9 J Fac Vet Med 20 (2001) 9-17 Saccharomyces Cerevisiae Canlı Maya Kültürünün Süt Sığırlarında Süt Verimi ve Bileşenleri İle Bazı Rumen ve Kan Parametreleri Üzerine Etkileri* Hakan BİRİCİK** H. Melih YAVUZ*** Geliş Tarihi: 25.05.2000 Özet: Bu çalışma, süt sığırı rasyonlarına katılan Saccharomyces cerevisiae maya kültürünün, süt verimi ve bileşenleri ile bazı rumen ve kan parametreleri üzerine olan etkilerinin saptanması amacıyla gerçekleştirilmiştir. Araştırmada 6 baş Esmer ve 18 baş Holstein süt sığırı kullanılmıştır. Sığırlar kontrol ve deneme şeklinde adlandırılan 12’şer başlık 2 gruba ayrılmıştır. Her iki gruptaki hayvanların süt verimi, yaş ve ırk bakımından benzer olmalarına dikkat edilmiştir. Çalışma ilk iki haftası adaptasyon olmak üzere toplam 10 hafta sürdürülmüştür. Bütün hayvanlar konsantre yem ve bezelye silajı ile beslenmişlerdir. Kontrol grubunun yemine ilaveten bir katkı yapılmadığı halde deneme grubunun yemine günlük hayvan başına 10 g Saccharomyces cerevisiae canlı maya kültürü katkısı yapılmıştır. Sığırlardan denemenin 1, 30 ve 60. günlerinde sabah yemlemesinden 3 saat sonra rumen sıvısı örnekleri alınmıştır. Rumen sıvısı örneklerinde rumen sıvısı pH değerleri ile total uçucu yağ asidi (T.U.Y.A.) ve amonyak azotu (NH3- N) miktarları saptanmıştır. Kontrol ve deneme gruplarında yer alan hayvanlardan belirlenen rumen pH, T.U.Y.A. ve NH3-N değerleri arasındaki farklılıklar istatistiki olarak önemli bulunmamıştır. Kontrol ve deneme grubunda yer alan süt sığırlarında haftalık olarak süt ölçümleri yapılmış ve çalışmanın 1, 15, 30 ve 60. günlerinde alınan süt örnekleri, yağ, protein ve kuru madde bakımından analize tabi tutulmuştur. Deneme sonunda gruplar arasında, süt verimi, süt yağı, süt protein ve kuru maddesi ile % 4 yağa göre düzeltilmiş süt verimleri yönünden istatistiki farklılığa rastlanmamıştır. Araştırmanın 1, 30 ve 60. günlerinde, kontrol ve deneme grubunda yer alan hayvanlardan sabah yemlemesinden 3 saat sonra alınan kan örneklerinden yapılan analizler sonucunda serum glikoz, üre, total protein ve kolesterol değerleri bakımından gruplar arasında önemli bir farklılık bulunmamıştır. Sonuç olarak, süt sığırı rasyonlarına Saccharomyces cerevisiae canlı maya kültürü ilave edilmesinin, süt verimi ve bileşenleri ile rumen ve kan parametreleri üzerine önemli bir etkisinin olmadığı düşünülmektedir. Anahtar Kelimeler: Süt sığırı, Saccharomyces cerevisiae, süt verimi, süt bileşenleri, rumen parametreleri Effects of Saccharomyces cerevisiae Yeast Culture on Milk Production, Milk Composition and Some Rumen and Blood Parameters of Dairy Cows Summary: This study was applied to determine the effects of Saccharomyces cerevisiae yeast culture added to the ration of dairy cows on milk production and composition, as well as rumen and blood parameters. Six Brown Swiss and eighteen Holstein dairy cows were used in this study. Cows were divided into two groups, control and treatment groups and each group contains twelve cows. It was taken into consideration that the milk production, age and breed of animals in both of groups were similar. The study lasted ten weeks, two of which were * Aynı adlı doktora tezinden özetlenmiştir. ** Arş. Gör. Dr., U.Ü., Veteriner Fakültesi, Hayvan Besleme ve Beslenme Hastalıkları Anabilim Dalı, Bursa-Türkiye. *** Prof. Dr., U.Ü., Veteriner Fakültesi, Hayvan Besleme ve Beslenme Hastalıkları Anabilim Dalı, Bursa-Türkiye. 10 for adaptation. All animals were fed on concentrate and peas silage. Ten gram Saccharomyces cerevisiae viable yeast culture per animal was daily added to feed of the treatment group, however nothing was added to that of the control group. Rumen fluid samples were collected from all cows 3 hours after morning meal 1 st, 30 th, and 60 th days of the experiment. Total volatile fatty acid (TVFA), pH values and ammonia-nitrogen (NH3-N) concentration of the rumen fluid samples were determined. There were no significant differences for rumen fluid pH, TVFA and NH3-N between the control and treatment groups. In both groups, milk production were determined weekly and milk samples were analyzed in order to determine the values of milk fat, milk protein and milk dry matter on days of 1 st, 15 th, 30 th and 60 th. At the end of the study there was not statically differences between