T.C. ULUDAĞ ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ RADYASYON ONKOLOJİSİ ANABİLİM DALI SERVİKS VE ENDOMETRİUM KANSERLERİNDE VMAT, IMRT VE 3 BOYUTLU KONFORMAL PLANLAMA TEKNİKLERİNİN DOZİMETRİK OLARAK KARŞILAŞTIRILMASI: RETROSPEKTİF ÇALIŞMA EBRU CANTÜRK (YÜKSEK LİSANS TEZİ) BURSA-2017 Ebru CANTÜRK RADYASYON ONKOLOJİSİ ANABİLİM DALI YÜKSEK LİSANS TEZİ 2017 T.C. ULUDAĞ ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ RADYASYON ONKOLOJİSİ ANABİLİM DALI SERVİKS VE ENDOMETRİUM KANSERLERİNDE VMAT, IMRT VE 3 BOYUTLU KONFORMAL PLANLAMA TEKNİKLERİNİN DOZİMETRİK OLARAK KARŞILAŞTIRILMASI: RETROSPEKTİF ÇALIŞMA Ebru CANTÜRK (YÜKSEK LİSANS TEZİ) DANIŞMAN: Prof. Dr. Orhan GÜRLER BURSA-2017 ETİK BEYANI KABUL ONAY TEZ KONTROL Ve BEYAN FORMU ..2z.ı..p.q./..z.*1 } Adı Soyadı:Ebru Cantürk Anabiiim Dalı:Radyasyon Onkolojisi Tez Konusu: Serviks ve Endometiium Kanserlerinde Konformal VMAT, IMRT Planlama ve Tekniklerinin 3 BoyutluDozimetrik olarak incelenmesi:Retrospektif Çalışma özpııixr,un UYGUNDUR UYGUN DEĞİLDİR ACIKLAMA Tezin Boyutları ı ı Dış Kapak Sayfası ı ı İç Kapak Sayfası ı ı KabulOnay Sayfası ı tr Sayfa Düzeni ı tr İçindekiler Sayfası ı tl yazı karakteri l ı ı $ satır Aralıkları ı ı Başlıklar ı tr Sayfa Numaraları ı n Eklerin Yerleştirilmesi ı tr Tabloların Yerleştirilmesi ı tr Kaynaklar ı tr DANIŞMAN ONAYI Unvanı Adı Soyadı: Prof.Dr.Orhan Gürler i^,,,rrz | ı7 IV İÇİNDEKİLER DIŞ KAPAK İÇ KAPAK ETİK BEYANI ........................................................................................................................ II KABULONAY ........................................................................................................................ III TEZ KONTROL ve BEYAN FORMU ................................................................................. IV İÇİNDEKİLER ........................................................................................................................ V TÜRKÇE ÖZET ................................................................................................................... XII İNGİLİZCE ÖZET ............................................................................................................. XIII 1. GİRİŞ ..................................................................................................................................... 1 2. GENEL BİLGİLER ............................................................................................................. 3 2.1. Serviks Kanseri (Rahim Ağzı Kanseri) ........................................................................... 3 2.1.1. Sıklık, Epidemiyoloji ve Etiyoloji.................................................................................. 3 2.1.2. Risk Faktörleri ................................................................................................................ 3 2.1.3. Anatomi ve Hastalığın Yayılımı .................................................................................... 4 2.1.4. Tanı ve Tedavi Öncesi Değerlendirme ......................................................................... 5 2.1.5. Serviks Kanseri Evreleme Sistemi ................................................................................ 5 2.1.6. Serviks Kanserinde Tedavi Yöntemleri ....................................................................... 6 2.1.6.1. Histerektomi................................................................................................................. 6 2.1.6.2. Konizasyon ................................................................................................................... 6 2.1.6.3. Total Histerektomi ...................................................................................................... 7 2.1.6.4. Bilateral Salfingooferektomi ...................................................................................... 7 2.1.6.5. Radikal Histerektomi .................................................................................................. 7 2.1.6.6. Pelvik Ekzentrasyon .................................................................................................... 7 2.1.6.7. Kriyocerrahi................................................................................................................. 7 2.1.6.8. Lazer Cerrahi .............................................................................................................. 7 2.1.6.9. Leep (Elektrocerrahi Lupla Eksizyon İşlemi) .......................................................... 7 2.1.6.10. Radyoterapi ................................................................................................................ 8 2.1.6.11. Kemoterapi................................................................................................................. 8 2.1.6.12. Brakiterapi ................................................................................................................. 8 2.1.7. Serviks Kanserinde Evrelere göre Tedavi Yöntemleri ............................................... 9 2.2. Endometrium Kanseri .................................................................................................... 10 2.2.1. Sıklık, Etiyolojik ve Epidemiyolojik Faktörler .......................................................... 10 2.2.2. Risk Faktörleri .............................................................................................................. 10 2.2.3.Anatomi, Hastalığın Yayılımı ve Tanı ......................................................................... 10 2.2.4.Endometrium Kanserinde Evreleme Sistemi.............................................................. 11 V 2.2.5.Endometrium Kanserlerinde Tedavi Yöntemleri ...................................................... 12 2.2.5.1. Cerrahi ....................................................................................................................... 13 2.2.5.2. Radyoterapi ................................................................................................................ 13 2.2.5.3. Kemoterapi................................................................................................................. 13 2.2.5.4. Hormonal Tedavi ....................................................................................................... 13 2.2.5.5. Brakiterapi ................................................................................................................. 13 2.2.6.Endometrium Kanserinde Evrelere göre Tedavi Yöntemleri ................................... 14 2.3.Serviks ve Endometrium Kanserlerinde Radyoterapi Tedavi Yönteminin Yan Etkileri. .................................................................................................................................... 16 2.3.1.Akut Yan Etkiler ........................................................................................................... 16 2.3.1.1. Akut Gastrointestinal Yan Etkileri.......................................................................... 16 2.3.1.2. Akut Genitoüriner Sistem Yan Etkileri .................................................................. 17 2.3.1.3. Akut Cilt Yan Etkileri ............................................................................................... 17 2.3.1.4. Hematolojik Yan Etkiler .......................................................................................... 17 2.4.Radyoterapide Tedavi Hacimleri .................................................................................... 17 2.5.Serviks ve Endometrium Kanserlerinde Radyoterapi .................................................. 20 2.5.1. Konvansiyonel Radyoterapi ........................................................................................ 20 2.5.2. Üç Boyutlu Konformal Radyoterapi Tekniği (3B-KRT) .......................................... 20 2.5.3. Yoğunluk Ayarlı Radyoterapi (YART, Intensity Modulated Radiation Therapy- IMRT) Tekniği ........................................................................................................................ 21 2.5.3.1. Statik IMRT (Step and Shoot, SMLC) Tekniği ...................................................... 22 2.5.3.2. Dinamik IMRT (Sliding Window, DMLC) Tekniği ............................................... 22 2.5.3.3. Forward (Öne Doğru) Planlama ............................................................................. 23 2.5.3.4. Inverse(Ters) Planlama ............................................................................................. 24 2.5.4. Görüntü Rehberliğinde Radyoterapi (IGRT) ............................................................ 24 2.5.5. Brakiterapi .................................................................................................................... 25 2.5.5.1. İntrakaviter Brakiterapi ........................................................................................... 26 2.5.5.2. İnterstisyel Brakiterapi ............................................................................................. 26 2.5.5.3. İntraluminal Brakiterapi .......................................................................................... 26 2.5.5.4. İntraoperatif Brakiterapi.......................................................................................... 26 2.5.5.5. İntravasküler Brakiterapi ........................................................................................ 27 2.5.6. Volümetrik Ayarlı Ark Terapi (VMAT) .................................................................... 27 2.6.Planları Karşılaştırma Parametreleri ............................................................................ 28 2.6.1. Doz Hacim Histogramı (DVH) .................................................................................... 28 2.6. 2. Doz Homojenliği ve Konformalitesi ........................................................................... 29 2.7.Tedavi Planlama Algoritmaları ...................................................................................... 31 2.7.1. Düzeltme-Ölçüm Tabanlı Algoritmalar ..................................................................... 31 VI 2.7.2. Model Tabanlı Algoritmalar ....................................................................................... 31 2.7.3. Monte Carlo Tabanlı Algoritmalar ............................................................................ 32 3.GEREÇ VE YÖNTEM ....................................................................................................... 33 3.1. GEREÇLER..................................................................................................................... 33 3.1.1. Siemens Somatom Emotion Duo BT-Simülatör Ünitesi ........................................... 33 3.1.2. Siemens ARTISTE Lineer Hızlandırıcı ...................................................................... 34 3.1.3. Elekta SYNERGY Lineer Hızlandırıcı ...................................................................... 34 3.1.4. CMS XIO 5.00 3 Boyutlu Planlama Sistemi ............................................................. 35 3.1.5. Monaco 5.1. Tedavi Planlama Sistemi ........................................................................ 35 3.1.6. SPSS Veri Analiz Programı ......................................................................................... 37 3.2.YÖNTEM ......................................................................................................................... 37 3.2.1. Serviks ve Endometrium Kanserlerinde Hasta Planlarının Oluşturulması ........... 38 3.2.1.1. Serviks ve Endometrium Kanserlerinde 3B-KRT Planlarının Oluşturulması ... 38 3.2.1.2.Serviks ve Endometrium Kanserlerinde IMRT Planlarının Oluşturulması ....... 39 3.2.1.2.1. Serviks ve Endometrium Kanserlerinde 5 Alan SMLC IMRT Planlarının Oluşturulması ......................................................................................................................... 39 3.2.1.2.2. Serviks ve Endometrium Kanserlerinde 7 Alan SMLC IMRT Planlarının Oluşturulması ......................................................................................................................... 40 3.2.1.2.3. Serviks ve Endometrium Kanserlerinde 5 Alan DMLC IMRT Planlarının Oluşturulması ......................................................................................................................... 41 3.2.1.2.4. Serviks ve Endometrium Kanserlerinde 7 Alan DMLC IMRT Planlarının Oluşturulması ......................................................................................................................... 42 3.2.1.3.Serviks ve Endometrium Kanserlerinde VMAT Planlarının Oluşturulması ....... 43 3.2.1.3.1. Serviks ve Endometrium Kanserlerinde Tam Arklı VMAT Planlarının Oluşturulması ......................................................................................................................... 44 3.2.1.3.2. Serviks ve Endometrium Kanserlerinde Çift Arklı VMAT Planlarının Oluşturulması ......................................................................................................................... 44 3.2.2.İstatistiksel Analiz ......................................................................................................... 45 4.BULGULAR ........................................................................................................................ 46 4.1.Serviks Kanserinde Bulgular .......................................................................................... 46 4.1.1. Hedef Volüm(CTV) ...................................................................................................... 46 4.1.1.1. CTV’ye ait Dmak (cGy) Verileri ve İstatistiksel Sonuçları ..................................... 46 4.1.1.2. CTV’ye ait Dort (cGy) Verileri ve İstatistiksel Sonuçları ....................................... 48 4.1.1.3. CTV’ye ait Dmin (cGy) Verileri ve İstatistiksel Sonuçları ...................................... 50 4.1.1.4. CTV’ye ait D%2 (cGy) Verileri ve İstatistiksel Sonuçları ...................................... 51 4.1.1.5. CTV’ye ait D%5 (cGy) Verileri ve İstatistiksel Sonuçları ....................................... 53 4.1.1.6. CTV’ye ait D%95 (cGy) Verileri ve İstatistiksel Sonuçları ................................... 55 4.1.1.7. CTV’ye ait D%98 (cGy) Verileri ve İstatistiksel Sonuçları ................................... 56 4.1.1.8. CTV’ye ait (%)Verileri ve İstatistiksel Sonuçları ......................................... 57 VII 4.1.1.9.CTV’ye ait Konformalite Numarası (CN) Verileri ve İstatistiksel Sonuçları ...... 58 4.1.1.10. CTV’ye ait Homojenite Katsayısı (HI) Verileri ve İstatistiksel Sonuçları ........ 59 4.1.2.Kritik Organ Mesanede Oluşan Dozların Bulguları .................................................. 60 4.1.2.1. Mesanede Oluşan Dmak (cGy) Verileri ve İstatistiksel Sonuçları ....................... 60 4.1.2.2. Mesanede Oluşan Dort (cGy) Verileri ve İstatistiksel Sonuçları ......................... 62 4.1.2.3. Mesanede Oluşan Dmin (cGy) Verileri ve İstatistiksel Sonuçları .......................... 64 4.1.2.4. Mesanede Oluşan D%2 (cGy) Verileri ve İstatistiksel Sonuçları ........................... 66 4.1.2.5. Mesanede Oluşan V40Gy (%) Verileri ve İstatistiksel Sonuçları ........................... 68 4.1.2.6. Mesanede Oluşan V50Gy (%) Verileri ve İstatistiksel Sonuçları ........................... 70 4.1.3.Kritik Organ Rektumda Oluşan Dozların Bulguları ................................................ 72 4.1.3.1. Rektumda Oluşan Dmak (cGy) Verileri ve İstatistiksel Sonuçları ...................... 72 4.1.3.2. Rektumda Oluşan Dort (cGy) Verileri ve İstatistiksel Sonuçları ........................ 73 4.1.3.3. Rektumda Oluşan Dmin(cGy) Verileri ve İstatistiksel Sonuçları .......................... 75 4.1.3.4. Rektumda Oluşan D%2 (cGy) Verileri ve İstatistiksel Sonuçları .......................... 77 4.1.3.5. Rektumda Oluşan V40Gy (%) Verileri ve İstatistiksel Sonuçları .......................... 79 4.1.3.6. Rektumda Oluşan V50Gy (%) Verileri ve İstatistiksel Sonuçları ........................... 81 4.1.4.Kritik Organ İnce Bağırsakda Oluşan Dozların Bulguları ...................................... 83 4.1.4.1. İnce Bağırsakda Oluşan Dmak (cGy) Verileri ve İstatistiksel Sonuçları ............ 83 4.1.4.2. İnce Bağırsakda Oluşan Dort (cGy) Verileri ve İstatistiksel Sonuçları .............. 85 4.1.4.3 İnce Bağırsakda Oluşan Dmin (cGy) Verileri ve İstatistiksel Sonuçları ................ 86 4.1.4.4. İnce Bağırsakda Oluşan D%2 (cGy) Verileri ve İstatistiksel Sonuçları ................ 87 4.1.4.5. İnce Bağırsakda Oluşan V40Gy (%) Verileri ve İstatistiksel Sonuçları ................ 89 4.1.5. Kritik Organ Sağ Femur Başında Oluşan Dozların Bulguları ................................ 91 4.1.5.1. Sağ Femur Başında Oluşan Dmak (cGy) Verileri ve İstatistiksel Sonuçları ...... 91 4.1.5.2. Sağ Femur Başında Oluşan Dort (cGy) Verileri ve İstatistiksel Sonuçları ........ 93 4.1.5.3 Sağ Femur Başında Oluşan Dmin (cGy) Verileri ve İstatistiksel Sonuçları .......... 95 4.1.5.4. Sağ Femur Başında Oluşan D%2 (cGy) Verileri ve İstatistiksel Sonuçları ........... 97 4.1.5.5. Sağ Femur Başında Oluşan V40Gy (%) Verileri ve İstatistiksel Sonuçları .......... 99 4.1.6. Kritik Organ Sol Femur Başında Oluşan Dozların Bulguları ............................... 101 4.1.6.1. Sol Femur Başında Oluşan Dmak (cGy) Verileri ve İstatistiksel Sonuçları ..... 101 4.1.6.2. Sol Femur Başında Oluşan Dort (cGy) Verileri ve İstatistiksel Sonuçları ....... 103 4.1.6.3 Sol Femur Başında Oluşan Dmin (cGy) Verileri ve İstatistiksel Sonuçları ......... 105 4.1.6.4. Sol Femur Başında Oluşan D%2 (cGy) Verileri ve İstatistiksel Sonuçları ......... 107 4.1.6.5. Sol Femur Başında Oluşan V40Gy (%) Verileri ve İstatistiksel Sonuçları ......... 109 4.1.7. Kritik Organ Spinalkordda Oluşan Dozların Bulguları ........................................ 111 4.1.7.1. Spinalkordda Oluşan Dmak (cGy) Verileri ve İstatistiksel Sonuçları ............... 111 4.1.7.2. Spinalkordda Oluşan Dort (cGy) Verileri ve İstatistiksel Sonuçları ................ 113 VIII 4.1.7.3. Spinalkordda Oluşan Dmin (cGy) Verileri ve İstatistiksel Sonuçları ................. 114 4.1.8.Normal Dokuda Oluşan Dozların Bulguları ............................................................. 115 4.1.8.1. Normal Dokuda Oluşan V10Gy (%) Verileri ve İstatistiksel Sonuçları ............... 115 4.1.8.2. Normal Dokuda Oluşan V20Gy (%) Verileri ve İstatistiksel Sonuçları ............... 116 4.1.9.Monitor Unit Bulguları .............................................................................................. 117 4.1.9.1. Monitor Unit Verileri ve İstatistiksel Sonuçları ................................................... 117 4.2.Endometrium Kanserinde Bulgular ............................................................................. 119 4.2.1. Hedef Volüm(CTV) .................................................................................................... 119 4.2.1.1. CTV’ye ait Dmak (cGy) Verileri ve İstatistiksel Sonuçları ................................... 119 4.2.1.2. CTV’ye ait Dort (cGy) Verileri ve İstatistiksel Sonuçları ..................................... 121 4.2.1.3. CTV’ye ait Dmin (cGy) Verileri ve İstatistiksel Sonuçları .................................... 123 4.2.1.4. CTV’ye ait D%2 (cGy) Verileri ve İstatistiksel Sonuçları .................................... 125 4.2.1.5. CTV’ye ait D%5 (cGy) Verileri ve İstatistiksel Sonuçları ..................................... 127 4.2.1.6. CTV’ye ait D%95 (cGy) Verileri ve İstatistiksel Sonuçları ................................. 129 4.2.1.7. CTV’ye ait D%98 (cGy) Verileri ve İstatistiksel Sonuçları ................................. 131 4.2.1.8. CTV’ye ait (%)Verileri ve İstatistiksel Sonuçları ....................................... 133 4.2.1.9.CTV’ye ait Konformalite Numarası (CN) Verileri ve İstatistiksel Sonuçları .... 135 4.2.1.10. CTV’ye ait Homojenite Katsayısı (HI) Verileri ve İstatistiksel Sonuçları ...... 137 4.2.2.Kritik Organ Mesanede Oluşan Dozların Bulguları ................................................ 139 4.2.2.1. Mesanede Oluşan Dmak (cGy) Verileri ve İstatistiksel Sonuçları ..................... 139 4.2.2.2. Mesanede Oluşan Dort (cGy) Verileri ve İstatistiksel Sonuçları ....................... 140 4.2.2.3. Mesanede Oluşan Dmin (cGy) Verileri ve İstatistiksel Sonuçları ........................ 142 4.2.2.4. Mesanede Oluşan D%2 (cGy) Verileri ve İstatistiksel Sonuçları ......................... 144 4.2.2.5. Mesanede Oluşan V40Gy (%) Verileri ve İstatistiksel Sonuçları ......................... 146 4.2.3.Kritik Organ Rektumda Oluşan Dozların Bulguları .............................................. 148 4.2.3.1. Rektumda Oluşan Dmak (cGy) Verileri ve İstatistiksel Sonuçları .................... 148 4.2.3.2. Rektumda Oluşan Dort (cGy) Verileri ve İstatistiksel Sonuçları ...................... 150 4.2.3.3. Rektumda Oluşan Dmin(cGy) Verileri ve İstatistiksel Sonuçları ........................ 152 4.2.3.4. Rektumda Oluşan D%2 (cGy) Verileri ve İstatistiksel Sonuçları ........................ 154 4.2.3.5. Rektumda Oluşan V40Gy (%) Verileri ve İstatistiksel Sonuçları ........................ 156 4.2.4.Kritik Organ İnce Bağırsakda Oluşan Dozların Bulguları .................................... 158 4.2.4.1. İnce Bağırsakda Oluşan Dmak (cGy) Verileri ve İstatistiksel Sonuçları .......... 158 4.2.4.2. İnce Bağırsakda Oluşan Dort (cGy) Verileri ve İstatistiksel Sonuçları ............ 160 4.2.4.3 İnce Bağırsakda Oluşan Dmin (cGy) Verileri ve İstatistiksel Sonuçları .............. 161 4.2.4.4. İnce Bağırsakda Oluşan D%2 (cGy) Verileri ve İstatistiksel Sonuçları .............. 162 4.2.4.5. İnce Bağırsakda Oluşan V40Gy (%) Verileri ve İstatistiksel Sonuçları .............. 164 4.2.5. Kritik Organ Sağ Femur Başında Oluşan Dozların Bulguları .............................. 166 IX 4.2.5.1. Sağ Femur Başında Oluşan Dmak (cGy) Verileri ve İstatistiksel Sonuçları .... 166 4.2.5.2. Sağ Femur Başında Oluşan Dort (cGy) Verileri ve İstatistiksel Sonuçları ...... 168 4.2.5.3 Sağ Femur Başında Oluşan Dmin (cGy) Verileri ve İstatistiksel Sonuçları ........ 170 4.2.5.4. Sağ Femur Başında Oluşan D%2 (cGy) Verileri ve İstatistiksel Sonuçları ......... 171 4.2.5.5. Sağ Femur Başında Oluşan V40Gy (%) Verileri ve İstatistiksel Sonuçları ........ 173 4.2.6. Kritik Organ Sol Femur Başında Oluşan Dozların Bulguları ............................... 175 4.2.6.1. Sol Femur Başında Oluşan Dmak (cGy) Verileri ve İstatistiksel Sonuçları ..... 175 4.2.6.2. Sol Femur Başında Oluşan Dort (cGy) Verileri ve İstatistiksel Sonuçları ....... 177 4.2.6.3 Sol Femur Başında Oluşan Dmin (cGy) Verileri ve İstatistiksel Sonuçları ......... 179 4.2.6.4. Sol Femur Başında Oluşan D%2 (cGy) Verileri ve İstatistiksel Sonuçları ......... 180 4.2.6.5. Sol Femur Başında Oluşan V40Gy (%) Verileri ve İstatistiksel Sonuçları ......... 182 4.2.7. Kritik Organ Spinalkordda Oluşan Dozların Bulguları ........................................ 184 4.2.7.1. Spinalkordda Oluşan Dmak (cGy) Verileri ve İstatistiksel Sonuçları ............... 184 4.2.7.2. Spinalkordda Oluşan Dort (cGy) Verileri ve İstatistiksel Sonuçları ................ 186 4.2.7.3. Spinalkordda Oluşan Dmin (cGy) Verileri ve İstatistiksel Sonuçları ................. 187 4.2.8.Normal Dokuda Oluşan Dozların Bulguları ............................................................. 188 4.2.8.1. Normal Dokuda Oluşan V10Gy (%) Verileri ve İstatistiksel Sonuçları ............... 188 4.2.8.2. Normal Dokuda Oluşan V20Gy (%) Verileri ve İstatistiksel Sonuçları ............... 190 4.2.9.Monitor Unit Bulguları .............................................................................................. 192 4.2.9.1. Monitor Unit Verileri ve İstatistiksel Sonuçları ................................................... 192 5.TARTIŞMA ve SONUÇ 5.1. Hedef Volüm(CTV) Sonuçlarının Değerlendirilmesi ................................................. 195 5.2.Kritik Organ Mesanede Oluşan Dozların Değerlendirilmesi ..................................... 208 5.3.Kritik Organ Rektumda Oluşan Dozların Değerlendirilmesi ................................... 213 5.4.Kritik Organ İnce Bağırsakda Oluşan Dozların Değerlendirilmesi ......................... 219 5.5. Kritik Organ Sağ Femur Başında Oluşan Dozların Değerlendirilmesi ................... 225 5.6. Kritik Organ Sol Femur Başında Oluşan Dozların Değerlendirilmesi.................... 229 5.7. Kritik Organ Spinalkordda Oluşan Dozların Değerlendirilmesi ............................. 233 5.8.Normal Dokuda Oluşan Dozların Değerlendirilmesi .................................................. 235 5.9.Monitor Unit Bulgularının Değerlendirilmesi ............................................................ 237 6.KAYNAKLAR 7.SİMGELER VE KISALTMALAR 8.EKLER 8.1.EK 1 8.2.EK 2 8.3.EK3 9.TEŞEKKÜR X 10.ÖZGEÇMİŞ XI TÜRKÇE ÖZET Serviks ve endometrium kanserli hastalarda VMAT (Volümetrik ark terapi), IMRT (Intensity Modulated Radiation Therapy) ve 3B-KRT (3 Boyutlu Konformal Terapi) tedavi yöntemlerinin dozimetrik olarak karşılaştırılması amaçlanmıştır. Bu çalışmada 15 serviks ve 15 endometrium kanserli hastanın BT (Bilgisayarlı Tomografi) görüntüleri alınıp hedef ve kritik yapılar çizilmiştir. Bu hastaların BT görüntüleri üzerine TA-VMAT (Tek ark), ÇA-VMAT (Çift ark), 5A ve 7A SMLC (5 ve 7 Alan Statik MLC), 5A ve 7A DMLC (5 ve 7 alan Dinamik MLC) ve 3B-KRT olmak üzere 7 farklı tedavi tekniği planlanmıştır. Yapılan sanal planlarda CTV (Klinik Hedef Hacim), mesane, rektum, ince bağırsak, sağ ve sol femur başları, spinal kord ve normal doku dozları yanı sıra konformalite numarası (CN), Homojenite indeksi (HI) ve MU (Monitor Unit) değerleri bu 7 teknik için değerlendirilmiştir. TA-VMAT ve ÇA-VMAT için gantry açıları 0º’den başlayıp 360º derece olup, ark sayıları 1 ve 2 olarak seçilmiş, 5A-SMLC için gantry açıları 0º den başlayıp 72º’ lik eşit 5 alana ayrılmış ve statik mod seçilmiş, 7A-SMLC için 0º den başlayıp 52º’ lik eşit 7 alana ayrılmış ve statik mod seçilmiştir. 5A-DMLC için ise 5A-SMLC ile aynı parametrelere sahip olup, dinamik modu seçilmiştir. 7A- DMLC için ise 7A-SMLC ile aynı parametrelere sahip olup, dinamik modu seçilmiştir. 3B-KRT planlamaları ise 4 alan box kutu tekniği (0º,90º,180º,270º) olarak planlanmıştır. TA-VMAT, ÇA-VMAT, 5 ve 7A SMLC ve DMLC planlarında 6 MV ve ters planlama (inverse planning), 3B-KRT ‘de ise 15 MV’lik enerji ve ileri planlama (forward planning) kullanılmıştır. Tüm tekniklerde, hedef hacime istenilen doz tamamen verilmiştir. Doz homojenliği için en iyi değeri serviks ve endometrium kanserinde 7A-DMLC göstermiş, en iyi doz konformalitesi değeri ise serviks kanseri için ÇA-VMAT tekniğinde; endometrium kanseri için ise 7A-DMLC tekniğinde gözlenmiştir. Kritik organ koruması açısından en iyi korumayı serviks kanserinde mesane, rektum, ince bağırsak, sağ ve sol femur başları, spinal kord ve normal doku bakımından gösteren teknikler sırasıyla TA-VMAT, 5A-DMLC, TA-VMAT, 7A- DMLC, TA-VMAT ve normal doku için TA-VMAT ve 3B-KRT iken, endometrium kanseri için ise en iyi korumayı mesane, rektum ve sağ femur başı için 7A-DMLC, ince bağırsak için TA-VMAT, sol femur başı için 7A-SMLC, spinal kord için TA- VMAT ve normal doku için ise 5A-DMLC ve TA-VMAT olmuştur. MU değerleri için ise 3B-KRT en iyi olmuştur. Anahtar Kelimeler: Serviks, Endometrium, Homojenite, Konformalite, VMAT XII İNGİLİZCE ÖZET DOSIMETRIC COMPARISON OF VMAT, IMRT AND 3-D CONFORMAL PLANNING TECHNIQUES IN CERVIX AND ENDOMETRIUM CANCERS It is aimed to compare the dosimetric results of VMAT (Volumetric Arc Therapy), IMRT (Intensity Modulated Radiation Therapy) and 3D-CRT (3Dimensional Conformal Radiotherapy) in the radiotherapy techniques in cervix and endometrium cancers. In this study, CT (Computed Tomography) images of 15 patients with cervix and 15 patients with endometrium cancers were taken and targets and critical structures were drawn. Seven different techniques such as SA-VMAT (Single arc VMAT), DA-VMAT (Dual arc VMAT), 5F and 7F SMLC (5 Field and 7F Static Multileaf collimator (MLC)), 5F and 7F DMLC (5 Field and 7F Dynamic Multileaf collimator (MLC)) and 3D-CRT were planned on the CT images of these patients. In these virtual plans CTV (Clinical Target Volume), bladder, rectum, small bowel, right and left femoral heads, spinal cord and healthy tissue dose in addition CN (Conformity Number), HI (Homogeneity Index) and MU (Monitor Unit) values assesments were conducted. For SA-VMAT and DA-VMAT, gantry angles started from 0º to 360º; arc numbers were selected as 1 and 2, for 5F-SMLC gantry angles were started at 0º and divided into 5 equal angles of 72º and static mode was selected, for 7F-SMLC gantry angles were started at 0º and divided into 7 equal angles of 52º and static mode was selected. For 5F-DMLC, it has the same parameters as 5F-SMLC, and the dynamic mode was selected. For 7F-DMLC, it has the same parameters as 7F-SMLC, and the dynamic mode was selected. 3D-CRT planning was planned as 4 field box technique (0º, 90º, 180º, 270º). In SA-VMAT, DA-VMAT, 5F and 7F SMLC, DMLC planning techniques 6 MV and inverse planning were used, in 3D-CRT 15 MV energy and forward planning were used. In all techniques, prescribed dose was given to target volume was in accord to restrictions. Best results in dose homogeneity were seen in cervix and endometrium cancers in 7F-DMLC and the best dose conformality results were seen in DA-VMAT for cervix and 7F-DMLC for endometrium cancers. Best critical organ sparing was in, SA-VMAT, 5F-DMLC, SA-VMAT, SA-VMAT, 7F-DMLC, SA-VMAT and for healthy tissue SA-VMAT and 3D-CRT for bladder, rectum, small bowel, right and left femoral heads, spinal cord in cervix cancers; for endometrium cancers best critical organ sparing was in 7F-DMLC for bladder, rectum and right femoral head, SA-VMAT for small bowel, 7F-SMLC for left femoral heads, SA-VMAT for spinal cord, 5F-DMLC and SA-VMAT for healthy tissues. Best monitor unit values were in 3D-CRT also. Key words: Cervix, Endometrium, Homogeneity, Conformality, VMAT XIII 1.GİRİŞ Kanser kelime anlamı olarak organ veya dokudaki hücrelerde DNA’nın hasarı sonucu hücrelerin kontrolsüz veya anormal bir şekilde büyümesi ve çoğalmasıdır. Genel anlamda ise kanser, vücudumuzun çeşitli bölgelerindeki hücrelerin kontrolsüz çoğalması ile oluşan 100’den fazla hastalık grubudur. Kontrolsüz büyümeyle birlikte çoğalan kanser hücreleri bölünerek benign (iyi) ve malign (kötü) huylu tümörleri oluştururlar. Benign tümörler, sıklıkla cerrahi müdahaleyle çıkartılabilen, tekrarlamayan, vücudun diğer bölgelerine yayılmayan ve hayatı nadiren tehdit eden tümörlerdir. Malign tümörler ise; kanser diye adlandırdığımız, kontrolsüz ve düzensiz bölünen hücreler olup normal dokuları sıkıştırabilirler, içine sızabilirler ve vücudu tahrip ederek vücudun diğer bölgelerine sızabilirler (KDB-4). Günümüzde sayısız kanser türleri bulunmaktadır. Bunlardan bazılarını sıralayacak olursak; Cilt kanseri, Baş-Boyun kanserleri, Gis (Gastrointestinal sistem) kanserleri, Akciğer kanseri, Beyin kanserleri, Prostat, Mesane ve Rektum kanserleri ve Jinekolojik (Serviks, Endometrium, Vajen ve Vulva) kanserleri’dir (KDB). Kanser hastalıklarının tedavisinde yaygın olarak kullanılan tedavi yöntemleri ise cerrahi, kemoterapi ve radyoterapidir (KDB-38). Hormon tedavileri biyolojik tedavi yöntemleri ve hedefe yönelik tedaviler ise daha az sıklıkla kullanılmaktadır. Cerrahi tedavi yöntemi; kanserli dokunun vücuttan çıkartılması iken (KDB-32), kemoterapi; kanser hücrelerini yok etmek veya bu hücrelerin büyümesini kontrol altına almak için antikanser ilaçlar kullanılarak yapılan tedavidir (KDB-37). Radyoterapi ise; iyonize radyasyonlar kullanılarak malign ve benign tümörlerinin tedavisinde sağlıklı dokulara minimum hasar verip, tümörlü hücrelere yüksek doz verilerek tümörü tamamen ortadan kaldırmak ve tümör boyutunu küçültmek amacıyla yapılan tedavidir. Lokal tümör kontrolünü sağlayan radyoterapi tedavi yöntemi ayrıca hastalık sırasında oluşan semptomları iyileştirerek kanserli hastaların yaşam kalitesini ve tedavi olasılıklarını artırır (Halperin ve ark., 2013). 1 Radyoterapi tedavi yöntemi kanser türlerinin çoğunluğunda kullanılmaktadır. Bu tedavi yönteminin kullanıldığı en önemli kanser türlerinden birisi de Jinekolojik kanserler’dir. Serviks, Endometrium, Vajen ve Vulva kanserleri Jinekolojik kanserleri oluşturmaktadır. En sık görülen ve radyoterapi tedavisi uygulanan jinekolojik kanserler ise Serviks ve Endometrium kanserleridir. Serviks ve Endometrium kanserlerinde tedavi etmek amacıyla yapılan geçmişten günümüze gelişen birçok radyoterapi teknikleri bulunmaktadır. Bunları gelişim sırasına göre sıralayacak olursak; 2B konvansiyonel radyoterapi, 3B konformal radyoterapi, Yoğunluk ayarlı radyoterapi, Görüntü rehberliğinde radyoterapi, Brakiterapi ve Volümetrik ark terapi’dir. Geçmişte kullanılan klasik yöntemlerin yerini günümüzde daha sıklıkla evrelere göre Brakiterapi kombine tedavisi ile yapılan YART (Yoğunluk Ayarlı Radyoterapi) ve VMAT (Volümetrik Ark Terapi) tedavi yöntemleri almıştır Bu çalışmanın amacı; serviks ve endometrium kanserli hastalarda VMAT, IMRT (Intensity Modulated Radiation Therapy) (SMLC (Statik Multilif Kolimatör), DMLC (Dinamik Multilif Kolimatör)) ve 3B-KRT (3 Boyutlu Konformal Radyoterapi) radyoterapi teknikleri kullanılarak hedef hacimdeki dozlar ve kritik organların almış olduğu dozları DVH (Doz Volüm Histogramı) yardımıyla karşılaştırmaktır. Ayrıca planların doz-hacim konformalitesi, doz- hacim homojenliği ve MU (Monitor Unit) sayısı karşılaştırılacaktır. 