T. C. BURSA ULUDAĞ ÜNĠVERSĠTESĠ SOSYAL BĠLĠMLER ENSTĠTÜSÜ COĞRAFYA ANABĠLĠM DALI SUÇ COĞRAFYASI AÇISINDAN NĠLÜFER (BURSA) YÜKSEK LĠSANS Olcay TAFLAN BURSA/2022 T. C. BURSA ULUDAĞ ÜNĠVERSĠTESĠ SOSYAL BĠLĠMLER ENSTĠTÜSÜ COĞRAFYA ANABĠLĠM DALI SUÇ COĞRAFYASI AÇISINDAN NĠLÜFER (BURSA) YÜKSEK LĠSANS Olcay TAFLAN DanıĢman: Prof. Dr. Serhat ZAMAN BURSA/2022 SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ YÜKSEK LİSANS/DOKTORA İNTİHAL YAZIM RAPORU BURSA ULUDAĞ ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ COĞRAFYA ANABİLİM DALI BAŞKANLIĞI’NA Tez Başlığı / Konusu: Suç Coğrafyası Açısından Nilüfer (Bursa) Yukarıda başlığı gösterilen tez çalışmamın a) Kapak sayfası, b) Giriş, c) Ana bölümler ve d) Sonuç kısımlarından oluşan toplam 154 sayfalık kısmına ilişkin 26/01/2022 tarihinde şahsım tarafından TURNİTİN adlı intihal tespit programından (Turnitin)* aşağıda belirtilen filtrelemeler uygulanarak alınmış olan özgünlük raporuna göre, tezimin benzerlik oranı % 8’dir. Uygulanan filtrelemeler 1- Kaynakça hariç 2- Alıntılar hariç/dahil 3- 5 kelimeden daha az örtüşme içeren metin kısımları hariç Bursa Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tez Çalışması Özgünlük Raporu Alınması ve Kullanılması Uygulama Esasları'nı inceledim ve bu Uygulama Esasları'nda belirtilen azami benzerlik oranlarına göre tez çalışmamın herhangi bir intihal içermediğini; aksinin tespit edileceği muhtemel durumda doğabilecek her türlü hukuki sorumluluğu kabul ettiğimi ve yukarıda vermiş olduğum bilgilerin doğru olduğunu beyan ederim. Gereğini saygılarımla arz ederim. 26.01.2022 Adı ve Soyadı: Olcay TAFLAN Öğrenci No: 701740001 Anabilim Dalı: Coğrafya Statüsü: Y. Lisans ☒ Doktora ☐ Danışman Prof. Dr. Serhat ZAMAN 26.01.2022 *Turnitin programına Bursa Uludağ Üniversitesi Kütüphane web sayfasından ulaşılabilir. 26.01.2022 Yemin Metni Yüksek Lisans olarak sunduğum “Suç Coğrafyası Açısından Nilüfer (Bursa)" başlıklı çalışmanın bilimsel araştırma, yazma ve etik kurallarına uygun olarak tarafımdan yazıldığına ve tezde yapılan bütün alıntıların kaynaklarının usulüne uygun olarak gösterildiğine, tezimde intihal ürünü cümle veya paragraflar bulunmadığına şerefim üzerine yemin ederim. Tarih ve İmza 26.01.2022 Adı Soyadı: Olcay TAFLAN Öğrenci No: 701740001 Anabilim Dalı: Coğrafya Programı: Coğrafya Tezin Türü: ☒ Yüksek Lisans / ☐ Doktora / ☐ Sanatta Yeterlilik ÖZET Olcay TAFLAN Bursa Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Coğrafya Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi Tez DanıĢmanı: Prof. Dr. Serhat ZAMAN 2022 MMXXI 164 sf. SUÇ COĞRAFYASI AÇISINDAN NĠLÜFER (BURSA) Suç, dinamik ve çok boyutlu bir olgudur ve bu boyutların bir tanesi de coğrafyadır. Mekânın dizaynı ve planlaması suçun azalması ya da artmasına sebep olan önemli bir unsurdur. Dünyada üzerinde çalıĢılmıĢ teoriler suç ve suçlu üzerinde mekânda ortak paydaların olduğunu söyler. ĠĢte bu ortak paydalar Nilüfer için gerçekten geçerli midir ya da hangileri geçerlidir, geçerli değilse sebepleri nelerdir? Suçu engelleyen ve arttıran coğrafi unsurlar nelerdir, gibi soruların cevabını aranmıĢtır. Nilüfer ilçesinin arazi kullanım yapısına bakılarak Nilüfer Emniyet Müdürlüğünden, Ġl Jandarma komutanlığından, aldığımız veriler ve teoriler ıĢığında Nilüfer‟de meydana gelen suçların özelliklerini dağılıĢını bu dağılıĢa etki eden faktörleri incelenmeye çalıĢılmıĢtır. Analizler sonucu ortaya çıkan sonuçlar suç için “suç tepeleri” (suçun çok olduğu yerler) ve “suç düzlükleri‟‟(suçun az olduğu yerler) olduğunu ve bunun sebebinin ne olabileceği konularına nedenleriyle beraber ulaĢılmaya çalıĢılmıĢtır. Konu aynı zamanda kriminolojinin de konusu olup yer yer kriminolojik çalıĢmalardan da faydalanılmıĢtır. Nilüferde ilk sırada, ikinci sırada, üçüncü sırada ve son sırada gelen suçlar suçlar tablo, grafik ve haritalarla aktarılmıĢ. ÇalıĢmada suçların nüfusa, ĢehirleĢmeye ve arazi kullanım özelliklerine bağlı olarak en fazla hangi mahallelerde yoğunlaĢtığı gösterilmeye çalıĢılmıĢtır. Farklı suçlarda farklı coğrafyalar kullanılması suça göre mekân seçilmesi veya mekânın bazı fiziksel ve beĢeri unsurlarının (arazi kullanım Ģekillerinin) suç iĢlenmesine belirleyici olduğunu gösterir. Bu fiziki çevre mekân bazen bar, disko, metruk binalar, terkedilmiĢ araçlar, kalabalık ortamlarken bazen de duvardan çitten korumadan yoksun alanlardır. Fakat suç üzerinde nüfusun demografik yapısı, arazi kullanım Ģekli, mevcut nüfusun çalıĢma ve yaĢama Ģartları gibi çeĢitli faktörler de etkilidir. ÇalıĢmada kabul görmüĢ teoriler ıĢığında konu açıklanamaya çalıĢılmıĢ. Fakat konunun henüz baĢındayken Ģunu da ifade edip kabul etmek gerekir ki sadece değineceğimiz teoriler Nilüfer‟deki suç konusunu yüzde yüz aydınlatmayacaktır. Çünkü insan sosyal bir varlık olduğu için suçun sebepleri daima aynı olmaz. Suçun coğrafi sebepleri olduğu gibi sosyolojik, psikolojik, ekonomik, antropolojik sebepleri de vardır. Böyle olmakla beraber konuyu coğrafi bakıĢ açısı ıĢığında diğer bilim dallarıyla disiplinler arası yaklaĢımla anlatmaya çalıĢılmıĢtır. ii ABSTRACT Olcay TAFLAN Bursa Uludag University Social Science Institution Geography Department Master Thesis Supervisor: Prof. Dr. Serhat ZAMAN 2022 MMXXI 164 sf. NILUFER IN TERMS OF CRIME GEOGRAPHY (BURSA) Crime is a dynamic and multidimensional fact. One of these dimensions is geography. Designing a space is a contributing factor to crime levels. Theories that have been gone through in the world say that space provides something common for crime and criminals. Is it also valid for Nilufer? If it is, to which extend? If not, why? What are the geographical factors that prevent or increase crime? Answers to these questions were sought. Considering land use planning of Nilufer County, in the light of theories and data gathered from Nilufer Police and Gendarmerie, peculiarities and dispersion of the crimes that occurred in Nilufer were examined. Outcomes reached via analyses put forward that there are “crime hills” ( crimes abound) and crime plains (crimes are scarce). The reasons for these were searched. As the subject also relates to criminology, studies in this field were also exploited. First, second, third and fourth (last) degree crimes in Nilufer were shown by graphics, maps and tables. Depending on population, urbanization and land using, it was shown in the study that on which neighborhoods crime concentrates. Using different places for different crimes and picking up places according to the crimes suggest that physical environment and human factors affect criminality. As well as bars, discos, crowded places, abandoned buildings and vehicles, fenceless and unprotected areas were taken as physical environments. However, land using, demographical formation, living and working conditions of the people also affect crime. The subject was explained in view of recognized theories. On the other side, it must be admitted that the theories to be dealt with are not sufficient to enlighten Nilufer‟s crime issue. Since man is a social creature, reasons to crime cannot always be the same. In addition to geographical ones, crime has sociological, pschycological, economic and anthropological reasons too. Be that as it may, the subject was handled in the light of geography with an interdisciplinary approach. iii ÖNSÖZ Suç insanoğlu var olduğundan bu yana çözüm bulunmak istenen bir olgudur. ÇeĢitli bilimler suça çözüm bulmak istemiĢtir. Ġnsan bu çözüm arayıĢını bazen kanunlar, toplumsal düzenleyici süreçler bazen kültürel (dini) yaptırımlar vasıtasıyla bulmaya çalıĢmıĢtır. Zamanla insanlık geliĢtikçe kriminoloji, psikoloji, sosyoloji, antropoloji, vs. birçok bilimin incelme alanına girmiĢtir. Suçun sebepleri ve sonuçları olduğu belli bir mekâna ihtiyaç duyduğu ve Ģehirlerde bölgeden bölgeye zamandan zamana farklılık gösterdiği görülmüĢtür. Bu noktadan sonra suç coğrafyanın da inceleme alanına girmiĢtir. Çünkü mekân her Ģeye ev sahipliği yapar. Yukarıdaki bilimlerin yanında coğrafya da kendi prensiplerine göre suçun neden ve sonuçlarına ulaĢmaya çalıĢmıĢtır. Ülkemizde suç coğrafyası alanında yaptıkları öncü çalıĢmalar ile yol gösterici olan Prof. Dr. Erdal KarakaĢ ve Prof. Dr. Alparslan Aliağaoğlu hocalarımıza yaptıkları değerli katkılar için teĢekkür ederim. ÇalıĢmaya verdiği katkılardan dolayı Doç. Dr. Ali Yiğit hocamıza Ģükranlarımı sunarım. Okul ve iĢ hayatını beraber yürütmem gerektiği zamanlarda, gerekli kolaylığı sağlayan meslek büyüğüm Emniyet Müdürü Lütfü Zileli ve BaĢkomiser Duran Okan‟a saygılarımı sunarım. Bursa Uludağ Üniversitesinde AraĢtırma Görevlisi olarak çalıĢan değerli arkadaĢım Ġbrahim EĢim‟e harita çizimlerinde ve teknik konularda yapmıĢ olduğu yardımlardan dolayı teĢekkür etmeyi borç bilirim. Yine Bursa Uludağ Üniversitesinde AraĢtırma Görevlisi olarak çalıĢan değerli arkadaĢım Soner Duman‟a vermiĢ olduğu katkılardan dolayı teĢekkür ederim. ÇalıĢma esnasında bilgisi ve tecrübesiyle yanımda olduğunu hissettiren, yardımcı olan, yüksek lisans tez danıĢmanım Prof. Dr. Serhat Zaman‟a Ģükranlarımı sunarım. Tezin hazırlığında maddi manevi zorlandığım dönemlerde bu zorlukları aĢmama yardım eden ablalarım Yüksel Temiz‟e ve Ebru Taflan‟a ve eĢim Gizem Taflan‟a ayrıca teĢekkür ederim. 2022 Olcay Taflan iv ĠÇĠNDEKĠLER ĠNTĠHAL YAZIM RAPORU ....................................................................................... II YEMĠN METNĠ ........................................................................................................... III ÖZET..............................................................................................................................IV ABSTRACT .................................................................................................................... V ÖNSÖZ ...........................................................................................................................VI ĠÇĠNDEKĠLER ........................................................................................................... VII HARĠTALAR ................................................................................................................IX TABLOLAR ................................................................................................................... X GRAFĠKLER .............................................................................................................. XII FOTOĞRAFLAR....................................................................................................... XIV GĠRĠġ ............................................................................................................................... 1 1. AraĢtırma Problemi ................................................................................................. 2 2. Amaç ve Yöntem ...................................................................................................... 3 3. AraĢtırmanın Önemi................................................................................................ 5 4. AraĢtırma Soruları .................................................................................................. 6 6. Kapsam ve Sınırlılıklar ........................................................................................... 7 BĠRĠNCĠ BÖLÜM KAVRAMSAL ÇERÇEVE 1.1.Suç Kavramı ................................................................................................................ 9 1.2. Suç Coğrafya ĠliĢkisi ................................................................................................ 11 1.3. Türkiye‟de Suç Coğrafyası ve Ġlgili Yayınlar .......................................................... 15 1.4. BaĢlıca Suç Teorileri ................................................................................................ 18 1.4.1.Sosyal Çözülme Teorisi ......................................................................................... 18 1.4.2. Rutin (Olağan) Faaliyet Teorisi (Routin Activitiy Theory) .................................. 20 1.4.3. Çok Çevreli Suçlu Ġmkân Teorisi .......................................................................... 22 1.4.4. ĠnĢaa EdilmiĢ Çevre (Built Evironment) ............................................................... 23 1.4.5. KırılmıĢ Pencere (Broken Windows) .................................................................... 25 1.4.6. Teoriler Ve Nilüfer‟in Mahalleleriyle Bağlantıları ............................................... 26 ĠKĠNCĠ BÖLÜM NĠLÜFER ĠLÇESĠNĠN GENEL COĞRAFĠ ÖZELLĠKLERĠ VE SUÇ COĞRAFYASI BULGULARI 2.1. AraĢtırma Alanının Konumu .................................................................................... 31 2.2. Nilüfer Ġlçesinin Doğal Çevre Özellikleri ................................................................ 32 2.3. Nilüfer Ġlçesinin BeĢeri Çevre Özellikleri ............................................................... 33 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM NĠLÜFER ĠLÇESĠNDEKĠ SUÇ TÜRLERĠNĠN MAHALLE DÜZEYĠNDE DAĞILIMI 3.1. Suç Türleri ve Mekânsal DağılıĢı............................................................................. 41 3.2. Mala KarĢı Suçlar..................................................................................................... 52 3.2.1.Hırsızlık .............................................................................................................. 61 3.2.1.1. Evden Hırsızlık ........................................................................................... 66 3.2.1.2. Açıktan Hırsızlık ......................................................................................... 69 3.2.1.3. ĠĢ Yerinden Hırsızlık ................................................................................... 75 3.2.1.4. Motor ve Bisiklet Hırsızlığı ....................................................................... 78 3.2.1.5. Otomobilden Hırsızlık ................................................................................ 80 3.2.1.6. Otomobil Hırsızlığı ..................................................................................... 82 3.2.1.7.Yankesicilik ................................................................................................. 84 vii 3.2.1.8. Yağma (Gasp) ............................................................................................. 87 3.2.1.9.Kapkaç ......................................................................................................... 89 3.2.1.10.Banka Sistemleri Aracılığıyla Hırsızlık ..................................................... 90 3.2.1.11.Hayvan Hırsızlığı ....................................................................................... 93 3.2.2.Mala Zarar Verme .............................................................................................. 98 3.2.3. Dolandırıcılık ................................................................................................... 100 3.2.4.Güveni Kötüye Kullanmak ............................................................................... 104 3.2.5.Hakkı Olmayan Yere Tecavüz ......................................................................... 109 3.3.KiĢilere KarĢı Suçlar ............................................................................................... 112 3.3.1.Taksirle Yaralama ............................................................................................ 113 3.3.2.Kasten Yaralama .............................................................................................. 117 3.3.3.Tehdit ................................................................................................................ 120 3.3.4.Hakaret ............................................................................................................. 123 3.3.5.KiĢilerin Huzur ve Sükûnunu Bozmak ............................................................. 126 3.3.6.Cinsel Taciz ...................................................................................................... 128 3.3.7.Cinsel Saldırı .................................................................................................... 131 3.3.8.Taksirle Adam Öldürme ................................................................................... 135 3.3.9.Konut Dokunulmazlığının Ġhlali ...................................................................... 138 3.3.10.KiĢiyi Hürriyetinden Yoksun Kılma .............................................................. 141 3.3.11.Kasten Adam Öldürme (Cinayet) ................................................................... 143 3.4.Diğer Suçlar ......................................................................................................... 146 3.4.1.UyuĢturucu Kullanmak veya Bulundurmak ..................................................... 146 3.4.2.UyuĢturucu Ticareti .......................................................................................... 149 3.4.3.ĠĢ Kazası ........................................................................................................... 152 SONUÇ VE ÖNERĠLER ............................................................................................ 155 KAYNAKÇA ............................................................................................................... 162 viii HARĠTALAR Harita 1: Nilüfer Ġlçesinin Lokasyon Haritası. ........................................................................... 31 Harita 2: Nilüfer Ġlçesi Mala KarĢı ĠĢlenen Suçların Mahallelere Göre Dağılımı...................... 53 Harita 3: Evden Hırsızlık Suçunun Mahallelere Dağılımı. ........................................................ 68 Harita 4: Açıktan Hırsızlık Suçunun Mahallelere Dağılımı. ...................................................... 72 Harita 5: ĠĢ Yerinden Hırsızlık Suçunun Mahallelere Dağılımı. ................................................ 77 Harita 6: Motosiklet ve Bisiklet Hırsızlığı Suçunun Mahallelere Dağılımı. .............................. 79 Harita 7: Otomobilden Hırsızlık Suçunun Mahallelere Dağılımı. ............................................ 81 Harita 8: Otomobil Hırsızlığının Mahallelere Dağılımı. ............................................................ 83 Harita 9: Yankesicilik Suçunun Mahallelere Dağılımı. ............................................................. 86 Harita 10: Yağma Suçunun Mahallelere Dağılımı. .................................................................... 88 Harita 11: Kapkaç Suçunun Mahallelere Dağılımı. ................................................................... 89 Harita 12: Banka Sistemleri Aracılığıyla Hırsızlık Suçunun Mahallelere Dağılımı. ................. 92 Harita 13: Hayvan Hırsızlığının Mahallelere Dağılımı. ............................................................. 94 Harita 14: Mala Zarar Verme Suçunun Mahallelere Dağılımı. .................................................. 99 Harita 15: Dolandırıcılık Suçunun Mahallelere Dağılımı. ....................................................... 101 Harita 16: Güveni Kötüye Kullanmak Suçunun Mahallelere Dağılımı. .................................. 106 Harita 17: Hakkı Olmayan Yere Tecavüz Suçunun Mahallelere Dağılımı. ............................. 110 Harita 18: Taksirle Yaralanma Suçunun Mahallelere Dağılımı. ............................................. 115 Harita 19: Kasten Yaralanma Suçunun Mahallelere Dağılımı. ................................................ 118 Harita 20: Tehdit Suçunun Mahallelere Dağılımı. ................................................................... 121 Harita 21: Hakaret Suçunun Mahallelere Dağılımı. ................................................................. 124 Harita 22: KiĢilerin Huzur Ve Sükûnunu Bozma Suçunun Mahallelere Dağılımı. ................. 127 Harita 23: Cinsel Taciz Suçunun Mahallelere Dağılımı. ......................................................... 129 Harita 24: Cinsel Saldırı Suçunun Mahallelere Dağılımı. ....................................................... 133 Harita 25: Taksirle Adam Öldürme Suçunun Mahallelere Dağılımı. ...................................... 136 Harita 26: Konut Dokunulmazlığı Suçunun Mahallelere Dağılımı. ........................................ 139 Harita 27: KiĢiyi Hürriyetinden Yoksun Kılma Suçunun Mahallelere Dağılımı. .................... 142 Harita 28:Kasten Öldürme Suçunun Mahallelere Dağılımı. .................................................... 144 Harita 29: UyuĢturucu Kullanma Suçunun Mahallelere Dağılımı. .......................................... 147 Harita 30: UyuĢturucu Ticareti Suçunun Mahallelere Dağılımı. ............................................. 150 Harita 31: ĠĢ Kazalarının Mahallelere Dağılımı. ...................................................................... 153 Harita 32: Nilüfer Ġçesinin Suç Dağılım Haritası. .................................................................... 157 ix TABLOLAR Tablo 1: Rutin Faaliyetler Teorisi Suç Tanımlaması. ................................................................. 21 Tablo 2: Nilüfer Ġlçesi En Ucuz Kira Bedelleri ve Binaların Bulunduğu Mahalleler. ................ 28 Tablo 3: Nilüfer Ġçesinin Nüfusunun Bursa‟nın Diğer Ġlçeleriyle KarĢılaĢtırması. .................... 33 Tablo 4: Nilüfer Ġlçesi Mahalle Nüfusları. .................................................................................. 34 Tablo 5: 2015 Yılından 2019 Yılına Kadar Nilüfer Ġlçesindeki Konut Sayıları. ........................ 36 Tablo 6: Bursa‟daki AlıĢveriĢ Merkezleri ve Bulundukları Ġlçeler. ............................................ 38 Tablo 7: Nilüfer Ġlçesi Halkın Eğitim Durumu. .......................................................................... 40 Tablo 8: Nilüfer Ġlçesinde Meydana Gelen Suçlar ve Sayıları.................................................... 41 Tablo 9: Nilüferin Bütün Mahallelerinin Yüz KiĢiye DüĢen Suç Miktarı ve Oranları. ............. 43 Tablo 10: ĠĢ Kazalarının Toplam Suçlara Oranı. ........................................................................ 45 Tablo 11: Suçun Çok GerçekleĢtiği Suç Tepeleri ve Az GerçekleĢtiği Suç Düzlükleri. ............ 46 Tablo 12: Suç Kategorilerinin Sayı ve Oranları. ......................................................................... 48 Tablo 13: Bütün Olaylar Ġçerisinde En Fazla ve En Az Suça KarıĢan YaĢ Grupları. ................. 50 Tablo 14: Suçlar ve Suçluların YaĢ Ortalaması. ......................................................................... 51 Tablo 15: Nilüferde Meydana Gelen Mala KarĢı Suçlar. ........................................................... 52 Tablo 16: Mala KarĢı Suçların Mahallelere Göre Sayı ve Oranları. ........................................... 54 Tablo 17: Suç Kategorilerinin Sayı ve Oranları. ......................................................................... 55 Tablo 18: Kentte ve Kırsaldaki Mala KarĢı Suçların Yıllara Dağılımı. ...................................... 55 Tablo 19: Mala KarĢı Suçların Nüfusla KarĢılaĢtırması ............................................................. 56 Tablo 20: Mala KarĢı ĠĢlenen Suçların Gün Bazlı Dağılımı. ...................................................... 59 Tablo 21: Mal Varlığına KarĢı ĠĢlenen Suçların Aylara Dağılımı. ............................................. 60 Tablo 22: Nilüfer Ġlçesi Dört Yıllık Hırsızlık Tablosu................................................................ 62 Tablo 23: Nilüfer Ġlçesi Kent ve Kır Hırsızlık KarĢılaĢtırması. .................................................. 63 Tablo 24: Yıllara Göre Nilüfer Ġlçesinin Evden Hırsızlık Sayıları. ........................................... 67 Tablo 25: Evden Hırsızlık Suçunun Mahallelere Dağılımı. ........................................................ 67 Tablo 26: Açıktan Hırsızlık Suçunun Nüfus Ġle KarĢılaĢtırılması. ............................................. 72 Tablo 27:Açıktan Hırsızlık Suçu Mahallelere Dağılımı. ............................................................ 73 Tablo 28: ĠĢ Yerinden Hırsızlık Suçu Fazla Olan Mahalleler. .................................................... 77 Tablo 29: Motosiklet Bisiklet Hırsızlığı Fazla Olan Mahalleler. ................................................ 78 Tablo 30: Otomobilden Hırsızlık Suçlarının Yıllara Dağılımı. .................................................. 80 Tablo 31: Otodan Hırsızlık Suçunun En Çok ĠĢlendiği On Mahalle........................................... 81 Tablo 32:Otomobil Hırsızlığının En Fazla ĠĢlendiği On Mahalle. .............................................. 83 Tablo 33: Yankesicilik ve Nüfus KarĢılaĢtırması. ...................................................................... 85 Tablo 34: Yağma Suçunun Yıllara Dağılımı. ............................................................................. 87 Tablo 35: Banka Sistemleri Aracılığıyla Hırsızlık Suçunun Yıllara Dağılımı............................ 91 Tablo 36: Banka Sistemleri Aracılığıyla Hırsızlık Suçunun Mahallelere Dağılımı. ................... 91 Tablo 37: Banka Sistemleri Aracılığıyla Hırsızlık Suçunun Günlerine Dağılımı. ...................... 93 Tablo 38: Hayvan Hırsızlığının Nüfusa ve Mahallelere Göre Dağılımı. .................................... 97 Tablo 39: Nilüfer Ġlçesi Mala Zarar Verme Suçunun En Çok Olduğu On Mahalle. .................. 98 Tablo 40: Nüfus ve Güveni Kötüye Kullanma Suçunun KarĢılaĢtırması. ............................... 108 Tablo 41: Suç Ana BaĢlıklarının KarĢılaĢtırılması.................................................................... 112 Tablo 42:KiĢilere KarĢı ĠĢlenen Suçlar ve Sayıları. .................................................................. 112 Tablo 43:Taksirle Yaralama Suçunun Polis ve Jandarma Bölgesine Dağılımı. ....................... 114 Tablo 44:Taksirle Yaralanma En Çok Meydana Gelen On Mahalle. ....................................... 115 Tablo 45: Kasten Yaralanma En Çok Meydana Gelen On Mahalle. ........................................ 118 Tablo 46: Tehdit En Çok Meydana Gelen On Mahalle. ........................................................... 122 Tablo 47: Hakaret En Çok Meydana Gelen On Mahalle. ......................................................... 124 Tablo 48: Huzur Bozma Suçunun En Çok GerçekleĢtiği On Mahalle. ..................................... 126 Tablo 49: Cinsel Taciz Suçunun En Çok GerçekleĢtiği On Mahalle. ....................................... 129 x Tablo 50: Cinsel Saldırı Suçunun Mahalle ve Yıllara Dağılımı (Kentsel). .............................. 132 Tablo 51 :Cinsel Saldırı Suçunun Mahalle Ve Yıllara Dağılımı (Kırsal). ................................ 133 Tablo 52: Taksirle Adam Öldürme Suçunun En Fazla Olduğu Mahalleler. ............................. 135 Tablo 53: Taksirle Yaralama Suçunun Mahallelere Dağılımı. ................................................. 137 Tablo 54: Konut Dokunulmazlığı Ġhlali Suçunun En Çok ĠĢlendiği Mahalleler. ...................... 139 Tablo 55: KiĢiyi Hürriyetinden Yoksun Kılma Suçunun En Çok ĠĢlendiği Mahalleler. .......... 141 Tablo 56:Kasten Adam Öldürme Suçunun ĠĢlendiği Mahalleler ve Yıllar. .............................. 144 Tablo 57: UyuĢturucu Kullanma Suçunun En Fazla GerçekleĢtiği Mahalleler ........................ 147 Tablo 58: UyuĢturucu Ticareti Suçunun En Fazla GerçekleĢtiği Mahalleler. .......................... 149 Tablo 59: ĠĢ Kazalarının En Çok GerçekleĢtiği Mahalleler. .................................................... 152 xi GRAFĠKLER Grafik 1: Nilüfer Ġlçesi Mahalle Nüfuslarının Suç Sayısıyla KarĢılaĢtırılması. ......................... 44 Grafik 2: Ana Suç Gruplarının Toplam Suç Sayısına Oranı. ..................................................... 48 Grafik 3: Nilüfer Ġlçesindeki Mala KarĢı Suçlar. ....................................................................... 54 Grafik 4:Mala KarĢı GerçekleĢen Suçlar ve Saatleri. ................................................................ 58 Grafik 5:Mala KarĢı GerçekleĢen Suçlar ve Saatleri. ................................................................ 58 Grafik 6:Mala KarĢı GerçekleĢen Suçlar ve Saatleri. ................................................................ 58 Grafik 7:Mal Varlığına KarĢı ĠĢlenen Suçların Günlere Dağılımı. ............................................. 59 Grafik 8: Mal Varlığına KarĢı ĠĢlenen Suçların Aylara Dağılımı. ............................................. 61 Grafik 9: Polis Bölgesi Hırsızlık Türleri Yıllara Dağılımı......................................................... 64 Grafik 10: Jandarma Bölgesi Hırsızlık Türleri Yıllara Dağılımı. .............................................. 65 Grafik 11: Evden Hırsızlık Suçlarının Aylara Göre Dağılımı. .................................................. 69 Grafik 12:Evden Hırsızlık Suçunun Saatlere Dağılımı. ............................................................. 69 Grafik 13: Açıktan Hırsızlık Suçunun Günlere Dağılımı. ......................................................... 74 Grafik 14: Açıktan Hırsızlık Suçunun Aylara Dağılımı. ........................................................... 74 Grafik 15: Açıktan Hırsızlık Suçunun Saatlere Dağılımı. ......................................................... 75 Grafik 16:ĠĢ Yerinden Hırsızlık Suçunun Yıllara Dağılımı. ...................................................... 76 Grafik 17: Motosiklet Bisiklet Hırsızlığının Aylara Dağılımı. .................................................. 79 Grafik 18:Motosiklet ve Bisiklet Hırsızlığının Saatleri Dağılımı. ............................................. 80 Grafik 19: Otomobilden Hırsızlık Suçunun Saatlere Dağılımı. ................................................. 82 Grafik 20: Otomobil Hırsızlığının Yıllara Göre Dağılımı. ........................................................ 84 Grafik 21: Yankesicilik Suçunun En Çok ĠĢlendiği Mahalleler. ................................................. 86 Grafik 22: Yağma Suçunun Aylara Dağılımı. ........................................................................... 88 Grafik 23: Kapkaç Suçunun Yıllara Dağılımı. ........................................................................... 90 Grafik 24: Kapkaç Suçunun Aylara Dağılımı. ........................................................................... 90 Grafik 25: Hayvan Hırsızlığı Suçunun Haftanın Günlerine Dağılımı........................................ 94 Grafik 26: Mala Zarar Verme Suçunun Saatlere Dağılımı. ..................................................... 100 Grafik 27: Dolandırıcılık Suçunun Eğitim Seviyesine Göre Mağdur Sayısı. .......................... 102 Grafik 28: Dolandırıcılık Suçunun Eğitim Seviyesine Göre Suçlu Sayısı. .............................. 103 Grafik 29: Dolandırıcılık Suçunun Saatlere Dağılımı. ............................................................. 104 Grafik 30: Güveni Kötüye Kullanma Suçunun Saatlere Dağılımı. .......................................... 105 Grafik 31:Güveni Kötüye Kullanma Suçunun Günlere Dağılımı. ........................................... 106 Grafik 32: Hakkı Olmayan Yere Tecavüz Suçunun Saatlere Dağılımı. .................................. 110 Grafik 33: Hakkı Olmayan Yere Tecavüz Suçunun Günlere Dağılımı. .................................. 111 Grafik 34: Hakkı Olmayan Yere Tecavüz Suçunun Aylara Dağılımı. .................................... 111 Grafik 35: KiĢilere KarĢı ĠĢlenen Suçların Dağılımı. ............................................................... 113 Grafik 36: Taksirle Yaralama Suçunun Saatlere Dağılımı. ..................................................... 116 Grafik 37: Kasten Yaralanma Suçunun Aylara Dağılımı. ....................................................... 119 Grafik 38: Kasten Yaralanma Suçunun Günlere Dağılımı. ..................................................... 120 Grafik 39: Tehdit En Çok Meydana Gelen On Mahalle. ......................................................... 121 Grafik 40: Tehdit Suçunun Günlere Dağılımı. ......................................................................... 122 Grafik 41: Tehdit Suçunun Saatlere Dağılımı. ......................................................................... 123 Grafik 42: Hakaret Suçunun Günlere Dağılımı. ...................................................................... 125 Grafik 43: Hakaret Suçunun Günün Saatlerine Dağılımı. ....................................................... 125 Grafik 44: Huzur Bozma Suçunun Haftanın Günlerine Dağılımı. ........................................... 127 Grafik 45: Huzur Ve Sükûnu Bozma Suçunun Günün Saatlerine Dağılımı. ........................... 128 Grafik 46: Cinsel Taciz Suçunun Haftanın Günlerine Dağılımı. ............................................. 130 Grafik 47: Cinsel Taciz Suçunun Saatlere Dağılımı. ............................................................... 131 Grafik 48: Cinsel Saldırı Suçunun Haftanın Günlerine Dağılımı. ........................................... 134 Grafik 49: Cinsel Saldırı Suçunun Saatlere Dağılımı. ............................................................. 134 xii Grafik 50: Taksirle Adam Öldürme Olayının Haftanın Günlerine Dağılımı. .......................... 137 Grafik 51: Taksirle Öldürme Suçunun Günün Saatlerine Dağılımı. ........................................ 138 Grafik 52:Konut Dokunulmazlığının Ġhlali Suçunun Günlere Dağılımı. ................................. 140 Grafik 53: Konut Dokunulmazlığının Ġhlali Suçunun Saatlere Dağılımı. ................................ 140 Grafik 54: KiĢiyi Hürriyetinden Yoksun Kılma Suçunun Günlere Dağılımı........................... 142 Grafik 55: KiĢiyi Hürriyetinden Yoksun Kılma Suçunun Saatlere Dağılımı........................... 143 Grafik 56:Kasten Öldürme Suçunun Günlere Dağılımı. .......................................................... 145 Grafik 57:Kasten Öldürme Suçunun Günün Saatlerine Dağılımı. ........................................... 146 Grafik 58: UyuĢturucu Kullanma Suçunun Günlere Dağılımı. ................................................ 148 Grafik 59: UyuĢturucu Kullanma Suçunun Saatlere Dağılımı. ................................................ 149 Grafik 60: UyuĢturucu Kullanma Suçunun Günlere Dağılımı. ................................................ 151 Grafik 61: UyuĢturucu Kullanma Suçunun Saatlere Dağılımı. ................................................ 151 Grafik 62: ĠĢ Kazalarının Günlere Dağılımı. ........................................................................... 153 Grafik 63: ĠĢ Kazalarının Saatlere Dağılımı. ........................................................................... 154 Grafik 64: Suçların Mahalle Düzeyinde Dağılımı ................................................................... 156 xiii FOTOĞRAFLAR Fotoğraf 1. AlıĢveriĢ Merkezlerinin Fazla Olduğu Odunluk Mahallesinden Bir Fotoğraf ......................................................................................................................................... 39 Fotoğraf 2. Suç Sayısının En Fazla Olduğu Görükle Mahallesinin Merkezi Bölgesinden Bir Fotoğraf ..................................................................................................................... 47 xiv GĠRĠġ Toplum varoluĢunu sürdürmek için belirli kurallar ve yasalar koymuĢtur. Bu kurallar insanlık tarihi kadar eski olup, yazı bulunmadan önce insanların kendi aralarındaki sözlü anlaĢmalar olup yazı bulunduktan sonra yazılı kanunlar olarak karĢımıza çıkar. Bu kurallar ilk baĢlarda örf, adet, gelenek, görenek Ģeklindeyken zamanla değiĢerek bugünkü gerçek manada anayasa ve yasalara dönüĢmüĢlerdir. Bu yasaların asıl amacı toplumun varoluĢunu ve düzenini sağlamaktır. Bu kuralların geçmiĢi de insanlık tarihi kadar eskidir. Kanunlar ve kurallar ne kadar sert olursa olsun ya da ne kadar fazla olursa olsun toplumda suç hiçbir zaman yok olmayacaktır. Çünkü bireylerin içinde bulunduğu ekonomik, psikolojik, sosyolojik, politik, coğrafi Ģartlar suçluyu ve suçlunun davranıĢını farklı etkilemektedir. Nitekim Durkheim “Sosyolojik Yöntemin Kuralları” adlı eserinde “suçun doğal bir süreç olduğunu suçtan arınmıĢ bir toplumun kesinlikle düĢünülemeyeceğini” (Durkheim, 2018) söyler. Suça anlam yükleyen Ģey toplumların politik, ekonomik, sosyolojik ve kültürel öğeleridir. O yüzden suçlar toplumdan topluma zamandan zamana anlamlarını değiĢtirmiĢtir. Teknolojik geliĢmeler sonrasında siber âlemde meydana gelen yeni suçlardan bahsederken önemini yitirmiĢ suçlardan da bahsetmek de mümkündür. Örneğin Hammurabi Kanunları diye tabir edilen kanunlarda saban kırmanın ya da öküz kesmenin cezası vardı. Fakat bugün bunlar suç niteliği taĢımaz. Farklı bir örnek verecek olursak ülkemizde yere tükürmek suçken Afrika ülkelerinin hatta Avrupa ülkelerinin birçoğunda suç değildir. Bu yüzdendir ki toplumlar arasında suçların yaptırımlarında da farklılık vardır. Örneğin günümüz Ģartlarında herhangi bir ülkede de trafik kurallarına uymayan Ģahıs hapis cezası alabilirken, baĢka bir ülkede daha hafif bir ceza alabilir ya da hiç ceza almayabilir. Suç ve ceza kendini yenileyen, canlı kavramlardır. Kanun koyucu dönemin Ģartlarına göre hangi eylemin suç hangi eylemin ceza sayılacağı konusunda farklılıklara gitmiĢtir. Örneğin hayvanlara karĢı iĢlenen suçlar 2000‟li yılların baĢında idari para cezası gerektiren suçlarken yeni yapılan düzenlemelerle adli suça dönüĢtürülmüĢtür. Suç olgusunu anlamaya çalıĢtığımızda gözümüze çarpan ilk Ģey suçun baĢlangıç tarihinin insanların toplu olarak bir arada yaĢamaya baĢladığı tarihler olduğu 1 görülmektedir. Bu durum ilk kabile toplumundan bugünkü büyük kentlere ulaĢana kadar artarak devam etmiĢtir. Suçun sebeplerini anlamaya çalıĢan ve suçları engellemeye çalıĢan alanlar olduğunu söyledik. Bu bilim dallarının hepsinin ortak amacı suçluluğu en aza indirmektir. Fakat bu amaca ulaĢabilmeleri için sorulan ilk soru “ insan neden suç işler?”