groups for the milk production and 4 % fat-corrected milk production, and milk fat, milk protein and milk dry matter. Also, blood samples collected from the control and treatment groups 3 hours after morning meal, on days of 1 st, 30 th and 60 th were analyzed in order to determine serum glucose, urea, total protein and cholesterol, and no significant differences were found. It is was concluded that there is no significant effect of the addition of Saccharomyces cerevisiae viable yeast culture to dairy cows rations on milk production and composition as well as rumen and blood parameters. Key Words: Dairy cow, Saccharomyces cerevisiae, milk production, milk composition, rumen parameters. Giriş Ruminantlarda yem katkı maddesi olarak kullanılan Saccharomyces cerevisiae canlı maya Uzun yıllardan bu yana ruminant besleme kültürünün etkisini, rumen mikroflorasında ile ilgilenen bilim adamları, ruminantların yapmış olduğu değişikliklerle gösterdiği verimlerini arttırmak amacıyla, rumen eko- bildirilmektedir13. Saccharomyces cerevisiae canlı sisteminde yapılabilecek değişiklikler üzerinde maya kültürünün rumende etki mekanizması çalışmışlardır. Ruminantlarda verimin hakkında farklı görüşler ileri sürülmekle birlikte, arttırılmasında Sodyum Bikarbonat gibi rumen etki mekanizmasının tam olarak açıklanamadığı pH’sına müdahale eden veya antibiyotikler gibi bir çok araştırıcı tarafından belirtilmektedir16,29,30. rumen mikroorganizmalarının metabolik Dawson ve ark.16 Saccharomyces cere- aktivitelerini ve sayısını doğrudan ya da dolaylı visiae canlı maya kültürünün etkilerini olarak etkileyen bileşikler kullanılmaktadır. gösterebilmelerinin ısıya duyarlı kompanentlere Ancak, antibiyotiklerin ve yine çeşitli şekillerde bağlı olduğunu ileri sürmüşlerdir. Buna karşın uygulanan hormon ve hormon benzeri maddelerin Nisbet ve Martin30 Saccharomyces cerevisiae hayvansal gıdalarda kalıntı bırakmaları canlı maya kültürünün etkisinin ısıya dayanıklı L- sonucunda bunları tüketen insanlarda sağlık malik asit tarafından gerçekleştirildiğini problemlerine neden oldukları bilinmektedir. bildirmektedirler. Diğer yandan Newbold ve Ayrıca yem katkı maddesi olarak kullanılan ark.29 Saccharomyces cerevisiae canlı maya antibiyotiklerin dikkatsiz kullanılmaları kültürünün etki mekanizmasının, L-malik asit ile sonucunda bakterilerde bu antibiyotiklere karşı ilgisi olmadığını, maya kültürünün solunum direnç geliştiği bildirilmektedir7. aktivitesinden kaynaklandığını ileri sürmüşlerdir. Günümüzde bu yan etkilerinden dolayı Ayrıca Saccharomyces cerevisiae canlı maya yem katkı maddelerinin kullanılması bazı kültürünün rumende bulunan bazı anaerobik ülkelerde ve Türkiye'de kanunlar ile bakterilerin çoğalma ve aktivitelerini sitümüle sınırlandırılmıştır3,8,38. Ayrıca son yıllarda çevre ettiği bildirilmektedir13. Saccharomyces ve halk sağlığı bilincinin artması, araştırıcıları cerevisiae canlı maya kültürünün özellikle hayvan ve insan sağlığını olumsuz yönde selülozun sindiriminde rol oynayan fibrobacter etkilemeyecek yeni doğal kaynaklar üzerinde succinogenes ile Ruminococcus albus suş 714 ve çalışmaya yöneltmiştir. Bu kaynaklardan birisi de laktik asidi kullanan Megasphaera elsdenii DSM probiyotikler ya da mikrobiyal yem katkı 2046011 ile Selonomonas rumi-nantium HD423,30 maddeleridir19. Süt sığırlarının beslenmesinde bakterilerinin çoğalma ve akti-vitelerini etkilediği yem katkı maddesi olarak kullanılan probiyotikler tespit edilmiştir. içinde en çok bilineni “Saccharomyces Saccharomyces cerevisiae canlı maya cerevisiae” canlı maya kültürüdür31,41,42. kültürünün rumen parametreleri üzerine 11 etkilerinin incelendiği araştırmaların bir kısmında Tarım İşletmesinde bulunan kırma-karıştırma rumen pH’sının12,21,24,26,43, T.U.Y.A.6,12,24 ve NH3- ünitesinde hazırlanmıştır. Süt yeminin N6,12,17,21,24,32 değerlerinin değiştiği, bir kısmında hazırlanmasında Tablo I’de verilen değerler ise etkilenmediği belirlenmiştir2,9,10,25,28,33,34,44,46. kullanılmıştır. Yem formülasyonları, süt sığırları Saccharomyces cerevisiae canlı maya için yaşama payları ve süt verimlerine göre 27 kültürünün süt verimi ve bileşenleri üzerine National Research Council tarafından belirtilen etkilerinin incelendiği çok sayıda çalışma besin maddeleri ve enerji gereksinmeleri dikkate bulunmasına rağmen