2 2.GENEL BİLGİLER 2.1.Serviks Kanseri (Rahim Ağzı Kanseri) 2.1.1. Sıklık, Epidemiyoloji ve Etiyoloji Toplum içinde rahim ağzı kanseri olarak bilinen serviks kanseri, dünya üzerinde her 2 dakikada bir kadının ölümüne neden olan ve değişik ülkelerde yapılan çalışmalarda kadınlarda meme kanserinden sonra en sık görülen ikinci kanserdir (Sarali, 2015). Kansere bağlı ölümlerde gelişmekte olan ülkelerde serviks kanseri %13,9’luk oran ile ilk sırada yer almaktadır. Ülkemizde 2008 yılı kayıtlarına göre kadınlarda en sık görülen kanser türleri arasında (insidans yüz binde 4,2) dokuzuncu sırada yer almaktadır (Yıldırım, 2013). Serviks kanseri olgularının %95’i skuamoz hücreli kanser türündendir. Yirmi yaşından önce nadir görülmekle beraber en sık 50 yaş altında görülmektedir. Orta yaşlarda görülme eğilimi daha sıktır (Yıldırım, 2013). Günümüzde başarılı ve etkili tarama yöntemleri ile görülme sıklığında azalma görülmesine rağmen; tarama yöntemlerinin yaygın olarak kullanılmadığı ve etkin tedavi uygulanmayan ülkelerde kadınlarda en sık ölüme yol açan kanserlerden olmaya devam etmektedir. En önemli risk faktörü HPV (Human Papilloma Virüsü) Tip 16 ve 18 olarak kabul edilmektedir. HPV aşıları ile serviks kanserlerinin %80’i önlenebilir (Çetingöz ve ark., 2013). 2.1.2.Risk Faktörleri HPV tip 16 ve 18 enfeksiyonları, erken yaşta gebelik ve çok sayıda doğum, çok sayıda seksüel partner, seksüel yolla bulaşan hastalıklar, oral doğum kontrol hapları, bağışıklık bozukluğu, chlamydia enfeksiyonu, sosyoekonomik düzeyin düşük olması, kötü hijyen, meyve ve sebzeler yönünden düşük diyetler, aşırı kilolu olmak ve sigara kullanımı serviks kanserlerinin en önemli sebeplerini oluşturmaktadırlar (ACS, Cer.Can.). 3 2.1.3.Anatomi ve Hastalığın Yayılımı Serviks pelviste uterusun alt ucunda yer alan yaklaşık 2,5 cm uzunluğunda bir anatomik yapıdır. Serviks alt ucu vajene doğru uzanır. Üstte uterus altta vajen ile devam eden serviksin önünde mesane arkasında rektum yer almaktadır. Serviksin sağ ve sol lateralinde bulunan parametriumlar, üreter ve uterin arterler ile birlikte serviksi sabitleyen broad ligamanlar içinde yer alırlar (Şekil 1) (Çetingöz ve ark., 2013). Şekil 1: Serviksin anatomisi(www.anatomi.gen.tr) Serviks kanseri eksofitik olarak porsiyoya veya endoservikal bölgeye yayılabilir. Ayrıca parametrium, uterosakral ligamanlar, mesane, rektum, üreter ve vajen gibi komşu dokulara doğrudan komşuluk yoluyla; pelvik, paraortik gibi bölgesel lenfatiklere ve mediastinal, supraklavikular lenf nodları gibi uzak lenfatiklere lenfojen yolla ve akciğer, karaciğer ve kemik gibi organlara ise kan yolu ile uzak metastaz yapabilir. Uzak metastaz geniş lokal yayılım ve lenfatik tutulumun olmadığı olgularda enderdir (Çetingöz ve ark., 2013). 4 2.1.4.Tanı ve Tedavi Öncesi Değerlendirme Serviks kanseri olgularının yaklaşık %20’sinde herhangi bir klinik bulgu ve semptom yoktur. Dolayısıyla bu dönemlerde tanı ancak vajinal smear ve kolposkopik incelemeler sırasında konur. Serviks kanserine bağlı olarak ortaya çıkan bulgu ve semptomlar iki grup altında toplanabilmektedir (Beyzadeoğlu ve Ebruli, 2008). Postkoital travmatik kanama, düzensiz menstrüasyon, kanlı akıntı ve kötü kokulu akıntılar gibi bulgular erken dönemde ortaya çıkarken, geç dönemde ortaya çıkan bulgular ise; bacak ve kasık ağrıları, fistüller (Serviko-vezikal, veziko-vajinal, serviko rektal, rekto-vajinal), üreter obstrüksiyonu sonucu oluşan hidronefroz ve böbrek fonksiyon bozuklukları, alt ekstremitelerde ödem ve anemi’dir (Beyzadeoğlu ve Ebruli, 2008). Bu yakınmalarla gelen hastaya yapılacak fizik muayenede servikal porsiyo ve serviks ağzı muayenesi, tümörün vajen ve parametriyuma yayılıp yayılmadığının belirlenmesi, batının kontrol edilmesi yapılacak ilk uygulamadır. Fizik muayene tanı ve evreleme için son derece önemlidir (Çetingöz ve ark., 2013). Fizik muayenenin ardından kolposkopi, kanama yoksa PAP smear, dört kadrandan alınan biyopsi yapılır. Laboratuar tetkiki olarak tam kan sayımı, kan biyokimyası ve idrar tahlili yapılmalıdır. Radyolojik değerlendirmede BT, MRG (Magnetik Rezonans Görüntüleme), PET (Pozitron Emisyon Tomografisi)-BT ve PET yapılamadığı durumlarda akciğer grafisi kullanılır (Çetingöz ve ark., 2013). 2.1.5.Serviks Kanseri Evreleme Sistemi Servikal kanserler için en yaygın kullanılan evreleme sistemi International Federation of Gynecology and Obstetrics (FIGO) tarafından geliştirilmiştir. Temelde tümör büyüklüğü ve hastalığın pelvisteki yayılımını esas alan bir klinik evreleme sistemidir. Kanserin büyüklüğü ve yaygınlığı klinik olarak birçok inceleme ile değerlendirilerek, hastalık evreleri I’den IV’e kadar kategorize edilmiştir. Evre I servikste sınırlı büyümeyi temsil ederken; evre IV, kanserin metastaz ile uzak organlara yayılımını belirtir (Tablo 1) (Sarali, 2015). 5 Tablo 1: Serviks tümörlerinde cerrahi evreleme FIGO 2009 evrelemesi (Yıldırım, 2013). Evre I Tümör kesinlikle servikste sınırlıdır. Evre IA Tümör sadece mikroskobik olarak görülebilir. En derin stromal yayılım 5 mm ‘den fazla ve en geniş boyutu 7 mm’ den fazla değildir. Evre IA1 Stromal yayılım ≤3 mm ve tümör 7 mm ‘den geniş değildir. Evre IA2 Stromal yayılım 3-5 mm arasında ve tümör 7 mm ‘den geniş değildir. Evre IB Servikse sınırlı klinik olarak görülebilen lezyonlar veya Evre IA’dan büyük preklinik lezyonlar Evre IB1 ≤4 cm olan klinik lezyonlar Evre IB2 >4 cm olan klinik lezyonlar Evre II Tümör rahmin dışına çıkmış, ama pelvis duvarına ulaşmamıştır. Vajen tutulumu olabilir ancak alt 1/3’e ulaşmamıştır. Evre IIA Parametrial tutulum yok Evre IIA1 ≤4 cm olan klinik lezyonlar Evre IIA2 Tümör 4 cm’ den büyük Evre IIB Belirgin, parametrial tutulum vardır. Evre III Tümör pelvik duvara kadar ulaşmıştır ve/veya tümör vajen alt 1/3’ünü tutmuştur ve/veya hastalarda hidronefroz ya da böbrek yetmezliği bulguları vardır. Evre IIIA Pelvis duvarına ulaşmamıştır, fakat vajen alt 1/3’ü tutulmuştur. Evre IIIB Tümör pelvis duvarına ulaşmış ve/veya hidronefroz ya da nonfonksiyonel böbrek vardır. Evre IV Tümör gerçek pelvisi aşmış veya biopsi ile kanıtlanmış mesane veya rektum mukozası tutulumu vardır. Evre IVA Tümörün komşu pelvik organlara yayılımı vardır. Evre IVB Uzak organlara yayılım mevcuttur. 2.1.6.Serviks Kanserinde Tedavi Yöntemleri 2.1.6.1.Histerektomi Rahim ve bazı olgularda yumurtalıklar ve/veya lenf düğümleri cerrahi olarak çıkartılabilir. Hastalığın evresine göre farklı cerrahi yöntemler de uygulanabilir (KDB-56). 2.1.6.2. Konizasyon Anormal hücreleri yok etmek için serviksten koni şeklinde bir doku parçası çıkartılır. Bu doku parçası mikroskop altında incelenerek kanser hücreleri aranır ve hem tanı hem de erken evre tümörlerde tedavi amacıyla uygulanır (KDB-56). 6 2.1.6.3. Total Histerektomi Rahim ve rahim ağzı birlikte cerrahi olarak çıkarılır. Vajen yoluyla yapılan vajinal histerektomi, karından bir kesiyle yapılan histerektomi ise abdominal histerektomi olarak adlandırılır. Laparaskop adı verilen ucunda ışık bulunan bir tüp aracılığı ile göbek deliğinden açılan ufak bir kesiden girilerek yapılan cerrahi girişim ise total laparaskopik histerektomidir (KDB-56). 2.1.6.4. Bilateral Salfingooferektomi Her iki yumurtalık ve tüplerin cerrahi olarak çıkartılmasıdır (KDB-56). 2.1.6.5. Radikal Histerektomi Rahim, serviks, vajenin bir kısmı ile birlikte yumurtalıklar, tüpler ve komşu lenf bezleri çıkarılır (KDB-56). 2.1.6.6. Pelvik Ekzentrasyon Kolon, rektum ve mesane, serviks, vajen, yumurtalıklar ve komşu lenf bezleri çıkarılır (KDB-56). 2.1.6.7. Kriyocerrahi Bu yöntemde, küçük bir metal plaka donma derecelerine kadar soğutulur ve daha sonra anormal hücrelerin bulunduğu alana yerleştirilerek anormal hücreler yok edilir (KDB-56). 2.1.6.8. Lazer Cerrahi Anormal hücreleri yakıp yok etmek için lazer kullanılır (KDB-56). 7 2.1.6.9. LEEP (Elektrocerrahi Lupla Eksizyon İşlemi) Halen en çok kullanılan basit bir tedavi yöntemi olup, anormal hücreleri yok etmek için ısıtılmış bir ince tel halka kullanılır (KDB-56). 2.1.6.10. Radyoterapi Kanser diğer dokulara yayılmışsa (invaziv kanser) veya tedavi edildikten sonra yinelenmişse (rekürren kanser) radyoterapi önerilebilir. Bu işlem yüksek enerjili X ışınları kullanılarak kanserli alanların bölgesel olarak tedavi edilmesidir. Erken evre kanserlerde de kür (kanserli dokunun tamamen ortadan kaldırılması) sağlamak için kullanılabilir (KDB-56). 2.1.6.11. Kemoterapi İnvaziv veya rekürren kanseri tedavi etmenin başka bir yolu olan kemoterapide kanser hücrelerini yok etmek için ilaçlar kullanılır. Hastalığın yayılımına göre ilaçlar damar yoluyla verilebileceği gibi organ içine ya da vücut boşluklarına verilerek bölgesel olarak uygulanabilir (KDB-56). 2.1.6.12.Brakiterapi Brakiterapi serviks kanseri radyoterapisinde komşu organları koruyarak uterusta yüksek doz ile kür elde edilmesinde kritik komponenttir. Tümör kontrolü için gerekli olan ve yalnız ERT (Eksternal Radyoterapi) ile RAO (Risk Altındaki Organlar) korunarak verilmesi mümkün olmayan paraservikal bölgeye 85 Gy’in üstündeki dozun verilmesini sağlamaktadır (Çetingöz ve ark., 2013). 8 2.1.7.Serviks Kanserinde Evrelere göre Tedavi Yöntemleri Preinvaziv serviks kanserlerinde; konizasyon, LEEP, Laser, Kriyoterapi, Basit histerektomi seçeneklerinden herhangi birisi uygulanmaktadır (Beyzadeoğlu ve Ebruli, 2008). Evre IA serviks kanserlerinde; Total Abdominal Histerektomi (IA2’de tercihen) ya da Koni biyopsi tedavisi uygulanmaktadır. Alternatif olarak tek başına brakiterapi (LDR (Low Dose Rate); 65-75 Gy, HDR (High Dose Rate); 5-6 x7 Gy) tedavisi de uygulanmaktadır (Beyzadeoğlu ve Ebruli, 2008). Evre IB1 serviks kanserlerinde ise; Radikal Histerektomi+Pelvik LN (Lenf Nodu) diseksiyonu ya da radyoterapi+brakiterapi (RT (Radyoterapi); 45 Gy tüm pelvise, brakiterapi HDR; 5x6 Gy, LDR; 2x15-20 Gy) tedavileri uygulanmaktadır (Beyzadeoğlu ve Ebruli, 2008). Evre IB2 ve Evre IIA serviks kanserlerinde ise; Eşzamanlı Radyokemoterapi (cisplatin bazlı), Radyoterapi+Brakiterapi (RT; 45 Gy tüm pelvise, Brakiterapi ise HDR; 5x6 Gy, LDR; 2x15-20 Gy) tedavileri uygulanmaktadır (Beyzadeoğlu ve Ebruli, 2008). Evre IIB serviks kanserlerinde ise; Eşzamanlı Radyokemoterapi (cisplatın bazlı), Radyoterapi+Brakiterapi (RT; 45-50,4 Gy tüm pelvise, Brakiterapi ise HDR; 5x6 Gy, LDR; 2x15-20 Gy) tedavileri uygulanmaktadır (Beyzadeoğlu ve Ebruli, 2008). Evre IIIA serviks kanserlerinde ise; Eşzamanlı Radyokemoterapi (cisplatin bazlı), Radyoterapi+Brakiterapi (RT; 45-50,4 Gy tüm pelvise, Brakiterapi ise HDR; 5x6 Gy, LDR; 2x17-20 Gy) tedavileri uygulanmaktadır (Beyzadeoğlu ve Ebruli, 2008). Evre IIIB ve Evre IVA serviks kanserlerinde ise Eşzamanlı Radyokemoterapi (cisplatin bazlı) ve Radyoterapi+Brakiterapi (RT; 50-54 Gy tüm pelvise±paraortik LN, Brakiterapi ise; HDR; 5x6 Gy, LDR; 2x20 Gy) tedavileri uygulanmaktadır. Evre IVB serviks kanserlerinde ise kemoterapi tedavisi uygulanmaktadır (Beyzadeoğlu ve Ebruli, 2008). 9 2.2.Endometrium Kanseri 2.2.1.Sıklık, Etiyolojik ve Epidemiyolojik Faktörler Endometrium kanseri özellikle gelişmiş ülkelerde kadınlarda en sık görülen jinekolojik kanserdir. Hastalar sıklıkla erken evre hastalık ile başvurur ve tüm olgularda 5-yıllık sağkalım oranı %80 ‘lerin üzerinde bildirilmektedir. En sık menapoz sonrası dönemde görülmektedir (Çetingöz ve ark., 2013). 2.2.2.Risk Faktörleri Toplam adet sayısı, hamilelik, obezite(şişmanlık), tamoksifen, östrojen tedavisi over hastalıkları (yumurtalık tümörleri), polikistik over sendromu(pcos), diyet ve egzersiz, şeker hastalığı(diyabet), aile öyküsü, meme ve over kanseri, yaş ve korunma endometrium kanseri risk faktörlerini oluşturmaktadırlar (ACS, End.Can.). 2.2.3.Anatomi, Hastalığın yayılımı ve Tanı Uterus, önde mesane ve arkada rektum ile komşu pelvis yerleşimli bir organdır (Şekil 2). İçten dışa doğru endometrium, myometrium ve seroza tabakalarını içerir. Endometrium kanserleri lokal uzanım yoluyla parametriumlar, serviks, vajen mesane, rektum, peritoneal kavite ve diğer pelvik yapılara yayılabilir. Lenfatik yayılım bölgeleri pelvik ve paraortik lenf nodlarını içerir (Çetingöz ve ark., 2013). Hematojen yayılım daha çok ileri evre hastalıkta gözlenir ve en sık metastaz bölgesi akciğer, karaciğer ve kemiklerdir. Hastalar sıklıkla menapoz sonrası vajinal kanama ile başvurmaktadırlar. Hastalığın evresine göre başvuru şikayetleri bol-sulu vajinal akıntı, kanama, daha ileri evrelerde tümör basısına bağlı kabızlık, ağrı, pelvik bası hissi ve lenfödem olabilir. Nadiren rutin tetkikler (PAP smear, pelvik USG) sırasında tesadüfen saptanabilir (Çetingöz ve ark., 2013). 10 Endometrium kanseri şüphesi olan olgularda öncelikle ayrıntılı hikayeleri alınmalı ve tam jinekolojik muayeneyi içeren fizik muayene yapılmalıdır. Transvajinal USG, rutin laboratuar testleri ve akciğer grafisi diğer standart tetkiklerdir. Kesin tanı endometrium küretaj biyopsisi ile konur. Endometrium kanserlerinde cerrahi evreleme yapılması nedeniyle klinik gereklilik olmadığı sürece ek görüntüleme tetkiki yapılmasına gerek yoktur. Cerrahi yapılamayan olgularda pelvik MRG ve /veya tüm abdomen BT faydalı olmaktadır (Çetingöz ve ark., 2013). Şekil 2: Endometrium kanseri anatomi (www.telgraf.co.uk) 2.2.4.Endometrium Kanserlerinde Evreleme Sistemi 1988 yılına kadar endometrium kanserlerinde klinik evreleme kullanılmaktaydı. Hastalar opere edildikten sonra yapılan değerlendirmelerde myometrium invazyon derinliği ve lenf nodu durumu gibi prognostik faktörler de incelenmiş ve operasyon öncesi evrelerle karşılaştırılmıştır. 11 Klinik evrelemede prognostik faktörler bilinmediğinden dolayı hastaların %22’sinin evresi daha düşük bulunmuştur.1988’de Uluslararası Jinekoloji ve Obstetri Federasyonunun cerrahi evreleme sistemi kullanılmaya başlanmış ve daha sonra eksikleri görüldükçe modifiye edilmiştir (Yıldırım, 2013). Tablo 2.2: Endometrium korpus tümörlerinde cerrahi evreleme, FIGO,2009 (Yıldırım, 2013) Evre I Tümör korpus uteri içine sınırlı Evre IA Myometrial invazyon yok ya da %50’den daha az Evre IB %50 ya da daha fazla myometrial invazyon Evre II Servikal stromal invazyon var ancak tümör uterus dışına çıkmamıştır. Evre III Lokal ve/veya bölgesel yayılım Evre IIIA Seroza ve/veya adneks invazyonu Evre IIIB Vajinal ve/veya parametrial tutulum Evre IIIC Pelvik/paraortik lenf nodu metastazı Evre IIIC1 Pelvik lenf nodu metastazı Evre IIIC2 Paraortik lenf nodu metastazı Evre IV Mesane ve/veya barsak mukoza invazyonu ya da uzak metastaz Evre IVA Mesane ve/veya barsak mukoza invazyonu Evre IVB Uzak metastaz; intraabdominal metastaz ve inguinal lenf nodu metastazı dahil 2.2.5.Endometrium kanserlerinde tedavi yöntemleri Endometrium kanseri tanısı konulduktan sonra başlıca 4 tedavi seçeneği bulunmaktadır: Cerrahi, radyoterapi, hormonal tedavi ve kemoterapi. Cerrahi tedavi birçok endometrium kanserinde ana tedavi yöntemidir. Ancak bazen bu tedavi yöntemlerinin kombinasyonu kullanılabilir. Tedavi seçimi kanserin evresine göre değişir (KDB-53). 12 2.2.5.1.Cerrahi Endometrium kanseri tedavisinde değişik cerrahi tedavi yöntemleri vardır. Temel cerrahi yaklaşım serviks, uterus, overler ve tüplerin çıkarılmasını içeren cerrahi yöntemdir ki buna abdominal histerektomi ve bilateral salpingooforektomi denir. Endometrium kanserinin IA ve IB dışındaki evrelerinde lenf nodu örneklemesi yapılır ve lenf nodlarında kanser türleri araştırılır. Bu örnekleme laparoskopik olarak da yapılabilir (KDB-53). 2.2.5.2.Radyoterapi Radyoterapi yüksek enerjili ışınlar sayesinde kanserli hücrelerin öldürülmesidir. Vücut dışında uygulanabileceği gibi (eksternal radyoterapi), tümör dokusunun hemen yanında da uygulanabilir(brakiterapi) (KDB-53). 2.2.5.3.Kemoterapi Kemoterapi kanser hücrelerini öldürmek için kullanılan ilaçlardır. Bu ilaçlar kan dolaşımına girdiklerinde tüm vücudu etkiler, kanser hücrelerini öldürmenin yanında normal vücut hücrelerine de zarar verebilirler (KDB-53). 2.2.5.4.Hormonal Tedavi Hormonal tedavide progesteron benzeri ilaçlar kullanılır. Bu hastaların tedavisinde uygulanan yumurtalıkların alınması tedavisi veya radyoterapi sonrası yumurtalıkların baskılanması östrojen miktarını azaltır ve kanser hücrelerinin büyümesini azaltır (KDB-53). 2.2.5.5.Brakiterapi Vajinal nüks riski olan erken ve lokal ileri evre hastalarda cerrahi ve radyoterapiye kombine edilir. Postoperatif eksternal radyoterapiye brakiterapi eklenmediğinde 13 vajinal kaf nükslerinin fazla olduğu retrospektif çalışmalarda gösterilmiştir. Eksternal radyoterapi sonrası silindirlerle vajinaya uygulanan HDR 5-6 uygulamada 25-30 Gy brakiterapi, vajina yüzeyinde yüksek doz sağlarken, çevre dokular korunabilir (Yılmaz ve Ünal., 2013). 2.2.6.Endometrium Kanserinde Evrelere göre Tedavi Yöntemleri Evre IA (Grade I-II) endometrium kanserli hastaların tedavisinde, TAH (Tüm abdominal histerektomi), BSO (Bilateral salpingooferektomi) ve peritoneal lavaj uygulanmaktadır (Frozen section’da Grade II-III çıkarsa pelvik/paraortik LN diseksiyonu eklenir) (Beyzadeoğlu ve Ebruli, 2008). Evre IB (Grade I) endometrium kanserli hastaların tedavisinde, TAH, BSO ve peritoneal lavaj uygulanmaktadır. (frozen section’da Grade II-III çıkarsa pelvik/paraortik LN diseksiyonu eklenir). LVSİ (Lenfovasküler invazyon) (-) ve yaş<60 ise cerrahi sonrası izlem yapılmalıdır. LVSI (+) ya da yaş>60 ise, vajinal kaf brakiterapisi düşünülebilir (Beyzadeoğlu ve Ebruli, 2008). Evre IA (Grade III ve Evre IB (GradeII- III) olan endometrium kanserli hastaların tedavisinde, TAH, BSO, peritoneal lavaj ve pelvik/paraortik LN diseksiyonu uygulanmaktadır. Şayet bu hastalarda LVSİ (-) ve yaş<60 ise, cerrahi sonrası izlem yapılmalıdır. LVSİ (+) ya da yaş>60 ise; Cerrahi evreleme komplet yapılmışsa, vajinal kap brakiterapisi, Cerrahi evreleme inkomplet yapılmışsa pelvise yönelik radyoterapi uygulanmaktadır (Beyzadeoğlu ve Ebruli, 2008). Evre IC (Grade I) endometrium kanserli hastaların tedavisinde TAH, BSO, peritoneal lavaj ve pelvik/paraortik LN diseksiyonu uygulanmaktadır. Yine bu hastalarda LVSI (-) ve yaş <60 ise, cerrahi sonrası izlem ya da vajinal kaf brakiterapisi uygulanmaktadır. LVSİ (+) ya da yaş>60 ise; Cerrahi evreleme komplet yapılmışsa, vajinal kap brakiterapisi, Cerrahi evreleme inkomplet yapılmışsa pelvise yönelik radyoterapi uygulanmaktadır (Beyzadeoğlu ve Ebruli, 2008). 14 Evre IC (Grade II) endometrium kanserli hastaların tedavisinde TAH, BSO, peritoneal lavaj ve pelvik/paraortik LN diseksiyonu uygulanmaktadır. Cerrahi evreleme komplet yapılmışsa, vajinal kap brakiterapisi, Cerrahi evreleme inkomplet yapılmışsa pelvise yönelik radyoterapi uygulanmaktadır (Beyzadeoğlu ve Ebruli, 2008). Evre IC (Grade III) endometrium kanserli hastaların tedavisinde TAH, BSO ile peritoneal lavaj ve pelvik/paraortik LN diseksiyonu uygulanmaktadır. LVSI (-) ve yaş<60 ise, vajinal kaf brakiterapisi±pelvik RT(Radyoterapi) (komplet cerrahi evreleme yapılmışsa sadece brakiterapide rekürrens %0-3 olması nedeniyle, pelvik RT yapılmaması düşünülebilir) uygulanmaktadır. Şayet LVSI (+) ya da yaş>60 ise; pelvik RT ve vajinal kaf brakiterapisi uygulanmaktadır (Beyzadeoğlu ve Ebruli, 2008). Evre IIA endometrium kanserli hastalarda; Grade 1-II ve myometrial invazyon<1/2 ise, cerrahi sonrası pelvik RT ya da vajinal kaf brakiterapisi uygulanmaktadır. Grade III ve myometrial invazyon<1/2 ise, cerrahi sonrası pelvik RT±vajinal kaf brakiterapisi uygulanmaktadır. Şayet myometrial invazyon >1/2 ise Grade I-II olanlarda pelvik RT±Vajinal kaf brakiterapisi, Grade III’lerde ise pelvik RT+Vajinal kaf brakiterapisi uygulanmaktadır (Beyzadeoğlu ve Ebruli, 2008). Evre IIB endometrium kanserli hastalarda; Cerrahi, Pelvik RT ve Vajinal kaf brakiterapisi uygulanmaktadır. Bu tedavilere alternatif olarak Preoperatif pelvik RT+Tandem/Ovoid brakiterapisi ve cerrahi uygulanmaktadır (Beyzadeoğlu ve Ebruli, 2008). Evre IIIA endometrium kanserli hastalarda; Cerrahi, pelvik RT ve vajinal kaf brakiterapisi uygulanmaktadır. Şayet paraortik LN (+) ise, Pelvik RT genişletilmiş alan olarak uygulanmaktadır (Beyzadeoğlu ve Ebruli, 2008). Evre IIIB endometrium kanserli hastalarda; Pelvik RT ve vajinal kaf brakiterapisi uygulanmaktadır. Şayet paraortik LN (+) ise, pelvik RT genişletilmiş alan olarak uygulanmaktadır. Cerrahi; genişletilmiş histerektomi endikasyonu ve cerrahi +RT’nin morbiditesi nedeniyle genellikle uygulanmamaktadır (Beyzadeoğlu ve Ebruli, 2008). 15 Evre IIIC endometrium kanserli hastalarda; Cerrahi, RT ve vajinal kaf brakiterapisi uygulanmaktadır. Şayet alt pelvik LN (+) ise RT (pelvik RT), üst pelvik LN (+) ya da paraortik LN (+) ise RT, genişletilmiş alan RT olarak uygulanmaktadır (Beyzadeoğlu ve Ebruli, 2008). Evre IVA/B endometrium kanserli hastalarda RT+brakiterapi boost ya da kemoterapi tedavileri uygulanmaktadır (Beyzadeoğlu ve Ebruli, 2008). 2.3.Serviks ve Endometrium Kanserlerinde Radyoterapi Tedavi Yönteminin Yan Etkileri Jinekolojik tümörlerde uygulanan radyoterapi tedavisine ait yan etki ve komplikasyonlar özellikle rektum ve mesane ile ilgili olup erken dönemde veya geç dönemde görülebilir (Yılmaz, 2013). Erken dönem yan etki ve komplikasyonlar radyoterapi sırasında ve radyoterapiden sonraki bir ay içinde görülen yan etkileri kapsar. Bir ay ile üç ay arasında görülen subakut, üç aydan sonra görülen yan etkiler geç dönem yan etki olarak kabul edilir (Yılmaz, 2013). 2.3.1.Akut Yan Etkiler 2.3.1.1.Akut Gastrointestinal Yan Etkiler Karın ve pelvis bölgesine radyasyon tedavisi alan hastaların yaklaşık %1’inde GİS(Gastrointestinal) komplikasyonları gelişmektedir. Radyasyona bağlı gelişen bağırsak hasarının yaklaşık %80’inini jinekolojik malignite nedeniyle radyoterapi uygulanan hastalar oluşturmaktadır. Hastalarda bulantı, kusma, ishal, prokite bağlı ağrı, tenesmus ve kanama semptomları görülmektedir. Bu bulgular özellikle teknolojik olarak gelişmeyle birlikte belirgin şekilde azalmıştır (Yılmaz, 2013). Alt GİS toksisitesi olarak en korkulan ve en az görülen komplikasyon obstrüksiyon, perforasyon iken en sık görülen medikal tedviyle düzelebilecek olan ağrı, bulantı ve ishaldir (Yılmaz, 2013). 16 Üst GİS toksisitesi olarak en korkulan ve en az görülen komplikasyon ileus, perforasyona bağlı kanama iken en sık görülen iştahsızlık, dispepsi ve kilo kaybıdır (Yılmaz, 2013). 2.3.1.2.Akut Genitoüriner Sistem Yan Etkileri Bu yan etkiler içinde en önemlileri dizüri, pollaküri ve noktüridir. Mikroskopik ya da bazen makroskopik hematüri saptanabilir. Günlük sıvı alımı günde en az 2000- 2500 ml olmalıdır. Çok nadir görülse de en korkulan komplikasyon mesane nekroz ve ülserasyonudur (Yılmaz, 2013). 2.3.1.3.Akut Cilt Yan Etkileri Hastayı en çok rahatsız eden ve en az görülen toksisite ülserasyon iken daha sık görülen medikal tedaviye güzel cevap veren eritem, kuru ya da yaş deskuamasyondur (Yılmaz, 2013). 2.3.1.4.Hematolojik Yan Etkiler Radyoterapiye bağlı pelvik kemiklerdeki kemik iliğinin fonksiyonlarında azalma olmasına bağlı nötropeni, anemi, trombositopeni görülebilmekte ve bu yan etkiler eşzamanlı kemoterapi tedavisi alan hastalarda daha fazla izlenmektedir (Yılmaz, 2013). 2.4.Radyoterapide tedavi hacimleri Radyoterapide tedavi planlamalarında tümör ve sağlıklı dokularla ilgili hacimlerin tanımlamasında ICRU 50, 62, 71, 78, 83 ve 89 (ICRU; 1993, 1999, 2004, 2007, 2010, 2013) raporlarındaki tanımlamalar kullanılır. Hedef hacimleri ve riskteki sağlıklı dokuları belirlemeden absorbe edilecek dozun tanımlanması, kaydedilip saklanması söz konusu değildir. Bu nedenle bu hacimlerin çizilerek tarif edilmesi gereklidir (Şekil 3 ve Şekil 4). 17 Şekil 3: Radyoterapide Kullanılan Hacim Kavramları (Sarali, 2015)  Tanımlanabilir Tümör Hacmi (Gross Tumor Volume, GTV): GTV tümör hücrelerinin en yoğun olduğu tanımlanması en kolay olan görüntülenebilir tümör volümüdür. Klinik muayene ve görüntüleme yöntemleriyle saptanabilir (ICRU 83, 2010).  Klinik Hedef Hacim (Clinical Target Volume, CTV): Mikroskopik hastalığın yayılabileceği veya klinik deneyimle yayılma olasılığı yüksek olduğu bilinen bölge + GTV’ü tanımlar. (CTV= GTV + Subklinik Volüm) (ICRU 83, 2010).  Planlanan Hedef Hacim (Planning Target Volume, PTV): Fizyolojik (solunum, mesane ve rektum doluluğu gibi) veya teknik (hasta, maske, masa hareketi gibi) nedenlerle tedavi alanını CTV’ den biraz daha büyük saptanan volümü tanımlar (ICRU 83, 2010).  Tedavi Hacmi (Treated Volume, TV): Minimum komplikasyon yaratabilecek referans izodozun kapsadığı volümü tanımlar. (Referans izodoz +%7-%5) (ICRU 83, 2010).  Işınlanan Hacim (Irradiated Volume, IV): Normal doku tolerans dozları dahilinde anlamlı miktarda dozları alan volümü tanımlar (ICRU 83, 2010). 18  İç Marj (Internal Margin, IM): CTV içindeki anatomik yapıların fizyolojik nedenlerle oluşan şekil, boyut ve pozisyon değişikliklerini tanımlar (ICRU 83, 2010).  Setup Marjı (Set-Up Margin, SM): Tedavi ve tekniğe bağlı engellenemeyen kabul edilebilir, günlük değişebilen hareketliliği tanımlar (ICRU 83, 2010)  Riskli Organ (Organs at Risk, OAR): Tedavi planında ve dozda değişikliğe neden olabilecek, tedavi alanı içinde kalması olası yapıları tanımlar. (Medulla spinalis, akciğer, kalp, böbrek, göz vb (ICRU 83, 2010).  İnternal Hedef Hacim (İnternal Target Volume, ITV): CTV + IM’inden oluşan volümü tanımlar (ICRU 83, 2010).  Planlanan Riskli Organ Volümü (Planning Organ at Risk Volüme, PRV): PTV içine, tedavi sırasında girebilecek olan OAR volümünü tanımlar (ICRU 83, 2010). Şekil 4: Radyoterapide Hedef Hacimler (Sarali, 2015) 19 2.5.Serviks ve Endometrium Kanserlerinde Radyoterapi Tedavi Yöntemleri 2.5.1.Konvasiyonel Radyoterapi Konvansiyonel Radyoterapi, 1960’lı yıllarda simülatör veya floroskopi cihazlarından elde edilen görüntüler ile iki boyutlu olarak yapılan tedavilerdir. Alan setupları kolaydır. Tedavi alanı hasta cildine işaretlenir ve alan şekilleri genellikle kare ve dikdörtgendir. Genellikle karşılıklı lateral alanlar ve kutu tekniği diye bilinen karşılıklı dört ışınlar kullanılarak alanlar oluşturulur. Radyoterapinin gelişmesiyle birlikte ise standart bloklar veya hastaya özgü bloklar yardımıyla tedavi alanı daha çok hedef volümün şekline uygun olmuştur. Cihazın ışınlama süresi alan boyutuna, derinliğe, %DD’a, cihaz ya da kaynak verimine göre elle hesaplanır. Bu teknikte iki boyutlu tedavi planlaması yapıldığı için kullanım alanı kısıtlıdır. (Erden, 2014) 2.5.2.Üç Boyutlu Konformal Radyoterapi (3D-CRT,3B-KRT) Teknolojideki ve bilgisayar alanındaki gelişmeler sonucu radyasyon onkolojisinde çeşitli tedavi teknikleri ortaya çıkmıştır. Üç boyutlu konformal radyoterapi’de günümüzde tümörlü hücrelerin tedavisinde kullanılan en önemli tekniklerden biridir. Bu teknikte amaç; üç boyutlu anatomik yapı kullanılarak tümöre uygun doz vermek ve sağlıklı dokuların aldığı doz miktarını azaltır ve daha az yan etki ile tümör kontrol oranı yüksek hale getirilir (Kurt, 2013). Üç boyutlu konformal radyoterapide; ÇYK’ler veya kurşun veya serrobendden yapılan bloklar kullanılarak bilgisayarlı tomografi (BT)’den gelen görüntülerdeki üç boyutlu anatomik bilgiyi esas alarak enerji, wedge, ışın ağırlıkları seçilerek tedavi planları yapılır. Yapılan planların 3-D doz dağılımları hesaplatılır. Hesaplatılan doz dağılımları değerlendirilip, izodoz dağılımlarının tümör hacmini tamamen sarıp sarmadığı transvers, aksiyel ve sagital kesitlerde de kontrol edilir. Eğer izodozlar üç kesitte de tümör hacmini tam olarak sarıyorsa; fraksiyon sayısı, verilmesi gereken tedavi dozu ve izodoz eğrisi seçilir. Böylece; tümöre yüksek dozda ışın verilip, sağlıklı dokular maksimum derecede korunmuş olur (Şenkesen, 2010). 20 2.5.3.Yoğunluk Ayarlı Radyoterapi (YART-IMRT) YART, üç boyutlu konformal radyoterapinin (3B-KRT) daha gelişmiş şeklidir. Farklı yoğunlukta ışın demetleri kullanılarak, konkav biçimli tümörlerde istenilen doz dağılımı elde edilirken, tümör çevresindeki kritik organların dozları tanımlanan tolerans değerlerinde tutulur. YART yönteminin temelinde doz bölünmesini sağlayan çok yapraklı kolimasyon (ÇYK) sistemi yatmaktadır. Çok yapraklı kolimasyon sistemi, sadece tümör bölgesinin ışınlanmasını ve gerekli bölgelerin korunmasını sağlar (Kurt, 2013). Her bir gantri açısındaki demetler ile elde edilen izodoz dağılımı yoğunluk haritaları adı verilen dağılım biçimindedir. Hedeflenen hacime istenilen dozu vermek için uygulanan ışın doğrultusunda bu yoğunluk haritaları, çok yapraklı kolimatör ile birçok küçük alancıkla yani segmentlerle oluşturulur. Her bir gantri açısındaki alanlar doz dağılımını belirleyen seçilmiş yoğunluk düzeyine göre farklı “monitör unit” (MU) içeren birden fazla segmenti içerir (Kurt, 2013). Radyasyon yoğunluğu segmentler boyunca değiştirilmekte ve tersten (inverse) tedavi planlama algoritmalarından yararlanılmaktadır. Tersten tedavi planlama işleminde, hedef hacim, kritik organlar ve istenilen doz dağılımı tedavi planlama bilgisayarına tanıtılmakta ve çeşitli demet kombinasyonları ile istenen optimal doz dağılımı elde edilmeye çalışılmaktadır. Optimal çözüm, istenilen doz dağılımına en yakın sonuçtur. Demet sayısının çok fazla olduğu YART tekniğinde; tersten tedavi planlama sistemi sayesinde, planlama yaparken deneme yanılma işlemine gerek kalmaz ve mümkün olan en optimal çözüm bulunur (Kurt, 2013). 21 2.5.3.1.Statik IMRT (Step and Shoot, SMLC) Tekniği Bu teknikte tedavide kullanılan her bir alan uniform demet şiddetine sahip küçük alt alanlardan oluşur. Alt alanlar veya diğer adıyla segmentler ÇYK ile şekillendirilir ve herhangi bir operatör yardımı olmaksızın üst üste gelerek, sonuçta uniform olmayan şiddete sahip bir demet oluştururlar. ÇYK yaprakları bir segmentten diğerine hareket ederken X ışını uygulaması devre dışıdır (Sarali, 2015) (Şekil 5). Statik veya Step and Shoot IMRT tekniği radyasyon tedavisinde birçok avantaja sahiptir. Bu avantajları sıralayacak olursak; 2-B Konvansiyonel Radyoterapi tekniği gibi basit bir yapıya sahiptir. Planlaması, doğrulanması ve uygulanması basittir. Dinamik IMRT (Sliding Window) ile kıyaslandığında daha düşük MU e sahiptir. Kalite Kontrol (QA) yönünden daha az uğraş gerektirir. Işınlama esnasında doz çıkışı yarıda kesildiğinde; ÇYK’ler arasındaki sızıntı yok denecek kadar azdır (Mohanty, 2015). Step and Shoot IMRT tekniğinin avantajları olduğu kadar dezavantajları da bulunmaktadır. Uzun tedavi süresi (5 dakika/alan), kompleks ÇYK donanımı da dezavantajlarıdır (Mohanty, 2015). Şekil 5: Step and Shoot IMRT Tekniği (İbişoğlu, 2016) 2.5.3.2.Dinamik IMRT (Sliding Window, DMLC) Tekniği Sliding Window tekniğinde, IMRT tedavi planı tamamen dinamik MLC (ÇYK) hareketlerinden meydana getirilir. Plan birçok sabit gantri açılarından oluşur, fakat açılarda herhangi bir alt segment bulunmaz. Step-and-shoot tekniğinin aksine, alan her açıda bir segmentten oluşur ve doz haritası MLC (ÇYK) yapraklarının süregelen 22 hareketleriyle oluşturulur. MLC (ÇYK) yapraklarının hızı değişkendir ve hareket esnasında X-ışını ugulaması devam eder. Sabit bir doz hızı ile plan uygulanır. Bu teknikte lifler arası açıklık süresi alanda farklı akı şiddetleri oluşturacak şekilde kullanılan algoritma tarafından ayarlanır (Sarali, 2015). Sliding Window tekniği, hedef hacimler için düzgün doz homojenitesine ve kompleks IMRT ışınları için kısa tedavi süresine sahiptir. Statik IMRT tekniğinden daha hızlıdır. Bu avantajlarına rağmen; MLC (ÇYK) hareketinden dolayı daha fazla ve daha hassas kalite kontrol güvencesi (QA) gerektirir. MLC (ÇYK) konumu (gap) ve MLC (ÇYK) hızları kontrol edilmelidir. Tedavi süresince ışınlama sürekli olduğundan dolayı radyasyon sızıntısı artar. Step –and Shoot IMRT ile kıyaslandığında daha fazla MU’e sahiptir. Bu özelliğinden dolayı yine radyasyon sızıntısının artmasına yol açar (Mohanty, 2015). Şekil 6: Sliding Window IMRT Tekniği (İbişoğlu, 2016) 2.5.3.3.Forward (Öne Dogru) Planlama Forward (Öne Dogru) Planlama; özellikle üç boyutlu konformal radyoterapi tekniğinde kullanılır. Işın parametreleri (gantri, kolimatör, masa açıları, ağırlık vs) uzman doktor ve sağlık fizikçileri tarafından klinik deneyimlere göre belirlenir ve doz dağılımları incelenir. Planlanan doz dağılımını elde etmek için lif 23 hareketlerinden yararlanılır ve buna yardımcı olarak kama ve sanal wedge, bolus gibi ışın düzenleyiciler kullanılır. Bu planlama sisteminde, kullanıcı tarafından sunulan çözüm, planlama sistemi tarafından elde edilmeye çalışılır. Eğer istenen planlar elde edilemezse ışın ağırlıkları, açılar ve ışın düzenleyicilerin özellikleri değiştirilerek tümör homojenitesi için en uygun plan elde edilmeye çalışılır (Kurt, 2013). Deneme-yanılma yönteminden dolayı tersten planlama (inverse planlama) sistemine göre daha fazla zaman alabilir. Ama düzensiz şekile sahip olan tümörler için tersten planlama (inverse planlama)sistemini tercih etmek daha avantajlıdır (Kurt, 2013). 