. Ġkinci soru “bazı insanlar suç işlerken geri kalanlar neden suç işlemez?”. Soruları cevaplarken bütün bilim dalları kendine has üslubunu kullanıp kendi prensipleriyle soruları cevaplamaya çalıĢır. Ama diğer bilimlerin coğrafya kadar üzerine yoğunlaĢmadığı sorular vardır. Coğrafya “insanlar nerede, ne zaman suç işler?” “Mekân değişince suç da değişir mi” sorularının cevabını arar. Coğrafya bu mekânsal ve zamansal dağılımı neden, sonuç, dağılıĢ ilkesine dayanarak kendi prensipleriyle açıklar. Suçun karmaĢık, bir yapısı olduğundan konuyu disiplinler arası yaklaĢım ile ele alır. Ġnsanların özellikle sanayi devriminden sonra Ģehirlere çok hızlı bir Ģekilde akın etmesi kırsal kesim aleyhine Ģehirlerin lehine bir ivme kazandırmıĢ günümüzde yaklaĢık % 80‟i Ģehirlerde yaĢar hale gelmiĢtir. Ekonomik sistemden kaynaklanan bu durum zamanla suçlarında Ģehirde toplanmasını ve hızlı bir yükseliĢe geçmesini sağlamıĢtır. Bu süreçten çalıĢma sahası olan Nilüfer ilçesi de nasibini almıĢtır. Nüfusun Ģehirlerde artması sadece altyapı, konut sıkıntısı değil, kültür Ģoku Ģehirlerin doku bozukluğu ve aynı zamanda suçun artmasına da sebep olmuĢtur. Nitekim bu tez çalıĢması Nilüfer ilçesinde 2015-2018 yılları arasında meydana gelen suçların mekânsal etkilerini araĢtırarak neden sonuç ilkesine bağlı kalarak açıklamaya çalıĢmıĢtır. DağılıĢ ilkesine bağlı kalarak suçlar, haritalandırmıĢ ve mala karĢı, kiĢilere karĢı ve diğer suçlar baĢlığı altında incelemiĢtir. 1. AraĢtırma Problemi Suç eski bir kavram olup insanlık tarihi boyunca çözümü için her dönem uğraĢ gösterilmiĢ bir alandır. Konu birçok bilimin alanına girmekle birlikte coğrafyanın da incelediği bir konudur. Suç ilk baĢta bakınca sadece emniyetin ve kriminolojinin inceleme alanına girdiği düĢünülür fakat coğrafyanın konusunun nedensellik, dağılıĢ, bağlantı ve insanla ilgili konular olduğundan coğrafyanın inceleme alanına doğrudan girmiĢtir. Öyle ki coğrafya insanın suç olgusunu nedensellik bağıyla açıklarken suçların 2 dağılıĢını yapıp haritalandırması mekândaki suçlar hakkında bize bilgi verecek suçlar ve mekân arasında bağlantı kurmamıza yardımcı olacak ve önleyici tedbirler alınmasında katkı sağlayacaktır. AraĢtırmamızın buradaki problemi suç ile mekân arasında bağlantının olup olmadığını araĢtırmak varsa bu bağlantının neler olduğunu belirtmektir. Belli saatlerde ya da yerlerde suçun yoğunlaĢıp yoğunlaĢmadığını, coğrafyanın kriterlerine göre açıklamak olacaktır. Tüm bunların zamana ya da mekâna dağılımını yapmak için emniyetten ve jandarmadan aldığımız verileri kullanarak “suç ve suçluluk bölgesi oluşmuş mu?” “Suçun yığılma bölgesi ve zamanı var mı?” gibi sorularının cevabı aranacaktır. 2. Amaç ve Yöntem Suç çalıĢmaları gerçek manasıyla sonuç verdiği ve baĢarılı olduğu takdirde artarak devam eden suç miktarında azalma meydana gelecek ve insanların yaĢam kalitesi artacaktır. Bilimsel çalıĢmalarda asıl amaç insanların yaĢam kalitesini arttırabilmektir. Azalma olmasa dahi ilçede hangi suçların nerede olduğunu bilen bir kiĢi, o suça maruz kalmamak adına kendini o bölgeden uzak tutacaktır. Ġnsan neden suç iĢler? Sorusunun cevabını baĢta kriminoloji olmak üzere sosyoloji psikoloji antropoloji coğrafya gibi bilim dalları arar. Fakat Ġnsan nerede suç iĢler? Ġnsan ne zaman suç iĢler? Bu soruların cevabını sosyoloji psikoloji ya da antropolojinin veremediğini görmekteyiz. Bu iki sorunun cevabını en güzel veren bilimin coğrafyadır. ÇalıĢmamızın amacı da suçun yoğunlaĢtığı yer ve zamanları tespit edip bu alanları haritalandırmak, ardından ilgili kurumlara planlamalarında yardımcı olabilmektir. Doğanay da söylediği gibi “bilimsel çalışmaların amacı gerekli çalışmayı yapmak ve devletin kurumlarına yol gösterici olmak en azından fikir sahibi 1 olabilmelerine yardımcı olmaktır” . Bizim çalıĢmamızın asıl amacı da suçun yoğun olduğu yer ve saatleri, suç türlerini sebepleriyle birlikte tespit edebilmektir. Bunun sonucunda da suçun azalması için ilgili birimlere fikir sunabilmektir. Daha farklı bir ifadeyle suçun mekân seçip seçmediğini açıklamaktır. 1 Doğanay, Doğanay, Coğrafyaya Giriş, Pegem Akademi Yayınları,2014, s.11. 3 Bu kısımda Ģu konuya da değinmek gerekir ki tezin amacı suçluluk ya da yargı süreciyle ilgili kısmı tartıĢmak değildir. Bu bölüm diğer bilimlerin (Hukuk, Kriminoloji) konusudur. Ayrıca diğer bir amacımız ise suç bölgelerini tespit etmek, gerekli önlemler alınırken, Ģehir dizayn edilirken, yapılaĢırken uygulayıcı kurumlara suç olgusuyla savaĢlarında yardımcı olabilmektir. Bu hassasiyetle çalıĢan Yıldız, Öcal ve Yıldırım konuyu Ģu cümlelerle “Ekonomistler suçun sosyal ve ekonomik belirleyenlerini ortaya çıkarmaya çalışırken, bu alanda uygulanacak etkili politikaları da belirleyip, düzenlemeyi amaçlarlar. Bu çalışmalar, politika yapıcıları doğru ve yeterli bir şekilde tamamlamalı ve onları desteklemelidir. Bunun için, suçlu davranışların belirleyicilerini ortaya çıkarmak, 2 sosyal ve ekonomik değişkenlerin aralarında var olan ilişkiyi keşfetmek gerekir” ifade etmiĢlerdir. Bu çalıĢmanın hedefi Nilüfer ilçesinin suç coğrafyasının analizini coğrafi ritüellerle açıklamaktır. Bu amaca ulaĢmak için ilk olarak literatür taranmıĢ. Ardından Nilüfer ilçesinin bir kısmının polis bir kısmının jandarma bölgesinde kaldığı için polis ve jandarmadan gerekli veriler alınmıĢ, bölgedeki polislerle mülakatlar yapılmıĢtır. Bursa Ġl Emniyet Müdürlüğünden, Bursa Jandarma Komutanlığından ve TÜĠK‟ten veriler alındıktan sonra veri analizleri yapılmıĢ hangi mahallede hangi suçların iĢlendiği nerede, ne zaman suçların yoğunlaĢıp azaldığı görülmeye çalıĢılmıĢtır. Bu üç kurumdan edinilen veriler Coğrafi Bilgi Sistemi (CBS) ortamına aktarılmıĢ ve suç haritaları yapılmıĢtır. Aynı verilerden grafikler ve tablolar oluĢturulmuĢ okuyucu tarafından daha net Ģekilde sonuçların görülmesi hedeflenmiĢtir. Bu haritalar ve grafikler alanın suç potansiyelini anlamamıza yardımcı olacaktır. Erdal KarakaĢ, Sabri Karadoğan, Handan Arslan haritanın önemini Ģöyle ifade etmiĢlerdir. “CBS ortamında üretilmiş suç haritaları suç alanlarının coğrafik lokasyonlarını hızlı bir şekilde tahlil etmeye yardımcı olduğu gibi: suç yoğunluk 2 Rıfat Yıldız, Oğuz Öcal, Ertuğrul Yıldırım, “Suçun Sosyoekonomik Belirleyicileri: Kayseri Üzerine Bir Uygulama”, Kayseri, Erciyes Üniversitesi Ġktisadi Ve Ġdari Bilimler Fakültesi Dergisi, C.0, S. 36, (2010), s.16 4 tahminlerini, belirli bir alana düşen suç sayısını, suçun yoğunluğunu ortaya 3 çıkarmaktadır.” CBS (coğrafi bilgi sistemi) öneminden bahseden bir diğer kiĢi Tarık Türk‟tür. Cbs desteğiyle toplum bilimciler ve suç bilimciler, kurulan bu sistemden faydalanarak topluma ilişkin daha sağlıklı öngörülere sahip olabbilirler ve etkin toplumsal 4 planlamalar yapabilirler. ÇalıĢma hem nitel hem de nicel veriler kullanıldığı için karma desenli bir çalıĢmadır. Örneğin kasten adam öldürme (cinayet) suçlarında sayı fazla olmadığı için örneklem grubu küçük olduğundan nicel veriler detaylı yorum yapmamızı zorlaĢtırmıĢ fakat üç polis merkezinde 30 ayrı polisle yaptığımız mülakatlar neticesinde daha rahat yorum yapmamızı sağlamıĢtır. Bu çalıĢmanın evreni Bursa ilinin metropoliten ilçelerinden biri olan Nilüfer ilçesidir. Nilüfer‟in mahallelerinde arazi kullanım yapısı farklılık gösterir. Örneğin IĢıktepe Mahallesi ağırlıklı olarak sanayi mahallesiyken Konak Mahallesi eğlence ve konut mahallesi özelliği gösterir. Nilüfer ilçesinin evren olarak seçilmesinin sebebi Bursa‟nın en hızlı büyüyen bölgesi olmasıdır. Bu tez çalıĢmasında hem ofis çalıĢması hem de arazi çalıĢması yapılıĢtır. Tablo ve grafikler oluĢturulurken Office Microsoft Excel programı kullanılmıĢ Haritalar çizilirken Coğrafi Bilgi Sistemi (CBS) kullanılmıĢtır. Sahada arazi kullanım yapısını anlamak için arazi çalıĢmaları yapılmıĢ ve ayrıca emniyet birimlerinde mülakatlarımız olmuĢ ardından çalıĢmanın yazım boyuta geçilmiĢtir. 3. AraĢtırmanın Önemi Ġnsan sosyal bir varlık olup toplumu meydana getiren en önemli unsurdur. Fakat toplum olarak bir arada yaĢayabilmesi için belli sorunlardan kurtulması Ģarttır. Bunlardan bir tanesi de suç kavramıdır. Suç coğrafyası üzerine 19. yy‟dan sonra dünyada, son yıllarda ülkemizde çalıĢmalar yapılmaktadır. Bu çalıĢma bunlardan bir tanesi olup Türkiye‟nin nüfus bakımından en büyük Ģehirlerinden olan Bursa‟nın merkez ilçelerinden Nilüfer ilçesini konu edinmektedir. Bursa konumu itibariyle 3 Erdal KarakaĢ, Sabri Karadoğan, Handan Arslan, “Suç Haritaları Ve Bilgisayar Teknolojisi”, Denizli, Pamukkale Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Mühendislik Bilimleri Dergisi, C.10, S. Özel S., (2004) s.42 4 Tarık Türk, “Türkiye‟de Meydana Gelen Suçların Coğrafi Bilgi Sistemi (CBS) Ġle Ġncelenmesi”, Jeodezi ve Jeoinformasyon Dergisi, S.104 (2011), s.20. 5 Ġstanbul, Ġzmir ve Ankara üçgeninin arasında hızla büyüyen bir bölgedir. Nilüfer ilçesi Bursa Ģehrinin hemen batısında 500 bin eĢiğine dayanmıĢ bir ilçedir. Ayrıca ilçe dâhilinde Bursa Uludağ Üniversitesi ve Türkiye‟nin önde gelen sanayi siteleri Bursa‟nın en büyük hastaneleri bulunması önemini daha da arttırmıĢtır. Yukarda bahsedildiği gibi 485 bin nüfusuyla Nilüfer, Bursa‟da Osmangazi ve Yıldırım ilçelerinden sonra üçüncü sıradadır. ÇalıĢmayı önemli kılan içerisindeki bu denli yüksek nüfusun getirdiği heterojen yapı, çok çeĢitli suçların görülmesi, ilçe dâhilinde bulunan üniversite, hastaneler, eğlence mekânları arazi kullanım yapısındaki farklılık her türlü insanı bir araya getirmiĢ olması ve bu çeĢitliliğin zamana ve mekâna göre suçu nasıl etkilediğini görmek istememizdir. Ġlçenin suç analizini yapan ve suç tiplerini inceleyen çalıĢma sonucunda ilçe dâhilinde insanların sokakta yürürken neyle karĢılaĢabileceklerini bunların sebeplerinin ve mekânsal dağılıĢlarının neler olduğunu coğrafi bakıĢ açısıyla anlatmaya çalıĢılmıĢ olup, suçun yoğun olduğu yerleri tespit edip gerekli birimlere (emniyet, jandarma, belediye, zabıta ) suçla mücadele konusunda akademik perspektif ile yardımcı olmak istenmiĢtir. Suç insanların mekân ile oluĢturacakları bağın seviyesini belirleyen önemli bir parametredir. Suç oranlarının düĢüklüğü herhangi bir yerin sakinlerinin ikamet memnuniyeti ve mekânsal aidiyetlerini arttıracaktır. 4. AraĢtırma Soruları 1. Suç ile coğrafi çevre koĢulları arasında bağlantı var mıdır? 2. Nilüfer ilçesinde en çok iĢlenen suçlar nelerdir? 3.Suçlar ile belirli alanlar, mahalleler arasında bağlantı var mıdır? 4.Nilüfer‟deki suç tepeleri (en çok suç iĢlenen yerler) nerelerdir? 5.Suçların iĢlenme sıklığı nedir? 6.Nüfusun demografik nitelikleri ile suç arasında ne tür bir bağlantı vardır? 7.Arazi kullanım durumu suç üzerinde nasıl bir etkiye sahiptir? 8.Mevsimlere göre suçların iĢlenme sıklığı değiĢir mi? 5. AraĢtırmanın Hipotezleri 1. Nilüfer ilçesinde suç ile coğrafi koĢullar arasında (özellikle nüfus, kentleĢme, iklim, arazi kullanım Ģartları) güçlü bir iliĢki vardır. 6 2. Mahallelerin nüfusuyla suç sayısı arasında her zaman doğru orantı olmayabilir. 3. Kasten yaralama tehdit ve hakaret suçları daha çok genç yaĢ guruplarına aittir. 4. Kırsal ve kentsel mahallelerdeki suçların türleri, sayısı ve nedenleri arasında farklılık vardır. 5. Malvarlığına karĢı iĢlenen suçları arazi kullanım yapısı Ģekillendirirken, kiĢilere karĢı iĢlenen suçları daha farklı faktörler (ekonomi, iklim, yer, zaman, yaĢam Ģekli vs.) tarafından Ģekillendirilir. KiĢilere karĢı iĢlenen suçları sosyolojik sebepler daha fazla etkilerken, mal varlığına karĢı olan suçları mekânsal sebepler daha fazla etkiler. 6. Nilüfer ilçe merkezinden çevreye doğru suç miktarı azalmaktadır. 7. Nilüfer‟in Bursa‟nın eğlence mekânlarının çoğuna ev sahipliği yapması, belli suç türlerinin bölgede yoğunlaĢması ile sonuçlanmıĢtır. 8. Gençler yaĢlılara göre, erkekler kadınlara göre daha fazla suç iĢlerler. 6. Kapsam ve Sınırlılıklar ÇalıĢma Nilüfer Ġlçesinin mülki idari sınırlarını kapsamaktadır. Ġlçenin kırsal bölgeleri jandarma, kentleĢmiĢ bölgeleri polis sorumluluk bölgesindedir Sınırlılıklarımız aĢağıda sıralanmıĢtır: 1. Bu çalıĢma 2015-2018 yılları arasını kapsamaktadır. 2.Suç sayısı ayrı ayrı her suç için farklı kiĢiler olduğu anlamına gelmez aynı kiĢi bir suçu defalarca iĢlemiĢ ve farklı dosyaları olabilir. Aynı Ģekilde tek bir suç sayısı verilmiĢ suçlarda da birkaç kiĢi olabilir, yani bir suç eĢittir bir kiĢi anlamına gelmez. 3: Jandarma ve emniyetten alınan verilerdeki Ģüpheli Ģahıslar suçludur diyemeyiz. Suç sayısı eĢittir suçlu sayısı anlamına gelmez. Aldığımız verilerde suçlunun sıfatı Ģüphelidir suçlu değildir. 4:ÇalıĢmamızın kesin bir Ģekilde tüm suçluların yerini, zamanını ve sebebini belirttiğini iddia etmek doğru değildir. Çünkü sahadaki tüm suçlular yakalanamamıĢ tüm suçlarla ilgili müracaat olmamıĢ olabilir. ġayet hepsi müracaat etmiĢ hepsi de yakalanmıĢ olsa bile hepsi Ģüpheli sıfatı taĢıyan bu kiĢiler suçlu olmayabilir. ÇalıĢma sadece resmi kayıtlara geçmiĢ suç istatistikleri ile sınırlıdır. 5:Sınırlılıklarımız bahsinde değinmemiz gereken baĢka bir konuysa terör ve istihbarat konularının konumuz dâhilinde tutulmamasıdır. Bu veriler emniyet içinde dahi gizli olduğundan ve verilerinin alınması, paylaĢılması sorun olabileceğinden verilere ulaĢılamamıĢ konuya değinilememiĢtir. 7 6:Bir diğer sınırlılığımız ise kanunlarla belirlenmiĢ binlerce suç baĢlığı olmasıdır fakat bunlardan 15-20 tanesi tüm suçların tamamının %80 ini oluĢturur ilk 30 ise büyük bir çoğunluğunu oluĢturur o yüzden binlerce suça tek tek değinilmeyecek ve en fazla iĢlenen suçlara değinilecektir. Yani kapsamı fazla olan suçlar çalıĢılmıĢtır. 7:BüyükĢehir yasasıyla beraber köyler mahalle olarak değiĢtirildiği için Nilüfer de olan köylerin tamamı mahalle olarak adlandırılmıĢtır 8: Suç sayısının en fazla olduğu Görükle Mahallesinin gerçek nüfusu ile kayıt altına alınan nüfusu aynı değildir. Örneğin Görükle Polis Merkezinin sorumluluk bölgesi olan 10 mahallede toplam sayı 70 bin civarındadır. Fakat sadece Bursa Uludağ Üniversitesinin Görükle Kampüsündeki öğrenci sayısı 50 binin üzerindedir. Bölgede yaĢayan diğer nüfusu da eklediğinde gerçek nüfus aslında daha fazla olduğu anlaĢılır. Öğrencilerin bir kısmı ikametini yaĢadığı yere almamaktadır. Ġlçedeki birçok mahallede resmi nüfus ile gerçek nüfus aynı olmayabilir. 9:Kanunlarımız 2021 yılından önce hayvanlara yapılan saldırıları mala zarar verme olarak değerlendirdiğinden mala zarar verme olarak kayıt altına alınan verilerin hepsi eĢya gibi algılanabilir fakat bu sayının içerisinde hayvanlar da vardır. 10: Suç coğrafyasının yerli literatürü son derece kısıtlıdır. Bu nedenle alanın öncü ve belki de nadir yayınlardan faydalanılmıĢtır. “Suç konusu akademik olarak 1960'lı yıllarda ele alınmaya başlamıştır. Farklı bilimler (kriminoloji, psikoloji, sosyoloji) tarafından incelenen suç, mekânsal yönü nedeniyle, coğrafya, kent planlama ve kentsel tasarım disiplinleri tarafından da ele alınan bir konudur. Ülkemizde bu konuda yapılan çalışmaların sayısı fazla değildir ve bu tip çalışmalar daha çok coğrafyacı olmayan mimarlar, kent planlamacılar ve siyaset bilimciler tarafından 5 yapılmaktadır” 5 Alpaslan Aliağaoğlu, Abdullah Uğur, “Kentlerde Suç Ve Suça Ġten Sebepler, Suçla Ġlgili Teorik ÇalıĢmalar, Erzurum, Doğu Coğrafya Dergisi”, C.26, S.45(2021), s.46. 8 BĠRĠNCĠ BÖLÜM KAVRAMSAL ÇERÇEVE Suç kavramı evrenseldir her toplumda her dönemde var olmuĢtur. Çok eski bir kavram olan suç kavramı günümüzde çözüm bekleyen önemli bir konu haline gelmiĢtir. Kavram üzerine birçok bilim tarafından çok sayıda çalıĢma yapılmıĢtır. Suça iliĢkin farklı dönemlerde farklı tanımlamalar yapılmıĢtır neyin suç neyin suç olmadığı bunun için ölçütün ne olduğu çeĢitli dönemlerde ekonomik, sosyal, kültürel özelliklere göre farklı yorumlanmıĢtır. Coğrafya, mekân ile suç bağını araĢtıran bir bilimdir. Suç olayında coğrafi mekân söz sahibidir. Suç coğrafyası; suç ile coğrafi faktörler arasındaki bağlantıya, suçun mekansallığına odaklanır. Suç bölgesi suçun meydana geldiği alandır, konumuz bu alanın suça etkisi olup olmadığıdır. ÇalıĢmanın hemen baĢında Ģu hususu da söylemek gerekir ki suçun sadece coğrafi nedenleri yoktur. Psikolojik, sosyolojik, kültürel, biyolojik sebepleri de olmakla beraber coğrafi yönden konu incelenecektir. 1.1. Suç Kavramı Suç çok eski bir kavramdır. “Kavram üzerinde Platon, Hipokrat, Aristo, Thomas d’Aquin, Tarde, Lacassagne ve Joly suç üzerine çalışmalar yapmıştır. Hipokrat sosyal şartları kabul etmekle beraber beden biçimleriyle karakter arasında bağlantı kurmuştur. Aristo ise suç sosyolojisi üzerinde çalışma yapan ilk şahıs olarak karşımıza 6 çıkar”. Bu kadar eski olmakla beraber ilk insanlardan günümüze kadar çeĢitli evreler geçirmiĢ zaman içinde kavrama yüklenen anlamlar farklı olmuĢtur. Örneğin Kenevir herhangi bir çiftçi tarafından iplik üretmek ve sanayi faaliyetleri için yetiĢtirilirken bugün bu bitkiyi izinsiz üretmek suçtur. Bu yönüyle bakacak olursak bugün suç olan bazı Ģeyler de gelecekte suç olmaktan çıkması mümkündür. Yani Ģunu diyebiliriz: Suç zamana ve mekâna göre farklılık gösteren sosyal ve dinamik bir olgudur ve tanımlanması zor bir kavramdır. Köksal ve EriĢ e göre suç “anlama ve isteme yeteneğine sahip bir şahsın kusurlu iradesinin yarattığı içrai ve ihmali bir hareketin meydana getirdiği, yasalardaki tanıma 6 Mehmet Fatih Kılıç, “Türkiye‟de Büyük Kentlere Göçün Suç Oranının Artmasıyla ĠliĢkisi: Antalya Örneği”, Antalya, The Journal Of Europe - Middle East Social Science Studies, C:2, S.1, (2016), s.89. 9 uygun, hukuka aykırı ve karşılığında yaptırım olarak bir ceza veya güvenlik tedbiri 7 uygulanması gereken fiil” olarak tanımlamıştır Sosyolojik açıdan suç “toplum halinde yaşama koşullarına yönelik saldırıdır”. Hukuki açıdan suç, “topluma zarar verdiği ya da tehlikeli olduğu kanun koyucu 8 tarafından kabul edilen ve belirtilen eylem, davranış, tavır ve harekettir” Siyasi bakıĢ açısına göre suç, “güçlü gruplar tarafından yasalara konulan ve yas 9 adışı olarak etiketlendirilerek, cezalandırılması öngörülen bir ölçüttür” . Durkheim‟e göre: Suç toplum halinde yaşama şartlarına yönelmiş her türlü 10 saldırıdır. Ayrıca suç ve kabahat olarak bu iki kavram önümüze çıkmaktadır. Suçlar daha ağır yaptırımları olan eylemlerken kabahatler daha hafif yaptırımları olan eylemlerdir. Örneğin yere tükürmek gürültü yapmak, dilenmek vs. kabahatler kanununa göre yasaktır para cezasıyla cezalandırılabilir, yaptırımı hafiftir fakat suçlar daha ağır yaptırımları olan olgulardır. Örneğin adam öldürmek, hırsızlık yapmak suçunun çoğunlukla cezaları hapistir. Meydan Larousse “Adam öldürme Hırsızlık, Sahtekârlık, Saldırı, Vatana ihanet suçlarının her dönemde her zaman cezalandırıldığı için geleneksel suç olduğunu 11 söyler” Bazı suçlar da tam aksine döneme, sosyal kültürel yapıya zamana mekâna göre suç olarak değerlendirilmediği dönemler olmuĢtur. Örneğin düĢünce suçları, bazı siyasi ve ekonomik suçlar bazen suç olarak nitelendirilmemiĢtir. Suç: Bir toplumun var olma; yaşam koşullarını veya bireylerin ve toplumun temel yararlarını ihlal eden ya da toplumun temel yararlarını ihlal eden ya da tehlikeye sokan; topluma zarar verdiği, tehlikeli olduğu kanun koyucu tarafından kabul edilen bu 12 yüzden de ceza veya güvenlik tedbiri müeyyidesine bağlanmış fiillerdir. 7 Köksal, F . ve EliĢ, Y . Y. Hukuk Sisteminde Suç Ve Unsurlar. ,Ankara: TeftiĢ Kurulu BaĢkanlığı Yayını. s.3. 8 Aliağaoğlu, Balıkesir Şehrinde Suçlar: Coğrafi Bir Yaklaşım(2005),1.b.,Ankara, Detay Yayıncılık Alparslan,2007, s.5. 9 BarıĢ TaĢ, Fatih Akça, “Coğrafi bakıĢ açısıyla ödemiĢ Ģehrinde kiĢiye karĢı iĢlenen suçlar‟‟, Türk Coğrafya Dergisi, C. 6, S. 64, (2015) s.63. 10 Ġrem Ayhan K. Mert Çubukçu, Suç ve Kent ĠliĢkisine Ampirik BakıĢ: Literatür Taraması. Süleyman Demirel Üniv. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, S. 5 2007 s.30. 11 Ġrem Ayhan, K. Mert Çubukçu, a.g.e. 12 Adalet Bakanlığı, Adalet Ġstatistikleri Judicial Statistics 2020, http//www.adlisicil.adalet.gov.tr,s.XVI (02.07.2022) 10 Tüm yapılan tanımlamalar ve açıklamalardan sonra anlaĢılmaktadır ki suç kavramını net temsil eden genel geçer bir tanım yoktur. Zaten Türk Ceza Kanununda da tanımlamadaki bu zorluktan dolayı suçun tanımı yapılmamıĢ ya da yapılamamıĢtır. Bugün bu olguyu karĢılayan net bir tanım yoktur. Ya da bugün karĢılasa dahi gelecek vaat edememektedir. Çünkü suç canlı ve dinamiktir. KarakaĢ ve Sarıtarla bu dinamikliği Ģöyle ifade eder “arazi kullanımındaki değişiklik zaman mekân ilişkisi kapsamında suçların yer değiştirmesi ya da ortaya çıkması olarak görülmektedir. Çünkü suçlar 13 zaman içinde farklı nedenlerle mekân değiştirmektedir. Yani bugün suç olan bir olgu, yarın suç olmayabilir, kimi insana göre suç olan diğer insanlara göre suç olarak değerlendirilmeyebilir. Suçun tanımından sonra suç coğrafyası nedir suçun coğrafyayla bağlantısı nedir açıklamak doğru olacaktır. Geleneksel manada suç denilince aklımıza fiziki boyutu olan suçlunun ve mağdurun aynı yerde olduğu alanlar anlaĢılır. Fakat suçlar zamanın ruhundan etkilenmiĢ ve suçluyla mağdurun aynı mekânı kullanmasına gerek kalmadığı siber âlem dediğimiz yeni bir mekân ortaya çıkmıĢtır. Bugün on yıl öncesine bakarsak suçların tamamı fiziki olarak aynı mekânda iĢlendiğini pek az sanal suç iĢlendiğini görürüz. Fakat günümüzde sanal olarak iĢlenen suçlar hayli artmıĢ ve gelecekte de artarak devam edecektir. Yukarda bahsettiğimiz dinamiklik mekânın yer değiĢtirmesi suretiyle kendini göstermiĢtir. 1.2. Suç Coğrafya ĠliĢkisi Suyun kaynamasının sebebi ısıdır ve ısıya maruz kaldığında kaynar. Fakat suçun sebebi her zaman aynı sebep olmaz. Çoğunlukla aynı sebep aynı suçu doğurmaz. Mağdurun ve suçlunun psikolojik durumu, ekonomik imkânları, fiziksel kapasitesi, sosyolojik Ģartları, mekânın coğrafi özellikleri hepsi suçu etkiler ve tetikler. “Suç işlendiği mekân, zaman ve etkilendiği dinamiklerle coğrafi bir olaydır. O 14 hem sosyal hem de mekânsal yapının farklılaşmasıyla ortaya çıkmaktadır”. 13 Erdal KarakaĢ, Ġsmail Hakkı Sarıtarla, “Bilecik Kırsalında Zamana Göre DeğiĢen Suçlara Coğrafi Bir BakıĢ: Hırsızlık”, Elazığ, NWSA, C.11, S.2, (2016), s.5. 14 BarıĢ TaĢ Fatih Akça,‟‟Coğrafi bakıĢ açısıyla ödemiĢ Ģehrinde kiĢiye karĢı iĢlenen suçlar‟‟, Türk Coğrafya Dergisi, C. 6, S. 64, (1985) s. 63. 11 ĠĢte tam da bu noktada coğrafya konuya müdahil olur. Çünkü dağılıĢı yapılan bölgeden bölgeye, alandan alana farklılık gösteren suçları yorumlarken coğrafya bize haritalarla kılavuz olacak verileri daha doğru karĢılaĢtırma fırsatı sunacaktır. KarakaĢ bunu Ģu Ģekilde ifade etmiĢtir: “Suçun faili mekânı zamanı yöntemi çeşidi mağduru vardır. Bunlardan insan zaman mekân kavramları doğrudan suçun 15 Coğrafyanın konusu içine girmesine sebep olmuştur” Mekânın tanımı nedir ne anlama gelir bunu coğrafyacılar çeĢitli Ģekillerde tanımlamıĢtır. Couclelis’e göre mekânı matematik, davranıĢsal fiziksel, sosyo- ekonomik, deneyimsel olarak beĢ farklı Ģekilde tanımlamıĢtır. Ona göre “ Deneye dayalı bilimlerden hiçbirinde mekân; dünyaya yaklaşımında ve dünyayı tanımlamasında 16 coğrafya kadar merkezi bir yere sahip olmamıştır”. Tümertekin ve Özgüç her bilim kendi kavramlarına sahiptir. Diğer bir ifadeyle fizikte kütle, enerji, kimyada element, ekonomide arz talep, biyolojide organizma neyse 17 yer ve mekân da coğrafya için o kadar önemlidir demiştir. Kaya “mekânın değişik ifadelerini anlamadan toplumsal güç ilişkilerini ve 18 mekâna işlenmiş kültürel şifreleri çözmek hemen hemen olanaksızdır ” .demiĢtir. Ünlü ve Büyükgüçlü Ģöyle mekân hakkında “Suçların kavranması ve ileriki zamanlarda nasıl bir seyir izleyeceği yönünde bize ciddi ipuçları vereceğine işaret etmektedir. Mekânı oluşturan sosyal öğelerle suçu oluşturan sosyal öğeler neredeyse aynıdır. Mekân suç ve insan üçlüsünü iç içe girmiş üç halka olarak kabul edersek mekân ”19 ortadaki halkadır. Mekân suçun sahnesidir ifadelerini kullanır. Mekânı anladıktan sonra, suç mekânı nasıl etkiler diye soracak olursak bunun fiziki ve beĢerî yönü olduğunu görürüz. Bu fiziki enstrümanlar jeomorfolojik durum, yeryüzü Ģekilleri, sıcaklık, yağıĢ, bitki ötüĢü, basınç değerleri vs. mekânın diğer özellikleri olarak sayabiliriz. 15 KarakaĢ ve Sarıtarla, “Bilecik Kırsalında Zamana Göre DeğiĢen Suçlara Coğrafi Bir BakıĢ Hırsızlık” Bilecik, Nature Sciences, C.11, S.2, ( 2016 ), s.2. 16 Alparslan Aliağaoğlu, Balıkesir Şehrinde Suçlar: Coğrafi Bir Yaklaşım (2005 ,1.b.,Ankara, Detay Yayıncılık,2007, s.6. 17 Alpaslan Aliağaoglu, a. g. e., s.6. 18 Kaya, “Coğrafi DüĢüncede Mekân TartıĢmaları” İstanbul, DüĢünme Dergisi, C.4, S.1 (2014), s.1. 19 Ünlü ve Büyükgüçlü, „‟Türkiye‟de Suç Coğrafyası Kavramının Emniyet TeĢkilatı Eğitimi Açısından Değerlendirilmesi‟‟ ,Marmara Coğrafya Dergisi, S.36. ,2017, s.26. 12 Ġnsanın psikolojik dünyasındaki karmaĢık yapıyı etkileyen bu çok yönlü faktörler coğrafyanın yukarıdaki elemanlarından etkilenir. Fiziki yönünü açacak olursak suçlar da tıpkı bitkiler gibi uygun fiziki Ģartlarda geliĢir. Özünde, coğrafya ve suç arasındaki ilişkinin temeli, analiz biriminden bağımsız olarak suçun coğrafi mekân ve zamanda değişmekte olduğu varsayımına 20 dayanmaktadır. Fiziki faktörlerden doğal kaynakların (su, petrol, doğalgaz, vs.) paylaĢımında meydana gelen anlaĢmazlıklar Ģahısların ve en önemlisi küresel devletleri karĢı karĢıya getirmektedir. Örneğin ülkemizin konumu itibariyle, komĢusu olan ülkelerdeki sorunlardan, savaĢlardan etkilenmesi, hatta savaĢın eĢiğine getirmesi söz konusu olmuĢtur. ĠĢte burada makro düzeyde olan dağılım ve gerilim devletleri suça sürüklerken daha yerel ve küçük lokasyonlarda arazi anlaĢmazlıkları ve doğal faktörlerin paylaĢımında çıkan anlaĢmazlıklar Ģahısları suça sürükler. Konunun beĢeri yönüne baktığımızda nüfus, Ģehirlerin kuruluĢ Ģekli, hızlı ve çarpık kentleĢme gibi beĢeri faktörler de suçu teĢvik etmektedir. Örneğin gecekondulaĢma kültürü hızlı ĢehirleĢmenin sonucunda meydana gelen bir olaydır. GecekondulaĢmayla beraber insanlar Ģehir kültürüne adapte olamayıp baĢta imar kirliliğine ve elektrik hırsızlığına neden olmaktadır. Bu gecekondu mahalleleri ekonomik ve sosyal kutuplaĢmanın fazla olduğu bir semte yakınsa suç kaçınılmaz hal alır. Bunun örneklerini Ġstanbul, Ankara, Ġzmir‟de (Altındağ, Kadifekale Mahalleri) görmemiz mümkün ve suç türlerinin daha çok tehdit, hakaret, kasten yaralama, gibi suçlarda toplanması ĢehirleĢmenin ve aynı fiziki çevrenin aynı suçları meydana getirdiğini göstermektedir. Cömertler ve Kar suçu ortaya çıkaran faktörleri “gelir, 21 işsizlik, eğitim seviyesi, şehirleşme oranı, göç, yoksulluk, nüfus yoğunluğu” olarak sıralamıĢtır. Buradan da görmekteyiz ki faktörlerin hemen hepsi gecekondulaĢmanın fazla olduğu yerlerin özelliklerini yansıtmaktadır. Ayrıca yukarda sayılanların hepsi coğrafyanın doğrudan ya da dolaylı konusudur. ġu hususa da değinmek gerekir fakir 20 Kadir Temurçin, “Suç Coğrafyası: Göreli KavramsallaĢtırmadan Mekansal Yorumlamaya” Ankara, (2018) s.432 21 Necmiye Cömertler, Muhsin Kar, “Türkiye De Suç Oranının Sosyal Ekonomik Belirleyicileri; Yatay Kesit Analizi” Ankara üniversitesi SBF Dergisi, C.62, S.2, (2007), s.37. 13 insan suç iĢler gibi bir izlenim bırakmamak gerekir bu ifade yanlıĢtır. Genel olarak bakıldığında yoksulluğun, kendine özgü bir yaşam biçimi ürettiği görülmektedir. Yoksul bireylerin genelde, olumsuz koşullar içeren yerlerde ikamet ettikleri, sağlıksız beslendikleri ve toplum tarafından dışlandıkları gözlemlenmektedir. Bu yaşam biçimi, 22 bireylerin hukuk dışı eylemlere yönelmelerini kolaylaştırıcı bir öz taşımaktadır. Yoksulluk kolaylaĢtırır yoksul insan suçludur ifadesi yanlıĢtır. Yoksulluğun hâkim olduğu yerler genellikle gecekonduların hâkim olduğu alanlardır. Bu yerler genellikle metruk, ıĢıklandırması olmayan korku hakim olduğu yerlerdir. Güvenlik korkusunun hâkim olduğu yerlerde vatandaĢ istediği saatlerde dıĢarı çıkamaz, çünkü dıĢarıda suç oranının fazla olması kiĢilerin korku psikolojisiyle hareket etmesine sebep olacak ve suça maruz kalmamak için bu ihtiyaçlarını bastıracaklardır. Konunun tek olumlu yönü ise: ayrı bir ticari alan oluĢur zırhlı kulübeler, zırhlı araçlar, silah sektörü, hapishane, hastane, polis, güvenlik, jandarma tüm bu alanlarda iĢgücü yaratır. Fakat her haliyle ülke ekonomisine ciddi zararlar verir. Bir bütün halinde bakıldığında suçun toplum üzerinde çok yönlü olumsuz etkileri vardır. Bu olumsuz etkilerin azaltılması hiç kuĢkusuz toplumun yararına olacaktır. Bu konuda yapılan çalıĢmalarda suç önleme stratejileri üç baĢlık altında incelenmektedir. Bunlar aĢağıdaki gibidir; Mağdur merkezli yaklaĢım mağdur olunmaması için eğitim ve bilinçlendirme yönlendirme faaliyetlerini mağdur olduysa destek verilmesini kapsar. Üç aĢaması vardır ilk aĢama çocuklara ve kiĢilere yönelik bilgilendirme kampanyaları ve öğütler. Örneğin Ġç ĠĢleri Bakanlığı‟nın kiĢilere attığı uyarıcı nitelikteki mesajlar. Ġkinci aĢama VIP koruma komĢuların yardımı. EĢinden Ģiddet gören kadınlara tedbir kararı vermek, destek sağlamak, barınak sağlamak, gibi etkinliklerdir. Suçlu merkezli yaklaĢım suç iĢleme ihtimali yüksek olan Ģahısların suç iĢlemeden önlenmesi vazgeçirilmesi eğer suçu iĢlediyse ıslah yoluyla (Amatem, Sinir hastanesi ) veya cezalandırma yoluyla suçu önlemeye çalıĢan stratejidir. Örneğin eĢiyle kavga eden bir Ģahsa psikolojik destek vermek. 22 Ġbrahim Çevik, Nurullah Osmanlı, Nihat GüneĢ, Murat Küçükdoğru, D.Emre Ekizer, “AsayiĢ ve Trafik Olaylarına Ait Bilgilerin Mekânsal Analizler Ġle Değerlendirmesi: Konya Örneği” 2011. https://www.konya.bel.tr/sayfadetay.php?sayfaID=464, s.5.(06.03.2022) 14 Çevre merkezi yaklaĢım suçun iĢlendiği çevre ön plana çıkar üç aĢamadan oluĢur ilk aĢama hedefi zorlaĢtırmak, ıĢıklandırmak etrafını çevirmek, ikinci aĢama suç yerlerinin yeniden tasarlanması ve güvenlik görevlisi son aĢama tehlike yöreleri fuhuĢ ve uyuĢturucu olan mekânların tespiti ve belirlenmesi. Coğrafya konuya bu pencereden bakar. ÇalıĢmamız da çevre merkezli bir çalıĢmadır. Bu çalıĢma 2015 ve 2018 tarihleri arasında Nilüfer ilçesinde meydana gelen suçların dağılıĢındaki farklılıklar ve etkili olan faktörleri değerlendirmeye çalıĢacaktır. Bunu yaparken de yukardaki bahsettiğimiz faktörler ve aĢağıda bahsedeceğimiz teoriler ıĢığında arazi kullanım özelliğine bakılarak anlatılmaya çalıĢılacaktır. Ayrıca yukarda söylediğimiz gibi arazi çeĢitliliği arttıkça ( ticaret, eğitim, sağlık, sanayi vs.) suça etki eden faktörler artacaktır ve suç yoğunluğu artacaktır. Daha farklı ifadeyle arazi kullanımının suç dağılıĢındaki etkisi ve suç türünün arazi kullanımıyla olan iliĢkisi açıklanmaya çalıĢılacaktır. Yani Coğrafya suçlu yakalandıktan sonra ne oluyor ya da cezası ne olacak sorularının değil suç nerede, neden, nasıl meydana geliyor, suçlu neden o bölge ya da alanı seçmiş sorularıyla ilgilenir. Sonuçta suçu önlemenin çevresel elemanlarından biri de coğrafi yaklaĢımlar ve çalıĢmalardır. Suç mekânda geliĢigüzel dağılmıĢ değildir. Doğanay‟ın da dediği gibi “Anlaşılıyor ki, coğrafî görüşün esas amacı; coğrafî olguların oluşma nedenleri ve sonuçlarını araştırmak, bunların toplumla olan karşılıklı ilişkilerini kurmak, dağılım 23 nedenlerini belirlemek ve devletlerin yönetim kadrolarına yol göstermektir” . 1.3. Türkiye’de Suç Coğrafyası ve Ġlgili Yayınlar Suç ile doğrudan alakalı olan birçok bilim olmakla beraber bunların en önemli gördüğümüz kriminoloji psikoloji ve sosyoloji kavramlarına kısaca değindik. Suç konusuna birçok bilim konuyu araĢtırmadan önce suçlu zekâ sorunu olan fiziksel olarak eksik kiĢi olarak tanımlanmıĢtır. Sosyoloji, psikoloji, antropoloji gibi bilimler konuya dâhil olduktan sonra aslında insanların fiziksel olarak eksikliğinin olmadığı ortaya çıkmıĢtır. 23 Doğanay, Doğanay, Coğrafyaya Giriş, Pegem Akademi Yayınları,2014, s.11. 15 Ülkemizde çalıĢmalar daha çok kriminolojik çalıĢmalar üzerinden yürümüĢtür. Bunu hukukçular sosyologlar takip etmiĢtir. Son yıllarda Ģehir ve bölge planlamacılar ve mimarların da bu konu üzerine eğildikleri görülmektedir.( Ayhan ve Çubukçu, 2007) Suçun coğrafyacılar tarafından incelenmeye baĢlanması da yakın dönemlerde baĢlamıĢtır.(KarakaĢ, 2004, 2005, Aliağaoğlu, 2007, Yılmaz ve Günayergün, 2006, 24 vb.) Özellikle KarakaĢ ve Aliağaoğlu konuya ehemmiyet veren coğrafyacılar arasında olmakla birlikte eserleri suç coğrafyası acısından yol gösterici niteliktedir. Kitap düzeyinde eserlerler Alpaslan Aliağaoğlu‟nun Balıkesir ġehrinde Suçlar adlı eser 2005. Serkan GölbaĢı KentleĢme Ve Suç 2008 (hukukçudur coğrafyacı değildir). Sevil Sargın ve Kadir Temurçin‟in Türkiye‟nin Suç Coğrafyası 2011 Tülin GülĢen Ġçli, Türkiye‟de Suçlular,1993 (sosyoloji çalıĢmasıdır). Makale düzeyinde eserler Erdal KarakaĢ‟ın Suç Mekân ĠliĢkisi Açısından Elazığ ġehrinde Hırsızlık Suçları (2001-2007). Erdal KarakaĢ, Sabri Karadoğan, Handan Aslan, Suç Haritaları Ve Bilgisayar Teknolojisi 2004. Erdal KarakaĢ, Uygulamalı Coğrafyada Suç Haritaları 1: Suç Harita Tipleri, 2005. Erdal KarakaĢ, Uygulamalı Coğrafyada Suç Haritaları 2: Suç Harita Tipleri, 2005. Erdal KarakaĢ, Suç Coğrafyası ÇalıĢmalarında Veri Kaynakları, 2009. Erdal KarakaĢ, Elazığ ġehrinde Suçların DağılıĢı Ve Özellikleri, 2011. Erdal KarakaĢ, Ġsmail Hakkı Sarıtarla, Bilecik Kırsalında Zamana Göre DeğiĢen Suçlara Coğrafi Bir BakıĢ: Hırsızlık 2016. Erdal KarakaĢ, Himmet HAYBAT, Ġzmir ġehrinde Meydana Gelen Trafik Kazalarının Günlük Aktivite Alanları Ġle ĠliĢkisi 2020. Murat Madenüs, Hasan Atakan ġengül, Kırsal Suça EleĢtirel Bir BakıĢ: Kırsal Toplulukların Suçu Etkileyen Özellikleri, 2019. 24 Sevil Sargın, Kadir Temurçin, Türkiye’nin Suç Coğrafyası, Ankara: Polis Akademisi Yayınları, 2011, s. 29. 16 BarıĢ TaĢ ve Fatih Akça‟nın, Coğrafi BakıĢ Açısına Göre ÖdemiĢ ġehrinde KiĢilere KarĢı ĠĢlenen Suçlar adlı yayın 2015. Evren ATIġ, Araç Ġlçe Merkezinde ĠĢlenen Suçların Coğrafi DağılıĢı Ve Genel Özellikleri, 2020. Ġbrahim Çevik, Nurullah Osmanlı, Nihat GüneĢ, Murat Küçükdoğru, D.Emre Ekizer AsayiĢ ve Trafik Olaylarına Ait Bilgilerin Mekânsal Analizler Ġle Değerlendirmesi: Konya Örneği 2011. Pervin Aksak Ve Vedat ÇalıĢkanın Çanakkale Kentinde Mala KarĢı ĠĢlenen Suçların Coğrafi DağılıĢ Özelliklerinin Ġncelenmesi Adlı Yayın 2010. Abdülkadir Büyükgüçlü ve Mehmet Ünlü ‟nün Türkiye‟de Suç Coğrafyası Kavramının Emniyet TeĢkilatının Eğitimi Açısından Değerlendirilmesi adlı yayın 2017. Tarık Türk, Türkiye‟de Meydana Gelen Suçların Coğrafi Bilgi Sistemleri Ġle Ġncelenmesi adlı yayın 2011. Nurettin Özgen Ve Recep Bindak Mekân - Cinayet Bağlantısına Küresel Bir BakıĢ: Bir DavranıĢsal Coğrafya ÇalıĢması adlı yayın 2017. Abdullah Uğur‟un Denizli ġehrinde Mala KarĢı ĠĢlenen Suçların Mekânsal Analizi adlı yayın 2013. Kadir Temurçin, Suç Coğrafyası: Göreli KavramsallaĢtırmadan Mekânsal Yorumlamaya 2018. Sayıyı arttırmak mümkün olup, ayrıca genel olarak ülkemizde makale düzeyinde eser sayısı daha fazladır. Yukarda saydığımız eserler dıĢında suç coğrafyası eserleri ve sosyolojik kriminolojik çalıĢmalarda vardır fakat hepsine değinilmemiĢtir. Ancak suç coğrafyası konusu ülkemizde 2000‟li yılların baĢından itibaren baĢladığını göstermek istenmiĢtir. ġunu da bilmek gerekir ki suçu sadece mekâna bağlamaya çalıĢmak suç konusu için kısır bir anlatım olur. Bu durumu Karasu Ģu Ģekilde dile getirmiĢtir. “Suçu açıklamaya çalışan kuramlar yalnızca suçu mekânsal boyutuyla açıklamaya çalışan kuramlarla sınırlı değildir. Kentsel mekânda suçun oluşmasında mekânın yanında 17 dışlanma, anomi, sosyal kontrolün zayıflaması, aile değerlerinin aşınması, vb. kültürel 25 etkenler de etkin olmaktadır”. Bu bölümün ardından dünyada kabul görmüĢ teorilere bakmak doğru olacaktır. 1.4. BaĢlıca Suç Teorileri 1.4.1.Sosyal Çözülme Teorisi Mekânın kozmopolit yapısı artar ve ekonomik seviyesi düĢerse kiĢiler arasında olan birlik azalır bu durum da suçları arttırır. ġehirleĢme teorisinden türetilmiĢtir. Şehirleşme teorisine göre akrabalık bağları ve komşuluk bağlarının zayıfladığı toplumsal dayanışmanın olmadığı ortamda kişiler her türlü suçu daha rahat işleyeceğini savunur. Bu noktada sosyal çözülme teorisinin temsilcisi sayılan Wirth: şehir homojen olmayan alanlardan meydana gelir suç da bu uyumsuz yani içinde heterojen yapıdaki uyumsuzluktan kaynaklandığını söyler. Sosyal çözülme teorisine katkısı olan diğer bilim adamları Shaw Henry, Cifford, D.Mckay dır. Özellikle suç 26 mekânsal bakış açısını Shaw ve D.Mckay’e borçludur. Sosyal olarak çözülmüş mekânın beş özelliği vardır. 