elde edilen bulgular alınarak düzenlenmiştir. birbiriyle çelişmektedir5,12,20,32,35-37,40,43,45. Williams ve ark.43 ile Piva ve ark..32 süt sığırı Tablo I. Konsantre Yemin Hazırlanmasında rasyonlarına Saccharomyces cerevisiae Kullanılan Yem Formülasyonu katılmasının % 4 yağa göre düzeltilmiş süt verimi ve süt proteinini önemli derecede artırdığını Yem maddeleri Karışım oranları % bildirmişlerdir. Diğer bir çalışmada Wohlt ve Buğday 30 ark.45 Saccharomyces cerevisiae canlı maya Arpa 21 kültürünün süt verimini arttırdığını, süt yağı ve Kepek 10 Pamuk Tohumu Küspesi 15 proteininde ise önemli bir değişikliğe yol Ayçiçeği Tohumu Küspesi 20 açmadığını gözlemişlerdir. Diğer yandan Chiq- 12 Karbonat 1.3 uette ile Arembel ve Kent5 Saccharomyces Mermer Tozu 1.5 cerevisiae canlı maya kültürü ilavelerinin süt Tuz 1 verimi ile süt yağı ve proteinini etkilemediğini Vitamin Karması 1 0.1 belirlemişlerdir. Mineral Karması 2 0.1 Bu araştırmanın amacı; süt sığırı rasyon- TOPLAM 100 larına yem katkı maddesi olarak katılan Saccharo- 1Vitamin Karması: 1 kg premiks içerisinde 15.000.000 IU Vit. A, myces cerevisiae canlı maya kültürünün süt 3.000.000 IU Vit. D3, 30.000 mg Vit. E, 4.000 mg BHT mevcuttur. verimi ve bileşenleri ile bazı rumen ve kan 2Mineral Karması: 5 kg premiks içerisinde 10.000 mg Manganez, parametreleri üzerine olan etkilerini incelemektir. 10.000 mg Demir, 10.000 mg Çinko, 10.000 mg Magnezyum, 5.000 mg Bakır, 100 mg Kobalt, 100 mg İyot, 882.000 mg Fosfor ve 1.176.000 mg Kalsiyum mevcuttur. Gereç ve Yöntem Araştırma Karacabey Tarım İşletmesi’nin Hayvanların yemleme düzeni ise bireysel kapalı bağlamalı sisteme ve açık padoğa sahip bir bölmelerde sabah, öğle ve akşam sağımları ahırında gerçekleştirilmiştir. Deneme hayvanları, esnasında hayvan başına 3’er kg konsantre yem Karacabey Tarım İşletmesi’ndeki süt sığırları ile açık padokta hayvan başına ortalama 6 kg arasından, 6 başı Esmer ve 18 başı Holstein konsantre yem ve 25 kg bezelye silajı olmak üzere toplam 24 baş sığır seçilmiştir. düşünülerek yapılmıştır. Ayrıca deneme grubunda Hayvanlar laktasyon süt verim ortalamaları 7000 yer alan hayvanlara araştırma boyunca sabah kg olan ve laktasyonun 12 ile 14. haftaları yemlemesi sırasında, içerisinde 10 gr canlı arasındaki ineklerden seçilmiştir. Hayvanlar Saccharomyces cerevisiae (5x10 9 CFU/g YEA- 1026 1 araştırmaya alınmadan önce gerekli aşılamalar ile SACC ) maya kültürü bulunan premiksler paraziter ilaç uygulamaları yapılmıştır. verilmiştir. Bütün hayvanlara istedikleri zaman Araştırmada kullanılmak üzere seçilen 24 baş süt içebilecekleri şekilde temiz ve taze içme suyu sığırı, kontrol ve deneme şeklinde adlandırılan, sağlanmıştır. 12’şer başlık 2 gruba ayrılmıştır. Her iki gruptaki Gruplarda yer alan hayvanlardan, hayvanların yaş, süt verimi ve ırk bakımından denemenin 1,30 ve 60. günlerinde sabah benzer olmalarına dikkat edilmiştir. yemlemesinden 3 saat sonra rumen sıvıları Deneme, ilk 2 haftası adaptasyon olmak alınmıştır. Alınan rumen sıvısı örneklerinde üzere 10 haftalık bir dönem boyunca herhangi bir işlem yapılmadan pH’ları sürdürülmüştür. Araştırma süresince bütün belirlenmiştir. Daha sonra her bir hayvana ait hayvanlara konsantre yem olarak toz süt sığırı rumen sıvısı örneği kaba partiküllerinden yemi ve kaba yem olarak da bezelye silajı verilmiştir. Sığırlara verilen süt yemi, Karacabey  Alltech Biotechnology Center, Nicholasville, KY, USA 12 arındırılmak amacıyla ikiye katlanmış bir Besleme ve Beslenme Hastalıkları Anabilim Dalı tülbentten geçirilmiştir. Elde edilen süzüntüler Laboratuvarında A.O.A.C.’de bildirilen T.U.Y.A. analizleri için 10 ml’lik plastik santrifüj yöntemler1 kullanılarak yapılmıştır. tüplerine aktarılmışlardır. Tüpler 3000 rpm’de Araştırma sonuçlarının 10’ar dakika santrifüje edilmişlerdir. Santrifüje değerlendirilmesinde Instat paket programında edilen tüplerde süpernatantın oluştuğu kısımdan Sümbüloğlu39 tarafından bildirilen gruplar arası 4’er ml alınarak 5’er ml’lik plastik tüplerde derin karşılaştırma ile ilgili “Student t” testi dondurucuda analiz edilinceye kadar -20 °C’de kullanılmıştır. saklanmıştır. NH3-N analizi için ise süzüntülerden 1 ml alınarak 10 ml saf su ile dilüe edilmiştir. Bu Bulgular dilusyondan 0.5 ml alınarak içerisinde 0.5 ml Triklorik asit bulunan 10’ar ml’lik tüplerde derin