2.5.3.4.Inverse (Ters) Planlama Ters planlama, hedef organ hacmine istenilen dozu sağlarken riskli organ hacmine izin verilen tolerans limitleri doğrultusunda otomatik hesap yapan planlama şeklidir. Algoritma daha iyi bir doz dağılımı elde etmek için demet parametrelerini başlangıçta belirlenen amaçlar doğrultusunda daha etkin kullanmaktadır. YART’da planlama yapan kişi blok, kama ya da demetlerin yönünü seçmez, sadece riskli bölgeleri ve sınırlamaları belirler. Plan elde etmek daha çok doz hacim histogramlarına dayanarak yapılmaktadır. Bilgisayar kontrollü MLC’ler, YART’da alan demetini sınırlamak ve demet şiddetinin modülasyonunu sağlamakta kullanılır. Doz optimizasyonu ile hastaya en uygun plan oluşturulmaktadır. Ters planlama sistemi, ileri planlama sisteminde daha etkilidir. Fakat tedavi doğrulama tekniklerinde çok dikkatli olunmalıdır (Medikal Fizik, 2017). 2.5.4.Görüntü Rehberliğinde Radyoterapi (IGRT) İyonlaştırıcı ışın kullanılarak, sağlıklı dokuları korumak şartıyla hedef tümörlü dokuyu yok etmek amacıyla yapılan radyasyon tedavilerinde görüntülemenin önemi büyüktür. Görüntüleme radyasyonla tedavi süreçlerinin hepsinde ve 3-D BKRT, IMRT ve VMAT gibi radyoterapi tekniklerinin hepsinde yer almaktadır. Hastaların tedavi öncesi çekilen ilk CT görüntüleriyle başlayıp, tedavi planlarının hazırlanması, tedavi sırasında set-up ayarlamaları ve hedef volümü lokalizasyonunu belirlemeye 24 kadar devam eder. Radyoterapideki tarihsel gelişimler görüntüleme tekniklerinin gelişmesiyle beraber olmuştur. Geçmişte radyoterapi planları ve hedef hacimlerin çizimi 2D görüntüler üzerinden yapılırken, günümüzde 2D görüntülerin yerini 3D görüntüler almıştır (Sarali, 2015). 3-D BKRT, IMRT ve VMAT tekniklerinde birçok durum için belirsizlikler bulunmaktadır. Hedef hacim tanımlaması, hasta immobilizasyonu ve solunum hareketleri gibi durumlar planlanan hedef hacime yüksek radyasyon dozunu vermeyi zorlaştırmaktadır. Tümör sınırlarının ve tümöre komşu olan sağlıklı dokuların yerleri tam olarak tespit edilemeyen durumlar da yaşanmaktadır. Bu sebeplerden dolayı oluşan problemleri çözmek için güvenlik marjları kullanılmaktadır (Sarali, 2015). IGRT’nin önemli bir görevi; CTV ve PTV marjlarını azaltmaktır veya mümkünse bu marjları hiç kullanmadan tedaviyi sağlamaktır (Sarali, 2015). Hedef hacimleri tanımlamak ve tedavi sırasında meydana gelen problemlerin ortadan kaldırılmasında birçok IGRT çözümleri sunulmuştur (Sarali, 2015).  Biyolojik görüntüleme araçları (hedef hacimlerin daha düzgün tanımlanması için)  Zaman boyutlu (4D) görüntüleme (fraksiyon sırasında organ hareketlerini gözlemlemek)  Setup hatalarını düzeltmek (Sarali,2015) 2.5.5.Brakiterapi Yunanca bir terim olan Brachy =Yakın Mesafede Tedavi anlamındadır. Radyoaktif kaynaklar hedef bölgenin içinde bulunur. Doz dağılımı nonhomojendir. Kaynak yakınında yüksek doz bulunurken, kaynaktan uzaklaştıkça doz düşer (Karaçam, 2010). Brakiterapi; definitif, adjuvan ve kurtarma tedavisi olarak kullanılabilir. Tek tedavi yöntemi olarak kullanıldığı durumlar olmakla birlikte sıklıkla external radyoterapi, cerrahi veya kemoterapiyle beraber multidisipliner tedavinin bir parçası olarak uygulanır. Prostat kanseri gibi küçük, lokalize tümörlerde tek başına brakiterapi kullanılabilir. Büyük tümörlerde, external lenfatikleri tedavi etmek, tümörü küçültmek için, ayrıca tümör volümüne ek doz (boost) amacıyla uygulanır 25 Brakiterapi; jinekolojik tümörler, prostat, meme, baş-boyun kanserleri, Gis, safrayolları, akciğer kanserleri, yumuşak doku sarkomları ve beyin tümörleri tedavisinde kullanılır. Brakiterapi de kullanılan kaynaklar alfa, beta ve daha çok gamma ışını yayarlar (Karaçam, 2010). 2.5.5.1.İntrakaviter Brakiterapi Özel aplikatörler içinde bulunan radyoaktif kaynak, vücut boşluklarında bulunan tümörlere, tümöre en yakın mesafeye yerleştirilerek uygulanır. Endometrium, serviks, vajina ve baş-boyun kanserleri gibi kanser türlerinde kullanılmaktadır (Karaçam, 2010; Yılmaz ve Ünsal 2013). 2.5.5.2.İnterstisyel Brakiterapi Doku içine yerleştirilen pirinç tanesi büyüklüğündeki radyoaktif kalıcı implantlarla, özellikle asimetrik tümörlü dokuda homojen bir doz dağılımı sağlanabilir. Radyoaktivite aylar içinde azalırken, hastaya radyoterapi uygular. Dokuya yerleştirilen geçici tüplerin içine yerleştirilen Ir teller ile de radyoterapi uygulanabilir. Tedavinin başarısı tamamen uygulayıcıya bağlıdır. Prostat, meme, dil kanseri ve yumuşak doku kanserlerinde interstisyel brakiterapi uygulanır (Karaçam, 2010; Yılmaz ve Ünsal 2013). 2.5.5.3.İntraluminal Brakiterapi Kateterler özefagus ve bronş gibi lümeni olan organlara yerleştirilir. Nükslerinde de kullanılır. Endobronşiyal, özafagus (Karaçam, 2010; Yılmaz ve Ünsal 2013). 2.5.5.4.İntraoperatif Brakiterapi Cerrahi operasyon sırasında direkt olarak tümör içine ya da üstüne özel aplikatörler yerleştirilerek uygulanır. Tümöral kitlelerin direkt makroskopik olarak görülerek aplikatörlerin yerleştirilmesi en büyük avantajıdır. Ancak uygulama odasında 26 ameliyathane koşullarının ve post-op yoğun bakım ünitesinin gerekliliği önemlidir. Meme kanseri, pankreas kanseri (Karaçam, 2010; Yılmaz ve Ünsal 2013). 2.5.5.5.İntravasküler Brakiterapi Damar içine yerleştirilen küçük radyoaktif kaynakla periferik damar tıkanıklığında, koroner damarların bypass sonrasında gelişen tıkanıklıkların açılmasında önemli bir yöntemdir. Uygulama odasında özel bir donanım gerektirmemesi ve uygulama kolaylığı nedeniyle son 10 yılda uygulanmaya başlayan bir yöntem olmasına rağmen hızla vaka sayısı artmaktadır. Tek bir kaynak arterler arasına yerleştirilir (Karaçam, 2010; Yılmaz ve Ünsal 2013). 2.5.6.Volumetrik Ark Terapi(VMAT) VMAT tekniği, YART’ın daha gelişmiş yeni bir formudur. VMAT tedavi tekniğinde gantri hasta etrafında tekli, parçalı ya da çoklu ark açılarıyla sürekli hareket halindedir. VMAT tedavi tekniğinde tedavi planlaması için kullanılan parametrelerin tümü eşzamanlı olarak değişir. Bu parametreler; MLC, Diyaframlar/Jawlar (Otomatik sızıntı azalması), Gantri hızı, Kolimatör açısı, Doz oranı, MU/derece sürekli olarak değişimi‘dir. Bu teknikte bu parametrelerin değişmesiyle birlikte hastaya radyasyon dozu verilir. Her bir ark ışınlama sırasında dinamik olarak hareket eden MLC yaprakları sayesinde birden fazla segment içerir. Çoklu açılardan radyasyon dozu verildiği için YART tekniğine göre daha fazla çözüm üretebilme imkanına sahiptir. Bu sebeple hedef üzerinde daha konformal ve homojen bir doz dağılımı sağlarken normal dokuları daha iyi koruyabilmektedir (Nalbant, 2012). 27 Şekil 7: VMAT Tedavi Tekniği (Bedward, 2009) 2.6.Planları Karşılaştırma Parametreleri 2.6.1. Doz Hacim Histogramı (DVH) Bir radyoterapi tedavi planından beklenen planlanan hedef hacimde (PTV) homojen bir doz dağılımı elde ederken aynı zamanda risk altındaki organdaki radyasyon hasarını minimize etmek ve max doz oluşabilecek noktaları kontrol altına almaktır. Bu amaç doğrultusunda bilgisayarlı tedavi planlama sistemleri (TPS) bir dizi geçici planlar simüle ederler. TPS bu planları oluştururken PTV ve tanımlanan her riskli organ (OAR) için tedavi alanında izodoz eğrileriyle birlikte doz volum histogramlarını içerir. Her geçici planın izodoz eğrileri ve DVH’ ları fiziksel ve radyobiyolojik paramatrelere bağlı olarak analiz edilerek TPS tarafından en optimum plan sunulur. DVH’ larına yardımcı dozimetrik ölçümleri içeren fiziksel tabanlı katsayı kriterleri oluşturulmuştur (CI, HI). TPS’de yapılan planların diferansiyal ve toplam doz-volüm histogramları ile hedef hacim ya da risk altındaki organların aldığı dozlar değerlendirilebilir (Şekil 8) (Alfonso ve ark., 2015). 28 Şekil 8: PTV ve OAR’a ait Diferansiyel ve Kümülatif Doz-Volüm Histogramının (DVH) Şematik Gösterimi 2.4.5.Doz Homojenliği ve Konformalitesi Farklı tedavi planlarındaki doz dağılımlarını ve üniformiteyi ölçmek için Homojenite İndeksi ve Konformalite İndeksi adı verilen objektif değerleme araçları kullanılır (Helal ve Omar, 2015). Doz homojenliği ve doz konformitesi soğurulan doz dağılımının kalitesinin göstergeleridir. Doz homojenitesi hedef hacim içerisindeki soğurulmuş doz dağılımının üniformluğunun ölçüsüdür. Doz Konformalitesi ise yüksek dozun hedef hacmi kapsayıp kapsamadığını göstermektedir. Genel olarak Homojenite İndeksi (HI) hedef hacimdeki minimum doz ile maksimum doz arasındaki oranı göstermektedir. Daha düşük değer daha homojen bir dağılıma işaret etmektedir. Hesaplanması için farklı yöntemler geliştirilmiştir. Uluslararası Birimler ve Ölçümler Komisyonu’nun (ICRU 83) verilmiş hesaplama formülü şöyledir: 29 Formülde, D%2 hedefin %2’lik hacminin aldığı maksimum doz, D%98 hedefin %98’lik hacminin aldığı minimum doz, D%50 ise hedefin %50’lik hacminin aldığı doz anlamında kullanılmıştır (ICRU, 2010). Konformalite İndeksi kesit temelinde yapılan dozimetrik analizlerin ve doz hacim histogramlarının bir uzantısı olarak geliştirilmiştir, tümör hacmi ve bir izodoz tarafından betimlenen hacim arasındaki bir ilişki olarak tanımlanmaktadır. Ayrıca bir izodozun başka bir izodoza oranı olarak da tanımlanmaktadır. Örneğin, reçete edilen doz ile referans izodozu oranıdır (Feuvret, 2006). RTOG’un önerdiği formül Conformity indexRTOG = Burada VRI referans olarak alınan izodoz hacmi, TV ise hedef hacimdir (Lomax ve Scheib, 2003). Diğer formüllerin bazı eksiklerini gidermek için van’t Riet ve arkadaşları adına Konformasyon Numarası (Conformation Number-CN) dedikleri yeni bir indis önerdiler. Hesaplama sırasında eşzamanlı olarak hem hedef hacime verilen ışınlama ve hemde sağlıklı dokulara verilen ışınlama dikkate alınmaktadır. Formülü ise şöyledir: CN = Burada, CN konformasyon numarası, TVRI referans izodozu tarafından kapsanan hedef hacim, TV hedef hacim, VRI ise referans izodozu hacmi anlamına gelmektedir (Feuvret, 2006). Bizim çalışmamızda da bu formül kullanılmıştır. 30 2.7. Tedavi Planlama Algoritmaları Radyoterapide optimizasyonu sağlamak için genel olarak üç farklı türde algoritma kullanılmaktadır. 2.7.1. Düzeltme – Ölçüm Tabanlı Algoritmalar Konvansiyonel radyasyon terapisinde yaygın olarak kullanılmaktadır. Temel doz hesaplama parametreleri ve doz dağılım fonksiyonları, düz bir fantom yüzeyi, sabit bir kaynaktan yüzey mesafesi (SSD) ve normal kiriş insidansı içeren standart koşullar altında bir su fantomu ile ölçülür (Wang ve Ma, 2013). 2.7.2. Model Tabanlı Algoritmalar Eğer hasta içindeki soğurulan doz fiziksel olaylara dayandırılarak hesaplanmak isteniyorsa; enerji aktarımıyla ilgili bazı parametrelerin modellenmesi gerekir. Bu durum; farklı enerjilerdeki radyasyonun iletimi ve su da soğurulması sırasında gerçekleşen birincil foton – doku etkileşimini tanımlayan doz kernel kavramının da hesaba katılmasıyla mümkün olur. Bu doz kerneller homojen olmayan hasta geometrisinde uygulanabilmesi için karşılaştıkları kısmi doku yoğunluklarına göre ölçeklendirilir. Yani farklı konumlardaki doz kerneller yoğunluk doku ve çeşitliliğinden dolayı aynı olmayacaktır. Model – Tabanlı algoritmalar heterojen ortamlarda absorblanan doz için daha gerçekçi sonuç verir çünkü homojen olmayan hasta anatomisi, oldukça hassas grid alanlarıyla örneklendirilen Hounsfield Units (HU) değerleri ile kesitsel yoğunluk ayarlaması yapılarak üç boyutlu hasta BT görüntüleriyle temsil edilir. Enerji absorbsiyonunun ilk basamağında öncelikle, primer fotonların absorbsiyonu düşünülür ve birim kütle başına enerji yayınımı TERMA (Total Energy Released Per Unit Mass) ile ifade edilir. Sonrasında, ikincil elektronlar ve fotonlar ile bu enerjinin iletimi belirli doz kernel’lerin kullanılması ile hesaba katılır. Primer foton akısı, TERMA ve doz kernel’leri, homojen ve inhomojen ortamlarda doz hesaplamalarında kullanılırlar (Oelkfe ve Scholz, 2006). 31 Model tabanlı algoritmalarda en genel yaklaşım superposition metodudur. Bu metod da herhangi bir noktadaki doz hesaplaması enerji spektrumuna bağlı olarak birincil fotonların tüm etkileşimlerini içeren doz kernellerinin küresel koordinatlardaki dağılımlarının TERMA da işin içine katılarak üst üste toplanmasıyla hesaplanır. Superposition yaklaşımı homojen ortamdaki doz hesaplaması için oldukça karmaşık bir uygulamadır fakat ilgili bölgedeki homojen olamayan dokular için doz hesaplamasında kullanılması uygundur. Convolution yaklaşımında doz kernellerinin ötelenmesine bağlı etkileşim alanlarının değişmediği varsayılır ve kartezyen koordinatlarda gösterilir. Doz kerneller sadece ilk etkileşimin olduğu nokta ile dozun ölçüldüğü herhangi bir nokta arasındaki uzaklığa bağlı bir fonksiyon haline gelir (Oelkfe ve Scholz, 2006). 2.7.3. Monte Carlo Tabanlı Algoritmalar Monte Carlo tekniği ile diğer teknikler arasındaki temel fark analitik ve sayısal yaklaşımları sağlayabilen ve modellenecek parametrelerdeki bir dizi olası doz dağılımını hesaplayabilmek için rastgele sayı üretici kullanılmasıdır. Bu methodda birçok durum simüle edilerek güvenilir ortalama değerler elde edilir. Monte Carlo doz hesaplamasında her bir iyonize parçacığın (RT’ de genellikle fotonlar ve elektronlar) ilgili hedef hacimde izlediği yol simüle edilir. Radyasyonun madde içerisinde ilerlerken Compton Saçılması (fotonlar için) ya da Coloumb saçılması (elektronlar için) gibi etkileşimler yapar. Farklı etkileşimler için olası doz dağılımlar ve rastgele sayı üreteci kullanılarak belli bir yönde hıza sahip parçacığın belirlenen konumdaki bir sonraki etkileşimi bu program ile modellenir. Vokseller içindeki doz hacim içindeki tüm etkileşimleri hesaba katarak birim kütle başına enerji miktarını hesaplar (Reynaert ve ark., 2007). 32 GEREÇ VE YÖNTEM 3.1.Gereçler Bu çalışma Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Radyasyon Onkolojisi Anabilim Dalı’nda gerçekleştirilmiştir. Çalışmada kullanılan araç ve gereçler aşağıda belirtilmiştir:  SIEMENS SomatomEmotionDuo BT-Simülatör Ünitesi  SIEMENS ARTISTE lineer hızlandırıcı  ELEKTA SYNERGY lineer hızlandırıcı  CMS XIO 5.00 3 boyutlu planlama sistemi  MONACO 5.1 tedavi planlama sistemi  SPSS veri analiz programı 3.1.1.Siemens Somatom Emotion Duo BT-Simülatör Ünitesi Siemens Somatom Emotion Duo Bilgisayarlı Tomografi ve simülatör ünitesi 16 adet dedektöre sahip olması nedeniyle kısa sürede geniş alan boyutlarına kadar (45x153 cm²) tarama yaparak, 1mm uzaysal çözünürlükle yüksek kalite çözünürlükte görüntüler elde edebilmektedir. 3 boyutlu lazer sistemli, ±300º gantry hareketine sahip BT cihazı RT uygulamaları için tasarlanmıştır. Elde edilen kesit görüntülerinin 3boyutlu rekonstrüksiyon görüntüleri dijital ortamda DICOM aracılığı ile tedavi planlama bilgisayarlarına gönderilerek sorunsuz veri aktarımını sağlar, planın kalitesini arttırır (İbişoğlu, 2016). Ayrıca hasta çekimlerinde hasta sabitlemesi ve aksesuarların tercihi de tedavide kullanılan yatış pozisyonları için büyük ölçüde öneme sahiptir. Çalışmamızda kullanılan BT görüntüleri; hasta masaya sırtüstü (supine) pozisyonda, eller yanda ya da başta, diz altı desteği ve F köpük kullanılarak, T-12 altı ve obturatorun 5 cm altı olarak 5 mm’lik aralıklarla çekilmiştir. 33 3.1.2.Siemens ARTISTE Lineer Hızlandırıcı 6 ve 15 MV‟ lik foton ile 6, 9, 12, 15, 18 ve 21 MeV elektron enerji seviyelerinde elektron demetlerine sahip bir lineer hızlandırıcıdır. Cihaz 160 liften oluşan bir kolimatör sistemine sahiptir (x kolimatörü). Üst kolimatör sistemi bağımsız hareket edebilen çenelerden oluşmuştur (y kolimatörü). 4 cm / sn‟ lik lif hızı ile etkin tedavi sağlanabilir. Lif genişliği 5 mm‟ dir. Cihaz elle takılıp çıkartılan fiziksel wedge filtrelere ve bilgisayar kontrollü 15˚, 30˚, 45˚, 60˚ sanal wedge filtrelere sahiptir (Bouchard ve ark., 2009). 3.1.3.Elekta SYNERGY Lineer Hızlandırıcı Cihazı Lineer hızlandırıcılar, radyoterapide elektron hızlandırıcı sistemlerdir. Elektronlar dogrusal bir tüp tarafından hızlandırılır. Magnetron dalga üreticisi tarafından olusturulan mikrodalgalar, hızlandırıcı tüp içine gönderilir. Her sinyal içerisindeki mikrodalgaların frekansı 3000 MHz’dir ve elektron tabancası ile üretilen elektronlar hızlandırıcı içerisine enjekte edilir. Hızlandırılmıs elektronlarla yüzeysel tümörlerin tedavisi yapılabilirken, bu elektronlar hedefe çarptırılarak elde edilen yüksek enerjili X ısınları derin yerlesimli tümörlerin tedavisinde kullanılabilmektedir. Elekta marka Synergy lineer hızlandırıcısında 6–15 MV’ li foton ve 6–9–12– 15- 18 MeV’ li elektron enerjileri mevcuttur. Seksen tane çok yapraklı kolimatöre (ÇYK) sahip bu hızlandırıcının, yapraklar sayesinde, alan boyutları en az 0.5 x 0.5 cm 2 ve en çok 40x 40 cm 2 olacak şekilde geometrik alanlar oluşturabilir. Synergy lineer hızlandırıcısı yüksek çözünürlüklü 3 boyutlu röntgen hacim görüntülemesi için entegre ekipmana sahip (XVI) ilk lineer hızlandırıcıdır. Bu gelişmiş sistem eş zamanlı olarak hedef ve çevreleyen kritik yapılar üzerinde, tek bir gantri çevrimi ile tam bir 3 boyutlu imaj verisini elde eder. Aynı zamanda 4 boyutlu adaptif görüntü kılavuzluğunda radyoterapi (IGRT) ile tümörün hareketinden ötürü hata riskini ve sağlıklı iç organlara fazla doz riskini azaltır (Nalbant, 2012). 34 3.1.4.CMS XIO 5.00 3 Boyutlu Tedavi Planlama Sistemi CMS XIO tedavi planlama sistemi (Computerized Medical Systems, St. Louis, MO, USA); yeni araçları ve sağlıklı doz hesaplama algoritmalarını birleştirerek doğru doz dağılımını sağlayan kapsamlı bir 3D-YART tedavi planlama platformudur. 2D, 3D, ÇYK tabanlı YART, katı kompansatör tabanlı YART ve brakiterapi gibi tedavi modalitelerini içerir. Dinamik konformal arc terapi ve stereotaktik radyoterapi de ayrıca desteklenmiştir. Sahip olduğu hesaplama algoritmaları Clarkson, Fast Fourier Transform (FFT) (Hızlı Fourier Dönüşüm), Üstdüşüm, Hızlı Üstdüşüm, Elektron 3D Kalem Biçimli Işın Hüzmesi, Proton Geniş Işın, Kalem Biçimli Işın Hüzmesi ve Nokta Tarama‟ dır. Bu algoritmalarla foton ve elektron huzmelerinin doz dağılımlarını hesaplayabilir ve DVH görüntüleyebilir (CMS XIO Tanıtım Broşürü). 3.1.5.MONACO 5.1 Tedavi Planlama Sistemi Radyoterapideki asıl amaç, tümör yanıtını maksimumda tutarken, normal dokulardaki yan etkileri minimumda tutmaktır. Gelişen tedavi yöntemleriyle birlikte daha verimli tedavi imkanları doğmuştur. Günümüzde yaygın olarak kullanılan invers tedavi planlama sistemi olan Monaco planlama sistemi ile optimizasyonda biyolojik ve doz-volüm tabanlı değer fonksiyonlar kullanılarak avantaj saglanmaktadır. Monaco; YART tekniginde ilk biyolojik tabanlı optimizasyon yapan planlama sistemidir. Hem hedef için hem de risk altındaki organlar için değer fonsiyon seçenekleri sağlar. Monaco 5.1 TPS; 3B –KRT, YART (“Step and Shoot”, “Sliding Window), VMAT gibi modern RT tekniklerini uygulama çeşitliliğini bize sunan yazılım programıdır. Yazlım tarafından 6 ve 15 MV foton enerjileri kullanılmaktadır. İleri planlamada Superposition / Convolution algoritmaları kullanılırken, ters planlamada ise Monte Carlo hesaplama algoritması kullanılmaktadır. Kliniğimizde bulunan Elekta Synergy Lineer Hızlandırıcı cihazının TPS’dir. Windows işletim sistemini kullanılarak DICOM uyumu sayesinde sisteme bilgi aktarımı yapılabilmektedir. Sorunsuz veri aktarımı sayesinde hastanın BT görüntüleri kullanılarak sanal tedavi 35 planları yapılıp değerlendirilir. Çalışmamızda VMAT (1 ark ve 2 ark), YART (5 alan ve 7 alan step ve dinamik ayarlı radyoterapi tekniği) tedavi planları 6 MV foton enerjisi kullanılarak Monte Carlo hesaplama algoritmasıyla yapılmıştır. Monaco 5.1 TPS’de kompleks planların hesaplanmasında yardımcı biyolojik ve doz tabanlı değer fonksiyonları mevcuttur. Çalışmamızda “Serial” ve “Paralel” biyolojik tabanlı değer fonksiyonlarının yanında “Target Penalty”, “Quadratic Overdose” ve “Maximum” doz tabanlı değer fonksiyonları kullanılmıştır (Monaco Kullanım Rehberi, Versiyon 3.2, 2012).  Serial: Biyolojik tabanlı olan bu yardımcı fonksiyon ile kısmen yüksek doza maruz kalmasına rağmen fonksiyonunu tamamen yitirebilecek kritik seri organların doz sınırlandırılması yapılır. Spinal kord ve sinirsel yapıda olan kritik organlar seri organlara örnektir. 0 ile 20 arasında fonksiyona girilen “k” değeri ile sınırlandıran dozun belirtilen organda maruziyetini önlemek için çalışma derecelendirmesi yapılır. “k” değeri arttıkça fonksiyon doz – hacim grafiğinin bu bölgelerinde daha yoğun çalışır.  Paralel: Yüksek doz maruziyeti durumunda bir kısmı zarar görüp işlevsiz hale gelse de kalan kısmıyla fonksiyonunu devam ettirebilen organlar paralel organlar olarak tanımlanırlar. Biyolojik tabanlı paralel değer fonksiyonu ile doz maruziyetini tölere edebilecek hacim yüzdesi, sınırlandırılması istenen doz değeri ve 1 ile 4 arasında değişen k değerleri girilir. Bu kriterlere göre DVH’de o bölgeye ağırlık verir.  Target Penalty: Fiziksel tabanlı olan bu fonksiyon ile tanımlanan hedef hacmin en min doz değeri sisteme girilir. TPS bunu sağlamak adına ikinci dereceden polinom şeklinde çalışarak doz farkı üretir ve tedavi edilecek bölgenin alması gereken min dozu sağlamaya çalışır. Fakat elde edilen doz dağılımının konformalitesinin sağlanabilmesi için dozu hedef hacme doğru iten ek değer fonksiyonları da kullanılmalıdır.  Quadratic Over Dose: Bu değer fonksiyonu hem riskli organlar hem de hedef tümör için yüksek doz değerlerini sınırlayıcı olarak kullanılan fiziksel doz tabanlı değer fonksiyonudur. Bu değer fonksiyonu “Target Penalty” değer fonksiyonuna yardımcı olarak kullanıldığında hedef hacim içerisinde reçete edilen dozun bir miktar fazlasının oluşabilmesine izin vererek yüksek 36 dozların kontrol altına alınmasını sağlar. İzin verilen bu değer aşağı yukarı tolere edilecek şekilde tanımlanır. İlkine göre belirli marjlar verilerek birden fazla Quadratic Overdose değer fonksiyonu kullanılabilir. Böylelikle hedef hacim dışında da oluşabilcek yüksek dozların sınırlandırılması yapılır ve etrafındaki kritik organların yüksek doz maruziyeti engellenerek konformal bir izodoz dağılımı elde edilir.  Maximum Dose: Fiziksel doz tabanlı olan bu değer fonksiyonu uygulanan hacim içerisinde olaşabilecek maksimumları kontrol altına alan güçlü bir fonksiyondur. Hacim içerisinde Maximum Dose değer fonksiyonuna tanıtılan doz değeri bir engel gibi davranır ve zorlayıcı değerlerde tutulup dikkatli kullanılmadığı zaman planın konformalitesini düşürür, özellikle hedef hacmin reçete edilen dozu almamasına neden olabilir. (Monaco Kullanım Rehberi, Versiyon 3.2, 2012). 3.1.6.Spss Veri Analiz Programı Çalışmamızda 15 serviks ve 15 endometrium kanserli hastanın sanal tedavi planlarından elde edilen dozimetrik verilerin değerlendirilmesi için SPSS 22.0 (Statistical Package for Social Sciences) paket programı kullanılmıştır. 3.2.Yöntem Çalışmamızda Uludağ Üniversitesi Radyasyon Onkolojisi Anabilim Dalı’nda daha önce RT görmüş 15 serviks (10 IIB, 4 IVA, 1 IVB) ve 15 endometrium (2 IA, 3 IB, 2 IB1, 3 II,2 IIIA, 2 IIIC1 ve 1 IVB) kanserli hastaların, mevcut BT görüntüleri üzerine Radyasyon Onkoloğu tarafından RTOG protokolüne uygun GTV, CTV, PTV ve kritik organların (Mesane, Rektum, İnce bağırsak, Sağ femur başı, Sol femur başı ve Spinal kord) konturlamaları yapılmıştır. Kullanılan Elekta marka cihazda toplamda 30 hastanın planları CMS XİO TPS’inde ileri planlama 3B-KRT ve 15 MV’lik enerji kullanılırken; MONACO 5.1 TPS’de ise ters planlamada ise 5A-SMLC, 7A-SMLC, 5A-DMLC, 7A-DMLC, TA- VMAT ve ÇA-VMAT olmak üzere 7 farklı teknikle planlama yapıldı. IMRT ve VMAT Planlarda 6 MV’lik enerji kullanıldı ve reçete edilen doz 28 franksiyonda 37 50,4 Gy olarak uygulandı. Bu planlarda izodoz dağılımları, Doz Volüm Histogramları (DVH), CTV (Klinik Hedef Hacim), normal doku, mesane, rektum, ince bağırsak, sağ ve sol femur başları ve spinal kord, HI, CN, MU için değerler incelendi. Dozimetrik plan değerlendirme metriği aşağıda gösterilmiştir.  CTV’nin Dmak, Dort, Dmin, D%2, D%5, D%95, D%98 dozları ve V%95, V%98 hacimleri  Homojenite indeksi ve konformite indeksi  Mesane için Dmak, Dort, Dmin, D%2 <50 Gy ve V40Gy<%50, V50Gy<%35  Rektum için Dmak, Dort, Dmin, D%2 <50 Gy ve V40Gy<%50, V50Gy<%35  İnce Bağırsak için Dmak, Dort, Dmin, D%2 <50 Gy ve V40Gy<%25  Sağ ve Sol Femur Başları için Dmak, Dort, Dmin, D%2 <50 Gy ve V40Gy<%5  Spinal kord için Dmak, Dort, Dmin ve Dmak <45 Gy  Normal doku için V10Gy (%) ve V20Gy (%) alan hacimler  Monitor Unit (MU) Sadece serviks kanserlerinde V50Gy<%35 şartına bakılmıştır. 3.2.1.Serviks ve Endometrium Kanserlerinde Hasta Planlarının Oluşturulması 3.2.1.1.Serviks ve Endometrium Kanserlerinde 3B-KRT Planlarının Oluşturulması Serviks ve Endometrium kanseri tanısı olan 15 serviks ve 15 endometrium olmak üzere toplam 30 hastanın daha önce 5 mm kesit aralıkları ile üstü, obturator altı sınırları ile sırt üstü pozisyonda, eller başta, diz altı desteği ve baş altı köpüğü kullanılarak taranan BT görüntüleri kullanılmıştır. Taranan görüntüler konturlama bilgisayarına aktarılarak radyasyon onkoloğu tarafından hedef hacim ve riskli organlar konturlanmıştır. Bu konturlama işlemi ICRU 83 ‘de tanımlanan görülebilir tümör hacmini (Gross Tumor Volume-GTV), klinik hedef hacmini (Clinical Target Volume-CTV) ve normal dokuları (mesane, rektum, ince bağırsak, sağ ve sol femur başları ve spinal kord) kapsamaktadır. Elde edilen görüntüler CMS XIO Tedavi Planlama Sistemi‟ ne (TPS) aktarılarak her hasta için hedef hacme ve bu hedefin sağlıklı organlarla komşuluğuna bağlı olarak 4 alan kutu tekniği planları öne doğru planlama (forward planning) yöntemi kullanılarak oluşturulmuştur. 38 Planlamada 15 MV X-ışını kullanılarak 4 alan (box) tercih edilmiştir. Işın açıları olarak 0˚, 90˚, 180˚ ve 270˚’ lik açılar kullanılmıştır. Planlar convolution algoritması seçilerek yapılmıştır (Şekil 9). Şekil 9: Serviks ve Endometrium Kanserlerinde 3 Boyutlu Kutu Box Planlama 3.2.1.2.Serviks ve Endometrium Kanserlerinde IMRT Planlarının Oluşturulması 3.2.1.2.1.Serviks ve Endometrium Kanserlerinde 5 Alan SMLC Planlarının Oluşturulması Elekta marka XiO planlama sisteminden MONACO TPS’ ne aktarılan hastaların CT görüntülerine 0º, 72º, 144º, 216º ve 288º ‘lik açılar kullanılarak sanal planlar oluşturulmuştur (Şekil 10). Bu teknikte 6MV foton ışınları kullanılmıştır. Statik çok yapraklı kolimatör modu seçilmiştir. Doz hesaplamalarında Monte Carlo algoritması kullanılarak “min. segment width (cm)” 1cm, “control point” 140, “grid spacing (cm)” 0,3cm ve “statistical uncertanity (%)” 0,5 olarak ayarlanmıştır. 39 Şekil 10: Serviks ve Endometrium Kanserlerinde 5 Alan SMLC Planlarının Oluşturulması 3.2.1.2.2.Serviks ve Endometrium Kanserli Hastalarda 7 Alan SMLC Planlarının Oluşturulması Elekta marka XiO planlama sisteminden MONACO TPS’ ne aktarılan hastaların CT görüntülerine 0º ,52º, 104º, 156º, 208º, 260º ve 312º lik açılar kullanılarak sanal planlar oluşturulmuştur (Şekil 11). Bu teknikte 6MV foton ışınları kullanılmıştır. Statik çok yapraklı kolimatör modu seçilmiştir. Doz hesaplamalarında Monte Carlo algoritması kullanılarak “min. segment width (cm)” 1cm, “control point” 140, “grid spacing (cm)” 0,3cm ve “statistical uncertanity (%)” 0,5 olarak ayarlanmıştır. 40 Şekil 11: Serviks ve Endometrium Kanserinde 7 ALAN SMLC Planlarının Oluşturulması 3.2.1.2.3.Serviks ve Endometrium Kanserli Hastalarda 5 Alan DMLC IMRT Planlarının Oluşturulması Elekta marka XiO planlama sisteminden MONACO TPS’ ne aktarılan hastaların CT görüntülerine 0º, 72º, 144º, 216º ve 288º ‘lik açılar kullanılarak sanal planlar oluşturulmuştur (Şekil 12). Bu teknikte 6MV foton ışınları kullanılmıştır. Dinamik çok yapraklı kolimatör modu seçilmiştir. Doz hesaplamalarında Monte Carlo algoritması kullanılarak “min. segment width (cm)” 1cm, “control point” 140, “grid spacing (cm)” 0,3cm ve “statistical uncertanity (%)” 0,5 olarak ayarlanmıştır. 41 Şekil 12: Serviks ve Endometrium Kanserlerinde 5 ALAN DMLC Planlarının Oluşturulması 3.2.1.2.4.Serviks ve Endometrium Kanserli Hastalarda 7 Alan DMLC IMRT Planlarının Oluşturulması Elekta marka XiO planlama sisteminden MONACO TPS’ ne aktarılan hastaların CT görüntülerine 0º, 52º, 104º, 156º, 208º, 260º ve 312º ‘lik açılar kullanılarak sanal planlar oluşturulmuştur (Şekil 13). Bu teknikte 6MV foton ışınları kullanılmıştır. Dinamik çok yapraklı kolimatör modu seçilmiştir. Doz hesaplamalarında Monte Carlo algoritması kullanılarak “min. segment width (cm)” 1cm, “control point” 140, “grid spacing (cm)” 0,3cm ve “statistical uncertanity (%)” 0,5 olarak ayarlanmıştır. 42 Şekil 13: Serviks veEndometrium Kanserlerinde 7 ALAN DMLC Planlarının Oluşturulması 3.2.1.3.Serviks ve Endometrium Kanserli Hastalarda VMAT Planlarının Oluşturulması 3.2.1.3.1.Serviks ve Endometrium Kanserli Hastalarda Tam Arklı VMAT Planlarının Oluşturulması Elekta marka XiO planlama sisteminden MONACO TPS’ ne aktarılan hastaların CT görüntülerine gantry ‘nin başlama açısı 180º olup 360º dönecek şekilde sanal planlar oluşturulmuştur (Şekil 14). Bu teknikte 6MV foton ışınları kullanılmıştır. VMAT modu seçilmiştir. Ark sayısı “1” olarak seçilmiştir. Doz hesaplamalarında Monte Carlo algoritması kullanılarak “min. segment width (cm)” 1cm, “control point” 140, “grid spacing (cm)” 0,3cm ve “statistical uncertanity (%)” 0,5 olarak ayarlanmıştır. 43 Şekil 14: Serviks ve Endometrium Kanserlerinde Tam Ark VMAT Planlarının Oluşturulması 3.2.1.3.2.Serviks ve Endometrium Kanserli Hastaların Çift Arklı VMAT Planlarının Oluşturulması Elekta marka XiO planlama sisteminden MONACO TPS’ ne aktarılan hastaların CT görüntülerine gantry ‘nin başlama açısı 180 olup 360 dönecek şekilde sanal planlar oluşturulmuştur (Şekil 15). Bu teknikte 6MV foton ışınları kullanılmıştır. VMAT modu seçilmiştir. Ark sayısı “2” olarak seçilmiştir. Doz hesaplamalarında Monte Carlo algoritması kullanılarak “min. segment width (cm)” 1cm, “control point” 140, “grid spacing (cm)” 0,3cm ve “statistical uncertanity (%)” 0,5 olarak ayarlanmıştır. 44 Şekil 15: Serviks ve Endometrium Kanserlerinde Çift Ark VMAT Planlarının Oluşturulması 3.2.2.İstatistiksel Analiz 15 Serviks (10 IIB,4 IVA,1 IVB) ve 15 Endometrium (2 IA, 3 IB, 2 IB1, 3 II, 2 IIIA, 2 IIIC1 ve 1 IVB) kanserli hastanın Tam Ark VMAT, Çift Ark VMAT, 5 ve 7 Alan SMLC IMRT, 5 ve 7 Alan DMLC IMRT teknikleri ve son olarak da 3B-KRT tekniği olmak üzere 7 farklı RT tekniği istatistiksel olarak karşılaştırılmıştır. Karşılaştırmalar yapılırken, öncelikle verilerin normal dağılımlarına uygunluğuna SPSS programında “Shapiro-Wilk” testi ile bakılmıştır. Tüm veriler normal dağılıma uygunluk gösteriyorsa “One Way Anova” kullanılmış ve parametrik koşulların sağlanmasıyla birlikte ikili karşılaştırmalar için “Bonferroni” testi kullanılmıştır. Şayet verilerden herhangi bir tanesi normal dağılıma uygunluk göstermiyorsa ikiden fazla bağımsız değişken için parametrik olmayan “Kruskal Wallis” testi kullanılmıştır. Parametrik koşullar uygunluk gösterdiği taktirde “Mann-Whitney U” testi ile analiz edilmiştir. İstatistiksel analizler sonucunda uygun testler sonucunda; uygulanan testlere göre ortalama, medyan, maksimum, minimum, standart sapma değerleri gösterilmiştir. Veriler SPSS 22.0 programı ile p ≤0,05 anlamlılık düzeyi kabul edilerek analiz edilmiştir. 45 4. BULGULAR Bu tez çalışmasında Uludağ Üniversitesi Radyasyon Onkolojisi Anabilim Dalı’nda daha önce radyoterapi yapılan serviks ve endometrium kanserli 30 kadın hastanın mevcut olan bilgisayarlı tomografi görüntüleri kullanılarak 7 farklı tedavi yöntemi ile sanal planlar yapıldı. Dozimetrik karşılaştırma yapmak için hedef hacim ve kritik organların aldığı dozlar DVH aracılığı ile incelendi. 4.1.Serviks Kanserinde Bulgular 4.1.1.Hedef Hacim(CTV) 4.1.1.1. CTV’e ait Dmak (cGy) Verileri ve İstatistiksel Sonuçları Tablo 3: CTV’e ait Dmak (cGy) Verileri Hasta No TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT 1 5388,6 5395,9 5356,3 5369,9 5364,9 5364,4 5469,0 2 5314,9 5349,0 5316,4 5358,0 5362,5 5364,8 5386,0 3 5382,1 5394,2 5361,1 5350,7 5387,8 5372,6 5539,0 4 5378,3 5403,7 5343,5 5371,8 5354,2 5383,9 5454,0 5 5395,6 5386,8 5377,1 5356,2 5374,0 5390,8 5313,0 6 5375,2 5328,9 5331,5 5269,3 5336,1 5382,7 5483,0 7 5388,4 5376,1 5361,6 5351,7 5364,0 5374,4 5422,0 8 5340,3 5348,6 5336,4 5416,9 5368,4 5405,2 5430,0 9 5382,8 5330,1 5344,1 5367,9 5343,3 5351,4 5478,0 10 5342,4 5336,2 5366,9 5359,8 5382,9 5359,0 5565,0 11 5384,9 5397,2 5348,8 5405,1 5360,4 5384,3 5393,0 12 5362,1 5358,2 5304,8 5366,5 5339,3 5409,2 5455,0 13 5408,5 5345,4 5353,4 5363,0 5375,9 5381,9 5434,0 14 5396,6 5363,4 5346,8 5348,2 5372,3 5380,8 5447,0 15 5375,6 5369,2 5380,4 5362,9 5364,1 5379,0 5433,0 Tablo 4: CTV’e ait Dmak (cGy) değerleri istatistiksel sonuçları (p≤0,001) TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT Medyan 5382,10 5363,40 5348,80 5362,90 5364,10 5380,80 5447,00 Minimum 5314,90 5328,90 5304,80 5269,30 5336,10 5351,40 5313,00 Maksimum 5408,50 5403,70 5380,40 5416,90 5387,80 5409,20 5565,00 CTV için Dmak (cGy) değerleri incelendiğinde teknikler arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık gözlenmiştir (p≤0,05). Medyan değerlerine bakıldığında en büyük medyan değeri 3B-KRT (5447,00 cGy) tekniğinde görülürken, en küçük medyan değeri ise 5A-SMLC (5348,80 cGy) tekniğinde gözlenmiştir (Tablo 4). 