1: Sosyo ekonomik yoksulluk 2: Nüfusun hareketliliği (göç) 3: Etnik ulusal çeşitlilik Shaw ve Mckay tarafından sonradan eklenenler 27 4: Bozulmuş aile (boşanma-tek ebeveynlik)5: Yüksek nüfus yoğunluğu Teori farklı diller ve kültürlerin birlik duygusunu yok ettiğine, yoksulluk ve iĢsizliğin zengin ve fakir arasındaki gelir makasının açılmasına sebep olduğuna bu durumun da sosyal bozulmaya sebep olduğuna değinir. Yokluk vatandaĢın birlik duygusunu yok ettiğini ve sosyal bağların zayıfladığını söyler. Etnik ve ulusal çeĢitlilik kültürel değerler ve normlarda da çeĢitliliğe neden olarak sosyal çözülmeye katkıda bulunur. Cahil bu konuda “Heterojenlik etnik ya da ırksal heterojenliğin sosyal hayata katkıda bulunduğu varsayılır. Bu durum “kültürel değerler ve normlarda çeşitlilik yaratır”. Farklı değerler, normlar 28 ve diller iletişimi ve bir "uzlaşı düzeyini” engelleyebilir” demiĢtir. 25 Mithat Arman Karasu, “Kent Kültürünün Suça Etkisi- Şanlıurfa Örneği”, Konya, Selcuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C.20, S.2, (2012), s.77. 26 Alparslan Aliağaoğlu, Balıkesir Şehrinde Suçlar: Coğrafi Bir Yaklaşım (2005 ,1.b.,Ankara, Detay Yayıncılık,2007, s.14. 27 Alpaslan Aliağaoglu, a. g. e., s.14. 18 “Şehir içi hareketlilik (intra-urban mobility) veya ikametgâh hareketliliği (residential mobility), şehirsel alanda, hane halkının bir ikametgâh adresinden bir diğerine olan kısa mesafeli hareketi olarak tanımlanabilir. Şehir içi hareketlilik, hane halkının şehrin bir kesiminden başka bir kesimine, kısmen yer değiştirmesi yoluyla 29 meydana gelir” Konut hareketliliği gelen ve giden hepsini kapsamaktadır gelen ve gidenlerin miktarın çokluğu hareketliliğin fazlalığı anlamına gelmektedir bu durum sosyal çözülmeyi kolaylaĢtırır. Çünkü sosyal bağlar oluĢması için belli bir zamana ihtiyaç vardır. Eğer süre kısa ve nüfus hareketliliği fazlaysa bağı zayıf çözülmüĢ toplumlar ortaya çıkar. Nilüfer göz önüne alındığında sosyal çözülme teorisinin en fazla olduğu yer Görükle ve Dumlupınar Mahalleleridir. Bu durumun sebebine baktığımız zaman üniversite öğrencilerine bağlı bir nüfus olduğu görülür. Öğrencilerin ailesinden uzak 2-3 öğrenci bir arada kaldıkları çoğunlukla okulda ya da dıĢarda oldukları, en fazla 5 yıl aynı binayı kullandıkları, nüfus heterojen olan, komĢuluk iliĢkilerinin fazla geliĢmediği, kira fiyatlarının daha uygun olması nedeniyle göçmen (Suriye, Afgan uyruklu) Ģahısların da son zamanda hızla göç ettiği, nüfusunun yoğun olduğu bir mahalle olarak önümüze çıkmaktadır. Shaw ve Mckay tarafından sonra daha eklenen Bozulmuş aile (Boşanma-tek ebeveyn) etkili olur. Tek ebeveyn çocuğun gözlemlenmesi ve kontrolü bakımından yetersiz kalabilmekte başka bir yönüyse iki kişi tarafından desteklenmesi ve başarılı bir gelecek hazırlanması daha kolay olmaktadır. Boşanmış ailelerde çocuğun suça maruz 30 kalma riski daha fazladır diye yorumlamışlardır. Sosyal çözülme teorisinin bir diğer hipotezi genç bekâr erkeklerin bayanlara göre daha fazla suça karıĢtığıdır. Yüksek nüfus yoğunluğu da suçu arttıran mekânın özellikleri arasındadır bunu bütün verilerde görmekteyiz nüfus ne kadar artarsa suç miktarı da o kadar artar fakat bunun Ģöyle bir avantajı vardır. Nüfus arttıkça mekânda olan gözler de artacak ve bir 28 Meagan Elizabeth Cahill, “Geographies of urban crime: an intraurban study of crime in Nashville”, TN, Portland, OR and Tucson, AZ. Diss. University of Arizona,( 2004 ), s.27-28. 29 Murat Özgür, Üzeyir Yasak, “ġehir Ġçi Ġkametgâh Hareketliliğine Kuramsal Bir BakıĢ”, Ankara, Coğrafi Bilimler Dergisi, C., S., (2009), s.40. 30 Alparslan Aliağaoğlu, Balıkesir Şehrinde Suçlar: Coğrafi Bir Yaklaşım (2005 ,1.b.,Ankara, Detay Yayıncılık, 2007, s.15. 19 denetim mekanizması kurulacaktır, dolayısıyla sadece olumsuz yönleri değil teori nüfusun bu yönünü olumlu faktör olarak değerlendirilmiĢtir. Sosyal çözülme teorisi daha çok sosyoloji çalıĢması gibi dursa da nüfus hareketliliği, ekonomik yapı, etnik ve ulusal çeĢitlilik gibi kavramlar teorinin çevresel yönünü oluĢturur. 1.4.2. Rutin (Olağan) Faaliyet Teorisi (Routin Activitiy Theory) Hindellang, Cohen ve Felson literatüre kazandırdığı bir teoridir. Sosyal çözülme teorisi daha makro düzeydeyken bu teori daha mikro düzeydedir. Konuya giriĢ yapmadan önce rutin faaliyetler teorisi neden yayınlandığını anlatmakta fayda var. ABD‟de ulusal komisyon tarafından yayınlanan rapora göre Ģiddete neden olan faaliyetler ortadan kalktığı halde Ģiddet içerikli suçlarda artıĢ görülmüĢtür. Örnek olarak yüksekokul mezunu olan zenci nüfusun toplam nüfusa oranı 1961 yılında %43’ken oran 1968 yılında %68’e yükselmiştir. Fakirlik sınırının altında yaşayan kişiler 11 milyondan 8 milyona düşmüş. Bütün bu olumlu gelişmelere rağmen ABD şehirlerinde 1965-1975 yılları arasında soygun tecavüz kasten adam öldürme evden hırsızlık vakalarında %200 31 lük bir artış yaşanmıştır. Yani suçluluk engellenememiştir. Bu çeliĢkiyi olağan faaliyetler teorisi insanların günlük faaliyetlerinin sonucu olarak açıklar. Nedir bu günlük faaliyetler: evde olmak, çalıĢmak için iĢyerinde olmak veya herhangi bir sebeple dıĢarıda olmak diye üç baĢlık altına ele alır. Teori son iki baĢlık üzerinde yoğunlaĢır ve der ki: her ne sebepten dolayı olursa olsun insanlar dışarıda fazla zaman geçirdikleri takdirde evinde olan insanlara oranla daha fazla suça maruz kalacaklardır. Abdullah Uğur olağan faaliyetler teorisiyle ilgili Ģu ifadeleri kullanır. “Teoriye göre suç, olağan faaliyetler ve hayat biçiminin bir fonksiyonudur. 32 Yani suçlar günlük faaliyetlerin yan ürünleridir” Dolu: “Cohen ve Felson bu eksikliği de göz önünde bulundurarak suçu oluşturan unsurları analiz ederek suç mekanizmasının (1) motive olmuş suçlu, (2) uygun hedef ve 31 Alparslan Aliağaoğlu, Balıkesir Şehrinde Suçlar: Coğrafi Bir YaklaĢım (2005 ,1.b.,Ankara, Detay Yayıncılık, 2007, s.17. 32 Abdullah Uğur, “Denizli ġehrinde Mala KarĢı ĠĢlenen Suçların Mekânsal Analizi”, Denizli, Polis Bilimleri Dergisi, C.15, S.2,(2013), s.4. 20 (3) hedefi suçtan koruyabilecek gardiyanların veya koruyucuların yokluğu olmak üzere 33 3 parçadan oluştuğunu iddia ettiler” Yukarda yer alan üç unsur bir arada olduğunda suçun gerçekleĢeceğini söylerler. Motive olmuĢ suçlu aslında herkes olabilir, hedef çekiciyse ve koruma mekanizması yoksa sokaktaki hedef potansiyel mağdur adayıdır. Tablo 1: Rutin Faaliyetler Teorisi Suç Tanımlaması. Hedef Çok çekici Hedefle bağ yüksek, maruz Suçlu kalma süresi fazla Koruma yok, polis yok, Suç Korumasız yoğun olan alana komşu Hepsi varsa suç gerçekleşir. Biri Biri ya da birkaçı varsa, olmazsa suç suçun gerçekleşme oranı gerçekleşmez. çok yüksek. Kaynak:(Osman Dolu, 2009). Cohen ve Felson söyle devam eder suçlu (fail) mağdur ve koruma mekanizmasının eksikliği üçünden bir tanesinin eksikliği suçun oluşmasını engeller. Ayrıca açıklık, görünürlük, erişilebilirlik fail mağdur arasındaki mesafe kavramlarının 34 da suçun işlenmesinde önemli kavramlar olduğunu söylerler. Aile yapısı, aile hane halkı büyüklüğü ve arazi kullanımıyla suç arasında bağlantı kurmuĢlardır “ tek kiĢilik veya az kiĢilik ailelerde mağdur olma riski fazladır” der. Çünkü tek kiĢilik veya az kiĢili aileler herhangi bir sebeple dıĢarıda olduğu esnada ev korumasız bir konumdadır. Ev sahibi evde olsa dahi hedef çekiciyse koruma mekanizmasının eksikliği yani kendini koruyamayacağı için mağdur olma riski daha fazladır. Çok değerli bir mal ya da para için saldırgan riski göze alacaktır. KiĢiler sosyal ve demografik etkenler nedeniyle dıĢarıda vakit geçirmek isteyecek ve suçluyla aynı mekânı paylaĢacakları için mağdur olma ihtimali daha fazla artacaktır. Teori arazi kullanımıyla suç arasında da bağlantı olduğunu söyler örneğin ticaret mekânlarındaki suç tipleriyle eğlence mekânlarındaki suç tipleri arasında farklılık görüleceğini 33 Osman Dolu, “Bir Fırsat Olarak Suç: Suçun Durumsal Belirleyicileri, Suç Fırsatları Ve Rutin Faaliyetler Teorisi” Ankara, Polis Bilimleri Dergisi, C.11, S.2,(2009), s.4. 34 Alparslan Aliağaoğlu, Balıkesir Şehrinde Suçlar: Coğrafi Bir YaklaĢım (2005 ,1.b.,Ankara, Detay Yayıncılık, 2007, s.20. 21 Hedef, suçlu, korumasızlık biri olmazsa suç gerçekleşmez. Suç yandakilerden biri olmasa da gerçekleşir fakat olursa daha yüksek ihtimalle gerçekleşir. söylemiĢtir. “rutin aktiviteler teorisi, bireyin, önüne çıkabilecek suç seçeneklerinin neler olacağını seçme olanağının bulunmadığını, suç fırsatlarının insanların günlük rutin faaliyetleri sırasında ortaya çıktığını ifade etmiştir. Bu nedenle suçun azaltılması ve önlenebilmesi için, hayatın günlük akışı sırasında suç fırsatlarını azaltıcı tedbirlerin 35 alınması gerektiğini savunmuştur” Nitekim arazi kullanımının farklılığını Nilüfer‟in bazı bölgeleri için de söylemek mümkündür. Örneğin Görükle Mahallesinde eğlence mekânlarının sayısı fazla olduğundan emniyetin almıĢ olduğu ihbarların büyük bir kısmı kiĢiye karĢı iĢlenen suçlarken (darp, kasten yaralama) hemen yan mahalle olan Balkan Mahallesinde eğlence mekânlarının olmaması ve daha çok konutların hâkim olduğu mahallede mala karĢı suçların (evden hırsızlık, iĢyerinden hırsızlık) suçlarının iĢlendiğini görmekteyiz. Cumhuriyet Mahallesinde Atabulvarı ve Fatih Sultan Mehmet Bulvarı arasında Podyumpark diye adlandırılan bölge eğlence sektörüne ev sahipliği yapar bölge daha çok kasten yaralama ya da tehdit konusu gerçekleĢirken küçük sanayi bölgesini içine alan Üçevler Mahallesi ve IĢıktepe Mahallesinde iĢ kazaları iĢyerinden hırsızlık olayları meydana gelmektedir. Teori yaĢam biçimi ve arazinin ne için kullanıldığı suç üzerinde etkilidir der. Nüfusu 70 bin civarı olan Görükle polis bölgeside yıllık suç sayısı 4 binin üzerindeyken nüfusu 150 bini aĢkın BeĢevler polis bölgesinin yıllık suç sayısı 10 binden fazla olması gerekirdi fakat BeĢevler bölgesinde arazi kullanım yapısında çeĢitlilik Görükle‟ye göre daha az olduğu için suç sayısı 5 bin 500 civarında kalmaktadır. Yani sonuç olarak teoriye göre Ģunu söyleyebiliriz; suçun oluĢması için sadece eğitim ya da yüksek nüfus yoğunluğu etkili değildir mağdur ve saldırganın yaĢam biçimi arazi kullanım yapısıyla da alakalıdır. Yukarıdaki iki teorinin birleĢtirilmesiyle çok çevreli suç imkân (fırsat) teorisi geliĢtirilmiĢtir. 1.4.3. Çok Çevreli Suçlu Ġmkân Teorisi Wilcox yukardaki iki teoriyi birleĢtirmesi sonucunda oluĢturulmuĢtur. Dört varsayımı vardır. 35 Halil Ġbrahim Doğan, Bilal Sevinç, “Suç Teorileri Ve ġehir Güvenliği: Bitlis Ġliyle Ġlgili Genel Bir Değerlendirme”, Ankara, Polis Bilimleri Dergisi, C.13, S.4, (2011), s.33 22 1: Suçlu davranışı imkân ortamında yerine getirmektedir. 2: Bireysel düzeyde suçlu imkân çevresi motive olmuş suçlunun varlığı, hedefin açıklığı, erişilebilirliği, taşınabilirliği, (vulnerability) hedefin antagonismi(hedefin karşı koyma reaksiyonu itici gelme, düşmanlık) hedefin gratifibilitisi(çekiciliği), toplam sosyal kontrol ve toplan sosyal bağların birlikte bulunmasının fonksiyonudur. 3: Çevresel düzeyde suçlu imkân çevresi yerli olan motive olmuş suçlular toplamı, toplam hedefin açıklığı, toplam hedefin gratifibisi(çekiciliği), toplam sosyal kontrol ve toplam sosyal bağların birlikte bulunmasının fonksiyonudur.4: Meydana gelecek suçlu davranış ihtimali, eş zamanlı meydana gelebilecek bireysel ve çevresel düzeydeki suçlu imkân çevreleri sonucu olabileceği gibi bireysel-çevresel düzeyde etkileşim sonucu olarak da ortaya 36 çıkabilmektedir. Teoride bütün herkes motive olmuĢ suçludur. Özetle maddelerde nüfus yoğunluğu arttıkça suça maruz kalma oranı artar. Ayrıca hedefin açıklığı ve çekiciliği suçu etkiler. Kısaca suçlu imkânını bulduğunda hemen kar zarar hesabı yapar ve elde edeceği Ģey kaybedeceği Ģeyden fazlaysa düĢünmez suçu gerçekleĢtirir. Bu olay da kendiliğinden geliĢir. Teoriye göre suç ve suçluluğun oluĢması anlık gerçekleĢir hisler hâkimdir. 1.4.4. ĠnĢaa EdilmiĢ Çevre (Built Evironment) Oscar Nevman tarafından 1972‟de oluĢturulmuĢtur. Çevre, mimari yapı, suçu engellediğini savunur. Suç polisle çözülecek kadar kolay bir olgu olmadığını bina ve eklentilerini inĢa ederken suç üretmeyecek Ģekilde tasarlanması gerektiğini söyler. Örneğin zemin katta bulunan konutunuzun pencerelerine parmaklık taktırmazsanız yüksek ihtimal mekân suç üretir demektedir. Mekân doğru yapılaĢtığında kendi kendini koruyacaktır. Mekânın dört özelliği şu şekildedir: 1: Mekânın yerel olarak tanımlanması yerleşenlerin etki sahasını belirler. Yerel tanımlamada, oturma alanları zonlara ayrılmakta; bu zonlar birbirine komşu mahalle sakinlerinin kendilerine özgü tavırlar sergilemelerine yardımcı olmaktadır.2: Apartman penceresinin konumu, yerleşenlerin yaşama çevrelerinde yer alan kamu alanlarını 36 Alparslan Aliağaoğlu, Balıkesir Şehrinde Suçlar: Coğrafi Bir YaklaĢım (2005 ,1.b.,Ankara, Detay Yayıncılık,2007, s.21. 23 doğal şekilde içten ve dıştan kolay bir şekilde gözetlemelerini mümkün kılar. 3: Bina şeklinin değişimi, yabancıların gözüyle yerleşenlerin savunmasızlık ve izole olma durumlarını açığa vuran gariplik etkisinin ortadan kalkmasına neden olur.4: Oturma alanları için sürekli tehlike sağlamayan benzer fonksiyonlu şehirsel alanlar seçmek, 37 korumanın artışına neden olur. Yukardaki dört maddede alanlar zonlara, bölgelere ayrılmalı bu fiziki engellerle (çit, duvar) olabileceği gibi sembollerle de olabilir. Bu alan içinde kalan kiĢiler zamanla kendi mekânını bölgesini sahiplenecek ve kendi bölgesindeki insanlarla arasında aidiyet duygusu olacaktır. Devamında binalar inĢa edilirken ortak kısımlar (asansör, park, çocuk oyun alanı) tüm dairelerden herkesin görebileceği Ģekilde olması binadaki herkes tarafından koruma mekanizması geliĢmesine sebep olur demiĢtir. Nevman yerleĢme tipinin davranıĢ üzerinde olan etkisini söyle açıklar: “Ailenin bir bölge üzerinde hak iddiası, sayı arttıkça orantılı olarak azalır. Bu iddiayı paylaşan ailelerin sayısı artıyor, sayısı ne kadar büyükse, bir bölgeyi paylaşan insanlar, her birey o bölge üzerinde daha az hak hisseder. Bir bölgede yürümek herkes için mümkündür, bölge herkese kullanılma izin verir. Ortak bir alanı paylaşan insan sayısı ne kadar fazlaysa, o kadar fazla insanın onu 38 kendilerine ait olarak tanımlaması veya bir hakları olduğunu hissetmesi zordur.” Nevman mekânın (iĢyeri, konut, müstakil tek katlı konut, çok katlı konut gibi) özelliklerinin mekânda yaĢayan insanların hareketlerine yansıdığını söyler. Bu görüĢ üzerinden birbirine benzeyen mahallelerde davranıĢlar da aynı olduğunu söyler. ĠnĢa edilmiĢ çevre yani savunulabilir mekân teorisinde kaçıĢ güçlüğü olan mekânlar suçlu için cazip yerler değildir. Teori mekânın inĢasının ve tasarımının mekânı koruyacağını oturduğumuz yerden çıkıĢ kapımızı görmek kendimizi bina sakinlerini hatta komĢumuzu da istemeden korumamıza olanak sağlar demiĢtir. Teoriye eleĢtiriler insanın sosyal yönüne hiç değinmiyor olmasıdır. Bu teori geleneksel ekolojik yaklaĢım ve yeni ekolojik yaklaĢım arasında geçiĢ görevi görür çünkü geleneksel ekolojik yaklaşım suçluya önem verir ve nasıl ortaya 37 Alparslan Aliağaoğlu, Balıkesir Şehrinde Suçlar: Coğrafi Bir YaklaĢım (2005 ,1.b.,Ankara, Detay Yayıncılık,2007, s.22 38 Oscar Nevman, Creating Defensible Space, ABD Konut ve Kentsel GeliĢim Bakanlığı Politika GeliĢtirme ve AraĢtırma Ofisi, 1996, s.17 24 çıktığını araştırır, yeni ekolojik yaklaşım şehrin bazı bölgelerinin suça neden daha çok maruz kaldığını araştırmaya başlanmıştır. (Erdoğan ve Düzgün,2003) 1.4.5. KırılmıĢ Pencere (Broken Windows) George Kelling, James Q.Wilson 1982‟de oluĢturdukları teoridir. “Kırık camlar teorisi, kontrolsüzlük, denetimsizlik, sahipsizlik, bakımsızlık ve ilgisizlik hissi uyandıran yerlerin suç üretebileceğini ve bu tür yerlere karşı önlemlerin alınması gerektiğini ortaya koymaktadır. Bu bağlamda, şehirlerde sıkça görülebilen aydınlatması yetersiz cadde ve sokakların, onarılmayan metruk binaların, kontrolsüz araç park alanlarının ve fiziksel güvenliği yeterince alınmamış işyerlerinin suça davetiye çıkarabildiğini ve potansiyel suçluları cesaretlendirebildiğini söylemek 39 mümkündür” Teoride suç unsurunun toplum tarafından nasıl algılandığı çok önemlidir. Eğer ki insanlar bir olguya suç demiyorsa bu olgu iĢlenmeye devam eder. Kanun suç olarak tanımlamıĢ olsa bile zihinlerde suç değilse gerçekleĢmeye devam eder. ĠĢte zihine bir kavramın suç olmadığını düĢündüren Ģeylerden biri de kırık camlar, metruk binalar, çöp bırakılmıĢ terkedilmiĢ hissi uyandıran alanlardır. BektaĢ, Erkal, Çetin, kırık çamlar teorisiyle ilgili ifadeleri Ģu Ģekildedir. “Kırık camlar metaforu ile bir toplumdaki küçük ve önemsiz sayılabilecek dağılmış çöp kutuları, kırık dökük metruk binalar ve duvar yazıları gibi fiziksel düzensizlikler sembolleştirilmiştir. Teori, söz konusu düzensizliklerin bölge insanı üzerinde sahipsizlik ve denetimsizlik hissi uyandırdığını ve zincirleme bir etki yaratarak daha ciddi suçlara yol açtığını ileri sürmektedir. Aynı zamanda, kırık camlar olarak sembolize edilen düzensizlikler, ciddi suçların ön habercisi olarak görülmekte ve böylece bir bölgenin toplumsal olarak güvenli olup olmadığına ilişkin bir kriter olarak ortaya konulmaktadır. Eğer bir mahallede güvenli ve huzurlu bir ortam için suç oranı 40 düşürülmek isteniyorsa öncelikle “kırık camların temizlenmesi gerekmektedir” Teori çevresel düzensizlikler suçu tetiklediğini söyler. 39 Halil Ġbrahim Doğan, Bilal Sevinç, “Suç Teorileri Ve ġehir Güvenliği: Bitlis Ġliyle Ġlgili Genel Bir Değerlendirme”, Ankara, Polis Bilimleri Dergisi, C.13, S.4, (2011), s.31 40 Meral BektaĢ, Pınar Erkal, D. Tülgen Çetin, “Kırık Camlar Teorisinin ĠĢletmelere Uyarlanması: Ölçek GeliĢtirme ÇalıĢması”,Ankara, Ġktisadi ve Ġdari Bilimler Fakültesi Dergisi, C.21, S.3, (2009), s.599 25 Pihillip Zimbardo Kaliforniya da yapmış olduğu deneyde aynı özelliklere sahip iki arabayı birbirine yakın iki sokağa bırakmıştır. Araçların birinin plakası sökülmüş camı kırılmış ve kaputu açık bırakılmıştır. İkinci araç ise herhangi bir eksiği ya da kusuru olmaksızın park edilmiştir. Plakası sökük ve kaputu açık olan araca ilk on dakika içerisinde zarar verilmeye başlanmış ve ilerleyen 24 saat içerisinde araçta değerli olan bütün parçalar çalınmıştır. İlginç olan konuysa araçtan yapılan hırsızlığın büyük bir bölümünü iyi giyimli beyazların yapmış olmasıdır. Öyle ki ilk olarak anne baba ve çocuktan oluşan bir aile aküsünü ve radyatörünü sökmüştür. Eksiği olmayan araba ise bir hafta boyunca zarar görmeden beklemiş ve bir hafta sonunda araştırmacı tarafından bu arabaya da balyozla vurulmak suretiyle zarar verilmiş ve kaputu açık 41 bırakılmış araç 24 saati bulmadan tahrip edilmiş ve zarar görmüştür. Kırık camlar teorisi sosyal yönünün eksik olduğu noktasında eleĢtirilmiĢtir. Çünkü mekânda yaĢayanlar insanların eğitim, ekonomi, sosyal yönleri vs. değil mekânın bir özelliğinin suçları etkileyen en önemli unsur olduğunu söylemiĢlerdir. Teori sahipsiz metruk binaların, araçların suçlu ve suç merkezi olacağını söyler. Nilüfer ilçesi içerisinde konuya baktığımız zaman metruk binalar suç için elveriĢli yerler olduğunu alkol almak ya da uyuĢturucu kullanmak için, evsiz kalanların konaklaması için uygun yerler olduğu görülmektedir. Ayca Nilüfer de denetim ve bekçi olmayan inĢaat sahalarının açıktan hırsızlık olaylarına sık sık maruz kaldığını görmekteyiz. 1.4.6. Teoriler Ve Nilüfer’in Mahalleleriyle Bağlantıları Bütün bu teorilerin hepsinin doğruluk payı vardır, fakat bugüne kadar hiçbir teori ya da kuram suçu tek baĢına açıklamayı baĢaramamıĢtır. Teorilerden ve Nilüferde olan suçlardan hareketle Nilüfer ilçesi için bazı çıkarımlarda bulunmak mümkündür. Soysal çözülme teorisinin ĢehirleĢmeyle beraber sosyal yapıda insanların birbirine uzaklaĢtığından ve akrabalık iliĢkilerinin zayıfladığı ve suç miktarında artıĢ olacağı söylenir. Sosyal çözülme teorisinin önemli bir unsuru heterojen yapıdır. Nilüfer‟de sosyal çözülmenin sebebine baktığımızda Görükle bölgesi için Uludağ Üniversitesinin etkisiyle beraber genç bekâr öğrencilerin farklı bölgelerden gelmesi ve heterojenliğin olması ve yine aynı teoride bahsettiği gibi nüfusun hareketliliği yani kaynaĢamadan 41 Alparslan Aliağaoğlu, Balıkesir Şehrinde Suçlar: Coğrafi Bir YaklaĢım (2005 ,1.b.,Ankara, Detay Yayıncılık, 2007, s.23. 26 komĢuluk iliĢkilerini geliĢtiremeden öğrencilerin memleketine dönmesi veya taĢınması olduğunu görmekteyiz. Ayrıca teoride yüksek nüfus yoğunluğu 1+1 dairelerin fiyat aralığının diğer mahallelere göre düĢük olması ve bölgede bu dairelerin miktarının fazla olması ve dolayısıyla bu sosyo-ekonomik durumu iyi olmayan suçluların bölgeye yerleĢmesine sebep olmakta, bu yönü de suç ve suçluluğu bölgede arttırmaktadır. Bu nüfus yoğunluğunun sosyal çözülmeye etkisi olan mahalleler arasına Ġhsaniye ve Konak Mahallesini de yoğunluktan dolayı koymak mümkündür. Bu noktada Ģu hususa da değinmek gerekir. Nüfus her Ģeyi belirler demek doğru bir ifade değildir. Sonuç kısmında da söylediğimiz gibi asıl faktör arazi kullanım yapısıdır. “ülkemizde genel olarak suç coğrafyası üzerine yapılmış olan çalışmalarda ortaya konulan “Nüfusun çok 42 fazla olduğu yerlerde suç oranı da fazladır” hipotezlerinin aksine bir durum sergiler” BozulmuĢ aile (boĢanmıĢ) ne kadar fazlaysa sosyal çözülme teorisine göre suç miktarı o kadar artar, hangi mahallede kaç bozulmuĢ aile yaĢar bilmiyoruz fakat boĢanan insanlar ailedeki kiĢi sayısının azalmasından dolayı küçük 1+1 daireleri seçmektedirler. Diğer merkezi mahalleler (Karaman, Fethiye ve çevresi) merkezi konumları sebebiyle Ģehrin ilk dokularını oluĢturduklarını ve ĢehirleĢme evrimini tam olarak gerçekleĢtirdiklerini köy tipi geleneksel yapıdan Ģehirsel yapı tipine tam olarak geçtikleri bu Ģehirsel yapılanma beraberinde sosyal çözülmeyi getirdiği görülmektedir. Çünkü kırsal yapının tamamen yok olması Ģehir kültürünün hâkim olmasına bu da sosyal çözülmeye sebep olur. Fakat ilçenin tamamı özellikle de kırsal kesimi için sosyal çözülme yaĢanmıĢtır demek mümkün değildir. Örneğin Yolçatı Mahallesinin bir tarafında Ģehir hastanesi, bir tarafında üniversite, bir tarafında Özlüce Mahallesi ve sanayi bölgesi kalmasına rağmen Ģehir dokusunu kazanamamıĢ köy niteliğinde bir mahalledir. Mahallede geleneksel aile tipi korunmaktadır. Mahalleye giren yabancı kiĢiler nüfusun da az olması sebebiyle hemen fark edilmektedir. Söylediğimiz gibi sosyal çözülme teorisi bütün mahalleler için geçerli olmayıp Ģehir dokusunu kazanan merkezi mahallelerde daha fazladır. 42 Evren Atış, “Araç İlçe Merkezinde İşlenen Suçların Coğrafi Dağılışı Ve Genel Özellikleri”, Kastamonu, International Social Mentality and Researcher Thinkers Journal, C.6, S.32, (2020), s.865. 27 Tablo 2: Nilüfer Ġlçesi En Ucuz Kira Bedelleri ve Binaların Bulunduğu Mahalleler. Nilüfer Ġlçesindeki En Ucuz Kiralar ve Dairelerin Bulunduğu Mahalleler ( Ġlk Otuz Mahalle ) Sıralama Mahalle Lira Sıralama Mahalle Lira Sıralama Mahalle Lira 1 Görükle 750 11 Görükle 1000 21 Görükle 1000 2 Görükle 750 12 Görükle 1000 22 Görükle 1000 3 Görükle 750 13 Görükle 1000 23 Ġhsaniye 1100 4 Görükle 750 14 Görükle 1000 24 Görükle 1100 5 Akçalar 800 15 Görükle 1000 25 Görükle 1100 6 Ertuğrul 800 16 Görükle 1000 26 Üçevler 1100 7 Görükle 850 17 BeĢevler 1000 27 Görükle 1100 8 Görükle 900 18 Görükle 1000 28 Görükle 1100 9 Üçevler 1000 19 Üçevler 1000 29 Görükle 1200 10 Görükle 1000 20 Görükle 1000 30 Görükle 1200 Kaynak: https://www.sahibinden.com (18.02.2022). Ġkinci teori olağan faaliyetler teorisindeyse tek kiĢilik veya az kiĢili ailelerin suça daha fazla maruz kaldığını ve aile bireylerinin günlük hareketlerine ve dıĢarda kalma sürelerine göre suçun gerçekleĢtiğini söyler. Teori ne kadar fazla dıĢarda vakit geçirirsen suça o kadar maruz kalma durumun vardır der. Görükle Mahallesi öğrencinin ve eğlenmek için bölgeye dıĢardan gelen genç hareketli nüfusun yaĢadığı ve dıĢarda fazla zaman geçirdikleri dolayısıyla suça maruz kaldıkları görülür. Teori demografik yapı olarak genç ve bekâr kavramından bahseder bu durumun Görükle Mahallesinin demografik yapısıyla örtüĢtüğünü görmekteyiz. Yine sokakta kalma süresinin en uzun olduğu diğer mahalle Ġhsaniye Mahallesidir genç bekâr grubun en fazla vakit geçirdiği mahallelerden biridir. Ġhsaniye Mahallesi birçok yönüyle olağan faaliyetler teorisinin suç öncüllerini taĢıdığı görülür. Olağan faaliyetler teorisine göre bu Ģartları taĢıyan mahallelerde suç sayısı fazla olması gerekir sonuç kısmında da bahsettiğimiz üzere bu mahallelerde suç sayısı fazladır. Fiziksel korumanın azlığı (zayıf duvarlar, kapılar, kilitler ve köpeklerin yokluğu) mağdur olma riskini arttırır. Olağan faaliyetler teorisi bu yönüyle genel olarak eski yapılaĢmanın olduğu mahalleler (Karaman, Fethiye, Odunluk, Görükle, BeĢevler, köylerin çoğunluğu) koruma mekanizmasından yoksundur. Fakat bu mahallelerin hepsinde aynı oranda suç iĢlenmez. Çünkü teori fail, mağdur, suçlu üçünden biri eksikse suç gerçekleĢmez demiĢtir. Köylerde koruma mekanizması azdır fakat fail ve mağdur sayısı da az olduğundan suç gerçekleĢmez. Örneğin köylerde çok çekici bir hedef genellikle bulunmaz. Ayrıca teorinin söylediği gibi suçlu sayısı da azdır. Bu yönüyle olağan faaliyetler teorisi köylerin bu yönünü açıklayabilmiĢtir. 28 ĠnĢa edilmiĢ çevre teorisinde ise çevrenin suçlunun en sadık arkadaĢı olduğundan bahseder Görükle Mahallesi için de bunu söylemek mümkündür çünkü hâkim nüfusun öğrenci olması ve konutların dizaynını savunulabilecek mekân ölçeğinde değil de en fazla kiĢiyi ne Ģekilde barındırırız kaygısı ile yapıldığından mekânın kendini koruma gibi bir iĢlevi yoktur. Bunu söyleyebilmemize sebep olan faktör Görükle Mahallesin de etrafı çitlerle duvarlarla çevrili ya da güvenlik görevlisinin olduğu site tarzı yerleĢmelerden çok, baĢına buyruk herkesin içeri girebileceği apartman dıĢ kapısının çoğunlukla açık olduğu apartmanların hâkim olmasıdır. Bir diğer konu Ģudur: hızlı kentleĢmeyle beraber kentsel dönüĢüm kapsamında apartman ve köy hayatının iç içe girdiği en eski yerleĢmesi olan köy içi mevkisi, Görükle Sağlık Ocağından, Motor MeĢeler parkına kadar olan kuzeybatı kesimi tamamen apartman kültürü ve köy kültürünün iç içe girdiği bir kesim olmuĢtur. Burası suçlu için inĢa edilmiĢ çevre niteliğindedir. Bu yönüyle bölgede kültür çatıĢması vardır diyebiliriz. Aslında teori inĢaa edilmiĢlik kavramını mağdurun lehine oluĢturulan mekân olarak adlandırır fakat Görükle Mahallesinin yukarda saydığımız kısmı suçlu için inĢa edilmiĢ niteliktedir. Yine Karaman Mahallesi eski 3-4 katlı apartmanlardan yüksek katlı lüks binaların olduğu ekonomik ve kültürel çeĢitliliği olan kiĢilerin aynı yerde yaĢamaya baĢladığı mahalle haline gelmiĢtir. Bu yönü yukarda sosyal çözülme teorisinde Cahill‟in bahsettiği gibi çok çeşitlilik, az fikir birliğidir kavramını destekler. Burgess Ģehrin evrimini açıklarken eski merkezi iĢ alanlarının zamanla eskiyip metruk hale geldiğini zamanla eskinin yıkılıp yeni binaların yapılacağını merkezin bu Ģekilde bir evrim geçireceğinden bahseder. Karaman, Fethiye, BeĢevler, Ġhsaniye Mahalleleri bu yeniden yapılma sürecine çoktan girmiĢlerdir. Bu özellikleri ekonomik ve kültürel çeĢitliliği olan insanları bir araya getirmelerine sebep olmuĢtur. Sosyal çözülme teorisi bu durumun suçları arttıracağını söyler. Bu özellik ilk olarak mala karĢı suçların, sonrasında Ģahsa karĢı suçların iĢlenmesine sebep olmaktadır. KırılmıĢ Pencere teorisinde boĢ vermiĢlik daha büyük sorunlara yol açar demiĢtik metruk binalar, balkonda biriken çöpler, kırılmıĢ pencereler, boyası dökülmüĢ duvarlar görmek mümkündür fakat bunun suç ile olan iliĢkisini anlayabilmek için tam konum olarak suç yerini bilmek ya da polisle mülakat yapmak gerekir. Nokta olarak suç iĢlenen yerlere ulaĢamasak da polislerle yaptığımız mülakatlarda metruk binaların suça ev sahipliği yaptığını söylemiĢlerdir. Metruk binaların hırsızlık ya da uyuĢturucu içimi 29 için kullanıldığını en iyi ihtimalle bu alanları evsizlerin kaldığını bu durumun zamanla korkuya ve paniğe sebep olduğunu söylemiĢlerdir. Ayrıca kırılmıĢ pencere teorisinde bozuk sosyal davranıĢın da düzeltilmediği zaman kırık cam etkisi gibi daha bozuk davranıĢa sebep olacağı söylenir. . 30 ĠKĠNCĠ BÖLÜM NĠLÜFER ĠLÇESĠNĠN GENEL COĞRAFĠ ÖZELLĠKLERĠ VE SUÇ COĞRAFYASI BULGULARI 2.1. AraĢtırma Alanının Konumu Bursa‟nın üç merkez ilçesinden biri olan Nilüfer, Osmangazi ilçesinin batısında, MustafakemalpaĢa ve Karacabey ilçesinin doğusunda, Mudanya ilçesinin güneyinde, Orhaneli ilçesinin kuzeyinde bulunur. Son yıllarda Bursa‟nın en fazla nüfus artıĢı yaĢayan ilçesidir. Bursa‟nın sanayisinin önemli bir kısmına ev sahipliği yapar. Merkezi konumu sayesinde ana yollara ev sahipliği yapar. Harita 1: Nilüfer Ġlçesinin Lokasyon Haritası. 31 2.2. Nilüfer Ġlçesinin Doğal Çevre Özellikleri Bursa ili toprakları dört jeolojik zamana ait alanları barındırır. Volkanik, metamorfik, ofiolitik ve alüvyal kökenli alanlar en geniĢ yayılıĢları sergiler. BaĢta Bursa kentsel alanı olmak üzere ilçe merkezlerinin önemli bir bölümü nispeten genç yaĢlı araziler üzerinde konumlanmıĢlardır. Bursa Ovası, Ġnegöl, YeniĢehir ve Karacabey Ovaları büyük ölçüde alüvyonlar ile kaplıdır. Ovaların yakın çevresindeki hafif tepelik alanlar ise ağırlıklı olarak Neojen kil, kumtaĢı ve marn ile örtülüdür. Uludağ kütlesinde ise Paleozoik yaĢlı granit ve granodiyoritler ile gnays, mermer ve mikaĢitler geniĢ bir yayılıĢ sergiler (Zaman, 2021). Bursa sismik açıdan aktif bir bölgede yer almaktadır. Yakın ve uzak tarihsel dönemlerde (tarihsel ve aletsel dönemlerde) çeĢitli büyüklüklerde pek çok deprem yaĢanmıĢtır. Bunlardan bazıları önemli zararlara neden olmuĢtur. Bursa, Kuzey Anadolu Fayının geçiĢ hattında yer alır. Bu büyük fay kuĢağının orta ve güney kolu il topraklarının bir bölümünden geçer. KAF hattının Marmara Denizi‟nde yer alan ana koluna olan mesafe ise oldukça yakındır. Bursa büyük ölçüde güney kolun etkisi altındadır. Ġl sınırları içinde ve çoğunluğu Marmara Denizi‟nde olmak üzere birçok diri fay bulunur (Zaman, 2021). Bölgede ılıman iklim hakimdir. En sıcak ay temmuz en soğuk ay Ģubattır. KıĢın yağıĢlı olan bölgede ortalama 500-700 mm civarındadır. KıĢın yağıĢlar genellikle yağmur Ģeklinde düĢer. Nem oranı % 60 civarındadır. Dolayısıyla yeĢil bir doğaya sahiptir. Güney kısımında olan dağlık arazi kıĢın kar yağıĢı alır. Bursa‟nın Nilüfer ilçesi Marmara bölgesinde yer alır. Kuzeyi yani Mudanya çevresi (kıyıya yakın kesimleri) makilerin hâkim olduğu bodur ağaçlara ev sahipliği yapar. Akdeniz iklimi özelliği gösterir. Zeytin ve bodur ağaçlar hâkimdir. Orta kesim asıl yerleĢmenin olduğu yer olup zeytin, incir Ģeftali, üzüm gibi endüstriyel bitkilere ev sahipliği yapar. Uludağ yamacına doğru olan güney kesim daha sert karadeniz iklimine ev sahipliği yapar. Dağın eteklerinde ıhlamur, köknar, gürgen, kızılağaç, kestane hâkimken rakım yükseldikçe karaçam, kızılçam gibi ağaçlara rastlanır. Ayrıca yukarda söylediğimiz gibi nemli hava kütlesi bölgenin sürekli yeĢil, flora ve faunasının zengin kalmasına sebep olmuĢtur. Nilüfer Ġlçesinin doğusunda Nilüfer Çayı batısında Uluabat Gölü olan ve yeraltı su varlıkları bakımından zengin bir ilçedir. Uluabat gölü 136 km ² bir tatlı su gölü olup MustafakemalpaĢa, Nilüfer ve Karacabey ilçesi arasında sınır 32 oluĢturur. Uludağ‟ın yukarı kesimlerinden doğan Nilüfer çayı kuzey, güney yönünde kuzeye doğru hareket ettikten sonra Bursa Ovasını sular ardından doğu batı yönünde devam edip Susurluk çayına karıĢıp, Marmara Denizine dökülür. Ġlçenin yapay gölleri Kayapa, Hasanağa ve Doğancı gölleridir. 2.3. Nilüfer Ġlçesinin BeĢeri Çevre Özellikleri Nilüfer ilçesi 17 ilçe arasında nüfus bakımından Bursa‟nın üçüncü büyük ilçesi olup dâhilinde 64 mahalle yer alır bunların 44 tanesi polis sorumluluk bölgesinde 20 tanesi jandarma sorumluluk bölgesinde yer alır. Nüfusu 485 bin olup bunun büyük kısmı polis sorumluluk bölgesinde ikamet eder. Yüzölçümü 552,57 kilometrekaredir. Nilüferde en kalabalık üç mahallesi sırasıyala Ġhsaniye, Konak, Üçevler Mahalleleridir. Ġhsaniye merkezi iş alanı (ana Ģehir merkezi) olmakla birlikte ilçenin kalbi konumundadır. Birçok resmi kurum ve kuruluĢa ev sahipliği yapar. Ġkinci sırada yer alan Konak ve ardından gelen Üçevler, BeĢevler, Odunluk Mahalleleri Ġhsaniye Mahallesinin zamanla büyüyüp maksimum sınırlara ulaĢmasıyla Ġhsaniye Mahalesinin kenar kuĢağında oluĢmuĢ mahallelerdir. MinareliçavuĢ, IĢıktepe ve Balat Mahallesi sanayiye bağlı oluĢan mahalllerdir. Köylerin tarihi çok eskidir.Örneğin Kayapa köyü Osmanlı döneminde kurulan Bursa‟nın ilk köylerindendir. Tablo 3: Nilüfer Ġçesinin Nüfusunun Bursa‟nın Diğer Ġlçeleriyle KarĢılaĢtırması. Nüfus Nüfus Nüfus Mah. Ġlçe Fark Alan Yoğunluk 2019 2020 ArtıĢı % Say. Büyükorhan 9,666 9,485 -228 -2% 43 505 19 Gemlik 113,493 115,404 1911 2% 35 401 283 Gürsu 93,788 96,985 3197 3% 15 106 885 Harmancık 6,384 6,576 192 3% 31 400 16 Ġnegöl 273,933 281,384 7451 3% 116 1,118 245 Ġznik 43,531 44,102 571 1% 46 753 58 Karacabey 83,923 84,666 743 1% 85 1,158 72 Keles 11,997 12,355 358 3% 42 617 19 Kestel 68,204 70,865 2661 4% 36 396 172 Mudanya 97,631 102,523 4892 5% 47 369 265 MustafakemalpaĢa 101,119 101,82 37 1% 131 1,641 62 Nilüfer 465,944 484,832 18888 4% 64 552 844 Orhaneli 19,387 19,055 -332 -2% 61 838 23 Orhangazi 79,145 80,118 973 1% 31 506 156 Osmangazi 876,048 881,459 507 1% 137 621 1,411 YeniĢehir 53,921 54,315 394 1% 71 720 75 Yıldırım 657,994 657,176 -818 0% 69 110 5,982 BURSA 3056,108 3103,12 41397 100% 1006 10,811 283 Kaynak:TÜĠK ADNKS ( 2019-2020). 33 Dumlupınar ve Görükle Mahalelerinindeki durum ise daha farklıdır 1970‟li yıllarda Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Görükle mahallesine kurulduğunda Görükle Mahallesinin nüfusun 13.452 olduğunu ve etrafında Dumlupınar Mahallesinin olmadığını köy niteliğinde olduğunu görmekteyiz. Bugün gelinen noktada öğrenci nüfusu bu sayıyı arttırmıĢ seksenli yıllardan sonra sanayi faalifetlerinin bölgeye doğru kayması ve bölgede üç ayrı sanayi bölgesinin kurulması Görükle ve Dumlupınar Mahallesinin nüfusunu iyice arttırmıĢ kent dokusunu tamamen kazandırmıĢtır. Tablo 4: Nilüfer Ġlçesi Mahalle Nüfusları. 2020 Tarihli Nilüfer Mahalle Nüfusları Mahalle Nüfus Mahalle Nüfus Mahalle Nüfus Mahalle Nüfus KuruçeĢme 78 Büyükbalıklı 465 30 Ağustos 4853 Cumhuriyet 16514 Üçpınar 85 Güngören 512 KurtuluĢ 6231 Balat 16920 Kadriye 88 Alaaddinbey 858 Odunluk 6715 Çamlıca 17212 Ayvaköy 149 Konaklı 1112 MinareliçavuĢ 6794 23 Nisan 17713 Ġnegazi 149 Ġrfaniye 1153 Akçalar 6820 AltınĢehir 18444 Çatalağıl 201 Tahtalı 1211 Kızılcıklı 7376 100.Yıl 19263 Unçukuru 258 GümüĢtepe 1253 Ahmet Yesevi 7416 Görükle 20182 Maksempınarı 267 Gölyazı 1338 Karaman 11077 Fethiye 21181 BaĢköy 268 Ürünlü 1513 Balkan 11122 Dumlupınar 22012 KorubaĢı 280 Hasanağa 1595 Ertuğrul 12644 BeĢevler 22288 Karacaoba 294 Yaylacık 2100 Kültür 12964 Konak 24520 Çaylı 320 Kayapa 2108 Esentepe 13310 Üçevler 24592 Dağyenice 333 Doğanköy 2121 BarıĢ 13440 Ġhsaniye 28605 Badırga 344 Özlüce 3029 Demirci 13522 Fadıllı 389 19 Mayıs 3435 Ataevler 14118 Atlas 404 IĢıktepe 3848 29 Ekim 14652 Gökçe 442 Yolçatı 4677 Çalı 15643 Toplam 484820 Kaynak:TÜĠK ADNKS (2020). 34 Görükle ve Dumlupınar Mahallesine komĢu olan Balkan ve KurtuluĢ Mahalleleri isimlerinden anlaĢılacağı üzere mübadeleyle Cumhuriyet döneminde bölgeye balkanlardan yerleĢtirilen kiĢilerden olĢur. BeĢevler, Kültür, Çamlıca ve Konak Fethiye, IĢıktepe, Ġhsaniye, gibi mahalleler halkın gelir seviyesinin en yüksek olduğu mahalleler konumundadır. Daha çok sanayi ticaret gibi sektörlerde çalıĢmaktadırlar. 30 Ağustos, Demirci, Balat, Çalı, Kayapa, Akçalar, Hasanağa, Özlüce gibi mahalleler 2000‟li yıllara kadar tarım ve hayvancılıkla uğraĢan ve ürünlerini mahalle pazarında satan dar gelirli grupta yer alırken, son on beĢ yıl içerisinde Ģehrin bu mahallere doğru büyümesi, sanayi sitelerinin köylerin çok yakınına kurulması topraklarının değerini arttırmıĢ ekonomik olarak bölgedeki vatandaĢ zenginleĢmiĢtir. Tarım ve hayvancılık konusunda eskiden ipek böcekçiliği hâkimken artık önemini kaybetmiĢ, büyükbaĢ ve küçükbaĢ hayvan (koyun, inek) beslenir. Hızlı kentleĢme ve sanayi kuruluĢları fazla olsa da tarım üretimi hala devam etmektedir. Bölgede soğan, biber, domates, arpa, fasulye, buğday, yulaf, bakla, Ģeftali dut, erik, üzüm, kiraz, ceviz, elma, armut vs. birçok ürün yetiĢtirilir. Bursa‟nın ülkemizin dördüncü büyük Ģehri olmasının birçok sebebi sıralanabilir. Ancak sanayi belki de bunların en önemlisidir. Bursa ili Türkiye’nin İstanbul (%30)’dan sonra ikinci büyük endüstri merkezidir. Sanayi sicil kayıtlarına göre 43 Türkiye’deki sanayi işletmelerinin %8’i Bursa’da yer almaktadır. Bursa‟nın Türkiye‟de ikinci endüstri kenti olmasını büyük ölçüde Nilüfer ve Osmangazi Ġlçesi sağlamıĢtır. Nilüfer Türkiye‟nin büyük kuruluĢlarından Bosch, Oyak Renault vs. gibi önemli iĢletmelere ev sahipliği yapmaktadır. Araç yedek parça üretiminde önemli bir yere sahiptir. Hasanağa Sanayi Bölgesinde toplam 354 iĢletme, Nilüfer Sanayi Bölgesinde (Nosap) 759 iĢletme, Akçalar Sanayi Bölgesinde 378 ĠĢletme, Kayapa Sanayi Bölgesinde 243 iĢletme, Küçük Sanayi diye tabir edilen bölgede 381 iĢletme toplamda 16.272 iĢletmeye ev sahipliği yapmaktadır. Çalı Sanayi Bölgesindeki toplam sayıya ulaĢılamadığından eklenememiĢtir yukarıdaki sayı daha fazladır. Bursa Ticaret ve Sanayi odasıyla yaptığımız görüĢmeler neticesinde kendilerine tüm bursa genelinde 45.000 civarında kurumun bağlı olduğunu ifade ettiler. 