Araştırmada kontrol ve deneme gruplarında dondurucuda analiz edilinceye kadar -20 °C’de bulunan hayvanların beslenmesinde kullanılan saklanmıştır. bezelye silajı ve konsantre yemin ham besin Rumen sıvısı örneklerinde pH ölçümü maddesi analiz sonuçları Tablo II’de verilmiştir. A.O.A.C.’de bildirilen metoda1, T.U.Y.A. analizleri Markham Distilasyon metodu22 ile Tablo II. Bezelye Silajı ve Konsantre Yeminin NH3-N analizleri de Febel tarafından bildirilen Kimyasal Kompozisyonu* spektro-fotometrik metoda18 göre yapılmıştır. YEMLER KM % HY % HP % HS % HK % AEM1 % Araştırmada kullanılan hayvanların Bezelye sağımları, sabah 06:00, öğle 14:00 ve akşam Silajı 30.18 4.60 16.42 22.42 14.24 42.30 22:00 saatlerinde yapılmıştır. Süt verim Konsantre 89.55 3.29 16.90 6.86 5.58 67.34 kontrolleri ise, ilki deneme başlangıcında olmak Yem üzere haftada bir kez, sağım ekipmanına eklenen KM:Kuru Madde, HP: Ham Protein, HS: Ham Selüloz, HK: Ham Kül, AEM: 100 grama duyarlı süt ölçüm cihazları ile Azotsuz Ekstrakt Maddeler belirlenmiştir. *Analiz sonuçları %100 kuru madde esasına göre verilmiştir. 1Azotsuz ekstrakt madde değerleri hesap yoluyla bulunmuştur. DTaebnelom IeVni.n G 1r,u 1p5l,a 3rı0n vHe a6f0ta. lgaürnal eGriönrdee ,S süt verim kontrolleri esnasında, süt ölçüümt Verim Değerleri (kg/gün) Tablo III’de de görüldüğü gibi rumen sıvısı cihazlar ından alınan süt örnn eklerinde KuKroun trol pH, T.U.Y.A. ve NH -N Ddeneeğmerel eri bakımından Madde, Ham Protein ve Süt Yağı a nxa l i z l e r i ± S x n kontrol ve deneme 3 g rxup l a r ı a r a s ı n±d Sa xi statistiki A.O.A.CD.e’ndeem e Babşlialndgirıcilı en 1m1 etotla ra31 0.51 göre 1.26 11 29.67 1.16 belirlenm0 -i ş1t.i Hr.a fta 11 30.01 1 a.ç1ı9d an önem11l i fark bu2l9u.n2a3 m amıştır. 0.85 1 - 2. Hafta 11 30.96 1.11 Araşt1ı1r mada , 31.k43o n trol ve0 .89 deneme A2r a- ş3t ıHramftaan ın 1., 30. v1e1 60. g2ü9n.0l1e r inde 1g.r0u0p larında1 1h aftalı k o28la.8r1a k belirlene1n.0 0s üt ölçüm sabah y3e -m 4l.e Hmafetas i nden 3 saat 1s1o nra ha2y7v.5a0n ların 1d.e0ğ9 erleri v1e1 % 4 2y6a.9ğ1a göre düz1.e0l6ti lmiş süt vena jug4u -l 5a.r iHsainftad en yaklaşık 101 1m l ka n a2l6ı.n8m5 ıştır. 1v.e3r4i mleri 1il1e çal ışm2a6n.5ı8n 1, 15, 13.003 ve 60. Alınan 5k -a 6n. Höarftnae kleri oda ıs1ıs1ı nda bi3r 0.m20ü ddet 1g.ü19n lerinde 1y1a pılan sü29t .9a5n alizleri sır1a.s0ı4y la Tablo bekletili6p - 7. Hpaıfhtatı laşması sağ11la ndık tan2 5.37s onra 1IV.22, V, VI1’1d a ve rilm25i.ş7t5ir . Kontrol 1.v14e deneme santrifüj7e - 8e.d Hilaifpta serumları alı1n1m ış v e 2a5n.4a0l i zleri 1g.r2u3b unda m11a stitis ned25e.n8i3 i le birer ha1y.3v2a ndan süt yapılıncaya kadar derin dondurucuda -20 °C’de örneği alınmamıştır. saklanmTaışbtılro. V. Grupların % 4 Yağa Göre Düzeltilmi ş Süt Verimleri (kg/gün) Kan örneklerinde serum üre, glikoz, total kolesterGorlu pvlaer totanl protein I. Uygulama 1d. üGzüne yleri Techn IiIc. U1o yng ulama TaIbII.l oUy gIuVla,m Va , VI’dan IdV.a U yagnullamşıal acağı üzere 5 Gün 30.Gün 60.Gün DAX 72 autoanalyzer a l e ti ile belirlenmiştir 4. kontrol ve deneme gruplarının ortalama süt verim x ± S x x ± Sdxeğ er l e r ix, % 4 y a ±ğ aS gxö re d ü zxel t i l m i ş ±s üStx v erimleri DKeonnetroml ede 1k1u ll an2ıl6a.2n1 konsa0n.8tr9e y em27in.0 5v e 1.0i0le s üt 21p.9r2o tein, 1k.0u5r u m a2d1.d7e2 ve y1a.0ğ1 değerleri bezelyTe Daesbnielloamj eıVn IınI. 1Kh1 amn Ab2n5e.a4s3iln i z Dmeağd0ed.r8e1lse ir ia na2l8i.z6l4e ri 0.8a4r asın d2a2k.2i 1 farkl1a.r0 4 ist at2is2t.3ik9 i ola1r.a0k6 önemli Uludağ Üniversitesi Veteriner Fakültesi HaIy. vUanKan ygu lama bulunmaImI. Uışygtıurla. ma III. Uygulama TPaarbamloe tVrelIe.r i Süt AnaGlriuzp lDar eğerlenr i 1.Gün 30.Gün 60.Gün x ± S x x ± S x x ± S x GSülikt oAzn aliz Kontrol 12 I.U y g5u4l.a1m6 a 1.7I4I. Uygul a m42a. 16 III2.U.0y8g ulama IV.Uygulama Tablo ImPIagIr/.ed mlR eutremlerei n sıvGısDruıe ppnlaeHrm e, T.nU .Y1.2A . v 1e. 5 GN9ü.5Hn0 3 -N De1ğ.2e8r 1l5e Griü n4 1.00 23.009.G ün 45.05 3 42.09 60.Gü2n .6 7 Üre Kontrol 1I .2 U x .63 yg u l a3 m9 . a0 ± 8 S x 1 . 2x4 ±3I IS1. .U5xy0g ulam ax 1 . 0 9 ± S x 39.5 0 IxII. U y g u 1±la. 8mS8a x Rumen mS ıgv/ıdslı Gruplar KoDnnetr noel me 11 1 2 12..G93 ü n 4 1.106.0 6 2.137.0 1 03.018.35 0. G ü n 2.971 . 91 0.0 8 39.5 8 2.7620 .Gü20n..00 48 ParameTtPrreriogletleirsii ne r%id DeKnoenmtreo l 11 x1 2 3.11 7.809.1± 6S x 1.233.1 1 x 0. 