ROMBOS Y. Plesiomonas shigelloides Sepsis in a Thalassemia Intermedia Patient. Scand. J. Infect. 32. REUTER RE, GEDDES MC, EWANS LH, Dis., 2002; 34 (9): 687-689. BRYARS SR. Tail disease in Southern Rock Lob- sters (Jasus edwardsii). Proceedings, İnternational 39. VITOVEC J, ALDOVA E, VLADIK P, Symposium on Lobster Health Management, KROVACEK K. Enteropathogenicity of Adelaide. September 1999. Plesiomonas shigelloides and Aeromonas spp in Experimental Mono and Coinfection with 33. SACK DA, HOQUE A, HUQ A, ETHERIDGE Cryptosporidium parvum in the Intestine of M. Is Protection Against Shigellosis Induced by Neonatal BALB/c Mice. Comp. Immun. Natural Infection with Plesiomonas shigelloides? Microbiol. Infect. Dis., 2001; 24: 39-55. Lancet, 1994; 343 (8910): 1413-1415. 40. WONG TY, TSUI HY, SO MK, LAI JY, LAI ST, 34. SCHUBERT R, PELZ E. The Occurrence of TSE CWS, NG TK. Plesiomonas shigelloides Plesiomonas shigelloides in the Water and Mud of Infection in Hong Kong: Retrospective Study of Ponds. Hyg. Med. Umweltmed., 1993; 202: 383- 167 Laboratory-Confirmed Cases. HKMJ, 2000; 6 388. (4): 375-380.