43 Ali YİĞİT, “Bursa’nın Beşeri Ve Ekonomik Coğrafyası”, Bursa Kültür ve Şehir, Bursa, Bursa Büyükşehir Belediyesi, 2021, s.228. 35 Tablo 5: 2015 Yılından 2019 Yılına Kadar Nilüfer Ġlçesindeki Konut Sayıları. Nilüfer Ġlçesinin Mahalleleri ve Yıl Bazında Konut Sayıları Mahalle 2015 2019 Oran Mahalle 2015 2019 Oran Ahmet Yesevi 2070 4171 50% Hasanağa 781 964 19% Akçalar 1503 5257 71% IĢıktepe 1222 1405 13% Alaaddinbey 563 755 25% Ġhsaniye 11390 12107 6% AltınĢehir 5639 6557 14% Ġnegazi 54 62 13% Ataevler 5840 6877 15% Ġrfaniye 625 696 10% Atlas 195 289 33% Kadriye 81 107 24% Ayvaköy 81 83 2% Karacaoba 196 240 18% Badırga 177 184 4% Karaman 4803 5005 4% Balat 2868 6667 57% Kayapa 726 1594 54% Balkan 3330 8924 63% Kızılcıklı 2257 5222 57% BarıĢ 4578 5123 11% Konak 8575 9822 13% BaĢköy 162 191 15% Konaklı 603 655 8% BeĢevler 7893 8817 10% KorubaĢı 174 190 8% Büyükbalıklı 234 270 13% KurtuluĢ 1346 4304 69% Cumhuriyet 6297 6519 3% KuruçeĢme 64 68 6% Çalı 3065 7183 57% Kültür 3896 4577 15% Çamlıca 5618 6881 18% MakĢempınarı 249 296 16% Çatalağıl 169 196 14% MinareliçavuĢ 1520 1971 23% Çaylı 131 145 10% Odunluk 2095 3346 37% Dağyenice 242 312 22% Özlüce 506 1553 67% Demirci 3418 5787 41% Tahtalı 545 658 17% Doğanköy 876 933 6% Unçukuru 203 230 12% Dumlupınar 9909 18031 45% Üçevler 6696 9674 31% Ertuğrul 3420 4411 22% Üçpınar 46 52 12% Esentepe 5062 5591 9% Ürünlü 447 509 12% Fadıllı 269 273 1% Yaylacık 897 996 10% Fethiye 6962 8302 16% Yolçatı 1505 1882 20% Gökçe 208 224 7% 100. Yıl 6486 6589 2% Gölyazı 597 662 10% 19 Mayıs 697 1238 44% Görükle 9886 14704 33% 23 Nisan 4108 8143 50% GümüĢtepe 754 982 23% 29 Ekim 4747 5479 13% Güngören 260 303 14% 30 Ağustos 615 8120 92% Kaynak:TÜĠK (2019). Yukardaki konut sayılarına bölgedeki inĢaat sayıları ve yazlık sayıları da dâhildir. 36 2019 TÜĠK verilerine göre Bursa Ģehrinin üç merkez ilçesi Osmangazi, Yıldırım, Nilüfer arasında nüfusu Yıldırım ve Osmangazi‟den az olmasına rağmen konut satıĢ sayısının en fazla olduğu merkez ilçesidir. Ayrıca TÜĠK verilerine göre yapı konut değerleri bakımından Bursa‟nın en değerli arazisine sahiptir. YerleĢmenin genel özelliklerine baktığımızda Fethiye, Karaman, BeĢevler, Ġhsaniye, Konak gibi mahallelerin yerleĢme dokusu eski ve yeni yapıların iç içe girdiği Nilüfer ilçesinin ilk kentleĢen mahalleleridir. Özellikle Ġhsaniye Mahallesi merkezi iĢ sahasıdır, konut, eğlence, sanayi, sağlık gibi birçok faaliyetin gerçekleĢtiği yerleĢmedir. Merkezi iĢ alanı olan bu mahallelerin (Ġhsaniye, Konak ) çevresindeki yapılaĢmayı etkileyen önemli unsurlardan biri özel mülkiyetin daha az kamu mülkiyetinin (vakıf arazisi) daha fazla olmasıdır. Bu bölgede yüksek katlı yeni binalar, parklar, bahçeler ve yer yer eski binalar hâkimdir. Eski binaların kat sayısı 5-7 arasında değiĢirken yeni yapılan yapılar daha yüksek katlıdır. Üçevler, Kültür, Ertuğrul, Yüzüncüyıl, gibi mahalleler konut ihtiyacı için konut üzerine kentleĢmiĢ mahallelerdir genel olarak orta ve yüksek katlı binalar hâkimdir. MinareliçavuĢ, IĢıktepe, Üçevler, gibi mahalleler sanayi mahallesi olup dükkânların hâkim olduğu tek katlı ya da iki katlı yapılardan oluĢur. Balat, Odunluk, Çamlıca Mahalleleri villa tipi yapılaĢmanın hâkim olduğu mahalleler, villa tipi meskenlere ev sahipliği yapar, fakat bölgede yüksek katlı apartman tipi yapılanmalar da vardır. Görükle ve Dumlupınar Mahallesi merkezi bölgeye uzak mahallelerdir. Bu Mahalleler Uludağ Üniversitesinin bölgede kurulmasından sonra büyümüĢ mahallelerdir. Çok hızlı kentleĢtiği için köy ve kent iç içe girmiĢtir. Yapılar 5- 7 kat aralığında değiĢir. Yukarda saydığımız mahalleler dıĢında kalan mahalleler kent özelliği göstermez. Tablo3: Bursa‟nın Merkez Ġlçelerinin Konut SatıĢ Sayılarının KarĢılaĢtırması. Nilüfer Osmangazi Yıldırım Nüfus 465956 876048 657994 Konut SatıĢ Sayısı 79535 56433 26646 Değeri ( TL ) 691.844.896 411.579.568 209.786.949 Kaynak: TÜĠK Verileri (2018). Sağlık: BeĢ farklı devlet hastanesi, sekiz farklı özel hastane yirmi dört faklı özel sağlık kuruluĢu bulunur. Devlete ait olan hastaneler, Uludağ Üniversitesi, Bursa ġehir 37 Hastanesi Bursa‟nın en büyük hastanesi konumunda, Yüksek Ġhtisas Ek Hizmet Binası, Yüksek Ġhtisas Dörtçelik Ruh Ve Sinir Hastalıkları Hastanesi, Dörtçelik Çocuk Hastanesi yer alır. Özel olanlar Acıbadem Hastanesi, Bursa Anadolu Hastanesi, Esentepe Hastanesi, Jimer Hastanesi, Medikabil Hastanesi, Pembemavi Hastanesi, Retinagöz Hastanesi, Medicana Hastanesi vardır. Eğlence: Bursa‟nın ilçeleri içerisinde en fazla alıĢveriĢ merkezine ev sahipliği yapan ilçe konumundadır.17 avm‟nin 8 tanesine ev sahipliği yapar. Gece kulübü, bar pavyon, disko gibi iĢletmelerin ise büyük çoğunluğuna ev sahipliği yapar. Türkiye‟de sınırlı sayıda hipodrom bulunmakta olup bunlardan en önemlilerinden biri Bursa Osmangazi Hipodromu‟dur 1984 yılının ekim ayından beri at yarıĢlarına ev sahipliği yapar. Tablo 6: Bursa‟daki AlıĢveriĢ Merkezleri ve Bulundukları Ġlçeler. Bursa’daki AlıĢveriĢ Merkezleri ve Yerleri Ġsim Yer Ġsim Yer Anatolium Osmangazi Meridyen Osmangazi As Merkez Osmangazi Nilpark Nilüfer Carrefursa Nilüfer Nilüfer Arena Nilüfer Cius Gemlik Özdilek Nilüfer Endülüs Park Nilüfer Özdilek Osmangazi Ġnegöl Ġnegöl Özdilek Nilüfer Kent Meydanı Osmangazi Sur Yapı Nilüfer Korupark Osmangazi Zafer Plaza Osmangazi Magazin Qutlet Nilüfer Toplam 17 Kaynak: Saha ÇalıĢmaları. Kültür ve Sanat: Görükle Mübadele Evi, Misi Fotoğraf Müzesi GümüĢtepe, Misi Sanat Evi GümüĢtepe, Misi Edebiyat Müzesi GümüĢtepe, Aktopraklık Açık Hava Müzesi Akçalar gibi müzelerdir. Spor merkezleri AltınĢehir Gençlik Merkezi, Ali Durmaz Stadyumu, BeĢevler Jimnastik Salonu, Cengiz Göllü Voleybol Salonu ve birçok sosyal faaliyet alanı vardır. Timsah Arena diye adlandırılan büyük bir stadyum da Osmangazi ve Nilüfer ilçesi arasında yer alır. Eğitim: Nilüfer Bölgesinde özel ve resmi toplamda 351 okul bulunmakta üniversiteyi de dâhil edersek 352 okul vardır. Bu okullar 92 anaokulu, 78 ilkokul, 82 ortaokul, 97 lise, 1 devlet üniversitesi Ģeklindedir. 1970‟li yıllarda Uludağ Üniversitesinin Görükle yerleĢkesine kurulmuĢ bugün sadece Bursa‟nın değil Türkiye‟nin önemli üniversitelerinden bir tanesi haline gelmiĢtir. 38 Fotoğraf 1. AlıĢveriĢ Merkezlerinin Fazla Olduğu Odunluk Mahallesinden Bir Fotoğraf. 39 Eğitim ve kültür seviyesi, olarak Nilüferde 2019 TÜĠK verilerine göre okuma yazma bilmeyen 4004 kiĢi ilkokul mezunu 41807 kiĢi ortaokul mezunu 23938 kiĢi lise mezunu 104378 kiĢi üniversite mezunu 102749 kiĢi yüksek lisans 13562 doktora mezunu 2976 kiĢiye sahiptir. Tablo 7: Nilüfer Ġlçesi Halkın Eğitim Durumu. Eğitim Kurumu Kadın Erkek Toplam Toplam Yüzde Okuma Yazma Bilmeyen 3475 529 4004 1% Ġlkokul 26855 14952 41807 14% Ortaokul 11784 12154 23938 8% Lise 49789 54589 104378 36% Üniversite 50323 52426 102749 35% Yüksek Lisans 6319 7243 13562 5% Doktora 992 1984 2976 1% Toplam Nüfus 149537 143877 293414 100% Kaynak: TÜĠK verileri (2019). Nilüfer ilk baĢlarda her ne kadar da konut ihtiyacını karĢılamak için kurulmuĢsa da zamanla sanayi bölgelerinin Nilüfer‟e doğru kaymasıyla konut + sanayi daha sonrasında ise üniversitenin bölgeye kurulmasıyla beraber konut + sanayi + hizmet eğlence + sağlık fonksiyonlarını bünyesinde toplamıĢtır. 40 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM NĠLÜFER ĠLÇESĠNDEKĠ SUÇ TÜRLERĠNĠN MAHALLE DÜZEYĠNDE DAĞILIMI Bu bölümde suç türlerinin Nilüfer ilçesinin mahallelerinde mekânsal dağılıĢlarına değinilecektir. 3.1. Suç Türleri ve Mekânsal DağılıĢı 2015 yılından 2018 yılına kadar Nilüfer ilçesinde 64 mahallede kayıt altına alınan tüm suçlar incelendiğinde 50347 suç iĢlendiği görülmüĢtür. Tablo 8: Nilüfer Ġlçesinde Meydana Gelen Suçlar ve Sayıları. ÇalıĢmada Ele Aldığımız Suçlar ve Sayıları Suç Adı Miktar Suç Adı Miktar Kapkaç 13 Güveni Kötüye Kullanma 729 Kasten Öldürme 27 Dolandırıcılık 980 Hakkı Olmayan Yere Tecavüz 43 Otodan Hırsızlık 1141 Cinsel Saldırı 43 Motosiklet Bisiklet Hırsızlığı 1232 Hayvan Hırsızlığı 94 Hakaret 1420 Banka Sistemleri Hırsızlığı 102 Mala Zarar Verme 1892 UyuĢturucu satmak 170 ĠĢyerinden Hırsızlık 2092 KiĢiyi Hürriyetinden Yoksun Kılma 178 Açıktan Hırsızlık 2296 Yağma(Gasp) 212 UyuĢturucu kullanmak 2609 Konut Dokunulmazlığının Ġhlali 231 Evden Hırsızlık 2855 Yankesicilik 237 Tehdit 3591 Taksirle Öldürme 311 Kasten Yaralama 5424 Otomobil Hırsızlığı 432 Taksirle Yaralama 5786 Cinsel Taciz 523 ĠĢ kazası 12682 KiĢilerin Huzur Sükûnunu Bozmak 618 Toplam 45618 Kaynak: Emniyet ve Jandarma Verilerinden Derlenerek HazırlanmıĢtır (2015-2018). Nilüfer ilçesinde 2015-2018 yılları arasında meydana gelen suçlar toplamda 50347 olup bunların 45618 tanesi yukardaki suçlardır. Geriye kalan 4723 suç çalıĢmamızda yer almamıĢtır. Sınırlılıklar bahsinde bahsettiğimiz gibi bu suçlar emniyet ve jandarmanın paylaĢmak istemediği suçlar ve oran olarak az olan suçlar olduğu için çalıĢmamıza alınmamıĢtır. Örneğin askeri yasak bölgeye girme, parada sahtecilik, suçu ve suçluyu övme vs. gibi suç tasniflerinin oranları çok az olduğundan çalıĢmamızda yer almamıĢtır. Tüm suçların iĢlendiği yere bakıldığında en fazla suç Görükle Mahallesinde gerçekleĢtiğini (4852) ardından Üçevler (3286) Mahallesinin geldiğini onun ardından 41 ise sırasıyla Fethiye (3050) Dumlupınar (2922) ve Ġhsaniye (2577) Mahalleleri geldiği görülmektedir. AĢağıda dikkat çeken bir diğer önemli konuysa bazı mahallelerin suç sayısının nüfus sayısından daha fazla olmasıdır hatta bazı mahallelerde kiĢi basına 1,5 suç düĢmektedir. Bu mahalleler Alaaddinbey ve BaĢköy Mahalleleridir. Bu mahallelerin suç nüfus karĢılaĢtırmasının bu Ģekilde çıkmasının en büyük sebebi iĢ kazalarıdır. ĠĢ kazaları adli olay olarak sisteme kayıt edildiğinden ve bu bölgede de oldukça fazla sanayi kuruluĢu olduğundan sayı yükselmektedir. BaĢköy ve Alaadinbey Mahalleleri kadar olmasa da suç sayısı nüfusu yakalamasına az kalmıĢ diğer mahalleler Hasanağa ve Kayapa Mahalleleridir. Bu mahallelerimiz halen köy statüsünden çıkamamıĢ fakat sanayi bu mahallelerimizin içine kadar girmiĢ iĢ kazaları istatistiği yükseltmiĢtir. Fakat ilk sıradaki mahalleler Görükle, Fethiye, Üçevler gibi mahallelerin istatistiğini sanayi faaliyetlerinin yanında gerçek manada suç sayılacak olaylar yükseltir. Sadece sanayi faaliyetleri bu bölgelerin istatistiğini açıklamak için yeterli değildir. Suçlara değinirken hangi suçun hangi mahalleye ağırlıklı dağıldığına daha teferruatlı bakılacaktır. Yukarıda saydığımız ve aĢağıda tabloda daha açık Ģekilde görülen baĢka bir konuysa BaĢköy Mahallesi ve Alaadinbey Mahallesinin suçluluk oranlarının yüksekliğidir. BaĢköy de suçların % 59‟u iĢ kazasıyken Alaadinbey Mahallesinde iĢ kazasının oranı 29‟dur yani BaĢköy iĢ kazasıyla açıklanabilir ama Alaaddinbey Mahallesinde suç istatistiği yüksektir. Yani şunu diyebiliriz Alaaddinbey Mahallesi iş kazalarını çıkarırsak kişi başına en fazla suçun düştüğü mahalledir. Sayı itibariyle Görükle en fazla olsa da oran olarak en fazla olan mahalle Alaadinbey Mahallesidir. Görükle Mahallesinde bu sayı % 24‟ken Alaadinbey Mahallesinde % 104‟tür. Bunun sebebi yeni yapılaĢan ve inĢaat sayısının fazla olmasıdır. Açacak olursak açıktan hırsızlık suçu Alaaddinbey Mahallesinin muadili olan nüfustaki mahallelere göre fazladır. Ayrıca iş kazasını suç olarak değerlendirmek oldukça zordur. Bunun iki yönü vardır. Ġlki iĢletme sahibinin aldığı tedbirlerin yetersizliği ikincisi çalıĢanın kendi yaptığı hata sonucu olayın gerçekleĢmesi iĢ kazaları da toplam içerisinde değerlendirildiğinde bazı mahallelerde oranlar oldukça yüksek çıkacaktır. Çünkü Nilüfer sanayi sitelerinin hat safhada olduğu bir ilçedir. 42 Tablo 9: Nilüferin Bütün Mahallelerinin Yüz KiĢiye DüĢen Suç Miktarı ve Oranları. Her Yüz KiĢiye DüĢen Suç Yüzdeleri Suç Suç Suç Mahalle Sayısı Nüfus Yüzdesi Mahalle Suç Sayısı Nüfus Yüzdesi Ġhsaniye 2577 28190 9,1 Özlüce 413 2559 16,1 Konak 2164 24308 8,9 Doğanköy 443 2085 21,2 Üçevler 3286 23674 13,8 Yaylacık 397 2063 19,2 Dumlupınar 2922 22520 12,9 Kayapa 973 1827 53,2 Görükle 4852 22496 21,5 Ürünlü 321 1699 18,8 BeĢevler 2057 22108 9,3 Hasanağa 1246 1535 81,1 Fethiye 3286 21031 15,6 Gölyazı 95 1362 6,9 100.Yıl 717 19619 3,6 Tahtalı 223 1216 18,3 AltınĢehir 1123 18103 6,2 GümüĢtepe 400 1215 32,9 23 Nisan 685 16726 4,1 Ġrfaniye 206 1146 17,9 Çamlıca 993 16688 5,9 Konaklı 62 1127 5,5 Cumhuriyet 1334 16001 8,3 Alaaddinbey 876 823 100,4 Balat 1082 15550 6,9 Güngören 25 505 4,9 29 Ekim 539 14626 3,6 Büyükbalıklı 84 455 18,4 Çalı 2277 14236 15,9 Gökçe 53 437 12,1 Esentepe 1159 13227 8,7 Atlas 36 394 9,1 Demirci 903 12665 7,1 Fadıllı 31 386 8,03 Kültür 618 12449 4,9 Badırga 132 333 39,6 Ataevler 1180 12341 9,5 Dağyenice 78 327 23,8 Ertuğrul 874 12050 7,2 Çaylı 23 325 7,07 BarıĢ 910 11657 7,8 Karacaoba 42 292 14,3 Karaman 961 11132 8,6 KorubaĢı 55 289 19,3 Balkan 482 10427 4,6 BaĢköy 449 267 168,1 Ahmet Yesevi 416 6717 6,1 MakĢempınarı 27 266 10,1 Kızılcıklı 432 6656 6,4 Unçukuru 33 256 12,8 Odunluk 2269 6461 35,1 Çatalağıl 63 198 31,8 Akçalar 778 5524 14,1 Ġnegazi 13 161 8,1 KurtuluĢ 364 5280 6,8 Ayvaköy 8 149 5,3 MinareliçavuĢ 2275 4979 45,6 Üçpınar 15 86 17,4 Yolçatı 354 4526 7,8 KuruçeĢme 13 84 15,4 IĢıktepe 2094 3823 54,7 Kadriye 7 83 8,4 19 Mayıs 192 3255 5,2 Suç Nüfus Yüzde 30Ağustos 114 2938 3,8 Toplam 50347 465.944 100% Kaynak: Bursa Emniyet Müdürlüğü, Bursa Jandarma Komutanlığı, TÜĠK (2015- 2018). 43 Grafik 1: Nilüfer Ġlçesi Mahalle Nüfuslarının Suç Sayısıyla KarĢılaĢtırılması. Kaynak: Bursa Emniyet Müdürlüğü, Bursa Jandarma Komutanlığı,(2015-2018)TÜĠK ADNKS. 44 Bütün suçların ve mahalleler bir arada değerlendirildiği zaman en fazla suç iĢlenen mahalleler yukarıda saydığımız mahaller çıkmıĢ olmasında nüfusun payı yadsınamaz. Suç mekânda ve zamanlarda eĢit dağılmaz. O yüzdendir ki suçun yoğun olduğu yerler ve zamanları tespit etmek gerekir. Suçun zirve yaptığı sıcak alanlar ve soğuk alanlar. Aliağaoğlu bu konuda: “Suç olaylarının zirveye ulaştığı yerleri suç 44 tepelerine düşük kaldığı yerleri ise düzlüklerine benzetmek mümkündür’’ demiĢtir. Nilüferin suç tepeleri ve suç düzlükleri ise Ģu Ģekildedir. BaĢköy, Alaaddinbey, Hasanağa, Kayapa, IĢıktepe gibi birkaç mahallenin suç nüfus oranı anormal Ģekilde fazla çıkmasıdır. Bunun sebebine baktığımız zaman bölgelerin sanayi bölgesinin içinde kalan köyler olduğunu görülür. BaĢköy, Hasanağa, Kayapa, Alaaddinbey gibi mahalleler halen köy niteliğini devam ettiren mahallelerken sanayi bölgesinin köy sınırları içine taĢınmıĢ iĢ kazalarını arttırmıĢ sayılarda anormal bir duruma sebep olmuĢtur. Alaadinbey Mahallesinin dört mahalleye nazaran diğer özelliği Çalı ve Üçevler Mahallesi arasında kurulan yeni yerleĢim alanı olması ve hızlı kentleĢiyor olması sebebiyle bölgede meydana gelen inĢaattan hırsızlık olaylarıdır, öyle ki 876 suçun 140 tanesi hırsızlık suçudur. Konuya açıktan hırsızlık bahsinde daha detaylı değinilecektir. Tablo 10: ĠĢ Kazalarının Toplam Suçlara Oranı. Toplam Suç Sayısı ĠĢ Kazası Yüzde Alaaddinbey 876 249 28% BaĢköy 449 265 59% Hasanağa 1246 1000 80% IĢıktepe 2099 1725 82% Kayapa 973 677 70% Kaynak: Emniyet ve Jandarma Genel Müdürlükleri (2015-2018). Suç tepelerine değindikten sonra suç düzlüklerine de bakacak olursak bunların nüfusun en az olduğu mahallerde olduğunu görmek mümkündür bunlar sırasıyla. Kadriye, Ayvaköy, KuruçeĢme, Ġnegazi, Üçpınar, Çaylı gibi köy niteliğinde olan daha henüz ĢehirleĢememiĢ mahallerdir. 44 Alparslan Aliağaoğlu, Balıkesir Şehrinde Suçlar: Coğrafi Bir YaklaĢım (2005 ,1.b.,Ankara, Detay Yayıncılık,2007, s.57. 45 Tablo 11: Suçun Çok GerçekleĢtiği Suç Tepeleri ve Az GerçekleĢtiği Suç Düzlükleri. En Fazla Suç Olan On Mahalle En Az Suç Olan On Mahalle Suç Tepeleri Suç Düzlükleri Görükle 4640 Unçukuru 33 Üçevler 3164 Fadıllı 31 Fethiye 3152 MakĢempınarı 26 Dumlupınar 2811 Güngören 25 Ġhsaniye 2430 Çaylı 23 Çalı 2121 Üçpınar 15 MinareliçavuĢ 2113 Ġnegazi 11 Odunluk 2089 KuruçeĢme 13 Konak 2063 Ayvaköy 8 IĢıktepe 2004 Kadriye 7 Kaynak: Emniyet ve Jandarma Genel Müdürlükleri (2015-2018). Nilüfer ilçesi dâhilinde meydana gelen 2015-2018 yılları arasındaki suçlara belirli ana baĢlıklar altında bakmak hem konuyu daha iyi analiz etmemize fayda sağlayacak hem de birbiriyle kıyaslama imkânı sunacaktır. ĠĢlenen suçlara baktığımızda, azdan çoğa doğru ilk sırada topluma karĢı iĢlenen suçlar olduğunu, ikinci sırada her dört suçtan bir tanesi olan mal varlığına karĢı suçlar olduğunu, üçüncü sırada takibi gereken suçlar olduğunu ve zirveyi kişilere karşı suçların aldığını görmekteyiz. Bu dağılım ülkemizin birçok kentinde farklıdır (genellikle kasten yaralama diğer yerlerde ilk sıradadır) fakat Nilüferde bu Ģekilde olmasının çeĢitli sebepleri vardır bu sebepleri Aliağaoğlu Ģu Ģekilde ifade eder: Şehirlerde suç olayının dağılışını belirleyen faktörler yani suç olayının coğrafi dinamikleri çeşitlilik arz etmektedir. Bunlar genel olarak iki 45 başlık altında ele alınabilir. Arazi kullanılışı ve nüfus. Nilüfer‟de bu durumun sebebi sanayi kuruluĢlarıdır. Arazi kullanıĢının suça etkisini KarakaĢ Ģu Ģekilde ifade eder: “Evden hırsızlık binaların bitişik, konut sayısının fazla, oturanlarının ekonomik durumunun yüksek olduğu ve ışıklandırmanın yetersizliği vb. özel şartların oluştuğu alanlarda yükselmektedir. Kısaca şehir içi arazi kullanımı ve suç cinsi mahalleler arasındaki suç 46 dağılış miktarını etkilemektedir” 45 Alparslan Aliağaoğlu, Balıkesir Şehrinde Suçlar: Coğrafi Bir YaklaĢım (2005 ,1.b.,Ankara, Detay Yayıncılık,2007, s.57. 46 Erdak KarakaĢ, “Elazığ ġehrinde Suçların DağılıĢı Ve Özellikleri”, Erzurum, Doğu Coğrafya Dergisi, C.11, S.15, (2011), s.92. 46 Fotoğraf 2. Suç Sayısının En Fazla Olduğu Görükle Mahallesinin Merkezi Bölgesinden Bir Fotoğraf. 47 Takibi gereken suçlar en fazla iĢlenen ikinci suç olsa da içeriği ağırlıklı olarak iĢ kazasıdır. Tablo 12: Suç Kategorilerinin Sayı ve Oranları. Kategori Suç Sayısı (2015-2018) Yüzde Topluma KarĢı Suçlar 3024 6% Mal Varlığına KarĢı Suçlar 13064 27% Takibi Gereken Suçlar 16546 33% KiĢilere KarĢı Suçlar 17713 34% Toplam 50347 100% Kaynak: Emniyet ve Jandarma Genel Müdürlükleri (2015-2018). Grafik 2: Ana Suç Gruplarının Toplam Suç Sayısına Oranı. 20000 Suç Sayısı 15000 10000 5000 0 Topluma Karşı Suçlar Mal Varlığına Karşı Takibi Gereken Suçlar Kişilere Karşı Suçlar Suçlar Kaynak: Emniyet ve Jandarma Verilerinden Derlenerek HazırlanmıĢtır ( 2015-2018 ). Nilüfer ilçesinin dikkat çeken bir diğer özelliği kenar kuĢağında yer alan mahallelerin, metropollerin kenar kuĢağında yer alan gecekondu veya getto mahallelerden farklı olmasıdır. Yani Nilüfer‟in çevresindeki yerleĢim yerlerini Ankara‟nın Çinçin, Ġzmir‟in Tepecik, Ġstanbul‟un Dolaphane Mahallelerinden ayırmak gerekir. Örneğin yukardaki Ģehirlerde nüfusun aĢırı ve yoğun Ģekilde bölgeye yerleĢerek kaçak bir Ģekilde, konut ihtiyacını karĢılamak için kurulan yerelleĢmelerken, Nilüfer‟de bu tarz gecekondu mahallesi bulunmaz. Bu durumun sebebi Ģudur: Nilüfer genellikle organize sanayi bölgelerine ev sahipliği yapar. Organize sanayi bölgelerinin de gecekondu tipi geliĢimi oluĢturması oldukça zordur. Genelde küçük sanayi sitelerinde bu durum daha ağırlık taĢır. Zira organize sanayi alanlarında ağırlık fabrika türü olduğundan kahve, lokanta, yedek parça vb. iĢyerleri yer almaz dolaysıyla gerek fabrikalarda çalıĢan nüfusun yaĢ grubu ve mesleki yeterliliği (daha nitelikli iĢgücü) artar. Bu nedenle küçük yaĢ grubunun çırak vb. Ģekilde çalıĢma imkânı ortadan kalktığı gibi seyyar satıcılık vb. faaliyetleri de sürdürme imkânının olmaması çekiciliği azaltır. 48 Genel anlamda Nilüfer‟de gecekondu olayının görülmemesinin nedeni yukarıdaki faktörlerdir. Nilüfer‟de bu kuĢakta yer alan köyler ise sadece konut ihtiyacının karĢılandığı alanlar değil aynı zamanda tarım faaliyetlerinin de yürütüldüğü yerlerdir. Ayrıca tarihleri çok eski köylerdir. Ġkamet eden nüfusun büyük bir çoğunluğu geçimini hala kırsal faaliyetlerden (tarım, hayvancılık) sağlamakta ve dolayısıyla gelirleri yüksek olmasa bile tamamen iĢsiz ve gelirsiz saymak mümkün değildir. O yüzden Nilüfer‟in etrafındaki bu kırsal alanları metropol kentlerin etrafındaki suç potansiyeli yüksek alanlarla aynı yere koymak doğru olmayacaktır. Kenar kuĢaktaki kırsal alanda, mahallelerin suç oranının az olmasını hem toplumsal birliğini kaybetmemiĢ olmasında hem de arazi kullanım sadeliğinden (tarım, hayvancılık) kaynaklandığını görmekteyiz. Nilüfer ilçesi Bursa‟nın önemli sanayi sitelerini bünyesinde toplamıĢtır. Durum böyle olunca bugün suç sıralamasında iĢ kazası önemli bir yer almıĢtır fakat iĢ kazası kasti olmadıkça suç niteliği taĢımaz. Çünkü yaralanan kiĢiler çoğunlukla iĢverenden Ģikâyetçi olmazlar. ĠĢ kazası prosedürden ve diplomasiden kaynaklı olarak suç olarak gözükse de asıl amaç devletin iĢçi haklarını korumaya çalıĢmasıdır. Yani yaralanan kiĢi hastaneye gittiğinde adli rapor düzenlenir ve bu rapor düzenlendiğinde kiĢi mecburi olarak ifade vermek için karakola gitmek zorunda kalır. Aksi takdirde ifade vermediği zaman kiĢiye hastane masrafı çıkar. Bu Ģekilde devlet iĢverenin iĢçiyi mağdur etmesini önlemeye, sosyal devlet ilkesinin gereklerini yerine getirmeye çalıĢmaktadır. Nilüferdeki diğer suçlara baktığımızda ikinci sırayı Türkiye genelinde olduğu gibi kasten yaralama ve daha sonra sırasıyla taksirle yaralama, tehdit, hırsızlık, uyuĢturucu kullanmak, kayıp eĢya, trafik güvenliğini tehlikeye sokmak, mala zarar vermek, gibi suçlar alır. Nilüferin bütün bu suç sayılarına baktığımızda en fazla suçun gerçekleĢtiği Ġlk on mahalle sırasıyla Görükle, Ġhsaniye, Üçevler, Dumlupınar, IĢıktepe, Odunluk, Çalı, Konak, Fethiye BeĢevler, MinareliçavuĢ Mahalleridir. Bu mahalleler genel olarak nüfusun en fazla olduğu yoğun yerlerdir. Bu noktada Ģuna da değinmek gerekir ki bu mahalleler Bursa‟nın diğer merkez ilçelerin mahalleleri olan Gazcılar, Ulus, Arabayatağı gibi diğer ilçelerin sıkıntılı mahalleleriyle kıyas dahi edilemeyecek kadar sorunsuz suç sayısı az, imajı düzgün olan mahallerdir. Sıralama Nilüferin kendi içindeki 49 sıralamasıdır. Nilüferin en sorunlu mahallelerinin dahi Bursa‟nın diğer merkez ilçelerindeki mahaller sıralamasında gerilerde yer alması Nilüfer‟in çeviresine göre olumlu bir suç profilinin olduğunu gösterir. Kira fiyatlarının en düĢük olduğu mahalle öğrenciye ucuz konaklama imkânı sağlamak için oluĢturulan Görükle Mahallesidir. Görükle Mahallesi daha çok 1+1 ya da 2+1 küçük 70, 80 metrekare evlerden meydana gelir amaç lüks değil daha çok kiĢiye konaklama imkânı sağlamaktır. Bu özelliği bölgeye ucuz gecelik konaklama imkânı veren apartlarının da kurulmasına sebep olmuĢtur. Bu durum bölgede çeĢitli suçların çoğalmasına sebep olmuĢtur. Çünkü heterojen nüfus yapısı ve ucuz konaklama buna imkân tanır. Nilüferde meydana gelen olaylara baktığımızda Ģunu söylemek mümkündür en fazla suç iĢlenen yaĢ 35, yaĢ aralığı ise 25-37 aralığıdır. Suçun en az gerçekleĢtiği yaĢ aralıkları ise 80-89 yaĢ aralığıdır. Bazı yaĢ gruplarında ise suçun en az olması gerekirken mesela 0 ile 7 yaĢ aralığı sayı daha fazladır. Yaptığımız araĢtırmalar neticesinde doğum esnasında ölen ya da balkondan düĢen, deterjan içip zehirlenen vb. Ģekilde suçun mağduru olan çocuklar sayıyı arttırmıĢtır. Doğum esnasında ölmek ya da çocuğun zehirlenmesi kasti olmadıkça suç değildir. Hele ki 0-7 yaĢ bu durumun farkında bile değildir. Verileri aldığımız sistem suçlu ya da suçsuz ayrımı yapmadan beĢ yılda olaylara karıĢan herkesin ortalamasını aldığından aslında mağdur olan 0-7 yaĢ aralığı suçlu gibi gözükür. Tablo 13: Bütün Olaylar Ġçerisinde En Fazla ve En Az Suça KarıĢan YaĢ Grupları. Tüm YaĢ Grupları Ġçerisinde En Çok Ve En Az Suç ĠĢleyen yaĢ Grupları En Çok 2015 2016 2017 2018 2015 2016 2017 2018 34 35 33 37 79 86 80 78 28 34 35 36 81 78 82 83 35 32 36 34 83 84 83 84 37 36 31 33 80 83 79 82 27 33 29 38 85 85 81 86 33 27 37 29 82 88 84 85 32 28 30 39 88 90 85 88 30 37 32 40 86 81 88 95 29 39 28 35 90 94 87 94 36 31 26 31 91 89 93 91 En Az 31 29 34 32 89 87 86 89 Kaynak: Emniyet ve Jandarma Genel Müdürlükleri (2015-2018). 50 Yani çocuklar suçlu değil fakat çeĢitli sebeplerle yaĢlılardan daha fazla olayların içerisinde yer almıĢlardır. Verilerde en fazla suç aralığının 25-37 aralığında alması aslında daha önce sosyal çözülme teorisinde bahsettiğimiz gibi genç bekar erkekler suça daha fazla karıĢır hipotezini destekler niteliktedir. David Zembroski “Suç işlemeye başlama yaşı 8 ve 14 arasındayken suç işlemeyi bırakma yaşı 20 ile 29 yaşları 47 arasındadır” ifadesini kullanmıĢtır fakat Nilüfer‟de suçlular 29 yaĢ itibariyle suç iĢlemeyi bırakmadıkları görülmüĢtür. Tablo 14: Suçlar ve Suçluların YaĢ Ortalaması. ÇalıĢmada Ele Aldığımız Suçlar Ve Suçluların YaĢ Ortalaması YaĢ YaĢ Suç Suç ortalaması ortalaması Otodan Hırsızlık 19 UyuĢturucu Satmak 37 Hakaret 22 Otomobil Hırsızlığı 37 Kasten Yaralama 23 Kasten Öldürme 37 Tehdit 26 ĠĢyerinden Hırsızlık 38 Kapkaç 29 Evden Hırsızlık 39 UyuĢturucu Kullanmak 30 Güveni Kötüye Kullanma 40 Cinsel Taciz 31 Dolandırıcılık 40 Hayvan Hırsızlığı 32 Konut Dokunulmazlığının Ġhlali 41 Motosiklet Bisiklet 32 Hakkı Olmayan Yere Tecavüz 41 Hırsızlığı KiĢiyi Hürriyetinden Yoksun Banka Sistemleri Hırsızlığı 34 42 Kılma Cinsel Saldırı 34 Taksirle Öldürme 43 KiĢilerin Huzur Sükûnunu Yankesicilik 34 44 Bozmak Açıktan Hırsızlık 35 Mala Zarar Verme 44 Taksirle Yaralama 35 ĠĢ Kazası 44 Yağma(Gasp) 37 Toplam 35,17 Kaynak: Emniyet ve Jandarma Verileri (2015-2018). Nilüfer ilçesinde suçun genel seyri hakkında bilgiler verdikten sonra çalıĢmamızın asıl amacı olan suçun mekân ve zamanını tespit etmek olacaktır. Suçlar tek tek ele alınacak fakat bütünden parçaya gitmek adına Nilüfer ilçesinin konut ihtiyacı için kurulduğunu zamanla Bursa Ģehrinin Nilüfer ilçesine kaydığını ve bugün konut, eğitim, sağlık, sanayi, ticaret gibi alanlarda ilk sıraya geldiğini ve bunlar yaĢanırken de çok hızlı kentleĢtiğini söylemek doğru olacaktır. 1:Mala KarĢı Suçlar 2:KiĢilere (ġahsa) KarĢı Suçlar 47 Zembroski David, “ Sociological Theories of Crime and Delinquency”, Çev. Sinem Ilgın, 21 Haziran 2016, https://www.sosyalbilimler.org/ Suç Ve Suçluluk Üzerine Sosyolojik Teoriler, s.9. 51 3:Takibi Gereken Suçlar 4:Topluma KarĢı Suçlar 5:Millete Devlete KarĢı Suçlar Yukarda bahsettiğimiz beĢ ana baĢlığın içerisinde yüzlerce farklı suç türü bulunmaktadır bunların içerisinde kapsam ve sınırlılıklar bölümünde de bahsettiğimiz gibi bazı önemsiz suçlara çok az yaĢandıkları, istatistik değeri ve oranı yok denecek kadar az olduğundan kafa karıĢıklığını önlemek adına değinilmemiĢtir. BaĢka bir husus ise beĢinci madde terör suçları ve devletin istihbarat konularıyla direkt ilgili olduğundan bu baĢlığa çalıĢmamızda yer verilmeyecektir. Suç türlerine geçmeden önce ülkemizde konuyla alakalı yapılan çalıĢmalara bakmak doğru olacaktır. 3.2. Mala KarĢı Suçlar Mala karĢı suçlarda bazen amaç maddi çıkar elde etmek, bazen de kiĢinin malına zarar vererek canının yanmasına sebep olmaktır. ÇeĢitli baĢlıkları ve Ģekilleri vardır ancak istatistiklere ve sayılara baktığımızda hırsızlık en baĢtadır. Konuyu sadece hırsızlık baĢlığı altında değil alt baĢlıkları olan evden hırsızlık, açıktan hırsızlık, bisiklet motosiklet hırsızlığı, enerji hırsızlığı, haberleĢme hırsızlığı, hayvan hırsızlığı, iĢyerinden kurumdan hırsızlık vs. olarak sıralamak mümkündür. Bu suçların hepsi aynı oranı taĢımaz aradan sıyrılan ve en fazla olanlar sırasıyla açıktan hırsızlık, evden hırsızlık, iĢyerinden kurumdan hırsızlık ve bisiklet motosiklet hırsızlığıdır. Mala karĢı suçlar bahsinde aĢağıdaki tabloda yer alan suçlara ayrı ayrı değinilecektir. Tablo 15: Nilüferde Meydana Gelen Mala KarĢı Suçlar. Suç Türü Miktar(Sayı) Yüzde Evden Hırsızlık 2855 20% Açıktan Hırsızlık 2296 16% ĠĢyerinden Hırsızlık 2092 15% Mala Zarar Verme 1892 13% Motosiklet Bisiklet Hırsızlığı 1232 9% Otodan Hırsızlık 1141 8% Dolandırıcılık 980 7% Güveni Kötüye Kullanma 729 5% Oto Hırsızlığı 432 3% Yankesicilik 237 2% Yağma(Gasp) 212 1% Banka Sistemleri Aracılığıyla Hırsızlık 102 1% Hayvan Hırsızlığı 94 1% Hakkı Olmayan Yere Tecavüz 43 0% Kapkaç 13 0% Toplam 13064 100% Kaynak: Emniyet ve Jandarma Genel Müdürlükleri (2015-2018). 52 Harita 2: Nilüfer Ġlçesi Mala KarĢı ĠĢlenen Suçların Mahallelere Göre Dağılımı. Kaynak: Emniyet Jandarma ve TÜĠK Verilerinden HazırlanmıĢtır (2015-2018). Mala karĢı suçlar baĢlığı altında incelenecek diğer baĢlıklar dolandırıcılık mala zarar verme, yağma, güveni kötüye kullanma, gasp, kapkaç, hakkı olmayan yere tecavüz gibi suçlardır. Aslında bu sayıyı yüzün üzerine çıkarmak mümkündür fakat yukarda baĢlıklarını vermiĢ olduğumuz suçlar mala karĢı iĢlenen suçların % 98‟ini oluĢturmaktadır. Örneğin Türk Ceza Kanununda bedelsiz yararlanma diye bir suç vardır, fakat sahada hemen hemen hiç karĢılığı olmadığı için verilerde sıralamaya girememiĢ onun için bunun gibi birçok suç baĢlığına yer verilmemiĢtir. Amaç kafa karıĢıklığının önüne geçmektir. Ayrıca oran olarak da bu suçlar çok az bir orana karĢılık gelmektedir. Bu hususa sınırlılıklar kısmında ayrıca değinilmiĢtir. O yüzden en fazla olan suçlar incelenecektir. Mala karĢı iĢlenen suçlar içinde evden hırsızlık ilk sırada yer alır. Ardından açıktan hırsızlık olarak devam eder en son sırada hakkı olmayan yere tecavüz suçu bulunur. Mala karĢı iĢlenen suçların mahallelere dağılımına baktığımızdaysa ilk sırayı nüfus bakımından büyük mahallelerin aldığını görmekteyiz. 53 Grafik 3: Nilüfer Ġlçesindeki Mala KarĢı Suçlar. Kapkaç Suç Sayısı Hakkı Olmayan Yere Tecavüz Banka Sistemi Aracılığıyla Hırsızlık Hayvan Hırzızlığı Yağma(Gasp) Yankesicilik Otomobil Hırsızlığı Güveni Kötüye Kullanma Dolandırıcılık Otodan Hırsızlık Motorsiklet Bisiklet Hırsızlığı Mala Zarar Vermek İş Yerinden Hırsızlık Açıktan Hırsızlık Evden Hırsızlık 0 500 1000 1500 2000 2500 3000 Kaynak: Emniyet ve Jandarma Verilerinden Derlenerek HazırlanmıĢtır( 2015-2018). Tablo 16: Mala KarĢı Suçların Mahallelere Göre Sayı ve Oranları. Suç Suç Suç Mahalle Yüzde Mahalle Yüzde Mahalle Yüzde Sayısı Sayısı Sayısı Görükle 1325 9% 30.Ağustos 33 0% Üçevler 1018 7% 100.Yıl 229 2% BaĢköy 27 0% Ġhsaniye 971 7% Balat 189 1% Çatalağıl 14 0% Dumlupınar 929 6% 29.Ekim 156 1% KuruçeĢme 13 0% Konak 768 5% Akçalar 149 1% Maksempıınarı 12 0% BeĢevler 687 5% Balkan 117 1% Unçukuru 12 0% Fethiye 662 5% Kayapa 117 1% KorubaĢı 11 0% Odunluk 659 5% Yaylacık 115 1% Karacaoba 11 0% Cumhuriyet 572 4% Kızılcıklı 97 1% Badırga 10 0% Çalı 492 3% GümüĢtepe 89 1% Çaylı 9 0% Esentepe 428 3% Ahmetyesevi 87 1% Konaklı 9 0% Çamlıca 398 3% Hasanaga 86 1% Güngören 8 0% Ertuğrul 369 3% Özlüce 81 1% Büyükbalıklı 8 0% AltınĢehir 368 3% Yolcatı 77 1% Atlas 8 0% Ataevler 358 3% IĢıktepe 72 1% Gölyazı 8 0% BarıĢ 339 2% 19.Mayıs 68 0% Gökçe 6 0% Demirci 326 2% Tahtalı 66 0% Ayvaköy 5 0% Karaman 317 2% KurtuluĢ 62 0% Fadıllı 3 0% MinareliçavuĢ 283 2% Doğanköy 55 0% Üçpınar 2 0% 23 Nisan 241 2% Dağyenice 48 0% Ġnegazi 1 0% Kültür 240 2% Ürünlü 47 0% Kadriye 0 0% Aladdinbey 233 2% Ġrfaniye 44 0% Toplam 13064 100% Kaynak: Emniyet ve Jandarma Genel Müdürlükleri (2015-2018). 54 Ġnceleme altına alınan zaman aralığında Nilüfer‟de mala karĢı iĢlenen suç sayısının 13.064 suçla üçüncü sırada olduğunu görmekteyiz, sıralamalarına baktığımız zaman ilk sırayı 17.713 suç sayısı ile kiĢilere karĢı suçlar almaktadır. Son sırada ise 3.024 suç sayısı ile topluma karĢı suçlar almaktadır. Tablo 17: Suç Kategorilerinin Sayı ve Oranları. Kategori Suç Sayısı (2015-2018) Yüzde Topluma KarĢı Suçlar 3024 6% Mal Varlığına KarĢı Suçlar 13064 27% Takibi Gereken Suçlar 16546 33% KiĢilere KarĢı Suçlar 17713 34% Toplam 50347 100% Kaynak: Emniyet ve Jandarma Genel Müdürlükleri (2015-2018). ĠĢlenen her dört suçtan bir tanesi mala karĢı suç olarak kayıtlara geçmiĢtir % 26 oranı azımsanamayacak kadar fazladır. Mala karĢı suçların bir diğer özelliği kademeli olarak artıĢ gösterirken düĢüĢe geçmiĢ olmasıdır. Örneğin 2015 yılında mala karĢı iĢlenen suçların toplamı 2785‟ken 2016 yılında 2975‟e 2017 yılında 4159‟a 2018 yılında düĢüĢ göstererek 3708 e gerilemiĢtir. Tablo 18: Kentte ve Kırsaldaki Mala KarĢı Suçların Yıllara Dağılımı. Mala KarĢı Suçlalar Yıllara Dağılımı 2015 2016 2017 2018 Kırsal 53 31 35 46 Kent 2734 2948 4124 3662 Toplam 2785 2975 4159 3708 13064 Kaynak: Emniyet ve Jandarma Genel Müdürlükleri (2015-2018). YerleĢim yeri ile suç mahalli arasındaki bağlantıya bakıldığında hırsızlığın en çok Ģehirlerde, ikinci sırada kasaba niteliğindeki mahallelerde (Çalı, Kayapa, Alaaddinbey) son olarak köylerde (Kadriye, KuruçeĢme) yaĢandığı görülmektedir. Tülin ve Ġçli bu konuda: yerleşim yeri ne olursa olsun ilk mekân olarak ilk sırada sokak 48 gelmekte ardından ev gelmektedir. Tülin ve Ġçli bu ifadelerine paralel olarak Nilüferde ise ilk sırada kiĢilere karĢı suç olan taksirle yaralanma, kasten yaralanma, ardından mala karĢı suç olan evden hırsızlık suçu gelmiĢtir. 48 Tülin Gülşen İçli, Türkiye’de Suçlular : Sosyal Kültürel ve Ekonomik Özellikleri(1993 ,3.b.,Ankara, Ankara Kültür Merkezi Yayını ,1993, s.152. 55 Yapılan kriminolojik ve coğrafik çalıĢmaların birçoğunda kabul gören bir anlayıĢ nüfus arttıkça suçun da arttığıdır. Fakat yaptığımız çalıĢmada en çok suç iĢlenen on mahalle ve en çok nüfusa sahip on mahalle karĢılaĢtırıldığında kısmen doğru olduğunu görürüz. En az olanlara baktığımızda sadece iki tanesinin en az suç iĢlenen mahalle arasında olduğunu görmekteyiz. Dolayısıyla kuralın nüfus arttıkça doğruluk oranı artmakta fakat nüfus azaldıkça ayırt edicilik oranı düĢmektedir diyebiliriz. Sonuç kısmında da ifade ettiğimiz üzere nüfus artıkça suç oranı artıyor gibi bir ifade gerçekleri yansıtmaz. Zira suç sayıları ile nüfus miktarları karĢılaĢtırıldığında bazı az nüfuslu alanların daha fazla suç sayısı, yüksek nüfuslu olanlarda ise daha az sayıda suça rastlarız. Sonucun bu Ģekilde çıkmasının en önemli sebebi köy ve kent arasındaki sosyolojik, ekonomik, coğrafi yapı olduğu gibi verilerin gerçekliği ya da kırsalda vatandaĢın mağdur olması durumunda adli makamlara baĢvurmamıĢ olması olduğu düĢünülmektedir. Tablo 19: Mala KarĢı Suçların Nüfusla KarĢılaĢtırması. Mahallelerin Suç Ve Nüfus KarĢılaĢtırması En Çok Suç Olan On Mahalle En Az Suç Olan On Mahalle Nüfus sıralaması Suç sıralaması Nüfus sıralaması Suç Sıralaması Ġhsaniye Görükle Güngören KorubaĢı Konak Üçevler Büyükbalıklı BaĢköy Üçevler Ġhsaniye Atlas MakĢempınarı Dumlupınar Dumlupınar Gölyazı Unçukuru Görükle Konak Gökçe Çatalağıl BeĢevler BeĢevler Ayvaköy Ġnegazi Fethiye Fethiye Fadıllı Ayvaköy 100.Yıl Odunluk Üçpınar Üçpınar AltınĢehir Cumhuriyet Ġnegazi KuruçeĢme 23 Nisan Çalı Kadriye Kadriye Kaynak: Emniyet Jandarma ve TÜĠK Verileri (2015-2018). Doğrudan hırsızlık Ģeklinde olmayıp yine mala karĢı olan suçlar bulunmaktadır. Bu suçlar arasından önem taĢıyan güveni kötüye kullanma, dolandırıcılık, banka ve kredi kartının kötüye kullanılması suçlarıdır. Konuya girmeden önce bahsetmek gerekir ki hırsızlık suçunu iĢleyenin de dolandırıcılık suçunu iĢleyenin de amacı maddi çıkar elde etmek olsa da arada önemli bir fark vardır. “Hırsızlık suçunu işleyen şahısların 56 eğitim seviyesinin düşük, dolandırıcılık suçunu işleyenlerin ise eğitim seviyesi yüksek” olmasıdır. Çünkü hırsızlık fazla bilgi gerektirmeyen daha basit bir olgudur fakat dolandırıcılık teknik bilgi ve beceri gerektirir. Mala karĢı iĢlenen suçların 2016 yılından itibaren genel seyrine baktığımız zaman hemen hemen hepsinin aynı saatleri izleyerek meydana geldiğini söylemek mümkündür. Sabah saat 05.00 sıralarında en aĢağı noktayı görür, akĢamüstü 19.00 ile 20.00 arasında en üst noktaya çıkar. Fakat en baĢtan Ģunu da söylemek gerekir ki mala karĢı iĢlenen suçlar suçüstü yakalanmadığı takdirde hiçbir zaman saati net olarak bilinemeyecektir. Çünkü insanlar gecenin geç saatlerinde hırsızlık olsa dahi bunu saat 07.00 veyahut 08.00 sıralarında öğrenmekte ve kayıtlara giriĢ saati mağdurun bunu öğrendiği saat olmaktadır. Bütün istatistiklerde 08.00‟ın önceki ve sonraki saatlere göre fazla çıkması bunun kanıtı niteliğindedir. Daha net ifadelerle kiĢilere karĢı olan suçlar örneğin hakaret, tehdit, kasten yaralama saatleri net olarak bellidir çünkü iki yüz yüze gerçekleĢir. Fakat mala karĢı suçlarda örneğin evden hırsızlık olayında ev sahibi dıĢarıdaysa evine döndüğünde suçu öğrenmiĢ olur. Suçüstü durumları ve kamera kayıtları istisnadır. Bu sebepledir ki mala karĢı suçlar hakkında kesin saat kavramından bahsetmek çok doğru olmayacaktır. Her ne Ģekilde olursa olsun 18.00-19.00 saatlerinde suç zirve yapması mala karĢı suçların gün içinde yaĢandığını kanıtlar. Toplumumuzda yerleĢik olan “hırsızlık gece meydana gelir” algısının yanlıĢ bir algıdır. Çünkü 08.00 da olan yükseliĢ gece meydana gelen suçlarla açıklanabilir fakat bu saatten 19.00‟a kadar olan düzenli yükseliĢ baĢka bir Ģekilde açıklanamaz. Mala karĢı iĢlenen suçların ilk sırasında evden hırsızlık suçu gelir. En çok evden hırsızlık suçu olan saat aralığı saat 08.00 ile 19.00 arasıdır. Verileri gördükten sonra Ģu ifadeyi kullanabiliriz. İnsanlar bulundukları yerden ayrıldıkları zaman ayrıldıkları yerde mala karşı suçlar tepe noktaya çıkar. Yukardaki ifadeyi destekleyen diğer kanıtıysa iĢ yerinden hırsızlık suçlarının saatlerinin ise gece 24.00 ile sabah 08.00 arasında en yüksek olmasıdır ve yine zirveyi sabah 08.00 ve 09.00 arasında yapmasıdır. Tüm bunlar suçun zaman ve mekân seçtiğinin kanıtıdır. Verilere baktıktan sonra Ģu ifadeyi kullanmak doğru olacaktır: “Suçlu mal ve sahibinin ayrıldığı, yan yana olmadığı saati bulur. 