1 6 4 . 4 6 2 . 9 ±35 .S 15x 0.3 4 1 1x.1 2 2 . 8 0 1 0 . .4 2 7 4 ± S x pH m g/dl Kontrol KoDn1et2rn oel me 11 6.691 2 1 1.76 4.500.02 .00 4 01.4 18.7 4 5. 9 06.1 7 8.0 0 10.5501 . 0469 0.1 4 69..28 511 0.92 10..4109 0.13 TKoutraul MKoaldeDdseete n%reom l e DeK1no2en mtreo l 11 6.561 2 1 1.96 1 49.705.02 .00 7 81.0 19.8 1 5. 81054.2 7 3.6 6 10.8309 . 1307 0.2 2 1660.52 51 1.47 130..4119 0.08 T.U.Y.Am g/dl Kontrol KoD1ne2trn oel me 1111 7.561 2 3.08 1 48.401.51 .63 3 1 0.4 0 145. 5165 9 .25 142.1017 14640..7196 12.38 6.33 mmol/ltT otal ProtDeienn eme K1o2n trol 111.291 2 8.30 0. 134.1 0 0.5.06 150. 12 184.1 5 2.470 0.09 2.95 0.19 5.4163 12 18.0308 0.10 9.60 NH -N gY/adğl % Kontrol DeD1ne2en meem e 111 4.401 2 2.98 3 8.402.01 .66 1 0. 1 30.3 8 1 0. 200. 1 8 5.4 0 2.720 . 9114 0.1 5 1 18..25 20 3.03 00..1132 0.99 mg/100 ml Deneme 12 13.32 0.97 9.65 0.42 10.38 0.86 13 Araştırmada kontrol ve deneme araştırıcılar Saccharomyces cerevisiae canlı maya gruplarından alınan kan örneklerinde yapılan kültürünün genelde T.U.Y.A. miktarından çok, serum glikoz, üre, trigliserid, total kolesterol ve bireysel uçucu yağ asitlerinin oranları üzerine protein analizleri Tablo VII’de verilmektedir. etkili olduğunu belirtmektedirler9,21,32,43,44. Tablo VII’de görüldüğü gibi serum glikoz, Kontrol ve deneme gruplarından alınan üre, trigliserid, total kolesterol ve protein rumen sıvısı örneklerinden yapılan analizlerde değerleri bakımından kontrol ve deneme grupları rumen NH3-N miktarları; 1. günde 14.40 ve arasında istatistiki yönden önemli fark 13.32, 30. günde 10.20 ve 9.65, 60. günde ise bulunamamıştır. 11.22 ve 10.38 mg/100ml şeklinde bulunmuştur. Çalışmamızda deneme ve kontrol grupları Tartışma ve Sonuç arasında rumen NH3-N değerleri bakımından gruplar arasındaki farklılık istatistiki önemde Bu çalışmada kontrol ve deneme bulunmamıştır. Ancak kontrol grubunun rumen gruplarında yer alan süt sığırlarından, NH3-N değerlerinin deneme grubuna göre araştırmanın 1, 30 ve 60. günlerinde sabah sırasıyla % 7.50, % 5.39 ile % 7.48 oranlarında yemlemesinden 3 saat sonra alınan rumen sıvısı daha yüksek olduğu belirlenmiştir. Bu konuda örneklerinde saptanan rumen pH’sı, T.U.Y.A. ve yapılan araştırmalar incelendiğinde sonuçlar NH3-N değerleri tablo III’de verilmektedir. arasında bir uyum olmadığı anlaşılmaktadır. Bir Araştırmamızda kontrol ve deneme kısım araştırıcılar Saccharomyces cerevisiae canlı grupları arasında rumen pH değerleri bakımından maya kültürünün rumen NH3-N miktarında bir 6,24 istatistiki önem tespit edilememiştir. Williams ve artışa yol açtığını ifade ederken , diğer bir ark.43 rasyonlarına Saccharomyces cerevisiae kısım da düşürdüğünü 12,17,21,32 bildirmektedir. Ancak bir çok çalışmada9,10,26,28,34,44,46canlı maya kültürü ilavesi yaptıkları besi bu sığırlarının yemlemeden 4 saat sonra rumen araştırmaya benzer şekilde sonuç elde edilmiş pH’larının önemli derecede arttığını olması Saccharomyces cerevisiae canlı maya belirlemişlerdir. Buna karşın Martin ve ark.24 ile kültürünün NH3-N üzerine önemli bir etkisi Mutsvangwa ve ark.’nın26 in vitro rumen olmadığını düşündürmektedir. 21 17 ortamında, Harrison ve ark.21 ile Chiquette’nin12 Harrison ve ark. ile Erasmus ve ark. rumen kanülü takılmış sığırlarda yaptıkları Saccharomyces cerevisiae canlı maya kültürünün çalışmalarda Saccharomyces cerevisiae canlı rumen NH3-N miktarını azalttığını tespit 17,21 maya kültürünün rumen pH’sını düşürdüğünü etmişlerdir. Araştırıcılar rumen NH3-N belirlemişlerdir. Diğer yandan; Saccharomyces miktarında meydana gelen azalmanın, amonyağın cerevisiae canlı maya kültürünün rumen pH’sı rumen bakterileri tarafından çoğalma amacıyla üzerine etkisinin incelendiği pek çok çalışmada, kullanılmasından kaynaklanmış olabileceğini araştırmamız ile benzer sonuçların elde edildiği söylemektedirler. Nitekim bu konuda yapılan ve maya kültürünün rumen pH’sına önemli çalışmaların bir kısmında mayanın total anaerobik derecede bir etkisinin saptanmadığı ve selülotik bakterilerin sayısını arttırdığı görülmektedir2,9,10,17,28,33,34,44,46 21,28,44 . Bu nedenle gözlenmiştir . Saccha-romyces cerevisiae canlı maya kültürünün Bu çalışmada Saccharomyces cerevisiae rumen pH’sı üzerine önemli bir etkisinin olmadığı canlı maya kültürünün rumen NH3-N üzerine