46 Tablo 5: CTV’e ait Dmak (cGy) değeri için ikili istatistiksel karşılaştırma sonuçları Karşılaştırılan Teknikler p değerleri TA-VMAT ile ÇA-VMAT 0,412 TA-VMAT ile 5A-SMLC 0,004 TA-VMAT ile 7A-SMLC 0,089 TA-VMAT ile 5A-DMLC 0,045 TA-VMAT ile 7A-DMLC 0,935 TA-VMAT ile 3B-KRT 0,001 ÇA-VMAT ile 5A-SMLC 0,116 ÇA-VMAT ile 7A-SMLC 1,000 ÇA-VMAT ile 5A-DMLC 0,870 ÇA-VMAT ile 7A-DMLC 0,148 ÇA-VMAT ile 3B-KRT 0,001 5A-SMLC ile7A-SMLC 0,067 5A-SMLC ile 5A-DMLC 0,050 5A-SMLC ile 7A-DMLC 0,001 5A-SMLC ile 3B-KRT 0,001 7A-SMLC ile 5A-DMLC 0,653 7A-SMLC ile 7A-DMLC 0,013 7A-SMLC ile 3B-KRT 0,001 5A-DMLC ile 7A-DMLC 0,015 5A-DMLC ile 3B-KRT 0,001 7A-DMLC ile 3B-KRT 0,001 Çoklu karşılaştırma tekniklerinden Mann-Whitney U testi kullanılarak ikili karşılaştırma yapıldı. TA-VMAT ile 5A-SMLC; TA-VMAT ile 5A-DMLC; TA- VMAT ile 3B-KRT; ÇA-VMAT ile 3B-KRT; 5A-SMLC ile 7A-DMLC; 5A-SMLC ile 3B-KRT; 7A-SMLC ile 7A-DMLC; 7A-SMLC ile 3B-KRT; 5A-DMLC ile 3B- KRT; 7A-DMLC ile 3B-KRT; teknikleri arasında istatistiksel olarak anlamlı fark vardır. TA-VMAT ile 5A-SMLC tekniklerini karşılaştırdığımızda en düşük değer 5A-SMLC’de; TA-VMAT ile 5A-DMLC tekniklerinde en düşük değeri 5A-DMLC’ de; TA-VMAT ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer TA-VMAT’ta; ÇA-VMAT ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer ÇA-VMAT’ta; 5A-SMLC ile 7A-DMLC tekniklerinde en düşük değer 5A-SMLC’de; 5A-SMLC ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer 5A-SMLC’de; 5A-SMLC ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer 5A- SMLC’de; 7A-SMLC ile 7A-DMLC tekniklerinde en düşük değer 7A-SMLC’de; 7A-SMLC ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer 7A-SMLC’de; 5A-DMLC ile 7A-DMLC tekniklerinde en düşük değer 5A-DMLC’de; 5A-DMLC ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer 5A-DMLC’de;7A-DMLC ile 3B-KRT tekniklerinde ise en düşük Dmak (cGy) değeri 7A-DMLC tekniğinde görülmüştür. TA-VMAT ile ÇA- VMAT; TA-VMAT ile 7A-SMLC; ÇA-VMAT ile 5A-SMLC; ÇA-VMAT ile 7A- SMLC; ÇA-VMAT ile 5A-DMLC; ÇA-VMAT ile 7A-DMLC; 5A-SMLC ile 7A- SMLC; 5A-SMLC ile 5A-DMLC; 7A-SMLC ile 5A-DMLC teknikleri arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık yoktur. En düşük değer 5A-SMLC tekniğidir. 47 4.1.1.2. CTV’e ait Dort (cGy) Verileri ve İstatistiksel Sonuçları Tablo 6: CTV’e ait Dort (cGy) verileri Hasta No TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT 1 5079,3 5061,8 4995,6 5057,1 4999,8 5028,9 5214,0 2 5033,8 5049,0 4975,6 5005,9 5009,3 5034,0 5096,0 3 5093,4 5107,0 5052,4 5070,1 5090,4 5129,6 5206,0 4 4997,5 5041,5 5075,1 5104,6 5079,5 5084,2 5181,0 5 5056,5 5083,5 5092,1 5000,2 5079,4 5132,4 5055,0 6 5023,3 5050,3 5081,0 4975,7 5023,5 5045,9 5180,0 7 5002,9 5061,5 5026,3 5030,2 5008,8 5001,6 5168,0 8 5070,2 5073,8 5038,2 5110,7 5026,6 5069,2 5156,0 9 5046,6 5057,6 5013,1 5056,5 5026,1 5076,2 5340,0 10 5046,6 5067,7 5102,6 5020,1 5100,1 5047,4 5215,0 11 5042,6 5129,7 5055,9 5106,0 5086,3 5100,4 5179,0 12 5010,8 5032,7 5080,9 5006,8 5097,5 4989,5 5193,0 13 5089,4 5098,7 5025,1 5062,1 5011,2 5030,5 5219,0 14 5016,2 5035,6 5001,0 4991,7 5006,9 5040,3 5218,0 15 5111,9 5102,1 5071,3 5129,0 5101,7 5105,0 5039,0 Tablo 7: CTV’e ait Dort (cGy) değerleri istatistiksel sonuçları (p≤0,001) TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT Medyan 5046,60 5061,80 5052,40 5056,50 5026,60 5047,40 5181,00 Minimum 4997,50 5032,70 4975,60 4975,70 4999,80 4989,50 5039,00 Maksimum 5111,90 5129,70 5102,60 5129,00 5101,70 5132,40 5340,00 CTV için Dort değerleri incelendiğinde 7 farklı teknik arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık gözlenmiştir (p≤0,05). Medyan değerleri bakımından incelendiğinde ise en büyük medyan 3B-KRT (5181,00 cGy) tekniğinde bulunurken, en küçük medyan değeri ise 5A-DMLC (5026,60 cGy) tekniğinde bulunmuştur (Tablo 7). 48 Tablo 8: CTV’e ait Dort (cGy) değeri için ikili istatistiksel karşılaştırma sonuçları Karşılaştırılan Teknikler p değerleri TA-VMAT ile ÇA-VMAT 0,081 TA-VMAT ile 5A-SMLC 0,967 TA-VMAT ile 7A-SMLC 0,935 TA-VMAT ile 5A-DMLC 0,902 TA-VMAT ile 7A-DMLC 0,486 TA-VMAT ile 3B-KRT 0,001 ÇA-VMAT ile 5A-SMLC 0,126 ÇA-VMAT ile 7A-SMLC 0,202 ÇA-VMAT ile 5A-DMLC 0,148 ÇA-VMAT ile 7A-DMLC 0,436 ÇA-VMAT ile 3B-KRT 0,001 5A-SMLC ile7A-SMLC 0,902 5A-SMLC ile 5A-DMLC 0,806 5A-SMLC ile 7A-DMLC 0,367 5A-SMLC ile 3B-KRT 0,001 7A-SMLC ile 5A-DMLC 0,870 7A-SMLC ile 7A-DMLC 0,486 7A-SMLC ile 3B-KRT 0,001 5A-DMLC ile 7A-DMLC 0,389 5A-DMLC ile 3B-KRT 0,001 7A-DMLC ile 3B-KRT 0,001 Çoklu karşılaştırma tekniklerinden Mann-Whitney U testi kullanılarak ikili karşılaştırma yapıldı. 3B-KRT ile karşılaştırılan TA-VMAT, ÇA-VMAT, 5A-SMLC, 7A-SMLC, 5A-DMLC ve 7A-DMLC teknikleri arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık vardır. Birbirleri ile karşılaştırılan diğer planlama teknikleri arasında ise istatistiksel olarak anlamlı farklılık gözlenmemiştir. TA-VMAT ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer 3B-KRT’de; ÇA-VMAT ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer 3B-KRT’de; 5A-SMLC ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer 3B- KRT’de; 7A-SMLC ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer 3B-KRT’de; 5A- DMLC ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer 3B-KRT’de; 7A-DMLC ile 3B- KRT tekniklerinde en düşük değer 7A- DMLC tekniğinde görülmüştür. Bütün teknikler birbirleri ile kıyaslandığında en düşük değerin 5A-DMLC tekniğinde olduğu görülmüştür. 49 4.1.1.3.CTV’e ait Dmin (cGy) Verileri ve İstatistiksel Sonuçları Tablo 9: CTV için Dmin (cGy) değerleri Hasta No TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT 1 3375,3 4237,1 3391,0 4005,8 3707,1 3874,4 4091,0 2 3952,0 4081,0 3681,5 4030,1 3688,9 4044,4 4401,0 3 4155,2 4334,1 4333,4 4257,5 4341,7 4398,9 638,0 4 3749,2 3939,1 4038,8 4101,9 4041,4 4099,2 3829,0 5 4373,3 4524,8 4253,6 4351,1 4340,6 4577,0 3859,0 6 4105,7 4357,3 3850,7 4130,0 3824,5 4108,1 3341,0 7 3769,0 3970,9 3987,3 3988,0 4099,5 4082,0 2873,0 8 4282,0 4485,1 4061,2 4332,0 4127,5 4383,3 4746,0 9 4166,4 4270,8 3868,7 4213,4 4116,8 4190,1 4241,0 10 4270,5 4262,8 4452,6 4206,0 4451,5 4290,8 5215,0 11 3908,9 4502,1 3779,5 4368,0 3842,4 4415,1 4204,0 12 3964,5 3955,4 4520,6 4008,5 4556,8 4040,1 3997,0 13 3963,3 4211,3 3346,5 3963,2 3660,8 4110,6 3728,0 14 3764,9 3982,4 3599,9 3991,0 3583,6 4199,7 3964,0 15 4421,3 4589,5 4202,8 4410,9 4372,8 4489,5 4649,0 Tablo 10:7 CTV’deki Dmin (cGy) değerlerinin istatistiksel analiz sonuçları(p=0,107) TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT Medyan 3964,50 4262,80 3987,30 4130,00 4099,50 4190,10 3997,00 Minimum 3375,30 3939,10 3346,52 3963,20 3583,60 3874,40 638,00 Maksimum 4421,30 4589,50 4520,60 4410,90 4556,80 4577,00 5215,00 CTV Dmin değerleri incelendiğinde teknikler arasında istatistiksel olarak anlamlı farkın olmadığı gözlenmiştir (p=0,107). En büyük medyan değeri ÇA-VMAT tekniğinde görülürken, en küçük medyan değeri ise TA-VMAT tekniğinde görülmüştür. Değerler sırasıyla 4262,80 cGy ve 3964,50 cGy olarak bulunmuştur. Anlamlı fark olmamasına rağmen CTV için Dmin değerinin en düşük olduğu teknik TA-VMAT’tır. 50 4.1.1.4.CTV’e ait (cGy) Verileri ve İstatistiksel Sonuçları Tablo 11: CTV için (cGy) değerleri Hasta No TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT 1 5229,8 5197,1 5192,5 5214,1 5173,4 5171,3 5410,0 2 5167,8 5173,2 5132,1 5150,5 5197,3 5177,8 5310,0 3 5229,8 5222,8 5165,9 5186,5 5205,1 5224,6 5480,0 4 5205,1 5188,0 5204,2 5222,1 5209,1 5197,7 5360,0 5 5198,0 5203,9 5205,8 5103,2 5173,7 5233,8 5250,0 6 5181,8 5184,4 5184,3 5125,9 5108,1 5196,1 5340,0 7 5195,3 5214,0 5193,2 5200,2 5152,9 5192,0 5350,0 8 5214,1 5203,6 5208,3 5281,2 5193,5 5197,7 5330,0 9 5199,0 5184,2 5192,1 5204,7 5180,7 5220,9 5460,0 10 5198,2 5190,1 5219,9 5198,6 5220,8 5197,3 5500,0 11 5191,6 5250,5 5173,6 5232,0 5194,9 5201,8 5330,0 12 5195,0 5212,5 5197,9 5185,4 5205,6 5184,4 5370,0 13 5224,4 5206,2 5209,3 5196,5 5202,3 5170,3 5380,0 14 5196,7 5204,6 5193,6 5183,1 5199,6 5198,3 5400,0 15 5210,5 5196,3 5216,4 5218,8 5211,4 5197,8 5350,0 Tablo 12: CTVdeki (cGy) değerlerinin istatistiksel analiz sonuçları(p<0,001) TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT Medyan 5198,20 5203,60 5193,60 5198,60 5197,30 5197,70 5360,00 Minimum 5167,80 5173,20 5132,10 5103,20 5108,10 5170,30 5250,00 Maksimum 5229,80 5250,50 5219,90 5281,20 5220,80 5233,80 5500,00 Hedef hacmin yani CTV ‘nin %2’sinin aldığı doz değerleri yönünden 7 farklı teknik karşılaştırıldığında istatistiksel olarak anlamlı farklılık gözlenmiştir(p≤0,05). Medyan değerleri bakımından incelendiğinde en büyük medyan değeri 3B-KRT tekniğinde görülmüşken, en küçük medyan değeri ise 5A-SMLC tekniğinde görülmüştür. Değerler sırasıyla 5360,00 cGy ve 5193,60 cGy olarak bulunmuştur (Tablo 12). 51 Tablo 13: 7 farklı teknik için CTV’deki (cGy) değerlerinin ikili karşılaştırma sonuçları Karşılaştırılan Teknikler p değerleri TA-VMAT ile ÇA-VMAT 0,806 TA-VMAT ile 5A-SMLC 0,250 TA-VMAT ile 7A-SMLC 0,683 TA-VMAT ile 5A-DMLC 0,267 TA-VMAT ile 7A-DMLC 0,461 TA-VMAT ile 3B-KRT 0,001 ÇA-VMAT ile 5A-SMLC 0,539 ÇA-VMAT ile 7A-SMLC 0,775 ÇA-VMAT ile 5A-DMLC 0,345 ÇA-VMAT ile 7A-DMLC 0,512 ÇA-VMAT ile 3B-KRT 0,001 5A-SMLC ile7A-SMLC 0,775 5A-SMLC ile 5A-DMLC 0,935 5A-SMLC ile 7A-DMLC 0,838 5A-SMLC ile 3B-KRT 0,001 7A-SMLC ile 5A-DMLC 0,653 7A-SMLC ile 7A-DMLC 0,870 7A-SMLC ile 3B-KRT 0,001 5A-DMLC ile 7A-DMLC 0,806 5A-DMLC ile 3B-KRT 0,001 7A-DMLC ile 3B-KRT 0,001 Çoklu karşılaştırma tekniklerinden Mann-Whitney U testi kullanılarak ikili karşılaştırma yapıldı. 3B-KRT ile karşılaştırılan TA-VMAT, ÇA-VMAT, 5A-SMLC, 7A-SMLC, 5A-DMLC ve 7A-DMLC teknikleri arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık vardır. Birbirleri ile karşılaştırılan diğer planlama teknikleri arasında ise istatistiksel olarak anlamlı farklılık gözlenmemiştir. TA-VMAT ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer TA-VMAT’ta; ÇA-VMAT ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değerÇA-VMAT’ta; 5A-SMLC ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer 5A-SMLC’de; 7A-SMLC ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer 7A-SMLC’de; 5A-DMLC ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer 5A-DMLC’de; 7A-DMLC ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer 7A- DMLC tekniğinde görülmüştür. Bütün teknikler birbirleri ile kıyaslandığında en düşük değerin 5A-SMLC tekniğinde olduğu görülmüştür. 52 4.1.1.5.CTV’e ait (cGy Verileri ve İstatistiksel Sonuçları Tablo 14: CTV için (cGy) değerleri Hasta No TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT 1 5204,4 5175,2 5157,7 5188,4 5141,5 5148,7 5380,0 2 5144,5 5152,5 5106,5 5124,2 5162,5 5150,1 5280,0 3 5205,9 5198,6 5141,7 5161,9 5179,0 5204,5 5460,0 4 5173,9 5161,5 5178,2 5201,1 5181,4 5175,3 5340,0 5 5167,4 5176,8 5180,1 5079,6 5151,4 5208,8 5210,0 6 5152,5 5160,5 5163,4 5101,0 5088,3 5167,8 5300,0 7 5158,3 5187,0 5162,7 5172,7 5125,3 5161,3 5320,0 8 5190,0 5178,6 5180,8 5252,3 5167,1 5170,7 5290,0 9 5169,2 5161,3 5159,5 5177,3 5155,0 5196,6 5450,0 10 5169,8 5167,9 5195,1 5169,9 5192,2 5171,1 5460,0 11 5163,7 5227,1 5149,4 5204,7 5172,3 5177,9 5290,0 12 5161,4 5187,3 5175,0 5156,8 5178,9 5148,9 5330,0 13 5197,3 5184,9 5182,7 5171,5 5173,8 5141,0 5350,0 14 5166,9 5179,3 5161,6 5148,7 5167,6 5170,5 5380,0 15 5188,2 5173,8 5186,5 5199,1 5184,3 5174,2 5300,0 Tablo 15: CTV’deki (cGy) değerlerinin istatistiksel analiz sonuçları(p<0,001) TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT Medyan 5169,20 5176,80 5163,40 5171,50 5167,60 5170,70 5330,00 Minimum 5144,50 5152,50 5106,50 5079,60 5088,30 5141,00 5210,00 Maksimum 5205,90 5227,10 5195,10 5252,30 5192,20 5208,80 5460,00 Hedef hacmin %5’inin aldığı doz değeri incelendiğinde 7 farklı teknik arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık gözlenmiştir (p≤0,05). Medyan değerleri bakımından en büyük medyan değeri 3B-KRT tekniğinde saptanmışken, en küçük medyan değeri ise 5A-SMLC tekniğinde bulunmuştur. Değerler sırasıyla 5330,00 cGy ve 5163,40 cGy olarak bulunmuştur. 53 Tablo 16: 7 farklı teknik için CTV’deki (cGy) değerlerinin ikili karşılaştırma sonuçları Karşılaştırılan Teknikler p değerleri TA-VMAT ile ÇA-VMAT 0,595 TA-VMAT ile 5A-SMLC 0,367 TA-VMAT ile 7A-SMLC 0,935 TA-VMAT ile 5A-DMLC 0,367 TA-VMAT ile 7A-DMLC 0,967 TA-VMAT ile 3B-KRT 0,001 ÇA-VMAT ile 5A-SMLC 0,217 ÇA-VMAT ile 7A-SMLC 0,567 ÇA-VMAT ile 5A-DMLC 0,116 ÇA-VMAT ile 7A-DMLC 0,233 ÇA-VMAT ile 3B-KRT 0,001 5A-SMLC ile7A-SMLC 0,806 5A-SMLC ile 5A-DMLC 0,775 5A-SMLC ile 7A-DMLC 0,902 5A-SMLC ile 3B-KRT 0,001 7A-SMLC ile 5A-DMLC 0,653 7A-SMLC ile 7A-DMLC 1,000 7A-SMLC ile 3B-KRT 0,001 5A-DMLC ile 7A-DMLC 0,683 5A-DMLC ile 3B-KRT 0,001 7A-DMLC ile 3B-KRT 0,001 Çoklu karşılaştırma tekniklerinden Mann-Whitney U testi kullanılarak ikili karşılaştırma yapıldı. 3B-KRT ile karşılaştırılan TA-VMAT, ÇA-VMAT, 5A-SMLC, 7A-SMLC, 5A-DMLC ve 7A-DMLC teknikleri arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık vardır. Birbirleri ile karşılaştırılan diğer planlama teknikleri arasında ise istatistiksel olarak anlamlı farklılık gözlenmemiştir. TA-VMAT ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer TA-VMAT’ta; ÇA-VMAT ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer ÇA-VMAT’ta; 5A-SMLC ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer 5A-SMLC’de; 7A-SMLC ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer7A-SMLC’de; 5A-DMLC ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer5A-DMLC’de; 7A-DMLC ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer 7A- DMLC tekniğinde görülmüştür. Bütün teknikler birbirleri ile kıyaslandığında en düşük değerin 5A-SMLC tekniğinde olduğu görülmüştür. 54 4.1.1.6.CTV’e ait (cGy) Verileri ve İstatistiksel Sonuçları Tablo 17: CTV için (cGy) değerleri Hasta No TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT 1 4868,2 4866,2 4763,7 4866,0 4790,4 4853,4 5010,0 2 4862,7 4895,4 4761,8 4842,2 4767,9 4880,6 4830,0 3 4955,9 5015,2 4950,9 4970,8 5006,5 5060,9 4790,0 4 4774,3 4890,3 4945,5 5003,9 4959,2 49990,9 5040,0 5 4960,6 5002,3 5011,0 4924,8 5010,6 5070,5 4890,0 6 4864,9 4881,0 4989,8 4797,6 4942,3 4872,5 5080,0 7 4795,6 4883,6 4843,2 4835,3 4861,8 4784,9 4900,0 8 4915,6 4944,0 4822,4 4936,4 4824,8 4944,7 5000,0 9 4883,3 4924,2 4801,8 4912,0 4850,0 4938,0 5130,0 10 4864,9 4926,2 5004,0 4800,4 5008,5 4877,9 4800,0 11 4877,2 5018,7 4952,8 5008,8 4992,6 5034,7 5060,0 12 4784,6 4793,5 4982,0 4791,0 5020,3 4791,7 4990,0 13 4965,2 4999,4 4774,2 4921,7 4770,8 4902,3 5070,0 14 4800,0 4816,0 4766,6 4782,4 4772,6 4867,4 4990,0 15 5043,1 5041,4 4955,6 5063,2 5026,0 5047,6 4870,0 Tablo18: CTV’deki (cGy) değerlerinin istatistiksel analiz sonuçları (p=0,251) TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT Medyan 4868,20 4924,20 4945,50 4912,00 4942,30 4902,30 4990,00 Minimum 4774,30 4793,50 4761,80 4782,40 4767,90 4784,90 4790,00 Maksimum 5043,10 5041,40 5011,00 5063,20 5026,00 5070,50 5130,00 CTV D%95 (cGy) değerleri incelendiğinde teknikler arasında istatistiksel olarak anlamlı farkın olmadığı gözlenmiştir (p=0,251). En büyük medyan değeri 3B-KRT tekniğinde görülürken, en küçük medyan değeri ise TA-VMAT tekniğinde görülmüştür. Değerler sırasıyla 4990,00 cGy ve 4868,20 cGy olarak bulunmuştur. Anlamlı fark olmamasına rağmen bizim vermek istediğimiz dozu en iyi sağlayan teknik 3B-KRT’dir. 55 4.1.1.7.CTV’e ait (cGy) Verileri ve İstatistiksel Sonuçları Tablo 19: CTV için (cGy) değerleri Hasta No TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT 1 4772,3 4769,4 4662,5 4764,6 4693,5 4778,9 4950,0 2 4785,1 4823,2 4663,9 4757,7 4648,6 4810,0 4770,0 3 4881,9 4974,0 4892,1 4721,4 4958,3 5023,4 4680,4 4 4654,2 4800,6 4854,2 4924,7 4866,7 4915,1 5000,0 5 4929,3 4982,7 4982,7 4903,7 4985,3 5054,2 4850,0 6 4777,0 4789,3 4941,9 4713,2 4886,3 4781,9 5050,0 7 4697,0 4792,9 4765,5 4736,2 4797,9 4691,8 4480,0 8 4851,3 4886,2 4736,6 4872,5 4754,8 4890,4 4920,0 9 4811,8 4849,6 4721,7 4844,9 4774,6 4871,1 5060,0 10 4775,6 4854,9 4945,2 4700,1 4958,2 4804,1 4857,0 11 4788,6 4960,8 4888,9 4966,5 4930,9 5011,7 5020,0 12 4688,0 4676,8 4939,3 4703,6 4989,9 4711,7 4860,0 13 4880,2 4926,5 4644,2 4830,0 4646,2 4825,5 4990,0 14 4686,2 4723,0 4675,8 4702,4 4676,0 4797,4 4840,0 15 5021,9 5026,6 4900,5 5043,7 4989,8 5030,7 4810,0 Tablo 20: CTV’deki (cGy) değerlerinin istatistiksel analiz sonuçları(p=0,504) TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT Medyan 4785,10 4849,60 4854,20 4764,60 4866,70 4825,50 4860,00 Minimum 4654,20 4676,80 4644,20 4700,10 4646,20 4691,80 4480,00 Maksimum 5021,90 5026,60 4982,70 5043,70 4989,90 5054,20 5060,00 Hedef hacmin %98’inin aldığı doz değerlendirildiğinde yapılan 7 farklı teknik arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık gözlenmemiştir(p≥0,05) (p=0,504). En büyük medyan değeri 5A-DMLC tekniğinde gözlenirken, en küçük medyan değeri ise 7A-SMLC tekniğinde gözlenmiştir. Değerler sırayla olmak üzere 4866,70 cGy ve 4764,60 cGy olarak bulunmuştur (Tablo 20). Anlamlı farklılık görülmemesine rağmen en iyi teknik 3B-KRT’dir. 56 4.1.1.8.CTV’e ait Verileri ve İstatistiksel Sonuçları Tablo 21: CTV’deki (%) değerleri Hasta No TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT 1 97,65 97,57 98,59 97,49 98,54 97,75 99,89 2 97,93 98,73 98,54 97,23 97,66 98,48 97,79 3 99,19 99,73 99,39 99,62 99,68 99,84 98,75 4 98,50 98,21 98,81 99,26 98,93 99,20 99,68 5 99,87 99,97 99,87 99,87 99,90 99,98 99,53 6 97,74 98,02 99,50 98,84 99,36 97,87 99,71 7 95,32 98,10 97,40 96,90 98,27 98,75 96,58 8 99,24 99,63 96,47 99,43 96,89 99,59 99,91 9 98,58 99,10 95,67 99,05 97,63 99,25 99,90 10 97,72 99,21 99,74 95,56 99,82 98,38 98,75 11 98,01 99,90 99,34 99,85 99,53 99,94 99,93 12 97,58 97,83 99,86 98,54 99,95 97,70 98,66 13 99,16 99,54 98,75 98,61 99,65 98,67 99,74 14 98,47 96,75 97,86 97,67 99,65 98,23 98,62 15 99,96 99,99 99,47 99,97 99,83 99,98 98,79 Tablo 22: CTV’deki (%) değerlerinin istatistiksel analiz sonuçları(p=0,419) TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT Medyan 98,47 99,10 98,81 98,84 99,53 98,75 99,53 Minimum 95,32 96,75 95,67 95,56 96,89 97,70 96,58 Maksimum 99,96 99,99 99,87 99,97 99,95 99,98 99,93 Reçete edilen dozun %95’ini alan hacmin % ‘lik hacmini incelediğimizde teknikler arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık gözlenmemiştir (p=0,419). En büyük medyan değerine bakıldığında %99,53’lük değerle 3B-KRT ve 5A-DMLC tekniklerinde görülürken, en küçük medyan değerine bakıldığında ise TA-VMAT tekniğinde %98,47 olarak bulunmuştur (Tablo 22). Anlamlı fark olmamasına rağmen %95’lik dozun en iyi kapladığı %’lik hacim değerinin görüldüğü teknik 7A-DMLC tekniğinde görülmüştür. 57 4.1.1.9.CTV’e ait Konformalite Numarası(CN) Verileri ve İstatistiksel Sonuçları Tablo23: CTV’e ait Konformalite Numarası(CN) Sonuçları Hasta No TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT 1 1,00 1,00 0,93 1,00 0,95 1,00 1,05 2 1,00 1,03 0,92 0,99 0,99 0,70 0,95 3 1,04 1,05 1,04 1,04 1,05 1,05 0,91 4 0,94 1,01 1,03 1,04 1,03 1,04 0,95 5 1,05 1,05 1,05 1,05 1,05 1,05 1,04 6 1,00 1,01 1,04 0,96 1,04 1,00 0,95 7 0,96 1,01 0,99 0,99 1,02 0,95 1,02 8 1,04 1,04 0,98 1,04 0,99 1,04 1,05 9 1,02 1,03 0,96 1,03 1,00 1,04 1,05 10 1,00 1,04 1,05 0,96 1,05 1,02 1,04 11 1,01 1,05 1,04 1,05 1,04 1,05 1,05 12 0,95 1,00 1,05 0,95 1,05 0,95 1,02 13 1,04 1,04 0,94 1,02 0,94 1,02 1,05 14 0,96 0,97 0,93 0,94 0,94 1,02 1,02 15 1,05 1,05 1,04 1,05 1,05 1,05 1,03 Tablo24: CTV’deki CN değerlerinin istatistiksel analiz sonuçları(p=0,813) TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT Medyan 1,0000 1,0300 1,0300 1,0200 1,0300 1,0200 1,0300 Minimum 0,94 0,97 0,92 0,94 0,94 0,70 0,91 Maksimum 1,05 1,05 1,05 1,05 1,05 1,05 1,05 CTV için CN değerlerine yapmış olduğumuz 7 farklı teknik için istatistiksel analiz sonucuna baktığımızda, p≥0,05 olduğundan istatistiksel bakımından anlamlı fark bulunmamaktadır(p=0,813). En büyük medyan değerleri ÇA-VMAT, 5A-SMLC, 5A-DMLC, 3B-KRT tekniklerinde görülürken; en küçük medyan değeri ise TA- VMAT tekniğinde görülmüştür. Değerler ise 1,0300 ve 1,000’dır (Tablo 24). Anlamlı farklılık olmamasına rağmen en iyi konformalite numarası ÇA-VMAT tekniğinde görülmüştür. 58 4.1.1.10.CTV’e ait Homojenite İndeksi(HI) Verileri ve İstatistiksel Sonuçları Tablo 25: CTV’e ait Homjenite İndeksi(HI) sonuçları Hasta No TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT 1 0,09 0,08 0,10 0,08 0,09 0,07 0,09 2 0,08 0,07 0,09 0,08 0,10 0,07 0,10 3 0,07 0,05 0,05 0,05 0,05 0,04 0,06 4 0,11 0,08 0,07 0,06 0,07 0,05 0,07 5 0,05 0,04 0,04 0,04 0,04 0,04 0,08 6 0,08 0,08 0,05 0,08 0,04 0,08 0,06 7 0,09 0,08 0,08 0,09 0,07 0,09 0,08 8 0,07 0,06 0,09 0,08 0,09 0,06 0,08 9 0,07 0,07 0,09 0,07 0,08 0,07 0,07 10 0,08 0,07 0,11 0,09 0,11 0,08 0,06 11 0,08 0,07 0,06 0,05 0,05 0,04 0,06 12 0,10 0,10 0,05 0,09 0,04 0,09 0,09 13 0,07 0,05 0,11 0,07 0,11 0,07 0,07 14 0,10 0,09 0,10 0,09 0,10 0,08 0,10 15 0,04 0,03 0,06 0,03 0,04 0,03 0,10 Tablo 26: CTV’deki HI değerlerinin istatistiksel analiz sonuçları(p=0,449) TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT Medyan 0,0800 0,0700 0,0800 0,0800 0,0700 0,0700 0,0800 Minimum 0,04 0,03 0,04 0,03 0,04 0,03 0,06 Maksimum 0,11 0,10 0,11 0,09 0,11 0,09 0,10 CTV için HI değerlerine yapmış olduğumuz 7 farklı teknik için istatistiksel analiz sonucuna baktığımızda; p≥0,05 olduğundan istatistiksel bakımından anlamlı fark bulunmamaktadır. Bu değerlerden en büyük ve en küçük medyan HI değerlerine baktığımızda; en büyük medyan TA-VMAT, 5A-SMLC, 7A-SMLC ve 3B-KRT (0,0800) olarak bulunurken, en küçük değer ÇA-VMAT, 5A-DMLC ve 7A-DMLC (0,0700) olarak bulunmuştur (Tablo 26). Anlamlı farklılık olmamasına rağmen en iyi homojenlik 7A- DMLC tekniğinde görülmüştür. 59 4.1.2.Kritik Organ Mesanede Oluşan Dozların Bulguları 4.1.2.1.Kritik Organ Mesanede Oluşan Dmak (cGy)Verileri ve İstatistiksel Sonuçları Tablo 27: Mesaneye ait Dmak (cGy) verilerinin sonuçları Hasta No TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT 1 5202,2 5143,0 5199,3 5122,3 5166,1 5099,0 5346,0 2 5314,9 5289,7 5238,7 5206,0 5313,4 5311,0 5265,0 3 5182,6 5256,9 5169,6 5099,3 5200,5 5211,2 5456,0 4 5227,6 5256,5 5338,7 5302,9 5310,4 5291,2 5344,0 5 5283,9 5349,5 5277,5 5300,9 5331,6 5317,1 5252,0 6 5256,2 5318,3 5259,8 5230,7 5186,1 5286,0 5410,0 7 5310,5 5230,1 5220,9 5239,7 5217,1 5249,1 5311,0 8 5339,4 5229,3 5336,4 5354,1 5325,3 5292,0 5387,0 9 5081,6 5137,9 5062,0 5186,8 5097,2 5130,1 5393,0 10 5265,7 5239,2 5351,8 5213,3 5295,9 5201,3 5465,0 11 5283,9 5307,4 5310,7 5308,2 5307,2 5269,1 5251,0 12 5317,1 5310,5 5333,3 5261,5 5317,5 5271,5 5414,0 13 5223,4 5315,0 5349,7 5274,6 5295,7 5295,9 5319,0 14 5293,9 5259,6 5197,7 5222,4 5228,1 5303,5 5258,0 15 5307,4 5292,0 5315,3 5310,3 5298,6 5379,0 5429,0 Tablo 28: Mesaneye ait Dmak (cGy) değeri yapılan 7 farklı tedavi planı için istatistiksel analiz sonuçları(p=0,001) TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT Medyan 5283,90 5259,60 5277,50 5239,70 5295,90 5286,00 5346,00 Minimum 5081,60 5137,90 5062,00 5099,30 5097,20 5099,00 5251,00 Maksimum 5339,40 5349,50 5351,80 5354,10 5331,60 5379,00 5465,00 Mesane Dmak değerleri, yapılan 7 farklı teknikler arasında istatistiksel olarak anlamlı fark göstermiştir(p=0,001). Mesane Dmak dozunun medyan değerleri bakımından en büyük değer 3B-KRT (5346,00 cGy), en küçük değer 7A-SMLC (5239,70 cGy) olarak bulunmuştur(Tablo28). 60 Tablo 29:7 farklı teknik için Mesanedeki Dmak (cGy) değerinin ikili karşılaştırma sonuçları Karşılaştırılan Teknikler p değerleri TA-VMAT ile TA-VMAT 0,870 TA-VMAT ile 5A-SMLC 0,683 TA-VMAT ile 7A-SMLC 0,436 TA-VMAT ile 5A-DMLC 0,806 TA-VMAT ile 7A-DMLC 0,967 TA-VMAT ile 3B-KRT 0,003 ÇA-VMAT ile 5A-SMLC 0,624 ÇA-VMAT ile 7A-SMLC 0,367 ÇA-VMAT ile 5A-DMLC 0,967 ÇA-VMAT ile 7A-DMLC 0,967 ÇA-VMAT ile 3B-KRT 0,002 5A-SMLC ile7A-SMLC 0,345 5A-SMLC ile 5A-DMLC 0,512 5A-SMLC ile 7A-DMLC 0,744 5A-SMLC ile 3B-KRT 0,009 7A-SMLC ile 5A-DMLC 0,486 7A-SMLC ile 7A-DMLC 0,486 7A-SMLC ile 3B-KRT 0,001 5A-DMLC ile 7A-DMLC 0,624 5A-DMLC ile 3B-KRT 0,003 7A-DMLC ile 3B-KRT 0,004 Çoklu karşılaştırma tekniklerinden Mann-Whitney U testi kullanılarak ikili karşılaştırma yapıldı. 3B-KRT ile karşılaştırılan TA-VMAT, ÇA-VMAT, 5A-SMLC, 7A-SMLC, 5A-DMLC ve 7A-DMLC teknikleri arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık vardır. Birbirleri ile karşılaştırılan diğer planlama teknikleri arasında ise istatistiksel olarak anlamlı farklılık gözlenmemiştir. TA-VMAT ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer TA-VMAT’ta; ÇA-VMAT ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer ÇA-VMAT’ta; 5A-SMLC ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer 5A-SMLC’de; 7A-SMLC ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer7A-SMLC’de; 5A-DMLC ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer5A-DMLC’de; 7A-DMLC ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer 7A- DMLC tekniğinde görülmüştür. En düşük değerin TA-VMAT tekniğinde olduğu görülmüştür. 61 4.1.2.2.Kritik Organ Mesanede Oluşan Dort Verileri ve İstatistiksel Sonuçları Tablo 30: Mesaneye ait Dort(cGy) verilerinin sonuçları Hasta No TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT 1 4642,2 4530,7 4543,8 4524,9 4544,0 4570,7 5039,0 2 4034,2 4015,9 4052,1 4091,5 4002,6 4100,3 4553,0 3 4140,0 4102,9 4111,4 4097,1 3960,7 4052,0 5347,0 4 4184,0 4176,4 4193,4 4180,6 4156,9 4029,3 4515,0 5 4290,2 4297,3 4337,0 4223,9 4298,8 4243,8 5030,0 6 4354,0 4452,2 4124,7 4565,4 4157,6 4224,8 5195,0 7 3933,7 4222,9 4145,2 4164,0 4156,0 4747,5 4818,0 8 3825,9 4001,8 4130,9 3975,4 4093,3 3951,7 5098,0 9 3748,1 3987,8 3820,0 3984,6 3861,8 3971,1 4521,0 10 3993,2 3972,7 4149,1 3879,0 4049,4 4022,9 4923,0 11 4149,7 4325,6 4237,4 4289,6 4218,7 4234,1 4589,0 12 3847,7 3877,4 4130,4 3981,7 3988,7 3933,0 4592,0 13 4278,7 4353,4 4319,7 4298,7 4225,7 4238,9 4572,0 14 4458,6 4361,7 4469,0 4358,1 4392,9 4442,8 5163,0 15 4554,2 4257,8 4458,7 4365,5 4287,4 4675,5 5153,0 Tablo 31: Mesaneye ait Dort(cGy) değeri yapılan 7 farklı tedavi planı için istatistiksel analiz sonuçları (p=0,001) TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT Ortalama 4162,30 4195,77 4214,85 4198,67 4159,63 4229,23 4873,87 Std. Sapma ±269,98 ±195,56 ±185,88 ±203,78 ±178,17 ±266,23 ±293,24 Mesane Dort değerleri, yapılan 7 farklı teknikler arasında istatistiksel olarak anlamlı fark göstermiştir(p≤0,05). Mesane Dort dozunun medyan değerleri bakımından en büyük değer 3B-KRT (4873,87±293,24), en küçük değer 5A-DMLC (4159,63±178,17) olarak bulunmuştur (Tablo 31). 62 Tablo 32:7 farklı teknik için Mesanedeki Dort(cGy) değerinin ikili karşılaştırma sonuçları Karşılaştırılan Teknikler p değerleri TA-VMAT ile ÇA-VMAT 1,00 TA-VMAT ile 5A-SMLC 1,00 TA-VMAT ile 7A-SMLC 1,00 TA-VMAT ile 5A-DMLC 1,00 TA-VMAT ile 7A-DMLC 1,00 TA-VMAT ile 3B-KRT 0,001 ÇA-VMAT ile 5A-SMLC 1,00 ÇA-VMAT ile 7A-SMLC 1,00 ÇA-VMAT ile 5A-DMLC 1,00 ÇA-VMAT ile 7A-DMLC 1,00 ÇA-VMAT ile 3B-KRT 0,001 5A-SMLC ile7A-SMLC 1,00 5A-SMLC ile 5A-DMLC 1,00 5A-SMLC ile 7A-DMLC 1,00 5A-SMLC ile 3B-KRT 0,001 7A-SMLC ile 5A-DMLC 1,00 7A-SMLC ile 7A-DMLC 1,00 7A-SMLC ile 3B-KRT 0,001 5A-DMLC ile 7A-DMLC 1,00 5A-DMLC ile 3B-KRT 0,001 7A-DMLC ile 3B-KRT 0,001 Çoklu karşılaştırmalar Bonferroni ikili karşılaştırma testiyle yapılmıştır. 3B-KRT ile karşılaştırılan TA-VMAT, ÇA-VMAT, 5A-SMLC, 7A-SMLC, 5A-DMLC ve 7A- DMLC teknikleri arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık vardır. Birbirleri ile karşılaştırılan diğer planlama teknikleri arasında ise istatistiksel olarak anlamlı farklılık gözlenmemiştir. TA-VMAT ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer TA- VMAT’ta; ÇA-VMAT ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer ÇA-VMAT’ta; 5A- SMLC ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer 5A-SMLC’de; 7A-SMLC ile 3B- KRT tekniklerinde en düşük değer 7A-SMLC’de; 5A-DMLC ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer 5A-DMLC’de; 7A-DMLC ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer 7A- DMLC tekniğinde görülmüştür. Bütün teknikler için kıyaslandığında ise en düşük değer 5A-DMLC tekniğinde gözlenmiştir (4159,63±178,17). 63 4.1.2.3.Kritik Organ Mesanede Oluşan Dmin(cGy) Verileri ve İstatistiksel Sonuçları Tablo 33: Mesaneye ait Dmin(cGy) verilerinin sonuçları Hasta No TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT 1 2870,3 2827,6 2947,0 2733,7 2733,1 2765,7 3365,0 2 1634,7 1979,0 1817,7 1746,9 1733,0 1854,1 3088,0 3 2259,8 2354,5 1954,7 1685,3 1849,4 1707,5 4155,0 4 1844,6 2098,5 1175,4 1419,4 1142,1 1543,9 3616,0 5 1640,1 1837,0 1503,4 1169,4 1521,1 1266,4 3242,0 6 1624,0 1947,0 1872,5 2014,0 1862,4 1754,5 3524,0 7 1613,8 1774,4 1861,9 1928,5 1906,6 1814,3 3258,0 8 1133,1 1894,3 1876,6 2072,0 1861,6 1963,6 3367,0 9 1722,4 2068,0 1815,3 1607,5 2069,3 1719,0 2892,0 10 1799,4 1787,3 1784,3 1740,9 1661,3 2087,7 3253,0 11 1655,0 2435,5 1752,5 2070,2 1788,4 1901,2 3097,0 12 1726,3 1588,5 1818,4 1324,7 1612,7 1337,5 3111,0 13 2091,5 2391,8 2163,8 2084,7 2105,4 1888,9 3166,0 14 1854,2 2226,9 2296,3 1819,4 2097,9 1974,4 3054,0 15 2455,0 2784,7 1954,3 1675,0 2054,8 2264,0 3528,0 Tablo 34: Mesaneye ait Dmin(cGy) değeri yapılan 7 farklı tedavi planı için istatistiksel analiz sonuçları(p=0,001) TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT Medyan 1726,30 2068,00 1861,90 1746,00 1861,60 1854,10 3253,00 Minimum 1133,10 1588,50 1175,40 1169,40 1142,10 1266,40 2892,00 Maksimum 2870,30 2827,60 2947,00 2733,70 2733,10 2765,70 4155,00 Mesane Dmin değerleri, yapılan 7 farklı teknikler arasında istatistiksel olarak anlamlı fark göstermiştir(p≤0,05). Mesane Dmin dozunun medyan değerleri bakımından en büyük değer 3B-KRT (3253,00 cGy), en küçük değer TA-VMAT (1726,30 cGy) olarak bulunmuştur (Tablo 34). 64 Tablo 35:7 farklı teknik için Mesanedeki Dmin(cGy) değerinin ikili karşılaştırma sonuçları Karşılaştırılan Teknikler p değerleri TA-VMAT ile ÇA-VMAT 0,450 TA-VMAT ile 5A-SMLC 0,270 TA-VMAT ile 7A-SMLC 0,940 TA-VMAT ile 5A-DMLC 0,540 TA-VMAT ile 7A-DMLC 0,650 TA-VMAT ile 3B-KRT 0,001 ÇA-VMAT ile 5A-SMLC 0,080 ÇA-VMAT ile 7A-SMLC 0,020 ÇA-VMAT ile 5A-DMLC 0,070 ÇA-VMAT ile 7A-DMLC 0,040 ÇA-VMAT ile 3B-KRT 0,001 5A-SMLC ile7A-SMLC 0,390 5A-SMLC ile 5A-DMLC 0,800 5A-SMLC ile 7A-DMLC 0,775 5A-SMLC ile 3B-KRT 0,001 7A-SMLC ile 5A-DMLC 0,620 7A-SMLC ile 7A-DMLC 0,650 7A-SMLC ile 3B-KRT 0,001 5A-DMLC ile 7A-DMLC 0,900 5A-DMLC ile 3B-KRT 0,001 7A-DMLC ile 3B-KRT 0,001 Çoklu karşılaştırma tekniklerinden Mann-Whitney U testi kullanılarak ikili karşılaştırma yapıldı. TA-VMAT ile 3B-KRT; ÇA-VMAT ile 7A-SMLC; ÇA- VMAT ile 7A-DMLC; ÇA-VMAT ile 3B-KRT; 5A-SMLC ile 3B-KRT; 7A-SMLC ile 3B-KRT; 5A-DMLC ile 3B-KRT; 7A-DMLC ile 3B-KRT tekniklerinde istatistiksel olarak anlamlı farklılık vardır. TA-VMAT ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer TA-VMAT’ta; ÇA-VMAT ile 7A-SMLC’de en düşük değer 7A- SMLC’de; ÇA-VMAT ile 7A-DMLC’de en düşük değer 7A-DMLC’de; ÇA-VMAT ile 3B-KRT ‘de en düşük değer ÇA-VMAT; 5A-SMLC ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer 5A-SMLC’de; 7A-SMLC ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer 7A- SMLC’de; 5A-DMLC ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer 5A-DMLC’de; 7A- DMLC ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer 7A-DMLC; karşılaştırmalarında görülmüştür. TA-VMAT ile ÇA-VMAT; TA-VMAT ile 5A-SMLC; TA-VMAT ile 7A-SMLC; TA-VMAT ile 5A-DMLC; TA-VMAT ile 7A-DMLC; ÇA-VMAT ile 5A-SMLC; ÇA-VMAT ile 5A-DMLC; 5A-SMLC ile 7A-DMLC; 7A-SMLC ile 5A- DMLC; 7A-SMLC ile 7A-DMLC ve 5A-DMLC ile 7A-DMLC karşılaştırmalarında ise istatistiksel olarak anlamlı farklılık görülmemiştir. Bütün tekniklerin içinde en iyi TA-VMAT tekniğidir. 65 4.1.2.4.Kritik Organ Mesanede Oluşan D%2 (cGy) Verileri ve İstatistiksel Sonuçları Tablo 36: Mesaneye ait D%2 (cGy) verilerinin sonuçları Hasta No TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT 1 5074,2 4996,1 4969,6 4964,4 4984,4 4988,4 5290,0 2 5121,6 5123,6 5097,7 5094,4 5130,6 5127,7 5200,0 3 5056,3 5099,4 5051,6 4995,5 5073,9 5100,6 5440,0 4 5106,8 5118,8 5161,3 5162,5 5174,1 5150,1 5300,0 5 5164,4 5158,3 5175,7 5076,4 5177,5 5221,2 5190,0 6 5161,6 5175,3 5177,1 5117,6 5110,4 5163,6 5340,0 7 5125,6 5124,6 5101,1 5115,1 5045,9 5110,1 5250,0 8 5134,2 5128,7 5193,4 5201,0 5183,0 5113,5 5320,0 9 4959,9 5021,0 4945,6 5030,2 4976,4 5031,8 5330,0 10 5111,2 5140,0 5205,0 5094,0 5183,9 5103,6 5390,0 11 5123,0 5202,7 5154,6 5187,5 5185,3 5154,0 5230,0 12 5100,3 5171,6 5164,4 5126,0 5180,8 5091,1 5320,0 13 5141,4 5178,8 5201,3 5166,8 5187,6 5158,4 5260,0 14 5129,1 5170,6 5091,4 5130,2 5112,3 5143,8 5240,0 15 5197,2 5182,4 5214,8 5220,6 5216,2 5200,9 5370,0 Tablo 37: Mesaneye ait D%2 (cGy) değeri yapılan 7 farklı tedavi planı için istatistiksel analiz sonuçları(p=0,001) TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT Medyan 5123,00 5140,00 5161,30 5117,60 5174,10 5127,70 5300,00 Minimum 4959,90 4996,10 4945,60 4964,40 4976,40 4988,40 5190,00 Maksimum 5197,20 5202,70 5214,80 5220,60 5216,20 5221,20 5440,00 Mesane D%2 (cGy) değerleri, yapılan 7 farklı teknikler arasında istatistiksel olarak anlamlı fark göstermiştir(p≤0,05). Mesane D%2 (cGy) dozunun medyan değerleri bakımından en büyük değer 3B-KRT (5300 cGy), en küçük değer ise 7A-SMLC (5117,60 cGy) olarak bulunmuştur (Tablo 37). 66 Tablo 38:7 farklı teknik için Mesanedeki D%2 (cGy) değerinin ikili karşılaştırma sonuçları Karşılaştırılan Teknikler p değerleri TA-VMAT ile ÇA-VMAT 0,202 TA-VMAT ile 5A-SMLC 0,325 TA-VMAT ile 7A-SMLC 0,967 TA-VMAT ile 5A-DMLC 0,285 TA-VMAT ile 7A-DMLC 0,653 TA-VMAT ile 3B-KRT 0,001 ÇA-VMAT ile 5A-SMLC 0,870 ÇA-VMAT ile 7A-SMLC 0,325 ÇA-VMAT ile 5A-DMLC 0,653 ÇA-VMAT ile 7A-DMLC 0,436 ÇA-VMAT ile 3B-KRT 0,001 5A-SMLC ile7A-SMLC 0,486 5A-SMLC ile 5A-DMLC 0,870 5A-SMLC ile 7A-DMLC 0,512 5A-SMLC ile 3B-KRT 0,001 7A-SMLC ile 5A-DMLC 0,512 7A-SMLC ile 7A-DMLC 0,775 7A-SMLC ile 3B-KRT 0,001 5A-DMLC ile 7A-DMLC 0,512 5A-DMLC ile 3B-KRT 0,001 7A-DMLC ile 3B-KRT 0,001 Çoklu karşılaştırma tekniklerinden Mann-Whitney U testi kullanılarak ikili karşılaştırma yapıldı. 