57 Grafik 4:Mala KarĢı GerçekleĢen Suçlar ve Saatleri. 250 200 150 100 50 0 Kaynak: Emniyet ve Jandarma Verilerinden Derlenerek HazırlanmıĢtır. (2016). Grafik 5:Mala KarĢı GerçekleĢen Suçlar ve Saatleri. 400 300 200 100 0 Kaynak: Emniyet ve Jandarma Verilerinden Derlenerek HazırlanmıĢtır.(2017). Grafik 6:Mala KarĢı GerçekleĢen Suçlar ve Saatleri. 350 300 250 200 150 100 50 0 Kaynak: Emniyet ve Jandarma Verilerinden Derlenerek HazırlanmıĢtır. (2018). 58 Suç Sayısı Suç Sayısı Suç Sayısı 00:00 00:00 00:00 01:00 01:00 01:00 02:00 02:00 02:00 03:00 03:00 03:00 04:00 04:00 04:00 05:00 05:00 05:00 06:00 06:00 06:00 07:00 07:00 07:00 08:00 08:00 08:00 09:00 09:00 09:00 10:00 10:00 10:00 11:00 11:00 11:00 12:00 12:00 12:00 13:00 13:00 13:00 14:00 14:00 14:00 15:00 15:00 15:00 16:00 16:00 16:00 17:00 17:00 17:00 18:00 18:00 18:00 19:00 19:00 19:00 20:00 20:00 20:00 21:00 21:00 21:00 22:00 22:00 22:00 23:00 23:00 23:00 Mala karĢı suçların zamanda dağılımını saat olarak yaptıktan sonra gün ve ay olarak devem etmek doğru olacaktır. Günlere baktığımızda en fazla suçun gerçekleĢtiği günler pazartesi günleri en az gerçekleĢtiği günler pazar günleridir. Tablo 20: Mala KarĢı ĠĢlenen Suçların Gün Bazlı Dağılımı. Pazar Pazartesi Salı ÇarĢamba PerĢembe Cuma Cumartesi 2015 250 420 347 241 354 266 292 2016 264 370 359 410 263 405 309 2017 555 571 324 429 413 365 443 2018 461 608 480 492 448 459 429 Toplam 1846 2590 2066 1904 1938 2000 1999 Kaynak: Emniyet ve Jandarma Verileri (2015-2018). Grafik 7:Mal Varlığına KarĢı ĠĢlenen Suçların Günlere Dağılımı. 3000 2500 Suç Sayısı 2000 1500 1000 500 0 Kaynak: Emniyet ve Jandarma Verilerinden Derlenerek HazırlanmıĢtır (2015-2018). Nilüfer‟de mala karĢı iĢlenen suçların gün bazında dağılımı için insanların evde ya da iĢ yerinde olmaları suçu etkiliyor demek doğru olacaktır. Örneğin Pazar günü insanlar sonraki gün iĢ günü olduğu için evde olmaları suç sayısının düĢmesine sebep olmuĢtur. Saatlere göre suçun dağılımında da en fazla saat 17.00 itibariyle mala karĢı suç iĢlendiğini görmüĢtük aynı mantık ile düĢünüldüğünde insanlar hafta sonu evlerinden ayrılıp, Ģehir içi ya da Ģehir dıĢı faaliyetlerinin ardından evlerine döndüklerinde eĢyalarının çalındığını pazartesi günü görmektedirler. Daha önce de söylediğimiz gibi mala karĢı suçlar için kamera, suçüstü, tanık vs. olmadığı takdirde kesin net Ģu saatte oldu demek hiçbir zaman mümkün olmayacaktır. 59 Ay bazlı mala karĢı suçların dağılımına baktığımız zaman Nilüfer de mart ve ekim aylarında en fazla mala karĢı suçun iĢlenmiĢ olduğunu görmek mümkündür. Nilüfer için ortaya çıkan bu grafik dünyada kabul gören mala karĢı suçlar kıĢın, sahsa karĢı suçlar yazın meydana gelir hipotezini kısmen destekler niteliktedir. Mala karĢı iĢlenen suçların en dip noktayı gördüğü tarih ise haziran ve temmuz aylarıdır. Hazirandan temmuza kadar olan zaman tatilde geçtikten sonra ağustos ayı sonunda evine dönen vatandaĢ malının çalındığını görüp müracaatçı olmasıyla beraber ağustos ayında önceki üç aya göre hızlı bir yükseliĢ görülmektedir. Nilüfer ilçesinin beĢ yıllık mala karĢı suç verileri aĢağıdaki gibidir. Tablo 21: Mal Varlığına KarĢı ĠĢlenen Suçların Aylara Dağılımı. Yıllar 2015 2016 2017 2018 Toplam Ocak 119 240 206 210 775 ġubat 201 177 225 237 840 Mart 166 240 236 325 967 Nisan 210 187 260 345 1002 Mayıs 238 214 247 287 986 Haziran 150 122 211 188 671 Temmuz 125 212 227 228 792 Ağustos 278 277 249 210 1014 Eylül 221 149 276 259 905 Ekim 237 212 215 342 1006 Kasım 195 174 194 320 883 Aralık 205 237 259 290 991 Kaynak: Emniyet ve Jandarma Verileri (2015-2018). Nilüfer ilçesinde beĢ yıl içerisinde en fazla mala karĢı suçun iĢlendiği ay ağustos ve ekim ayı en az olduğu ay ise haziran ayıdır. Genel itibariyle dört haneli rakamlarla ifade edilen mala karĢı suçlar sadece haziran ayında üç haneli rakamlara düĢmektedir. Dikkat çeken bir özellik ocak ayında suç sayısının hayli düĢmesidir. Ağustos ayında ise suç sayısı azımsanmayacak kadar fazladır. Tüm bunlar yukarda bahsettiğimiz yazın mala karĢı suçlar azalır tezini Nilüfer ilçesi için tartıĢma konusu yapabilir. 60 Grafik 8: Mal Varlığına KarĢı ĠĢlenen Suçların Aylara Dağılımı. 1600 Suç Sayısı 1400 1200 1000 800 600 400 200 0 Kaynak: Emniyet ve Jandarma Verilerinden Derlenerek HazırlanmıĢtır (2015-2018). 3.2.1.Hırsızlık Mala karĢı iĢlenen suçların alt baĢlığı olan hırsızlığın ayrı ayrı türleri vardır Emniyet ve Jandarmanın beĢ yıllık verileri Ģu Ģekilde düzenlemiĢtir. * Açıktan Hırsızlık *Banka Sistemleri Aracılığıyla Hırsızlık * Evden Hırsızlık *ĠĢ Yerinden Hırsızlık *Hayvan Hırsızlığı *Motosiklet Bisiklet Hırsızlığı *Kapkaç *Otodan Hırsızlık *Oto Hırsızlığı *Yağma *Yankesicilik Sırasıyla en çoktan en aza göre bu hırsızlık türleri Ģu Ģekildedir evden hırsızlık (2855), açıktan hırsızlık (2296) iĢ yerinden hırsızlık (2092) , motosiklet bisiklet hırsızlığı (1232) otodan hırsızlık (1147) oto hırsızlığı (432 ) yankesicilik (237 ) yağma (212 ) banka sistemleri aracılığıyla hırsızlık (102) hayvan hırsızlığı (94) kapkaç (13) Ģeklindedir. 61 Tablo 22: Nilüfer Ġlçesi Dört Yıllık Hırsızlık Tablosu. Nilüfer Ġlçesi Dört Yıllık Hırsızlık Tablosu Suç sayısı Suç Türü 2855 Evden Hırsızlık 2296 Açıktan Hırsızlık 2092 ĠĢ Yerinden Hırsızlık 1232 Motosiklet Bisiklet Hırsızlığı 1147 Otodan Hırsızlık 432 Oto Hırsızlığı 237 Yankesicilik 212 Yağma(Gasp) 102 Banka Sistemleriyle Hırsızlık 94 Hayvan Hırsızlığı 13 Kapkaç 14343 Toplam Kaynak: Emniyet ve Jandarma Verileri (2015-2018). Emniyetten ve Jandarmadan alınan veriler incelendiğinde Polis sorumluluk bölgesinde evden hırsızlık ilk sırada ikinci sırada açıktan hırsızlık yer alırken, jandarma sorumluluk bölgesinde ilk sırada iĢ yerinden hırsızlık ikinci sırada açıktan hırsızlık olduğunu evden hırsızlığın üçüncü sıraya gerilediğini görmekteyiz. Bu durum köylerdeki sosyal kontrol dolayısıyla ev sahibi evde olmasa bile komĢusu tarafından evinin korunması ve sosyal bağların güçlü olmasıyla ilgilidir. Veriler incelendiğinde en fazla iĢlenen hırsızlık suçunun evden hırsızlık en az iĢlenen suçun da kapkaç olduğu, kent ile kırsal bölge arasında ciddi manada farkların olduğu görülmüĢtür. Yankesicilik yağma gibi suçların kentte daha çok iĢlendiği ve mekânda yer seçtiği anlaĢılmıĢtır. Ġlçede meydana gelen hırsızlıklar kent ve kır ayrımı yapılarak karĢılaĢtırıldığında, farklı bir sonuç meydana çıkar. Çünkü kırsalda hırsızlık türleri içinde ilk sırayı iĢ yerinden hırsızlık almıĢtır. Kırsalda iĢyeri sayısı kentteki kadar oran olarak da sayı olarak da fazla olmadığı halde sonuç dikkat çekicidir. Kentlerde ilk sırada evden hırsızlık ardından açıktan hırsızlık gelmiĢtir. Bu durum köylerdeki sosyal düzenle alakalıdır. Köylerde insanların birbirini tanıyor olması sosyal kontrolü sağlamıĢtır. ĠĢyerlerinden oluĢan hırsızlık ise genellikle köyün kenar kuĢağına kurulan depolardan ve fabrikalardan çalınan malzemelerdir. 62 Tablo 23: Nilüfer Ġlçesi Kent ve Kır Hırsızlık KarĢılaĢtırması. Nilüfer İlçesi Hırsızlık Türleri Ve Yıllara Dağılımı Kent Kır Kent Kır Kent Kır Kent Kır Yıllar 2015 2015 2016 2016 2017 2017 2018 2018 Evden Hırsızlık 501 7 540 5 877 0 792 4 Açıktan Hırsızlık 502 12 593 4 568 6 686 12 ĠĢ Yerinden Hırsızlık 377 10 459 8 623 10 497 10 Motor Bisiklet Hırsızlığı 193 0 259 0 378 2 376 0 Otodan Hırsızlık 155 3 215 5 437 0 263 5 Oto Hırsızlığı 44 2 64 0 406 0 188 0 Yankesicilik 76 0 51 0 61 0 38 0 Yağma(Gasp) 38 1 44 1 50 2 48 1 Banka Sistemleriyle Hırsızlık 18 0 19 0 19 0 18 0 Hayvan Hırsızlık 15 1 18 3 25 0 32 1 Kapkaç 1 0 2 0 9 0 1 0 Kaynak: Emniyet ve Jandarma Verileri (2015-2018). . 63 Grafik 9: Polis Bölgesi Hırsızlık Türleri Yıllara Dağılımı. 1000 900 KENTSEL 800 700 600 500 400 2015 300 2016 200 2017 100 2018 0 Kaynak: Emniyet Verileri (2015-2018). Polis bölgesinde 2015 yılından 2018 yılına kadar meydana gelen hırsızlık türleri içerisinde kademeli olarak bir atıĢ yaĢanmıĢ ve genel manada en fazla hırsızlık olan yıl 2017 yılı olduğu görülmüĢtür. 64 Grafik 10: Jandarma Bölgesi Hırsızlık Türleri Yıllara Dağılımı. 14 12 KIRSAL 10 2015 8 2016 6 4 2017 2 2018 0 Kaynak: Jandarma Verileri (2015-2018). Jandarma bölgesi genel manada kırsal bölgedir buna bağlı olarak kalabalık nüfusa ihtiyaç duyan yankesicilik ve kapkaç suçları 5 yıl içerisinde hiç görülmemiĢtir. Banka sistemleri aracılığıyla hırsızlık da hiç yaĢanmamıĢtır. Bu durum banka sitemlerini az kullanmakla alakalı olabilir. 65 3.2.1.1. Evden Hırsızlık Evden hırsızlık Nilüfer genelinde ve Bursa‟da ve hatta Türkiye genelinde hırsızlığın alt baĢlıkları içinde ilk sırayı alır. Evden hırsızlık suçu yakın çevremizde mala karĢı suçlar içinde en fazla gördüğümüz suç türüdür ve iĢin en ilgi çekici yanıysa bunun direk coğrafyayla mekânla alakalı olmasıdır çünkü yakalanma oranı açıktan hırsızlıktan sonra en az olan hırsızlık suçları arasındadır. Hatırlayalım inĢa edilmiĢ çevre teorisinde de bahsedildiği gibi koruma mekanizması caydırıcıdır, gerek kamera gerek güvenlikçi bulunması mekândaki göz sayısının artması Ģüphelinin yakalanma olasılığını artırdığı için evden hırsızlık iĢyerinden, kurumdan, otodan hırsızlık suçlarına göre daha sık görülür. Aslında en rahat hırsızlık yapılabilecek yer açık alanlardır fakat ilk sırayı evden hırsızlık almasının en önemli sebebi yakalanma oranının az olması ve hedefin çekiciliğidir. Çünkü inĢaattan alınan kablo demir gibi malzemeler yükte ağır malzemelerdir ve bir vasıta kullanılması gerekir kablodan elde edilen kar da evden yapılan hırsızlıklar kadar fazla değildir. Fakat evde durum daha farklıdır yükte hafif pahada ağır eĢya ya da mal çalınması suçlunun iĢtahını kabartır. Evden hırsızlık suçuyla ilgili Nilüferdeki üç polis merkezinde yaptığımız görüĢmelerde evden hırsızlık suçunun yakalanma oranı düĢük bir hırsızlık türü olduğunu söylemiĢlerdir. Türkiye ortalamasında baktığımızda faili meçhul suçların çoğunun evden ve iĢ yerinden hırsızlık suçlarının olduğunu görmekteyiz. Peki, evden hırsızlık pahalılık yük ağırlığı iliĢkisinden dolayı ilk sırayı alıyor ise iĢ yerleri de açıktan hırsızlık suçuna göre daha önde olması gerekmez miydi? Çünkü ekonomik değeri en yüksek malzemeler iĢ yerlerinde muhafaza edilir. Bu durum Ģöyle açıklanabilir iĢ yerlerinde yani sokakta çok fazla göz olması ve ayrıca hemen hemen bütün iĢyerlerinde kamera olması iĢ yerinden yapılan hırsızlıkları azaltabilmiĢtir. Ve çoğunlukla iĢ yerinde yer alan ürünler pahada ağır olsalar dahi yükte de ağırdırlar. Yıllara göre evden hırsızlık sayısına baktığımız zaman ilk sırayı 877 evden hırsızlık suçuyla 2017 yılı almaktadır. Son sırayı 501 suçla 2015 yılı almaktadır. 66 Tablo 24: Yıllara Göre Nilüfer Ġlçesinin Evden Hırsızlık Sayıları. Evden Hırsızlık Yıllar 2015 2016 2017 2018 Toplam Kırsal 7 5 0 4 16 Kent 501 540 877 792 2710 2726 Kaynak: Emniyet ve Jandarma Verileri (2015-2018). Mahalle olarak baktığımız zaman beĢ yılda en fazla evden hırsızlık suçunun iĢlendiği mahallenin 348 Evden hırsızlık ile Görükle Mahallesi olduğunu yıl olarak da 104 evden hırsızlık suçuyla 2016 yılı olduğu anlaĢılmıĢtır. Tablo 25: Evden Hırsızlık Suçunun Mahallelere Dağılımı. Evden Hırsızlık Suç Suç Suç Mahalle Mahalle Mahalle sayısı sayısı sayısı Görükle 348 Odunluk 28 Karacaoba 3 Dumlupınar 224 Akçalar 25 30 Ağustos 2 BeĢevler 185 GümüĢtepe 24 Atlas 2 Cumhuriyet 172 Kayapa 21 Uncukuru 2 Konak 163 Tahtalı 17 Çaylı 2 Çamlıca 141 Balat 16 Konaklı 2 Üçevler 141 Alaaddinbey 15 Büyükbalıklı 2 Ġhsaniye 137 MinareliçavuĢ 15 Güngören 1 Demirci 128 19Mayıs 14 Gölyazı 0 Kültür 114 Balkan 12 Ġnegazi 0 Çalı 112 Ahmetyesevi 10 Kadriye 0 Fethiye 103 Hasanağa 10 KorubaĢı 0 BarıĢ 100 Ürünlü 9 KuruçeĢme 0 AltınĢehir 81 Dağyenice 8 Üçpınar 0 Esentepe 74 Yolçatı 8 Ayvaköy 0 Ataevler 66 Kızılcıklı 7 Badırga 0 23Nisan 64 Özlüce 6 BaĢköy 0 Ertuğrul 63 Doğanköy 5 Çatalağıl 0 Karaman 47 IĢıktepe 5 Fadıllı 0 100.Yıl 45 KurtuluĢ 5 Gökçe 0 29Ekim 33 Ġrfaniye 4 Toplam 2855 Yaylacık 30 Maksempınarı 4 Kaynak: Emniyet ve Jandarma Verileri (2015-2018). 67 Evden hırsızlık suçunun en az olduğu mahalleler jandarma bölgesinde olan köy niteliğini kaybetmemiĢ mahallerdir. Bunlar Kadriye KorubaĢı, Ġnegazi, Fadıllı, Üçpınar, BaĢköy, Badırga, Ayvaköy, Gökçe Mahalleleridir. Harita 3: Evden Hırsızlık Suçunun Mahallelere Dağılımı. Kaynak: Emniyet Jandarma ve TÜĠK Verilerinden Derlenerek HazırlanmıĢtır.(2015- 2018) Nüfusu ve konut sayısı en fazla olan Ġhsaniye Mahallesinde beĢ yılda 137 evden hırsızlık suçu meydana gelmiĢtir bu da demek oluyor ki nicelik değil arazinin niteliği evden hırsızlık suçunda etkindir. Görükle Mahallesinin üniversite bölgesi olması sebebiyle hızlı konut el değiĢtirme faaliyeti ve binada oturan kiĢilerin en fazla 5 yıl kalmaları apartmanlarda sosyal bağların güçlenememesine sebep olmuĢtur. Evden hırsızlığın bir sebebi de bu olduğu düĢünülmektedir. Ayrıca öğrenci yazın tatil için memleketine gidip tekrar geri dönmesi suçluya fırsat tanımaktadır. Aylar itibariyle en fazla evden hırsızlık suçunun iĢlendiği aylar nisan ve kasım ayları ve kıĢ ayları olsa da yaz ve kıĢ arasında net bir fark olduğu söylenemez. 68 Grafik 11: Evden Hırsızlık Suçlarının Aylara Göre Dağılımı. 300 Suç Sayısı 250 200 150 100 50 0 Kaynak: Emniyet ve Jandarma Verilerinden Derlenerek HazırlanmıĢtır.(2015-2018). Evden Hırsızlık suçunun mala karĢı suçlar bahsinde de söylediğimiz üzere hırsızlığın saatini suçüstü halinde net olarak öğrenebiliriz. Nilüfer ilçesinde en fazla evden hırsızlık suçu saat 17.00 ile19.00 arasında meydana gelmiĢ en az olduğu saatler ise insanların evlerinde olduğu 01.00 ile 07.00 arasında olmuĢtur. Grafik 12:Evden Hırsızlık Suçunun Saatlere Dağılımı. 400 Suç Sayısı 300 200 100 0 Kaynak: Emniyet ve Jandarma Verilerinden Derlenerek HazırlanmıĢtır (2015-2018). 3.2.1.2. Açıktan Hırsızlık Açıktan hırsızlık neyi ifade etmektedir? Kilitli olmayan ya da bağda bahçede inĢaatta bırakılan eĢya gereç ya da mülkün çalınması olayıdır. Bir binanın kapısı var fakat aralık Ģekilde bırakılmıĢsa, kilitli değilse buradan yapılan hırsızlık açıktan hırsızlık olarak adlandırılır. Açıktan hırsızlık çok basit iĢlenebileceği gibi diğer hırsızlık suçlarına göre cezai yaptırımı en az olan hırsızlıktır Çünkü suçlu savunmasında geçerken “ sahipsiz zannettim” diyebilir. 69 00:00 01:00 02:00 03:00 04:00 05:00 06:00 07:00 08:00 09:00 10:00 11:00 12:00 13:00 14:00 15:00 16:00 17:00 18:00 19:00 20:00 21:00 22:00 23:00 Ceza kanunu kilit olmayan yerleri açık alan olarak nitelendirir. Açıktan hırsızlığı kendi içerisinde türleri olsa da ilk sırayı inĢaattan hırsızlık alır. Sıralamaya giren diğer hırsızlıklar ise demir, su saati hırsızlığı, apartmandan ayakkabı hırsızlığı, bahçeden tarım aleti hırsızlığı Ģeklindedir. ĠnĢaattan kablo hırsızlığı ilk sıradadır bu da bakırın değeriyle alakalı bir durumdur. Ardından demir ve yapı malzemeleri en fazla çalınır. Nilüfer‟de dört hırsızlık suçunun bir tanesinin açıktan hırsızlık olmasının en büyük sebebi: Nilüferin hızlı kentleşen bir yer olması ve büyük şantiyelere ev sahipliği yapmasıdır. Bu konu hakkında teoriler kısmında da bahsettiğimiz çok çevreli suçlu imkân teorisi bu konuyu Ģöyle açıklar: Bireysel düzeyde suçlu imkân çevresi motive olmuş suçlunun varlığı, hedefin açıklığı (vulnerability) hedefin antagonismi(engel) hedefin gratifiabilitisi, toplam sosyal kontrol ve toplan sosyal bağların birlikte 49 bulunmasının fonksiyonudur. Teoride hedefin çekiciliği ve açıklığından devamında da açıklığından (exposure) bahsedilmektedir. Cehon ve Felson teorik argümanlara hedefin görünürlüğüne çekiciliğine açıkta bulunup bulunmadığına mağdurun ya da hedefin suça engel olup olamayacağı gibi kavramlara değinir. Ayrıca motive olmuĢ suçlu bu Ģartları sağladığı zaman suç gerçekleĢeceğini söylerler. Açıktan hırsızlık suçu adından da anlaĢılacağı üzere açıkta ve korumasızdır hele ki kablo, demir gibi değerli malzemeler varsa suçlunun iĢtahını kabartmaktadır. Açıktan hırsızlık kavramı hakkında bilgi verdikten sonra zamanda ve mekânda dağılımı hakkında bilgi vermek doğru olacaktır. Mekânda dağılımı inĢaat sahalarıyla doğru orantı göstermektedir. Açıktan hırsızlık olayının çok fazla gerçekleĢtiği mahallelerin bazı özellikleri vardır. “Nüfusun sayı olarak fazla fakat nüfus yoğunluğu olmayan mahalleler” olmalarıdır. Nüfus sayı olarak çok etkili değildir yoğunluk olarak etkilidir. Hırsızlık türleri içerisinde önemli bir yere sahip olan açıktan hırsızlık en fazla meydana geldiği yerler Görükle, Dumlupınar ve Ġhsaniye Mahalleridir. Peki, nüfusun en fazla olduğu yerde en fazla suç iĢlendiği kabul gören bir hipotez ise, neden nüfusu Görükle Mahallesinden daha fazla olan Konak Mahallesinde daha az açıktan hırsızlık 49 Alparslan Aliağaoğlu, Balıkesir Şehrinde Suçlar: Coğrafi Bir Yaklaşım (2005 ,1.b.,Ankara, Detay Yayıncılık,2007, s.20. 70 suçu iĢlenmiĢtir? Görükle ve Dumlupınar Mahallesindeki hızlı kentleĢmenin inĢaat sayısı arttırmıĢ olmasıdır. Konak Mahallesinden faklı olan noktaysa Görükle Mahallesi‟nin coğrafi konumundan kaynaklanmaktadır. Görükle Mahallesi zaten kenar kuĢakta kurulmuĢ bir yerleĢkedir ve inĢaatlar genellikle tarlalara veyahut kimsenin olmadığı sessiz, göz görmediği kenar kuĢaklar buyuncadır. Oysa Konak Mahallesi kenar kuĢakta olmayıp yüzölçümünün tamamına yakını kentleĢmiĢ sahadaki göz sayısının fazla olduğu yerleĢmedir. Burgess‟in Chicago Ģehri için yaptığı Ģehir 50 tanımlamasında “merkezden çevreye doğru halkalar halinde dağılım vardır” demiĢtir. Nilüfer‟in de Konak ve Ġhsaniye Mahallesindeki inĢaatlar eskisinin yıkılıp tekrar yapıldığı yerlerdir. Fakat Görükle Mahallesinde binalar daha ilk yapılaĢmasına yeni baĢlamıĢlardır. O yüzden Konak ve Ġhsaniye Mahallesinde göz sayısı fazladır, dolayısıyla inĢaattan hırsızlık da Görükle‟ye göre azdır. Bu yönüyle Burgess‟in Chicago için vermiĢ olduğu model Nilüfer‟de açıktan hırsızlık için de geçerlidir. Kilometre kareye düĢen birey sayısı önemlidir. Göz sayısı % 100 caydırıcılık anlamına gelmez fakat kontrol mekanizmasının güçlenmesine sebep olur. Örneğin nüfus istatistiği olarak Konak Mahallesi ikinci sırada yer alır suç sıralamasında ikinci sırada olması gerekirken altıncı sıraya gerilemiĢ fakat son sıralara inmemiĢtir. Yani ne nüfus tek baĢına etkilidir nede mekânın özel konumu tek baĢına etkilidir hepsi bir arada olması gerekir. Bu durumu Dvidson Mağdur, Suçlu, Yer, Yasa kavramlarıyla açıklamıĢ hepsi aynı anda aynı mekanda olmadığı takdirde suç gerçekleĢmez demiĢtir. 50 Burgess Ernest W, "The Growth Of The City: An Ġntroduction To A Research Project." Urban Ecology. Springer, Boston, Ma, (2008). S.73. 71 Harita 4: Açıktan Hırsızlık Suçunun Mahallelere Dağılımı. Kaynak: Emniyet Jandarma ve TÜĠK Verilerinden Derlenerek HazırlanmıĢtır (2015- 2018). Tablo 26: Açıktan Hırsızlık Suçunun Nüfus Ġle KarĢılaĢtırılması. Mahallelerin Suç Ve Nüfus KarĢılaĢtırması En Çok Suç Olan On Mahalle En Az Suç Olan On Mahalle Nüfus sıralaması Suç sıralaması Nüfus sıralaması Suç Sıralaması Ġhsaniye Görükle Güngören Karacaoba Konak Üçevler Büyükbalıklı Büyükbalıklı Üçevler Dumlupınar Atlas Güngören Dumlupınar Ġhsaniye Gölyazı Kadriye Görükle Çalı Gökçe Fadıllı BeĢevler Konak Ayvaköy Ġnegazi Fethiye Odunluk Fadıllı KuruçeĢme Yüzüncüyıl Fethiye Üçpınar Ayvaköy AltınĢehir Çumhuriyet Ġnegazi Badırga 23.Nisan Ertuğrul Kadriye Çaylı Kaynak: Emniyet ve Jandarma Verileri (2015-2018 ). 72 Tablo 27:Açıktan Hırsızlık Suçu Mahallelere Dağılımı. Açıktan Hırsızlık Suç Suç Suç Mahalle Mahalle Mahalle sayısı sayısı sayısı Görükle 240 Kızılcıklı 36 Konaklı 5 Üçevler 161 Çamlıca 36 Gölyazı 4 Dumlupınar 147 Özlüce 24 KorubaĢı 4 Ġhsaniye 123 23Nisan 23 Maksempınarı 4 Çalı 123 Karaman 22 Dağyenice 3 Konak 120 Kültür 21 BaĢköy 3 Odunluk 107 Balkan 21 Atlas 2 Fethiye 93 Yolçatı 20 Unçukuru 2 Çumhuriyet 72 GümüĢtepe 20 Üçpınar 2 Ertuğrul 66 Tahtalı 19 Gökçe 2 Demirci 66 29Ekim 19 Karacaoba 2 BeĢevler 65 19Mayıs 18 Büyükbalıklı 2 Ataevler 56 Yaylacık 16 Güngören 1 Aladdinbey 51 KurtuluĢ 16 Kadriye 1 Akçalar 50 30Ağustos 16 Fadıllı 1 AltınĢehir 47 Doğanköy 14 Ġnegazi 0 BarıĢ 44 Hasanağa 13 KuruçeĢme 0 MinareliçavuĢ 43 Ahmetyesevi 13 Ayvaköy 0 Balat 42 Ürünlü 10 Badırga 0 100. Yıl 41 Çatalağıl 10 Çaylı 0 Esentepe 41 Ġrfaniye 6 Toplam 2296 Kayapa 38 IĢıktepe 5 Kaynak: Emniyet ve Jandarma Verileri (2015-2018). Ġkinci sırada yer alan Üçevler Mahallesinin ardından Ġhsaniye, Konak, BeĢevler Mahallelerinin kenar kuĢağında bu bölgenin göz sayısı ve yoğunluğun azaldığı ayrıca yeni yapılaĢmanın olduğu bir mahalledir. Açıktan Hırsızlık konusunu mekânda inceledikten sonra zamanda da incelemek doğru olacaktır. Günlere göre yapılan değerlendirmede açıktan hırsızlık için değiĢik sonuçlar çıkmıĢtır Pazar günü en dip noktayı gören suç sayısı pazartesi günü zirve yapmaktadır. Pazar günü olan düĢüsün anlamlı bir sebebi bulunamamakla beraber iĢyerlerinin pazar günü kapalı olması 73 olabilir. ġayet bu görüĢü pazartesi günü alınan müracaatların fazla olması destekler niteliktedir. Grafik 13: Açıktan Hırsızlık Suçunun Günlere Dağılımı. Suç Sayısı 500 400 300 200 100 0 PAZAR PAZARTESİ SALI ÇARŞAMBA PERŞEMBE CUMA CUMARTESİ Kaynak: Emniyet Jandarma ve TÜĠK Verilerinden Derlenerek HazırlanmıĢtır(2015- 2018). Açıktan hırsızlık suçunun aylara dağılımına baktığımızda mart ayında zirveyi gördüğünü nisan ve temmuz ağustos aylarında düĢüĢe geçtiğini söylemek mümkündür. Yaz aylarındaki bu düĢüĢ daha önce de söylediğimiz yazın Ģahsa karĢı suçlar kıĢın mala karĢı suçlar artar hipotezini desteklemektedir. Fakat ocak ayında ciddi bir düĢüĢ yaĢanmaktadır. Grafik 14: Açıktan Hırsızlık Suçunun Aylara Dağılımı. 300 Suç Sayısı 250 200 150 100 50 0 Kaynak: Emniyet ve Jandarma Verilerinden Derlenerek HazırlanmıĢtır(2015-2018). Açıktan hırsızlık ekim kasım aralık ve mart aylarında zirve yapmaktadır. Normal Ģartlar altında inĢaat iĢçileri kıĢ aylarında havanın yağıĢlı ve yağmurlu olması sebebiyle evlerinde vakit geçirir. Aynı sebepten dolayıdır ki hava muhalefeti inĢaatlardaki faaliyetlerin yaza göre azaltmaktadır. Durum böyle olunca yarım kalan inĢaatlardan demir ve kablolar çalınır. Ayrıca hava Ģartları inĢaat sayısını da azaltır ve hedef sayısı azaldığından ocak ayında hırsızlık dip noktayı görür. Yaz ortasında haziran ayında 74 meydana gelen yükseliĢ anlamlı olmamakla beraber hemen hemen kıĢ ortalamasını yakalamaktadır. Neticede mevsimler ile açıktan hırsızlık arasında bariz bir iliĢki görülememiĢtir. Açıktan hırsızlık en fazla inĢaattan olsa da sadece inĢaatta oluyor gibi düĢünmemek lazım. Dükkânın önüne tanıtım için konulan eĢyalar, pazarda açıkta bırakılan malzemeler, ev taĢınırken kısa süreliğine sokakta bırakılan eĢyalar, tarım mevsiminde tarlaya getirilip geri getirilmeyen gereçler, gübreler vs. sayıyı arttırmak kolaydır. Fakat verdiğimiz örneklerden görüldüğü üzere açıktan hırsızlık suçunu yankesicilik ve kapkaç olayından ayırmak gerekir yankesicilik ve kapkaç suçlarında suçlu ve mağdur yan yanadır. Açıktan hırsızlık suçunda ise genel olarak suçluyu mağdur görmemektedir. Konumuzla alakası ise Ģudur: açıktan hırsızlık daha çok kiĢilerin yoğun olmadığı yerlerde meydana gelirken, yankesicilik ve kapkaç gibi suçlar ise kiĢilerin yoğun olduğu yerlerde meydana gelir. Yani hırsızlığın türüne göre suç mekân seçer. Açıktan hırsızlığın gün içinde dağılımı gösterilmiĢtir. Açıktan hırsızlık en fazla olduğu saatler 08.00 ile 20.00 saatleri arasındadır. Gün içinde düĢüĢler olsa da en az olduğu saatler 00.00 ile 08.00 saatleri arasıdır. Grafik 15: Açıktan Hırsızlık Suçunun Saatlere Dağılımı. SUÇ SAYISI 300 250 200 150 100 50 0 Kaynak: Emniyet ve Jandarma Verilerinden Derlenerek HazırlanmıĢtır (2015-2018). 3.2.1.3. ĠĢ Yerinden Hırsızlık Eczane, fabrika vs. gibi iĢyerlerinden meydana gelen hırsızlık türüdür. ĠĢyerinden hırsızlık suçu hırsızlık türleri içinde en fazla iĢlenen üçüncü suçtur. 2015 ile 2018 yılları arasında Nilüfer ilçesinde 2092 kere iĢlenmiĢtir. En fazla iĢlendiği yıl 623 suçla 2017 yılı en az iĢlendiği yıl 377 suç ile 2015 yılıdır. 75 00:00 01:00 02:00 03:00 04:00 05:00 06:00 07:00 08:00 09:00 10:00 11:00 12:00 13:00 14:00 15:00 16:00 17:00 18:00 19:00 20:00 21:00 22:00 23:00 Grafik 16:ĠĢ Yerinden Hırsızlık Suçunun Yıllara Dağılımı. 800 Suç Sayısı 600 400 200 0 2015 2016 2017 2018 Kaynak: Emniyet ve Jandarma Verilerinden Derlenerek HazırlanmıĢtır (2015-2018). Veriler incelendiğinde 2017 yılında iĢ yerinden hırsızlık suçunun zirve yaptığı görülür. En az olduğu yıl 2015 yılıdır. Verilerde en çok dikkat çeken konu neden 2017 yılının sayıları 2018 yılının sayılarından daha çok olduğudur. Anlamlı bir sonuca varılamamıĢtır. Sanayi kuruluĢları ve iĢyeri sayısı diğer mahallelerden az olduğu halde Üçevler Mahallesi iĢyerinden hırsızlık suçunda bütün mahalleleri geride bırakmıĢtır. Bu durum çeliĢkili bir durumdur ancak sebebi Ģudur: Nilüfer‟deki sanayi sitelerinin birçoğu organize sanayi sitesidir. Vardiya çoğunlukla devam eder. Üçevler Mahallesinde sanayi sitesi organize değildir, vardiya geceleri devam etmez, küçük iĢletmelerin bekçisi, kamerası, köpeği çoğunlukla bulunmaz, fakat organize sanayi alanlarında bulunur. Yukardaki sebepten dolayı genellikle ilk sırada olan Görükle Mahallesi iĢ yerinden hırsızlık suçunda ilk sırada yer almamıĢ altıncı sıraya gerilemiĢtir. Çünkü iĢletmeler daha kurumsal ve organize sanayi olduğu yerlerdir. GörüĢü destekleyen bir diğer parametre ise 2018 yılında Odunluk Mahallesinde 72 ayrı iĢyerinden suç iĢlenmesidir. Odunluk Mahallesinde iĢletmeler gece vardiyası olmayan dükkân tipi iĢletmelerdir. Bu sayı Nilüferin tüm mahallelerinde bir yılda iĢlenen en fazla iĢyerinden hırsızlık suçudur. Mala karĢı iĢlenen suçlar içerisinde kentte ilk sırada evden hırsızlık yer alırken kırsalda ilk sırada iĢ yerinden hırsızlık suçu gelir bu durumun sebebi köydeki iĢ yerlerini gece saatlerinde gören göz sayısının az olması ve köylerin kenar kuĢağına kurulan sanayi kuruluĢlarıdır. Bu sanayii kuruluĢları ve sanayiye bağlı depolar geceleri faaliyette olmadığında korumadan yoksun kalırlar. 76 Harita 5: ĠĢ Yerinden Hırsızlık Suçunun Mahallelere Dağılımı. Kaynak: Emniyet Jandarma ve TÜĠK Verilerinden HazırlanmıĢtır (2015-2018). Tablo 28: ĠĢ Yerinden Hırsızlık Suçu Fazla Olan Mahalleler. Yıllar 2015 2016 2017 2018 Toplam Üçevler Mah. 43 32 45 54 174 Odunluk Mah. 22 21 47 72 162 Fethiye Mah. 23 37 30 19 109 Ġhsaniye Mah. 29 36 19 22 106 Konak Mah. 22 17 40 23 102 Görükle Mah. 12 23 33 27 95 BeĢevler Mah. 16 15 40 19 90 Alaadinbey Mah. 26 15 30 14 85 Çalı Mah. 14 16 31 24 85 Dumlupınar Mah. 9 22 24 15 70 Kaynak: Emniyet Verileri (2015-2018). Yukarıda yer alan 10 mahallenin ortak özelliği Nilüfer ilçesinin en fazla iĢ yerinde sahip mahalleleri olmasıdır. Dumlupınar, Alaadinbey Mahallesi ağırlıklı olarak sanayi kuruluĢlarının yoğun olduğu yerler olduğundan hırsızlık suçu fazla çıkmaktadır. Fakat geriye kalan mahalleler hem sanayi hem de merkezi iĢ alanı özelliği gösterir dükkândan hırsızlık suçlarına ev sahipliği yapar. Yani Dumlupınar ve Alaadinbey 77 Mahallelerinde mağdur fabrikalarken, diğer mahallelerde market eczane gibi iĢyerleridir. ĠĢ yerinden hırsızlık suçunun en az olduğu mahalleler takdir edersiniz ki köy niteliği taĢıyan iĢyeri sayısının az olduğu mahallelerdir. Üçpınar, Ayvaköy, KorubaĢı, Kadriye, Ġnegazi, Gölyazı Mahallelerinde beĢ yılda hiç iĢyerinden hırsızlık suçu iĢlenmemiĢtir. Kırsal kesimde meydana gelen iĢyerinden hırsızlıklar araĢtırıldığında daha çok köy bakkalından alınan ekonomik değeri fazla olamayan Ģeyler olduğu anlaĢılmıĢtır. KiĢi sayısına göre köylerde de iĢyerinden hırsızlık sayısı fazladır. Hatta kırsalda mala karĢı suçlar içinde ilk sırada iĢ yerinden hırsızlık gelir. 3.2.1.4. Motor ve Bisiklet Hırsızlığı Motosiklet ve bisiklet genellikle apartman boĢluğu ya da kapı önünden çalınır. Odunluk Mahallesi nüfus sıralamasında ilk ona girememesine rağmen motosiklet ve bisiklet hırsızlığında ilk sırayı almıĢtır. Tablo 29: Motosiklet Bisiklet Hırsızlığı Fazla Olan Mahalleler. Yıllar 2015 2016 2017 2018 Toplam Odunluk Mah. 20 22 30 54 128 Görükle Mah. 11 28 38 44 124 Ġhsaniye Mah. 23 23 44 26 119 Dumlupınar 9 27 21 30 87 Ertuğrul Mah. 11 2 31 24 71 Fethiye Mah. 16 14 16 8 55 Üçevler Mah. 7 10 16 15 50 Konak Mah. 6 11 15 16 48 Minareli Ç. 12 12 12 8 44 Ataevler Mah. 12 9 10 12 43 Kaynak: Emniyet Verileri (2015-2018). 78 Harita 6: Motosiklet ve Bisiklet Hırsızlığı Suçunun Mahallelere Dağılımı. Kaynak: Emniyet Jandarma ve TÜĠK. Verilerinden Derlenerek HazırlanmıĢtır (2015- 2018). 1892 suç sayısıyla tüm mala karĢı suçlar içerisinde dördüncü sırayı alan motosiklet bisiklet hırsızlığı, dolandırıcılık, banka sistemleri aracılığıyla hırsızlık gibi suçları geride bırakmıĢtır. Grafik 17: Motosiklet Bisiklet Hırsızlığının Aylara Dağılımı. 120 Suç Sayısı 100 80 60 40 20 0 Kaynak: Emniyet ve Jandarma Verilerinden Derlenerek HazırlanmıĢtır (2015-2018). 79 Motosiklet ve bisiklet hırsızlığı aralık ve ocak aylarında dip noktayı görmüĢ eylül, ekim, kasım aylarında zirveye çıkmıĢtır. Eylül ayında o kadar suç iĢlenmiĢtir ki nisan, aralık, ocak aylarının toplamı eylül ayını ancak yakalar. Motosiklet hırsızlığının gün içinde meydana geldiği saatlere bakıldığında 17.00 ile 24.00 arasında ağırlık kazandığını diğer saatlerde pek tutarlı bir dağılımın olmadığı görülür. Grafik 18:Motosiklet ve Bisiklet Hırsızlığının Saatleri Dağılımı. 30 Suç Sayısı 25 20 15 10 5 0 Kaynak: Emniyet ve Jandarma Verilerinden Derlenerek HazırlanmıĢtır (2015-2018). 3.2.1.5. Otomobilden Hırsızlık Otomobiller hayatımızın ayrılmaz birer parçası haline gelmiĢtir. Hal böyle olunca otomobil ve otomobilden hırsızlık olayları artmıĢtır. Emniyet ve jandarma verileri depolarken oto hırsızlığı ve otodan hırsızlık olarak adlandırdığından biz de çalıĢmamızda bu Ģekilde adlandıracağız. 2015 yılından 2018 yılına kadar beĢ yıllık sürede Nilüfer de 1141 otodan hırsızlık suçu meydana gelmiĢtir. Ġlk sırada 437 suç ile 2017 yılı ikinci sırada 268 suç ile 2018 yılı yer almıĢtır. Tablo 30: Otomobilden Hırsızlık Suçlarının Yıllara Dağılımı. Yıllar 2015 2016 2017 2018 Toplam Otomobilden 158 220 437 268 1083 Hırsızlık Kaynak: Emniyet ve Jandarma Verileri (2015-2018). Mahalle bazında baktığımızda en çok otodan hırsızlık meydana gelen on mahalle Ģu Ģekildedir. 80 00:00 01:00 02:00 03:00 04:00 05:00 06:00 07:00 08:00 09:00 10:00 11:00 12:00 13:00 14:00 15:00 16:00 17:00 18:00 19:00 20:00 21:00 22:00 23:00 Tablo 31: Otodan Hırsızlık Suçunun En Çok ĠĢlendiği On Mahalle. Yıllar 2015 2016 2017 2018 Toplam Odunluk Mah. 22 21 47 72 162 Üçevler Mah. 9 21 52 55 137 Dumlupınar 4 31 43 13 91 BeĢevler Mah. 4 16 47 17 84 Konak Mah. 6 18 32 21 77 Görükle Mah. 4 8 28 22 62 Ġhsaniye Mah. 9 16 22 12 59 Esentepe Mah. 17 16 18 6 57 Cumhuriyet Mah. 13 12 17 5 47 Çamlıca Mah. 4 24 4 32 808 Kaynak: Emniyet ve Jandarma Verileri (2015-2018). Otodan hırsızlık suçunu kırsal kesim ve Ģehir olarak ayrı ayrı baktığımızda kırsal kesimde jandarmadan alınan veriler incelendiğinde 20 mahallede beĢ yıl içerisinde 16 tane otomobilden hırsızlık meydana gelmiĢtir. Polis bölgesinden alınan verilerde de 44 mahallenin tamamında otodan hırsızlık suçu 10 mahallede yoğun olarak yaĢanmıĢ bu 10 mahallenin beĢ yıllık toplam sayısı 808‟ü bulmuĢtur. Harita 7: Otomobilden Hırsızlık Suçunun Mahallelere Dağılımı. Kaynak: Emniyet Jandarma ve TÜĠK Verilerinden Derlenerek HazırlanmıĢtır(2015- 2018). 81 Odunluk Mahallesi bisiklet motosiklet hırsızlığı, otodan hırsızlık gibi suçlarda ilk sırada olmasına ĢaĢırmamak gerekiyor genel itibariyle Nilüfer Ġlçesinin en hareketli bölgesidir. ġöyle bir ifade kullanmak da yanlıĢ olmayacaktır. Nilüfer ilçesinde herhangi bir mahallede yaĢayan bir vatandaĢ bir ay içerisinde mutlak suretle Odunluk Mahallesini ziyaret etmiĢtir. Çünkü Odunluk Mahallesi bünyesinde Carrefoursa, Sur Yapı gibi alıĢveriĢ merkezlerinin yanında özel hastaneler, oteller ve plazalara ev sahipliği yapar. Otomobilden hırsızlık suçu gün içerisinde bütün saat aralıklarında gerçekleĢmiĢ olmakla beraber sabah saat 18.00 ile 21.00 arasında en fazla iĢlenmiĢtir. En fazla suç olan saat 19.00 en az suç olan saat 23.00 çıkmıĢtır. Saatler arasında düzensiz dağılım vardır. Grafik 19: Otomobilden Hırsızlık Suçunun Saatlere Dağılımı. 30 Suç Sayısı 25 20 15 10 5 0 Kaynak: Emniyet ve Jandarma Verilerinden Derlenerek HazırlanmıĢtır(2015-2018). 3.2.1.6. Otomobil Hırsızlığı Nilüfer ilçesi dâhilinde beĢ yılda toplam 432 otomobil çalınmıĢtır. Polislerle yaptığımız mülakatlar neticesinde çalınan otomobillerin genellikle modeli düĢük araçlar olduğu ve araçların düz kontak diye tabir edilen yöntemle çalındığı anlaĢılmıĢtır. Devamında modeli yüksek olan araçların ise bilgisayar kullanılarak çalıĢtırılabileceği bu yöntemi de Nilüfer ilçesinde kullanabilen hırsıza rastlamadıklarını söylemiĢlerdir. Fakat evden önce aracın anahtarını çalıp ardından lüks aracı da çalabildiklerini söylemiĢlerdir. En fazla iĢlendiği mahalleler Üçevler, Görükle, Dumlupınar, BeĢevler, Fethiye, Cumhuriyet, Çalı, Ġhsaniye, Ataevler, Karaman mahallelerdir. Bazı mahallelerde ise bu sayı beĢ yıl geçmesine rağmen sıfırdır. Bu mahallelerimiz Atlas, Ġzegazi, Kadriye, KorubaĢı gibi mahallelerdir. 82 00:00 01:00 02:00 03:00 04:00 05:00 06:00 07:00 08:00 09:00 10:00 11:00 12:00 13:00 14:00 15:00 16:00 17:00 18:00 19:00 20:00 21:00 22:00 23:00 Tablo 32:Otomobil Hırsızlığının En Fazla ĠĢlendiği On Mahalle. Yıllar 2015 2016 2017 2018 Toplam Üçevler Mah. 3 9 21 36 69 Görükle Mah. 4 13 9 21 47 Dumlupınar Mah. 2 5 11 15 33 Beşevler Mah. 4 1 5 11 21 Fethiye Mah. 3 2 6 7 18 Cumhuriyet Mah. 2 6 5 5 18 Çalı Mah. 1 0 6 11 18 İhsaniye Mah. 3 3 2 5 13 Ataevler Mah. 5 3 2 3 13 Karaman Mah. 1 2 3 6 12 Kaynak: Emniyet ve Jandarma Verileri (2015-2018 ). Harita 8: Otomobil Hırsızlığının Mahallelere Dağılımı. Kaynak: Emniyet Jandarma ve TÜĠK Verilerinden Derlenerek HazırlanmıĢtır(2015- 2018). Otomobil hırsızlığı 2015 yılından 2018 yılına kadar düzenli olarak artmıĢtır. 2018 yılında zirveyi yakalamıĢtır. 83 Grafik 20: Otomobil Hırsızlığının Yıllara Göre Dağılımı. 200 150 100 Suç Sayısı 50 0 2015 2016 2017 2018 Kaynak: Emniyet ve Jandarma Verilerinden Derlenerek HazırlanmıĢtır (2015-2018). Otomobil hırsızlığı kırsal kesimde hemen hemen hiç iĢlenmemiĢtir demek doğru olacaktır. Otomobil hırsızlığı kente özgü suçtur ibaresini kullanmak doğru olacaktır. Nilüferin kırsal kesiminde otomobil hırsızlığı yok denecek kadar azdır. 3.2.1.7.Yankesicilik Kapkaç, Yağma, Yankesicilik suçlarıyla ilgili kısa bir açıklama yapmak doğru olacaktır. ġahısların üzerindeki para ya da değerli eĢyalarının el çabukluğuyla çalınması olayına yankesicilik denir. BaĢkasına ait bir malı zorla Ģiddet kullanarak alınması olayına ise yağma denir. Yağmanın kapkaçtan farkı mağdurun karĢı koyması durumunda zorla güç kullanarak mağdurdan alınması olayı yağmadır. Örneğin kiĢinin elinden çantasını ani çeviklik ile çekilip mağdur karĢı koyamadan suçlunun koĢarak ilerlenmesi olayı kapkaçtır. Mağdurun çantasını kurtarmak için çantasına asılması ve bunun üzerine yerde sürüklenmesi olayı yağmadır. Eğer ki çantasından el çabukluğuyla bir Ģey çaldıysa olay yankesiciliktir. Yankesicilik Ģehre özgü bir suçtur ibaresini rahatlıkla kullanabiliriz. Çünkü Nilüferin kırsal kesiminde köy niteliği taĢıyan 20 mahallesinde beĢ yılda hiç yankesicilik görülmemiĢtir. ġehirde ise yine birçok mahallede yok denecek kadar az olmakla beraber nüfusun yoğun ve kalabalık olduğu mahallelerde suç görülür. BeĢ yılda toplam 207 yankesicilik suçu meydana gelmiĢ bunların 76‟sı 2015 yılında 51‟i 2016 yılında 61‟i 2017 yılında 38‟i 2018 yılında 11 yankesicilik meydana gelmiĢtir. Teknik bir hırsızlık türü olduğundan çok fazla olan bir hırsızlık türü değildir. “Nüfus ve Yoğunluk arttıkça yankesicilik artar” diye bir teori ortaya atsak teorimizi nasıl test ederiz ilk olarak nüfusla karĢılaĢtırdığımız zaman en çok yankesicilik 84 suçu iĢlenen on mahallemiz ile nüfusu en fazla olan on mahalleyi karĢılaĢtırdık. Nüfusu en fazla olan mahallenin yedi tanesi yankesicilik suçunun en yoğun olduğu mahalleler çıktı. Nüfus tek baĢına etkilidir demek yeterli değildir nüfus ve nüfus yoğunluğunun en fazla olduğu yerler yankesiciliğin en fazla olduğu yerlerdir. Örneğin Odunluk Mahallesi nüfusu en fazla olan on mahalle arasında olmamasına rağmen alıĢveriĢ merkezleri ve metrolarda yoğun nüfusun bir arada bulunmasına imkân tanır. Yoğun nüfusa bağlı olarak üçüncü sırada yerini almıĢtır. Teoriyi test etmenin bir diğer yöntemi ise nüfusu fazla fakat nüfus yoğunluğu az olan mahallelere bakmaktır. 