olan düşünülmektedir. etkisi istatistiki açıdan önemli olmasa da Çalışmamızda Saccharomyces cerevisiae matematiksel olarak düşüşe yol açması canlı maya kültürünün, rumen T.U.Y.A. miktarını amonyağın rumende mikrobiyal aktivite için istatistiki bakımdan önemli derecede etkilemediği kullanılabileceği kanısını uyandırmaktadır. tespit edilmiştir (Tablo III). Maya kültürünün Saccharomyces cerevisiae canlı maya rumen T.U.Y.A. miktarına etkileri üzerine kültürünün, süt sığırlarında süt verimi ve yapılan araştırmalar incelendiğinde çalışmamızla bileşenlerine olan etkilerinin incelendiği uyum içerisinde olduğu çalışmamızda, kontrol ve deneme grubunda yer görülmektedir9,10,17,21,25,26,28,32-34,43,44. Bu bilgilere alan sığırların süt verimi ve bileşenleri ile ilgili dayanarak Saccharomyces cerevisiae canlı maya veriler tablo IV, V, VI’da sunulmuştur. kültürünün rumen T.U.Y.A. miktarı üzerine etkili Tablolardan da anlaşılacağı gibi süt verimi, süt olmadığı kanısı uyanmaktadır. Öte yandan yağı, süt proteini ve süt kuru maddesi ile %4 yağa 14 göre düzeltilmiş süt verimleri bakımından gruplar konuda yapılan araştırmalar incelendiğinde arasında önemli bir farklılık görülmemiştir. Saccharo-myces cerevisiae canlı maya kültürünün Williams ve ark.43 çalışmalarında Saccha- kan parametreleri üzerine önemli bir etkisinin 32,34,45 romyces cerevisiae canlı maya kültürü ilavesi olmadığı bildirilmektedir . Bu nedenle yapılmış rasyonlarla beslenen süt sığırlarının % 4 Saccharomyces cerevisiae canlı maya kültürünün yağa göre düzeltilmiş süt verimlerinde önemli bir süt sığırlarında kan parametrelerini etkilemediği artış olduğunu belirlemişlerdir. Ayrıca aynı düşünülmektedir. grubun kontrole göre kuru madde tüketiminin 1.2 Sonuç olarak, her ne kadar Saccharomyces kg/gün daha fazla olduğunu ve bu artışın cerevisiae canlı maya kültürünün süt sığırı sebebinin maya kültürünün kaba yemin rumen yemlerine katılmasıyla süt verimi ve bileşenleri yıkımlanma hızını fazlalaştırmasından ile rumen parametrelerinde değişiklikler olduğunu kaynaklanmış olabileceğini ileri sürmektedirler. bildiren bazı araştırmalar bulunsa da Araştırıcılar süt veriminde meydana gelen artışın, araştırmamızda gruplar arasında ortalama günlük kuru madde tüketiminin fazlalaşmasına bağlı süt verimleri, % 4 yağa göre düzeltilmiş süt olabileceğini belirtmektedirler. Buna karşın Piva verimleri ve süt bileşenleri ile rumen ve kan ve ark.32 orta laktasyon döneminde bulunan süt parametreleri bakımından istatistiki öneme sahip sığırlarında yaptıkları çalışmalarında, bir farklılık saptanamamış ve bu sonuçların bir rasyonlarına Saccharomyces cerevisiae canlı çok çalışma tarafından destekleniyor olması, maya kültürü ilavesi yapılan sığırların süt verimi Saccharomyces cerevisiae canlı maya kültürünün ile % 4 yağa göre düzeltilmiş süt veriminin süt sığırlarında süt verimi ve bileşenleri ile rumen önemli derecede arttığını, kuru madde tüketimi ve ve kan parametreleri üzerine önemli bir etkisinin süt proteininde önemli bir değişikliğin olmadığı kanısını uyandırmaktadır. olmadığını, süt yağında ise yüzde oranında bir miktar artış olduğunu belirlemişlerdir. Wohlt ve Kaynaklar ark.45 ise Saccharomyces cerevisiae canlı maya kültürü verilen sığırların süt verimlerinin ve kuru 1. A.O.A.C.: Official Methods of Analysis. 9 th Vial- madde tüketimlerinin daha yüksek olduğunu, süt Bolloa Press Inc., Binghampton, N.Y. 38/1165, yağı ve proteininde ise herhangi bir değişikliğin 1980. gözlenmediğini belirtirken, Harris ve Lobo20 2. ADAMS, D.C.; GALYEAN, M.L.; KIESLING, rasyonlarına maya kültürü ilave edilen sığırların, H.E.; WALLACE, J.D.; FINKNER, M.D.: süt verimi ve kuru madde tüketiminin Influence of viable yeast culture sodium etkilenmediğini, süt yağı ve % 4 yağa göre bicarbonate and monensin on liquid dilution rate, düzeltilmiş süt veriminde artış olduğunu rumen fermentation and feedlot performance of bildirmektedirler. growing steers and digestibility in lambs. J. Anim. Öte yandan Saccharomyces cerevisiae canlı Sci. 53 (3): 780-789,1981. maya kültürünün süt sığırlarında süt verimi ve 3. ANONİM: Yemlik preparat ve mineral yemlerin bileşenlerini etkilemediğini bildiren çok sayıda satış ve tescil işlemlerinde uyulması gereken çalışma bulunmaktadır5,12,35-37,40. Bu çalışmalara hususlar hakkında tebliğ. Resmi