3B-KRT ile karşılaştırılan TA-VMAT, ÇA-VMAT, 5A-SMLC, 7A-SMLC, 5A-DMLC ve 7A-DMLC teknikleri arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık vardır. Birbirleri ile karşılaştırılan diğer planlama teknikleri arasında ise istatistiksel olarak anlamlı farklılık gözlenmemiştir. TA-VMAT ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer TA-VMAT’ta; ÇA-VMAT ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer ÇA-VMAT’ta; 5A-SMLC ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer 5A-SMLC’de; 7A-SMLC ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer7A-SMLC’de; 5A-DMLC ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer 5A-DMLC’de; 7A-DMLC ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer 7A- DMLC tekniğinde görülmüştür. Bütün teknikler birbirleri ile kıyaslandığında en düşük değerin TA-VMAT tekniğinde olduğu görülmüştür. 67 4.1.2.5.Kritik Organ Mesanede Oluşan V40G y (%) Verileri ve İstatistiksel Sonuçları Tablo 39: Mesaneye ait V40G y (%) Verilerinin Sonuçları Hasta No TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT 1 88,46 86,33 86,50 86,43 86,77 87,48 96,61 2 57,08 55,08 58,96 59,90 57,88 59,01 78,55 3 64,23 61,81 62,86 63,47 54,46 59,07 100,0 4 64,94 63,22 64,79 65,60 63,77 59,59 99,66 5 70,24 70,20 72,09 70,63 70,24 68,94 98,23 6 65,77 71,24 63,57 60,14 57,98 67,88 100,0 7 54,83 62,62 64,27 63,68 65,97 63,34 83,88 8 50,21 52,04 60,05 50,95 59,35 51,16 97,76 9 44,55 51,63 49,47 55,08 49,76 54,69 71,59 10 54,40 52,81 62,13 49,88 59,69 53,02 87,36 11 65,03 68,58 67,23 66,23 65,32 64,64 75,51 12 46,96 48,96 58,85 56,28 54,54 54,75 73,37 13 66,10 68,59 69,33 67,14 65,50 65,30 74,37 14 77,71 72,78 78,48 74,84 75,67 77,20 100,0 15 68,54 65,75 70,57 73,25 72,56 77,40 100,0 Tablo 40: Mesaneye ait V40G y (%) değeri yapılan 7 farklı tedavi planı için istatistiksel analiz sonuçları(p=0,001) TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT Medyan 64,94 63,22 64,27 63,68 63,77 63,34 96,61 Minimum 44,55 48,96 49,47 49,88 49,76 51,16 71,59 Maksimum 88,46 86,33 86,50 86,43 86,77 87,48 100,00 Mesane V40Gy (%) değerleri, yapılan 7 farklı teknikler arasında istatistiksel olarak anlamlı fark göstermiştir(p≤0,05). Mesane V40Gy (%) hacminin medyan değerleri bakımından en büyük değer 3B- KRT (%96,61) iken en küçük değer ÇA-VMAT (%63,22) olarak bulunmuştur (Tablo 40). 68 Tablo 41:7 farklı teknik için Mesanenin V40G y (%) değerinin ikili karşılaştırma sonuçları Karşılaştırılan Teknikler p değerleri TA-VMAT ile ÇA-VMAT 0,806 TA-VMAT ile 5A-SMLC 0,512 TA-VMAT ile 7A-SMLC 0,683 TA-VMAT ile 5A-DMLC 0,744 TA-VMAT ile 7A-DMLC 0,870 TA-VMAT ile 3B-KRT 0,001 ÇA-VMAT ile 5A-SMLC 0,567 ÇA-VMAT ile 7A-SMLC 0,806 ÇA-VMAT ile 5A-DMLC 0,902 ÇA-VMAT ile 7A-DMLC 0,935 ÇA-VMAT ile 3B-KRT 0,001 5A-SMLC ile7A-SMLC 0,713 5A-SMLC ile 5A-DMLC 0,539 5A-SMLC ile 7A-DMLC 0,539 5A-SMLC ile 3B-KRT 0,001 7A-SMLC ile 5A-DMLC 0,775 7A-SMLC ile 7A-DMLC 0,838 7A-SMLC ile 3B-KRT 0,001 5A-DMLC ile 7A-DMLC 1,000 5A-DMLC ile 3B-KRT 0,001 7A-DMLC ile 3B-KRT 0,001 Çoklu karşılaştırma tekniklerinden Mann-Whitney U testi kullanılarak ikili karşılaştırma yapıldı. 3B-KRT ile karşılaştırılan TA-VMAT, ÇA-VMAT, 5A-SMLC, 7A-SMLC, 5A-DMLC ve 7A-DMLC teknikleri arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık vardır. Birbirleri ile karşılaştırılan diğer planlama teknikleri arasında ise istatistiksel olarak anlamlı farklılık gözlenmemiştir. TA-VMAT ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer TA-VMAT’ta; ÇA-VMAT ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer ÇA-VMAT’ta; 5A-SMLC ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer 5A-SMLC’de; 7A-SMLC ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer7A-SMLC’de; 5A-DMLC ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer 5A-DMLC’de; 7A-DMLC ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer 7A- DMLC tekniğinde görülmüştür. Bütün teknikler birbirleri ile kıyaslandığında en düşük değerin ÇA-VMAT tekniğinde olduğu görülmüştür. 69 4.1.2.5.Kritik Organ Mesanede Oluşan V50Gy (%) Verileri ve İstatistiksel Sonuçları Tablo 42: Mesaneye ait V50Gy (%) Verilerinin Sonuçları Hasta No TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT 1 11,56 1,83 0,87 0,73 1,28 1,35 79,86 2 19,31 23,24 21,07 15,54 18,66 21,62 24,23 3 4,80 6,38 5,94 1,81 5,57 9,96 95,48 4 14,43 15,15 22,51 26,38 21,82 21,75 94,13 5 32,00 32,46 37,72 13,94 36,35 36,58 88,49 6 35,04 28,54 29,56 32,54 30,47 28,65 100,00 7 12,99 17,56 11,80 14,12 7,29 12,42 67,72 8 14,85 13,99 26,90 20,03 20,57 15,55 87,60 9 0,69 3,25 0,25 3,72 0,93 3,93 41,99 10 9,70 14,51 24,44 9,66 23,05 12,67 63,99 11 17,03 30,74 25,53 31,15 30,03 31,76 49,79 12 12,46 14,58 23,32 13,64 21,16 10,51 54,67 13 25,98 31,93 30,39 21,27 24,62 18,90 44,05 14 26,21 21,40 20,38 14,83 20,00 22,71 99,59 15 30,42 32,50 29,67 30,55 27,74 32,75 96,66 Tablo 43: Mesaneye ait V50Gy (%) değeri yapılan 7 farklı tedavi planı için istatistiksel analiz sonuçları(p=0,001) TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT Medyan 14,85 17,56 23,32 14,83 21,16 18,90 79,86 Minimum 0,69 1,83 0,25 0,73 0,93 1,35 24,23 Maksimum 35,04 32,50 37,72 32,54 36,35 36,58 100,00 Mesane V50Gy (%) değerleri, yapılan 7 farklı teknikler arasında istatistiksel olarak anlamlı fark göstermiştir(p≤0,05). Mesane V50Gy (%) hacminin medyan değerleri bakımından bakımından en büyük değer 3B-KRT (%79,86); en küçük değer 7A-SMLC (%14,83) olarak bulunmuştur (Tablo 43). 70 Tablo 44:7 farklı teknik için Mesanenin V50Gy (%) değerinin ikili karşılaştırma sonuçları Karşılaştırılan Teknikler p değerleri TA-VMAT ile ÇA-VMAT 0,567 TA-VMAT ile 5A-SMLC 0,486 TA-VMAT ile 7A-SMLC 0,935 TA-VMAT ile 5A-DMLC 0,567 TA-VMAT ile 7A-DMLC 0,838 TA-VMAT ile 3B-KRT 0,001 ÇA-VMAT ile 5A-SMLC 0,838 ÇA-VMAT ile 7A-SMLC 0,412 ÇA-VMAT ile 5A-DMLC 1,000 ÇA-VMAT ile 7A-DMLC 0,902 ÇA-VMAT ile 3B-KRT 0,001 5A-SMLC ile7A-SMLC 0,367 5A-SMLC ile 5A-DMLC 0,683 5A-SMLC ile 7A-DMLC 0,567 5A-SMLC ile 3B-KRT 0,001 7A-SMLC ile 5A-DMLC 0,486 7A-SMLC ile 7A-DMLC 0,567 7A-SMLC ile 3B-KRT 0,001 5A-DMLC ile 7A-DMLC 0,902 5A-DMLC ile 3B-KRT 0,001 7A-DMLC ile 3B-KRT 0,001 Çoklu karşılaştırma tekniklerinden Mann-Whitney U testi kullanılarak ikili karşılaştırma yapıldı. 3B-KRT ile karşılaştırılan TA-VMAT, ÇA-VMAT, 5A-SMLC, 7A-SMLC, 5A-DMLC ve 7A-DMLC teknikleri arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık vardır. Birbirleri ile karşılaştırılan diğer planlama teknikleri arasında ise istatistiksel olarak anlamlı farklılık gözlenmemiştir. TA-VMAT ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer TA-VMAT’ta; ÇA-VMAT ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer ÇA-VMAT’ta; 5A-SMLC ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer 5A-SMLC’de; 7A-SMLC ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer7A-SMLC’de; 5A-DMLC ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer 5A-DMLC’de; 7A-DMLC ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer 7A- DMLC tekniğinde görülmüştür. Bütün teknikler birbirleri ile kıyaslandığında en düşük değerin 7A-SMLC tekniğinde olduğu görülmüştür. 71 4.1.3.Kritik Organ Rektumda Oluşan Dozların Bulguları 4.1.3.1.Kritik Organ Rektumda Oluşan Dmak(cGy) Verileri ve İstatistiksel Analiz Sonuçları Tablo 45: Rektuma ait Dmak (cGy) verilerinin sonuçları Hasta No TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT 1 5225,6 5395,9 5356,3 5345,1 5341,7 5256,8 5459,0 2 5251,9 5271,4 5316,4 5273,6 5324,4 5319,5 5258,0 3 5270,2 5394,2 5281,5 5259,2 5295,1 5265,7 5445,0 4 5308,1 5308,4 5275,8 5276,3 5266,3 5321,6 5425,0 5 5340,3 5280,8 5313,7 5160,4 5244,8 5357,0 5106,0 6 5332,8 5216,5 5307,9 5141,9 5212,8 5266,6 5267,0 7 5086,6 5136,7 5051,1 5115,2 5049,0 5090,4 5316,0 8 5168,1 5249,5 5135,1 5298,0 5135,4 5280,1 5246,0 9 5223,7 5178,8 5058,0 5146,4 5102,6 5159,7 5392,0 10 5102,7 5149,7 5181,4 5107,6 5207,8 5127,3 5293,0 11 5220,2 5259,1 5264,5 5314,2 5268,4 5312,9 5226,0 12 5191,5 5281,7 5209,6 5231,0 5229,9 5199,9 5274,0 13 5294,3 5345,4 5353,4 5316,9 5169,9 5234,8 5210,0 14 5302,5 5305,7 5237,3 5267,4 5266,5 5302,4 5403,0 15 5334,0 5293,1 5365,7 5283,7 5364,1 5252,8 5024,0 Tablo 46: Rektuma ait Dmak (cGy) değeri yapılan 7 farklı tedavi planı için istatistiksel analiz sonuçları(p=0,599) TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT Medyan 5251,90 5280,80 5275,80 5267,40 5244,80 5265,70 5274,00 Minimum 5086,50 5136,70 5051,10 5107,60 5049,00 5090,40 5024,00 Maksimum 5340,30 5395,90 5365,70 5345,10 5364,10 5357,00 5459,00 Rektum Dmak değerleri, yapılan 7 farklı teknikler arasında istatistiksel olarak anlamlı fark bulunmamaktadır(p≥0,05). Rektum Dmak dozunun medyan değerleri bakımından en büyük değer ÇA-VMAT (5280,80 cGy), en küçük değer ise 5A-DMLC (5244,80 cGy) olarak bulunmuştur (Tablo 46). Teknikler arasında anlamlı fark bulunmamasına rağmen en düşük Dmak değeri 5A-DMLC tekniğinde görülmüştür. 72 4.1.3.2.Kritik Organ Rektumda Oluşan Dort(cGy) Verileri ve İstatistiksel Sonuçları Tablo 47: Rektuma ait Dort(cGy) verilerinin sonuçları Hasta No TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT 1 4273,0 4214,5 4102,1 4174,3 4155,6 4156,7 5299,0 2 4354,0 4524,7 4352,5 4165,4 4255,6 4164,9 5146,0 3 4207,6 4222,2 4233,7 4221,3 4260,5 4233,9 5341,0 4 4175,4 4221,7 4282,8 4247,6 4283,1 4266,3 4992,0 5 4257,8 4327,5 4452,6 4265,8 4125,6 4198,7 5010,0 6 4128,6 4265,7 4276,5 4128,9 4163,5 4256,5 5167,0 7 3947,4 3957,5 3902,5 3959,2 4056,3 3959,4 5077,0 8 3805,9 3895,3 3957,0 3806,3 3962,4 3812,8 5096,0 9 4008,0 4002,9 3980,6 4075,1 3970,1 4084,0 4430,0 10 3991,8 3934,2 4057,1 3985,5 4030,3 4005,8 4724,0 11 4209,9 4263,5 4214,8 4194,3 4243,0 4209,8 4882,0 12 4107,4 4073,9 4241,6 4126,3 4262,2 4043,5 4558,0 13 4192,6 4204,9 4209,4 4190,0 4212,5 4153,2 4477,0 14 4265,4 4128,5 4325,7 4267,6 4156,8 4026,7 4598,3 15 4196,5 4152,2 4147,5 4226,1 4224,3 4171,7 4908,0 Tablo 48: Rektuma ait Dort(cGy) değeri yapılan 7 farklı tedavi planı için istatistiksel analiz sonuçları(p=0,001) TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT Medyan 4192,60 4204,90 4214,80 4174,30 4163,50 4156,70 4992,00 Minimum 3805,90 3895,30 3902,50 3806,30 3962,40 3812,80 4430,00 Maksimum 4354,00 4524,70 4452,60 4267,60 4283,10 4266,30 5341,00 Rektum Dort değerleri, yapılan 7 farklı teknikler arasında istatistiksel olarak anlamlı fark göstermiştir(p≤0,05). Rektum Dort dozunun medyan değerleri bakımından en büyük değer 3B-KRT (4992,00 cGy), en küçük değer 7A-DMLC (4156,70 cGy) olarak bulunmuştur (Tablo 48). 73 Tablo 49:7 farklı teknik için Rektuma ait Dort(cGy) değerinin ikili karşılaştırma sonuçları Karşılaştırılan Teknikler p değerleri TA-VMAT ile ÇA-VMAT 0,838 TA-VMAT ile 5A-SMLC 0,412 TA-VMAT ile 7A-SMLC 0,806 TA-VMAT ile 5A-DMLC 0,870 TA-VMAT ile 7A-DMLC 0,512 TA-VMAT ile 3B-KRT 0,001 ÇA-VMAT ile 5A-SMLC 0,567 ÇA-VMAT ile 7A-SMLC 0,838 ÇA-VMAT ile 5A-DMLC 0,902 ÇA-VMAT ile 7A-DMLC 0,567 ÇA-VMAT ile 3B-KRT 0,001 5A-SMLC ile7A-SMLC 0,345 5A-SMLC ile 5A-DMLC 0,624 5A-SMLC ile 7A-DMLC 0,202 5A-SMLC ile 3B-KRT 0,001 7A-SMLC ile 5A-DMLC 0,806 7A-SMLC ile 7A-DMLC 0,624 7A-SMLC ile 3B-KRT 0,001 5A-DMLC ile 7A-DMLC 0,367 5A-DMLC ile 3B-KRT 0,001 7A-DMLC ile 3B-KRT 0,001 Çoklu karşılaştırma tekniklerinden Mann-Whitney U testi kullanılarak ikili karşılaştırma yapıldı. 3B-KRT ile karşılaştırılan TA-VMAT, ÇA-VMAT, 5A-SMLC, 7A-SMLC, 5A-DMLC ve 7A-DMLC teknikleri arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık vardır. Birbirleri ile karşılaştırılan diğer planlama teknikleri arasında ise istatistiksel olarak anlamlı farklılık gözlenmemiştir. TA-VMAT ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer TA-VMAT’ta; ÇA-VMAT ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer ÇA-VMAT’ta; 5A-SMLC ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer 5A-SMLC’de; 7A-SMLC ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer7A-SMLC’de; 5A-DMLC ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer 5A-DMLC’de; 7A-DMLC ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer 7A- DMLC tekniğinde görülmüştür. Bütün teknikler birbirleri ile kıyaslandığında en düşük değerin 7A-DMLC tekniğinde olduğu görülmüştür. 74 4.1.3.3.Kritik Organ Rektumda Oluşan Dmin(cGy) Verileri ve İstatistiksel Sonuçları Tablo 50: Rektuma ait Dmin(cGy) verilerinin sonuçları Hasta No TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT 1 2548,7 2647,8 2453,3 2941,5 2865,4 2945,7 4504,7 2 2151,3 2767,4 2446,4 2567,5 2347,4 2387,0 4707,0 3 2479,0 2369,2 2470,5 2626,8 2547,9 2509,0 4654,0 4 1880,1 1907,5 1584,8 1545,0 1553,7 1746,6 3195,0 5 2575,0 2764,8 2945,8 3065,2 2854,7 2694,8 4795,0 6 2674,8 2964,8 2857,9 2764,2 2845,6 2543,2 4917,0 7 2199,9 2542,5 1848,3 2458,7 1984,2 2561,1 2085,0 8 1597,7 2428,2 1460,1 1775,7 1607,3 1933,2 4083,0 9 2518,5 2708,6 1822,8 2795,8 1778,5 2701,0 3018,0 10 2388,7 2097,9 2588,8 2700,5 2441,4 2778,3 3093,0 11 1771,7 2392,0 1428,6 1894,3 1680,6 1844,7 3071,0 12 1762,2 1912,7 2054,9 2182,5 1942,6 1869,8 3233,0 13 2454,2 2667,8 2463,9 2695,3 2611,8 2776,0 3117,0 14 2859,8 3062,9 2930,6 3274,7 2859,5 3059,7 3345,6 15 2480,7 2274,0 2490,2 2470,1 2330,9 2316,0 3554,6 Tablo 51: Rektuma ait Dmin(cGy) değeri yapılan 7 farklı tedavi planı için istatistiksel analiz sonuçları(p=0,001) TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT Medyan 2454,20 2542,50 2453,30 2626,80 2347,40 2543,20 3345,60 Minimum 1597,70 1907,50 1428,60 1545,00 1553,70 1746,60 2085,00 Maksimum 2859,80 3062,90 2945,80 3274,70 2865,40 3059,70 4917,00 Rektum Dmin değerleri, yapılan 7 farklı teknikler arasında istatistiksel olarak anlamlı fark göstermiştir(p≤0,05). Rektum Dmin dozunun medyan değerleri bakımından en büyük değer 3B-KRT (3345,60 cGy), en küçük değer 5A-DMLC (2347,20 cGy) olarak bulunmuştur (Tablo 51). 75 Tablo 52:7 farklı teknik için Rektum Dmin(cGy) değerinin ikili karşılaştırma sonuçları Karşılaştırılan Teknikler p değerleri TA-VMAT ile ÇA-VMAT 0,161 TA-VMAT ile 5A-SMLC 0,838 TA-VMAT ile 7A-SMLC 0,089 TA-VMAT ile 5A-DMLC 1,000 TA-VMAT ile 7A-DMLC 0,233 TA-VMAT ile 3B-KRT 0,001 ÇA-VMAT ile 5A-SMLC 0,250 ÇA-VMAT ile 7A-SMLC 0,775 ÇA-VMAT ile 5A-DMLC 0,305 ÇA-VMAT ile 7A-DMLC 0,838 ÇA-VMAT ile 3B-KRT 0,001 5A-SMLC ile7A-SMLC 0,148 5A-SMLC ile 5A-DMLC 1,000 5A-SMLC ile 7A-DMLC 0,285 5A-SMLC ile 3B-KRT 0,001 7A-SMLC ile 5A-DMLC 0,250 7A-SMLC ile 7A-DMLC 0,624 7A-SMLC ile 3B-KRT 0,001 5A-DMLC ile 7A-DMLC 0,461 5A-DMLC ile 3B-KRT 0,001 7A-DMLC ile 3B-KRT 0,001 Çoklu karşılaştırma tekniklerinden Mann-Whitney U testi kullanılarak ikili karşılaştırma yapıldı. 3B-KRT ile karşılaştırılan TA-VMAT, ÇA-VMAT, 5A-SMLC, 7A-SMLC, 5A-DMLC ve 7A-DMLC teknikleri arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık vardır. Birbirleri ile karşılaştırılan diğer planlama teknikleri arasında ise istatistiksel olarak anlamlı farklılık gözlenmemiştir. TA-VMAT ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer TA-VMAT’ta; ÇA-VMAT ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer ÇA-VMAT’ta; 5A-SMLC ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer 5A-SMLC’de; 7A-SMLC ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer7A-SMLC’de; 5A-DMLC ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer 5A-DMLC’de; 7A-DMLC ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer 7A- DMLC tekniğinde görülmüştür. Bütün teknikler birbirleri ile kıyaslandığında en düşük değerin 5A-DMLC tekniğinde olduğu görülmüştür. 76 4.1.3.4.Kritik Organ Rektumda Oluşan D%2 (cGy) Verileri ve İstatistiksel Sonuçları Tablo 53: Rektuma ait D%2 (cGy) verilerinin sonuçları Hasta No TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT 1 5243,7 5205,8 5206,2 5216,6 5170,4 5141,1 5440,0 2 5157,5 5174,6 5148,0 5140,1 5181,6 5175,9 5240,0 3 5150,8 5181,2 5132,0 5107,2 5167,1 5157,9 5420,0 4 5118,8 5122,5 5134,1 5174,1 5152,0 5146,8 5370,0 5 5209,8 5175,9 5209,3 5080,4 5156,7 5225,4 5190,0 6 5162,4 5146,7 5226,8 5060,3 5135,9 5152,7 5240,0 7 4883,5 4961,9 4817,7 4916,5 4921,3 4892,8 5290,0 8 5029,8 5059,2 4935,5 5092,1 4928,4 5069,9 5220,0 9 5039,0 5008,6 4865,9 5007,4 4920,8 5012,2 5350,0 10 4943,9 5031,3 5002,0 4950,3 5025,1 4940,3 5280,0 11 5036,9 5143,1 5115,4 5150,6 5122,5 5164,9 5200,0 12 5056,8 5114,0 5114,3 5056,2 5132,0 5039,4 5240,0 13 5196,0 5173,2 5078,6 5185,4 5045,8 5136,0 5180,0 14 5185,6 5203,5 5157,6 5174,8 5164,7 5198,8 5390,0 15 5185,8 5186,1 5154,0 5188,4 5179,8 5158,8 5000,0 Tablo 54: Rektuma ait D%2 (cGy) değeri yapılan 7 farklı tedavi planı için istatistiksel analiz sonuçları(p=0,001) TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT Medyan 5150,80 5146,70 5132,00 5107,20 5134,90 5146,80 5240,00 Minimum 4883,50 4961,90 4817,70 4916,50 4920,80 4892,80 5000,00 Maksimum 5243,70 5205,80 5226,80 5216,60 5181,60 5225,40 5440,00 Rektum D%2 (cGy) değerleri, yapılan 7 farklı teknikler arasında istatistiksel olarak anlamlı fark göstermiştir(p≤0,05). Rektum D%2 (cGy) dozunun medyan değerleri bakımından en büyük değer 3B- KRT (5240,00 cGy), en küçük değer 7A-SMLC (5107,20 cGy) olarak bulunmuştur (Tablo 54). 77 Tablo 55:7 farklı teknik için Rektumun D%2 (cGy) değerinin ikili karşılaştırma sonuçları Karşılaştırılan Teknikler p değerleri TA-VMAT ile ÇA-VMAT 0,838 TA-VMAT ile 5A-SMLC 0,595 TA-VMAT ile 7A-SMLC 0,744 TA-VMAT ile 5A-DMLC 0,539 TA-VMAT ile 7A-DMLC 0,902 TA-VMAT ile 3B-KRT 0,001 ÇA-VMAT ile 5A-SMLC 0,512 ÇA-VMAT ile 7A-SMLC 0,436 ÇA-VMAT ile 5A-DMLC 0,267 ÇA-VMAT ile 7A-DMLC 0,595 ÇA-VMAT ile 3B-KRT 0,001 5A-SMLC ile7A-SMLC 1,000 5A-SMLC ile 5A-DMLC 0,806 5A-SMLC ile 7A-DMLC 0,539 5A-SMLC ile 3B-KRT 0,001 7A-SMLC ile 5A-DMLC 0,838 7A-SMLC ile 7A-DMLC 0,806 7A-SMLC ile 3B-KRT 0,001 5A-DMLC ile 7A-DMLC 0,713 5A-DMLC ile 3B-KRT 0,001 7A-DMLC ile 3B-KRT 0,001 Çoklu karşılaştırma tekniklerinden Mann-Whitney U testi kullanılarak ikili karşılaştırma yapıldı. 3B-KRT ile karşılaştırılan TA-VMAT, ÇA-VMAT, 5A-SMLC, 7A-SMLC, 5A-DMLC ve 7A-DMLC teknikleri arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık vardır. Birbirleri ile karşılaştırılan diğer planlama teknikleri arasında ise istatistiksel olarak anlamlı farklılık gözlenmemiştir. TA-VMAT ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer TA-VMAT’ta; ÇA-VMAT ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer ÇA-VMAT’ta; 5A-SMLC ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer 5A-SMLC’de; 7A-SMLC ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer7A-SMLC’de; 5A-DMLC ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer 5A-DMLC’de; 7A-DMLC ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer 7A- DMLC tekniğinde görülmüştür. Bütün teknikler birbirleri ile kıyaslandığında en düşük değerin 7A-SMLC tekniğinde olduğu görülmüştür. 78 4.1.3.6.Kritik Organ Rektumda Oluşan V%40Gy (%) Verileri ve İstatistiksel Sonuçları Tablo 56: Rektuma ait V%40Gy (%) verilerinin sonuçları Hasta No TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT 1 81,38 76,62 73,20 74,52 76,87 74,73 100,0 2 75,56 68,42 73,24 76,85 78,54 74,56 100,0 3 63,56 63,80 64,83 62,61 65,84 63,50 100,0 4 63,99 65,83 67,49 66,12 67,56 66,56 95,59 5 65,54 67,45 63,25 62,57 66,42 68,56 100,0 6 65,45 68,48 64,57 63,58 62,59 61,25 100,0 7 49,99 45,98 50,87 46,48 60,76 46,85 96,74 8 47,42 45,85 51,15 45,10 51,86 44,25 100,0 9 50,74 48,87 55,03 51,57 54,24 51,22 69,08 10 50,63 49,90 53,37 50,54 52,74 50,06 80,18 11 66,96 66,80 68,09 62,89 68,64 64,41 92,67 12 58,49 55,62 69,04 58,35 69,45 54,00 81,74 13 58,79 58,07 61,49 58,19 61,26 55,49 71,69 14 62,54 60,45 63,48 61,58 65,56 60,52 100,0 15 59,13 57,67 58,72 59,92 62,06 58,72 100,0 Tablo 57: Rektuma V%40Gy (%) ait değeri yapılan 7 farklı tedavi planı için istatistiksel analiz sonuçları(p=0,001) TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT Medyan 62,54 60,45 63,48 61,58 65,56 60,52 100,00 Minimum 47,72 45,85 50,87 45,10 51,86 44,25 69,08 Maksimum 81,38 76,62 73,24 76,85 78,54 74,73 100,00 Rektum V40Gy (%) değerleri, yapılan 7 farklı teknikler arasında istatistiksel olarak anlamlı fark göstermiştir(p≤0,05). Rektum V40Gy (%) değerleri medyan değerleri bakımından incelendiğinde en büyük medyan değer 3B-KRT (%100,00) iken; en küçük medyan değeri ise ÇA-VMAT (%60,52) olarak bulunmuştur (Tablo 57). 79 Tablo58:7 farklı teknik için Rektumun V%40Gy (%) değerinin ikili karşılaştırma sonuçları Karşılaştırılan Teknikler p değerleri TA-VMAT ile ÇA-VMAT 0,838 TA-VMAT ile 5A-SMLC 0,512 TA-VMAT ile 7A-SMLC 0,624 TA-VMAT ile 5A-DMLC 0,202 TA-VMAT ile 7A-DMLC 0,683 TA-VMAT ile 3B-KRT 0,001 ÇA-VMAT ile 5A-SMLC 0,461 ÇA-VMAT ile 7A-SMLC 0,935 ÇA-VMAT ile 5A-DMLC 0,217 ÇA-VMAT ile 7A-DMLC 0,935 ÇA-VMAT ile 3B-KRT 0,001 5A-SMLC ile7A-SMLC 0,305 5A-SMLC ile 5A-DMLC 0,624 5A-SMLC ile 7A-DMLC 0,389 5A-SMLC ile 3B-KRT 0,001 7A-SMLC ile 5A-DMLC 0,137 7A-SMLC ile 7A-DMLC 1,000 7A-SMLC ile 3B-KRT 0,001 5A-DMLC ile 7A-DMLC 0,137 5A-DMLC ile 3B-KRT 0,001 7A-DMLC ile 3B-KRT 0,001 Çoklu karşılaştırma tekniklerinden Mann-Whitney U testi kullanılarak ikili karşılaştırma yapıldı. 3B-KRT ile karşılaştırılan TA-VMAT, ÇA-VMAT, 5A-SMLC, 7A-SMLC, 5A-DMLC ve 7A-DMLC teknikleri arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık vardır. Birbirleri ile karşılaştırılan diğer planlama teknikleri arasında ise istatistiksel olarak anlamlı farklılık gözlenmemiştir. TA-VMAT ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer TA-VMAT’ta; ÇA-VMAT ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer ÇA-VMAT’ta; 5A-SMLC ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer 5A-SMLC’de; 7A-SMLC ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer7A-SMLC’de; 5A-DMLC ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer 5A-DMLC’de; 7A-DMLC ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer 7A- DMLC tekniğinde görülmüştür. Bütün teknikler birbirleri ile kıyaslandığında en düşük değerin 7A-DMLC tekniğinde olduğu görülmüştür. 80 4.1.3.7.Kritik Organ Rektumda Oluşan V%50Gy (%) Verileri ve İstatistiksel Sonuçları Tablo59: Rektuma ait V%50Gy (%) verilerinin sonuçları Hasta No TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT 1 15,72 11,47 7,68 10,98 11,27 13,25 97,74 2 23,42 18,54 21,42 26,87 28,45 23,46 93,78 3 13,22 13,79 8,87 9,53 12,09 16,89 100,00 4 9,82 15,97 20,87 25,51 22,08 23,73 70,81 5 30,00 29,56 28,57 23,54 27,65 30,68 60,90 6 33,57 27,56 32,48 29,65 32,45 35,54 97,51 7 0,18 17,56 0,01 0,31 0,16 0,18 83,55 8 3,37 4,99 0,61 6,50 0,50 5,05 89,29 9 3,30 2,38 0,11 2,36 0,26 2,58 30,74 10 0,37 3,74 2,08 0,63 2,86 0,29 55,09 11 3,83 13,10 10,37 18,51 10,53 21,32 61,56 12 5,41 8,65 11,02 5,12 14,33 3,98 25,22 13 21,90 23,10 7,99 20,67 5,88 20,78 36,98 14 28,40 30,50 27,64 32,54 25,54 32,42 100,00 15 23,68 28,11 14,16 24,87 17,59 24,83 3,04 Tablo 60: Rektuma ait V%50Gy (%) değeri yapılan 7 farklı tedavi planı için istatistiksel analiz sonuçları(p=0,001) TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT Medyan 13,22 15,97 10,37 18,51 12,09 20,78 79,81 Minimum 0,18 2,38 0,01 0,31 0,16 0,18 3,04 Maksimum 33,57 30,50 32,48 32,54 33,45 35,54 100,00 Rektum V50Gy (%) değerleri, yapılan 7 farklı teknikler arasında istatistiksel olarak anlamlı fark göstermiştir(p≤0,05). Rektum V50Gy (%) değerleri medyan değerleri bakımından en büyük değer 3B- KRT (%79,81), en küçük değer 5A-SMLC (%10,37) olarak bulunmuştur (Tablo 60). 81 Tablo 62:7 farklı teknik için Rektumun V%50Gy (%) değerinin ikili karşılaştırma sonuçları Karşılaştırılan Teknikler p değerleri TA-VMAT ile ÇA-VMAT 0,567 TA-VMAT ile 5A-SMLC 0,653 TA-VMAT ile 7A-SMLC 0,744 TA-VMAT ile 5A-DMLC 0,935 TA-VMAT ile 7A-DMLC 0,567 TA-VMAT ile 3B-KRT 0,001 ÇA-VMAT ile 5A-SMLC 0,267 ÇA-VMAT ile 7A-SMLC 0,806 ÇA-VMAT ile 5A-DMLC 0,461 ÇA-VMAT ile 7A-DMLC 0,838 ÇA-VMAT ile 3B-KRT 0,001 5A-SMLC ile7A-SMLC 0,512 5A-SMLC ile 5A-DMLC 0,653 5A-SMLC ile 7A-DMLC 0,367 5A-SMLC ile 3B-KRT 0,001 7A-SMLC ile 5A-DMLC 0,713 7A-SMLC ile 7A-DMLC 1,000 7A-SMLC ile 3B-KRT 0,001 5A-DMLC ile 7A-DMLC 0,567 5A-DMLC ile 3B-KRT 0,001 7A-DMLC ile 3B-KRT 0,001 Çoklu karşılaştırma tekniklerinden Mann-Whitney U testi kullanılarak ikili karşılaştırma yapıldı. 3B-KRT ile karşılaştırılan TA-VMAT, ÇA-VMAT, 5A-SMLC, 7A-SMLC, 5A-DMLC ve 7A-DMLC teknikleri arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık vardır. Birbirleri ile karşılaştırılan diğer planlama teknikleri arasında ise istatistiksel olarak anlamlı farklılık gözlenmemiştir. TA-VMAT ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer TA-VMAT’ta; ÇA-VMAT ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer ÇA-VMAT’ta; 5A-SMLC ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer 5A-SMLC’de; 7A-SMLC ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer7A-SMLC’de; 5A-DMLC ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer 5A-DMLC’de; 7A-DMLC ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer 7A- DMLC tekniğinde görülmüştür. Bütün teknikler birbirleri ile kıyaslandığında en düşük değerin 5A-SMLC tekniğinde olduğu görülmüştür. 82 4.1.4.Kritik Organ İnce Bağırsakda Oluşan Dozların Bulguları 4.1.4.1.Kritik Organ İnce Bağırsakda Oluşan Dmak(cGy) Verileri ve İstatistiksel Sonuçları Tablo 63: İnce Bağırsağa ait Dmak(cGy) verilerinin sonuçları Hasta No TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT 1 5229,7 5256,0 5199,2 5403,9 5133,0 5183,8 5403,0 2 5094,0 4607,4 5156,5 5140,8 5212,5 4328,2 5386,0 3 5055,2 5087,9 5027,3 4997,8 5028,0 5063,8 5537,0 4 5061,7 5042,3 5142,2 5071,6 5097,2 5073,0 5495,0 5 4969,3 4973,3 5053,8 4883,0 4998,8 5084,0 5284,0 6 5140,8 5146,3 5177,1 5068,4 5090,2 5219,3 5505,0 7 5072,9 4990,4 5047,9 5100,3 5075,0 5031,5 5505,0 8 5309,4 5256,9 5309,3 5360,8 5241,2 5277,9 5439,0 9 5135,8 5192,2 5105,6 5128,7 5083,0 5140,8 5483,0 10 5179,5 5166,7 5232,6 5178,0 5269,5 5219,4 5558,0 11 5022,8 5096,0 5031,9 5022,8 5096,6 5017,2 5380,0 12 4877,5 4848,5 5034,1 4979,8 5045,3 5009,0 5454,0 13 5048,8 5021,7 5035,3 5039,9 4652,4 4996,1 5429,0 14 5020,8 4909,8 5003,8 5043,1 4990,9 4980,4 5399,0 15 5218,6 5199,3 5108,3 5205,3 5191,9 5211,4 5261,0 Tablo 64: İnce Bağırsağa ait Dmak(cGy) değeri yapılan 7 farklı tedavi planı için istatistiksel analiz sonuçları(p=0,001) TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT Medyan 5072,90 5087,90 5105,93 5071,60 5090,20 5073,00 5439,00 Minimum 4877,50 4607,40 5003,80 4883,00 4652,40 4328,20 5261,00 Maksimum 5309,40 5256,90 5039,30 5403,90 5269,50 5277,90 5558,00 İnce Bağırsak Dmak değerleri, yapılan 7 farklı teknikler arasında istatistiksel olarak anlamlı fark göstermiştir(p≤0,05). İnce Bağırsak Dmak dozunun medyan değerleri bakımından en büyük değer 3B- KRT (5439 cGy), en küçük değer 7A-SMLC (5071,60 cGy) olarak bulunmuştur (Tablo 64). 83 Tablo 65:7 farklı teknik için İnce Bağırsağın Dmak(cGy) değerinin ikili karşılaştırma sonuçları Karşılaştırılan Teknikler p değerleri TA-VMAT ile ÇA-VMAT 0,713 TA-VMAT ile 5A-SMLC 0,838 TA-VMAT ile 7A-SMLC 1,000 TA-VMAT ile 5A-DMLC 0,935 TA-VMAT ile 7A-DMLC 0,902 TA-VMAT ile 3B-KRT 0,001 ÇA-VMAT ile 5A-SMLC 0,461 ÇA-VMAT ile 7A-SMLC 0,624 ÇA-VMAT ile 5A-DMLC 0,624 ÇA-VMAT ile 7A-DMLC 0,775 ÇA-VMAT ile 3B-KRT 0,001 5A-SMLC ile7A-SMLC 0,775 5A-SMLC ile 5A-DMLC 0,744 5A-SMLC ile 7A-DMLC 0,595 5A-SMLC ile 3B-KRT 0,001 7A-SMLC ile 5A-DMLC 0,902 7A-SMLC ile 7A-DMLC 0,935 7A-SMLC ile 3B-KRT 0,001 5A-DMLC ile 7A-DMLC 0,775 5A-DMLC ile 3B-KRT 0,001 7A-DMLC ile 3B-KRT 0,001 Çoklu karşılaştırma tekniklerinden Mann-Whitney U testi kullanılarak ikili karşılaştırma yapıldı. 3B-KRT ile karşılaştırılan TA-VMAT, ÇA-VMAT, 5A-SMLC, 7A-SMLC, 5A-DMLC ve 7A-DMLC teknikleri arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık vardır. Birbirleri ile karşılaştırılan diğer planlama teknikleri arasında ise istatistiksel olarak anlamlı farklılık gözlenmemiştir. TA-VMAT ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer TA-VMAT’ta; ÇA-VMAT ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer ÇA-VMAT’ta; 5A-SMLC ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer 5A-SMLC’de; 7A-SMLC ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer7A-SMLC’de; 5A-DMLC ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer 5A-DMLC’de; 7A-DMLC ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer 7A- DMLC tekniğinde görülmüştür. Bütün teknikler birbirleri ile kıyaslandığında en düşük değerin 7A-DMLC tekniğinde olduğu görülmüştür. 84 4.1.4.2.Kritik Organ İnce Bağırsakda Oluşan Dort(cGy) Verileri ve İstatistiksel Sonuçları Tablo 66: İnce Bağırsağa ait Dort(cGy) verilerinin sonuçları Hasta No TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT 1 2463,9 2527,9 2380,9 2582,6 2253,2 2446,4 2777,0 2 2204,3 2185,5 2198,0 2325,8 2132,2 2373,1 3260,0 3 2137,7 2240,1 2153,3 2185,2 2096,2 2145,6 1632,0 4 2458,7 2468,3 2431,7 2462,7 2409,9 2433,4 3088,0 5 1449,4 1457,9 1431,6 1496,7 1394,5 1515,0 2041,0 6 1957,5 1991,1 2165,3 1959,6 2161,2 1972,8 2753,0 7 2080,9 2217,4 2179,4 2273,1 2248,6 2274,9 3622,0 8 1763,7 1886,2 1789,9 1907,9 1795,2 1869,3 2033,0 9 2218,9 2212,7 2207,0 2229,2 2173,4 2220,9 3444,0 10 1540,3 1555,8 1810,8 1527,4 1732,5 1595,7 2640,0 11 2062,5 2126,3 2063,7 2049,4 2081,9 2065,7 2803,0 12 1363,4 1353,1 1776,8 1356,1 1724,9 1304,5 2595,0 13 1162,3 1188,9 1158,9 1243,8 1091,5 1175,6 1913,0 14 2980,9 3004,0 3047,0 3004,6 3059,1 3088,5 2631,0 15 802,0 795,1 803,3 853,1 768,5 803,7 1281,0 Tablo 67: İnce Bağırsağa ait Dort(cGy) değeri yapılan 7 farklı tedavi planı için istatistiksel analiz sonuçları(p=0,051) TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT Ortalama 1909,76 1947,35 1973,17 1963,81 1941,52 1952,34 2567,53 Std.Sapma ±566,88 ±579,24 ±546,31 ±573,32 ±557,52 ±587,85 ±670,61 İnce Bağırsak Dort değerleri, yapılan 7 farklı teknikler arasında istatistiksel olarak anlamlı fark göstermemiştir(p≥0,05). En düşük değer TA-VMAT tekniğinde görülmüştür. Bütün teknikler arasında da en iyisi TA-VMAT’tır İnce Bağırsak Dort dozunun medyan değerleri bakımından en büyük değer 3B- KRT (2567,53±670,61 cGy), en küçük medyan değeri bakımından ise TA-VMAT (1909,76±566,88 cGy) olarak bulunmuştur (Tablo 67). 85 4.1.4.3. Kritik Organ İnce Bağırsakda Oluşan Dmin(cGy) Verileri ve İstatistiksel Sonuçları Tablo 68: İnce bağırsağa ait Dmin(cGy) verilerinin sonuçları Hasta No TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT 1 148,6 162,2 161,7 174,9 132,3 150,6 80,0 2 145,5 158,2 152,3 152,1 132,2 137,0 124,0 3 39,6 38,6 39,8 41,9 35,1 35,0 14,0 4 179,5 169,1 166,1 182,8 149,8 156,4 79,0 5 56,6 52,3 60,8 54,3 50,2 56,1 27,0 6 69,6 70,1 91,6 77,5 84,4 73,1 48,0 7 118,9 118,6 140,7 148,3 127,2 125,8 75,0 8 47,9 49,9 54,3 64,8 48,9 51,3 22,0 9 87,6 89,2 111,6 113,2 91,7 87,1 56,0 10 62,2 64,1 74,4 66,7 64,9 60,2 41,0 11 52,8 53,9 59,8 59,3 53,2 46,2 32,0 12 48,7 46,0 66,4 56,3 63,3 43,6 42,0 13 34,5 37,4 41,3 41,6 32,9 31,5 24,0 14 732,8 742,6 440,3 777,4 464,8 707,5 23,0 15 24,2 28,2 31,0 34,7 28,3 28,4 17,0 Tablo 69: İnce bağırsağa ait Dmin(cGy) değeri için yapılan 7 farklı tedavi planı için istatistiksel analiz sonuçları(p=0,058) TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT Medyan 62,20 64,10 74,40 66,70 64,90 60,20 41,00 Minimum 24,20 28,20 31,00 34,70 28,30 28,40 14,00 Maksimum 732,80 742,60 440,30 777,40 464,80 707,50 124,00 İnce bağırsak Dmin değerleri, yapılan 7 farklı teknikler arasında istatistiksel olarak anlamlı fark bulunmamıştır(p≥0,05). Anlamlı fark olmamasına rağmen en düşük değer 3B-KRT tekniğinde gözlenmiştir. İnce bağırsak Dmin değerlerinin medyan değerleri bakımından en büyük değer 5A- SMLC (74,40 cGy) iken; en küçük değer ise 3B-KRT (41,00 cGy) olarak bulunmuştur (Tablo 69). 86 4.1.4.4.Kritik Organ İnce Bağırsakda oluşan D%2 (cGy) Verileri ve İstatistiksel Sonuçları Tablo 70: İnce bağırsağa ait D%2 (cGy) verilerinin sonuçları Hasta No TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT 1 4944,1 4935,0 4722,7 5040,3 4740,8 4754,7 5260,0 2 4575,0 4631,2 4705,9 4730,8 4731,5 4780,1 5310,0 3 4729,2 4765,0 4771,9 4708,5 4786,9 4757,5 5400,0 4 4546,0 4494,5 4665,9 4690,1 4676,5 4624,6 5400,0 5 4542,6 4614,2 4739,1 4607,6 4711,7 4750,5 5200,0 6 4313,6 4312,7 4629,0 4334,9 4619,8 4411,3 5320,0 7 4465,4 4381,8 4594,2 4452,3 4638,3 4407,3 5440,0 8 4710,7 4780,0 4863,7 4888,5 4847,2 4822,1 5350,0 9 4685,0 4711,6 4748,2 4625,9 4684,9 4610,1 5450,0 10 4518,7 4571,1 4811,4 4548,0 4762,9 4629,9 5480,0 11 4682,0 4727,1 4675,7 4672,8 4718,6 4724,4 5300,0 12 3987,1 3971,1 4778,4 4160,7 4794,4 4133,8 5360,0 13 4672,5 4697,5 4624,9 4698,5 4498,0 4668,5 5360,0 14 4387,9 4351,3 4537,6 4523,9 4525,9 4508,6 5340,0 15 4663,3 4607,3 4658,7 4762,3 4716,5 4709,3 5170,0 Tablo 71: İnce bağırsağa ait D%2 (cGy) değeri yapılan 7 farklı tedavi planı için istatistiksel analiz sonuçları(p=0,001) TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT Medyan 4575,00 4614,20 4705,90 4672,80 4716,50 4668,50 5350,00 Minimum 3987,10 3971,10 4537,60 4160,70 4498,00 4133,80 5170,00 Maksimum 4944,10 4935,00 4863,70 5040,30 4847,00 4822,10 5480,00 İnce bağırsak D%2 (cGy) değerleri, yapılan 7 farklı teknikler arasında istatistiksel olarak anlamlı fark göstermiştir(p≤0,05). İnce bağırsak D%2 (cGy) dozunun medyan değerleri bakımından en büyük değer 3B- KRT (5350,00 cGy), en küçük değer TA-VMAT (4575,00 cGy) olarak bulunmuştur (Tablo 71). En düşük değer ise TA-VMAT tekniğinde görülmüştür. 