100. Yıl, AltınĢehir ve 23 Nisan Mahalleleri nüfus olarak ilk on içerisinde fakat nüfus yoğunluğunun fazla olmadığı mahallelerdir. Bu nedenle yankesicilik sıralamasına girememiĢlerdir. Nüfus yoğunluğu suçu tetiklemiĢtir. Daha önce de söylediğimiz üzere arazi kullanım yapısı değiĢtikçe suç ve suçlu Ģekil değiĢtirir. Tablo 33: Yankesicilik ve Nüfus KarĢılaĢtırması. En çok Yankesicilik ĠĢlenen Mah. Sıralaması Nüfus Sıralaması Ġhsaniye Mah. Ġhsaniye Mah. Konak Mah. Konak Mah. Odunluk Mah. Üçevler Mah. Görükle Mah. Dumlupınar Mah. Ataevler Mah. Görükle Mah. Cumhuriyet Mah. BeĢevler Mah. Dumlupınar Mah. Fethiye Mah. Fethiye Mah. 100. Yıl Mah. BeĢevler Mah. Altınsehir Mah. Üçevler Mah. 23 Nisan Mah. Kaynak: TÜĠK, Emniyet ve Jandarma Verileri (2015-2018). Pazar yerleri, sinema, tiyatro, metro, futbol maçları gibi etkinlikler yankesicilik suçunu arttırır. Çünkü metre kareye düĢen insan sayısı artar. Mahallelere yankesicilik suçunun dağılımına baktığımız zaman Ġhsaniye, Konak, ve Odunluk Mahallelerinin ilk üçte olduğunu görüyoruz bu üç mahallenin hepsi birbirine sınırdır ve üçünün ortak yanı Nilüferin merkezi iĢ alanı olmalarıdır. Ġhsaniye Mahallesinin diğer iki mahalleden farkı belediye binaları, devlet daireleri, bankalar gibi birçok kamu kurum kuruluĢuna ev sahipliği yapmasıdır. Ayrıca Fatih Sultan Mehmet Bulvarının bir yarısı Ġhsaniye Mahallesinin sınırları içerisinde 85 kalır ve günün 24 saati yoğunluğunu korur. En fazla yankesicilik olan mahalleler metro hattı üzerindedir. Harita 9: Yankesicilik Suçunun Mahallelere Dağılımı. Kaynak: Emniyet Jandarma ve TÜĠK Verileri Derlenerek HazırlanmıĢtır(2015-2018). Grafik 21: Yankesicilik Suçunun En Çok ĠĢlendiği Mahalleler. 70 Suç Sayısı 60 50 40 30 20 10 0 Kaynak: Emniyet ve Jandarma Verilerinden Derlenerek HazırlanmıĢtır (2015-2018). 86 3.2.1.8. Yağma (Gasp) Yukarıda bahsettiğimiz üzere baĢkasına ait bir malı zorla Ģiddet kullanarak alınması olayına yağma denir. Yağmanın kapkaçtan farkı mağdurun karĢı koyması durumunda zorla güç kullanarak mağdurdan alınması olayıdır. Kapkaç olayında mağdur suçluyu görür fakat güç kullanmasına fırsat olmadan suçlu olay yerinden uzaklaĢır. Arbede varsa suçun ismi yağmadır. Yankesicilik durumunda mağdur olayın farkına sonradan varır. Yağma ve Kapkaç suçları diğer hırsızlık suçlarından farklı olarak saatlerini kesin ve nettir. Çünkü suçlu ve mağdur karĢı karĢıya gelir. Evden, iĢyerinden, otodan hırsızlık suçlarında hırsız suçüstü yakalanmadığı takdirde saatini net olarak bilemeyeceğimizi daha önceden söylemiĢtik. Nilüfer ilçemizde beĢ yıl içerisinde ( 2015-2018) 212 ayrı gasp olayı yaĢanmıĢ bunların 207 si polis bölgesinde yani Ģehirde yaĢanmıĢtır. 20 köyde beĢ yıl içerisinde 5 yağma olayı meydana gelmiĢtir. Bu 2012 suçun da 130 tanesi on mahallede meydana gelmiĢtir. Bu on mahalle diğer hırsızlık olaylarının en fazla olduğu mahallelerdir. Fakat Yankesicilik suçunda Ġhsaniye Mahallesinin sivrilmesi gibi yağma olayında da Görükle Mahallesi sivrilmiĢtir. Görükle Mahallesinde 32 ayrı yağma olayı meydana gelmiĢtir. Ardından komĢusu Dumlupınar Mahallesi ikinci sırada yerini almıĢtır. Tablo 34: Yağma Suçunun Yıllara Dağılımı. Yıllar 2015 2016 2017 2018 Toplam Görükle Mah. 2 12 13 5 32 Dumlupınar Mah. 0 9 4 7 20 Çamlıca Mah. 5 2 3 4 14 Fethiye Mah 3 1 5 3 12 Üçevler Mah. 1 4 4 3 12 Ġhsaniye Mah. 3 1 1 2 7 Odunluk Mah. 3 1 0 2 6 BeĢevler Mah. 1 1 1 3 6 Ataevler Mah. 0 2 0 4 6 Konak Mah. 1 0 1 4 6 122 Kaynak: Emniyet ve Jandarma Verileri (2015-2018). 87 Harita 10: Yağma Suçunun Mahallelere Dağılımı. Kaynak: Emniyet Jandarma ve TÜĠK Verilerinden Derlenerek HazırlanmıĢtır (2015- 2018). Nilüfer ilçesindeki yağma suçlarının beĢ yıllık toplamının aylara bölünüĢ Ģeklinde baktığımız zaman ocaktan marta kadar düĢüĢ olduğu mayıs ve haziran ayında artarak ortalamanın üstüne çıktığı, temmuz ayında en düĢük noktayı gördükten sonra kaĢımak kadar yükselip kasım ayında zirve yaptığı görülmüĢtür. Grafik 22: Yağma Suçunun Aylara Dağılımı. 30 Suç Sayısı 25 20 15 10 5 0 Kaynak: Emniyet ve Jandarma Verilerinden Derlenerek HazırlanmıĢtır (2015-2018). 88 Yağma suçu mala karĢı suç olarak görülse de mağdur da çoğunlukla yaralandığı için kasten yaralama suçu da yağma suçuyla beraber iĢlenir. 3.2.1.9.Kapkaç Kapkaç suçu mağdurun karĢılık vermesine fırsat vermeden çevik bir Ģekilde eĢyasının ya da parasının çalınması olayıdır. Ülkemizde 2000‟li yıllarda hemen hemen her gün televizyonlarda kapkaç olayları izlemekteydik. Ardından kapkaç olayının cezası arttırılmıĢ, düz hırsızlık olarak değil de nitelikli hırsızlıklar arasına sokulmuĢtur. Bu değiĢiklik kapkaç sayısını kademeli olarak azaltmıĢ hatta bitme noktasına getirmiĢtir. Öyle ki sadece 2005 yılında Nilüferde 9 kapkaç olayı 2006 yılında 11 kapkaç olayı olmuĢken 2015 yılı ile 2018 yılına kadar sadece 13 kapkaç olayı yaĢanmıĢtır. BeĢ yılda 13 kapkaç olayı yaĢanmıĢtır. Fakat 2017 yılında diğer yıllara oranla çok sayıda kapkaç suçunun iĢlendiğini görmek mümkündür. Bu düĢüĢ sadece Nilüfer ilçesine has bir durum değildir. Bursa‟nın diğer merkez ilçelerine baktığımızda diğer ilçelerde de anlamlı bir düĢüĢ yaĢandığını görmekteyiz. Harita 11: Kapkaç Suçunun Mahallelere Dağılımı. Kaynak: Emniyet Jandarma ve TÜĠK Verilerinden Derlenerek HazırlanmıĢtır (2015- 2018). 89 2015 yılında 2, 2016 yılında 3, 2017 yılında 8, 2018‟de 0 kapkaç olayı meydana gelmiĢtir. Grafik 23: Kapkaç Suçunun Yıllara Dağılımı. 10 Suç Sayısı 8 6 4 2 0 2015 2016 2017 2018 Kaynak: Emniyet ve Jandarma Verilerinden Derlenerek HazırlanmıĢtır ( 2015-2018). Kapkaç olaylarının mahallelere dağılımı Ģu Ģekildedir: Fethiye 4, Görükle 3, Üçevler 2, Odunluk 1, Konak 1,Ġhsaniye 1, Kültür 1 olmak üzere en fazla kapkaç olayı Fethiye Mahallesinde gerçekleĢmiĢtir. Kapkaç suçunun aylara dağılımına baktığımız zaman nisan ayında üç suç iĢlenmiĢ ocak ve Ģubat aylarında ikiĢer suç iĢlenmiĢ, mart, mayıs, haziran, temmuz, ağustos, eylül aylarında birer suç iĢlenmiĢ diğer aylarda kapkaç suçuna rastlanmamıĢtır. Grafik 24: Kapkaç Suçunun Aylara Dağılımı. 3,5 Suç Sayısı 3 2,5 2 1,5 1 0,5 0 Kaynak: Emniyet ve Jandarma Verilerinden Derlenerek HazırlanmıĢtır (2015-2018). 3.2.1.10.Banka Sistemleri Aracılığıyla Hırsızlık Öncelikle banka sistemleri aracılığı ile hırsızlık dolandırıcılık değildir. Banka sistemleri aracılığı tıpkı kapı açık kalınca evden hırsızlık olması gibi internetten yapılan banka sistemlerindeki açıklık yüzünden ya da Ģifrelerin kaptırılması yüzünden paranın 90 hesabından çalınması olayıdır. Dolandırıcılık olaylarında vaat vardır. Mesela market çeki kazanacaksınız yüz lira yatırın. Mesela terör örgütünden dosyanız var biz dosyanızı yok edeceğiz para yollayın gibi. Mağdur kendi eliyle suçluya inanarak parayı yollaması olayı dolandırıcılıktır. Fakat kredi kartınız ile alıĢveriĢ yaparken sitenin Ģifrenizi kaydetmesi ve bunun üzerine hesabınızdan paranızın alınması banka sistemleri aracılığıyla hırsızlıktır. Kapkaç suçu için tamamen bitme noktasına geldiğini giderek azalma eğilimi olduğunu söylemiĢtik, banka sistemleri aracılığıyla hırsızlık suçu için durum tam tersidir. Giderek artma eğilimindedir. Çünkü insanlar artık parayı tamamen banka hesaplarında saklamakta ve paraya ihtiyaç duyduklarında maaĢ ya da kredi kartlarını kullanmaktadır. Tablo 35: Banka Sistemleri Aracılığıyla Hırsızlık Suçunun Yıllara Dağılımı. Yıllar 2015 2016 2017 2018 Banka Sistemleri Aracılığıyla. 18 19 19 18 Hırsızlık Kaynak: Emniyet ve Jandarma Verileri (2015-2018). Banka sistemleri üzerinden yapılan hırsızlık mahalle olarak dağılımına baktığımızda Ģu özelliğe göre hırsızlık Ģu noktada artmıĢ diyebileceğimiz bir ölçüt yoktur. Çünkü mağdurla suçlu bir fiziki mekâna ihtiyaç duymaz daha önceki suç türlerinde ilk sıralarda karĢımıza çıkmayan birçok mahalle banka sistemleri aracılığıyla hırsızlık suçunda sıralamada yer almıĢtır. Tablo 36: Banka Sistemleri Aracılığıyla Hırsızlık Suçunun Mahallelere Dağılımı. Yıllar 2015 2016 2017 2018 Toplam Çamlıca Mah. 1 2 3 5 18 Görükle Mah. 2 2 0 1 10 Dumlupınar Mah. 1 1 2 1 10 Cumhuriyet Mah. 1 2 0 2 10 Ġhsaniye Mah. 0 3 1 1 5 Ertuğrul Mah. 2 2 1 0 5 Esentepe Mah. 0 2 1 2 5 BarıĢ Mah. 2 0 1 1 4 Fethiye Mah. 1 0 0 1 4 Konak Mah. 0 1 2 0 3 Kaynak: Emniyet ve Jandarma Verileri (2015-2018). 91 Banka sistemleri aracılığıyla hırsızlık suçu belli fiziki özelliğinden dolayı belli mahallelerde toplanmıĢtır diyemeyiz çünkü internet üzerinden yapılıyor demiĢtik fakat haftanın günlerine baktığımız zaman dikkat çekici bir özellik gözümüze çarpar. Banka sistemleri aracılığıyla hırsızlık suçunda suçlu ile mağdur aynı mekânı kullanmaları Ģart değildir sanal âlem üzerinden bütün iĢlemler gerçekleĢebilir. Harita 12: Banka Sistemleri Aracılığıyla Hırsızlık Suçunun Mahallelere Dağılımı. Kaynak: Emniyet Jandarma ve TÜĠK Verilerinden Derlenerek HazırlanmıĢtır (2015- 2018). Hafta içi suç sayısı fazlayken hafta sonu daha azdır. Pazar gününe geldiğimizde yok denecek kadar azalır. Bunun tek sebebi olabilir. Hafta sonu bankacılık iĢlemlerinin yapılamıyor olması olduğu düĢünülmektedir. Fakat pazar günü sayı az bile olsa sıfır değildir bunun sebebi ise Ģifreler öğrenildikten sonra ya da kart ele geçirildikten sonra bankamatikten para çekilebilmesidir. 92 Tablo 37: Banka Sistemleri Aracılığıyla Hırsızlık Suçunun Günlerine Dağılımı. Suç Sayısı PAZARTESİ SALI ÇARŞAMBA PERŞEMBE CUMA CUMARTESİ PAZAR Kaynak: Emniyet ve Jandarma Verilerinden Derlenerek HazırlanmıĢtır (2015-2018). 3.2.1.11.Hayvan Hırsızlığı Ġnsan hayvan hırsızlığı kırsal kesim ve köylerde meydana gelir gibi bir düĢünceye olsa da Nilüferde hayvan hırsızlığı istatistiklere göre çoğunlukla polis bölgesinde (Ģehirlerde) meydana gelmiĢtir. Jandarma bölgesi olan yirmi mahallede (köy) beĢ yılda iki hayvan hırsızlığı olmuĢtur. Yani köylerde hayvan hırsızlığı yok denecek kadar azdır. Tamamen kentleĢmiĢ olan Ġhsaniye Mahallesinde de hiç hayvan hırsızlığı olmamıĢtır. O halde 94 hayvan hangi mahallelerden çalınmıĢtır? Hayvanlar geçiĢ bölgesi dediğimiz hem köy hayatına ev sahipliği yapan hem de ĢehirleĢen kenar kuĢaktaki mahallelerde meydana gelmiĢtir. Üçevler, Alaadinbey, Akçalar, Demirci, Dumlupınar, Görükle Mahalleleri Ģehir ve köy hayatını beraber barındıran mahallelerdir. Bu mahalleler tam anlamıyla Ģehir olduğunu ya da köy olduğunu söyleyemeyiz. Bu geçiĢ bölgesi olma özelliği bölgeye yabancı kiĢilerin giriĢini kolaylaĢtırıyor. Fakat köylerde durum daha katıdır yabancı bir insan gelmesi durumunda herkes tarafından fark edilir. Kaldı ki bu kiĢi bireysel olarak fark edilmezse bile hayvanı araca bindirmeye çalıĢtığı esnada mutlaka fark edilecektir. Fakat Görükle Mahallesinde üzerinden 15 dakikada bir dolmuĢ geçen sitelerin ve Ģehir hayatının olduğu Fevzi çakmak caddesinde birçok vatandaĢ hayvan beslemektedir. Haftanın günlerine göre hayvan hırsızlığına baktığımız zaman pazartesi ve salı günüleri hayvan hırsızlığı daha fazlayken en az olduğu gün çarĢamba günü olarak kayıtlara geçmiĢtir. 93 Grafik 25: Hayvan Hırsızlığı Suçunun Haftanın Günlerine Dağılımı. Suç Sayısı 16 14 12 10 8 6 4 2 0 Kaynak: Emniyet ve Jandarma Verilerinden Derlenerek HazırlanmıĢtır (2015-2018). Harita 13: Hayvan Hırsızlığının Mahallelere Dağılımı. Kaynak: Emniyet Jandarma ve TÜĠK Verilerinden Derlenerek HazırlanmıĢtır (2015- 2018). Yine Akçalar Mahallesi aslında köy hayatının yaĢandığı fakat hızlı kentleĢmenin köye hissedilmesiyle site ve Ģehir hayatının hızla köye yerleĢtiğini görürüz. Öyle ki kısmen köy özelliğini devam ettiren bu mahallede üç tane A101 üç tane Bim marketi bulunmaktadır. Sitelerin bahçesinde ineklerin otladığını rahatlıkla görebiliriz. Durum 94 böyle olunca köylü ile site sakinleri aynı ortamı paylaĢır. Suçlu bu karmaĢadan faydalanarak hayvanları çalabilir. Yukarıda saymıĢ olduğumuz sebepler nedeniyle nüfus sıralamasında en altta ve en üstte yer alan mahallelerde hayvan hırsızlığı ya hiç olmamıĢ ya da çok az olmuĢtur. Ara bölge olan geçiĢ bölgesi ve nüfusun da ortada olan mahalleler hayvan hırsızlığının en çok iĢlendiği mahalleler olmuĢtur. Bu noktada Burgess‟in Chicago kenti için yaptığı tanımlama akla gelir. “Burgess‟e göre yapılan araĢtırmaların, suçluluğun en yoğun olduğu bölgelerin, mobilitenin de en fazla olduğu bölgeler(bu bölgeler merkezi 51 çevreleyen geçiş bölgeleridir)” demiĢtir. Hayvan hırsızlığını Ģehrin kenar kesiminde arttıran bir diğer önemli faktör Ģehir için ihtiyaç duyulan yumurta, süt gibi ürünlerin üretimi için bölgeye kurulan iĢletmelerle de alakalı olduğu düĢünülür. Çünkü en fazla hayvan hırsızlığının olduğu Üçevler, Alaadinbey, Akçalar, Demirci, Dumlupınar, Görükle Mahalleleri bu tür iĢletmelerin en fazla olduğu mahallerdir. Hayvan hırsızlığı bahsinde AltınĢehir Mahallesi hayvan hırsızlığının ilk sırada olduğu mahalle olması Ģans eseri değildir. AltınĢehir Mahallesi hipodromun bulunduğu ve içerisinde ağırların olduğu çok sayıda at ve taya ev sahipliği yapar. Diğer bir konuysa her suç istatistiğe yansımıĢ mı yansımamıĢ mı sorunudur. Sayının köylerde az olması akla bütün suçlar için vatandaĢın adli birimlere baĢvurmadığını getirir. Bu durumu Madenüs ve ġengül Ģöyle ifade etmektedir: “Kentler ve kırsal bir bütün olarak ele alındığında ve resmi suç istatistiklerine bakıldığında gerçekten de kentlerde kırsala göre daha fazla suç olduğu görülmektedir. Ancak yukarıda da bahsedildiği gibi bu genelleme sadece resmi istatistikler üzerinden hareket etme gerçekte var olan kırsal suç olgusunun görmezden gelinmesine neden 52 olmaktadır”. Hırsızlık suçlarını ayın evreleriyle alakası olduğunu söyleyen Aksak ve ÇalıĢkan Ģu ifadeleri “gece saatlerinde işlenen hırsızlık suçlarının ayın evreleriyle ilişkili olduğu belirlenmiştir. Buna göre hırsızlık ayın dolunay safhasında diğer safhalara göre daha 51 Serkan Gölbaşı, Kentleşme Ve Suç ,1.b., İstanbul, On İki Levha Yayıncılık, 2008, s.77. 52 Murat Madenüs, Hasan Atakan Şengül, ‘’Kırsal Suça Eleştirel Bir Bakış: Kırsal Toplulukların Suçu Etkileyen Özellikleri’’ , Uluslararası Sosyal Araştırma Dergisi, C.12, S. 63, (2019), s.641 95 53 az kaydedilmiştir” kullanırlar. Nilüfer ilçesinde ayın evreleriyle hırsızlık arasında anlamlı bir bağlantı kurulamamıĢtır. Son olarak Ģunu da söylemek gerekir hayvan hırsızlığı sadece köyde olur diye düĢünmek mantık dıĢıdır. Ayrıca evcil kedi, köpek, kuĢ vs. gibi hayvanların son yıllarda evlerde besleniyor olması Ģehirlerde de hayvan hırsızlığı oranını arttırmıĢtır. Hırsızlık suçları hayvan hırsızlığı ile sona erer suç mala karĢı suçlardan olup ismi hırsızlık olmayan diğer suçları bu bölümden sonra ele alacağız. Bu suçlar yukarda bahsettiğimiz mala zarar verme, dolandırıcılık, güveni kötüye kullanma, hakkı olmayan yere tecavüz suçlarıdır. 53 Pervin Aksak, Vedat Çalışkan, “Çanakkale Kentinde Mala Karşı İşlenen Suçların Coğrafi Dağılış Özelliklerinin İncelenmesi(2007)”, Marmara Coğrafya Dergisi, İstanbul, C.0, S.22, (2010), s.271. 96 Tablo 38: Hayvan Hırsızlığının Nüfusa ve Mahallelere Göre Dağılımı. Nüfus Ve Hayvan Hırsızlığı KarĢılaĢtırması Mahalle Hay. Hırs. Nüfus Mahalle Hay. Hırs Nüfus Mahalle Hay. Hırs Nüfus Mahalle Hay. Hırs Nüfus Ġhsaniye 0 28190 Kültür 1 12449 Doğanköy 0 2085 Dağyenice 1 327 Konak 2 24308 Ataevler 0 12341 Yaylacık 4 2063 Çaylı 0 325 Üçevler 7 23674 Ertuğrul 1 12050 Kayapa 2 1827 Karacaoba 0 292 Dumlupınar 4 22520 BarıĢ 0 11657 Ürünlü 2 1699 KorubaĢı 0 289 Görükle 6 22496 Karaman 1 11132 Hasanağa 1 1535 BaĢköy 1 267 BeĢevler 1 22108 Balkan 2 10427 Gölyazı 1 1362 Maksempınarı 0 266 Fethiye 2 21031 Ahmetyesevi 0 6717 Tahtalı 1 1216 Unçukuru 1 256 100.Yıl 1 19619 Kızılcıklı 0 6656 GümüĢtepe 4 1215 Çatalağıl 0 198 AltınĢehir 10 18103 Odunluk 2 6461 Ġrfaniye 4 1146 Ġnegazi 0 161 23Nisan 0 16726 Akçalar 6 5524 Konaklı 0 1127 Ayvaköy 0 149 Çamlıca 1 16688 KurtuluĢ 3 5280 Alaaddinbey 6 823 Üçpınar 0 86 Cumhuriyet 1 16001 MinareliçavuĢ 3 4979 Güngören 0 505 KuruçeĢme 0 84 Balat 1 15550 Yolçatı 0 4526 Büyükbalıklı 0 455 Kadriye 0 83 29Ekim 0 14626 IĢıktepe 0 3823 Gökçe 0 437 Çalı 4 14236 19Mayıs 1 3255 Atlas 0 394 Esentepe 0 13227 30Ağustos 1 2938 Fadıllı 0 386 Demirci 5 12665 Özlüce 0 2559 Badırga 0 333 Toplam 94 484832 Kaynak: TÜĠK (2020), Emniyet ve Jandarma Verileri (2015-2018). 97 3.2.2.Mala Zarar Verme BaĢkasının malını tahrip etmek, bozmak, kirletmek, kullanılamaz Ģekle sokma olayına mala zarar verme denir. Bu mal taĢınır ya da taĢınamaz olmasının bir önemi yoktur. Sınırlılıklar bahsinde değindiğimiz üzere sahipli hayvanlara yapılan eziyet ceza kanunumuzda hayvanlarla ilgili adli bir madde olmadığından bu suç baĢlığı altında cezalandırılır. Hayvan sahipli değilse idari para cezası yazılır. Kısaca sahipli hayvanlara yapılan eziyet suçları da bu baĢlık altındadır. Nilüferde mala zarar verme suçu ağırlıklı olarak trafikte duran araca baĢka aracın zarar verip kaçması Ģeklinde meydana gelmiĢtir. Trafikte araçların çarpması bazen kasti olsa da genellikle taksirle (yanlıĢlıkla) meydana gelmiĢtir. Ve bu durum çoğunlukla trafiğin yoğun olduğu mahallelerde meydana gelmiĢtir. Bu yoğun mahalleler nüfusun en çok olduğu mahallelerdir bunların ilk on tanesi Ģu Ģekildedir. Nilüfer ilçesinde toplam 64 mahalle de toplam 1892 mala karĢı suç iĢlenmiĢ, bu mahallelerden on tanesinde toplam 1033 mala zarar verme suçu iĢlenmiĢtir. Bu mahalleler nüfusun ve hareketin en çok olduğu mahallelerdir. Bu on mahallede beĢ yılda en fazla mala zarar verme suçu iĢlenen yıl 276 suç ile 2017 yılıdır. Bir yılda bir mahallede en çok mala zarar verme suçu en fazla iĢlenen mahalle ise 55 suç ile Ġhsaniye Mahallesidir. Tablo 39: Nilüfer Ġlçesi Mala Zarar Verme Suçunun En Çok Olduğu On Mahalle. Yıllar 2015 2016 2017 2018 Toplam Ġhsaniye Mah. 55 30 39 35 159 Görükle Mah. 13 45 39 45 142 Dumlupınar Mah. 12 33 32 38 115 Fethiye Mah. 24 30 30 25 109 Üçevler Mah. 34 24 33 17 108 Konak Mah. 40 22 28 16 106 Odunluk Mah. 24 15 25 18 82 BeĢevler Mah. 29 14 20 15 78 Cumhuriyet Mah. 19 18 16 20 73 Karaman Mah. 16 14 14 17 61 266 245 276 246 1033 Kaynak: Emniyet ve Jandarma Verileri (2015-2018). 98 Harita 14: Mala Zarar Verme Suçunun Mahallelere Dağılımı. Kaynak: Emniyet Jandarma ve TÜĠK Verilerinden Derlenerek HazırlanmıĢtır (2015- 2018). Mala zarar verme suçu da hırsızlık gibi faili ilk etapta belli olmayan bir suçtur. Daha açık ifadeyle eğer ki malı zarar gören mağdur malının yanında olduğunda ve suçluyla anlaĢabilirse aralarında tutanak tutup olay yerinden ayrılırlar ve konu adli boyut kazanmaz. Fakat mala zarar veren olay yerinden ayrıldığı zaman mağdur zararını karĢılayacak kimseyi bulamaz ve en yakın karakola gider olay adli boyut kazanır. Mala zarar verme suçu Nilüferde en fazla araçların karıĢtığı suçlar olduğunu söyledik fakat zaman aralığına değinmedik mala zarar verme suçların % 75 gibi bir kısmı gündüz meydana geliĢtir. Bu durumun sebebi ise mesai giriĢ ve çıkısında yoğun trafik olduğu düĢünülmektedir. Mala zarar verme suçunun kayıt altına alınmıĢ en fazla suç olan saat 09.00 ve 22.00 saatidir. Bu saatler arası nüfusun ve trafiğin en hareketli olduğu saatlerdir. Gündüz vakti mala karĢı suçların gece vaktinden çok olduğu doğru olsa da gece vakti meydana gelen kazalar da fazladır. Çünkü evinde uyuyan insan sabah aracının, binasının ya da dükkânının baĢına gittiği zaman zarar gördüğünü öğrenir. 99 Durum böyle olunca veriler sabah saati kayda girer. Bu da saat dokuzda yığılma yapar. Mala zarar verme olayı en az gece gerçekleĢir ve 03.00 da en dip noktadadır. Grafik 26: Mala Zarar Verme Suçunun Saatlere Dağılımı. 25 Suç Sayısı 20 15 10 5 0 Kaynak: Emniyet ve Jandarma Verilerinden Derlenerek HazırlanmıĢtır (2015-2018). 3.2.3. Dolandırıcılık Türk Ceza Kanunu dolandırıcılık suçunu Ģu Ģekilde tanımlar: “Dolandırıcılık, hileli davranışlarla bir kimseyi aldatıp, onun veya başkasının zararına olarak, kişinin kendisine veya başkasına yarar sağlamasıdır”. Dolandırıcılık suçunda vaat vardır. Vaat yoluyla kiĢi ya da kiĢileri maddi zarara uğratır. Dolandırıcılık Ģehre özgü bir suç türüdür. Güveni kötüye kullanma suçu ile yakın olsalar da aralarındaki fark Ģudur. Güveni kötüye kullanma suçunda para, anahtar, maddi değeri olan bir eĢya vs. ikinci Ģahsa bilerek isteyerek teslim eder fakat teslim alan vakti geldiğinde bu eĢyayı geri vermez. Dolandırıcılık suçunda durum faklıdır. Mağdur bir hizmet almak, zor bir durumdan kurtulmak veya bir amaç uğruna para yatırır. Lakin o hizmete hiç ulaĢamaz. Örneğin bir arkadaĢınıza aracınızı ödünç verdiyseniz ve geri alamıyorsanız bu güveni kötüye kullanma sucudur. Fakat aracınızın üzerinde icra olduğunu ve bu icranın kaldırılması için para yatırmamız gerektiği söyleniyorsa bu dolandırıcılıktır. Dolandırıcılık suçu internet üzerinden ve yüz yüze olmak üzere iki Ģekilde meydana gelir. Nilüfer ilçesinde ağırlıklı olarak internet üzerinden meydana gelmiĢtir. Dolandırıcılık çağın hızlı yapısı gereği hızlı alıĢveriĢ, hızlı ticaret gibi faktörlerin hayatımızda önemli yer tutması ile artmıĢ ve her geçen gün de artarak devam etmektedir. Toplam 980 dolandırıcılık suçu gerçekleĢmiĢtir. Dolandırıcılık suçu en çok gerçekleĢtiği mahalleler Ģu Ģekildedir: Ġhsaniye 121, Görükle 84, Üçevler 76, BeĢevler 100 00:00 01:00 02:00 03:00 04:00 05:00 06:00 07:00 08:00 09:00 10:00 11:00 12:00 13:00 14:00 15:00 16:00 17:00 18:00 19:00 20:00 21:00 22:00 23:00 63, Konak 62, Fethiye 56, Cumhuriyet 50 Dumlupınar 47, Esentepe 35, Çamlıca 29. Sıralamada Ġhsaniye Mahallesi yine ilk sıradadır. Dolandırıcılığın mağdurları az eğitimli ya da eğitim almamış vatandaşlar olduğu genel olarak kabul gören bir görüştür. Eğitim seviyesi yüksek olan vatandaĢalar daha az dolandırılır fakat hiç dolandırılmıyor demek yanlıĢ bir ifadedir. Veriler incelendiğinde dolandırılan kesimin eğitim seviyesi lise ve üniversite düzeyinde daha çok yığıldığı görülmüĢtür. Harita 15: Dolandırıcılık Suçunun Mahallelere Dağılımı. Kaynak: Emniyet Jandarma ve TÜĠK. Verilerinden Derlenerek HazırlanmıĢtır (2015- 2018) 101 Grafik 27: Dolandırıcılık Suçunun Eğitim Seviyesine Göre Mağdur Sayısı. 350 Suç Sayısı 300 250 200 150 100 50 0 EĞİTİMSİZ İLKOKUL ORTAOKUL LİSE LİSANS Y.LİSANS VE ÜSTÜ Kaynak: Emniyet ve Jandarma Verilerinden Derlenerek HazırlanmıĢtır (2015-2018). Dolandırılan kiĢiler daha çok eğitim düzeyi lise ve üniversite düzeyinde eğitim almıĢ insanlardır. Eğitim seviyesi iyice yükseldikçe dolandırılma oranı düĢtüğü görülmüĢtür. Fakat eğitimsiz insan çok dolandırılır eğitimli insan az dolandırılır demek kesin doğru sonuç vermemiĢtir. Doğru olduğunu düĢündüğümüz görüĢ: “ eğitim seviyesi düştükçe mağdur olma oranı artar görüşü” belki farklı bölgelerde sonuç vermiĢtir fakat Nilüfer ilçesi için doğru olduğu söylenemez. Belki de dolandırılmak için de belli bir eğitim düzeyine ihtiyaç vardır. Çünkü okuma yazma bilmiyorsanız sanal olarak banka hizmetlerinden faydalanma ihtimaliniz düĢüktür. En baĢtan beri donanımlı ve teknik bir suç türü olduğunu söylediğimiz dolandırıcılık için gerçekten de suçu iĢleyenler kiĢiler eğitimli midir? Dolandırıcılık suçuna karıĢan kiĢilerin eğitim almıĢ bilgili kiĢiler oldukları ve yaptıkları iĢi profesyonel Ģekilde yaptıkları doğru kabul edilen bir görüĢtür. Nilüferde dolandırıcılık suçundan suçlu olarak ifadesi alınan kiĢilerin birçoğu eğitim almamıĢ ya da az eğitimli insanlardır. Emniyet ve Jandarma üzerinden alınan verilere göre dolandırıcılık suçunu Nilüferde iĢleyen suçluların eğitim düzeyleri çok yüksek değildir genellikle lise ve üniversite mezunu oldukları görülmüĢtür. Eğitim düzeyi çok yüksek olanların oranı yok denecek kadar azdır. Fakat bu durumu anlamanın yolu tüm suçluları yakalamaktır. Yakalananlar eğitim durumu yüksek olmayanlar olabilir. Belki de yakalanacak olanlar gerçekten eğitim düzeyi yüksek insanlardır. Bunu anlamak için 102 suçluların yakalanma oranına bakmak gerekir. Dolandırıcılık suçunda faillerin yakalanma oranı Nilüfer‟de % 52‟dir. Görülüyor ki elimizdeki veriler neredeyse suçluların yarısını kapsamıyor. Dolayısıyla suçlunun eğitim düzeyi hakkında yaptığımız yorumlar pek sağlıklı olmayabilir. Dolandırıcılık suçunda merkez Ġhsaniye Mahallesi olmak üzere çevresindeki mahalleler yoğun bir mağduriyet yaĢamıĢtır. Görükle Mahallesi suçun fazla iĢlendiği bir yer olmaz özelliğini kısmen dolandırıcılık suçu için kaybetmiĢtir. Grafik 28: Dolandırıcılık Suçunun Eğitim Seviyesine Göre Suçlu Sayısı. 180 160 Suç Sayısı 140 120 100 80 60 40 20 0 EĞİTİMSİZ İLKOKUL ORTAOKUL LİSE LİSANS Y.LİSANS VE ÜSTÜ Kaynak: Emniyet ve Jandarma Verilerinden Derlenerek HazırlanmıĢtır (2015-2018). Verileri analiz ettiğimizde ve polislerle yaptığımız mülakatlarda: Dolandırıcılığı yapan kiĢiler dolandırdığı kiĢiyle fiziki temasa geçmez geçmesi gerekirse de aracı kullanır. Bu aracılar grubun eğitim düzeyi düĢük kandırılmaya müsait zayıf halkasıdır. Bazen dolandırıcılık suçu iĢlediklerini bilmez bile. Sayının eğitim düzeyi düĢük grupta yükselmesinin bir sebebi budur. Diğer sebep parayı farklı hesaplar arasında dolandırmak ve takibini zorlaĢtırmak için faklı hesap numaralarına ihtiyaç duyulmasıdır. Bu hesap numaraları emniyetin argo tabirle patates (karĢılıksız) hesap dediği konuyla hiç alakası olmayan eğitim düzeyi düĢük üçüncü kiĢilerin üzerine çıkmaktadır. Aslında dolandırıcılık suçunu iĢleyen kiĢiler sadece bir kiĢiyi mağdur etmez ilk baĢta bir kiĢinin sadece parasını dolandırıyor gibi görünse de ikinci ya da üçüncü kiĢilerin ise hesap, sim kart ve kimlik bilgilerini kullanıp mağdur etmektedir. Durum böyle olunca dolandırıcılık suçu iĢleyenlerin eğitim seviyesi ile suç iliĢkisi arasında doğrudan bağlantı var diyemiyoruz. Ancak sistemi tamamen emniyet çözerse asıl 103 suçluya ulaĢılabiliyor. Dolandırıcılık suçu suçlunun yakalanma oranının diğer hırsızlıklara oranla az olduğu görülmektedir. Birçok suç faili meçhul ya da firar olarak kalmaktadır. Bu durum, suçluların elde olmaması eğitim düzeyi hakkında yorumda bulunamamıza sebep olmaktadır. Dolandırıcılık suçunun iĢlendiği saat aralıkları en fazla gündüz saatleri olduğu gece saatlerinde azaldığı görülmüĢtür. En çok olduğu saat 16.00 ile 17.00 saati ardından 00.00 saati olduğu görülmüĢtür. Gün içerisinde bütün sistemlerin açık olması anlamlı bulunmuĢ fakat 00.00 saatinde sayının yüksek olmasının anlamlı bir sebebi bulunamamıĢtır. Bu durumun sebebi elektronik ortamda yapılan iĢlemlerin mağdurun uyku saati olduğundan olayı fark edip müdahale edilememesi olduğu düĢünülmektedir. Grafik 29: Dolandırıcılık Suçunun Saatlere Dağılımı. 45 40 Suç Sayısı 35 30 25 20 15 10 5 0 Kaynak: Emniyet ve Jandarma Verilerinden Derlenerek HazırlanmıĢtır (2015-2018). 3.2.4.Güveni Kötüye Kullanmak KiĢinin rızası dâhilinde verdiği malı alan kiĢinin geri vermemesi ya da üçüncü bir Ģahsa kullandırması, amacı dıĢında kullandırması olayıdır. Nilüfer ilçesi dâhilinde beĢ yıllık sürede Emniyet bölgesinde 712 Jandarma bölgesinde 17 güveni kötüye kullanma suçu iĢlenmiĢtir. Adli boyutuna çok fazla değinmeden kafalarda Ģablonu oturtmak doğru olacaktır çünkü dolandırıcılık suçuyla sürekli karıĢtırılır. Bu karıĢıklığın sebebi insanların dolandırıcılık kelimesine alıĢması ve dolandırıcılık kelimesinin günlük ifadelerimiz arasında olmasıdır. 104 00:00 01:00 02:00 03:00 04:00 05:00 06:00 07:00 08:00 09:00 10:00 11:00 12:00 13:00 14:00 15:00 16:00 17:00 18:00 19:00 20:00 21:00 22:00 23:00 Örneğin aracınızı sizin rızanız dâhilinde alan arkadaĢınız aracınızı geri getirmiyorsa, aracı aldığını inkâr ediyorsa, ulaĢamıyorsanız güveni kötüye kullanma suçunu iĢlemiĢtir ama toplumsal hafızaya bu suç dolandırıcılık olarak kodlanmıĢtır. Türk Ceza Kanunu güveni kötüye kullanma suçunu Ģu Ģekilde tanımlar; muhafazası veya belirli bir Ģekilde kullanılması için kendisine zilyetliği devredilen malı devralan Ģahsın, zilyetliğin devri amacı dıĢında kendisinin veya baĢkasının yararına olarak malı kullanması veya zilyetliğin devri olgusunu reddetmesidir. Güveni kötüye kullanma suçunun Nilüfer dâhilinde iĢlendiği saatler Ģu Ģekildedir. Gece saatlerinde az ya da hiç güveni kötüye kullanma suçu iĢlenmezken günün akĢam saatlerinde özellikle 18.00‟da zirve yapmaktadır. Tamamen yorum olmakla beraber belki de vatandaĢ mağduriyetinin giderileceğini düĢünerek bekler ve giderilmeyince en yakın kolluk birimine müracaat eder. Grafik 30: Güveni Kötüye Kullanma Suçunun Saatlere Dağılımı. 70 Suç Sayısı 60 50 40 30 20 10 0 Kaynak: Emniyet ve Jandarma Verilerinden Derlenerek HazırlanmıĢtır (2015-2018). Nilüfer ilçesi dâhinde güveni kötüye kullanmak suçu en fazla yaĢanan belli baĢlı mahalleler vardır. Bunlar sırasıyla Görükle 87, Dumlupınar 59, Üçevler 53, Ġhsaniye 43, BeĢevler 38, Fethiye 37, Konak 34, Odunluk 32, Karaman 31, Cumhuriyet 29 gibi mahallelerde güveni kötüye kullanmak suçu sayıca daha çok iĢlenmiĢtir. Jandarma bölgesinde yer alan Ayvaköy, Atlas, Gölyazı, Güngören, Ġnegazi, Kadriye, KuruçeĢme, Maksempınarı, Unçukuru, Üçpınar gibi mahallelerde beĢ yıl boyunca hiç güveni kötüye kullanma suçu kayda girmemiĢtir. Güveni kötüye kullanma suçu en fazla meydana geldiği günler ise Ģu Ģekildedir; Cuma ve Pazar günlerinde yığılmalar meydana gelmiĢ Pazartesi ve Salı günlerinde ise sayı düĢmüĢtür. 105 00:00 01:00 02:00 03:00 04:00 05:00 06:00 07:00 08:00 09:00 10:00 11:00 12:00 13:00 14:00 15:00 16:00 17:00 18:00 19:00 20:00 21:00 22:00 23:00 Grafik 31:Güveni Kötüye Kullanma Suçunun Günlere Dağılımı. 8 Suç Sayısı 6 4 2 0 PAZARTESİ SALI ÇARŞAMBA PERŞEMBE CUMA CUMARTESİ PAZAR Kaynak: Emniyet ve Jandarma Verilerinden Derlenerek HazırlanmıĢtır (2015-2018). Harita 16: Güveni Kötüye Kullanmak Suçunun Mahallelere Dağılımı. Kaynak: Emniyet Jandarma ve TÜĠK Verilerinden Derlenerek HazırlanmıĢtır(2015- 2018). Yukarıda en çok güveni kötüye kullanma suçu iĢlenen mahallelerin suç sayıları nüfus ile karĢılaĢtırıldığında hemen hepsinin kalabalık nüfusa sahip Mahalleler olduklarını görülmüĢtür. Nüfusu az olan mahallelere bakıldığında ise suç sayısının çok az ya da hiç güveni kötüye kullanma suçu yaĢanmadığı görülmüĢtür. Sonuçlara göre 106 denilebilir ki güveni kötüye kullanma suçu nüfus arttıkça artar nüfus azaldıkça azalır. Dikkat çeken mahalleler Odunluk ve MinareliçavuĢ Mahalleleridir. Odunluk Mahallesinde park sayısı alıĢveriĢ merkezi sayısı fazla olması konut sayısının etrafındaki mahallelere oranla daha az olmasına sebep olmuĢ fakat Odunluk Mahallesi hareketin maksimum seviyede olduğu bir mahalledir. Kendi nüfusunun iki katı kadar diğer mahallelerden gün içerisinde nüfus çekmesi bu durumu açıklar. MinareliçavuĢ Mahallesinin Ģöyle bir özelliği vardır. Alanının tamamına yakını sanayi bölgesidir, iĢyeri sayısı fazla olması ikamet eden nüfusun az olması nüfus sıralamasında mahalleler arasında geriye düĢürmüĢtür. ĠĢyeri sayısının fazla olması alıĢveriĢ iliĢkilerini arttırmıĢ böyle olunca da güveni kötüye kullanma suçunun sayısı artmıĢtır. Yani her iki mahallede de arazi kullanım Ģekli suçu etkilemiĢtir. 107 Tablo 40: Nüfus ve Güveni Kötüye Kullanma Suçunun KarĢılaĢtırması. Nüfus Ve Güveni Kötüye Kullanma KarĢılaĢtırması Güveni Güveni Güveni Güveni Mahalle Kötüye Nüfus Mahalle Kötüye Nüfus Mahalle Kötüye Nüfus Mahalle Kötüye Nüfus Kullanma Kullanma Kullanma Kullanma Ġhsaniye 43 28190 Kültür 6 12449 Doğanköy 3 2085 Dağyenice 4 327 Konak 34 24308 Ataevler 20 12341 Yaylacık 5 2063 Çaylı 0 325 Üçevler 53 23674 Ertuğrul 12 12050 Kayapa 3 1827 Karacaoba 2 292 Dumlupınar 59 22520 BarıĢ 12 11657 Ürünlü 6 1699 KorubaĢı 4 289 Görükle 87 22496 Karaman 31 11132 Hasanağa 2 1535 BaĢköy 1 267 BeĢevler 38 22108 Balkan 2 10427 Gölyazı 0 1362 Maksempınarı 0 266 Fethiye 37 21031 Ahmetyesevi 3 6717 Tahtalı 1 1216 Unçukuru 0 256 100.Yıl 11 19619 Kızılcıklı 5 6656 GümüĢtepe 3 1215 Çatalağıl 0 198 AltınĢehir 24 18103 Odunluk 32 6461 Ġrfaniye 1 1146 Ġnegazi 0 161 23 Nisan 12 16726 Akçalar 7 5524 Konaklı 4 1127 Ayvaköy 0 149 Çamlıca 10 16688 KurtuluĢ 1 5280 Alaaddinbey 9 823 Üçpınar 0 86 Cumhuriyet 29 16001 M.ÇavuĢ 18 4979 Güngören 0 505 KuruçeĢme 0 84 Balat 7 15550 Yolçatı 5 4526 Büyükb. 2 455 Kadriye 0 83 29 Ekim 9 14626 IĢıktepe 6 3823 Gökçe 0 437 Çalı 20 14236 19 Mayıs 1 3255 Atlas 0 394 Esentepe 28 13227 O. Ağustos 1 2938 Fadıllı 0 386 Demirci 11 12665 Özlüce 6 2559 Badırga 2 333 Toplam 729 465,944 Kaynak: Emniyet ve Jandarma Verileri (2015-2018). 108 3.2.5.Hakkı Olmayan Yere Tecavüz BaĢkasına ait olan alana, bölgeye girilmesi olayıdır. Genel görüĢ kırsal kesim suçu olduğu yönündedir. Bir araziyi izinsiz depo olarak kullanmak, hayvan otlatmak, komĢusunun tarlasında ekim, dikim yapmak, dükkânın önüne mal indirmek, müstakil evin bahçesine girmek gibi suçlara hakkı olmayan yere tecavüz denir. Türk ceza kanunu hakkı olmayan yere tecavüz suçunu: “BaĢkasına ait bir taĢınmaz veya eklentisine, köy mezrası, yayla sulak gibi otlak kullanımına ayrılmıĢ yerlere tecavüz veya suların mecrasını değiĢtirmek suretiyle iĢlenen bir malvarlığı suçudur” diye açıklar. Nilüfer ilçesinde 2015 yılından 2018 yılına kadar toplam 43 hakkı olmayan yere tecavüz suçu iĢlenmiĢtir. Bunların 28 tanesi polis bölgesi olan Ģehirlerde 15 tanesi jandarma bölgesi olan kırsalda olmuĢtur. ÇalıĢmamızda diğer suçlara oranladığımız zaman hiçbir suçta kırsal kesim Ģehire bu kadar yaklaĢamamıĢtır. Yani her üç suçtan biri köylerde iĢlenmiĢtir. Bu da yukarda bahsettiğimiz genel olarak kırsal kesim suçudur görüĢünü destekler niteliktedir. Toplam 43 suç iĢlendiğini bunların büyük kısmının köylerde meydana geldiğini söylemiĢtik. Kentte meydana geldi Ģeklinde kayda alınan veriler de aslında kenar kuĢak mahallelerdir yani mahallelerin köy özelliği gösteren kısımlarıdır. Nüfusu en çok olan Ġhsaniye Mahallesinde beĢ yılda 1 tane hakkı olmayan yere tecavüz suçu iĢlenmiĢtir. Yine aynı Ģekilde Görükle Mahallesinde 2017 yılında bir tane hakkı olmayan yere tecavüz suçu iĢlenmiĢtir. Fakat Esentepe Mahallesinde toplam 5 hakkı olmayan yere tecavüz suçu iĢlenmiĢtir. Esentepe Mahallesi bu sayıyı yakalayan tek mahalledir. Bunun sebebi Nilüfer ilçesinin en eski yapılarına ev sahipliği yapan gecekondu mahallesi özelliğini yavaĢ yavaĢ yüksek katlı sitelere bıraktığı geçiĢ bölgesi mahallesi olmasıdır. Bu özelliği mahallede inĢaat faaliyetlerini arttırmıĢtır. Yeni yapılan binaların eskilerini yıkmak suretiyle yapılması ve arazi anlaĢmazlıkları komĢusunun arazisine izinsiz inĢaat malzemesi koymak bölgede bu suçun artmasına sebep olmuĢtur. Kırsal kesimde durum daha farklıdır arazide inĢaat faaliyetleri sebebiyle sorun yaĢanmasa arazi otlatma araziyi izinsiz kullanma olayları verileri yükseltmiĢtir. Hakkı olmayan yere tecavüz suçu 109 gündüz meydana gelen bir suç türüdür. AkĢam saatlerinde meydana gelen suçlar hak sahibinin müracaat saatiyle alakalı olduğu düĢünülmektedir. Grafik 32: Hakkı Olmayan Yere Tecavüz Suçunun Saatlere Dağılımı. 5 Suç Sayısı 4 3 2 1 0 Kaynak: Emniyet ve Jandarma Verilerinden Derlenerek HazırlanmıĢtır (2015-2018). Hakkı olmayan yere tecavüz suçunun gündüz meydana gelmesi Ģehir de inĢaat faaliyetlerinin kırsalda arazi çalıĢmalarının gündüz saatlerinde bitmesi olduğu düĢünülmektedir. Verilere bakınca rahatlıkla denilebilir ki: hakkı olmayan yere tecavüz suçu ağırlıkla kırsalda ve ağırlıkla gündüz iĢlenen bir suç türüdür. Harita 17: Hakkı Olmayan Yere Tecavüz Suçunun Mahallelere Dağılımı. Kaynak: Emniyet Jandarma ve TÜĠK. Verilerinden Derlenerek HazırlanmıĢtır(2015- 2018). 110 00:00 01:00 02:00 03:00 04:00 05:00 06:00 07:00 08:00 09:00 10:00 11:00 12:00 13:00 14:00 15:00 16:00 17:00 18:00 19:00 20:00 21:00 22:00 23:00 Haftanın günleri arasındaki dağılıma bakıldığı zaman salı günü en fazla müracaat olduğu görülmektedir. Fakat haftanın belli günlerde yığılma söz konusu değildir. Grafik 33: Hakkı Olmayan Yere Tecavüz Suçunun Günlere Dağılımı. 10 Suç Sayısı 8 6 4 2 0 PAZARTESİ SALI ÇARŞAMBA PERŞEMBE CUMA CUMARTESİ PAZAR Kaynak: Emniyet ve Jandarma Verilerinden Derlenerek HazırlanmıĢtır (2015-2018). Hakkı olmayan yere tecavüz suçu aylara dağılımına baktığımızda eylül ayında en fazla iĢlendiği Ģubat ayında ise en az iĢlendiği görülmüĢtür. Yazın meydana gelen hakkı olmayan yere tecavüz suçu ile ilgili yorum yapacak olursak yazın arazide bulunma oranı ile kıĢın arazide bulunma oranının farklı olmasından kaynaklı olduğu düĢünülmektedir. Ayrıca inĢaat faaliyetleri kıĢın yapılsa da yazın daha fazla olduğu için dağılımda yaz aylarında özellikle yaz sonunda yığılma meydana gelmiĢtir. Grafik 34: Hakkı Olmayan Yere Tecavüz Suçunun Aylara Dağılımı. 8 Suç Sayısı 7 6 5 4 3 2 1 0 Kaynak: Emniyet ve Jandarma Verileri Derlenerek HazırlanmıĢtır(2015-2018). 111 Sonuç olarak hakkı olmayan yere tecavüz suçunun kırsal bölge suçu olduğu ve geliĢmekte olan mahallerde, köylerde daha çok yaĢandığı, son beĢ yılda gündüz saatlerinde eylül ayının salı günlerinde yığıldığını söylemek mümkündür. 