Gazete, Sayı:22647, 20-55,26 Mayıs 1996. benzer şekilde, araştırmamız süt sığırı rasyonlarına Saccharomyces cerevisiae canlı 4. ANONİM: Technicon DAX 72 System Workstation Guide Techn.Pub.No.9-0719-23,1991 maya kültürü ilavesinin süt verimi ve bileşenleri üzerine önemli bir etkisinin olmayacağı 5. ARAMBEL, M.J.; KENT, B.A.: Effect of yeast şeklindeki görüşleri desteklemektedir5,12,35-37,40. culture on milk production response and apparent nutrient digestibility in early lactating cows. J. Saccharomyces cerevisiae canlı maya Dairy Sci. 71 (Suppl. I):220, 1988. kültürünün süt sığırlarında kan parametreleri 6. AREMBEL, M.J.; WIEDMEIER,R.D; üzerine olan etkilerinin incelendiği çalışmamızda, WALTERS, J.L.: Influence of donor animal kontrol ve deneme grubunda yer alan sığırların, adaptation to added yeast culture and/or serum glikoz, üre, trigliserid, total protein ve Aspergillus oryzae fermentation extract on in vitro kolesterol değerleri Tablo VII’de görülmektedir. rumen fermentation. Nutrition Reports Araştırmamızda incelenen kan parametreleri International, 35:433-436, 1987. bakımından deneme ve kontrol grupları arasında 7. ARMSTRONG, D.G.: Gut-active growth istatistiki farklılığa rastlanmamıştır. Nitekim bu promoters, control and manipulation of animal 15 growth. Ed. BUTTERY, P.J., LINDSAY, D., 20. HARRIS, B; LOBO, Jr., R.: Feeding yeast culture HAYNES, N.B., Butterworths, London, 21-37, to lactating dairy cows. J. Dairy Sci.71 (Suppl. I): 1986. 276, 1988. 8. BLAIR, R.: Canadian regulations governing use of 21. HARRISON, G.A.; HEMKEN, R.W.; DAWSON, growth promoters, drugs in animal feeds updated K.A.; HARMON, R.J.; BARKER, K.B.: Influence for 1991. Feedstufffs, 12:14-21, 1991. of addition of yeast culture supplement to diets of 9. CARRO, M.D.; LEBZİEN, P.; ROHR, K.: Effects lactating cows on ruminal fermentation and of yeast culture on rumen fermentation, microbial populations. J. Dairy Sci. 71:2967-2975, digestibility and duodenal flow in dairy cows fed a 1988. silage based diet. Livestock Production Science, 22. MARKHAM, R.: A steam distillation apparatus 32:219-229,1992. suitable for micro-kjeldahl analysis, Biochem. J., 10. CHADEMANA, I.; OFFER, N.W.: The effect of 36:790, 1942. dietary inclusion of yeast culture on digestion in 23. MARTIN, S.A.; NISBET, D.J.: Effect of direct fed the sheep. Anim. Prod. 50:483-489, 1990. microbials on rumen microbial fermentation. J. 11. CHAUCHEYRAS, F.; FONTY, G.; BERTIN, G.; Dairy Sci. 75: 1736-1744, 1992. GOUETH, P.H.: Effects of Saccharomyces 24. MARTIN, S.A.; NISBET, D.J.; DEAN, R.G.: cerevisiae on ruminal microbial activities in vitro. Influence of a commercial yeast supplement on the Abstracts of Satellite Symposium of VII ISRP, in vitro ruminal fermentation. Nutrition Reports Manip. of Rum. Dig., 2-5,Oct. Starelesna, International, August vol.40,No:2,395-403,1989. Slovakia, 29, 1994. 25. MICHAEL, D.: Effect of Yea-Sacc1026 on feed 12. CHIQUETTE, J.: Saccharomyces cerevisiae and intake and performance of finishing bulls. Ed. Aspergillus oryzae, used alone or in combination, Lyons, T.P., Biotechnology in the Feed Industry, as a feed supplement for beef and dairy cattle. Vol. VII, Alltech Technical Pub. Nicholasville, Canadian J. Anim. Sci. 75: 405-415, 1995. KY. 495, 1990. 13. DAWSON, K.A.: Designing the yeast culture of 26. MUTSVANGWA, T.; EDWARDS, I.E.; TOPPS, tomorrow-mode of action of yeast culture for J.H.; PATERSON, G.F.M.: The effect of dietary ruminants and non-ruminants. Ed. Lyons, T.P., inclusion of yeast culture (Yea-Sacc) on patterns of Biotechnology in the Feed Industry, Vol. VII, rumen fermentation, food intake and growth of Alltech Technical Pub. Nicholasville, KY. 59-77, intensively fed. Anim. Prod. 55:35-40, 1992. 1990. 27. NATIONAL ACADEMY OF SCIENCE, N.R.C.; 14. DAWSON, K.A.; HOPKINS, D.M.: Differential Nutrient requirement of cattle. 7 th Revised Ed., effects live yeast on the celuloytic activities of National Academy Press,Washington D.C., 3- anaerobic ruminal bacteria. J. Anim. Sci. 69 40,1996. (Suppl.I): 531, 1991. 28. NEWBOLD, C.J.; WALLACE, R.J.; CHEN, X.B.; 15. DAWSON, K.A.; NEWMAN, K.E.: Effects of McINTOSH, F.M.: Different strains of yeast culture supplements on the growth and Saccharomyces cerevisiae differ in their effects on activities of rumen bacteria in continuous culture. ruminal bacterial numbers in vitro and in sheep. J. J. Anim. Sci. (Suppl.I), 65:452, 1987. Anim. Sci. 73:1811-1818, 1995. 