87 Tablo 72:7 farklı teknik için İnce bağırsağın D%2 (cGy) değerinin ikili karşılaştırma sonuçları Karşılaştırılan Teknikler p değerleri TA-VMAT ile ÇA-VMAT 0,775 TA-VMAT ile 5A-SMLC 0,029 TA-VMAT ile 7A-SMLC 0,325 TA-VMAT ile 5A-DMLC 0,019 TA-VMAT ile 7A-DMLC 0,285 TA-VMAT ile 3B-KRT 0,001 ÇA-VMAT ile 5A-SMLC 0,098 ÇA-VMAT ile 7A-SMLC 0,683 ÇA-VMAT ile 5A-DMLC 0,074 ÇA-VMAT ile 7A-DMLC 0,461 ÇA-VMAT ile 3B-KRT 0,001 5A-SMLC ile7A-SMLC 0,250 5A-SMLC ile 5A-DMLC 0,967 5A-SMLC ile 7A-DMLC 0,389 5A-SMLC ile 3B-KRT 0,001 7A-SMLC ile 5A-DMLC 0,187 7A-SMLC ile 7A-DMLC 0,870 7A-SMLC ile 3B-KRT 0,001 5A-DMLC ile 7A-DMLC 0,305 5A-DMLC ile 3B-KRT 0,001 7A-DMLC ile 3B-KRT 0,001 Çoklu karşılaştırma tekniklerinden Mann-Whitney U testi kullanılarak ikili karşılaştırma yapıldı. TA-VMAT ile 5A-SMLC; TA-VMAT ile 5A-DMLC; TA- VMAT ile 3B-KRT; ÇA-VMAT ile 3B-KRT; 5A-SMLC ile 3B-KRT; 7A-SMLC ile 3B-KRT; 5A-DMLC ile 3B-KRT; 7A-DMLC ile 3B-KRT; karşılaştırmaları arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık vardır. TA-VMAT ile 5A-SMLC de en düşük değer TA-VMAT’ta; TA-VMAT ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer TA- VMAT’ta; ÇA-VMAT ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer ÇA-VMAT’ ta; 5A-SMLC ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer 5A-SMLC’de; 7A-SMLC ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer 7A-SMLC’de; 5A-DMLC ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer 5A-DMLC’de; 7A-DMLC ile 3B-KRT’ de en düşük değer 3B-KRT’de görülmüştür. TA-VMAT ile ÇA-VMAT; TA-VMAT ile 7A- SMLC; TA-VMAT ile 7A-DMLC; ÇA-VMAT ile 7A-SMLC; ÇA-VMAT ile 5A- DMLC; 5A-SMLC ile 7A-SMLC; 5A-SMLC ile 7A-SMLC; 5A-SMLC ile 5A- DMLC; 5A-SMLC ile 7A-DMLC; 7A-SMLC ile 7A-DMLC; 5A-DMLC ile 7A- DMLC karşılaştırmaları arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık yoktur. 88 4.1.4.5.Kritik Organ İnce Bağırsakda Oluşan V%40Gy (%) Verileri ve İstatistiksel Sonuçları Tablo 73: İnce bağırsağa ait V%40Gy (%) verilerinin sonuçları Hasta No TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT 1 18,40 21,35 17,03 21,67 15,31 17,24 23,40 2 8,06 7,78 13,70 12,79 13,37 14,88 30,01 3 20,48 24,42 26,69 24,55 24,85 22,36 13,18 4 12,03 10,66 17,13 14,92 16,79 12,90 29,01 5 10,97 13,31 14,60 12,99 14,20 15,21 22,97 6 4,51 5,15 12,03 4,98 12,52 6,11 26,53 7 6,31 6,54 12,52 8,10 13,67 7,59 55,44 8 9,90 13,45 13,75 14,11 14,19 13,36 27,54 9 18,17 17,98 17,13 17,28 15,39 16,96 55,99 10 7,18 8,03 20,34 8,04 18,37 9,48 28,81 11 14,99 16,62 17,91 15,07 17,51 16,39 33,83 12 1,92 1,80 21,75 3,42 20,26 3,15 31,82 13 12,25 13,58 12,66 16,52 10,37 14,93 30,74 14 7,75 8,70 12,64 10,43 12,39 10,98 38,86 15 7,59 6,72 7,81 9,11 8,01 8,08 18,24 Tablo 74: İnce bağırsağa ait V%40Gy (%) değeri yapılan 7 farklı tedavi planı için istatistiksel analiz sonuçları(p=0,001) TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT Medyan 9,90 10,66 14,60 12,99 14,20 13,36 29,01 Minimum 1,92 1,80 7,81 3,42 8,01 3,15 13,18 Maksimum 20,48 24,42 26,69 24,55 24,85 22,36 55,99 İnce bağırsak V%40Gy (%) değerleri, yapılan 7 farklı teknikler arasında istatistiksel olarak anlamlı fark göstermiştir(p≤0,05). İnce bağırsak V%40Gy (%) hacminin medyan değerleri bakımından en büyük değer 3B-KRT (%29,01), en küçük değer TA-VMAT (%9,90) olarak bulunmuştur (Tablo 74). 89 Tablo 75:7 farklı teknik için İnce bağırsağın V%40Gy (%) değerinin ikili karşılaştırma sonuçları Karşılaştırılan Teknikler p değerleri TA-VMAT ile ÇA-VMAT 0,713 TA-VMAT ile 5A-SMLC 0,010 TA-VMAT ile 7A-SMLC 0,250 TA-VMAT ile 5A-DMLC 0,016 TA-VMAT ile 7A-DMLC 0,305 TA-VMAT ile 3B-KRT 0,001 ÇA-VMAT ile 5A-SMLC 0,050 ÇA-VMAT ile 7A-SMLC 0,512 ÇA-VMAT ile 5A-DMLC 0,067 ÇA-VMAT ile 7A-DMLC 0,567 ÇA-VMAT ile 3B-KRT 0,001 5A-SMLC ile7A-SMLC 0,233 5A-SMLC ile 5A-DMLC 0,713 5A-SMLC ile 7A-DMLC 0,161 5A-SMLC ile 3B-KRT 0,001 7A-SMLC ile 5A-DMLC 0,250 7A-SMLC ile 7A-DMLC 1,000 7A-SMLC ile 3B-KRT 0,001 5A-DMLC ile 7A-DMLC 0,217 5A-DMLC ile 3B-KRT 0,001 7A-DMLC ile 3B-KRT 0,001 Çoklu karşılaştırma tekniklerinden Mann-Whitney U testi kullanılarak ikili karşılaştırma yapıldı. TA-VMAT ile 5A-SMLC; TA-VMAT ile 5A-DMLC ve 3B- KRT tekniği ile karşılaştırılan bütün teknikler arasında istatitistiksel olarak anlamlı farklılık bulunmaktadır.TA-VMAT ile 5A-SMLC karşılaştırmasında en küçük değer TA-VMAT’TA; TA-VMAT İLE 5A-DMLC karşılaştırmasında en küçük değer TA- VMAT’TA; 3B-KRT İLE karşılaştırılan diğer tekniklerde ise sırasıyla en düşük değerler TA-VMAT, ÇA-VMAT, 5A-SMLC, 7A-SMLC, 5A-DMLC, 7A-DMLC tekniklerinde görülmüştür. Bütün teknikler içinde en düşük ise TA-VMAT’tır. 90 4.1.5.Kritik Organ Sağ Femur Başında Oluşan Dozların Bulguları 4.1.5.1.Kritik Organ Sağ Femur Başı Dmak(cGy) Verileri ve İstatistiksel Sonuçları Tablo 76: Sağ femur başına ait Dmak(cGy) verilerinin sonuçları Hasta No TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT 1 4591,6 4613,9 4560,0 4478,8 4616,7 4465,5 5259,0 2 4292,5 4192,0 4007,4 4128,7 3988,4 4240,1 5211,0 3 4604,7 4698,2 4679,3 4870,7 4346,0 4878,4 5237,0 4 4374,1 4421,2 4578,4 4626,0 4659,6 4626,8 5131,0 5 4650,0 4735,9 4803,9 4722,9 4812,6 4881,5 5106,0 6 4489,3 4634,1 4400,3 4399,4 4433,4 4513,7 5122,0 7 3768,4 3773,4 3676,4 3894,4 3670,3 3781,6 3091,0 8 4799,5 4792,6 4983,6 4893,4 4936,7 4778,9 5223,0 9 3509,5 3561,2 3440,9 3728,9 3542,0 3646,6 4053,0 10 4789,1 4692,6 4766,1 4648,7 4857,6 4739,4 5256,0 11 4600,5 4547,8 4647,2 4806,2 4858,9 4786,9 4971,0 12 4222,1 4147,3 4791,3 4515,9 4882,3 4386,9 4779,0 13 3687,1 3709,5 3956,3 3836,2 3823,3 3846,8 4818,0 14 4476,7 4335,0 4424,3 4413,8 4525,2 4436,2 5125,0 15 4717,4 4667,2 4677,7 4626,4 4644,4 4687,5 5101,0 Tablo 77: Sağ femur başına ait Dmak(cGy) değeri için istatistiksel analiz sonuçları(p=0,002) TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT Medyan 4489,30 4547,80 4578,40 4515,90 4616,70 4513,70 5122,00 Minimum 3509,50 3561,20 3440,90 3728,90 3542,00 3646,60 3091,00 Maksimum 4799,50 4792,60 4983,60 4893,40 4936,70 4881,50 5259,00 Sağ femur başı için Dmak değerleri, yapılan 7 farklı teknikler arasında istatistiksel olarak anlamlı fark göstermiştir(p≤0,05). Sağ femur başı için Dmak değerlerinin, medyan değerleri bakımından en büyük değer 3B-KRT (5122,00 cGy), en küçük değer TA-VMAT (4489,30 cGy) olarak bulunmuştur (Tablo 77). 91 Tablo78 :7 farklı teknik için Sağ femur başının Dmak(cGy) değerinin ikili karşılaştırma sonuçları Karşılaştırılan Teknikler p değerleri TA-VMAT ile ÇA-VMAT 0,902 TA-VMAT ile 5A-SMLC 0,567 TA-VMAT ile 7A-SMLC 0,512 TA-VMAT ile 5A-DMLC 0,345 TA-VMAT ile 7A-DMLC 0,512 TA-VMAT ile 3B-KRT 0,001 ÇA-VMAT ile 5A-SMLC 0,595 ÇA-VMAT ile 7A-SMLC 0,683 ÇA-VMAT ile 5A-DMLC 0,461 ÇA-VMAT ile 7A-DMLC 0,461 ÇA-VMAT ile 3B-KRT 0,001 5A-SMLC ile7A-SMLC 0,902 5A-SMLC ile 5A-DMLC 0,838 5A-SMLC ile 7A-DMLC 1,000 5A-SMLC ile 3B-KRT 0,001 7A-SMLC ile 5A-DMLC 0,806 7A-SMLC ile 7A-DMLC 0,935 7A-SMLC ile 3B-KRT 0,001 5A-DMLC ile 7A-DMLC 0,838 5A-DMLC ile 3B-KRT 0,001 7A-DMLC ile 3B-KRT 0,001 Çoklu karşılaştırma tekniklerinden Mann-Whitney U testi kullanılarak ikili karşılaştırma yapıldı. 3B-KRT ile karşılaştırılan TA-VMAT, ÇA-VMAT, 5A-SMLC, 7A-SMLC, 5A-DMLC ve 7A-DMLC teknikleri arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık vardır. Birbirleri ile karşılaştırılan diğer planlama teknikleri arasında ise istatistiksel olarak anlamlı farklılık gözlenmemiştir. TA-VMAT ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer TA-VMAT’ta; ÇA-VMAT ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer ÇA-VMAT’ta; 5A-SMLC ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer 5A-SMLC’de; 7A-SMLC ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer7A-SMLC’de; 5A-DMLC ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer 5A-DMLC’de; 7A-DMLC ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer 7A- DMLC tekniğinde görülmüştür. Bütün teknikler birbirleri ile kıyaslandığında en düşük değerin TA-VMAT tekniğinde olduğu görülmüştür. 92 4.1.5.2.Kritik Organ Sağ femur başı Dort(cGy) Verileri ve İstatistiksel Sonuçları Tablo79: Sağ femur başına ait Dort(cGy) verilerinin sonuçları Hasta No TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT 1 2182,7 1902,4 2003,4 2002,8 2103,9 1980,5 3655,0 2 1640,2 1805,9 1699,5 1800,3 2056,9 1773,7 2739,0 3 1418,2 1501,0 1465,5 1360,2 1419,6 1344,1 2499,0 4 1354,3 1454,8 1492,2 1323,4 1495,8 1395,8 2947,0 5 1867,5 1883,3 2137,8 1818,7 2116,0 1774,4 2658,0 6 1860,0 1727,3 2012,8 1642,1 1863,7 1699,1 3082,0 7 1573,4 1532,1 1876,2 1693,5 1977,9 1581,3 2473,0 8 1361,0 1226,4 1308,1 1244,5 1336,2 1239,8 3755,0 9 1137,5 1246,0 1298,5 1521,6 1268,4 1394,9 2207,0 10 1338,0 1175,6 985,6 1297,6 1006,8 1280,8 1971,0 11 1239,2 1268,9 1339,7 1139,0 1325,2 1086,2 1942,0 12 1345,1 1377,5 1474,4 1620,6 1506,6 1587,9 2261,0 13 1133,3 1062,8 1078,5 1165,8 1039,7 1118,1 2087,0 14 1689,2 1675,9 2207,6 1695,3 2198,2 1762,8 3156,0 15 1782,0 1574,5 1382,9 1761,5 1366,7 1771,1 2752,0 Tablo 80: Sağ femur başı Dort(cGy) için yapılan 7 farklı tedavi planı için istatistiksel analiz sonuçları(p=0,001) TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT Medyan 1418,20 1501,00 1474,40 1620,60 1495,80 1581,30 2658,00 Minimum 1133,30 1062,80 985,60 1139,00 1006,80 1086,20 1942,00 Maksimum 2182,70 1902,43 2207,60 2002,80 2198,20 1980,50 3755,00 Sağ femur başı Dort değerleri, yapılan 7 farklı teknikler arasında istatistiksel olarak anlamlı fark göstermiştir(p≤0,05). Sağ femur başı Dort değerlerinin medyan değerleri bakımından en büyük değer 3B-KRT (2658,00 cGy), en küçük değer TA-VMAT (1418,20 cGy) olarak bulunmuştur (Tablo 80). En düşük değer 5A-SMLC tekniğinde görülmüştür. 93 Tablo 81:7 farklı teknik için Sağ femur başı Dort(cGy) değerinin ikili karşılaştırma sonuçları Karşılaştırılan Teknikler p değerleri TA-VMAT ile ÇA-VMAT 0,967 TA-VMAT ile 5A-SMLC 0,683 TA-VMAT ile 7A-SMLC 0,870 TA-VMAT ile 5A-DMLC 0,653 TA-VMAT ile 7A-DMLC 0,967 TA-VMAT ile 3B-KRT 0,001 ÇA-VMAT ile 5A-SMLC 0,567 ÇA-VMAT ile 7A-SMLC 0,713 ÇA-VMAT ile 5A-DMLC 0,539 ÇA-VMAT ile 7A-DMLC 0,744 ÇA-VMAT ile 3B-KRT 0,001 5A-SMLC ile7A-SMLC 0,713 5A-SMLC ile 5A-DMLC 0,935 5A-SMLC ile 7A-DMLC 0,713 5A-SMLC ile 3B-KRT 0,001 7A-SMLC ile 5A-DMLC 0,624 7A-SMLC ile 7A-DMLC 0,902 7A-SMLC ile 3B-KRT 0,001 5A-DMLC ile 7A-DMLC 0,624 5A-DMLC ile 3B-KRT 0,001 7A-DMLC ile 3B-KRT 0,001 Çoklu karşılaştırma tekniklerinden Mann-Whitney U testi kullanılarak ikili karşılaştırma yapıldı. 3B-KRT ile karşılaştırılan TA-VMAT, ÇA-VMAT, 5A-SMLC, 7A-SMLC, 5A-DMLC ve 7A-DMLC teknikleri arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık vardır. Birbirleri ile karşılaştırılan diğer planlama teknikleri arasında ise istatistiksel olarak anlamlı farklılık gözlenmemiştir. TA-VMAT ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer TA-VMAT’ta; ÇA-VMAT ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer ÇA-VMAT’ta; 5A-SMLC ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer 5A-SMLC’de; 7A-SMLC ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer7A-SMLC’de; 5A-DMLC ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer 5A-DMLC’de; 7A-DMLC ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer 7A- DMLC tekniğinde görülmüştür. 94 4.1.5.3.Kritik Organ Sağ femur başı Dmin(cGy) Verileri ve İstatistiksel Sonuçları Tablo82: Sağ femur başına ait Dmin(cGy) verilerinin sonuçları Hasta No TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT 1 187,9 186,9 131,5 180,8 104,1 163,7 2575,0 2 351,4 313,4 210,6 352,6 199,7 325,2 911,0 3 73,7 79,4 84,0 81,0 73,1 75,1 117,0 4 236,5 279,2 186,9 261,0 191,5 244,3 2508,0 5 190,4 166,2 174,9 196,8 149,5 161,2 528,0 6 129,8 130,5 157,4 141,0 142,8 136,5 2563,0 7 260,0 288,0 214,3 330,8 219,9 343,1 1448,0 8 78,5 67,2 70,7 76,5 72,3 73,7 2286,0 9 75,4 73,5 80,3 83,2 72,1 68,3 205,0 10 91,7 99,5 85,3 112,7 78,5 98,9 402,0 11 53,8 50,4 65,8 63,3 55,3 58,3 43,0 12 93,2 94,6 118,2 104,2 112,4 98,7 245,0 13 96,2 87,2 88,3 94,1 80,0 88,0 74,0 14 424,9 267,3 184,1 398,8 179,6 359,4 2704,0 15 287,6 233,5 187,8 200,3 176,2 182,7 603,0 Tablo83: Sağ femur başı Dmin(cGy) değeri istatistiksel analiz sonuçları(p=0,009) TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT Medyan 129,80 130,50 131,50 141,00 112,40 136,50 603,00 Minimum 53,80 50,40 65,80 63,30 55,30 58,30 43,00 Maksimum 424,90 313,40 214,30 398,80 219,90 359,40 2704,00 Sağ femur başına ait Dmin değerleri, yapılan 7 farklı teknikler arasında istatistiksel olarak anlamlı fark göstermiştir(p≤0,05). Sağ femur başına ait Dmin değerleri medyan bakımından en büyük değer 3B- KRT (603,00 cGy), en küçük değer 5A-DMLC (112,40 cGy) olarak bulunmuştur (Tablo 82). 95 Tablo84:7 farklı teknik için Sağ femur başına ait Dmin(cGy) değerinin ikili karşılaştırma sonuçları Karşılaştırılan Teknikler p değerleri TA-VMAT ile ÇA-VMAT 0,838 TA-VMAT ile 5A-SMLC 0,436 TA-VMAT ile 7A-SMLC 0,744 TA-VMAT ile 5A-DMLC 0,305 TA-VMAT ile 7A-DMLC 0,806 TA-VMAT ile 3B-KRT 0,005 ÇA-VMAT ile 5A-SMLC 0,624 ÇA-VMAT ile 7A-SMLC 0,653 ÇA-VMAT ile 5A-DMLC 0,412 ÇA-VMAT ile 7A-DMLC 0,935 ÇA-VMAT ile 3B-KRT 0,004 5A-SMLC ile7A-SMLC 0,486 5A-SMLC ile 5A-DMLC 0,595 5A-SMLC ile 7A-DMLC 0,838 5A-SMLC ile 3B-KRT 0,002 7A-SMLC ile 5A-DMLC 0,187 7A-SMLC ile 7A-DMLC 0,595 7A-SMLC ile 3B-KRT 0,004 5A-DMLC ile 7A-DMLC 0,539 5A-DMLC ile 3B-KRT 0,001 7A-DMLC ile 3B-KRT 0,003 Çoklu karşılaştırma tekniklerinden Mann-Whitney U testi kullanılarak ikili karşılaştırma yapıldı. 3B-KRT ile karşılaştırılan TA-VMAT, ÇA-VMAT, 5A-SMLC, 7A-SMLC, 5A-DMLC ve 7A-DMLC teknikleri arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık vardır. Birbirleri ile karşılaştırılan diğer planlama teknikleri arasında ise istatistiksel olarak anlamlı farklılık gözlenmemiştir. TA-VMAT ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer TA-VMAT’ta; ÇA-VMAT ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer ÇA-VMAT’ta; 5A-SMLC ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer 5A-SMLC’de; 7A-SMLC ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer 7A-SMLC’de; 5A-DMLC ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer 5A-DMLC’de; 7A-DMLC ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer 7A- DMLC tekniğinde görülmüştür. En düşük değer ise 5A-DMLC tekniğinde gözlenmiştir. 96 4.1.5.4.Kritik Organ Sağ femur başı D%2 (cGy) Verileri ve İstatistiksel Sonuçları Tablo85: Sağ femur başına ait D%2 (cGy) verilerinin sonuçları Hasta No TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT 1 3926,7 3911,9 3851,4 3831,1 3989,8 3792,3 5190,0 2 3408,3 3701,5 3409,4 3503,9 3300,6 3497,1 4970,0 3 3717,1 3721,8 3453,6 3716,1 3137,5 3481,6 4410,0 4 3843,1 3735,3 3626,8 3707,9 3566,2 3656,4 4820,0 5 3869,9 3801,4 3795,0 3650,5 3785,3 3738,7 4590,0 6 3584,2 3716,6 3807,4 3680,8 3802,4 3718,1 4950,0 7 3026,7 3139,2 3242,3 3370,8 3256,7 3223,5 2660,0 8 3876,5 3870,8 3762,6 3870,3 3758,5 3857,5 5170,0 9 2896,5 3012,7 3178,2 3333,9 3207,9 3249,8 3040,0 10 3467,4 3468,3 3419,1 3441,8 3349,7 3380,3 4400,0 11 3796,2 3815,7 3728,5 3765,5 3642,4 3622,1 3850,0 12 3478,7 3454,9 3656,5 3678,3 3636,2 3617,7 3500,0 13 2808,0 2829,9 3240,1 2942,5 3237,7 2858,6 3780,0 14 3597,4 3542,8 3638,2 3526,1 3720,0 3644,1 4730,0 15 3615,1 3597,1 3557,7 3686,0 3611,4 3627,7 5000,0 Tablo86: Sağ femur başına ait D%2 (cGy) verilerinin yapılan 7 farklı tedavi planı için istatistiksel analiz sonuçları(p=0,019) TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT Medyan 3597,40 3701,50 3626,80 3678,30 3611,40 3622,10 4590,00 Minimum 2808,00 2829,90 3178,20 2942,50 3137,50 2858,60 2660,00 Maksimum 3926,70 3911,90 3851,40 3870,30 3989,80 3857,50 5190,00 Sağ femur başına ait D%2 (cGy) değerleri, yapılan 7 farklı teknikler arasında istatistiksel olarak anlamlı fark göstermiştir(p≤0,05). Sağ femur başına ait D%2 (cGy) değerleri medyan değerleri bakımından en büyük değer 3B-KRT (4590,00 cGy), en küçük değer TA-VMAT (3597,40 cGy), olarak bulunmuştur (Tablo 86). 97 Tablo87:7 farklı teknik için Sağ femur başına ait D%2 (cGy) ikili karşılaştırma sonuçları Karşılaştırılan Teknikler p değerleri TA-VMAT ile ÇA-VMAT 0,935 TA-VMAT ile 5A-SMLC 0,838 TA-VMAT ile 7A-SMLC 1,000 TA-VMAT ile 5A-DMLC 0,806 TA-VMAT ile 7A-DMLC 0,902 TA-VMAT ile 3B-KRT 0,004 ÇA-VMAT ile 5A-SMLC 0,683 ÇA-VMAT ile 7A-SMLC 0,653 ÇA-VMAT ile 5A-DMLC 0,683 ÇA-VMAT ile 7A-DMLC 0,595 ÇA-VMAT ile 3B-KRT 0,004 5A-SMLC ile7A-SMLC 0,683 5A-SMLC ile 5A-DMLC 0,713 5A-SMLC ile 7A-DMLC 0,838 5A-SMLC ile 3B-KRT 0,003 7A-SMLC ile 5A-DMLC 0,512 7A-SMLC ile 7A-DMLC 0,486 7A-SMLC ile 3B-KRT 0,003 5A-DMLC ile 7A-DMLC 0,935 5A-DMLC ile 3B-KRT 0,003 7A-DMLC ile 3B-KRT 0,002 Çoklu karşılaştırma tekniklerinden Mann-Whitney U testi kullanılarak ikili karşılaştırma yapıldı. 3B-KRT ile karşılaştırılan TA-VMAT, ÇA-VMAT, 5A-SMLC, 7A-SMLC, 5A-DMLC ve 7A-DMLC teknikleri arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık vardır. Birbirleri ile karşılaştırılan diğer planlama teknikleri arasında ise istatistiksel olarak anlamlı farklılık gözlenmemiştir. TA-VMAT ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer TA-VMAT’ta; ÇA-VMAT ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer ÇA-VMAT’ta; 5A-SMLC ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer 5A-SMLC’de; 7A-SMLC ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer7A-SMLC’de; 5A-DMLC ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer 5A-DMLC’de; 7A-DMLC ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer 7A- DMLC tekniğinde görülmüştür. Bütün teknikler birbiri ile kıyaslandığında en düşük değer TA-VMAT’ta olduğu görülmüştür. 98 4.1.5.5.Kritik Organ Sağ Femur Başı için V40Gy (%) Verileri ve İstatistiksel Sonuçları Tablo 88: Sağ femur başına ait V40Gy (%) Verilerinin Sonuçları Hasta No TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT 1 1,56 1,43 1,11 0,88 1,82 0,70 36,62 2 0,12 0,09 0,00 0,03 0,00 0,09 9,42 3 0,83 0,82 0,61 0,90 0,13 0,54 3,41 4 1,17 0,70 1,06 1,09 0,99 0,90 10,13 5 1,44 1,08 1,11 0,80 1,10 1,08 5,15 6 0,34 0,68 0,66 0,57 0,84 0,68 13,53 7 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 8 1,48 1,46 1,19 1,46 1,24 1,35 40,54 9 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 10 0,51 0,38 0,84 0,55 0,82 0,60 3,29 11 1,18 1,10 1,07 1,10 0,94 0,85 1,58 12 0,09 0,06 0,93 0,47 0,86 0,27 0,72 13 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 1,32 14 0,58 0,36 0,39 0,23 0,58 0,29 10,74 15 0,88 0,85 0,74 0,94 0,76 0,88 17,32 Tablo 89: Sağ femur başına ait V40Gy (%) değeri yapılan 7 farklı tedavi planı için istatistiksel analiz sonuçları(p=0,005) TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT Medyan 0,58 0,68 0,74 0,57 0,82 0,60 5,15 Minimum 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 Maksimum 1,56 1,46 1,19 1,46 1,82 1,35 40,54 Sağ femur başına ait V40Gy (%) değerleri, yapılan 7 farklı teknikler arasında istatistiksel olarak anlamlı fark göstermiştir(p≤0,05). Sağ femur başına ait V40Gy (%) medyan değerleri bakımından en büyük değer 3B- KRT (%5,15), en küçük değer 7A-SMLC (%0,57) olarak bulunmuştur (Tablo 89). 99 Tablo90:7 farklı teknik için Sağ femur başının V40Gy (%) değerinin ikili karşılaştırma sonuçları Karşılaştırılan Teknikler p değerleri TA-VMAT ile ÇA-VMAT 0,653 TA-VMAT ile 5A-SMLC 0,838 TA-VMAT ile 7A-SMLC 0,713 TA-VMAT ile 5A-DMLC 0,902 TA-VMAT ile 7A-DMLC 0,595 TA-VMAT ile 3B-KRT 0,001 ÇA-VMAT ile 5A-SMLC 0,838 ÇA-VMAT ile 7A-SMLC 0,935 ÇA-VMAT ile 5A-DMLC 0,775 ÇA-VMAT ile 7A-DMLC 0,806 ÇA-VMAT ile 3B-KRT 0,001 5A-SMLC ile7A-SMLC 0,744 5A-SMLC ile 5A-DMLC 1,000 5A-SMLC ile 7A-DMLC 0,512 5A-SMLC ile 3B-KRT 0,001 7A-SMLC ile 5A-DMLC 0,806 7A-SMLC ile 7A-DMLC 0,713 7A-SMLC ile 3B-KRT 0,001 5A-DMLC ile 7A-DMLC 0,567 5A-DMLC ile 3B-KRT 0,001 7A-DMLC ile 3B-KRT 0,001 Çoklu karşılaştırma tekniklerinden Mann-Whitney U testi kullanılarak ikili karşılaştırma yapıldı. 3B-KRT ile karşılaştırılan TA-VMAT, ÇA-VMAT, 5A-SMLC, 7A-SMLC, 5A-DMLC ve 7A-DMLC teknikleri arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık vardır. Birbirleri ile karşılaştırılan diğer planlama teknikleri arasında ise istatistiksel olarak anlamlı farklılık gözlenmemiştir. TA-VMAT ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer TA-VMAT’ta; ÇA-VMAT ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer ÇA-VMAT’ta; 5A-SMLC ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer 5A-SMLC’de; 7A-SMLC ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer7A-SMLC’de; 5A-DMLC ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer 5A-DMLC’de; 7A-DMLC ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer 7A- DMLC tekniğinde görülmüştür. Bütün teknikler birbiri ile kıyaslandığında en düşük değer 7A-SMLC’de olduğu görülmüştür. 100 4.1.6.Kritik Organ Sol Femur Başında Oluşan Dozların Bulguları 4.1.6.1.Kritik Organ Sol Femur Başı için Dmak(cGy) Verileri ve İstatistiksel Sonuçları Tablo91: Sol Femur Başına ait Dmak(cGy) verilerinin sonuçları Hasta No TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT 1 4562,8 4531,2 4488,2 4390,7 4514,8 4288,9 5311,0 2 3510,8 3537,5 3653,9 3634,6 3557,4 3721,2 4888,0 3 4669,9 4702,1 4766,3 4753,2 4608,3 4823,3 5449,0 4 4385,8 4384,5 4503,9 4584,6 4509,2 4619,4 5111,0 5 4618,5 4711,2 4740,0 4643,3 4880,9 4847,0 5008,0 6 4358,6 4494,9 4434,7 4190,8 4498,5 4270,7 4783,0 7 4124,4 4040,3 4299,1 4227,1 4379,5 4128,5 4420,0 8 4779,1 4705,5 4706,1 4799,0 4612,5 4740,2 5221,0 9 3697,5 3971,2 3483,3 3966,2 3421,1 3992,0 3685,0 10 4239,6 4151,3 4600,4 4205,6 4726,2 4267,7 5282,0 11 4609,0 4905,2 4907,8 5000,8 4858,9 4982,7 5240,0 12 4103,2 4098,8 4782,1 4196,9 4962,8 4177,6 5121,0 13 3824,7 3539,5 3898,6 3841,7 3830,3 3805,6 4727,0 14 4331,3 4481,0 4334,5 4685,2 4395,3 4599,1 3531,0 15 4631,2 4653,0 4620,8 4747,5 4714,0 4726,6 5065,0 Tablo92: Sol femur başına ait Dmak(cGy) değeri yapılan 7 farklı tedavi planı için istatistiksel analiz sonuçları(p=0,009) TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT Medyan 4358,60 4481,00 4503,90 4390,70 4514,80 4288,90 5065,00 Minimum 3510,80 3537,50 3483,30 3634,60 3421,10 3721,20 3531,00 Maksimum 4779,10 4905,20 4907,80 5000,80 4962,80 4982,70 5449,00 Sol femur başı Dmak değerleri, yapılan 7 farklı teknikler arasında istatistiksel olarak anlamlı fark göstermiştir(p≤0,05). Sol femur başı Dmak değerlerinin medyan değerleri bakımından en büyük değer 3B-KRT (5065,00 cGy), en küçük değer 7A-DMLC (4288,90 cGy) olarak bulunmuştur (Tablo 92). 101 Tablo93:7 farklı teknik için Sol femur başı Dmak(cGy) değerinin ikili karşılaştırma sonuçları Karşılaştırılan Teknikler p değerleri TA-VMAT ile ÇA-VMAT 0,744 TA-VMAT ile 5A-SMLC 0,305 TA-VMAT ile 7A-SMLC 0,461 TA-VMAT ile 5A-DMLC 0,233 TA-VMAT ile 7A-DMLC 0,486 TA-VMAT ile 3B-KRT 0,001 ÇA-VMAT ile 5A-SMLC 0,486 ÇA-VMAT ile 7A-SMLC 0,624 ÇA-VMAT ile 5A-DMLC 0,367 ÇA-VMAT ile 7A-DMLC 0,567 ÇA-VMAT ile 3B-KRT 0,002 5A-SMLC ile7A-SMLC 0,744 5A-SMLC ile 5A-DMLC 0,806 5A-SMLC ile 7A-DMLC 0,775 5A-SMLC ile 3B-KRT 0,003 7A-SMLC ile 5A-DMLC 0,713 7A-SMLC ile 7A-DMLC 0,967 7A-SMLC ile 3B-KRT 0,003 5A-DMLC ile 7A-DMLC 0,713 5A-DMLC ile 3B-KRT 0,004 7A-DMLC ile 3B-KRT 0,004 Çoklu karşılaştırma tekniklerinden Mann-Whitney U testi kullanılarak ikili karşılaştırma yapıldı. 3B-KRT ile karşılaştırılan TA-VMAT, ÇA-VMAT, 5A-SMLC, 7A-SMLC, 5A-DMLC ve 7A-DMLC teknikleri arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık vardır. Birbirleri ile karşılaştırılan diğer planlama teknikleri arasında ise istatistiksel olarak anlamlı farklılık gözlenmemiştir. TA-VMAT ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer TA-VMAT’ta; ÇA-VMAT ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer ÇA-VMAT’ta; 5A-SMLC ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer 5A-SMLC’de; 7A-SMLC ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer 7A-SMLC’de; 5A-DMLC ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer 5A-DMLC’de; 7A-DMLC ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer 7A- DMLC tekniğinde görülmüştür. En iyi tekniğin TA-VMAT olduğu görülmüştür. 102 4.1.6.2.Kritik Organ Sol femur başı Dort(cGy) Verileri ve İstatistiksel Sonuçları Tablo94: Sol femur başına ait Dort(cGy) verilerinin sonuçları Hasta No TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT 1 2122,5 1772,7 2057,4 2008,8 2041,4 1963,1 3767,0 2 1386,5 1291,4 1699,5 1379,4 1666,7 1355,7 2743,0 3 1472,6 1444,1 1379,7 1482,9 1400,9 1491,5 2820,0 4 1687,3 1541,9 1641,3 1190,7 1697,6 1290,7 2868,0 5 2123,3 1808,8 2167,8 1828,8 2162,1 1796,5 2628,0 6 1815,0 1815,4 2171,3 1747,5 2036,5 1719,2 2781,0 7 1648,7 1229,1 1811,2 1534,0 1812,1 1453,9 2599,0 8 1530,9 1164,4 1307,5 1180,1 1306,9 1150,1 3793,0 9 1465,3 1376,5 1287,1 1436,5 1284,1 1366,4 2259,0 10 1211,6 1182,9 965,9 1316,7 1014,2 1288,7 2331,0 11 1189,8 1153,2 1242,6 1176,9 1254,4 1138,8 2185,0 12 1449,4 1455,2 1403,6 1626,8 1475,6 1622,7 2097,0 13 1033,7 830,3 974,6 852,8 957,8 824,2 1779,0 14 1998,7 1862,6 2198,5 1669,9 2342,8 1765,6 2841,0 15 1505,8 1516,2 1434,3 1775,4 1406,3 1782,0 2654,0 Tablo 95: Sol femur başı Dort(cGy) için yapılan 7 farklı tedavi planı için istatistiksel analiz sonuçları(p=0,001) TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT Ortalama 1576,07 1429,65 1582,82 1480,48 1590,63 1467,27 2676,33 Std.Sapma ±328,37 ±298,53 ±421,47 ±306,85 ±419,53 ±309,19 ±549,08 Sol femur başı Dort değerleri, yapılan 7 farklı teknikler arasında istatistiksel olarak anlamlı fark göstermiştir(p≤0,05). Sol femur başı Dort değerlerinin ortalama değerleri bakımından en büyük değer 3B-KRT (2676,33±549,08 cGy), en küçük değer ÇA-VMAT (1429,65±298,53 cGy) olarak bulunmuştur (Tablo 95). 103 Tablo 96:7 farklı teknik için Sol femur başı Dort(cGy) değerinin ikili karşılaştırma sonuçları Karşılaştırılan Teknikler p değerleri TA-VMAT ile ÇA-VMAT 1,000 TA-VMAT ile 5A-SMLC 1,000 TA-VMAT ile 7A-SMLC 1,000 TA-VMAT ile 5A-DMLC 1,000 TA-VMAT ile 7A-DMLC 1,000 TA-VMAT ile 3B-KRT 0,001 ÇA-VMAT ile 5A-SMLC 1,000 ÇA-VMAT ile 7A-SMLC 1,000 ÇA-VMAT ile 5A-DMLC 1,000 ÇA-VMAT ile 7A-DMLC 1,000 ÇA-VMAT ile 3B-KRT 0,001 5A-SMLC ile7A-SMLC 1,000 5A-SMLC ile 5A-DMLC 1,000 5A-SMLC ile 7A-DMLC 1,000 5A-SMLC ile 3B-KRT 0,001 7A-SMLC ile 5A-DMLC 1,000 7A-SMLC ile 7A-DMLC 1,000 7A-SMLC ile 3B-KRT 0,001 5A-DMLC ile 7A-DMLC 1,000 5A-DMLC ile 3B-KRT 0,001 7A-DMLC ile 3B-KRT 0,001 Çoklu karşılaştırma tekniklerinden Bonferroni testi kullanılarak ikili karşılaştırma yapıldı. 3B-KRT ile karşılaştırılan TA-VMAT, ÇA-VMAT, 5A-SMLC, 7A-SMLC, 5A-DMLC ve 7A-DMLC teknikleri arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık vardır. Birbirleri ile karşılaştırılan diğer planlama teknikleri arasında ise istatistiksel olarak anlamlı farklılık gözlenmemiştir. TA-VMAT ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer TA-VMAT’ta; ÇA-VMAT ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer ÇA-VMAT’ta; 5A-SMLC ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer 5A-SMLC’de; 7A-SMLC ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer7A-SMLC’de; 5A-DMLC ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer 5A-DMLC’de; 7A-DMLC ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer 7A- DMLC tekniğinde görülmüştür. En iyi tekniğin ÇA-VMAT olduğu görülmüştür. 104 4.1.6.3.Kritik Organ Sol femur başı Dmin(cGy) Verileri ve İstatistiksel Sonuçları Tablo97: Sol femur başına ait Dmin(cGy) verilerinin sonuçları Hasta No TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT 1 153,9 158,7 131,4 162,7 110,7 154,5 2050,0 2 233,4 255,3 225,3 331,7 199,4 338,5 1166,0 3 68,0 64,7 73,3 78,6 64,7 72,4 303,0 4 310,1 320,9 193,3 325,8 207,7 342,4 2500,0 5 155,4 163,5 180,6 191,5 158,6 168,4 549,0 6 124,5 131,7 167,2 136,2 149,9 134,4 2568,0 7 264,7 301,0 196,2 381,5 199,8 402,2 2114,0 8 80,2 76,0 79,5 83,6 76,4 75,2 2287,0 9 78,8 79,7 90,5 87,8 82,6 76,1 209,0 10 92,7 100,0 85,1 118,8 88,3 96,3 79,0 11 46,0 50,6 52,4 55,4 48,5 53,2 46,0 12 99,2 99,8 123,7 110,9 118,4 99,2 424,0 13 54,7 59,1 56,1 69,1 53,9 55,5 44,0 14 221,2 263,0 167,3 317,3 169,1 338,6 2717,0 15 349,8 221,5 206,4 201,8 175,8 186,3 601,0 Tablo98: Sol femur başı Dmin(cGy) değeri istatistiksel analiz sonuçları(p=0,026) TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT Medyan 124,50 131,70 131,40 136,20 118,40 134,40 601,00 Minimum 46,00 50,60 52,40 55,40 48,50 53,20 44,00 Maksimum 349,80 320,90 225,30 381,50 207,70 402,20 2717,00 Sol femur başına ait Dmin değerleri, yapılan 7 farklı teknikler arasında istatistiksel olarak anlamlı fark göstermiştir(p≤0,05). Sol femur başına ait Dmin değerleri medyan bakımından en büyük değer 3B- KRT (601,00 cGy), en küçük değer TA-VMAT (124,50 cGy) olarak bulunmuştur (Tablo 98). 105 Tablo99:7 farklı teknik için Sol femur başına ait Dmin(cGy) değerinin ikili karşılaştırma sonuçları Karşılaştırılan Teknikler p değerleri TA-VMAT ile ÇA-VMAT 0,902 TA-VMAT ile 5A-SMLC 0,806 TA-VMAT ile 7A-SMLC 0,567 TA-VMAT ile 5A-DMLC 0,595 TA-VMAT ile 7A-DMLC 0,806 TA-VMAT ile 3B-KRT 0,006 ÇA-VMAT ile 5A-SMLC 0,744 ÇA-VMAT ile 7A-SMLC 0,539 ÇA-VMAT ile 5A-DMLC 0,539 ÇA-VMAT ile 7A-DMLC 0,838 ÇA-VMAT ile 3B-KRT 0,006 5A-SMLC ile7A-SMLC 0,567 5A-SMLC ile 5A-DMLC 0,713 5A-SMLC ile 7A-DMLC 0,806 5A-SMLC ile 3B-KRT 0,003 7A-SMLC ile 5A-DMLC 0,305 7A-SMLC ile 7A-DMLC 0,838 7A-SMLC ile 3B-KRT 0,009 5A-DMLC ile 7A-DMLC 0,683 5A-DMLC ile 3B-KRT 0,002 7A-DMLC ile 3B-KRT 0,007 Çoklu karşılaştırma tekniklerinden Mann-Whitney U testi kullanılarak ikili karşılaştırma yapıldı. 3B-KRT ile karşılaştırılan TA-VMAT, ÇA-VMAT, 5A-SMLC, 7A-SMLC, 5A-DMLC ve 7A-DMLC teknikleri arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık vardır. Birbirleri ile karşılaştırılan diğer planlama teknikleri arasında ise istatistiksel olarak anlamlı farklılık gözlenmemiştir. TA-VMAT ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer TA-VMAT’ta; ÇA-VMAT ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer ÇA-VMAT’ta; 5A-SMLC ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer 5A-SMLC’de; 7A-SMLC ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer 7A-SMLC’de; 5A-DMLC ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer 5A-DMLC’de; 7A-DMLC ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer 7A- DMLC tekniğinde görülmüştür. Bütün teknikler içinde ise en düşük değer 5A-DMLC tekniğinde görülmüştür. 106 4.1.6.4.Kritik Organ Sol femur başı D%2 (cGy) Verileri ve İstatistiksel Sonuçları Tablo100: Sol femur başına ait D%2(cGy) verilerinin sonuçları Hasta No TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT 1 3720,4 3765,0 3819,7 3769,8 3743,3 3613,7 5230,0 2 3054,8 2856,3 3135,6 3352,3 3058,6 3369,8 4570,0 3 3767,3 3820,8 3650,6 3731,2 3509,8 3734,3 5310,0 4 3792,1 3725,5 3665,7 3710,8 3654,7 3676,3 4680,0 5 3658,1 3769,4 3677,2 3631,7 3658,4 3712,5 4410,0 6 3567,7 3625,8 3773,0 3640,6 3737,8 3678,5 4140,0 7 3313,9 3191,3 3538,9 3436,3 3543,6 3349,1 3590,0 8 3785,0 3799,7 3817,5 3837,9 3827,6 3801,1 5170,0 9 3321,7 3367,4 3061,8 3533,0 3070,6 3532,0 2930,0 10 3248,4 3272,7 3544,8 3116,0 3486,5 3162,7 4950,0 11 4011,5 3950,6 3902,7 3961,2 3938,8 3942,7 5040,0 12 3072,7 3474,7 3611,0 3477,3 3551,4 3470,8 4240,0 13 2802,2 2498,5 3041,0 2398,9 2999,9 2461,5 3230,0 14 3731,7 3515,2 3573,1 3745,4 3618,0 3751,1 3100,0 15 3569,5 3620,4 3633,8 3622,9 3664,3 3585,7 4960,0 Tablo101: Sol femur başına ait D%2 (cGy) verilerinin yapılan 7 farklı tedavi planı için istatistiksel analiz sonuçları(p=0,044) TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT Medyan 3569,50 3620,40 3633,80 3631,70 3618,00 3613,70 4570,00 Minimum 2802,20 2498,50 3041,00 2398,90 2999,90 2461,50 2930,00 Maksimum 4011,50 3950,60 3902,70 3961,20 3938,80 3942,70 5310,00 Sol femur başına ait D%2 değerleri, yapılan 7 farklı teknikler arasında istatistiksel olarak anlamlı fark göstermiştir(p≤0,05). Sol femur başına ait D%2 değerleri, medyan değerleri bakımından en büyük değer 3B-KRT (4570,00 cGy), en küçük değer TA-VMAT (3569,50 cGy), olarak bulunmuştur (Tablo 101). 107 Tablo102:7 farklı teknik için Sol femur başına ait D%2 (cGy) ikili karşılaştırma sonuçları Karşılaştırılan Teknikler p değerleri TA-VMAT ile ÇA-VMAT 0,870 TA-VMAT ile 5A-SMLC 0,713 TA-VMAT ile 7A-SMLC 0,744 TA-VMAT ile 5A-DMLC 1,000 TA-VMAT ile 7A-DMLC 0,775 TA-VMAT ile 3B-KRT 0,004 ÇA-VMAT ile 5A-SMLC 0,713 ÇA-VMAT ile 7A-SMLC 0,775 ÇA-VMAT ile 5A-DMLC 0,967 ÇA-VMAT ile 7A-DMLC 0,967 ÇA-VMAT ile 3B-KRT 0,005 5A-SMLC ile7A-SMLC 0,902 5A-SMLC ile 5A-DMLC 0,713 5A-SMLC ile 7A-DMLC 0,902 5A-SMLC ile 3B-KRT 0,008 7A-SMLC ile 5A-DMLC 0,838 7A-SMLC ile 7A-DMLC 0,838 7A-SMLC ile 3B-KRT 0,009 5A-DMLC ile 7A-DMLC 0,902 5A-DMLC ile 3B-KRT 0,006 7A-DMLC ile 3B-KRT 0,008 Çoklu karşılaştırma tekniklerinden Mann-Whitney U testi kullanılarak ikili karşılaştırma yapıldı. 3B-KRT ile karşılaştırılan TA-VMAT, ÇA-VMAT, 5A-SMLC, 7A-SMLC, 5A-DMLC ve 7A-DMLC teknikleri arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık vardır. Birbirleri ile karşılaştırılan diğer planlama teknikleri arasında ise istatistiksel olarak anlamlı farklılık gözlenmemiştir. TA-VMAT ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer TA-VMAT’ta; ÇA-VMAT ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer ÇA-VMAT’ta; 5A-SMLC ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer 5A-SMLC’de; 7A-SMLC ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer7A-SMLC’de; 5A-DMLC ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer 5A-DMLC’de; 7A-DMLC ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer 7A- DMLC tekniğinde görülmüştür. En düşük değerin 7A-DMLC tekniğinde olduğu görülmüştür. 