3.3.KiĢilere KarĢı Suçlar KiĢilere karĢı suçlar toplam suçların % 34‟ünü oluĢturur. Bu suçun alt baĢlıklarına mutlaka Ģahit olmuĢuz ya da çok yakınımızda meydana gelmiĢtir. Bu alt baĢlıklar hayli fazladır fakat biz çalıĢmamızda suçların büyük çoğunluğuna denk gelen tehdit, hakaret, kasten yaralama, taksirle yaralama, kiĢiyi hürriyetinden yoksun kılma, taksirle öldürme, kasten öldürme konularına değineceğiz. Tablo 41: Suç Ana BaĢlıklarının KarĢılaĢtırılması. Kategori Suç Sayısı (2015-2018) Yüzde Topluma KarĢı Suçlar 3024 6% Mal Varlığına KarĢı Suçlar 13064 27% Takibi Gereken Suçlar 16546 33% KiĢilere KarĢı Suçlar 17713 34% Toplam 50347 100% Kaynak: Emniyet ve Jandarma Verileri (2015-2018). Bu suç türlerinin beĢ yıllık sonuçları Ģu Ģekildedir. Toplam 17713 suç iĢlenmiĢ bunların içerisinde ilk sırayı taksirle yaralama almıĢ ardından kasten yaralama gelmiĢ ardından tehdit ve en son kasten öldürme suçu iĢlenmiĢtir. Tablo 42:KiĢilere KarĢı ĠĢlenen Suçlar ve Sayıları. KiĢilere KarĢı Suçlar Kasten Öldürme 27 Taksirle Öldürme 311 Kasten Yaralama 5424 Taksirle Yaralama 5786 Cinsel Taciz 523 Tehdit 3591 Hakaret 1420 KiĢiyi Hürriyetinden Yoksun Kılma 178 Konut Dokunulmazlığının Ġhlali 231 KiĢilerin Huzur Sükûnunu Bozmak 618 Toplam 17713 Kaynak: Emniyet ve Jandarma Verileri (2015-2018). 112 Sınırlılıklar bahsinde de bahsettiğimiz gibi kiĢilere karĢı suçlar mala karĢı iĢlenen suçlar kadar mekân seçmez örneğin kasten yaralama tehdit gibi suçların birçok sebebi vardır sadece coğrafyaya bağlamak doğru olmaz. Psikolojik, biyolojik, sosyolojik sebepleri olsa da coğrafi Ģartlar da insan psikolojisini etkiler. Örneğin yazın basınç ve sıcaklık Ģartları daha farklıyken kıĢın daha farklı olması insan psikolojisine ve davranıĢlarına yansımaktadır. Burada dolaylı da olsa coğrafya etkili olur. BaĢka bir anlatımla kimse bugün nerede kava etsem diye evden çıkmaz ama bir hırsız bugün nerede hırsızlık yapsam diye evden çıkabilir. Nilüferde suçların türüne göre dağılımına baktığımızda; taksirle yaralanma ilk sırada ardından kasten yaralanma, tehdit, hakaret ve en son kasten öldürme suçu iĢlenmiĢtir. Grafik 35: KiĢilere KarĢı ĠĢlenen Suçların Dağılımı. 7000 Suç Sayısı 6000 5000 4000 3000 2000 1000 0 Kaynak: Emniyet ve Jandarma Verilerinden Derlenerek HazırlanmıĢtır(2015-2018). 3.3.1.Taksirle Yaralama KiĢilere karĢı iĢlenen suçların içinde taksirle yaralama suçu ilk sırada yer alması normal bir durum değildir. Türkiye genelinde ve hatta dünya genelinde kiĢilere karĢı suçlarda ilk sırayı kasten yaralama almaktadır. Fakat Nilüfer‟de bu durumun oluĢmasına sebep olan iki tane sebep vardır bunların biri yaralamalı trafik kazaları diğeri ise sanayi ve iĢyerlerinde kazayla yaralanan kiĢilerdir. Genellikle iĢ kazası olarak kayıt altına alınması gereken bu yaralanmalar bazen savcının talimatıyla taksirle yaralanma olarak da kayıt altına alınmaktadır. Nilüfer büyük bir iĢyeri kapasitesine sahip olduğundan 113 taksirle yaralanma sayıları ilk sırada yer almıĢtır. Trafik kaza oranları ise diğer ilçelerle örneğin Osmangazi ilçesiyle aynı hatta daha azdır yani istatistiği yükselten iĢyerlerinde meydana gelen kazalardır. ĠĢ kazası ile taksirle yaralanma arasındaki fark iĢ kazasında çalıĢırken, taksirle yaralanmada herhangi bir yerde yanlıĢlıkla yaralanmaktır. Fakat savcılar kesin net bir Ģekilde iĢ kazası ve taksirle yaralanma ayrımı yapmaz kayıt altına alınırken iki veri birbirine karıĢır. Yaralanmalar ağır olduğunda genellikle taksirle yaralanma olarak karar verirken hafifse iĢ kazası olarak kayda girer. Sınırlılık bahsinde konuya değinilmiĢtir. Nilüfer ilçesi dâhilinde 5798 taksirle yaranma meydana gelmiĢ bunların 5598 tanesi emniyet bölgesinde yani Ģehirde 188 tanesi jandarma bölgesinde yani kırsalda meydana gelmiĢtir. Tablo 43:Taksirle Yaralama Suçunun Polis ve Jandarma Bölgesine Dağılımı. Polis Bölgesi( ġehir ) Jandarma Bölgesi (Kırsal) Toplam 5598 188 5786 Kaynak: Emniyet ve Jandarma Verileri (2015-2018). Ġlçe sınırları içinde en fazla taksirle yaralama suçu meydana gelen ilk 10 mahalle yukardaki açıklamadan anlaĢılacağı üzere trafik hareketi en fazla olan mahalleler ve en fazla iĢletmeye (fabrika) sahip olan mahallelerdir. Bu mahalleler içinde en dikkat çeken Üçevler Mahallesidir. Üçevler Mahallesi 430 suç ile ilk sırada yer almıĢtır 2015 yılından 2018 yılına kadar sırasıyla 96, 108, 110, 116 taksirle yaralanma meydana gelmiĢtir. 386 yaralanma ile ikinci sırada yer alan Görükle Mahallesi yine Üçevler Mahallesi gibi yoğun bir iĢyerine sahip olmasa da fabrika sayısı fazladır. Trafik yoğunluğu Üçevler kadar yoğun olmamakla beraber kısmen yoğun trafiğe sahiptir. ĠĢyerlerinde meydana gelen bu yaralanmalar ile iĢyeri sayılarını çakıĢtırdığımız zaman veriler örtüĢmektedir. Konak Mahallesi ve Ġhsaniye Mahallesi trafik kazası ile listeye girse de diğer mahalleler iĢyeri yaralanmalarıyla listeye girmiĢtir. 114 Tablo 44:Taksirle Yaralanma En Çok Meydana Gelen On Mahalle. Mahalle 2015 2016 2017 2018 Toplam Üçevler 96 108 110 116 430 Görükle 42 127 108 109 386 Odunluk 74 84 81 89 328 Fethiye 77 73 78 75 303 BeĢevler 80 76 70 74 300 Ġhsaniye 73 69 89 66 297 Konak 60 82 66 56 264 AltınĢehir 64 60 39 40 203 Çalı 44 48 59 36 187 Kaynak: Emniyet ve Jandarma Verileri (2015-2018). Harita 18: Taksirle Yaralanma Suçunun Mahallelere Dağılımı. Kaynak: Emniyet Jandarma ve TÜĠK. Verilerinden Derlenerek HazırlanmıĢtır (2015- 2018). Taksirle yaralanma meydana gelmeyen mahalleler ise tahmin edeceğiniz üzere iĢyerine ya da trafiğe ev sahipliği yapmayan köy özelliği taĢıyan mahallerimizdir. BeĢ yıl boyunca hiç kimsenin yaralanmadığı Atlas, Ġnegazi, KuruçeĢme, Unçukuru, Üçpınar, 115 Ayvaköy, Çaylı Mahallelerimizdir. Bu mahallelerin hepsi jandarma bölgesinde yer alıp köy niteliğindedirler. ĠĢyeri sayıları da trafikleri de azdır. Taksirle yaralanama olayı iki Ģekilde meydana geldiğini söyledik sanayi bölgelerinin varlığından bahsettik fakat yaralanmaların trafik kazalarıyla olan ilgisi de önemli boyuttadır. Mesela KarakaĢ ve Haybat kazalara günlük aktivitelerin sebep olduğunu söylerler. “Seçilen alanlar eğitim alanları, dini kurumlar, ulaşım hizmet 54 alanları, kamu kurumları ve konaklama alanlarıdır”. KarakaĢ ve Haybat yukardaki alanlardan çıkıĢ saatlerinde kazaların hayli arttığı sonucuna varmıĢlardır. Nilüfer‟de meydana gelen kazaların yerleri de yukardaki çalıĢmayı destekler niteliktedir. Çünkü en fazla taksirle yaralama olan saatler insanların en hareketli oldukları saatlerde 07.00 ile19.00 arasında meydana gelmiĢtir. Grafik 36: Taksirle Yaralama Suçunun Saatlere Dağılımı. 400 350 Suç Sayısı 300 250 200 150 100 50 0 Kaynak: Emniyet ve Jandarma Verileri.( 2015-2018). Taksirle yaralanma suçu genel manasıyla 64 mahallede 5786 kere iĢlense de yukarıda en çok meydana gelen on mahallede 2600 civarı suç ile yığılmanın meydana geldiğini bütün mahallelere dengeli dağılmadığını görmek mümkündür. Taksirle yaralama olayının mekân seçtiğini söylemek mümkündür. Son olarak taksirle yaralama adli bir olay olsa da genellikle suç kavramına uzak bir kavramdır. 54 Himmet Haybat, Erdal Karakaş “İzmir Şehrinde Meydana Gelen Trafik Kazalarının Günlük Aktivite Alanları İle İlişkisi”, International Journal of Geography and Geography Education (IGGE), S.42, (2020), s.433 116 00:00 01:00 02:00 03:00 04:00 05:00 06:00 07:00 08:00 09:00 10:00 11:00 12:00 13:00 14:00 15:00 16:00 17:00 18:00 19:00 20:00 21:00 22:00 23:00 3.3.2.Kasten Yaralama Kasten yaralama taksirle yaralamadan farklı olarak bilerek ve isteyerek gerçekleĢtirilen olaydır. Genellikle kavga olarak kayda geçer. Yukarda bahsettiğimiz gibi Türkiye genelinde kiĢilere karĢı iĢlenen suçlar arasında ilk sırayı alan suçtur. Nilüfer ilçesinde 5424 suç ile ikinci sırada yer alır. Kasten yaralanma suçu genellikle ikinci ve üçüncü suçları da beraberinde getirir. Kasten yaralama beraberinde tehdit hakaret gibi suçlar gelir. Çoğunlukla bu üç suç birbirini tetikler. Fakat Nilüfer‟de sırayı kasten yaralama almıĢtır. Kasten yaralama 64 mahallede en fazla iĢlenen on mahalle aĢağıda verilmiĢtir. 5424 toplam kasten yaralamanın 2888 tanesi bu on mahallede iĢlenmiĢtir. On mahalle içerisinde en dikkat çeken mahalle 605 suç ile Görükle Mahallesidir. Görükle Mahallesinde en dikkat çeken yıl ise 193 suç ile 2018 yılıdır. Görükle Mahallesini hemen yan mahallesi olan Dumlupınar Mahallesi 352 suç ile takip etmektedir. Üçüncü sırayı ise nüfusu en fazla olan Ġhsaniye Mahallesi 329 suç ile takip eder. Ardından Üçevler, Fethiye, Konak, BeĢevler, Odunluk, Cumhuriyet, Esentepe Mahalleleri gelmektedir. ÇalıĢmanın amaç yöntem kısmında söylenildiği gibi suç kasten yaralama olaylarında mekân seçmektedir. Çünkü kasten yaralama suçunda ilk sırada yer alan Görükle Mahallesi ile en yakın Mahalle arasında iki kat fark vardır. Görükle Mahallesi kasten yaralama suçu için fiziki olarak inĢa edilmiĢ bir alandır, olağan faaliyetleri buna müsaittir ve sosyal olarak da çözülmüĢtür. Kasten yaralama suçu ile meyhane, bar, pavyon, kahvehane vs. arasında yakın bağ olduğunu söyleyen KarakaĢ: “Bu tür suçta kahvehane, meyhane, bar, pavyon, internet kafe, gibi halka açık işyeri sayısı ile olan ilişki yoğun olarak 55 gözükmektedir” demiĢtir. Nilüferde en fazla gerçekleĢen kasten yaralama olan on mahalleye baktığımızda yukarda saydığımız halka açık iĢyerleriyle yakın bağın olduğu anlaĢılmıĢtır. Çünkü en fazla alkollü mekân bulunan yerler ile kasten yaralama olan mahalleler aynı mahallelerdir. 55 Erdal Karakaş, “Elazığ Şehrinde Suçların Dağılışı Ve Özellikleri”, Doğu Coğrafya Dergisi, C.11, S.15 (2006), s.101. 117 Tablo 45: Kasten Yaralanma En Çok Meydana Gelen On Mahalle. Mahalle 2015 2016 2017 2018 Toplam Görükle 73 168 146 193 580 Dumlupınar 38 95 101 103 337 Ġhsaniye 83 68 82 81 314 Üçevler 63 56 85 75 279 Fethiye 68 59 71 72 270 Konak 64 53 52 57 226 BeĢevler 55 62 57 41 215 Odunluk 44 59 43 50 196 Cumhuriyet 37 43 54 59 193 Esentepe 32 31 51 61 175 Kaynak: Emniyet ve Jandarma Verileri (2015-2018). Harita 19: Kasten Yaralanma Suçunun Mahallelere Dağılımı. Kaynak: Emniyet Jandarma ve TÜĠK Verilerinden Derlenerek HazırlanmıĢtır(2015- 2018). Kasten yaralama suçunun aylara dağılımına baktığımızda kıĢın daha az yazın daha fazla gerçekleĢtiğini görmek mümkündür. Sonucun bu Ģekilde çıkması yazın kiĢilere karĢı suçlar kıĢın mala karĢı suçlar daha fazla iĢlenir tezini destekler. 118 Fakat yukarda Görükle Mahallesinin kasten yaralama suçunda ilk sırada olduğundan bahsetmiĢtik. Bu durum akla Görükle bölgesinin Uludağ üniversitesine ev sahipliği yaptığımı ve ailesinden uzak genç nüfusun kavga etmesi neticesi sayı yükseldiğini getirse de, öğrencilerin mahallede olmadığı yaz aylarında kavga sayısın daha fazla olması öğrencilerin istatistiği yükseltmediği diğer insanların suça daha fazla karıĢtığını göstermektedir. Görükle Mahallesinin genç nüfusa ev sahipliği yaptığı doğrudur fakat kasten yaralama sayılarını yükselten öğrenciler olmadığı anlaĢılmıĢtır. AĢağıdaki grafik ve mahallede görev yapan polislerle yapılan mülakatlarda da aynı sonuca ulaĢılmıĢtır. Grafik 37: Kasten Yaralanma Suçunun Aylara Dağılımı. 700 Suç Sayısı 600 500 400 300 200 100 0 Kaynak: Emniyet ve Jandarma Verilerinden Derlenerek HazırlanmıĢtır(2015-2018). Kasten yaralamayı yazın tetikleyen bir diğer faktör Nilüfer ilçesinin yazın piknik vb. etkinliklere müsait yeĢil bir araziye sahip olmasıdır. Kasten yaralama suçunun haftanın günlerine dağılımına baktığımızda hafta sonu oranın daha fazla olduğunu görmekteyiz. Bu durumun sebebi Nilüfer ilçesinin Bursa‟nın eğlence sektörüne ev sahipliği yapmasıyla alakalıdır. Bu tezimizi destekleyen diğer olay cuma günleri ve pazartesi günleri sayının hafta sonuna yakın olmasıdır. Salı çarĢamba ve perĢembe günleri sayı daha azdır. Bu durum yukarda söylediğimiz bar, pavyon vs. iĢyerleriyle suç arasındaki bağlantının diğer kanıtıdır. 119 Grafik 38: Kasten Yaralanma Suçunun Günlere Dağılımı. 1000 Suç Sayısı 800 600 400 200 0 Pazartesi Salı Çarşamba Perşembe Cuma Cumartesi Pazar Kaynak: Emniyet ve Jandarma Verilerinden Derlenerek HazırlanmıĢtır (2015-2018). Her ne kadar hafta içi suç daha az bile olsa sayı yine de 700 civarında olması kasten yaralama suçunu sadece eğlenceye ve alkole bağlamak doğru değildir. Daha önceden de söylediğimiz gibi her ne kadar suçun coğrafi sebepleri yeri ve zamanı varsa da kiĢilere karĢı suçların psikolojik, ekonomik, genetik vs. birçok sebebi vardır. Coğrafya diğer bilimlerle disiplinler arası çalıĢmalar yaparak bütünü görmemizde yardımcı olur. 3.3.3.Tehdit KiĢilere karĢı iĢlenen suçların içerisinde taksirle yaralama ve kasten yaralama suçlarından sonra en fazla iĢlenen üçüncü suç olan tehdit 3591 kere iĢlenmiĢtir. Nilüferin 64 mahallesinde toplam 3591 suç iĢlenmiĢ bu suçların sadece 87 tanesi kırsalda yani jandarma bölgesinde iĢlenmiĢtir. Geriye kalan suçlar ise Ģehirde polis bölgesinde meydana gelmiĢtir. Tehdit Nilüferde kırsal kesim suçu değildir demek mümkündür. Tehdit suçunun en fazla iĢlendiği on mahalleye baktığımızda ilk sırada 319 suçla Üçevler Mahallesinin olduğunu görmekteyiz. Ardından Görükle, Konak, Ġhsaniye diye devam eder. Tehdit suçunun bir diğer özelliği hakaret suçunda da olduğu gibi telefon ve internet ortamı aracılığıyla yapılabilir olmasıdır. Bu sebeple rakamların hepsi yüz yüze meydana gelmemiĢtir. Yani mahalle ile suç arasında her zaman doğrudan bağlantı var demek doğru olmayabilir. 120 Grafik 39: Tehdit En Çok Meydana Gelen On Mahalle. 350 Suç Sayısı 300 250 200 150 100 50 0 Üçevler Görükle Konak İhsaniye Beşevler Fethiye Çalı Odunluk Çamlıca Esentepe Kaynak: Emniyet ve Jandarma Verilerinden Derlenerek HazırlanmıĢtır (2015-2018). Harita 20: Tehdit Suçunun Mahallelere Dağılımı. Kaynak: Emniyet Jandarma ve TÜĠK Verilerinden Derlenerek HazırlanmıĢtır (2015- 2018). 121 Tablo 46: Tehdit En Çok Meydana Gelen On Mahalle. Mahalle 2015 2016 2017 2018 Toplam Üçevler 55 65 97 91 319 Görükle 32 80 93 93 316 Konak 54 55 64 67 248 Ġhsaniye 48 58 75 54 241 BeĢevler 29 34 67 60 198 Fethiye 27 35 50 34 152 Çalı 19 22 43 46 133 Odunluk 19 25 33 46 130 Çamlıca 27 18 29 34 110 Esentepe 21 15 22 35 97 Kaynak: Emniyet ve Jandarma Verileri (2015-2018). Tehdit suçunun en hiç iĢlenmediği mahalle beĢ yıl zarfında hiç olmamıĢtır. Sayının en düĢük olduğu mahalleler Güngören (1), Fadıllı (1), Kadriye (1), KuruçeĢme (1), Unçukuru (1) Mahalleleridir. Grafik 40: Tehdit Suçunun Günlere Dağılımı. 560 Suç Sayısı 540 520 500 480 460 440 420 Pazartesi Salı Çarşamba Perşembe Cuma Cumartesi Pazar Kaynak: Emniyet ve Jandarma Verilerinden Derlenerek HazırlanmıĢtır(2015-2018). Tehdit suçunun sıcak günleri hafta içi olması insanın aklına çalıĢma saatlerinde insanların suçu iĢlediğini getirse de saatlerin dağılımına baktığımızda insanların iĢ çıkıĢı birbirini tehdit ettiğini söylemek belki mümkündür fakat iĢteyken tehdit sayısı fazla değildir. En dikkat çekici olansa salı ya da cuma günleri akĢam saatlerinde 21.00 ile 23.00 saatleri arasında insanların suça en çok karıĢmasıdır. En hareketli saatler olan bu 122 saatler insanların tehdit suçunu en fazla iĢlediği saatlerdir. Suçun en az iĢlendiği saatler insanların ve hayatın tamamen yavaĢladığı 04.00 ile 07.00 arasıdır bu saatlerde sayının az olması gayet olağandır çünkü iletiĢimin en az olduğu saatlerdir. Bu saatlere tehdit suçunun soğuk saatleri demek mümkündür. Grafik 41: Tehdit Suçunun Saatlere Dağılımı. 250 Suç Sayısı 200 150 100 50 0 Kaynak: Emniyet ve Jandarma Verilerinden Derlenerek HazırlanmıĢtır (2015-2018). 3.3.4.Hakaret Tehdit ve hakaret suçlarını Türk Ceza Kanununda kiĢilerin Ģerefine karĢı suçlar olarak da adlandırılır. Verileri emniyet ve jandarma kiĢilere karĢı suçlar baĢlığı altında ele almıĢtır. ÇalıĢma bu veriler ıĢığında yapıldığı için kiĢilere karĢı suçlar baĢlığı altında ele alındı. Nilüferde toplam 1420 hakaret suçu iĢlenmiĢ bunların 35 tanesi kırsalda köylerde iĢlenmiĢ geri kalan 1395‟i Ģehirde polis bölgesinde meydana gelmiĢtir. Kırsalda 20 mahallede 35 hakaret suçu iĢlenmiĢtir. Sınırlılıklar bahsinde bahsedildiği üzere bu sayı aslında kırsalda daha fazladır fakat suçu iĢleyenin akraba komĢu tanıdık olması müracaatı engellemiĢtir. Kırsalın sosyal yapısı verilere direkt yansır. Her zamanki gibi 157 suç ile Görükle Mahallesi ilk sırada ikinci sırada Ġhsaniye Mahallesi takip etmektedir. Aslında hakaret suçu tüm suçların Nilüferdeki dağılımının tamamını gösteren küçük bir örneği gibidir. Yani ilk sırada Görükle Mahallesi ardından Ġhsaniye Mahallesi gelmektedir. Bunun sebebi Görükle Mahallesinde suçun kısmen tetikleyen unsurları olması Ġhsaniye Mahallesinde ise arazi kullanım çeĢitliliğidir. Hakaret suçunun en fazla iĢlendiği 10 mahalle Ģu Ģekildedir. 123 00:00 01:00 02:00 03:00 04:00 05:00 06:00 07:00 08:00 09:00 10:00 11:00 12:00 13:00 14:00 15:00 16:00 17:00 18:00 19:00 20:00 21:00 22:00 23:00 Tablo 47: Hakaret En Çok Meydana Gelen On Mahalle. Mahalle 2015 2016 2017 2018 Toplam Görükle 20 44 45 38 147 İhsaniye 37 19 31 13 100 Dumlupınar 9 28 19 28 84 Beşevler 28 22 17 14 81 Konak 31 15 16 16 78 Üçevler 16 19 14 21 70 Fethiye 18 19 13 16 66 Odunluk 14 14 11 9 48 100. Yıl 5 14 11 10 40 714 Kaynak: Emniyet ve Jandarma Verileri (2015-2018). Harita 21: Hakaret Suçunun Mahallelere Dağılımı. Kaynak: Emniyet Jandarma ve TÜĠK Verilerinden Derlenerek HazırlanmıĢtır (2015- 2018). Hakaret suçunun sıcak günleri ve soğuk günleri vardır bular aĢağıda verilmiĢ olup en fazla hakaret olan gün Cuma günüdür. Tehdit suçuna yakın bir suç olan hakaret suçunun daha önce beraber iĢlenme oranının fazla olduğunu söylemiĢtik veriler de bu söylemimizi destekler niteliktedir. Fakat tehdit suçunda hakaret suçundan faklı olarak salı günü ikinci yığılma vardır hakaret suçunda ikinci yığılma perĢembe günündedir. Hakaret suçu için en soğuk günler pazar ve çarĢamba günleridir. 124 Grafik 42: Hakaret Suçunun Günlere Dağılımı. 215 Suç Sayısı 210 205 200 195 190 185 Pazartesi Salı Çarşamba Perşembe Cuma Cumartesi Pazar Kaynak: Emniyet ve Jandarma Verilerinden Derlenerek HazırlanmıĢtır (2015-2018). Grafik 43: Hakaret Suçunun Günün Saatlerine Dağılımı. 120 Suç Sayısı 100 80 60 40 20 0 Kaynak: Emniyet ve Jandarma Verilerinden Derlenerek HazırlanmıĢtır(2015-2018). Hakaret suçunu sıcak saatleri akĢam 17.00 ile gece 00.00 saatleri arasıdır bu saatlerde zirve yapan hakaret suçu sabah 04.00 ve 05.00 saatlerinde dip noktayı görür 08.00 ile 09.00 saatlerinde tekrar yükselip gün içinde rutine bağlamaktadır. Bütün suçlarda olduğu gibi hakaret suçunda da tüm mahallelere ve zamana eĢit suç dağılımı olmamıĢtır 10 mahallede 714 suç iĢlenmiĢtir geri kalan 54 mahallede 632 suç iĢlenmiĢtir bunun birçok sebebi vardır. Bunların ilki hareketli yaĢam tarzı yani sosyal çözülme teorisinde söylendiği üzere yukardaki mahallelerin diğer mahallelere oranla daha hareketli ve genç nüfusa ev sahipliği yapıyor olması, yüksek nüfus yoğunluğu heterojen yapıdan kaynaklanır. Aynı Ģekilde zamanda da eĢit dağılım olmadığını görmekteyiz. 125 00:00 01:00 02:00 03:00 04:00 05:00 06:00 07:00 08:00 09:00 10:00 11:00 12:00 13:00 14:00 15:00 16:00 17:00 18:00 19:00 20:00 21:00 22:00 23:00 3.3.5.KiĢilerin Huzur ve Sükûnunu Bozmak Huzur ve sükûnu bozmak genel anlamıyla gürültü çıkarmak balkona halı silkelemek, komĢusunun evine girip çıkanı sürekli takip etmek, evden sürekli kötü kokuların gelmesi gibi karĢı tarafı rahatsız edebilecek davranıĢlara verilen isimdir. Nilüferde toplam 618 tane kiĢilerin huzur sükûnunu bozma suçu iĢlenmiĢ olup bunların 618 tanesi yani tamamı emniyet bölgesinde meydana gelmiĢtir. Kırsalda hiç gerçekleĢmemiĢtir. Polis bölgesinde dahi birçok mahallede bu sayı sıfırdır. Bu sonuçtan yola çıkarak huzur ve sükûnu bozmak kente özgü bir suçtur denilebilir. KiĢilerin huzur sükûnunu bozma suçu Nilüferde en fazla olan mahalle 115 suç ile Görükle Mahallesi olmuĢ ikinci sıraya komĢusu olan Dumlupınar Mahallesi almıĢ üçüncü sırayı nüfusu en fazla olan Ġhsaniye Mahallesi almıĢtır. Ardından Konak Mahallesi gelmiĢtir. Görükle Mahallesinde ve Dumlupınar Mahallesinde bu sayısın en fazla olmasının sebebi genç nüfusun fazla ve hareketli olmasıdır. Ġhsaniye Mahallesi merkezi iĢ alanı olup nüfusu fazla olması ve sıralamaya girmesine sebep olmuĢ, diğer mahallelerin sıralamada olma sebepleri ise eski mahalle ve yerleĢim yerleri olmasıdır. Eski yerleĢim yerleri yapılaĢma olarak birbirine yakın bazen de yapıĢık ses yalıtımı olmayan binalar olmaları sebebi ile insanlar birbirinin sesini duymaktadır. Tablo 48: Huzur Bozma Suçunun En Çok GerçekleĢtiği On Mahalle. Mahalle 2015 2016 2017 2018 Toplam Görükle 13 31 28 38 110 Dumlupınar 9 28 19 28 84 Ġhsaniye 21 20 22 19 82 Konak 19 17 8 16 60 Çalı 7 12 17 22 58 BeĢevler 10 8 6 19 43 Fethiye 12 13 6 12 43 Üçevler 6 21 5 7 39 Ataevler 7 6 5 12 30 Karaman 11 4 5 12 32 Kaynak: Emniyet ve Jandarma Verileri (2015-2018). 126 Grafik 44: Huzur Bozma Suçunun Haftanın Günlerine Dağılımı. 120 Suç Sayısı 100 80 60 40 20 0 Pazartesi Salı Çarşamba Perşembe Cuma Cumartesi Pazar Kaynak: Emniyet ve Jandarma Verilerinden Derlenerek HazırlanmıĢtır (2015-2018). Harita 22: KiĢilerin Huzur Ve Sükûnunu Bozma Suçunun Mahallelere Dağılımı. Kaynak: Emniyet Jandarma ve TÜĠK Verilerinden Derlenerek HazırlanmıĢtır(2015- 2018). KiĢilerin huzurunu bozma suçunun sıcak saatleri ise genellikle tahmin edeceğiniz üzere 18.00 ile 00.00 arasındadır. En az gerçekleĢtiği saatler ise 03.00 ile 05.00 arsındadır. Huzur ve sükûnu bozma suçunun en az dört beĢ kat daha fazla olduğunu fakat insanların polisi arayarak komĢusunu uyarttığını adli iĢlem sadece beĢte 127 birine yapıldığını söylemek gerekir. Çünkü insanlar genellikle bu sorunu uyarma neticesinde halledebileceklerini düĢünür. Grafik 45: Huzur Ve Sükûnu Bozma Suçunun Günün Saatlerine Dağılımı. 70 Suç Sayısı 60 50 40 30 20 10 0 Kaynak: Emniyet ve Jandarma Verilerinden Derlenerek HazırlanmıĢtır (2015-2018). 3.3.6.Cinsel Taciz KiĢinin rızası olmadan cinsel içerikli söz ya da davranıĢ yapılması olayına cinsel taciz denir. Temas yoksa cinsel taciz temas varsa olayın ismi cinsel saldırı olur. Nilüferde 2015 yılından 2018 yılına kadar 523 tane cinsel taciz suçu iĢlenmiĢtir. Bunların 515 tanesi emniyet bölgesinde 8 tanesi jandarma bölgesinde iĢlenmiĢtir. Cinsel taciz gibi yüz kızartıcı suçlar kırsalda çok hızlı duyulur ve çok fazla toplumsal baskı mevcuttur. Sadece adli ceza değil toplum tarafından soyutlanma cezası da kırsalda sayının az olmasını sağlamıĢtır. Bu durumu o kadar hat safhadadır ki mağdur Ģahıs dahi suçlu olmadığı halde ayıplanırım korkusuyla durumu açıklayamaz. Nilüfer‟de en fazla cinsel tacizin gerçekleĢtiği on mahalle Ģu Ģekildedir. Görükle, Dumlupınar, Ġhsaniye, Fethiye, Ataevler, BeĢevler, Odunluk, AltınĢehir, Üçevler, Cumhuriyet gibi mahallelerdir. Hiç cinsel taciz suçu iĢlenmemiĢ 23 mahalle vardır bunlardan bazıları 30 Ağustos, Ahmet Yesevi, Akçalar, Atlas, Ayvaköy Mahalleridir. Köylerdeki durum cinsel saldırı suçunu iĢlerken daha detaylı ele alınacaktır. 128 01:00 02:00 03:00 04:00 05:00 06:00 07:00 08:00 09:00 10:00 11:00 12:00 13:00 14:00 15:00 16:00 17:00 18:00 19:00 20:00 21:00 22:00 23:00 Tablo 49: Cinsel Taciz Suçunun En Çok GerçekleĢtiği On Mahalle. Mahalle 2015 2016 2017 2018 Toplam Görükle 6 22 17 12 57 Dumlupınar 8 9 8 13 38 Ġhsaniye 9 4 3 6 22 Fethiye 4 3 8 7 22 Ataevler 10 3 1 4 18 BeĢevler 6 4 5 3 18 Odunluk 1 6 3 5 15 AltınĢehir 7 2 1 4 14 Üçevler 4 1 4 5 14 Cumhuriyet 5 3 2 1 11 Kaynak: Emniyet ve Jandarma Verileri (2015-2018). Harita 23: Cinsel Taciz Suçunun Mahallelere Dağılımı. Kaynak: Emniyet Jandarma ve TÜĠK Verilerinden Derlenerek HazırlanmıĢtır (2015- 2018). Konu üzerinde analiz yaptığımızda Görükle Mahallesi ve ardından gelen Dumlupınar Mahallesinde 101 suç iĢlendiğini görmekteyiz bu bölgede taciz suçunun 129 fazla olmasının sebebi üzerine bölgedeki Görükle Polis Merkezi‟nde polislerle yaptığımız mülakatlar neticesinde bazı sonuçlara ulaĢılmıĢtır. Bu sonuçlar Ģöyledir; A: Kiralık ev ve apart otel sayısı fazla ve kayıt dıĢı yapılabilmesi fuhuĢ yapan kiĢileri bölgeye toplamıĢ. Bu durumdan dolayı Ulu Camii önünde patlatma olayının faili konaklamak için Görükle Mahallesini kullanmıĢtır. B: Öğrencilerin baskın nüfus olduğu bölgede apartman kültürü zayıf olması (mahalle baskısı, toplumsal kontrol) mahalle baskısının olmaması fuhuĢ için bölgenin tercih edilmesine sebep olmuĢ. C: Bölgedeki cinsel taciz olaylarının birçoğu fuhuĢtan para kazanan kadınların karĢı tarafla para konusunda anlaĢamamasından kaynaklı olduğu ve karĢı tarafa iftira attıkları, gerçek manada mağdur sayısının daha az olduğu. Gibi sonuçlar ortaya çıkmıĢtır. Görükle Mahallesinde yaĢanan cinsel taciz suçlarını açıklamakta sosyal çözülme teorisinin baĢarılı olduğunu söylemek mümkündür. Çünkü sosyal çözülme teorisi akraba bağı az, hetorojen nüfus, etnik çeĢitlilik, hareketli yoğun nüfus, bozulmuĢ aile sayısı(boĢanmıĢ),bekâr erkek sayısının çok olduğu bölgeleri sosyal olarak çözülmüĢ diye tanımlar. Görükle ve Dumlupınar Mahallesi bu özelliklerin tamamını taĢır. O yüzdendir ki nüfusu en fazla olan Ġhsaniye Mahallesinin yaklaĢık üç katı cinsel tacize ev sahipliği yapmıĢtır. Cinsel taciz suçunun en fazla iĢlendiği günler cumartesi, pazar, pazartesi günleri olmuĢtur. Genel olarak zamana dağılımda bariz fark olmasa da çarĢamba ve cuma günlerinde cinsel taciz suçunun sayısı düĢüktür. Grafik 46: Cinsel Taciz Suçunun Haftanın Günlerine Dağılımı. 100 Suç Sayısı 80 60 40 20 0 Pazartesi Salı Çarşamba Perşembe Cuma Cumartesi Pazar Kaynak: Emniyet ve Jandarma Verilerinden Derlenerek HazırlanmıĢtır (2015-2018). Cinsel taciz suçu belli saatlerde daha fazla bazı saatlerde daha az gerçekleĢmiĢtir. Genel olarak 08.00, 11.00, 13.00, 21.00 saatlerinde sayının kısmen 130 daha fazla olduğunu gece sabaha yakın 06.00 ile 07.00 saatlerinde sayının daha az olduğunu görmekteyiz. Grafik 47: Cinsel Taciz Suçunun Saatlere Dağılımı. 30 Suç Sayısı 25 20 15 10 5 0 Kaynak: Emniyet ve Jandarma Verilerinden Derlenerek HazırlanmıĢtır 2015-2018). Cinsel taciz suçuyla ilgili bahsetmemiz gereken baĢka bir Ģey ise bütün suçların yüz yüze yapıldığı algısının yanlıĢ olduğudur. Örneğin aksam saatlerinde internet üzerinden rahatsız edilen bir kiĢi gündüz saatlerinde müracaat edebilmektedir. 3.3.7.Cinsel Saldırı KiĢinin rızası dıĢında vücut dokunulmazlığının ihlaline verilen isimdir. Nilüfer ilçesinde beĢ yılda 43 cinsel saldırı suçu iĢlenmiĢtir. ÇalıĢmamızın en baĢında söylediğimiz üzere adli boyutu adli kurumların iĢi olup çok fazla detayına girilmeyecektir. Yani verilere giren her suçun gerçekten yaĢanıp yaĢanmadığı ilgili kurumların araĢtırma konusudur. Çünkü emniyet ve jandarmaya müracaat eden herkes doğruyu söylemez gerekli incelemelerin ardından olayın yaĢanıp yaĢanmadığı ortaya çıkmaktadır. Cinsel saldırı suçunun dağılıĢında cinsel taciz suçunun dağılıĢından farklı olan çok önemli bir yönü olduğu görülmüĢtür. Kırsalda cinsel saldırı suçlarının oranı cinsel taciz suçlarının oranına göre çok daha fazladır. 43 cinsel saldırı suçunun 12 tanesi % 26‟sı kırsalda jandarma bölgesinde gerçekleĢmiĢtir. Cinsel taciz suçunda 523 toplam suçun sadece 8‟i kırsaldadır ve oran % 1,3 civarındadır. 43 cinsel saldırı suçunun 12 tanesi kırsalda 31 tanesi Ģehirde gerçekleĢmiĢtir. Görükle Mahallesi 5 suç ile ilk sırada ardından MinareliçavuĢ Mahallesi Akçalar gibi 131 00:00 01:00 02:00 03:00 04:00 05:00 06:00 07:00 08:00 09:00 10:00 11:00 12:00 13:00 14:00 15:00 16:00 17:00 18:00 19:00 20:00 21:00 22:00 23:00 mahalleler vardır. Bu sıralamaya MinareliçavuĢ, Akçalar, Çamlıca, Esentepe, Yolçatı Mahalleleri daha önce hiç girememiĢtir. Yani cinsel saldırı suçunu tetikleyen nüfusun fazlalığı ya da hareketli hayat tarzı değildir Çünkü bu mahalleler aslında köy özelliği gösterirler. Görükle Mahallesinde ise daha önce cinsel taciz suçunda da bahsettiğimiz üzere fuhuĢtan para kazanan kadınların bölgeyi mesken tutması ve muhatap oldukları kiĢilerle anlaĢamamalarından dolayı suni olarak sayı yükselmiĢtir. Tablo 50: Cinsel Saldırı Suçunun Mahalle ve Yıllara Dağılımı (Kentsel). Mahalle 2015 2016 2017 2018 Toplam Görükle 1 1 2 1 5 MinareliçavuĢ 1 1 1 1 4 Akçalar 1 1 1 3 BeĢevler 1 1 1 3 Ġhsaniye 1 1 1 3 Dumlupınar 1 1 1 3 Üçevler 1 1 2 Çamlıca 1 1 2 Konak 1 1 2 Ataevler 1 1 Esentepe 1 1 Yolçatı 1 1 Kaynak: Emniyet ve Jandarma Verileri (2015-2018). Kırsalda Cinsel taciz 8 cinsel saldırı 12 olduğunu söylemiĢtik. Normalde taciz suçu saldırı suçuna göre daha hafif bir suçtur ve sayısı daha fazla olması gerekir. Kırsalda bu durumun faklı sosyolojik ve psikolojik sebepleri vardır. Sonuçlara baktığımızda taciz suçlarında mağdurun sözlü tacizlerde korkup müracaat edemediğini saldırı olduktan sonra müracaata mecbur kaldığı düĢünülmektedir. Bu yönüyle baktığımızda cinsel taciz suçlarının gerçek sayısının da daha fazla olduğu düĢünülmektedir. Örneği Gölyazı ve Büyükbalıklı Mahallesinde ikiĢer cinsel saldırı suçu meydana gelmiĢ fakat bu mahallelerde hiç cinsel taciz suçu kayda geçmemiĢtir. Bu durum hayatın olağan akıĢına ters bir durumdur. 132 Harita 24: Cinsel Saldırı Suçunun Mahallelere Dağılımı. Kaynak: Emniyet Jandarma ve TÜĠK Verilerinden Derlenerek HazırlanmıĢtır(2015- 2018). Tablo 51 :Cinsel Saldırı Suçunun Mahalle Ve Yıllara Dağılımı (Kırsal). Mahalle 2015 2016 2017 2018 Toplam Gölyazı 1 1 2 Büyükbalıklı 1 1 2 Atlas 1 1 Güngören 1 Kadriye 1 1 Maksempınarı 1 1 Üçpınar 1 1 Badırğa 1 1 BaĢköy 1 1 Konaklı 1 1 Kaynak: Emniyet ve Jandarma Verileri (2015-2018). Yukarıdaki listede hem cinsel tacizde hem cinsel saldırıda olan mahalleler Maksempınarı, Güngören, BaĢköy Mahalleleri vardır diğer yedi mahalle cinsel taciz 133 listesinde yoktur. Cinsel taciz olan yerde cinsel saldırı da çoktur ifadesi kırsal için sonuç vermemiĢtir. Cinsel saldırı suçunun haftanın günlerine dağılıma baktığımızda salı günü 8 ile en fazla suç iĢlenmiĢ çarĢamba günü 3 suç ile dip noktadadır. Grafik 48: Cinsel Saldırı Suçunun Haftanın Günlerine Dağılımı. 9 Suç Sayısı 8 7 6 5 4 3 2 1 0 Pazartesi Salı Çarşamba Perşembe Cuma Cumartesi Pazar Kaynak: Emniyet ve Jandarma Verilerinden Derlenerek HazırlanmıĢtır (2015-2018). Cinsel saldırı suçunun günün saatlerine dağılımına baktığımız zaman 05.00 ile 07.00 arasında 01.00 da 13.00, 15.00 saatlerinde hiç suç kaydına rastlanmamıĢtır. Suçun en çok kayda girdiği saatler 08.00 ile 11.00 arası 16.00 ile 23.00 arasıdır. Grafik 49: Cinsel Saldırı Suçunun Saatlere Dağılımı. 6 Suç Sayısı 5 4 3 2 1 0 Kaynak: Emniyet ve Jandarma Verilerinden Derlenerek HazırlanmıĢtır(2015-2018). 134 00:00 01:00 02:00 03:00 04:00 05:00 06:00 07:00 08:00 09:00 10:00 11:00 12:00 13:00 14:00 15:00 16:00 17:00 18:00 19:00 20:00 21:00 22:00 23:00 3.3.8.Taksirle Adam Öldürme Taksirle öldürme suçu istemeden, yanlıĢlıkla, istemeden, kaza sonucu baĢka bir insanın hayatına son verme olayıdır. Nilüferde 5 yılda 311 taksirle adam öldürme olayı meydana gelmiĢtir. Tanımdan da anlayacağınız üzere taksirle öldürme suçunun istatistiklerini en çok trafik kazaları arttırmaktadır. Ardından 2. sırada büyük bir sanayi bölgesi olan Nilüfer ilçesinin fabrikaları 3. sırada ise hızlı kentleĢmeye bağlı inĢaat yaralanmaları sebebiyle ölüm gelmektedir. Nilüfer ilçesi genelinde toplam 311 tane taksirle adam öldürme olayı gerçekleĢmiĢ bunların 15 tanesi kırsal bölgede yani jandarma bölgesinde gerçekleĢmiĢ olup geri kalan 296 taksirle adam öldürme olayı Ģehir içinde polis bölgesinde meydana gelmiĢtir. Jandarma bölgesinde meydana gelen taksirle adam öldürme olaylarının 7 tanesi BaĢköy Mahallesi‟nde meydana gelmiĢtir. BaĢköy Mahallesi üzerinden Bursa- Ġzmir yolu geçmekte olup ayrıca mahallenin içinden yine MustafakemalpaĢa ilçesinin köylerine, Uluabat gölünün kıyı çizgisi üzerinden giden ikinci bir yol daha geçmektedir. Yine Akçalar Mahallesinin yolu bu mahallenin içerisinden geçmektedir. Bu durumda yol güzergâhları üzerinde yol durumlarından dolayı kaza sayısı yükselmiĢtir. Nilüfer Ġlçesinin jandarma bölgesinde 20 tane köy vardır, tümünde 15 tane taksirle ölüm meydana gelmiĢ olup bunların 7 tanesi sadece BaĢköy Mahallesi‟nde gerçekleĢmiĢtir. Tablo 52: Taksirle Adam Öldürme Suçunun En Fazla Olduğu Mahalleler. Taksirle Adam Öldürme Suçunun En Çok Olduğu On Mahalle Mahalle 2015 2016 2017 2018 Toplam Karaman 1 5 3 9 Görükle 1 3 4 8 Konak 2 1 2 2 7 BaĢköy 1 3 3 7 Fethiye 2 1 2 1 6 Odunluk 1 2 1 2 6 Dumlupınar 1 1 3 1 6 Esentepe 1 1 2 1 5 23.Nisan 1 4 5 Üçevler 1 1 2 4 Kaynak: Emniyet ve Jandarma Verileri (2015-2018). 135 Harita 25: Taksirle Adam Öldürme Suçunun Mahallelere Dağılımı. Kaynak: Emniyet Jandarma ve TÜĠK Verilerinden Derlenerek HazırlanmıĢtır (2015- 2018). Taksirle öldürme olayının en fazla gerçekleĢtiği mahaller trafiğin hareketli olduğu mahallerdir. Karaman Mahallesi diğer suçlarda sıralamaya girmemiĢ olmasına rağmen taksirle adam öldürme olayında ilk sıralarda yer almasının sebebi her iki tarafından da otoyol geçmesidir. Karaman Mahallesi‟nin bir tarafından Mudanya yolu diğer tarafından Bursa-Ġzmir yolu geçmektedir. Coğrafya kaderdir demek Karaman Mahallesi‟nin taksirle ölüm olayları için geçerli bir ibaredir. Ayrıca Ģunu da söylemek gerekir ki mahalle arası yollar yüksek hız potansiyeline sahip olmadığından ana yollar ölüm vakalarında daha sıcak bölgelerdir. Taksirle yaralama suçunun en çok olduğu mahaller ile taksirle adam öldürme suçunun fazla olduğu mahalleler örtüĢmektedir. Bu söylemin doğruluğunu teyit amaçlı taksirle yaralama olaylarının fazla olduğu mahalleler aĢağıdaki tabloda paylaĢılmıĢ olup bu mahallelerin sadece 3 tanesi faklı mahallelerdir. 136 Tablo 53: Taksirle Yaralama Suçunun Mahallelere Dağılımı. Taksirle Yaralama Suçunun En Çok Olduğu Mahalleler Mahalle 2015 2016 2017 2018 Toplam Üçevler 96 108 110 116 430 Görükle 42 127 108 109 386 Odunluk 74 84 81 89 328 Fethiye 77 73 78 75 303 BeĢevler 80 76 70 74 300 Ġhsaniye 73 69 89 66 297 Konak 60 82 66 56 264 AltınĢehir 64 60 39 40 203 Çalı 44 48 59 36 187 Dumlupınar 33 42 45 63 183 Kaynak: Emniyet ve Jandarma Verileri (2015-2018). Taksirle adam öldürme olaylarının haftanın günlerine dağılımı ise Ģu Ģekildedir: pazartesi, çarĢamba, perĢembe ve cuma günleri 40 civarı olan olay sayısı pazar günü 45 civarı olmuĢ, cumartesi günü 50 ve salı günü olay sayısı 57 ile zirve yapmıĢtır. Grafik 50: Taksirle Adam Öldürme Olayının Haftanın Günlerine Dağılımı. 60 Suç Sayısı 50 40 30 20 10 0 Pazartesi Salı Çarşamba Perşembe Cuma Cumartesi Pazar Kaynak: Emniyet ve Jandarma Verilerinden Derlenerek HazırlanmıĢtır (2015-2018). Taksirle adam öldürme suçunun en çok meydan geldiği saatler sabah iĢe gidiĢ saatleri ve akĢam iĢten geliĢ saatlerinde gözlenmiĢtir. Diğer saatlerde azalma olsa da sadece saat 06.00‟da sıfırlanmıĢtır. 137 Grafik 51: Taksirle Öldürme Suçunun Günün Saatlerine Dağılımı. 25 Suç Sayısı 20 15 10 5 0 Kaynak: Emniyet ve Jandarma Verilerinden Derlenerek HazırlanmıĢtır ( 2015-2018). ĠnĢaat iĢlerinde meydana gelen yüksekten düĢme olayları da taksirle ölüm olayının sayısını arttıran bir diğer etkendir. Bölgenin sanayi bölgesi olması, çalıĢanların makineye kapılması suretiyle ya da farklı Ģekillerde de ölüm olayları artmıĢtır. Fakat bu istatistikler yani inĢaattan düĢme ya da sanayide yaralanıp ölme diye belirtilmez hepsinin genel ismi taksirle yaralanmadır. Durum böyle olunca evrakların içeriğine bakmadan inĢaattan düĢme ya da trafik kazası olup olmadığı anlaĢılamamaktadır. Evraklar suça karıĢanların kiĢisel bilgilerini barındırdığından tarafımıza verilememiĢtir. Fakat yukarıdaki tablodaki saat grafiği ve karakolda görevli polislerle yaptığımız mülakatlar, en fazla trafik kazasına bağlı ölümlerin meydana geldiğini ardından sanayi faaliyetlerine bağlı ölümler ve en son inĢaat faaliyetlerinden kaynaklı ölümlerin geldiğini söylemiĢlerdir. 3.3.9.Konut Dokunulmazlığının Ġhlali KiĢinin rızası dıĢında konutuna ya da iĢyerine girilmesi olayına konut dokunulmazlığının ihlali denir. Nilüfer ilçesinde meydana gelen konut dokunulmazlığı suçlarının tamamı 231 tane olup bunların 3 tanesi jandarma bölgesinde yani kırsalda, 228 tanesi polis bölgesinde Ģehir içinde meydana gelmiĢtir. En çok konut dokunulmazlığının meydana geldiği ilk iki mahalle 61 suç ile Dumlupınar ve Görükle Mahalleleridir. Bu sayı tüm sayının dörtte biridir. Konuyla ilgili Görükle Polis Merkezinde çalıĢan polis memurları ile yaptığımız mülakatlar 138 00:00 01:00 02:00 03:00 04:00 05:00 06:00 07:00 08:00 09:00 10:00 11:00 12:00 13:00 14:00 15:00 16:00 17:00 18:00 19:00 20:00 21:00 22:00 23:00 neticesinde, fuhuĢ ve fuhuĢa bağlı etmenler bölgede hâkim olması olayın sebebi olduğu anlaĢılmıĢtır. Harita 26: Konut Dokunulmazlığı Suçunun Mahallelere Dağılımı. Kaynak: Emniyet Jandarma ve TÜĠK Verileri Derlenerek HazırlanmıĢtır (2015-2018). Tablo 54: Konut Dokunulmazlığı Ġhlali Suçunun En Çok ĠĢlendiği Mahalleler. Mahalle 2015 2016 2017 2018 Toplam Dumlupınar 4 10 10 12 36 Görükle 4 5 7 9 25 BeĢevler 4 3 3 10 MinareliçavuĢ 2 5 2 9 29.Eki 3 1 4 8 AltınĢehir 1 1 4 2 8 Ertuğrul 2 4 2 8 100.Yıl 1 1 4 2 8 Ġhsaniye 3 2 2 1 8 Ataevler 3 2 5 Kaynak: Emniyet ve Jandarma Verileri (2015-2018 ). 139 Konut dokunulmazlığının ihlali suçunun zamana dağılımında mekâna dağılımında olduğu gibi yığılmaların olmadığı görülmüĢtür. Haftanın günleri dağılımına baktığımızda bütün günler birbirine yakın verileri vermiĢtir. Salı günü en az cuma günü en fazla suç iĢlense de veriler birbirine yakındır. Ayrıca aĢağıdaki tabloda saatlere dağılımına baktığımızda gece saat 01.00 ile 18.00 da sayı fazlayken saat 22.00 ile14.00 sayının en az olduğu görülmüĢtür. Belirli zamanlardaki yığılma ne gün bazlı ne de saat bazlı olmamıĢtır. Grafik 52:Konut Dokunulmazlığının Ġhlali Suçunun Günlere Dağılımı. 