16. DAWSON, K.A.; NEWMAN, K.E.; BOLING, 29. NEWBOLD, C.J.; WALLACE, R.J.; McINTOSH, J.A.: Effects of microbial supplements containing F.M.: Mode of action of the yeast Saccharomyces yeast and lactobacilli on roughage-fed ruminal cerevisiae as a feed additive for ruminants. Br. J. microbial activities. J. Anim. Sci. 68: 3392-3398, Nutr. Agust.76 (2): 249-261, 1996. 1990. 30. NISBET, D.J.; MARTIN, S.A.: Effect of a 17. ERASMUS, L.J.; BOTHA, P.M.; KISTNER, A.: Saccharomyces cerevisiae culture on lactate Effect of yeast culture supplement on production, utilisation by the ruminal bacterium Selenomonas rumen fermentation, and duodenal nitrogen flow in ruminantium.J.Anim.Sci.69:4628-4633, 1991. dairy cows. J. Dairy Sci. 75:3065-3065, 1992. 31. OFFER, N.W.: Maximising fibre digestion in the 18. FEBEL, H.: Effect of salinomycin and high rate rumen: The role of yeast culture. Ed. Lyons, T.P., concentrate diet intake on ruminal fermentation in Biotechnology in the Feed Industry, Vol. VII, lambs. Acta Agronomica Hungarica, 40 (1-2):181- Alltech Technical Pub. Nicholasville, KY. 79- 191, 1991. 93,1990. 19. FULLER, R.: Probiotic in man and animals. J. of 32. PIVA, G.; BELLADONNA, S.; FUSCONI, G.; App. Bacteriology, 66:365-368, 1989. SICBALDI, F.: Effects of yeast on dairy cow performance, ruminal fermentation, blood 16 components, and milk manufacturing properties. J. 40. SWARTZ,D.L.;MULLER,L.D.;ROGERS,G.W.;V Dairy Sci. 76:2717-2722, 1993. ARGA, G.A.;Effect of yeast cultures on 33. PLATA, F.; MENDOZA,G.D.; BARCENA- performance of lactating dairy cows: A field study. GAMA, J.R.; GONZALEZ, S.: Effect of a yeast J. Dairy Sci.77:3073-3080, 1994. culture (Saccharomyces cerevisiae) on neutral 41. WALLACE, R.J.:Ruminal microbiology, detergent fiber digestion in steers fed oat straw biotechnology, and ruminant nutrition: progress based diets. Animal Feed Science and Technology, and problems. J. Anim. Sci. 72:2992-3003, 1994. 49:203-210, 1994. 42. WILLIAMS, P.E.V.; NEWBOLD, C.J.: Rumen 34. PUTNAM, D.E.; SCHWAB, C.G.; SOCHA, M.T.; probiosis: The effect of novel microorganisms on WHITEHOUSE, N.L.; KIERSTEAD, N.A.; rumen fermentation and ruminant productivity. GARTHWAITE, B.D.: Effect of yeast culture in Recent Advance Animal Nutrition, Ed. the diets of early lactation dairy cows on ruminal HARESING, W., COE, D.J.A., Butterworths Pub., fermentation and passage of nitrogen fractions and London, 211-227, 1990. amino acids to small intestine. J. Dairy Sci. 43. WILLIAMS, P.E.V.; TAIT, C.A.G.; INNES, 80:374-384, 1997. G.M.; NEWBOLD, C.J.: Effects of the inclusion of 35. QUINONEZ, J.A.; BUSH, L.J.; NALSEN, T.; yeast culture (Saccharomyces cerevisiae plus ADAMS, G.D.: Effect of yeast culture on intake growth medium) in the diet of dairy cows on milk and production of dairy cows fed high wheat yield and forage degradation and fermentation rations. J. Dairy Sci. 71 (Suppl. I): 275, 1987. patterns in the rumen of steers. J. Anim. Sci. 36. ROBINSON, P.H.: Effect of yeast culture 69:3016-3026, 1991. (Saccharomyces cerevisiae) on adaptation of cows 44. WIEDMEIER, R.D.; ARAMBEL, M.J.; to diets postpartum. J. Dairy Sci. 80:1119-1125, WALTERS, J.L.: Effect of yeast culture and 1997. Aspergillus oryzae fermentation extract on ruminal 37. SMITH, W.A.; HARRIS, B.; VAN HORN, H.H.; characteristics and nutrient digestibility. J. Dairy WILCOX, C.J.: Effect of forage type on Sci. 70:2063-2068, 1987. production of dairy cows supplemented with whole 45. WOHLT, J.E.; FINKELSTEIN, A. D.; CHUNG, cottonseed, tallow, and yeast. J. Dairy Sci. 76:205- C.H.: Yeast culture to improve intake, nutrient 215, 1993. digestibility, and performance by dairy cattle 38. SMITH, W.J.: Feed antibiotics veterinarians point during early lactation. J. Dairy Sci. 74:1395-1400, of view. Feed Additives and Supplements. Ed. 1991. MELLO J.P.F.D., DUFFUS, C.M., Proceedings of 46. YOON, I.K.; STERN, M.D.: Effects of 3.Spring Conference, Edinburg, 120-127, 1992. Saccharomyces cerevisiae and Aspergillus oryzae 39. SÜMBÜLOĞLU, K.: Biyoistatistik, 6.Baskı, cultures on ruminal fermentation in dairy cows. J. Özdemir Yayıncılık, Ankara, 1995. Dairy Sci. 79:411-417, 1996.