Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi Cilt; XIII, Sayı: 1, 2000 Bulgaristan 1 Plovdiv Müzik ve Dans Akademisi ile Vap1lan Bilimsel Sanatsal işbi rliği inceleme Araştuma Çalişmasi İsmail BOZKAYA • ÖZET Üniversiteler bilimsel özelliğe sahip, üst düzeyde eğitim-öğretim, bi- limsel araştırma ve yayın yapan yüksek öğretim kurumlarzdzr. Bu doğrultu­ da, gerek yurt içi gerekse yurt dışı, kendi alanlarmda eğitim veren kuruluş­ lar ile iş birliği yapar, kimi projeleri birlikte yürütür, bilimsel ve sanatsal etkinlikler düzenler/er. Nitekim Uludağ Üniversitesi 1992-1998 yılları ara- smda 19 yabancı üniversite ve/veya kuruluşlar ile bilimsel ve akademik iş­ birliği etkinlij!inde bulunmuştur. Bu çalışmada, U. Ü. Eğitim Fakültesi Güzel Sanatlar Eğitimi Bölümü Müzik Eğitimi Ana Bilim Dalı 'nın, 22-26 Şubat 2000 tarihinde Bulgaris- tan/Plovdiv Müzik ve Dans Akademisi 'nde yaptığı bilimsel-sanatsal işbirliği çalışması değerlendirilecek ve sonuçları üzerinde durulacaktzr. Anahtar sözcükler: bilim, sanat, işbirliği ABSTRACT Universities, which have got scientific autonomies, train their stu- dents in high /eve/s and make scientific searches and publication, are high institutions. In this way they make releationships with the other universities in the same branch, do some projects together and arrange scientific and artistic activities in their country and foreign countries. For this reason Uludağ University made scientific and academic releationships with 19 for- eign universities and institutions in between 1992 and 1998 years. The Music Department ofE ducational Faculty of Uludağ University visited the Music and Dance Academy ofP lovdiv 1 Bulgaria in between 22- • Doç. , U O. Eğitim Fakültesi Gü=el Sanatlar Eğitimi Bölümü Oğretim Oyesi 117 26 February 2000 and observed its scientific and artistic activities. In this study this observation was appraisedfor scientific and artistic releationship. Key words: science, art, releationship GİRİŞ Uludağ Üniversitesi Rektörlüğü Fakülte Dekaniıkiarına ve Yükse- kokul Müdürlüklerine gönderdiği 05.01.1999 tarih ve 020/ 147 sayılı yazıda, ekinde verilen 19 yabancı üniversite ve/veya kuruluş ile 1992~ 1998 yılları arasında bilimsel ve akademik işbirliği faaliyetinde bulunulduğunu, kimileri ile protokol imzalandığını, kimileri ile de görüşmelerin devam ettiğini bil- dirmiş ve ilgilileri bilgilendirmiştir1 • Bu yazının ekinde verilen üniversite ve/veya kuruluşlar şunlardır: The Academic Relations of Uludağ University BULGARIA • Higher Medical Institute, Plovdiv • Higher Inst. of Zootecnics & Yeterinary, Trachia • YamaMedical Faculty, Yama • Agriculture University, Plovdiv GERMANY • Siegen University • Bonn University • Justus-Liebig University, Giessen GERMANY • DusseldorfUniversity* FINLAND • University ofüuıu· SWITZERLAND • Institute of Allergy and Asthma BELARUS • Institute of Modern Knowledge, Minsk 1 Uluda~ Üniversitesi RektörlU~UnUn 05. Ol. 1999 tarih ve 020/ 147 sayılı yazıları. • Işaretli üniversiteler ile göıilşmelerin surdUıilldU~ü belirtilmektedir. 