108 4.1.6.5.Kritik Organ Sol femur başı için V40Gy (%) Verileri ve İstatistiksel Sonuçları Tablo 103: Sol femur başına ait V40Gy (%) verilerinin sonuçları Hasta No TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT 1 0,71 0,83 1,03 0,67 0,82 0,24 41,84 2 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 6,51 3 1,12 1,16 0,87 1,01 0,39 1,00 11,47 4 1,01 0,64 0,85 0,93 0,85 0,85 7,06 5 0,76 0,96 0,76 0,64 0,86 0,96 3,88 6 0,35 0,46 0,77 0,06 0,85 0,27 2,75 7 0,07 0,02 0,23 0,08 0,27 0,03 0,45 8 1,21 1,28 1,05 1,34 1,23 1,23 45,47 9 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 10 0,04 0,01 0,85 0,05 0,73 0,04 6,55 11 2,05 1,84 1,62 1,87 1,72 1,83 6,47 12 0,01 0,02 0,89 0,08 0,78 0,07 45,54 13 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,45 14 0,31 0,33 0,19 0,61 0,29 0,55 0,00 15 0,62 0,68 0,69 0,79 0,73 0,71 13,06 Tablo 104: Sol femur başına ait V40Gy (%) değeri yapılan 7 farklı tedavi planı için istatistiksel analiz sonuçları(p=0,017) TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT Medyan 0,35 0,46 0,77 0,61 0,73 0,27 6,51 Minimum 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 Maksimum 2,05 1,84 1,62 1,87 1,72 1,83 45,54 Sol femur başına ait V40Gy (%) değerleri yapılan 7 farklı teknikler arasında istatistiksel olarak anlamlı fark göstermiştir(p≤0,05). Sol femur başına ait V40Gy (%) medyan değerleri bakımından en büyük değer 3B- KRT (%6,51), en küçük değer 7A-DMLC (%0,27) olarak bulunmuştur (Tablo 89). 109 Tablo105:7 farklı teknik için sol femur başının V40Gy (%) değerinin ikili karşılaştırma sonuçları Karşılaştırılan Teknikler p değerleri TA-VMAT ile ÇA-VMAT 1,000 TA-VMAT ile 5A-SMLC 0,512 TA-VMAT ile 7A-SMLC 0,967 TA-VMAT ile 5A-DMLC 0,539 TA-VMAT ile 7A-DMLC 0,902 TA-VMAT ile 3B-KRT 0,002 ÇA-VMAT ile 5A-SMLC 0,512 ÇA-VMAT ile 7A-SMLC 0,902 ÇA-VMAT ile 5A-DMLC 0,653 ÇA-VMAT ile 7A-DMLC 0,967 ÇA-VMAT ile 3B-KRT 0,003 5A-SMLC ile7A-SMLC 0,412 5A-SMLC ile 5A-DMLC 0,744 5A-SMLC ile 7A-DMLC 0,512 5A-SMLC ile 3B-KRT 0,006 7A-SMLC ile 5A-DMLC 0,567 7A-SMLC ile 7A-DMLC 0,870 7A-SMLC ile 3B-KRT 0,003 5A-DMLC ile 7A-DMLC 0,539 5A-DMLC ile 3B-KRT 0,004 7A-DMLC ile 3B-KRT 0,002 Çoklu karşılaştırma tekniklerinden Mann-Whitney U testi kullanılarak ikili karşılaştırma yapıldı. 3B-KRT ile karşılaştırılan TA-VMAT, ÇA-VMAT, 5A-SMLC, 7A-SMLC, 5A-DMLC ve 7A-DMLC teknikleri arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık vardır. Birbirleri ile karşılaştırılan diğer planlama teknikleri arasında ise istatistiksel olarak anlamlı farklılık gözlenmemiştir. TA-VMAT ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer TA-VMAT’ta; ÇA-VMAT ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer ÇA-VMAT’ta; 5A-SMLC ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer 5A-SMLC’de; 7A-SMLC ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer7A-SMLC’de; 5A-DMLC ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer 5A-DMLC’de; 7A-DMLC ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer 7A- DMLC tekniğinde görülmüştür. Bütün teknikler birbiri ile kıyaslandığında en düşük değer 7A-DMLC’de olduğu görülmüştür. 110 4.1.7.Kritik Organ Spinalkordda Oluşan Dozların Bulguları 4.1.7.1.Kritik Organ Spinalkord için Dmax(cGy) Verileri ve İstatistiksel Sonuçları Tablo106: Spinal korda ait Dmax(cGy) verilerinin sonuçları Hasta No TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT 1 3057,2 3067,3 3553,7 3017,7 3478,2 2610,5 4554,0 2 4140,8 4140,5 4234,9 4168,6 4275,8 4210,9 4500,0 3 3716,3 3725,9 3871,5 3403,2 3960,2 3424,8 4453,0 4 3725,0 3751,1 3710,4 3872,1 3764,5 3880,1 4543,0 5 4173,4 4319,7 4189,8 4183,0 4228,9 4374,2 4329,0 6 2749,5 2727,4 3875,1 2658,6 3792,7 2606,8 4467,0 7 2908,5 2935,5 3597,5 2659,6 3486,8 2639,7 4367,0 8 2964,0 3053,9 3407,4 2399,7 3396,8 2231,1 4252,0 9 3201,3 3023,4 3175,1 3023,6 3414,1 3226,7 4154,0 10 3300,1 3041,2 3826,5 2647,0 3865,5 2860,2 4000,0 11 534,6 548,2 613,1 616,9 533,9 536,8 3900,0 12 2568,0 2377,7 4417,3 2306,9 4432,6 2283,8 3955,0 13 2925,5 2921,6 3148,8 2544,4 3352,1 2480,6 3800,0 14 2690,6 2834,1 2376,3 3103,2 2494,1 3108,4 3750,0 15 3389,0 3490,3 4078,5 3624,0 4082,3 3354,3 3600,0 Tablo107: Spinal korda ait Dmax(cGy) değeri yapılan 7 farklı tedavi planı için istatistiksel analiz sonuçları(p=0,001) TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT Medyan 3057,20 3041,20 3710,40 3017,70 3764,50 2860,20 4252,00 Minimum 534,60 548,20 613,10 616,90 533,90 536,80 3600,00 Maksimum 4173,40 4319,70 4417,30 4183,00 4432,60 4374,00 4554,00 Spinal kord için Dmax değerleri, yapılan 7 farklı teknikler arasında istatistiksel olarak anlamlı fark göstermiştir(p≤0,05). Spinal kordun Dmax değerlerinin medyan değerleri bakımından en büyük değer 3B-KRT (4252,00 cGy), en küçük değer 7A-DMLC (2860,20 cGy) olarak bulunmuştur (Tablo 107). 111 Tablo108:7 farklı teknik için Spinal kordun Dmax(cGy) değerinin ikili karşılaştırma sonuçları Karşılaştırılan Teknikler p değerleri TA-VMAT ile ÇA-VMAT 0,967 TA-VMAT ile 5A-SMLC 0,056 TA-VMAT ile 7A-SMLC 0,512 TA-VMAT ile 5A-DMLC 0,029 TA-VMAT ile 7A-DMLC 0,648 TA-VMAT ile 3B-KRT 0,001 ÇA-VMAT ile 5A-SMLC 0,050 ÇA-VMAT ile 7A-SMLC 0,539 ÇA-VMAT ile 5A-DMLC 0,050 ÇA-VMAT ile 7A-DMLC 0,512 ÇA-VMAT ile 3B-KRT 0,001 5A-SMLC ile7A-SMLC 0,041 5A-SMLC ile 5A-DMLC 0,935 5A-SMLC ile 7A-DMLC 0,050 5A-SMLC ile 3B-KRT 0,002 7A-SMLC ile 5A-DMLC 0,037 7A-SMLC ile 7A-DMLC 0,870 7A-SMLC ile 3B-KRT 0,001 5A-DMLC ile 7A-DMLC 0,029 5A-DMLC ile 3B-KRT 0,003 7A-DMLC ile 3B-KRT 0,001 Çoklu karşılaştırma tekniklerinden Mann-Whitney U testi kullanılarak ikili karşılaştırma yapıldı. TA-VMAT ile 5A-DMLC; 5A-SMLC ile 7A-SMLC; 7A- SMLC ile 5A-DMLC; 5A-DMLC ile 7A-DMLC ve 3B-KRT ile karşılaştırılan TA- VMAT, ÇA-VMAT,5A-SMLC, 7A-SMLC, 5A-DMLC ve 7A-DMLC teknikleri arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık vardır. Diğer karşılaştırılan teknikler arasında ise anlamlı farklılık gözlenmemiştir. TA-VMAT İLE 5A-DMLC’de en düşük değer TA-VMAT’ta; 5A-SMLC ile 7A-SMLC’de en düşük değer 7A- SMLC’de; 7A-SMLC ile 5A-DMLC ‘de en düşük değer 7A-SMLC’de; 5A-DMLC ile 7A-DMLC’de en düşük değer 5A-DMLC’de ve 3B-KRT ile karşılaştırılan tekniklerde ise en düşük değerler TA-VMAT, ÇA-VMAT, 5A-SMLC, 7A-SMLC, 5A-DMLC ve 7A-SMLC tekniklerinde görülmüştür. Bütün teknikler içinde en düşük değer ise TA-VMAT tekniğinde görülmüştür. 112 4.1.7.2.Kritik Organ Spinal kord Dort(cGy) Verileri ve İstatistiksel Sonuçları Tablo109: Spinal korda ait Dort(cGy) verilerinin sonuçları Hasta No TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT 1 1540,0 1525,6 1755,2 1530,9 1453,3 1315,0 2618,0 2 1398,7 1315,9 1133,4 1322,4 1075,4 1295,0 2076,0 3 1331,9 1284,5 1236,9 1294,7 1206,2 1236,9 1885,0 4 1390,0 1405,4 1393,1 1373,4 1358,3 1343,2 1489,0 5 826,5 798,3 786,9 814,7 770,2 802,1 767,0 6 1221,6 1218,0 1559,1 1296,7 1466,0 1145,3 2623,0 7 472,5 552,6 645,4 527,7 594,6 477,7 969,0 8 445,3 447,6 496,2 465,3 461,5 385,5 761,0 9 387,9 365,3 372,3 352,2 400,9 373,6 539,0 10 919,1 867,6 1075,7 833,9 1018,4 863,7 1855,0 11 87,2 90,1 113,1 116,6 89,0 87,3 100,0 12 116,8 118,9 172,9 124,8 156,0 109,2 286,0 13 216,3 229,0 230,1 205,4 220,8 180,3 330,0 14 420,5 497,3 376,8 535,6 381,6 524,3 1589,0 15 414,3 361,0 424,4 478,2 397,2 421,8 1102,0 Tablo 110: Spinal kord için Dort(cGy) yapılan 7 farklı tedavi planı için istatistiksel analiz sonuçları(p=0,490) TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT Medyan 472,50 552,60 645,40 535,60 594,60 524,30 1102,00 Minimum 87,20 90,10 113,10 116,60 89,00 87,30 100,00 Maksimum 1540,0 1525,60 1755,20 1530,90 1466,00 1343,20 2623,00 Spinal kord için Dort değerleri, yapılan 7 farklı teknikler arasında istatistiksel olarak anlamlı fark göstermemiştir(p=0,490). Anlamlı farklılık göstermese de en düşük değer TA-VMAT tekniğinde görülmüştür. Spinal kordun Dort değerlerinin medyan değerleri bakımından en büyük değer 3B-KRT (1102,00 cGy), en küçük değer TA-VMAT (472,50 cGy) olarak bulunmuştur (Tablo 110). 113 4.1.7.3.Kritik Organ Spinal kord Dmin(cGy) Verileri ve İstatistiksel Sonuçları Tablo111: Spinal korda ait Dmin(cGy) verilerinin sonuçları Hasta No TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT 1 345,7 373,0 429,5 406,2 343,6 336,7 197,0 2 67,9 71,5 111,8 122,2 66,2 70,2 45,0 3 47,6 48,0 62,9 66,2 44,0 44,9 19,0 4 76,3 72,7 119,0 114,5 73,2 72,8 35,0 5 1,0 1,6 0,9 1,2 2,2 3,8 0,00 6 238,6 236,0 314,4 267,2 264,3 224,6 163,0 7 14,3 18,3 21,2 19,1 21,4 19,4 16,0 8 7,0 6,4 10,2 9,5 6,8 6,4 35,0 9 0,0 0,3 0,0 0,0 0,6 0,7 0,0 10 58,3 56,3 88,6 92,2 63,9 51,3 33,0 11 1,7 3,2 2,3 2,1 3,5 4,7 1,0 12 0,0 0,0 0,0 0,0 0,1 0,0 0,0 13 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 14 0,1 0,2 0,0 0,0 0,5 0,7 42,0 15 0,6 1,8 0,6 0,8 2,1 1,9 0,0 Tablo 112: Spinal kord için yapılan Dmin(cGy) 7 farklı tedavi planı için istatistiksel analiz sonuçları(p=0,994) TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT Medyan 7,00 6,40 10,20 9,50 6,80 6,40 19,00 Minimum 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 Maksimum 345,70 373,00 429,50 406,20 343,60 336,70 197,00 Spinal kord için Dmin değerleri, yapılan 7 farklı teknikler arasında istatistiksel olarak anlamlı fark göstermemiştir(p=0,994). Anlamlı farklılık göstermese de en düşük değer 7A-DMLC tekniğinde görülmüştür. Spinal kordun Dmin değerlerinin medyan değerleri bakımından en büyük değer 3B-KRT (19,00 cGy), en küçük değer ÇA-VMAT ve 7A-DMLC tekniklerinde (6,40 cGy) görülmüştür (Tablo 112). 114 4.1.8.Normal Dokuda Oluşan Dozların Bulguları 4.1.8.1.Normal doku için V10Gy (%) Verileri ve İstatistiksel Sonuçları Tablo 113: Normal doku için V10Gy (%) verilerinin sonuçları Hasta No TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT 1 74,96 76,48 65,04 71,01 63,33 69,95 61,17 2 46,58 48,43 40,05 44,61 38,82 44,48 41,20 3 55,16 55,92 48,20 51,93 47,29 51,40 48,74 4 59,39 61,28 54,33 57,60 54,31 58,54 51,77 5 32,21 33,19 27,57 31,19 26,87 30,81 26,04 6 63,93 65,20 61,12 62,41 59,85 61,61 59,30 7 52,02 52,84 45,12 48,54 45,37 48,45 35,18 8 45,47 44,87 37,97 41,74 37,80 41,58 45,94 9 34,95 35,05 30,83 32,80 31,35 32,55 30,13 10 43,86 45,17 39,72 40,13 39,60 40,76 36,53 11 34,04 34,72 30,71 33,34 30,58 32,88 30,18 12 22,02 22,59 20,59 20,62 20,48 20,20 22,69 13 25,35 25,86 20,41 23,35 20,09 22,78 24,95 14 31,99 33,12 27,03 30,33 27,25 30,35 26,40 15 32,58 35,20 29,50 36,54 28,75 31,97 31,81 Tablo 114: Normal doku için V10Gy (%) değeri yapılan 7 farklı tedavi planı için istatistiksel analiz sonuçları(p=0,781) TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT Medyan 43,86 44,87 37,97 40,13 37,80 40,76 35,18 Minimum 22,02 22,59 20,41 20,62 20,09 20,20 22,69 Maksimum 74,96 76,48 65,04 71,01 63,33 69,95 61,17 Normal dokuya ait V10Gy (%) değerleri, yapılan 7 farklı teknikler arasında istatistiksel olarak anlamlı fark göstermemiştir(p≥0,05). Anlamlı fark olmamasına rağmen en düşük değer 3B-KRT tekniğinde görülmüştür. Normal dokuya ait V10Gy (%) medyan değerleri bakımından en büyük değer TA- VMAT (%43,86), en küçük değer 3B-KRT (%35,18) olarak bulunmuştur (Tablo 114). 115 4.1.8.2.Normal doku için V20Gy (%) Verileri ve İstatistiksel Sonuçları Tablo 115: Normal doku için V20Gy (%) verilerinin sonuçları Hasta No TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT 1 45,24 47,48 49,17 50,24 47,52 49,48 49,80 2 25,02 25,66 28,07 27,13 27,31 27,62 32,85 3 33,11 33,51 36,17 37,47 34,87 37,14 39,57 4 36,66 38,90 36,78 37,04 36,91 38,47 40,21 5 19,23 20,46 21,07 21,64 20,51 22,56 20,99 6 39,43 42,30 50,18 43,86 48,15 44,41 47,85 7 25,91 26,30 31,38 29,77 32,01 29,24 35,18 8 23,80 25,03 26,36 27,88 26,35 27,03 37,34 9 19,39 18,99 21,46 21,31 21,33 21,00 23,82 10 23,12 23,57 28,53 24,70 28,18 25,33 29,02 11 20,71 21,63 22,64 23,89 23,16 23,02 23,96 12 11,69 11,55 15,64 13,10 15,61 12,73 18,18 13 12,78 13,43 13,83 15,60 13,77 15,00 19,61 14 16,77 16,86 18,89 18,18 18,98 19,06 21,41 15 20,34 20,39 22,70 23,86 22,20 23,17 26,26 Tablo 116: Normal doku için V10Gy (%) değeri yapılan 7 farklı tedavi planı için istatistiksel analiz sonuçları(p=0,778) TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT Medyan 23,12 23,57 26,36 24,70 26,35 25,33 29,02 Minimum 11,69 11,55 13,83 13,10 13,77 12,73 18,18 Maksimum 45,24 47,48 50,18 50,24 48,15 49,48 49,80 Normal dokuya ait V20Gy (%) değerleri, yapılan 7 farklı teknikler arasında istatistiksel olarak anlamlı fark göstermemiştir(p≥0,05). Anlamlı fark olmamasına rağmen en düşük değer TA-VMAT tekniğinde görülmüştür. Normal dokuya ait V20Gy (%) medyan değerleri bakımından en büyük değer 3B- KRT (%29,02), en küçük değer TA-VMAT (%23,12) olarak bulunmuştur (Tablo 116). 116 4.1.9.MU Bulguları 4.1.9.1.MU Verileri ve İstatistiksel Sonuçları Tablo117: MU verilerinin sonuçları Hasta No TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT 1 741,60 739,54 537,12 695,36 700,09 830,91 220,0 2 724,17 814,44 615,29 732,33 719,05 818,88 214,0 3 535,18 616,24 489,38 501,86 554,48 669,27 218,0 4 645,59 749,31 623,18 804,98 695,70 819,49 204,0 5 634,89 671,57 511,21 654,45 592,32 734,29 212,0 6 601,61 607,52 451,60 593,84 554,32 748,66 210,0 7 756,53 744,84 573,46 723,16 648,03 784,79 212,0 8 782,91 685,99 573,52 759,43 642,29 828,48 208,0 9 593,95 614,13 480,15 620,27 563,99 708,43 210,0 10 659,56 701,01 601,48 778,90 731,18 833,59 219,3 11 692,47 707,52 584,24 671,01 672,80 847,27 212,0 12 769,71 805,83 762,35 762,35 562,41 928,36 218,0 13 678,21 735,08 536,65 717,32 681,94 863,55 214,0 14 820,44 745,073 545,83 698,34 666,67 797,39 212,0 15 571,39 650,37 414,94 533,59 543,24 643,59 204,0 Tablo118: MU değeri için istatistiksel analiz sonuçları(p=0,001) TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT Medyan 678,21 707,52 545,83 693,34 648,03 818,88 212,00 Minimum 535,18 607,52 414,94 501,86 543,24 643,59 204,00 Maksimum 820,44 814,44 762,35 804,98 731,18 928,36 220,00 MU değerleri, yapılan 7 farklı teknikler arasında istatistiksel olarak anlamlı fark göstermiştir(p≤0,05). MU değerlerinin medyan değerleri bakımından en büyük değer 7A-DMLC (818,88), en küçük değer 3B-KRT (212,00) olarak bulunmuştur (Tablo 118). 117 Tablo119:7 farklı teknik için MU değerinin ikili karşılaştırma sonuçları Karşılaştırılan Teknikler p değerleri TA-VMAT ile ÇA-VMAT 0,436 TA-VMAT ile 5A-SMLC 0,001 TA-VMAT ile 7A-SMLC 0,902 TA-VMAT ile 5A-DMLC 0,148 TA-VMAT ile 7A-DMLC 0,001 TA-VMAT ile 3B-KRT 0,001 ÇA-VMAT ile 5A-SMLC 0,001 ÇA-VMAT ile 7A-SMLC 0,595 ÇA-VMAT ile 5A-DMLC 0,007 ÇA-VMAT ile 7A-DMLC 0,004 ÇA-VMAT ile 3B-KRT 0,001 5A-SMLC ile7A-SMLC 0,001 5A-SMLC ile 5A-DMLC 0,008 5A-SMLC ile 7A-DMLC 0,001 5A-SMLC ile 3B-KRT 0,001 7A-SMLC ile 5A-DMLC 0,089 7A-SMLC ile 7A-DMLC 0,001 7A-SMLC ile 3B-KRT 0,001 5A-DMLC ile 7A-DMLC 0,001 5A-DMLC ile 3B-KRT 0,001 7A-DMLC ile 3B-KRT 0,001 Çoklu karşılaştırma tekniklerinden Mann-Whitney U testi kullanılarak ikili karşılaştırma yapıldı. 3B-KRT ile karşılaştırılan TA-VMAT, ÇA-VMAT, 5A-SMLC, 7A-SMLC, 5A-DMLC ve 7A-DMLC teknikleri arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık vardır. Ayrıca TA-VMAT ile 5A-SMLC; TA-VMAT ile 7A-DMLC; ÇA- VMAT ile 5A-SMLC; ÇA-VMAT ile 5A-DMLC; ÇA-VMAT ile 7A-DMLC; 5A- SMLC ile 7A-SMLC; 5A-SMLC ile 5A-DMLC; 5A-SMLC ile 7A-DMLC; 7A- SMLC ile 7A-DMLC; 5A-DMLC ile 7A-DMLC; karşılaştırmalarında da istatistiksel olarak anlamlı farklılık görülmüştür.TA-VMAT ile 5A-SMCL’de en düşük değer 5A-SMLC’DE; TA-VMAT ile 7A-DMLC’de en düşük değer 7A-DMLC’de; ÇA- VMAT ile 5A-SMLC’de en düşük değer 5A-SMLC’de; ÇA-VMAT ile 5A- DMLC’de en düşük değer 5A-DMLC’de;ÇA-VMAT ile 7A-DMLC’de en düşük değer ÇA-VMAT’TA; 5A-SMLC ile 7A-SMLC’de en düşük değer 5A-SMLC’de; 5A-SMLC ile 5A-DMLC’de en düşük değer 5A-SMLC’de;5A-SMLC ile 7A- DMLC’de en düşük değer 5A-SMLC’de; 7A-SMLC ile 7A-DMLC’de en düşük değer 7A-SMLC’de; 5A-DMLC ile 7A-DMLC’de en düşük değer 5A-DMLC’de; 3B-KRT ile karşılaştırılan tekniklerde ise en düşük değerler 3B-KRT’de görülmüştür.MU’ler bakımından en düşük değer bütün tekniklerin içinde 3B-KRT tekniğinde gözlenmiştir. 118 4.2.Endometrium Kanserinde Bulgular 4.2.1.Hedef Hacim(CTV) 4.2.1.1. CTV’e ait Dmak (cGy) Verileri ve İstatistiksel Sonuçları Tablo 120: CTV’e ait Dmak (cGy) Verileri Hasta No TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT 1 5393,5 5376,4 5357,3 5368,5 5383,5 5355,6 5399,0 2 5385,2 5371,1 5343,8 5385,0 5363,9 5380,3 5373,0 3 5382,4 5398,5 5369,6 5377,2 5366,4 5368,1 5520,0 4 5386,4 5389,6 5357,7 5367,4 5369,2 5380,4 5438,0 5 5342,5 5330,4 5326,4 5375,0 5378,7 5379,2 5468,0 6 5398,4 5391,7 5355,9 5379,4 5380,7 5393,3 5439,0 7 5388,0 5375,1 5381,0 5393,8 5373,4 5382,5 5466,0 8 5404,7 5386,8 5338,5 5390,9 5372,1 5383,8 5355,0 9 5391,4 5379,4 5372,6 5382,5 5366,2 5388,8 5299,0 10 5379,2 5368,3 5348,1 5367,6 5366,7 5370,8 5463,0 11 5401,0 5382,7 5303,6 5391,4 5383,8 5361,3 5298,0 12 5391,3 5394,6 5380,6 5200,0 5355,1 5387,0 5442,0 13 5409,8 5350,1 5380,2 5346,4 5366,3 5388,6 5531,0 14 5388,6 5403,9 5390,4 5404,1 5395,8 5389,1 5376,0 15 5336,1 5408,0 5368,7 5382,9 5382,5 5384,9 5305,0 Tablo 121: CTV’e ait Dmax (cGy) değerleri istatistiksel sonuçları (p=0,014) TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT Medyan 5388,00 5382,70 5357,70 5379,24 5372,10 5382,50 5438,00 Minimum 5040,70 5330,40 5303,60 5200,00 5355,10 5355,60 5298,00 Maksimum 5409,80 5408,00 5390,40 5404,10 5395,80 5393,30 5531,00 CTV için Dmax (cGy) değerleri incelendiğinde teknikler arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık gözlenmiştir (p≤0,05). Medyan değerlerine bakıldığında en büyük medyan değeri 3B-KRT (5438,00 cGy) tekniğinde görülürken, en küçük medyan değeri ise 5A-SMLC (5357,70 cGy) tekniğinde gözlenmiştir (Tablo 121). 119 Tablo 122: CTV’e ait Dmax (cGy) değeri için ikili istatistiksel karşılaştırma sonuçları Karşılaştırılan Teknikler p değerleri TA-VMAT ile ÇA-VMAT 0,775 TA-VMAT ile 5A-SMLC 0,008 TA-VMAT ile 7A-SMLC 0,233 TA-VMAT ile 5A-DMLC 0,333 TA-VMAT ile 7A-DMLC 0,250 TA-VMAT ile 3B-KRT 0,187 ÇA-VMAT ile 5A-SMLC 0,009 ÇA-VMAT ile 7A-SMLC 0,412 ÇA-VMAT ile 5A-DMLC 0,089 ÇA-VMAT ile 7A-DMLC 0,595 ÇA-VMAT ile 3B-KRT 0,202 5A-SMLC ile7A-SMLC 0,037 5A-SMLC ile 5A-DMLC 0,074 5A-SMLC ile 7A-DMLC 0,005 5A-SMLC ile 3B-KRT 0,037 7A-SMLC ile 5A-DMLC 0,250 7A-SMLC ile 7A-DMLC 0,713 7A-SMLC ile 3B-KRT 0,126 5A-DMLC ile 7A-DMLC 0,089 5A-DMLC ile 3B-KRT 0,106 7A-DMLC ile 3B-KRT 0,217 Çoklu karşılaştırma tekniklerinden Mann-Whitney U testi kullanılarak ikili karşılaştırma yapıldı. TA-VMAT ile 5A-SMLC; ÇA-VMAT ile 5A-SMLC; 5A- SMLC ile 7A-SMLC; 5A-SMLC ile 7A-DMLC; 5A-SMLC ile 3B-KRT; teknikleri arasında istatistiksel olarak anlamlı fark vardır. TA-VMAT ile 5A-SMLC tekniklerini karşılaştırdığımızda en düşük değer 5A-SMLC’de; ÇA-VMAT ile 5A- SMLC tekniklerinde en düşük değeri 5A-SMLC’ de; 5A-SMLC ile 7A-DMLC tekniklerinde en düşük değer 5A-SMLC’de; 5A-SMLC ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer 5A-SMLC’de; en düşük Dmax değerleri görülmüştür. Bütün karşılaştırmalar içinde en düşük Dmax değeri 5A-SMLC tekniğinde görülmüştür. Karşılaştırılan diğer teknikler arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık bulunmamıştır (Tablo 122). 120 4.2.1.2. CTV’e ait Dort (cGy) Verileri ve İstatistiksel Sonuçları Tablo 123: CTV’e ait Dort (cGy) verileri Hasta No TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT 1 5020,1 5065,1 5060,1 5055,6 5067,7 5095,0 5180,0 2 5048,7 5042,1 5037,4 5090,6 5062,7 5086,8 5104,0 3 5056,8 5079,6 5064,9 5076,0 5087,9 5114,1 5298,0 4 5053,2 5096,6 5067,0 5044,5 5046,8 5060,2 5181,0 5 5071,7 5028,3 5032,5 5078,7 5067,1 5076,1 5252,0 6 5050,6 5071,5 5032,5 5082,1 5052,9 5055,3 5178,0 7 5018,6 5137,9 5083,1 5081,0 5036,9 5086,7 5173,0 8 5057,2 5084,3 5067,8 5082,4 5093,6 5110,1 5063,0 9 5046,9 5123,5 5095,4 5107,8 5043,8 5116,4 5073,0 10 5044,9 5050,2 5022,8 5019,0 5036,5 5073,0 5239,0 11 5052,4 5057,7 5049,1 5075,3 5077,5 5065,2 5067,0 12 5057,8 5022,1 5028,9 4983,1 5091,8 5095,1 5225,0 13 5068,5 5079,8 5028,0 5025,7 5032,7 5096,9 5217,0 14 5098,4 5105,3 5065,3 5092,2 5071,1 5069,9 5046,0 15 5066,9 5055,8 5031,3 5022,7 5078,7 5078,5 5105,0 Tablo 124: CTV’e ait Dort (cGy) değerleri istatistiksel sonuçları (p=0,001) TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT Medyan 5053,20 5071,50 5049,10 5076,00 5067,10 5086,70 5178,00 Minimum 5018,60 5022,10 5022,80 4983,10 5032,70 5055,30 5046,00 Maksimum 5098,40 5137,90 5095,40 5107,80 5093,60 5116,40 5298,00 CTV için Dort değerleri incelendiğinde 7 farklı teknik arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık gözlenmiştir (p≤0,05). Medyan değerleri bakımından incelendiğinde ise en büyük medyan 3B-KRT (5178,00 cGy) tekniğinde bulunurken, en küçük medyan değeri ise 5A-SMLC (5049,10 cGy) tekniğinde bulunmuştur (Tablo 124). 121 Tablo 125: CTV’e ait Dort (cGy) değeri için ikili istatistiksel karşılaştırma sonuçları Karşılaştırılan Teknikler p değerleri TA-VMAT ile ÇA-VMAT 0,089 TA-VMAT ile 5A-SMLC 0,744 TA-VMAT ile 7A-SMLC 0,233 TA-VMAT ile 5A-DMLC 0,345 TA-VMAT ile 7A-DMLC 0,001 TA-VMAT ile 3B-KRT 0,001 ÇA-VMAT ile 5A-SMLC 0,074 ÇA-VMAT ile 7A-SMLC 0,567 ÇA-VMAT ile 5A-DMLC 0,412 ÇA-VMAT ile 7A-DMLC 0,217 ÇA-VMAT ile 3B-KRT 0,003 5A-SMLC ile7A-SMLC 0,325 5A-SMLC ile 5A-DMLC 0,089 5A-SMLC ile 7A-DMLC 0,001 5A-SMLC ile 3B-KRT 0,001 7A-SMLC ile 5A-DMLC 0,775 7A-SMLC ile 7A-DMLC 0,074 7A-SMLC ile 3B-KRT 0,002 5A-DMLC ile 7A-DMLC 0,011 5A-DMLC ile 3B-KRT 0,001 7A-DMLC ile 3B-KRT 0,019 Çoklu karşılaştırma tekniklerinden Mann-Whitney U testi kullanılarak ikili karşılaştırma yapıldı. TA-VMAT İLE 7A-DMLC; TA-VMAT İLE 3B-KRT; ÇA- VMAT İLE 3B-KRT; 5A-SMLC İLE 7A-SMLC; 5A-SMLC İLE 3B-KRT; 7A- SMLC İLE 3B-KRT; 5A-DMLC İLE 7A-DMLC; 5A-DMLC İLE 3B-KRT; 7A- DMLC İLE 3B-KRT; karşılaştırmalarında istatistiksel olarak anlamlı farklılık gözlenmiştir. TA-VMAT İLE 7A-DMLC de en düşük değer TA-VMAT’ta; TA- VMAT İLE 3B-KRT de en düşük değer TA-VMAT’ta; ÇA-VMAT İLE 3B-KRT de en düşük değer ÇA-VMAT’ta; 5A-SMLC İLE 7A-SMLC de en düşük değer 5A- SMLC’de; 5A-SMLC İLE 3B-KRT de en düşük değer 5A-SMLC’de; 7A-SMLC İLE 3B-KRT de en düşük değer 7A-SMLC’de; 5A-DMLC İLE 7A-DMLC de en düşük değer 5A-DMLC’de; 5A-DMLC İLE 3B-KRT de en düşük değer 5A- DMLC’de; 7A-DMLC İLE 3B-KRT’de en düşük değer 7A-DMLC tekniğinde görülmüştür. Birbirleri ile karşılaştırılan diğer teknikler arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık gözlenmemiştir. En düşük değer ise 5A-SMLC tekniğinde gözlenmiştir. 122 4.2.1.3.CTV’e ait Dmin (cGy) Verileri ve İstatistiksel Sonuçları Tablo 126: CTV için Dmin (cGy) değerleri Hasta No TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT 1 3960,1 4101,3 4094,5 4081,0 4062,5 4374,2 4787,0 2 4219,8 3970,4 3709,3 4207,7 4035,3 4383,3 4118,0 3 4327,2 4542,8 4442,5 4369,9 4412,5 4717,8 4756,0 4 4401,3 4254,9 4014,7 3887,5 3971,8 3787,5 4751,0 5 4304,4 4226,5 3731,2 4291,3 3918,9 4188,8 4821,0 6 4008,1 4222,5 3482,4 4450,1 3475,1 4216,8 3110,0 7 4422,8 4763,6 4059,9 4490,5 3849,9 4053,2 4168,0 8 4525,0 4765,9 4045,5 4569,4 3790,7 4592,2 4301,0 9 4255,8 4721,1 3813,3 4675,8 3616,0 4693,5 4501,0 10 4141,1 4045,1 3790,9 4242,0 3867,9 3946,9 4212,0 11 3635,5 3671,6 3858,2 4079,7 4063,3 4293,8 4185,0 12 4027,2 3863,7 3229,1 4079,1 3266,6 3977,3 4225,0 13 4184,4 3745,7 3517,0 3448,3 3355,1 3527,5 4773,0 14 4082,9 4050,7 3808,0 4124,7 3795,4 4065,0 4710,0 15 4023,8 3950,1 3864,1 3855,2 3780,4 4035,5 4689,0 Tablo 127:7 CTV’deki Dmin (cGy) değerlerinin istatistiksel analiz sonuçları(p=0,001) TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT Medyan 4184,40 4101,30 3813,30 4207,70 3849,90 4188,80 4501,00 Minimum 3635,50 3671,60 3229,10 3448,30 3266,60 3527,50 3110,00 Maksimum 4525,00 4765,90 4442,50 4675,80 4412,50 4717,80 4821,00 CTV Dmin değerleri incelendiğinde teknikler arasında istatistiksel olarak anlamlı farkın olduğu gözlenmiştir (p≤0,05). En büyük medyan değeri 3B-KRT tekniğinde; en küçük medyan değeri ise 5A-SMLC tekniğinde görülmüştür. Değerler sırasıyla 4501,00 cGy ve 3813,30 cGy olarak bulunmuştur. 123 Tablo 128: 7 farklı teknik için CTV’deki Dmin (cGy) değerlerinin ikili karşılaştırma sonuçları Karşılaştırılan Teknikler p değerleri TA-VMAT ile ÇA-VMAT 0,902 TA-VMAT ile 5A-SMLC 0,002 TA-VMAT ile 7A-SMLC 0,775 TA-VMAT ile 5A-DMLC 0,001 TA-VMAT ile 7A-DMLC 0,967 TA-VMAT ile 3B-KRT 0,023 ÇA-VMAT ile 5A-SMLC 0,008 ÇA-VMAT ile 7A-SMLC 0,775 ÇA-VMAT ile 5A-DMLC 0,008 ÇA-VMAT ile 7A-DMLC 0,967 ÇA-VMAT ile 3B-KRT 0,061 5A-SMLC ile7A-SMLC 0,001 5A-SMLC ile 5A-DMLC 0,967 5A-SMLC ile 7A-DMLC 0,005 5A-SMLC ile 3B-KRT 0,001 7A-SMLC ile 5A-DMLC 0,001 7A-SMLC ile 7A-DMLC 0,870 7A-SMLC ile 3B-KRT 0,033 5A-DMLC ile 7A-DMLC 0,003 5A-DMLC ile 3B-KRT 0,001 7A-DMLC ile 3B-KRT 0,041 Çoklu karşılaştırma tekniklerinden Mann-Whitney U testi kullanılarak ikili karşılaştırma yapıldı. TA-VMAT ile 5A-SMLC; TA-VMAT ile 5A-DMLC; TA- VMAT ile 3B-KRT; ÇA-VMAT ile 3A-SMLC; ÇA-VMAT ile 5A-DMLC; 5A- SMLC ile 7A-SMLC; 5A-SMLC ile 7A-DMLC; 5A-SMLC ile 3B-KRT; 7A-SMLC ile 5A-DMLC; 7A-DMLC ile 3B-KRT; 5A-DMLC ile 7A-DMLC; 5A-DMLC ile 3B-KRT; 7A-DMLC ile 3B-KRT karşılaştırmalarında istatistiksel olarak anlamlı farklılık gözlenmiştir. TA-VMAT ile 5A-SMLC de en düşük değer 5A-SMLC’de; TA-VMAT ile 5A-DMLC’de en düşük değer 5A-DMLC’de ; TA-VMAT ile 3B- KRT de en düşük değer TA-VMAT’ta; ÇA-VMAT ile 5A-SMLC de en düşük değer 5A-SMLC’de; ÇA-VMAT ile 5A-DMLC de en düşük değer 5A-DMLC’de; 5A- SMLC ile 7A-SMLC de en düşük değer 5A-SMLC’de; 5A-SMLC ile 7A-DMLC de en düşük değer 5A-SMLC’de; 5A-SMLC ile 3B-KRT de en düşük değer 5A- SMLC’de; 7A-SMLC ile 5A-DMLC de en düşük değer 5A-DMLC’de; 7A-DMLC ile 3B-KRT de en düşük değer 7A-DMLC’de; 5A-DMLC ile 7A-DMLC de en düşük değer 5A-DMLC’de; 5A-DMLC ile 3B-KRT de en düşük değer 5A-DMLC’de; 7A- DMLC ile 3B-KRT de ise en düşük değer 7A-DMLC tekniğinde görülmüştür. Birbirleri ile karşılaştırılan diğer teknikler arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık gözlenmemiştir. En düşük değer 5A-SMLC tekniğinde saptanmıştır. 124 4.2.1.4.CTV’e ait (cGy) Verileri ve İstatistiksel Sonuçları Tablo 129: CTV için (cGy) değerleri Hasta No TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT 1 5222,1 5183,9 5211,2 5174,7 5214,1 5205,0 5340,0 2 5210,1 5215,4 5168,4 5208,0 5192,6 5207,4 5320,0 3 5214,5 5213,7 5197,7 5218,9 5217,5 5224,6 5470,0 4 5218,6 5197,7 5203,9 5177,1 5184,0 5185,5 5370,0 5 5197,7 5169,8 5185,3 5225,9 5220,7 5221,8 5420,0 6 5194,6 5208,8 5162,3 5216,9 5189,9 5179,9 5370,0 7 5171,6 5232,4 5229,9 5227,6 5178,0 5198,0 5380,0 8 5228,9 5201,2 5193,0 5208,1 5244,7 5208,5 5270,0 9 5172,3 5234,1 5252,2 5245,4 5190,3 5238,5 5260,0 10 5202,5 5173,5 5161,6 5154,1 5172,4 5221,9 5380,0 11 5220,3 5200,0 5191,8 5213,2 5205,9 5193,8 5250,0 12 5217,0 5187,1 5177,4 5064,4 5206,7 5206,8 5280,0 13 5237,1 5181,3 5164,7 5145,4 5172,1 5231,1 5470,0 14 5254,4 5251,6 5199,9 5227,2 5218,4 5205,6 5270,0 15 5206,0 5196,3 5216,4 5218,8 5211,4 5197,8 5350,0 Tablo 130: CTV’deki (cGy) değerlerinin istatistiksel analiz sonuçları(p<0,001) TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT Medyan 5214,50 5200,00 5191,80 5208,10 5205,90 5206,80 5340,00 Minimum 5171,60 5169,80 5161,60 5064,40 5172,10 5179,90 5250,00 Maksimum 5254,40 5251,60 5252,20 5245,40 5244,70 5238,50 5470,00 Hedef hacmin yani CTV ‘nin %2’sinin aldığı doz değerleri yönünden 7 farklı teknik karşılaştırıldığında istatistiksel olarak anlamlı farklılık gözlenmiştir(p≤0,05). Medyan değerleri bakımından incelendiğinde en büyük medyan değeri 3B-KRT tekniğinde görülmüşken, en küçük medyan değeri ise 5A-SMLC tekniğinde görülmüştür. Değerler sırasıyla 5340,00 cGy ve 5191,80 cGy olarak bulunmuştur (Tablo 130). 125 Tablo 131: 7 farklı teknik için CTV’deki (cGy) değerlerinin ikili karşılaştırma sonuçları Karşılaştırılan Teknikler p değerleri TA-VMAT ile ÇA-VMAT 0,217 TA-VMAT ile 5A-SMLC 0,019 TA-VMAT ile 7A-SMLC 0,486 TA-VMAT ile 5A-DMLC 0,285 TA-VMAT ile 7A-DMLC 0,653 TA-VMAT ile 3B-KRT 0,001 ÇA-VMAT ile 5A-SMLC 0,174 ÇA-VMAT ile 7A-SMLC 1,000 ÇA-VMAT ile 5A-DMLC 0,870 ÇA-VMAT ile 7A-DMLC 0,436 ÇA-VMAT ile 3B-KRT 0,001 5A-SMLC ile7A-SMLC 0,367 5A-SMLC ile 5A-DMLC 0,187 5A-SMLC ile 7A-DMLC 0,023 5A-SMLC ile 3B-KRT 0,001 7A-SMLC ile 5A-DMLC 0,870 7A-SMLC ile 7A-DMLC 0,838 7A-SMLC ile 3B-KRT 0,001 5A-DMLC ile 7A-DMLC 0,325 5A-DMLC ile 3B-KRT 0,001 7A-DMLC ile 3B-KRT 0,001 Çoklu karşılaştırma tekniklerinden Mann-Whitney U testi kullanılarak ikili karşılaştırma yapıldı. 3B-KRT ile karşılaştırılan TA-VMAT, ÇA-VMAT, 5A-SMLC, 7A-SMLC, 5A-DMLC ve 7A-DMLC teknikleri arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık vardır. Ayrıca TA-VMAT ile 5A-SMLC ve 5A-SMLC ile 7A-DMLC teknikleri arasında da istatistiksel olarak anlamlı farklılık bulunmaktadır. En düşük D%2 değerleri 3B-KRT ile karşılaştırılan TA-VMAT, ÇA-VMAT, 5A-SMLC, 7A- SMLC, 5A-DMLC,7A-DMLC tekniklerinde görülmüştür. TA-VMAT ile 5A-SMLC de ise en düşük değer 5A-SMLC DE; 5A-SMLC ile 7A-DMLC karşılaştırmasında ise en düşük değer 5A-SMLC tekniğinde görülmüştür. Birbirleri ile karşılaştırılan diğer teknikler arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık gözlenmemiştir. En düşük değer ise 5A-SMLC tekniğinde görülmüştür. 126 4.2.1.5.CTV’e ait (cGy Verileri ve İstatistiksel Sonuçları Tablo 132: CTV için (cGy) değerleri Hasta No TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT 1 5190,9 5160,3 5180,3 5179,9 5192,3 5180,5 5310,0 2 5179,0 5188,3 5142,0 5185,8 5166,7 5181,5 5290,0 3 5178,9 5187,2 5170,5 5186,2 5191,4 5197,7 5430,0 4 5191,1 5169,7 5170,4 5151,5 5149,5 5156,4 5320,0 5 5172,6 5142,8 5156,2 5196,8 5190,6 5194,0 5390,0 6 5161,1 5181,7 5135,2 5185,4 5162,3 5146,4 5330,0 7 5141,3 5211,4 5201,8 5196,4 5144,9 5172,3 5340,0 8 5194,3 5174,3 5172,6 5183,2 5216,0 5185,3 5240,0 9 5145,6 5208,7 5229,3 5209,4 5150,7 5205,7 5230,0 10 5169,5 5150,7 5127,2 5127,8 5136,4 5183,7 5360,0 11 5191,4 5171,5 5169,7 5189,2 5178,0 5164,0 5210,0 12 5184,5 5155,2 5151,9 5049,4 5182,2 5178,4 5260,0 13 5208,1 4992,3 5134,8 5116,5 5140,4 5197,0 5430,0 14 5227,6 5223,2 5168,1 5198,2 5179,6 5172,5 5230,0 15 5181,1 5154,9 5142,5 5154,1 5192,6 5165,5 5237,0 Tablo 133: CTV’deki (cGy) değerlerinin istatistiksel analiz sonuçları(p<0,001) TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT Medyan 5180,76 5171,50 5168,10 5185,40 5178,00 5180,50 5310,00 Minimum 5141,30 4992,30 5127,20 5049,40 5136,40 5146,40 5210,00 Maksimum 5227,60 5223,20 5229,30 5209,40 5216,00 5205,70 5430,00 Hedef hacmin %5’inin aldığı doz değeri incelendiğinde 7 farklı teknik arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık gözlenmiştir (p≤0,05). Medyan değerleri bakımından en büyük medyan değeri 3B-KRT tekniğinde saptanmışken, en küçük medyan değeri ise 5A-SMLC tekniğinde bulunmuştur. Değerler sırasıyla 5310,00 cGy ve 5168,10 cGy olarak bulunmuştur (Tablo 133). 127 Tablo 134: 7 farklı teknik için CTV’deki (cGy) değerlerinin ikili karşılaştırma sonuçları Karşılaştırılan Teknikler p değerleri TA-VMAT ile ÇA-VMAT 0,367 TA-VMAT ile 5A-SMLC 0,029 TA-VMAT ile 7A-SMLC 0,870 TA-VMAT ile 5A-DMLC 0,345 TA-VMAT ile 7A-DMLC 0,806 TA-VMAT ile 3B-KRT 0,001 ÇA-VMAT ile 5A-SMLC 0,233 ÇA-VMAT ile 7A-SMLC 0,806 ÇA-VMAT ile 5A-DMLC 0,935 ÇA-VMAT ile 7A-DMLC 0,486 ÇA-VMAT ile 3B-KRT 0,001 5A-SMLC ile7A-SMLC 0,233 5A-SMLC ile 5A-DMLC 0,305 5A-SMLC ile 7A-DMLC 0,029 5A-SMLC ile 3B-KRT 0,001 7A-SMLC ile 5A-DMLC 0,624 7A-SMLC ile 7A-DMLC 0,935 7A-SMLC ile 3B-KRT 0,001 5A-DMLC ile 7A-DMLC 0,345 5A-DMLC ile 3B-KRT 0,001 7A-DMLC ile 3B-KRT 0,001 Çoklu karşılaştırma tekniklerinden Mann-Whitney U testi kullanılarak ikili karşılaştırma yapıldı. TA-VMAT ile 5A-SMLC; TA-VMAT ile 3B-KRT; ÇA- VMAT ile 3B-KRT; 5A-SMLC ile 7A-DMLC; 5A-SMLC ile 3B-KRT; 7A-SMLC ile 3B-KRT; 5A-DMLC ile 3B-KRT; 7A-DMLC ile 3B-KRT karşılaştırmalarında istatistiksel olarak anlamlı farklılık gözlenmiştir. TA-VMAT ile 5A-SMLC de en düşük değer 5A-SMLC’de; TA-VMAT ile 3B-KRT de en düşük değer TA- VMAT’ta; ÇA-VMAT ile 3B-KRT de en düşük değer ÇA-VMAT’ta; 5A-SMLC ile 7A-DMLC de en düşük değer 5A-SMLC’de; 5A-SMLC ile 3B-KRT de en düşük değer 5A-SMLC’de; 7A-SMLC ile 3B-KRT de en düşük değer 7A-SMLC’de; 5A- DMLC ile 3B-KRT de en düşük değe 5A-DMLC’der; 7A-DMLC ile 3B-KRT de en düşük değer 7A-DMLC tekniğinde görülmüştür. Karşılaştırılan diğer teknikler arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık gözlenmemiştir. En düşük değer ise ÇA- VMAT tekniğinde görülmüştür. 128 4.2.1.6.CTV’e ait (cGy) Verileri ve İstatistiksel Sonuçları Tablo 135: CTV için (cGy) değerleri Hasta No TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT 1 4868,3 4942,9 4882,6 4948,6 4859,0 4978,1 5040,0 2 4879,1 4847,3 4874,3 4987,9 4939,8 4998,6 4920,0 3 4914,6 4962,7 4951,8 4966,4 4981,1 5045,2 5130,0 4 4998,3 4920,8 4920,5 4905,8 4901,7 4960,7 5020,0 5 4945,3 4892,6 4864,0 4954,0 4930,6 4945,0 5100,0 6 4920,0 4940,7 4863,0 4963,7 4865,0 4951,0 4910,0 7 4900,7 5068,6 4936,2 4961,5 4866,3 4999,9 4980,0 8 4889,0 5000,2 4907,8 4949,7 4929,4 5047,2 4860,0 9 4930,6 5044,5 4884,1 5018,1 4887,7 5041,1 4900,0 10 4885,7 4930,3 4885,1 4883,1 4900,7 4951,4 5100,0 11 4872,4 4911,1 4871,3 4930,2 4970,8 4973,9 4930,0 12 4919,6 4866,4 4857,3 4905,6 4974,5 5020,0 4956,0 13 4876,5 5159,6 4871,5 4920,2 4877,3 5009,3 5000,0 14 4956,0 4968,1 4938,8 4974,5 4944,6 4952,3 4890,0 15 4896,2 4938,0 4861,2 4856,6 4919,9 4959,8 4971,0 Tablo136: CTV’deki (cGy) değerlerinin istatistiksel analiz sonuçları (p=0,001) TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT Medyan 4900,70 4940,70 4882,60 4949,70 4919,90 4978,10 4971,00 Minimum 4868,30 4847,30 4857,30 4856,60 4859,00 4945,00 4860,00 Maksimum 4998,30 5159,60 4951,80 5018,10 4981,10 5047,20 5130,00 CTV D%95 (cGy) değerleri incelendiğinde teknikler arasında istatistiksel olarak anlamlı farkın olduğu gözlenmiştir(p≤0,005). En büyük medyan değeri 7A-DMLC de; en küçük medyan değeri ise 5A-SMLC tekniğinde gözlenmiştir. Değerler sırasıyla 4978,10 cGy ve 4882,60 cGy olarak bulunmuştur (Tablo 136). 