40 Suç Sayısı 35 30 25 20 15 10 5 0 Pazartesi Salı Çarşamba Perşembe Cuma Cumartesi Pazar Kaynak: Emniyet ve Jandarma Verilerinden Derlenerek HazırlanmıĢtır (2015-2018). Grafik 53: Konut Dokunulmazlığının Ġhlali Suçunun Saatlere Dağılımı. 16 Suç Sayısı 14 12 10 8 6 4 2 0 Kaynak: Emniyet ve Jandarma Verilerinden Derlenerek HazırlanmıĢtır (2015-2018). 140 00:00 01:00 02:00 03:00 04:00 05:00 06:00 07:00 08:00 09:00 10:00 11:00 12:00 13:00 14:00 15:00 16:00 17:00 18:00 19:00 20:00 21:00 22:00 23:00 Konut dokunulmazlığının ihlali suçu verilere baktığımızda Nilüfer ilçesi için kırsal bölge suçu değildir. Zamana dağılımında yığılma olmamıĢ fakat mekâna dağılımında yığılma olmuĢtur. 3.3.10.KiĢiyi Hürriyetinden Yoksun Kılma KiĢiyi hürriyetinden yoksun kılma suçu kiĢinin zorla bir yerde alıkonulması ya da hapsedilmesi, bulunduğu yerden ayrılmasına izin verilmemesi, zorla baĢka bir yere getirilmesi gibi kiĢinin kendi iradesi dıĢında kiĢiyi alıkoyma olayına verilen isimdir. Bir dakika, bir saat ya da bir ay fark etmez kiĢinin alıkonulması suçun gerçekleĢtiği anlamına gelir. Halk arasında kız kaçırma diye adlandırılan olay aslında verilere hürriyetinden yoksun kılma olarak girer. Nilüfer Ġlçesi‟nde toplam 178 kiĢiye karĢı hürriyetinden yoksun kılma olayı gerçekleĢmiĢ olup bunun 175 tanesi Ģehirde, 3 tanesi kırsalda meydana gelmiĢtir. Bu sayı kız kaçırma olayı kırsal kesim suçudur tezinin Nilüfer Ġlçesi için doğru bir söylem olmadığını ortaya çıkarmıĢtır. KiĢiyi hürriyetinden yoksun kılma suçu ve konut dokunulmazlığının ihlali suçu birbirine çok yakın suçlardır. Tür, oluĢ Ģekli, birbirini tetikleme gibi ortak özellikleri vardır. Ġki suçta da ilk sırada Görükle, Dumlupınar ve BeĢevler Mahalleleri vardır. Çünkü eve zorla giren kiĢi ev sahibinin evde olması durumunda ev sahibini evde zorla alıkoyar. Yukarda konut dokunulmazlığının ihlali suçunda bahsettiğimiz gibi Görükle ve Dumlupınar Mahallesinde aynı sebebe bağlı suni bir rakam artıĢı vardır. Tablo 55: KiĢiyi Hürriyetinden Yoksun Kılma Suçunun En Çok ĠĢlendiği Mahalleler. Mahalle 2015 2016 2017 2018 Toplam Görükle 2 3 8 5 18 Dumlupınar 3 2 1 2 8 BeĢevler 2 1 3 6 Ataevler 2 1 1 1 5 Akçalar 1 2 1 4 AltınĢehir 1 1 1 1 4 Balat 2 2 4 Fethiye 2 1 1 4 Kültür 3 4 Üçevler 1 2 1 3 Kaynak: Emniyet ve Jandarma Verileri (2015-2018). 141 Harita 27: KiĢiyi Hürriyetinden Yoksun Kılma Suçunun Mahallelere Dağılımı. Kaynak: Emniyet Jandarma ve TÜĠK Verilerinden Derlenerek HazırlanmıĢtır (2015- 2018). KiĢiyi hürriyetinden yoksun kılma suçunun zamana dağılımında mekâna dağılımında olduğu gibi yığılma söz konusu değildir. Salı ve pazar günleri kısmen daha fazla olsa da diğer günler de dalgalanma fazla değildir. Grafik 54: KiĢiyi Hürriyetinden Yoksun Kılma Suçunun Günlere Dağılımı. 35 Suç Sayısı 30 25 20 15 10 5 0 Pazartesi Salı Çarşamba Perşembe Cuma Cumartesi Pazar Kaynak: Emniyet ve Jandarma Verilerinden Derlenerek HazırlanmıĢtır (2015-2018). 142 Zamana dağılımda saatlere bakıldığında 00.00, 17.00 ve 22.00 saatlerinde daha fazla suç iĢlenmiĢ olup; 01.00, 04.00, 05.00, 14.00, 18,00 saatlerinin suç için sıcak saatler olmayıp az suç iĢlendiği görülmüĢtür. Grafik 55: KiĢiyi Hürriyetinden Yoksun Kılma Suçunun Saatlere Dağılımı. 16 Suç Sayısı 14 12 10 8 6 4 2 0 Kaynak: Emniyet ve Jandarma Verilerinden Derlenerek HazırlanmıĢtır (2015-2018). 3.3.11.Kasten Adam Öldürme (Cinayet) KiĢinin bir baĢka kiĢinin hayatına bilerek isteyerek son vermesi olayına verilen isimdir. Nilüfer ilçesinde beĢ yılda toplam 27 kiĢi öldürülmüĢ bunların 3 tanesi kırsalda geri kalan 24 tanesi Ģehirde iĢlenmiĢtir. Adam öldürme suçunda ilk sırayı Çalı ve Görükle Mahallesi üçer kiĢiyle alırken, Balat, Üçevler, Yolçatı Mahalleleri ikiĢer kiĢiyle ikinci sırada yer alır. Diğer 12 mahallede birer kiĢi öldürülmüĢ, geriye kalan 47 mahallede hiç kasten öldürme suçu iĢlenmemiĢtir. Verilerde en dikkat çeken mahalle Çalı Mahallesidir. Çalı Mahallesinde 2016 yılında bir, 2017 yılında iki cinayet iĢlenmiĢtir. Adam öldürme suçunun gerçekleĢtiği 18 mahalleden (Görükle, Balat, Üçevler, BeĢevler, Cumhuriyet, Çamlıca, Esentepe, Fethiye, Konak) 9 tanesi Ģehir özelliği gösteren mahallelerken geri kalan 18 tanesi kırsaldaki mahallelerdir. Kasten adam öldürme olayı kırsal kesim suçu olduğu suç coğrafyası alanında kabul gören bir hipotezdir. Nilüferde bu söylemin doğru sonuç verdiğini adam öldürme suçlarının kırsalda gerçekleĢtiğini söylemek mümkündür. 143 00:00 01:00 02:00 03:00 04:00 05:00 06:00 07:00 08:00 09:00 10:00 11:00 12:00 13:00 14:00 15:00 16:00 17:00 18:00 19:00 20:00 21:00 22:00 23:00 Tablo 56:Kasten Adam Öldürme Suçunun ĠĢlendiği Mahalleler ve Yıllar. Mahalle 2015 2016 2017 2018 Toplam Görükle 1 1 1 3 Çalı 1 2 3 Balat 1 1 2 Üçevler 2 2 Yolçatı 1 1 2 BeĢevler 1 1 Cumhuriyet 1 1 Çamlıca 1 1 Demirci 1 1 Esentepe 1 1 Fethiye 1 1 Hasanağa 1 1 Ġrfaniye 1 1 Konak 1 1 MinareliçavuĢ 1 1 KuruçeĢme 1 1 Badırga 1 1 Büyükbalıklı 1 Kaynak: Emniyet ve Jandarma Verileri (2015-2018). Harita 28:Kasten Öldürme Suçunun Mahallelere Dağılımı. Kaynak: Emniyet Jandarma ve TÜĠK Verilerinden Derlenerek HazırlanmıĢtır(2015- 2018). 144 Kasten adam öldürme cinayet suçunun çarĢamba ve cumartesi günleri beĢer kiĢiyle ilk sırada salı ve perĢembe günlerinin son sırada olduğunu söylemek mümkündür. Öldürülen kiĢiler toplamda 27 kiĢi olduğu için ayırt edicilik oranı çok fazla değildir. O yüzden günlerde yığılma var ya da yok demek doğru olmayacaktır. Mala karĢı suçlar bahsinde görgü tanığı ya da kamera olmadığı süreçte hırsızlık ne zaman iĢlenmiĢ net bir Ģekilde bilemeyiz demiĢtik Aynı ifadeyi kiĢilere karĢı iĢlenen suçlarda kullanamayız çünkü kiĢiler kendine yapılan bir eylemin yaralama tehdit vs. saatini bilirler. Fakat adam öldürme suçları tanık ya da kamera olmadığı zaman olayın net saatini bilmemiz zordur. Ya da olayın ardından bir süre daha yaĢayıp kendisini kimin yaraladığını söylemesi gerekir. Aksi takdirde net Ģekilde suçlu itiraf etmesi Ģahit ya da kamera kaydı gerekir. Grafik 56:Kasten Öldürme Suçunun Günlere Dağılımı. Suç Sayısı 6 5 4 3 2 1 0 Pazartesi Salı Çarşamba Perşembe Cuma Cumartesi Pazar Kaynak: Emniyet ve Jandarma Verilerinden Derlenerek HazırlanmıĢtır(2015-2018). Aynı ifadeyi kiĢilere karĢı iĢlenen suçlarda kullanamayız çünkü kiĢiler kendine yapılan bir eylemin yaralama tehdit vs. saatini bilirler. O yüzden aĢağıda kasten öldürme saatleri verilmiĢse de bu saatler olayın polise ya da jandarmaya intikal saatleridir. Bazı cesetler çürümek üzere ya da çürüdükten sonra bulunur. Yukardaki durum genel için söylense de Nilüferde polis ve jandarmayla yaptığımız mülakatlarda çürümüĢ üstünden zaman geçmiĢ olayla karĢılaĢmadıklarını genellikle birkaç saat içerisinde olaya müdahale ettiklerini söylemiĢlerdir. Cinayet saatleri 13.00 ile 17.00 arasında yoğunlaĢtığı gecenin geç saatinde daha az olduğu görülmüĢtür. 145 Grafik 57:Kasten Öldürme Suçunun Günün Saatlerine Dağılımı. 3,5 3 Suç Sayısı 2,5 2 1,5 1 0,5 0 Kaynak: Emniyet ve Jandarma Verilerinden Derlenerek HazırlanmıĢtır (2015-2018). Kasten adam öldürme suçu bir insanın diğer insana yapabileceği en uç suçlardan biri olmakla beraber Nilüfer de 2016 yılı on kiĢiyle en fazla adam öldürüldüğü yıldır. 3.4.Diğer Suçlar Suçların ilk baĢta bahsettiğimiz üzere emniyet ve jandarma kiĢilere karĢı, mala karĢı, topluma millete karĢı, devletin milli bütünlüğüne karĢı, takibi gereken suçlar diye ayırdığını söylemiĢtik biz bu noktaya kadar mala karĢı ve kiĢilere karĢı suçları ele aldık. Bu noktadan sonra takibi gereken suçların alt baĢlığı olan, iĢ kazası ve topluma karĢı suç olan, uyuĢturucu kullanmak ve satmak gibi suçlara değinilecektir. 3.4.1.UyuĢturucu Kullanmak veya Bulundurmak Suçun tam ismi TCK da kullanmak için uyuşturucu veya uyarıcı madde satın almak, kabul etmek, bulundurmak olarak tanımlanır. Yani kanuna göre cebinde saklamak ile içmek aynı cezayı gerektirir. UyuĢturucu kullanmak topluma millete karĢı suç olarak nitelendirilir. Nilüfer de 2609 uyuĢturucu kullanma suçu iĢlenmiĢ bu suçların 33 tanesi kırsalda jandarma bölgesinde geri kalan 2500‟den fazlası Ģehirde polis bölgesinde meydana gelmiĢtir. Yani uyuĢturucu kullanmak kırsal kesim suçu değildir. 2609 suçun 1008 tanesi Görükle ve Dumlupınar Mahallesinde gerçekleĢmiĢtir. Bu sayı % 40 civarına tekabül ederken aĢağıdaki ilk on mahalle 1844 suç ile % 60‟a tekabül etmektedir. Yani bu rakamlar uyuĢturucu kullanma suçunun mekân seçtiğini söyler. 146 00:00 01:00 02:00 03:00 04:00 05:00 06:00 07:00 08:00 09:00 10:00 11:00 12:00 13:00 14:00 15:00 16:00 17:00 18:00 19:00 20:00 21:00 22:00 23:00 Tablo 57: UyuĢturucu Kullanma Suçunun En Fazla GerçekleĢtiği Mahalleler. Mahalle 2015 2016 2017 2018 Toplam Görükle 34 92 144 356 626 Dumlupınar 17 27 43 142 229 Üçevler 11 8 43 61 123 Odunluk 7 14 37 48 106 BeĢevler 4 12 32 57 105 KurtuluĢ 20 16 20 39 95 GümüĢtepe 4 12 64 80 Ürünlü 43 41 1 2 87 Fethiye 13 7 15 42 77 Kızılcıklı 7 11 19 31 68 Kaynak: Emniyet ve Jandarma Verileri (2015-2018). Harita 29: UyuĢturucu Kullanma Suçunun Mahallelere Dağılımı. Kaynak: Emniyet Jandarma ve TÜĠK Verilerinden Derlenerek HazırlanmıĢtır (2015- 2018). Hiç uyuĢturucu kullanma suçu olmayan mahalleler Tahtalı, Atlas, Çatalağıl, Üçpınar, Çaylı, Gökçe, Karacaoba, Konaklı Mahalleleridir geriye kalan 56 mahallenin tamamında uyuĢturucu madde kullanılmıĢtır. 147 Mekânda dengeli bir dağılım olmadığını söyledikten sonra zamanda dengeli dağılım olup olmadığına bakmak doğru olacaktır. Gün olarak suçların dağılımına bakıldığı zaman pazar günü hariç diğer günler birbirine yakınken pazar gününde bir yığılma vardır. Bu durumu elimizdeki verilerle açıklamak mümkün değildir. Fakat veriler pazar günü uyuĢturucu maddelerin daha fazla tüketildiği gerçeğini gösterir. Verilerin bir diğer dikkat çeken tarafı en çok uyuĢturucu kullanılan gün olan pazar gününün ardından pazartesi günü en az suçun iĢlendiği gün olmuĢ salı günü ikinci en yüksek suç iĢlendiği gündür. Grafik 58: UyuĢturucu Kullanma Suçunun Günlere Dağılımı. 500 Suç Sayısı 450 400 350 300 250 200 150 100 50 0 Pazartesi Salı Çarşamba Perşembe Cuma Cumartesi Pazar Kaynak: Emniyet ve Jandarma Verilerinden Derlenerek HazırlanmıĢtır (2015-2018). Suçun en fazla gerçekleĢtiği saatler 01.00 11.00 ve18.00 olmuĢ en az gerçekleĢtiği saatler 06.00 ile 07.00 olmuĢtur. Suç sayısının saat 04.00 ile 08.00 arasında az olmasının bu saatlerde insan hareketinin durması ve suçu iĢleyecek kimsenin sokakta kalmaması tek baĢına açıklamaya yeterli değildir. Diğer sebep iĢlenen suçu ihbar edecek kimsenin kalmamasıdır. Genel olarak bütün suçlar için bu kural geçerlidir. Görükle ve Dumlupınar Mahallesinin ilk sırada yer almasının diğer bir sebebi: Görükle ve Dumlupınar Mahallesinde apart oteller kayıt dıĢı konaklamaya izin vermesi. Bu apart otel sayısının da bölgede çok fazla olması ayrıca eğlence sektörü bölgede fazla olması bu sektörle uyuĢturucu kullanımının paralellik göstermesidir. Öyle ki uyuĢturucuya bağlı iki ölüm meydana gelmiĢ bu iki olayda da cesetler Görükle Mahallesinde apart otellerde bulunmuĢtur. 148 Grafik 59: UyuĢturucu Kullanma Suçunun Saatlere Dağılımı. 160 Suç Sayısı 140 120 100 80 60 40 20 0 Kaynak: Emniyet ve Jandarma Verilerinden Derlenerek HazırlanmıĢtır 2015-2018). 3.4.2.UyuĢturucu Ticareti Türk Ceza Kanunu: Uyuşturucu veya uyarıcı maddelerin imali, ithali, ihracı, ülke içinde satılması, satışa arz edilmesi, başkalarına verilmesi nakledilmesi, ticaret amacıyla satın alınması kabul edilmesi suçu olarak adlandırılır. Nilüfer de toplam 170 uyuĢturucu ticareti suçu iĢlenmiĢ olup bu suçların yarıdan fazlası Görükle ve Kültür Mahallesinde gerçekleĢmiĢtir. Daha önceki suçlarda Kültür Mahallesi sıralamaya girmemiĢ bir mahalleyken uyuĢturucu ticareti suçunda zirve yapmıĢtır. Görükle Mahallesi yukarda verilere baktığımızda kullanıcı nüfusun en fazla olduğu mahalle olması sebebiyle satıcı sıralamasında da en baĢta yer almıĢtır. Tablo 58: UyuĢturucu Ticareti Suçunun En Fazla GerçekleĢtiği Mahalleler. Mahalle 2015 2016 2017 2018 Toplam Görükle 5 4 9 31 49 Kültür 2 10 29 41 Dumlupınar 1 3 10 14 MinareliçavuĢ 1 7 2 10 Odunluk 2 4 6 Ürünlü 3 1 4 KurtuluĢ 4 4 Üçevler 1 2 3 Çalı 1 2 3 Fethiye 2 2 Kaynak: Emniyet ve Jandarma Verileri (2015-2018). 149 00:00 01:00 02:00 03:00 04:00 05:00 06:00 07:00 08:00 09:00 10:00 11:00 12:00 13:00 14:00 15:00 16:00 17:00 18:00 19:00 20:00 21:00 22:00 23:00 Suçun mekâna dağılımına baktığımızda uyuĢturucu kullanma suçunda olduğu gibi uyuĢturucu satıcılığında yine yığılma olduğunu dengeli bir dağılım olmadığını görmekteyiz. UyuĢturucu satıcılığında ilk 10 mahallenin toplamı 136‟tür zaten tüm sayı 170‟tir. Harita 30: UyuĢturucu Ticareti Suçunun Mahallelere Dağılımı. Kaynak: Emniyet Jandarma ve TÜĠK Verilerinden Derlenerek HazırlanmıĢtır ( 2015- 2018). Mekâna dağılımdan sonra zamana dağılıma baktığımızda uyuĢturucu kullanma suçunda olduğu kadar olmasa da pazar gününde yığılma vardır. Fakat en çok yığılma çarĢamba günündedir. UyuĢturucu kullanma suçunda çarĢamba günü suç sayısı hafta içi olan diğer günlere göre hayli fazladır. Genel itibariyle belli bir günde yığılma olduğu söylenemez. En az uyuĢturucu madde tüketildiği gün ise cumartesi ve pazartesi günü olarak kayıtlara geçmiĢtir. 150 Grafik 60: UyuĢturucu Kullanma Suçunun Günlere Dağılımı. 30 Suç Sayısı 25 20 15 10 5 0 Pazartesi Salı Çarşamba Perşembe Cuma Cumartesi Pazar Kaynak: Emniyet ve Jandarma Verilerinden Derlenerek HazırlanmıĢtır(2015-2018). Satıcılık saatleri suni sayılardır, neden? Polis ne zaman çalıĢma yaparsa sayılar o zaman yükselir sabah saatlerindeki bu yükseliĢin sebebi de polisin operasyon yaptığı saat olmasındandır. Aynı Ģekilde belki de gece 03.00 ile 05.00 arasında da sayı fazladır fakat veriler suçluların yakalandığı saatler sisteme iĢlendiğinden bu saatlerde sayı az kalmıĢtır. Grafik 61: UyuĢturucu Kullanma Suçunun Saatlere Dağılımı. 12 Suç Sayısı 10 8 6 4 2 0 Kaynak: Emniyet ve Jandarma Verilerinden Derlenerek HazırlanmıĢtır (2015-2018). UyuĢturucu içiciliği ve satıcılığı birbirinden etkilediği için yani arz talep meselesi olduğundan en fazla iĢlendiği mahalleler birbirine yakın çıkmıĢtır. 151 00:00 01:00 02:00 03:00 04:00 05:00 06:00 07:00 08:00 09:00 10:00 11:00 12:00 13:00 14:00 15:00 16:00 17:00 18:00 19:00 20:00 21:00 22:00 23:00 3.4.3.ĠĢ Kazası Takibi gereken suçlar içinde yer alan iĢ kazası aslında suç niteliği taĢıyan bir olay değildir. Nilüfer‟de arazi kullanım yapısının büyük bir kısmının sanayi faaliyetleri üzerine olduğu anlaĢılması için çalıĢmada değinilmiĢtir. ĠĢ kazasından yaralanan kiĢilere yaralanma basit olsa dahi doktor adli rapor düzenler. Bu adli rapor neticesinde karakola gidip ifade vermek gerekir. Aksi takdirde iĢ yeri sahibi ve yaralanan para cezasıyla cezalandırılır. Aslında devlet burada sosyal devlet olması nedeniyle vatandaĢı korumaya çalıĢmıĢ iĢçiyi korumak ve güvenlik önlemlerini arttırmak istemiĢtir. Durum böyle olunca bütün yaralan kiĢiler karakola gidip ifade vermek zorunda kalır. Nilüfer zaten sanayi kenti özelliği gösterdiği için tüm suçlar içerisinde iĢ kazası ilk sıradadır. ĠĢ kazasının en fazla olduğu mahalleler sanayi bölgeleridir. Sanayi bölgeleri büyüdükçe iĢ kazaları da doğru orantılı olarak artmıĢtır. Toplam 12682 iĢ kazası meydana gelmiĢ bunların 12228‟i polis bölgesinde 454‟ü jandarma bölgesinde meydana gelmiĢtir. Ġlk on mahallede 8956 iĢ kazası meydana gelmiĢ olup ilk sırada Nilüfer sanayi bölgesinin büyük kısmını içine alan IĢıktepe Mahallesi ikinci sırada yine Nilüfer sanayiyi içine alan MinareliçavuĢ Mahallesi üçüncü sırayı Nilüfer sanayi bölgesinin kenar kuĢağında yer alan Fethiye Mahallesi alır. Ġlk ondaki mahallelerin hepsi büyük sanayi bölgelerine ev sahipliği yapar. Tablo 59: ĠĢ Kazalarının En Çok GerçekleĢtiği Mahalleler. Mahalle 2015 2016 2017 2018 Toplam IĢıktepe 410 367 434 459 1725 MinareliçavuĢ 174 433 418 442 1514 Fethiye 391 342 205 300 1148 Çalı 242 253 243 248 1014 Hasanağa 210 107 314 325 1000 Kayapa 67 217 178 191 677 Üçevler 153 147 134 155 607 Odunluk 61 132 148 131 493 Akçalar 85 119 82 109 406 Balat 79 65 117 101 372 Kaynak: Emniyet ve Jandarma Verileri (2015-2018 ). 152 Harita 31: ĠĢ Kazalarının Mahallelere Dağılımı. Kaynak: Emniyet Jandarma ve TÜĠK Verilerinden Derlenerek HazırlanmıĢtır (2015- 2018). Kırsalda mesela Akçalar, Kayapa, BaĢköy Mahallelerinde normal Ģartlarda beĢ yılda tüm suçların toplamı iĢ kazası suçunun toplamı kadar olmamıĢtır. ĠĢ kazaları hemen hemen bütün gün ve saatlerde olmuĢtur bu da demek oluyor ki sanayi bölgelerinde çalıĢma hiç durmuyor hafta sonu ve akĢamları sayı düĢse de sıfırlanmamıĢtır. Hafta sonu ve akĢamları tam kapasite çalıĢılmadığından sayı kısmen düĢüĢ gösterir. Grafik 62: ĠĢ Kazalarının Günlere Dağılımı. 2500 Suç Sayısı 2000 1500 1000 500 0 Pazartesi Salı Çarşamba Perşembe Cuma Cumartesi Pazar Kaynak: Emniyet ve Jandarma Verileri Derlenerek HazırlanmıĢtır (2015-2018). 153 ĠĢ kazalarının miktarı sürekli önceki saate göre artmıĢtır. Bu durumun sebebi çalıĢanların yoruluyor olması olabilir. Bu grafiği yorumlarken aynı anda tüm fabrikalarda kaç kiĢinin çalıĢtığını bilmemiz gerekir aksi takdirde gündüz saati ile gece saatini bir tutup (çalıĢan kiĢi sayısı ) yorum yapmak yanlıĢ sonuç verir. Grafik 63: ĠĢ Kazalarının Saatlere Dağılımı. 1200 Suç Sayısı 1000 800 600 400 200 0 Kaynak: Emniyet ve Jandarma Verileri Derlenerek HazırlanmıĢtır(2015-2018). 154 00:00 01:00 02:00 03:00 04:00 05:00 06:00 07:00 08:00 09:00 10:00 11:00 12:00 13:00 14:00 15:00 16:00 17:00 18:00 19:00 20:00 21:00 22:00 23:00 SONUÇ VE ÖNERĠLER Suç çok yönlü bir olgudur. Dinamiktir değiĢir ve geliĢir. Suçun birçok alanla etkileĢimi vardır (antropoloji, sosyoloji, psikoloji, ekonomi, coğrafya) ve hepsi de bu dinamiklikten nasibini alır. Tarih boyunca önemini hep korumuĢtur. Çünkü suç ve suçluluk arttıkça toplum huzursuz olur. Maslow‟un ihtiyaçlar hiyerarĢisinde söylendiği gibi yeme içme gibi en temel ihtiyaçlardan sonra güvenlik ihtiyacı gelir. Nilüfer Bursa‟nın hızla geliĢen ilçelerinden birisidir. Hızlı büyürken bazı sorunlarla yüz yüze kalmıĢtır. Bunlardan birisi de suçtur. Suçların mekân ya da zaman seçtiği suç türlerine göre belli mahallelerde belli saatlerde yoğunlaĢtıklarını görüldü. Bu yoğunlaĢma teoriler ıĢığında açıklamaya çalıĢıldı. ÇalıĢmanın baĢındaki hipotezler test edildi. ÇalıĢmada 64 mahalle ele alınmıĢtır. Bunların 18 tanesi kırsal, 37 tanesi kentsel mahalle özelliği gösterirken 9 tanesi geçiĢ özelliği gösterir. Nilüfer de en fazla suçun gerçekleĢtiği mahalle Görükle Mahallesi olmuĢ, ardından Üçevler Mahallesi devamında Fethiye, Dumlupınar, Ġhsaniye, Çalı, MinareliçavuĢ, Odunluk, Konak, IĢıktepe Mahallesi Ģeklinde devam etmiĢtir. BaĢka bir ifade ile bu mahalleler Nilüfer‟in “suç tepeleri” olarak ortaya çıkmıĢtır. Suç sayısının en az olduğu suç düzlüklerinin olan mahalleler en azdan en çok suça doğru sırasıyla Kadriye, Ayvaköy, KuruçeĢme, Ġnegazi, Üçpınar, Çaylı, Güngören, Maksempınarı, Fadıllı, Unçukuru mahalleleri olmuĢtur. Bu mahalleler de “suç düzlükleri” olarak ortaya çıkmıĢtır. Görükle Mahallesinin suç tepesi çıkması birçok neden ile iliĢkilendirilebilir. Bunların içinde coğrafi etmenler de önemli bir yer tutar. Suçları analiz etmede kullanılan suç teorilerinden birisi olan sosyal faaliyetler teorisi ve rutin faaliyetler teorisi bu mahalledeki mevcut durumu açıklamak için baĢvurulabilecek en iyi kuramsal dayanaktır. Sosyal faaliyetler teorisi ve bir alanda genç bekâr erkek sayısı fazla, boĢanmıĢ tek ebeveyn sayısı fazla, akrabalık bağları zayıf, nüfusun hareketli olduğu, sosyo ekonomik yokluk olduğu, ikametgâh hareketliliği fazla olduğu, etnik ve ulusal çeĢitlilik olduğu, yerlerde suç fazla olur demiĢtir. Yukarıda geçen bütün olgular Görükle Mahallesi için geçerlidir. Üniversite bölgesi olması sebebiyle genç bekâr erkek sayısı fazla kiraların ve apartların ucuz konaklamanın mümkün olması nedeniyle boĢanmıĢ insanlar için cazip, öğrenci nüfusu bölgede ortalama dört yıl kaldığı için ikametgâh oturumlarının uzun 155 Grafik 64: Suçların Mahalle Düzeyinde Dağılımı. Mahalleler Görükle Üçevler Fethiye Dumlupınar İhsaniye Çalı Minareliçavuş Odunluk Konak Işıktepe Beşevler Cumhuriyet Hasanağa Ataevler Esentepe Kaynak: Emniyet ve Jandarma Verilerinden Derlenerek HazırlanmıĢtır (2015-2018). süreli olmadığı, merkezi iĢ alanı dar olduğu için nüfusun belli alanlarda yoğunlaĢtığı bir mahalledir. Suç tepesi oluĢmuĢ ikinci mahalle Üçevler Mahallesidir. Üçevler mahallesinin yüz ölçümünün yaklaĢık % 50‟si sanayi bölgesi içindedir. % 35‟lik kısmı konut ihtiyacını karĢılar ve bu konutlar villa ve apartmanların iç içe girdiği sosyo ekonomik açıdan zıt grupların iç içe olduğu mahallelerdir. Mahallede geriye kalan % 15‟lik kesim boĢ arazi olup zeytinlik Ģeftali bahçesi ve ormandan ibarettir. ĠĢ kazası sayısı bu mahallede yüksektir. Tehdit, taksirle yaralama, suçlarında tüm mahalleler içinde birinci olmuĢ, cinsel saldırı ve uyuĢturucu ticareti konusunda üçüncü sırada yer almıĢtır. Üçevler Mahallesinin suç dağılımını açıklarken sosyal çözülme teorisi ve rutin faaliyetler teorisi etkili olan teoridir. Rutin faaliyetler teorisi bir bölgede hedef çok çekiciyse, düĢük koruma mekanizması varsa, maruz kalma süresi uzunsa, bölge suç yüzdesi yüksek olan yere yakınsa bölgede suç fazla olur demiĢtir. 156 Harita 32: Nilüfer Ġçesinin Suç Dağılım Haritası. Kaynak: Emniyet ve Jandarma Verilerinden Derlenerek HazırlanmıĢtır (2015-2018). Üçevler bölgesinde sanayi bölgesi ve villalar bölgesi yakın olduğu için zıt kutupları bir araya getirir, bu durum suçu tetikler. Ġki teori de Üçevler Mahallesi için etkindir diyebiliriz. Sosyal çözülme teorisi ve rutin faaliyetler teorisinin birleĢmesiyle oluĢan çok çevreli imkân teorisi Üçevler Mahallesinde etkindir demek daha doğru olacaktır. Üçüncü sırada yer alan Fethiye Mahallesi Mudanya otoyolu, Atabulvarı ve Fatih Sultan Mehmet Bulvarı arasında sanayi, eğitim, eğlence, spor, konut, gibi birçok faaliyete ev sahipliği yapar. Fethiye Mahallesi hemen hemen bütün suçlarda ilk onda yer almıĢ olup üçüncü sıraya çıkmasının sebebi iĢ kazası sayısının fazla olması olmuĢtur. Suç sıralamasında suç tepesi olmasa da Alaaddinbey Mahallesi nüfusuna kıyaslandığında %105 gibi aĢırı suç potansiyeli olan bir mahalle olarak karĢımıza çıkmıĢtır. Ġlçede bu oranı taĢıyan tek mahalledir. 157 Tüm bu mahallelerdeki suç ve suçluluk kiĢilerin beyninde çevreyle ilgili bazı imajlar bırakır. Ġnsanların çevreyi nasıl algıladığı zihinlerinde bölgeyle ilgili ne olduğu da önemlidir. Bunu Özgen ve Bindak Ģu Ģekilde ifade eder “Özellikle davranışsal coğrafya bilimiyle ilgili olarak, insanların çevreyi nasıl anladığı, çevrenin veya mekânın düşünceyi nasıl etkilediğini, bu tür etkileşimleri inşaa eden bilişsel yapılanmaların, duyuşsal eksenli tutumların da etkisiyle insan davranışlarını nasıl harekete geçirdiğiyle ilgili araştırmaların gerçekleştirilmesi, toplumsal huzurun ve 56 konforlu yaşamın sürdürülebilmesi açısından büyük önem taşımaktadır”. En çok suç iĢlenen yaĢ ortalaması 35,17 olmuĢtur. ÇalıĢmanın baĢında bahsettiğimiz hipotezler test edilmiĢ ve bazı sonuçlara ulaĢılmıĢtır. Hipotez-1.Nilüfer ilçesinde suç ile coğrafi koşullar arasında (özellikle nüfus, kentleşme, iklim, arazi kullanım şartları ) güçlü bir ilişki vardır. Hipotez-1. Arazi kullanım koĢulları ile suç arasında sıkı iliĢki ortaya çıkmıĢtır. Örneğin kasten yaralama ( kavga ) suçları ile halka açık kafe, kıraathane, bar, disko olan yerler aynı yerler çıkmıĢ, taksirle yaralama suçlarıyla fabrika ve trafik yoğun olduğu mahalleler aynı mahalleler çıkmıĢtır. Hipotez-2.Mahallelerin nüfusuyla suç sayısı arasında her zaman doğru orantı olmayabilir. Hipotez-2. Nüfusu en fazla olan Ġhsaniye Mahallesi suç sıralamasında 4. ve 5. sıralarda yer almıĢtır, nüfus önemli bir parametredir ama tamamen her Ģeyi belirlemez. Zira suç sayıları ile nüfus miktarları karĢılaĢtırıldığında bazı az nüfuslu alanların daha fazla suç sayısı, yüksek nüfuslu olanlarda ise daha az sayıda suça rastlarız. Buradaki asıl unsur çevredeki nüfusa bağlı olarak ihtiyaç duyulan bazı iĢletmelerin, alanın, ulaĢım potansiyeli, yapılaĢma tipi ve imkânına bağlı olarak belirli kesimlerde yoğunlaĢma meydana gelir. Bunun sonucunda fonksiyonel arazi kullanımı ve burada yer akan iĢletme tipleri farklılaĢır. Arazi kullanım durumu ana faktördür. Kısaca iĢ ve ticaretin yoğun olduğu alanda (merkezi iĢ sahası) oturan nüfus çok düĢük olmasına rağmen suç sayısı çok yüksek çıkmıĢtır. Bu durum suçu yönlendiren ana faktörün arazi kullanım yapısının önemini gösterir.( Konak, Görükle). 56 Nurettin Özgen, Recep Bindak, “Mekan- Cinayet Bağlantısına Küresel Bir Bakış: Bir Davranışsal Coğrafya Çalışması”, İstanbul, İnsan Ve Toplum Bilimleri Araştırma Dergisi, C.6, S.2, (2017) s.1083 158 Hipotez-3.Kasten yaralama tehdit ve hakaret suçları daha çok genç yaş guruplarına aittir. Hipotez-3. Nilüferde suçluların yaĢ ortalaması 35,15 çıkmıĢ yaĢ ortalaması en düĢük olan suçlular hakaret, kasten yaralama, tehdit, otodan hırsızlık suçu iĢlemiĢlerdir . Hipotez-3.Kırsal ve kentsel mahallelerdeki suçların türleri, sayısı ve nedenleri arasında farklılık vardır. Hipotez-4. Kırsalda meydana gelen suçlar ile kentte meydana gelen suçlar türüne göre değiĢir. Bunun Nilüferde en güzel örneği cinsel taciz ve cinsel saldırıdır. Cinsel taciz suçu kırsalda hiç yok denilecek kadar azdır fakat cinsel saldırı fazladır. Hipotez-5. Malvarlığına karşı işlenen suçları arazi kullanım yapısı şekillendirirken, Kişilere karşı işlenen suçları daha farklı faktörler (ekonomi, iklim, yer, zaman, yaşam şekli vs.) şekillendirir. Kişilere karşı işlenen suçları sosyolojik sebepler daha fazla etkilerken, mal varlığına karşı olan suçları mekânsal sebepler daha fazla etkiler. Hipotez-5.Mal varlığına karĢı iĢlenen suçlarda genellikle olay anında iki insan aynı mekânı paylaĢmaz çalınan obje, eĢya, para gibi Ģeylerdir. Fakat kiĢilere karĢı suçlarda örneğin kasten yaralama iki insan vardır ve her iki insanın sosyolojik, psikolojik yönü olayın içine girer. Fakat mala karĢı suçlarda çalınan eĢya ile arada psikolojik ya da sosyolojik gerginlik olmaz açıktaysa ya da mekânsal olarak bu eĢya çalınmaya müsaitse çalınır. O anki fiziksel durumu önemlidir. Polislerle yaptığımız mülakatlarda, Nilüfer de durum bu Ģekilde olduğunu öğrendik. Ekipler açıktan hırsızlık, evden hırsızlık suçlarında mal sahibinin genellikle ihmali vardır. Örneğin kapı kilidi kırılmaya müsaittir, ya da eĢya açıktadır. Fakat kasten yaralama suçlarında psikolojik sosyolojik nedenler daha baskındır demiĢleridir. Buradan Ģu sonuca varabiliriz kiĢilere karĢı suçlar daha karmaĢıktır mala karĢı suçlar daha basittir. Hipotez-6.Nilüfer ilçe merkezinden çevreye doğru suç miktarı azalmaktadır. Hipotez-6.Ġhsaniye Mahallesini merkez kabul edersek bütün haritalarda görüldüğü üzere merkezden çevreye doğru suçlar artar. Hipotez-7. Nilüfer’in Bursa’nın eğlence mekânlarının çoğuna ev sahipliği yapması, belli suç türlerinin bölgede yoğunlaşması ile sonuçlanmıştır. Hipotez-7. Hipotezi bar, meyhane, kafe, kahvehane, gibi eğlence mekânları ve etrafında beĢ yılda meydana gelen suçların konumuna bakarak yorumladık en fazla olay olan Görükle Mahallesinde halka açık eğlence mekân sayısı Ġhsaniye Mahallesinden fazla 159 olmadığını fakat suç sayısının oldukça yüksek olduğunu gördük. En fazla halka açık eğlence mekânı olan yerler ile en fazla kavga olayı olan mahalleler aynı mahalleler olmuĢtur. En fazla mekân olan mahalleler Ġhsaniye, Görükle, Dumlupınar, Cumhuriyet, Üçevler Mahalleleridir. En fazla kasten yaralama olan mahalleler de bu mahalleler olmuĢtur. Halka açık eğlence mekânları ile suçlar arasında anlamlı bir bağlantı vardır fakat Görükle Mahallesinin Ġhsaniye Mahallesinin önüne geçmiĢ olması mekânda suçu etkileyen faklı Ģeylerin de var olduğunun kanıtıdır. Hipotez -8.Suç mekâna yerleşirse korku psikolojisi hâkim olur ve belli bir noktadan sonra mekân değersizleşir, mekânı değerli kılan bir özelliği de güvenliktir. Hipotez-8. Suç mekânda yerleĢmediğinin kanıtı suçların diğer ilçelerdeki suçlarla karĢılaĢtırması, insanların Bursa‟nın en fazla tercih ettikleri ilçe olması ve en fazla konut satıĢı yapılan merkez ilçe olmasıdır. Hipotez -9.Gençler yaşlılara göre, erkekler kadınlara göre daha fazla suç işlerler? Hipotez -9. Tablo 11 de gençler yaĢlılara oranla daha fazla suç iĢlediğini görmüĢtük erkekler kadınlara göre daha çok suç iĢlediği kabul gören bir hipotezdir Nilüfer‟de suç 50347 iĢlenmiĢ bunların 8442 tanesinde kadınlar 41905 tanesinde erkekler Ģüpheli konumdadır. Medeni hale, ekonomik statüye, ırka veya statüye bakılmaksızın gençlerin 57 yaşlılardan daha çok suç işledikleri görülmüştür. Ayrıca Nilüfer ilçesi için şunları diyebiliriz: Nilüferde ilk sırada iĢ kazası yer almıĢ ardından taksirle yaralama, evden hırsızlık, kasten yaralama, tehdit, hakaret, uyuĢturucu kullanmak gibi suçlar en fazla iĢlenen suçlar olmuĢtur. Kasten Adam Öldürme suçu Nilüfer için kırsal kesim suçudur. Tüm suçlarda aynı sonuç meydana gelmediği gibi net olarak Ģu mevsimde daha çok suç olmuĢtur diyemeyiz, çalıĢmamızın baĢında yazın kiĢilere karĢı suçlar kıĢın mala karĢı suçlar etkili olur tezinin tamamen geçerli olmadığını söyleyebiliriz. Türkiye genelinde birçok çalıĢmada hatta dünya genelinde ilk sırada kavgalara bağlı olarak kasten yaralama hâkimken Nilüfer‟de iĢ kazası ve ardından taksirle yaralama olmuĢtur. Çünkü Nilüfer sanayi kentidir bu suçlar sanayiye bağlı oluĢmuĢtur. 57 Tülin Gülşen İÇLİ, “Türkiye’de Suçlular Sosyal Kültürel Ve Ekonomik Özellikleri”,3,b., Ankara, Atatürk Kültür, Dil Ve Tarih Yüksek Kurumu Atatürk Kültür Merkezi Yayın, S.71 (1993)s.21. 160 KiĢilere karĢı suçlarda sosyal çözülme teorisinin ve rutin faaliyetler teorisinin mala karĢı suçlarda inĢa edilmiĢ çevre teorisinin ve kırılmıĢ camlar teorisinin daha baĢarılı sonuç verdiği görülmüĢtür. Sosyal çözülme teorisi ve rutin faaliyetler teorisi suçları anlamakta önemli kuramsal dayanaklardır fakat kırılmıĢ camlar teorisinin analiz yapmak için yetersiz kaldığı anlaĢılmıĢtır. Bazı mahallelerde bölgede yaĢayan kiĢi sayısı az olduğu halde suçluluk oranının fazla olduğu anlaĢılmıĢtır. Örneğin MinareliçavuĢ Mahallesi, geçiĢ bölgesi olduğundan Ģehre yakın ve sessiz, ıĢıklandırma yetersiz, sanayi sitesi olduğundan cinsel saldırı uyuĢturucu madde kullanımı gibi suçların oranı bu mahallede fazla çıkmıĢtır. Nilüfer ilçe merkezi Ġhsaniye Mahallesi kabul edilirse merkezden çevreye doğru bir suç dağılımı vardır. Fakat Görükle Mahallesi istisna tutulmalıdır. Görükle Mahallesi suçluluğun en fazla olduğu mahalle olarak kayıtlara girmiĢtir. 161 KAYNAKÇA ADALET BAKANLIĞI, Adalet Ġstatistikleri Judicial Statistics 2020, http//www.adlisicil.adalet.gov.tr, ss. (02.07.2022) AKSAK Pervin, ÇALIġKAN Vedat, “Çanakkale Kentinde Mala KarĢı ĠĢlenen Suçların Coğrafi DağılıĢ Özelliklerinin Ġncelenmesi(2007)”, İstanbul, Marmara Coğrafya Dergisi, , C.0, S.22, (2010), ss.245-275. ALĠAĞAOĞLU Alparslan, Balıkesir Şehrinde Suçlar: Coğrafi Bir Yaklaşım(2005),1.b., Ankara, Detay Yayıncılık, 2007. ALĠAĞAOĞLU Alpaslan, UĞUR Abdullah, “Kentlerde Suç Ve Suça Ġten Sebepler, Suçla Ġlgili Teorik ÇalıĢmalar”, Erzurum, Doğu Coğrafya Dergisi, C.26, S.45(2021), ss.37-54. ATIġ Evren, “Araç Ġlçe Merkezinde ĠĢlenen Suçların Coğrafi DağılıĢı Ve Genel Özellikleri”, Kastamonu, International Social Mentality and Researcher Thinkers Journal, C.6, S.32, (2020), ss.855-868. AYHAN Ġrem, ÇUBUKÇU Mert, Suç ve Kent ĠliĢkisine Ampirik BakıĢ: Literatür Taraması. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, S. 5 (2007) ss.30-55. BEKTAġ Meral, ERKAL Pınar, ÇETĠN D. Tülgen, “Kırık Camlar Teorisinin ĠĢletmelere Uyarlanması: Ölçek GeliĢtirme ÇalıĢması”, Ankara, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, C.21, S.3, (2009), ss.596-617. BERKAY Senem, “Teorik Çerçevede Suç”, ETHOS: Felsefe ve Toplumsal Bilimlerde Diyaloglar, C. 2, S.4, (2008) ss.1-15. BURGESS Ernest W. "The growth of the city: an introduction to a research project." Urban ecology. Springer, Boston, MA, 2008. ss.71-78. C.62, S.2, (2007), ss.37-57. CAHĠLL Meagan Elizabeth , “Geographies of urban crime: an intraurban study of crime in Nashville”, TN, Portland, OR and Tucson, AZ. Diss. University of Arizona USA,( 2004 ), ss.1-197. CÖMERTLER Necmiye, KAR Muhsin, “Türkiye De Suç Oranının Sosyal Ekonomik Belirleyicileri; Yatay Kesit Analizi” Ankara üniversitesi SBF Dergisi, ÇEVĠK Ġbrahim, OSMANLI Nurullah, GÜNEġ Nihat, KÜÇÜKDOĞRU Murat, EKĠZER Emre, “AsayiĢ ve Trafik Olaylarına Ait Bilgilerin Mekânsal Analizler 162 Ġle Değerlendirmesi: Konya Örneği” 2011, https://www.konya.bel.tr/sayfadetay.php?sayfaID=464, s.5, (06.03.2022). DOĞAN Halil Ġbrahim, SEVĠNÇ Bilal, “Suç Teorileri Ve ġehir Güvenliği: Bitlis Ġliyle Ġlgili Genel Bir Değerlendirme”, Ankara, Polis Bilimleri Dergisi, C.13, S.4, (2011), ss.27-53. DOĞANAY Hayati, DOĞANAY Serkan, Coğrafyaya Giriş, Pegem Akademi Yayınları,2014, ss.1-419. Emniyet Genel Müdürlüğü verileri, 2015-2018. GÖLBAġI Serkan, Kentleşme Ve Suç, Ġstanbul, On Ġki Levha Yayıncılık, 2008. https://www.sahibinden.com (18.02.2022). HĠMMET Himmet, KARAKAġ Erdal, “Ġzmir ġehrinde Meydana Gelen Trafik Kazalarının Günlük Aktivite Alanları Ġle ĠliĢkisi”, International Journal of Geography and Geography Education (IGGE), S.42, (2020), ss.429-454. ĠÇLĠ Tülin GülĢen, “Türkiye‟de Suçlular Sosyal Kültürel Ve Ekonomik Özellikleri”,3,b., Ankara, Atatürk Kültür, Dil Ve Tarih Yüksek Kurumu Atatürk Kültür Merkezi Yayın, S.71 (1993)ss1-190. Jandarma Genel Müdürlüğü verileri, 2015-2018. KARAKAġ Erdal, “Elazığ ġehrinde Suçların DağılıĢı Ve Özellikleri”, Erzurum, Doğu Coğrafya Dergisi, C.11, S.15, (2006), ss.85-110. KARAKAġ Erdal, KARADOĞAN Sabri, ASLAN Handan, “Suç Haritaları Ve Bilgisayar Teknolojisi”, Denizli, Pamukkale Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Mühendislik Bilimleri Dergisi, C.10, S. Özel S., (2004) ss.37-42. KARAKAġ Erdal, SARITARLA Ġsmail Hakkı, “Bilecik Kırsalında Zamana Göre DeğiĢen Suçlara Coğrafi Bir BakıĢ: Hırsızlık”, Elazığ, NWSA, C.11, S.2, (2016), ss.1-13. KARASU Mithat Arman, “Kent Kültürünün Suça Etkisi- ġanlıurfa Örneği”, Konya, Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C.20, S.2, (2012), ss.71-103. KAYA Ġlhan, “Coğrafi DüĢüncede Mekân TartıĢmaları” İstanbul, Düşünme Dergisi, C.4, S.1 (2014), ss.1-13. 163 KILIÇ Mehmet Fatih, “Türkiye‟de Büyük Kentlere Göçün Suç Oranının Artmasıyla ĠliĢkisi: Antalya Örneği”, Antalya, The Journal of Europe - Middle East Social Science Studies, C:2, S.1, (2016), 89. ss.83-106. KÖKSAL Fazlı, ELĠġ Yavuz, Hukuk Sisteminde Suç Ve Unsurlar, Ankara: TeftiĢ Kurulu BaĢkanlığı Yayını. MADENÜS Murat, ġENGÜL Hasan Atakan, “Kırsal Suça EleĢtirel Bir BakıĢ: Kırsal Toplulukların Suçu Etkileyen Özellikleri”, Uluslararası Sosyal Araştırma Dergisi, C.12, S. 63, (2019), ss.636-653. NEVMAN Oscar, Creating Defensible Space, ABD, Konut ve Kentsel Gelişim Bakanlığı Politika Geliştirme ve Araştırma Ofisi, 1996, ss.1-126. ÖZGEN Nurettin, BĠNDAK Recep, “Mekan- Cinayet Bağlantısına Küresel Bir BakıĢ: Bir DavranıĢsal Coğrafya ÇalıĢması”, İstanbul, İnsan Ve Toplum Bilimleri Araştırma Dergisi, C.6, S.2, (2017) ss.1070-1087. ÖZGÜR Murat, YASAK Üzeyir, “ġehir Ġçi Ġkametgâh Hareketliliğine Kuramsal Bir BakıĢ”, Ankara, Coğrafi Bilimler Dergisi, C.7, S.1, (2009), ss.39-50. SARGIN Sevil, TEMURÇĠN Kadir, Türkiye’nin Suç Coğrafyası, Ankara: Polis Akademisi Yayınları, 2011, ss.1-216. TAġ BarıĢ AKÇA Fatih, “Coğrafi BakıĢ Açısıyla ÖdemiĢ ġehrinde KiĢiye KarĢı ĠĢlenen Suçlar”, Türk Coğrafya Dergisi, C. 6, S. 64.(2015) ss.61-68. TEMURÇĠN Kadir, “Suç Coğrafyası: Göreli KavramsallaĢtırmadan Mekânsal Yorumlamaya” Ankara, Pegem Akademi , (2018) ss.419-448. TÜRK Tarık, “Türkiye‟de Meydana Gelen Suçların Coğrafi Bilgi Sistemi (CBS) Ġle Ġncelenmesi”, Jeodezi ve Jeoinformasyon Dergisi, S.104 (2011), ss14-20. Türkiye Ġstatistik Kurumu Verileri, (2015-2021). UĞUR Abdullah, “Denizli ġehrinde Mala KarĢı ĠĢlenen Suçların Mekânsal Analizi”, Denizli, Polis Bilimleri Dergisi, C.15, S.2,(2013), ss.1-37. UMAR Bilge, Türkiye’deki Tarihsel Adlar, İnkılâp Kitapevi, 1993. ÜNLÜ Mehmet, BÜYÜKGÜÇLÜ Abdulkadir, “Türkiye‟de Suç Coğrafyası Kavramının Emniyet TeĢkilatı Eğitimi Açısından Değerlendirilmesi”, Marmara Coğrafya Dergisi, S.36. , (2017), ss.26-32. 164 YILDIZ Rıfat, ÖCAL Oğuz, YILDIRIM Ertuğrul, “Suçun Sosyoekonomik Belirleyicileri: Kayseri Üzerine Bir Uygulama”, Kayseri, Erciyes Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, C.0, S. 36, (2010), ss.1-18 YĠĞĠT Ali, “Bursa‟nın BeĢeri Ve Ekonomik Coğrafyası”, 81 Ġlde Kültür ve ġehir: Bursa, Bursa Valiliği Yayınları, 2021, ss.212-235. ZAMAN Serhat, “Bursa Ġlinin Coğrafi Yapısı, Doğal Çevre Özellikleri”. 81 Ġlde Kültür ve ġehir: Bursa, Bursa Valiliği Yayınları, 2021. Ss:21-37. ZEMBROSKĠ David, “ Sociological Theories of Crime and Delinquency”, Çev. ILGIN Sinem, 21 Haziran 2016, https://www.sosyalbilimler.org/ Suç Ve Suçluluk Üzerine Sosyolojik Teoriler, ss.240-254. 165