118 OZBEKHISTA N • Fergana University T ADllKHISTA N • Tadjik State Pedagojical University KAZAKHISTAN • Kainar University AUSTRALIA • Murdoch University, Perth• INDIA • Rarnpur Raza Library, New Delhi• I SRAIL • Volcanİ Agriculture Research Center, Bet-Dagan NORTHERN CYPRUS • Near East University HUNGARY • University ofHorticulture and Food Industry· AUSTRIA • Innsbruck University• ENGLAND • B inningham University• FRANCE • Paris Nord University USA • Mednet University• USA • Nebraska University • Harvard University Eğitim Fakültesi Dekanlığı 15. Ol. 1999 tarih ve 020/268 sayılı yazı ile bu bilgileri Bölüm Başkaniıkiarına iletmiştir. Konu, Müzik Eğitimi Ana ı 19 Bilim Dalı Akademik Kurulu' nda değerlendirilmiş, bu listede yer almaması­ na karşın Bulgaristan 1 Plovdiv Müzik ve Dans Akademisi ile bilimsel- sanatsal işbirliği yapılmasının önerilmesi kararlaştırılmış, Dekan Prof. Dr. Ali ÖZÇELEBİ, Doç. İsmail BOZKAYA ve Öğ. Gör. Nilüfer YILMAZ'dan oluşan grubun bu işbirliğini geçekJeştirmesi kararı benimsenmiştir. Plovdiv Müzik ve Dans Akademisi'nin Güzel Sanatlar Liseleri üze- rine Lisans düzeyinde Müzik Öğretmenliği eğitimi veriyor olması, Anabilim Dalı Öğretim Görevlisi Nilüfer YILMAZ'ın bu akademide iki yıl öğrenim gördükten sonra 1989 yılında meydana gelen sosyal olaylar sonucu Türki- ye'ye gelip öğrenimini 3. yıldan başlayarak U.Ü. Eğitim Fakültesi Müzik Eğitimi Bölümü' nde sürdürmesi ve buradan mezun olması, bu işbirliğini anlam yönünden çok güçlendirmiş ve. kolaylaştırmıştır. Amaç, benzer eğitim veren iki kurum arasında iletişim kurmak, bi- limsel ve sanatsal işbirliği etkinJiklerinin olabilirliğini araştırmak, olabile- cekleri belirlemek, işlerliği ve devamlılığı olan bir işbirliği ortamı yaratarak öğrencilerin ve öğretim elemanlarının bilimsel, sanatsal ve akademik geliş­ melerine katkı sağlamaktır. Üç kişilik grup 22 Şubat 2000 tarihinde hareket etmiş ve 23 Şubat 2000. Çarşamba günü saat ll.OO' de, önceden kararl~tınldığı gibi Plovdiv Müzik ve Dans Akademisi Rektörlüğü'nün verdiği randevuda hazır bulun- muştur. Karşılıklı tanışma ve bilgi alışverişinden sOnra çalışma programı belirlenerek uygulamaya konmuştur. Bu doğrultuda yapılan çalışmaların sırası ve düzeni şöyledir: 1. Değişik düzeylerde Lisans ve Yüksek Lisans dersleri izlenerek, öğretme ortamları ve öğrencilerin bilimsel-sanatsal düzeyleri gözlendi. Bu dersler şunlardır: Kulak Eğitimi ve Solfej (iki ayrı ders izlendi) Polifoni Piyano (iki ayrı ders izlendi) Keman Kompozisyon (Yüksek Lisans) Halk Müziği Koro Çocuk Korosu (Kentin değişik okullarından gelen 11-17 yaş gurubu 60 kız öğrenciden oluşmaktadır. Çalışma gece saat 19. 00 ' da yapıldı) Şan (Yüksek Lisans) 2. Akademide yapılan sanatsal etkinlikler gözlendi. Bunlar: a. Akademinin konser salonunda Rus piyanistin romantik müzik içe- rikli verdiği resital. b. Akademi Şan öğretim elemanının sunduğu küçük dinleti. 120 3. Akademinin mekan olarak varlığı ve yerleşimi gözlendi. Ders yapılan binalar Derslikler Kütüphane Konser Salonu Kayıt Stüdyosu Müzik dinleme odası Kitap, CD, nota satış yeri Öğrenci Lokali Öğretim üyelerine hizmet veren sosyal tesisler 4. Lisans, Lisansüstü, özel sınıflar için düzenlenen öğretim programları incelendi. 5. İki kurum arasında gerçekleştirilebilecek bilimsel ve sanatsal işbirliği olanakları araştırıldı, tartışıldı, planlandı. 6. Nota, CD, kitap gibi öğretim materyalleri araştırıldı. 7. Kentin, Devlet Güzel Sanatlar Galerisi, Etnografya Müzesi, Manastır ve UNESCO tarafından koruma altına alındığı belirtilen, mimari özellik ta- şıyan yapıları ile tarihi ve kültürel mekanları gezildi. 8. Türkiye Plovdiv Başkonsolosluğu ziyaret edildi. Bu bilgilerin ışığında; PLOVDIV MÜZİK VE DANS AKADEMİSİ: Akademi I 964 yı­ lında kurulmuştur, 36 yıllık bilimsel ve sanatsal birikime sahiptir. Rektör ve iki yardımcısı tarafından yönetilmektedir. · Dört ayrı binada eğitim yapılmaktadır. Bunlardan yönetim biriminin de bulunduğu ana binanın tüm birimleri ile birlikte, müzik binası olarak ya- pıldığı görülmektedir. Konser salonu, kütüphane, kayıt stüdyosu gibi temel mekanlar da bu binadadır ve zemin ahşap parke ile kaplıdır. Binalardan birisi Sultan Abdülaziz tarafından yaptırtlmıştır ve duvarında bunu belirten Os- manlıca-Bulgarca açıklamalar bulunmaktadır. Üçüncü bina da tarihi özel- likler taşımakta, dördüncü bina ise başka bir fakülteye ait olup bir bölümün- den yararlanılmaktadır. Öğretim elemanı sayısı ı 00 kadrolu, ı 00 sözleşme li olmak üzere 200 dolayındadır. Sözleşmeli öğretim elemanlarının bir bölümü Sofya'dan derse gelip gitmektedirler. Akademinin l 000 öğrencisi vardır ve tüm öğrenciler Güzel Sanatlar Lisesi çıkışlıdırlar. Her düzeydeki programiarına yabancı öğrenci de kabul etmektedirler. Nitekim o sırada, ülkelerinde sanat eğitimi düzeyi henüz do- yurucu olmadığı için ı o Yunan öğrencinin kayıt yaptırmakta olduğu söylen- di. 121 Öğrenciler için küçük de olsa temiz, iyi düzenlenmiş bir lokal bu- lunmaktadır. Akademi, mezunlarına Müzik Öğretmenliği diploması vermektedir. Ancak ayrıca sınavla aldığı "özel sınıflar"ın mezunları sanatçı olmaktadırlar. Programlarınclr. Halk Müziği, Halk Dansları ve yeni açılan Klasik Bale de yer almaktadır. Resim Bölümü açılması için hazırlıkların sürdürüldüğü söy- lendi. Lisans eğitiminin yanında Yüksek Lisans ve Doktora eğitimi de ve- rilmektedir. Ülkenin "Akreditasyon"a girmiş tek müzik kurumu oldukları ve bunun onurunu taşıdıkları ifade edildi. Eğitim ve Öğretim ortamında özellikle piyanolann çokluğu dikkat çekicidir. 1000 öğrencinin eğitiminde kullanılan I 00 piyanoları vardır. Bun- ların bir bölümü kuyruklu piyanodur. Blüthner, Bösendorfer vb. gibi önemli markaların varlığı gözlendi. Konser salonunda iki kuyruklu (tam kuyruk Bösendorfer), iki konsol, dört piyano bulunmaktadır. Kimi sınıflarında da iki-üç piyano vardır. Piyanoların bakım, onarım ve akordunu yapan eleman- ları bulunmaktadır. Akademinin bir kayıt stüdyosu, bir de müzik dinleme odası vardır. Müzik dinleme odasındaki ses düzeninin sınıflar ile de bağlantılı olduğu söylendi. Teknolojisi eski gibi görünmekle birlikte, özellikle öğrencilerin, çalıştıkları-seslendirdikleri eserlerin örnek İcralarını müzik dinleme odasında dinleyebilmeleri kuşkusuz çok yararlı bir yöntemdir. Kütüphaneleri iyi düzenlenmiş ve kapsamlıdır. Mekan olarak küçük ve sıkışık olmakla birlikte 65. 000 (altmışbeş bin) kitap ve nota olduğu gö- rüldü. Öğrenciler çalıştıkları eserleri alıp, işleri bitince geri vermektedirler. Sağlıklı işleyen bir mekan olarak gözlendi. 250-300 izleyici kapasiteli bir konser salonlan bulunmaktadır. Sah- nede iki adet tam boy Bösendorfer marka kuyruklu piyanoları var. İki de konsol piyanonun varlığı eklendiğinde konser salonunun çok kullanışlı oldu- ğu söylenebilir. Mefruşat olarak donanıını çok rahat görünmemekle birlikte iyi ve kaliteli müziğin bu eksiklikleri örttüğü düşünülebilir. Yine Akademinin hemen önündeki yamaçta yer alan antik tiyatronun da konser etkinlikleri için mekan olarak kullanıldığı ifade edildi. Akarlerniye çok yakın bir yerde, Bilim Adamları Derneği tarafmdan işletilen, tarihi bir konağın donatılmasıyla düzenlenmiş, öğretim elemanları­ nın yaratanabileceği sosyal tesisleri var. SONUÇ Akademide yapılan çalışma sonucunda iki kurum arasında geniş ve kapsamlı bir işbirliği yapılabileceği görülmüş, Plovdiv Müzik ve Dans Aka- 122 demisi ' nin 35 yılı aşkın birikimiyle, düzeyli sanat eğitimiyle, alanında ö- nemli bir işlevi yerine getirdiği gözlenmiş, bilimsel ve sanatsal işbirliğinin öğrencilere ve öğretim elemanlarına, ayrıca bağımsız sanat olayiarına yöne- lik olarak düzeyi ve boyutları tartışılmış ve şu etkinliklerio planlanmasında görüş birliğine varılmıştır: Uygun görülen tarihlerde, Akademi ses ve çalgı eğitimi (öncelikle şan ve gitar) öğretim elemanları bir hafta süreyle, U. Ü. Eğitim Fakültesi GSE Bölümü' nde uygulamalı ortak çalışma yapacaklardır. Durumu uygun olan Eğitim Fakültesi GSE Bölümü Müzik Eğitimi ABD öğretim elemanları, Lisansüstü eğitimlerini Akademide yapabilecek- lerdir. Ayrıca yine uygun görülen tarihlerde kimi öğretim elemanları, aka- demide bir ay süreyle bulunarak alanları ile ilgili çalışmaları-gelişmeleri gözleyebileceklerdir. Akademi korosu U.Ü. Öğrenci Şenliği kapsamında konser vermek üzere Mayıs ayının ilk yarısında Bursa'ya davet edilecektir. Akademi öğretim üyeleri Bursa'da resitat verebileceklerdir. Bu kap- samda ilk olarak Rektör ve eşi Haziran ayı sonunda bir resital vermek üzere Bursa'ya davet edileceklerdir. Piyanolarımızın bakım, onarım ve akordu için yetiştirilmek üzere bir piyano öğretim elemanımız bir yarıyıl süreyle Plovdiv 'e gönderilecektir. Bulgaristan kökenli olup iyi derecede Bulgarca bilen kimi öğrencile­ rirnizin, konuk öğrenci olarak bir yıl ya da yarıyıl süre ile Akademi'de öğre­ nim görmeleri sağlanacaktır. Nitekim bu doğrultuda ilk uygulama olarak Plovdiv Müzik ve Dans Akademisi Halk Müziği Korosu'nun Rektörlüğümüz tarafından davet edil- mesi, zengin, ilginç ve değerli örneklerden oluşan dağarı ile, Müzik Eğitimi Anabilim Dalı Başkanlığı tarafından düzenlenen "3. Bin Yılın Eşiğinde Mü- zik Öğretmeni Yetiştirme Anlayışımız" konulu sempozyum kapsamında 25 Mayıs 2000 Perşembe günü saat 20.30'da Bursa Devlet Tiyatrosu salonunda konser vermesi sağlanmıştır. 36 kız öğrenciden oluşan koro ile birlikte Rektör Prof. Anastas SLAVCHEV, Rektör Yardımcısı ve Çocuk Korosu Şefi Bayan Prof. Margarita DELIRADEVA , Koro Şefi Bayan Prof. SPASOVA ve Doç. İlia KOZHOUHAROV Uludağ Üniversitesi' ni ziyaret etmişlerdir. Plovdiv' de kalınan süre içinde Türkiye'nin Plovdiv Başkonsolosu Uğur ARINER ve Ataşe Gülcan BAKi gruba yakın ilgi göstermiş ve çalış­ malara katkı sağlamışlardır. Bilimsel ve sanatsal işbirliği inceleme-araştırma çalışması sonuçları, 09. 03. 2000 tarihli Doç. İsmail BOZKAYA ve Öğretim Görevlisi Nilüfer 123 YILMAZ imzalı ekieri ile birlikte altı sayfalık bir rapor halinde Eğitim Fa- kültesi Dekanlığı'na sunulmuştur. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Güzel Sanatlar Eğitimi Bölü- mü Müzik Eğitimi Anabilim Dalı ile benzer eğitimi veren Bulgaristan 1 Plovdiv Müzik v~ dans Akademisi arasında kurulan sağlıklı ilişkilerin bilime sanata ve kültüre katkı sağlayacak biçimde gelişerek sürdürülmesi beklen- mektedir. .. 124