129 Tablo 137: 7 farklı teknik için CTV’deki (cGy) değerlerinin ikili karşılaştırma sonuçları Karşılaştırılan Teknikler p değerleri TA-VMAT ile ÇA-VMAT 0,050 TA-VMAT ile 5A-SMLC 0,098 TA-VMAT ile 7A-SMLC 0,026 TA-VMAT ile 5A-DMLC 0,713 TA-VMAT ile 7A-DMLC 0,001 TA-VMAT ile 3B-KRT 0,010 ÇA-VMAT ile 5A-SMLC 0,004 ÇA-VMAT ile 7A-SMLC 0,870 ÇA-VMAT ile 5A-DMLC 0,148 ÇA-VMAT ile 7A-DMLC 0,050 ÇA-VMAT ile 3B-KRT 0,595 5A-SMLC ile7A-SMLC 0,002 5A-SMLC ile 5A-DMLC 0,089 5A-SMLC ile 7A-DMLC 0,001 5A-SMLC ile 3B-KRT 0,001 7A-SMLC ile 5A-DMLC 0,116 7A-SMLC ile 7A-DMLC 0,009 7A-SMLC ile 3B-KRT 0,250 5A-DMLC ile 7A-DMLC 0,001 5A-DMLC ile 3B-KRT 0,033 7A-DMLC ile 3B-KRT 0,512 Çoklu karşılaştırma tekniklerinden Mann-Whitney U testi kullanılarak ikili karşılaştırma yapıldı. TA-VMAT ile 7A-SMLC; TA-VMAT ile 7A-DMLC; TA- VMAT ile 3B-KRT; ÇA-VMAT ile 5A-SMLC; 5A-SMLC ile 7A-SMLC; 5A- SMLC ile 7A-DMLC; 5A-SMLC ile 3B-KRT; 7A-SMLC ile 7A-DMLC; 5A-DMLC ile 7A-DMLC; 5A-DMLC ile 3B-KRT karşılaştırmalarında istatistiksel olarak anlamlı farklılık gözlenmiştir. TA-VMAT ile 7A-SMLC de en düşük değer TA- VMAT’ta; TA-VMAT ile 7A-DMLC de en düşük değer TA-VMAT’ta; TA-VMAT ile 3B-KRT de en düşük değer TA-VMAT’ta; ÇA-VMAT ile 5A-SMLC de en düşük değer 5A-SMLC’de; 5A-SMLC ile 7A-SMLC de en düşük değer 5A-SMLC’de; 5A- SMLC ile 7A-DMLC de en düşük değer 5A-SMLC’de; 5A-SMLC ile 3B-KRT de en düşük değer 5A-SMLC’de; 7A-SMLC ile 7A-DMLC de en düşük değer 7A- SMLC’de; 5A-DMLC ile 7A-DMLC de en düşük değer 5A-DMLC’de; 5A-DMLC ile 3B-KRT de en düşük değer 5A-DMLC de görülmüştür. Karşılaştırılan diğer teknikler arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık gözlenmemiştir. En iyi teknik 7A-DMLC olarak bulunmuştur. 130 4.2.1.7.CTV’e ait (cGy) Verileri ve İstatistiksel Sonuçları Tablo 138: CTV için (cGy) değerleri Hasta No TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT 1 4760,1 4841,9 4767,4 4823,7 4752,3 4883,1 4980,0 2 4801,0 4735,9 4769,6 4893,4 4872,1 4959,2 4880,0 3 4839,1 4910,7 4893,6 4929,1 4933,1 5026,9 5090,0 4 4950,6 4875,5 4840,3 4829,7 4820,6 4889,9 4930,0 5 4888,3 4813,4 4780,1 4897,4 4868,4 4869,7 5050,0 6 4841,7 4871,3 4766,7 4898,7 4758,5 4883,1 4820,0 7 4865,5 5046,4 4768,4 4922,3 4746,0 4941,2 4940,0 8 4834,8 4976,4 4830,8 4900,1 4844,2 5030,3 4810,0 9 4849,8 5019,7 4764,0 4989,2 4772,6 5013,7 4850,0 10 4802,9 4871,7 4802,5 4821,1 4805,7 4869,2 5060,0 11 4746,1 4829,3 4754,4 4841,9 4896,7 4932,6 4880,0 12 4854,2 4805,0 4769,4 4858,1 4871,9 4978,7 4950,0 13 4786,0 4938,5 4761,6 4859,5 4774,3 4962,5 4960,0 14 4866,2 4911,6 4859,2 4899,3 4869,3 4864,2 4810,0 15 4812,3 4862,0 4727,6 4738,2 4787,1 4860,1 4940,0 Tablo 139: CTV’deki (cGy) değerlerinin istatistiksel analiz sonuçları(p=0,001) TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT Medyan 4839,10 4871,70 4769,40 4893,40 4820,60 4932,60 4940,00 Minimum 4746,10 4735,90 4727,60 4738,20 4746,00 4860,10 4810,00 Maksimum 4950,60 5046,40 4893,60 4989,20 4933,10 5030,30 5090,00 Hedef hacmin %98’inin aldığı doz değerlendirildiğinde yapılan 7 farklı teknik arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık gözlenmiştir(p≤0,05) (p=0,504). En büyük medyan değeri 3B-KRT tekniğinde gözlenirken, en küçük medyan değeri ise 5A-SMLC tekniğinde gözlenmiştir. Değerler sırayla olmak üzere 4940,00 cGy ve 4769,40 cGy olarak bulunmuştur (Tablo 139). 131 Tablo 140: 7 farklı teknik için CTV’deki (cGy) değerlerinin ikili karşılaştırma sonuçları Karşılaştırılan Teknikler p değerleri TA-VMAT ile ÇA-VMAT 0,037 TA-VMAT ile 5A-SMLC 0,029 TA-VMAT ile 7A-SMLC 0,041 TA-VMAT ile 5A-DMLC 0,902 TA-VMAT ile 7A-DMLC 0,001 TA-VMAT ile 3B-KRT 0,003 ÇA-VMAT ile 5A-SMLC 0,001 ÇA-VMAT ile 7A-SMLC 0,775 ÇA-VMAT ile 5A-DMLC 0,045 ÇA-VMAT ile 7A-DMLC 0,116 ÇA-VMAT ile 3B-KRT 0,161 5A-SMLC ile7A-SMLC 0,001 5A-SMLC ile 5A-DMLC 0,098 5A-SMLC ile 7A-DMLC 0,001 5A-SMLC ile 3B-KRT 0,001 7A-SMLC ile 5A-DMLC 0,041 7A-SMLC ile 7A-DMLC 0,033 7A-SMLC ile 3B-KRT 0,116 5A-DMLC ile 7A-DMLC 0,001 5A-DMLC ile 3B-KRT 0,001 7A-DMLC ile 3B-KRT 0,838 Çoklu karşılaştırma tekniklerinden Mann-Whitney U testi kullanılarak ikili karşılaştırma yapıldı. TA-VMAT ile ÇA-VMAT; TA-VMAT ile 5A-SMLC; TA- VMAT ile7A-SMLC; TA-VMAT ile 7A-DMLC; TA-VMAT ile 3B-KRT; ÇA- VMAT ile 5A-DMLC; 5A-SMLC ile 7A-SMLC; 5A-SMLC ile 7A-DMLC; 5A- SMLC ile 3B-KRT; 7A-SMLC ile 5A-DMLC; 7A-SMLC İLE 7A-DMLC; 5A- DMLC İLE 7A-DMLC; 5A-DMLC İLE 3B-KRT karşılaştırmalarında istatistiksel olarak anlamlı farklılık gözlenmiştir. TA-VMAT ile ÇA-VMAT ta en düşük değer TA-VMAT’ta; TA-VMAT ile 5A-SMLC de en düşük değer 5A-SMLC’de; TA- VMAT ile 7A-SMLC de en düşük değer TA-VMAT’ta; TA-VMAT ile 7A-DMLC de en düşük değer TA-VMAT’ta; TA-VMAT ile 3B-KRT de en düşük değer TA- VMAT’ta; ÇA-VMAT ile 5A-DMLC de en düşük değer 5A-DMLC’de; 5A-SMLC ile 7A-SMLC de en düşük değer 5A-SMLC’de; 5A-SMLC ile 7A-DMLC de en düşük değer 5A-SMLC’de; 5A-SMLC ile 3B-KRT de en düşük değer 5A-SMLC’de; 7A-SMLC ile 5A-DMLC de en düşük değer 5A-DMLC’de; 7A-SMLC İLE 7A- DMLC de en düşük değer 7A-SMLC’de; 5A-DMLC İLE 7A-DMLC de en düşük değer 5A-DMLC’de; 5A-DMLC İLE 3B-KRT de en düşük değer 5A-DMLC tekniğinde gözlenmiştir. Karşılaştırılan diğer teknikler arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık gözlenmemiştir. Bütün teknikler açısından ise en iyi teknik 3B- KRT’dir. 132 4.2.1.8.CTV’e ait Verileri ve İstatistiksel Sonuçları Tablo 141: CTV’deki (%) değerleri Hasta No TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT 1 97,47 98,86 97,68 98,36 97,24 99,34 100,00 2 98,29 97,02 97,66 99,15 99,28 99,78 99,37 3 98,87 99,73 99,46 99,78 99,75 100,00 100,00 4 99,51 99,74 98,83 98,64 98,56 99,18 99,99 5 99,57 98,44 97,82 99,57 99,28 99,21 100,00 6 98,80 99,22 97,55 99,55 97,42 99,38 98,44 7 99,54 100,00 99,22 99,80 97,29 99,60 99,74 8 99,21 100,00 98,79 99,80 98,85 100,00 98,81 9 98,99 100,00 97,60 99,99 97,74 99,99 99,63 10 98,27 99,32 98,25 98,71 98,27 99,01 99,95 11 97,41 98,60 97,47 98,73 99,23 99,64 99,66 12 98,99 98,38 97,67 99,06 99,78 99,53 98,77 13 97,96 99,61 97,52 99,05 97,74 99,68 100,00 14 98,95 99,49 98,95 99,34 99,08 98,98 98,80 15 98,46 98,97 97,00 97,10 97,99 98,89 99,99 Tablo 142: CTV’deki (%) değerlerinin istatistiksel analiz sonuçları(p=0,001) TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT Medyan 98,87 99,32 97,68 99,15 98,56 99,53 99,74 Minimum 97,41 97,02 97,00 97,10 97,24 98,89 98,44 Maksimum 99,57 100,00 99,46 99,99 99,78 100,00 100,00 Reçete edilen dozun %95’ini alan hacmin % ‘lik hacmini incelediğimizde teknikler arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık gözlenmiştir (p≤0,05). En büyük medyan değerine bakıldığında %99,74’lük değerle 3B-KRT tekniğinde görülürken, en küçük medyan değerine bakıldığında ise 5A-SMLC tekniğinde %97,68 olarak bulunmuştur (Tablo 142). 133 Tablo 143: 7 farklı teknik için CTV’deki (%) değerlerinin ikili karşılaştırma sonuçları Karşılaştırılan Teknikler p değerleri TA-VMAT ile ÇA-VMAT 0,061 TA-VMAT ile 5A-SMLC 0,045 TA-VMAT ile 7A-SMLC 0,067 TA-VMAT ile 5A-DMLC 0,653 TA-VMAT ile 7A-DMLC 0,001 TA-VMAT ile 3B-KRT 0,001 ÇA-VMAT ile 5A-SMLC 0,001 ÇA-VMAT ile 7A-SMLC 0,806 ÇA-VMAT ile 5A-DMLC 0,050 ÇA-VMAT ile 7A-DMLC 0,389 ÇA-VMAT ile 3B-KRT 0,202 5A-SMLC ile7A-SMLC 0,002 5A-SMLC ile 5A-DMLC 0,187 5A-SMLC ile 7A-DMLC 0,001 5A-SMLC ile 3B-KRT 0,001 7A-SMLC ile 5A-DMLC 0,061 7A-SMLC ile 7A-DMLC 0,161 7A-SMLC ile 3B-KRT 0,041 5A-DMLC ile 7A-DMLC 0,002 5A-DMLC ile 3B-KRT 0,001 7A-DMLC ile 3B-KRT 0,512 Çoklu karşılaştırma tekniklerinden Mann-Whitney U testi kullanılarak ikili karşılaştırma yapıldı. TA-VMAT ile 5A-SMLC; TA-VMAT ile 7A-DMLC; TA- VMAT ile 3B-KRT; ÇA-VMAT ile 5A-SMLC; 5A-SMLC ile 7A-SMLC; 5A- SMLC ile 7A-DMLC; 5A-SMLC ile 3B-KRT; 5A-DMLC ile 7A-DMLC; 5A- DMLC ile 3B-KRT; 7A-DMLC ile 3B-KRT; karşılaştırmalarında istatistiksel olarak anlamlı farklılık vardır. TA-VMAT ile 5A-SMLC de en düşük değer TA-VMAT’ta; TA-VMAT ile 7A-DMLC de en düşük değer TA-VMAT’ta; TA-VMAT ile 3B-KRT de en düşük değer TA-VMAT’ta; ÇA-VMAT ile 5A-SMLC de en düşük değer 5A- SMLC’de ; 5A-SMLC ile 7A-SMLC de en düşük değer 7A-SMLC’de; 5A-SMLC ile 7A-DMLC de en düşük değer 5A-SMLC’de; 5A-SMLC ile 3B-KRT de en düşük değer 5A-SMLC’de; 5A-DMLC ile 7A-DMLC de en düşük değer 5A-DMLC’de; 5A-DMLC ile 3B-KRT de en düşük değer 5A-DMLC’de; 7A-DMLC ile 3B-KRT de en düşük değer 7A-DMLC’de görülmüştür. Birbirleri ile karşılaştırılan diğer teknikler arasında ise istatistiksel olarak anlamlı farklılık gözlenmemiştir. Bütün teknikler içinde ise en iyi teknik 7A-DMLC tekniği olmuştur. 134 4.2.1.9.CTV’e ait Konformalite Numarası(CN) Verileri ve İstatistiksel Sonuçları Tablo144: CTV’e ait Konformalite Numarası(CN) Sonuçları Hasta No TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT 1 1,00 1,03 1,00 1,01 0,99 1,03 1,05 2 1,02 0,99 1,00 1,04 1,04 1,05 1,04 3 1,03 1,05 1,04 1,05 1,05 1,05 1,05 4 1,04 1,05 1,03 1,03 1,02 1,04 1,05 5 1,04 1,02 1,01 1,04 1,04 1,04 1,05 6 1,03 1,04 1,00 1,04 0,99 1,04 1,02 7 1,04 1,05 1,09 1,05 0,99 1,04 1,05 8 1,04 1,05 1,03 1,05 1,03 1,05 1,03 9 1,03 1,05 1,00 1,05 1,00 1,05 1,04 10 1,02 1,04 1,02 1,03 1,02 1,03 1,05 11 0,99 1,02 1,00 1,03 1,04 1,05 1,04 12 1,03 1,02 1,00 1,03 1,03 1,04 1,02 13 1,01 1,04 1,00 1,03 1,00 1,05 1,05 14 1,03 1,04 1,03 1,04 1,03 1,03 1,02 15 1,02 1,03 0,99 0,99 1,01 1,03 0,98 Tablo145: CTV’deki CN değerlerinin istatistiksel analiz sonuçları(p=0,001) TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT Medyan 1,03 1,04 1,00 1,04 1,02 1,04 1,04 Minimum 0,99 0,99 0,99 0,99 0,99 1,02 0,98 Maksimum 1,04 1,05 1,09 1,05 1,05 1,05 1,05 CTV için CN değerlerine yapmış olduğumuz 7 farklı teknik için istatistiksel analiz sonucuna baktığımızda, p≤0,05 olduğundan istatistiksel bakımından anlamlı fark bulunmaktadır(p=0,001). En büyük medyan değerleri ÇA-VMAT, 7A-SMLC, 7A- DMLC, 3B-KRT tekniklerinde görülürken; en küçük medyan değeri ise 5A-SMLC tekniğinde görülmüştür. Değerler ise 1,0400 ve 1,000’dır (Tablo 145). 135 Tablo 146: 7 farklı teknik için CTV’deki CN değerlerinin ikili karşılaştırma sonuçları Karşılaştırılan Teknikler p değerleri TA-VMAT ile ÇA-VMAT 0,061 TA-VMAT ile 5A-SMLC 0,089 TA-VMAT ile 7A-SMLC 0,061 TA-VMAT ile 5A-DMLC 0,561 TA-VMAT ile 7A-DMLC 0,003 TA-VMAT ile 3B-KRT 0,026 ÇA-VMAT ile 5A-SMLC 0,008 ÇA-VMAT ile 7A-SMLC 0,870 ÇA-VMAT ile 5A-DMLC 0,041 ÇA-VMAT ile 7A-DMLC 0,495 ÇA-VMAT ile 3B-KRT 0,653 5A-SMLC ile7A-SMLC 0,007 5A-SMLC ile 5A-DMLC 0,591 5A-SMLC ile 7A-DMLC 0,001 5A-SMLC ile 3B-KRT 0,005 7A-SMLC ile 5A-DMLC 0,051 7A-SMLC ile 7A-DMLC 0,379 7A-SMLC ile 3B-KRT 0,512 5A-DMLC ile 7A-DMLC 0,004 5A-DMLC ile 3B-KRT 0,023 7A-DMLC ile 3B-KRT 0,953 Çoklu karşılaştırma tekniklerinden Mann-Whitney U testi kullanılarak ikili karşılaştırma yapıldı. TA-VMAT ile 7A-DMLC; TA-VMAT ile 3B-KRT; ÇA- VMAT ile 5A-SMLC; ÇA-VMAT ile 5A-DMLC; 5A-SMLC ile 7A-SMLC; 5A- SMLC ile 7A-DMLC; 5A-SMLC ile 3B-KRT; 5A-DMLC ile 7A-DMLC; 5A- DMLC ile 3B-KRT karşılaştırmalarında istatistiksel olarak anlamlı farklılık bulunmaktadır. TA-VMAT ile 7A-DMLC de en yüksek değer 7A-DMLC’de; TA- VMAT ile 3B-KRT de en yüksek değer 3B-KRT’de; ÇA-VMAT ile 5A-SMLC de en yüksek değer 5A-SMLC’de; ÇA-VMAT ile 5A-DMLC de en yüksek değer 5A- DMLC’de; 5A-SMLC ile 7A-SMLC de en yüksek değer 5A-SMLC’de; 5A-SMLC ile 7A-DMLC de en yüksek değer 7A-SMLC’de; 5A-SMLC ile 3B-KRT de en yüksek değer 5A-SMLC’de; 5A-DMLC ile 7A-DMLC de en yüksek değer 7A- DMLC’de; 5A-DMLC ile 3B-KRT de en yüksek değer 5A-DMLC tekniğinde görülmüştür. Karşılaştırılan diğer tekniklerin arasında ise istatistiksel olarak anlamlı farklılık görülmemiştir. En iyi konformallik 7A-DMLC tekniğindeyken, en kötü konformallik ise 5A-DMLC tekniğinde görülmüştür. 136 4.2.1.10.CTV’e ait Homojenite İndeksi(HI) Verileri ve İstatistiksel Sonuçları Tablo 147: CTV’e ait Homjenite İndeksi(HI) sonuçları Hasta No TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT 1 0,09 0,07 0,09 0,07 0,09 0,06 0,06 2 0,08 0,09 0,08 0,06 0,06 0,05 0,08 3 0,07 0,06 0,06 0,06 0,06 0,04 0,07 4 0,05 0,06 0,07 0,07 0,07 0,06 0,08 5 0,06 0,07 0,08 0,06 0,07 0,07 0,07 6 0,07 0,07 0,08 0,06 0,08 0,06 0,10 7 0,06 0,04 0,07 0,06 0,08 0,05 0,08 8 0,08 0,04 0,07 0,06 0,08 0,05 0,09 9 0,06 0,04 0,09 0,05 0,08 0,04 0,08 10 0,08 0,06 0,07 0,07 0,07 0,07 0,06 11 0,09 0,07 0,09 0,07 0,06 0,05 0,07 12 0,07 0,07 0,08 0,04 0,07 0,04 0,07 13 0,09 0,05 0,08 0,06 0,08 0,05 0,09 14 0,08 0,07 0,07 0,06 0,07 0,07 0,09 15 0,05 0,06 0,07 0,07 0,07 0,06 0,06 Tablo 148: CTV’deki HI değerlerinin istatistiksel analiz sonuçları(p=0,001) TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT Medyan 0,07 0,06 0,08 0,06 0,07 0,05 0,08 Minimum 0,05 0,04 0,06 0,04 0,06 0,04 0,06 Maksimum 0,09 0,09 0,09 0,07 0,09 0,07 0,10 CTV için HI değerlerine yapmış olduğumuz 7 farklı teknik için istatistiksel analiz sonucuna baktığımızda; p≤,05 olduğundan istatistiksel bakımından anlamlı fark bulunmaktadır. Bu değerlerden en büyük ve en küçük medyan HI değerlerine baktığımızda; en büyük medyan, 5A-SMLC ve 3B-KRT (0,0800) olarak bulunurken, en küçük değer 7A-DMLC (0,0500) olarak bulunmuştur (Tablo 148). 137 Tablo 149: 7 farklı teknik için CTV’deki HI değerlerinin ikili karşılaştırma sonuçları Karşılaştırılan Teknikler p değerleri TA-VMAT ile ÇA-VMAT 0,061 TA-VMAT ile 5A-SMLC 0,412 TA-VMAT ile 7A-SMLC 0,033 TA-VMAT ile 5A-DMLC 1,000 TA-VMAT ile 7A-DMLC 0,001 TA-VMAT ile 3B-KRT 0,436 ÇA-VMAT ile 5A-SMLC 0,002 ÇA-VMAT ile 7A-SMLC 0,870 ÇA-VMAT ile 5A-DMLC 0,019 ÇA-VMAT ile 7A-DMLC 0,174 ÇA-VMAT ile 3B-KRT 0,007 5A-SMLC ile7A-SMLC 0,001 5A-SMLC ile 5A-DMLC 0,285 5A-SMLC ile 7A-DMLC 0,001 5A-SMLC ile 3B-KRT 0,967 7A-SMLC ile 5A-DMLC 0,003 7A-SMLC ile 7A-DMLC 0,081 7A-SMLC ile 3B-KRT 0,001 5A-DMLC ile 7A-DMLC 0,001 5A-DMLC ile 3B-KRT 0,412 7A-DMLC ile 3B-KRT 0,001 Çoklu karşılaştırma tekniklerinden Mann-Whitney U testi kullanılarak ikili karşılaştırma yapıldı. TA-VMAT ile 7A-SMLC; TA-VMAT ile 7A-DMLC; ÇA- VMAT ile 5A-SMLC; ÇA-VMAT ile 5A-DMLC; ÇA-VMAT ile 3B-KRT; 5A- SMLC ile 7A-SMLC; 5A-SMLC ile 7A-DMLC; 7A-SMLC ile 5A-DMLC; 7A- SMLC ile 3B-KRT; 5A-DMLC ile 7A-DMLC; 7A-DMLC ile 3B-KRT karşılaştırmaları arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık bulunmaktadır. TA- VMAT ile 7A-SMLC de en düşük değer 7A-SMLC’de; TA-VMAT ile 7A-DMLC de en düşük değer 7A-SMLC’de; ÇA-VMAT ile 5A-SMLC de en düşük değer ÇA- VMAT’ta; ÇA-VMAT ile 5A-DMLC de en düşük değer ÇA-VMAT’ta; ÇA-VMAT ile 3B-KRT de en düşük değer ÇA-VMAT’ta; 5A-SMLC ile 7A-SMLC de en düşük değer 7A-SMLC’de; 5A-SMLC ile 7A-DMLC de en düşük değer 7A-DMLC’de ; 7A-SMLC ile 5A-DMLC de en düşük değer 7A-SMLC’de; 7A-SMLC ile 3B-KRT de en düşük değer 7A-SMLC’de; 5A-DMLC ile 7A-DMLC de en düşük değer 7A- DMLC’de ; 7A-DMLC ile 3B-KRT de en düşük değer 7A-DMLC tekniğinde görülmüştür. En iyi homojenlik 7A-DMLC tekniğinde görülürken; en kötü homojenlik ise 3B-KRT tekniğinde görülmüştür. 138 4.2.2.Kritik Organ Mesanede Oluşan Dozların Bulguları 4.2.2.1.Kritik Organ Mesanede Oluşan Dmax (cGy)Verileri ve İstatistiksel Sonuçları Tablo 150: Mesaneye ait Dmax (cGy) verilerinin sonuçları Hasta No TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT 1 5191,4 5089,0 5253,7 5231,6 5181,2 5075,5 5267,0 2 5262,7 5367,0 5368,4 5289,5 5319,0 5221,7 5366,0 3 5235,5 5258,1 5238,1 5308,7 5318,5 5330,4 5474,0 4 5186,0 5273,3 5369,6 5226,0 5329,2 5374,0 5358,0 5 5253,6 5266,6 5236,5 5336,0 5290,8 5269,5 5414,0 6 5246,7 5304,2 5326,2 5304,1 5284,3 5276,6 5305,0 7 5178,2 5280,8 5219,1 5303,9 5274,8 5278,5 5316,0 8 5287,0 5234,7 5279,8 5390,9 5354,6 5370,2 5241,0 9 5245,9 5307,0 5312,3 5361,9 5308,5 5322,3 5142,0 10 5314,7 5325,7 5254,6 5277,0 5327,9 5347,5 5323,0 11 5401,0 5280,0 5157,8 5302,4 5311,5 5312,9 5103,0 12 5238,2 5312,5 5168,7 5110,5 5275,8 5303,6 5271,0 13 5350,4 5310,9 5328,5 5268,2 5278,5 5349,3 5463,0 14 5354,1 5305,4 5264,8 5352,0 5290,1 5366,5 5174,0 15 5336,1 5355,3 5368,7 5302,1 5352,7 5384,9 5269,0 Tablo 151: Mesaneye ait Dmax(cGy) değeri yapılan 7 farklı tedavi planı için istatistiksel analiz sonuçları(p=0,557) TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT Medyan 5253,60 5304,20 5264,80 5302,40 5308,50 5322,30 5305,00 Minimum 5178,20 5089,00 5157,80 5110,50 5181,20 5075,50 5103,00 Maksimum 5401,00 5367,00 5369,60 5390,90 5354,60 5384,90 5474,00 Mesane Dmax değerleri, yapılan 7 farklı teknikler arasında istatistiksel olarak anlamlı fark göstermemiştir(p=0,557). Mesane Dmax dozunun medyan değerleri bakımından en büyük değer 3B-KRT (5306,00 cGy), en küçük değer 5A-SMLC (5264,80 cGy) olarak bulunmuştur (Tablo 151). Anlamlı fark görülmemesine rağmen en düşük değeri gösteren teknik 5A-SMLC’dir. 139 4.2.2.2.Kritik Organ Mesanede Oluşan Dort(cGy) Verileri ve İstatistiksel Sonuçları Tablo 152: Mesaneye ait Dort(cGy) verilerinin sonuçları Hasta No TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT 1 3047,6 3105,9 3036,3 3047,8 2989,6 3000,8 5085,0 2 3342,3 2872,8 3051,2 2885,2 3212,2 2798,7 4948,0 3 3535,4 3409,9 3499,0 3552,4 3473,3 3533,8 4679,0 4 3653,4 3469,6 3231,4 3045,2 3202,5 2927,3 5093,0 5 3672,0 3261,6 3271,3 3072,6 3400,3 2999,8 5214,0 6 3683,7 3497,7 3656,8 3490,5 3720,8 3429,8 5003,0 7 3636,5 3669,6 3643,3 3655,7 2995,4 2927,5 4614,0 8 3510,3 3535,8 3490,5 3079,1 3456,9 3373,3 4731,0 9 3383,3 3398,1 3387,9 3374,0 3340,6 3388,5 4671,0 10 3715,5 3744,2 3346,5 3535,6 3309,8 3317,3 4904,0 11 3348,8 3353,3 3314,4 3336,3 3671,1 3613,7 5033,3 12 3566,3 3295,2 3308,0 3470,3 3257,9 3330,7 4854,2 13 3686,4 3362,0 3501,3 3371,5 3456,6 3328,2 5090,0 14 3940,7 3566,7 3597,2 3194,4 3530,6 3146,5 4962,0 15 3682,5 3587,2 3689,6 3452,0 3691,0 3541,3 5117,0 Tablo 153: Mesaneye ait Dort(cGy) değeri yapılan 7 farklı tedavi planı için istatistiksel analiz sonuçları (p=0,001) TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT Ortalama 3560,31 3408,64 3401,65 3304,17 3380,57 3243,81 4933,23 Std. Sapma ±212,37 ±221,03 ±205,95 ±232,69 ±227,18 ±257,48 ±186,12 Mesane Dort değerleri, yapılan 7 farklı teknikler arasında istatistiksel olarak anlamlı fark göstermiştir(p≤0,05). Mesane Dort dozunun medyan değerleri bakımından en büyük değer 3B-KRT (4933,23±186,12) cGy, en küçük değer 7A-DMLC (3243,81±257,48) cGy olarak bulunmuştur (Tablo 153). 140 Tablo 154:7 farklı teknik için Mesanedeki Dort(cGy) değerinin ikili karşılaştırma sonuçları Karşılaştırılan Teknikler p değerleri TA-VMAT ile ÇA-VMAT 1,000 TA-VMAT ile 5A-SMLC 1,000 TA-VMAT ile 7A-SMLC 0,043 TA-VMAT ile 5A-DMLC 0,598 TA-VMAT ile 7A-DMLC 0,004 TA-VMAT ile 3B-KRT 0,001 ÇA-VMAT ile 5A-SMLC 1,000 ÇA-VMAT ile 7A-SMLC 1,000 ÇA-VMAT ile 5A-DMLC 1,000 ÇA-VMAT ile 7A-DMLC 0,927 ÇA-VMAT ile 3B-KRT 0,001 5A-SMLC ile7A-SMLC 1,000 5A-SMLC ile 5A-DMLC 1,000 5A-SMLC ile 7A-DMLC 1,000 5A-SMLC ile 3B-KRT 0,001 7A-SMLC ile 5A-DMLC 1,000 7A-SMLC ile 7A-DMLC 1,000 7A-SMLC ile 3B-KRT 0,001 5A-DMLC ile 7A-DMLC 1,000 5A-DMLC ile 3B-KRT 0,001 7A-DMLC ile 3B-KRT 0,001 Çoklu karşılaştırmalar Bonferroni ikili karşılaştırma testiyle yapılmıştır. 3B-KRT ile karşılaştırılan TA-VMAT, ÇA-VMAT, 5A-SMLC, 7A-SMLC, 5A-DMLC ve 7A- DMLC teknikleri arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık vardır. Ayrıca TA- VMAT ile 7A-SMLC; TA-VMAT ile 7A-DMLC teknikleri arasında da istatiksel olarak anlamlı farklılık bulunmuştur. Birbirleri ile karşılaştırılan diğer planlama teknikleri arasında ise istatistiksel olarak anlamlı farklılık gözlenmemiştir. TA- VMAT ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer TA-VMAT’ta; ÇA-VMAT ile 3B- KRT tekniklerinde en düşük değer ÇA-VMAT’ta; 5A-SMLC ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer 5A-SMLC’de; 7A-SMLC ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer 7A-SMLC’de; 5A-DMLC ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer 5A-DMLC’de; 7A-DMLC ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer 7A- DMLC tekniğinde görülmüştür. Ayrıca TA-VMAT ile 7A-SMLC de en düşük değer 7A- SMLC’de; TA-VMAT ile 7A-DMLC de ise en düşük değer 7A-DMLC tekniğinde gözlenmiştir. Bütün teknikler için kıyaslandığında ise en düşük değer 7A-DMLC tekniğinde gözlenmiştir (3243,81±257,48 cGy.). 141 4.2.2.3.Kritik Organ Mesanede Oluşan Dmin(cGy) Verileri ve İstatistiksel Sonuçları Tablo 155: Mesaneye ait Dmin(cGy) verilerinin sonuçları Hasta No TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT 1 1241,6 1223,0 736,7 886,6 753,0 1253,5 3993,0 2 1246,8 920,2 714,2 765,2 711,9 775,0 3154,0 3 1374,4 1339,8 1496,5 1318,6 1251,8 948,7 3139,0 4 1884,1 1584,6 808,0 954,1 807,7 867,5 3071,0 5 1958,5 1237,9 1089,7 835,7 1169,5 836,7 3810,0 6 1369,6 1022,6 1232,6 945,3 1415,5 879,4 3103,0 7 1666,9 1501,0 1083,9 1013,3 860,4 713,3 3200,0 8 1088,4 1189,8 1171,0 898,4 1193,2 1026,5 3146,0 9 1076,1 1131,0 996,0 1002,4 1058,3 1034,1 2963,0 10 1312,2 1171,9 731,2 761,2 692,7 825,3 3219,0 11 1065,8 913,4 1002,3 1021,5 1046,8 1008,7 3896,0 12 1250,2 863,0 840,2 883,3 739,8 736,3 3214,0 13 1298,9 812,2 817,1 964,0 755,5 952,3 3056,0 14 2288,2 1151,8 846,4 840,7 979,2 899,4 3383,0 15 1275,3 1011,7 1057,4 932,3 1091,9 941,5 4067,0 Tablo 156: Mesaneye ait Dmin(cGy) değeri yapılan 7 farklı tedavi planı için istatistiksel analiz sonuçları(p=0,001) TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT Medyan 1298,90 1151,80 996,00 932,30 979,20 899,40 3200,00 Minimum 1065,80 812,20 714,20 761,20 692,70 713,30 2963,00 Maksimum 2288,20 1584,60 1496,50 1318,60 1415,50 1253,50 4067,00 Mesane Dmin değerleri, yapılan 7 farklı teknikler arasında istatistiksel olarak anlamlı fark göstermiştir(p≤0,05). Mesane Dmin dozunun medyan değerleri bakımından en büyük değer 3B-KRT (3200,00 cGy), en küçük değer 7A-DMLC (899,40 cGy) olarak bulunmuştur (Tablo 156). 142 Tablo 157:7 farklı teknik için Mesanedeki Dmin(cGy) değerinin ikili karşılaştırma sonuçları Karşılaştırılan Teknikler p değerleri TA-VMAT ile ÇA-VMAT 0,008 TA-VMAT ile 5A-SMLC 0,001 TA-VMAT ile 7A-SMLC 0,001 TA-VMAT ile 5A-DMLC 0,001 TA-VMAT ile 7A-DMLC 0,001 TA-VMAT ile 3B-KRT 0,001 ÇA-VMAT ile 5A-SMLC 0,033 ÇA-VMAT ile 7A-SMLC 0,009 ÇA-VMAT ile 5A-DMLC 0,056 ÇA-VMAT ile 7A-DMLC 0,007 ÇA-VMAT ile 3B-KRT 0,001 5A-SMLC ile7A-SMLC 0,838 5A-SMLC ile 5A-DMLC 0,935 5A-SMLC ile 7A-DMLC 0,567 5A-SMLC ile 3B-KRT 0,001 7A-SMLC ile 5A-DMLC 0,902 7A-SMLC ile 7A-DMLC 0,683 7A-SMLC ile 3B-KRT 0,001 5A-DMLC ile 7A-DMLC 0,653 5A-DMLC ile 3B-KRT 0,001 7A-DMLC ile 3B-KRT 0,001 Çoklu karşılaştırma tekniklerinden Mann-Whitney U testi kullanılarak ikili karşılaştırma yapıldı. TA-VMAT ile karşılaştırılan ÇA-VMAT, 5A-SMLC, 7A- SMLC, 5A-DMLC, 7A-DMLC ve 3B-KRT tekniği; ÇA-VMAT ile karşılaştırılan 5A-SMLC, 7A-SMLC, 7A-DMLC ve 3B-KRT tekniği ayrıca 3B-KRT ile karşılaştırılan ÇA-VMAT, 5A-SMLC, 7A-SMLC, 5A-DMLC, 7A-DMLC karşılaştırmaları arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık bulunmaktadır. TA- VMAT ile olan karşılaştırmalarda en yüksek değerler TA-VMAT’ta; ÇA-VMAT ile olan karşılaştırmalarda en yüksek değerler ÇA-VMAT’ta; 3B-KRT tekniği ile olan karşılaştırmalarda ise en yüksek değer 3B-KRT tekniğinde görülmüştür. En düşük Dmin değeri ise bütün tekniklerin içinde 7A-DMLC tekniğinde görülmüştür. 143 4.2.2.4.Kritik Organ Mesanede Oluşan D%2(cGy) Verileri ve İstatistiksel Sonuçları Tablo 158: Mesaneye ait D%2(cGy) verilerinin sonuçları Hasta No TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT 1 4802,6 4840,3 5061,4 5094,9 4879,8 4869,3 5240,0 2 4967,4 4976,5 5068,8 5050,9 5036,7 5010,5 5320,0 3 5060,2 5065,3 5037,7 5106,8 5106,7 5163,7 5390,0 4 5032,0 5027,7 5092,9 5003,3 5060,4 5047,8 5300,0 5 5090,0 5005,0 5069,8 5100,3 5123,1 5065,5 5350,0 6 5099,1 5149,7 5142,7 5171,6 5152,3 5114,5 5290,0 7 5001,3 5142,6 5065,5 5088,9 4994,1 5049,6 5220,0 8 5089,7 5072,0 5103,8 5061,8 5144,0 5167,6 5180,0 9 5069,0 5151,4 5146,0 5201,7 5108,1 5202,8 5090,0 10 5119,9 5121,3 5087,3 5092,0 5092,7 5155,3 5290,0 11 5212,2 5158,0 5041,7 5142,6 5186,3 5159,3 5100,0 12 5102,4 5035,4 5038,9 5029,7 5109,1 5161,1 5244,0 13 5176,0 5144,4 5117,3 5094,2 5117,7 5181,2 5380,0 14 5177,8 5121,4 5141,9 5145,7 5144,8 5098,4 5130,0 15 5171,3 5156,2 5219,4 5170,3 5238,3 5226,3 5222,0 Tablo 159: Mesaneye ait D%2(cGy) değeri yapılan 7 farklı tedavi planı için istatistiksel analiz sonuçları(p=0,001) TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT Medyan 5090,00 5077,81 5087,30 5094,90 5109,10 5155,30 5144,00 Minimum 4802,60 4840,30 5037,70 5003,30 4879,80 4869,30 5090,00 Maksimum 5212,20 5158,00 5219,40 5201,70 5238,30 5226,30 5390,00 Mesane D%2(cGy) değerleri, yapılan 7 farklı teknikler arasında istatistiksel olarak anlamlı fark göstermiştir(p≤0,05). Mesane D%2(cGy) dozunun medyan değerleri bakımından en büyük değer 3B-KRT (5144,00 cGy), en küçük değer ise ÇA-VMAT (5077,81 cGy) olarak bulunmuştur (Tablo 159). 144 Tablo 160:7 farklı teknik için Mesanedeki D%2(cGy) değerinin ikili karşılaştırma sonuçları Karşılaştırılan Teknikler p değerleri TA-VMAT ile ÇA-VMAT 1,000 TA-VMAT ile 5A-SMLC 0,935 TA-VMAT ile 7A-SMLC 0,683 TA-VMAT ile 5A-DMLC 0,412 TA-VMAT ile 7A-DMLC 0,412 TA-VMAT ile 3B-KRT 0,001 ÇA-VMAT ile 5A-SMLC 0,967 ÇA-VMAT ile 7A-SMLC 0,653 ÇA-VMAT ile 5A-DMLC 0,744 ÇA-VMAT ile 7A-DMLC 0,106 ÇA-VMAT ile 3B-KRT 0,001 5A-SMLC ile7A-SMLC 0,567 5A-SMLC ile 5A-DMLC 0,436 5A-SMLC ile 7A-DMLC 0,217 5A-SMLC ile 3B-KRT 0,001 7A-SMLC ile 5A-DMLC 0,683 7A-SMLC ile 7A-DMLC 0,461 7A-SMLC ile 3B-KRT 0,001 5A-DMLC ile 7A-DMLC 0,461 5A-DMLC ile 3B-KRT 0,001 7A-DMLC ile 3B-KRT 0,001 Çoklu karşılaştırma tekniklerinden Mann-Whitney U testi kullanılarak ikili karşılaştırma yapıldı. 3B-KRT ile karşılaştırılan TA-VMAT, ÇA-VMAT, 5A-SMLC, 7A-SMLC, 5A-DMLC ve 7A-DMLC teknikleri arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık vardır. Birbirleri ile karşılaştırılan diğer planlama teknikleri arasında ise istatistiksel olarak anlamlı farklılık gözlenmemiştir. TA-VMAT ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer TA-VMAT’ta; ÇA-VMAT ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer ÇA-VMAT’ta; 5A-SMLC ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer 5A-SMLC’de; 7A-SMLC ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer7A-SMLC’de; 5A-DMLC ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer 5A-DMLC’de; 7A-DMLC ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer 7A- DMLC tekniğinde görülmüştür. Bütün teknikler birbirleri ile kıyaslandığında en düşük değerin ÇA-VMAT tekniğinde olduğu görülmüştür. 145 4.2.2.5.Kritik Organ Mesanede Oluşan V40Gy (%) Verileri ve İstatistiksel Sonuçları Tablo 161: Mesaneye ait V40Gy (%) verilerinin sonuçları Hasta No TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT 1 24,71 24,16 30,39 33,11 25,47 24,73 98,54 2 31,77 25,15 29,46 26,12 36,76 24,35 92,95 3 37,50 33,53 36,35 39,69 38,64 40,03 74,95 4 43,48 36,70 33,86 30,57 32,68 27,94 97,23 5 42,31 35,02 33,89 33,76 37,83 31,60 99,94 6 52,24 49,23 51,52 48,13 52,13 47,53 90,23 7 44,52 45,10 46,46 46,33 24,70 29,51 78,32 8 39,92 39,85 37,90 32,47 36,55 39,25 86,88 9 41,02 44,52 41,54 43,95 38,95 44,42 83,51 10 50,05 52,02 42,88 48,57 41,58 42,54 88,73 11 42,78 43,67 41,61 43,20 51,91 51,30 99,79 12 46,18 40,78 43,35 47,27 41,53 44,50 93,54 13 48,09 42,72 38,58 42,44 43,53 41,37 94,49 14 49,12 44,53 47,64 37,96 44,64 35,49 99,32 15 51,99 50,16 51,46 47,52 50,63 49,21 100,00 Tablo 162: Mesaneye ait V40Gy (%) değeri yapılan 7 farklı tedavi planı için istatistiksel analiz sonuçları(p=0,001) TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT Ortalama 43,04 40,47 40,45 40,07 39,83 38,25 91,89 Std.Sapma ±7,54 ±8,31 ±6,98 ±7,31 ±8,32 ±8,84 ±8,06 Mesane V40Gy (%) değerleri, yapılan 7 farklı teknikler arasında istatistiksel olarak anlamlı fark göstermiştir(p≤0,05). Mesane V40Gy (%) hacminin ortalama değerleri bakımından en büyük değer 3B- KRT (%91,89±8,06) iken en küçük değer 7A-DMLC (%38,25±8,84) olarak bulunmuştur (Tablo 162). 146 Tablo 163:7 farklı teknik için Mesanenin V40Gy (%) değerinin ikili karşılaştırma sonuçları Karşılaştırılan Teknikler p değerleri TA-VMAT ile ÇA-VMAT 1,000 TA-VMAT ile 5A-SMLC 1,000 TA-VMAT ile 7A-SMLC 1,000 TA-VMAT ile 5A-DMLC 1,000 TA-VMAT ile 7A-DMLC 1,000 TA-VMAT ile 3B-KRT 0,001 ÇA-VMAT ile 5A-SMLC 1,000 ÇA-VMAT ile 7A-SMLC 1,000 ÇA-VMAT ile 5A-DMLC 1,000 ÇA-VMAT ile 7A-DMLC 1,000 ÇA-VMAT ile 3B-KRT 0,001 5A-SMLC ile7A-SMLC 1,000 5A-SMLC ile 5A-DMLC 1,000 5A-SMLC ile 7A-DMLC 1,000 5A-SMLC ile 3B-KRT 0,001 7A-SMLC ile 5A-DMLC 1,000 7A-SMLC ile 7A-DMLC 1,000 7A-SMLC ile 3B-KRT 0,001 5A-DMLC ile 7A-DMLC 1,000 5A-DMLC ile 3B-KRT 0,001 7A-DMLC ile 3B-KRT 0,001 Çoklu karşılaştırma tekniklerinden Mann-Whitney U testi kullanılarak ikili karşılaştırma yapıldı. 3B-KRT ile karşılaştırılan TA-VMAT, ÇA-VMAT, 5A-SMLC, 7A-SMLC, 5A-DMLC ve 7A-DMLC teknikleri arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık vardır. Birbirleri ile karşılaştırılan diğer planlama teknikleri arasında ise istatistiksel olarak anlamlı farklılık gözlenmemiştir. TA-VMAT ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer TA-VMAT’ta; ÇA-VMAT ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer ÇA-VMAT’ta; 5A-SMLC ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer 5A-SMLC’de; 7A-SMLC ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer7A-SMLC’de; 5A-DMLC ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer 5A-DMLC’de; 7A-DMLC ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer 7A- DMLC tekniğinde görülmüştür. Bütün teknikler birbirleri ile kıyaslandığında en düşük değerin 7A-DMLC (%38,25±8,84) tekniğinde olduğu görülmüştür. 147 4.2.3.Kritik Organ Rektumda Oluşan Dozların Bulguları 4.2.3.1.Kritik Organ Rektumda Oluşan Dmax (cGy) Verileri ve İstatistiksel Analiz Sonuçları Tablo 164: Rektuma ait Dmax(cGy) verilerinin sonuçları Hasta No TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT 1 5185,6 5341,5 5102,9 5015,1 5135,5 5255,1 5154,0 2 5054,3 4968,9 5155,8 5075,0 5229,7 5205,8 5049,0 3 5224,3 5209,6 5126,5 5224,4 5196,4 5297,9 5331,0 4 5122,8 5281,0 5301,7 5188,1 5231,7 5223,5 5160,0 5 5230,3 5242,2 5196,7 5292,7 5347,8 5256,1 5284,0 6 5237,9 5304,8 5239,9 5322,0 5299,1 5268,0 5317,0 7 5141,1 5253,4 5039,8 5071,4 5039,8 5177,3 5154,0 8 5176,9 5345,6 5200,3 5190,0 5329,4 5283,9 4961,0 9 5253,3 5330,7 5302,2 5365,9 5253,4 5351,8 5132,0 10 5258,5 5259,5 5333,5 5182,2 5315,9 5370,8 5392,0 11 5275,2 5331,1 5263,3 5263,6 5216,2 5263,6 5071,0 12 5323,4 5177,2 5137,4 5086,3 5307,8 5230,0 5120,0 13 5270,7 5261,9 5247,1 5205,1 5251,7 5320,7 5258,0 14 5262,2 5302,0 5174,8 5281,3 5301,0 5261,4 5009,0 15 5272,6 5408,0 5181,2 5275,1 5280,1 5288,9 5174,0 Tablo 165: Rektuma ait Dmax(cGy) değeri yapılan 7 farklı tedavi planı için istatistiksel analiz sonuçları(p=0,025) TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT Medyan 5237,90 5281,00 5196,70 5205,10 5253,40 5263,60 5154,00 Minimum 5054,30 4968,90 5039,80 5015,10 5039,80 5177,30 4961,00 Maksimum 5323,40 5408,00 5333,50 5365,90 5347,80 5370,80 5392,00 Rektum Dmax değerleri, yapılan 7 farklı teknikler arasında istatistiksel olarak anlamlı fark bulunmaktadır(p≤0,05). Rektum Dmax dozunun medyan değerleri bakımından en büyük değer ÇA-VMAT (5281,00 cGy), en küçük değer ise 3B-KRT (5154,00 cGy) olarak bulunmuştur (Tablo 165). 148 Tablo 166:7 farklı teknik için Rektumun Dmax(cGy) değerinin ikili karşılaştırma sonuçları Karşılaştırılan Teknikler p değerleri TA-VMAT ile ÇA-VMAT 0,037 TA-VMAT ile 5A-SMLC 0,486 TA-VMAT ile 7A-SMLC 0,902 TA-VMAT ile 5A-DMLC 0,233 TA-VMAT ile 7A-DMLC 0,074 TA-VMAT ile 3B-KRT 0,233 ÇA-VMAT ile 5A-SMLC 0,016 ÇA-VMAT ile 7A-SMLC 0,074 ÇA-VMAT ile 5A-DMLC 0,325 ÇA-VMAT ile 7A-DMLC 0,683 ÇA-VMAT ile 3B-KRT 0,021 5A-SMLC ile7A-SMLC 0,806 5A-SMLC ile 5A-DMLC 0,098 5A-SMLC ile 7A-DMLC 0,016 5A-SMLC ile 3B-KRT 0,389 7A-SMLC ile 5A-DMLC 0,161 7A-SMLC ile 7A-DMLC 0,081 7A-SMLC ile 3B-KRT 0,345 5A-DMLC ile 7A-DMLC 0,653 5A-DMLC ile 3B-KRT 0,089 7A-DMLC ile 3B-KRT 0,019 Çoklu karşılaştırma tekniklerinden Mann-Whitney U testi kullanılarak ikili karşılaştırma yapıldı. TA-VMAT ile ÇA-VMAT; ÇA-VMAT ile 5A-SMLC; ÇA- VMAT ile 3B-KRT; 5A-SMLC ile 7A-DMLC; 7A-DMLC ile 3B-KRT karşılaştırmaları arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık bulunmaktadır. TA- VMAT ile ÇA-VMAT ta en düşük değer TA-VMAT’ta; ÇA-VMAT ile 5A-SMLC de en düşük değer 5A-SMLC’de; ÇA-VMAT ile 3B-KRT de en düşük değer 3B- KRT’de; 5A-SMLC ile 7A-DMLC de en düşük değer 5A-SMLC’de; 7A-DMLC ile 3B-KRT de en düşük değer 3B-KRT tekniğinde gözlenmiştir. Karşılaştırılan diğer teknikler arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık gözlenmemiştir. Bütün teknikler içinde en düşük değer 3B-KRT tekniğinde gözlenmiştir. 149 4.2.3.2.Kritik Organ Rektumda Oluşan Dort(cGy) Verileri ve İstatistiksel Sonuçları Tablo 167: Rektuma ait Dort(cGy) verilerinin sonuçları Hasta No TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT 1 3309,7 3360,5 3289,6 3336,6 3243,9 3400,1 4858,0 2 3286,4 2970,2 3223,5 3033,1 3307,5 2997,2 4414,0 3 3590,9 3432,8 3626,7 3013,2 3336,2 3365,4 4421,0 4 3536,9 3417,2 3199,0 3002,5 3114,1 2917,9 4300,0 5 3418,1 3244,7 3156,9 3011,3 3313,3 2967,4 4903,0 6 3502,6 3114,0 3456,2 3096,3 3353,0 3019,6 4576,0 7 3540,5 3668,7 3327,2 3555,9 2890,0 2928,4 4563,0 8 3468,9 3411,2 3355,5 3004,5 3260,0 3288,5 3966,0 9 3284,4 3336,9 3218,6 3322,4 3194,2 3351,0 4472,0 10 3443,0 3260,6 3246,6 3092,0 3229,3 2918,7 4586,0 11 3336,6 3367,1 3333,1 3344,2 3348,4 3218,5 4412,0 12 3345,4 3143,3 3152,0 3404,5 3192,6 3142,6 4312,0 13 3407,4 3285,2 3370,6 3249,4 3522,4 3436,3 5108,0 14 3751,3 3505,8 3336,5 3360,4 3326,1 3360,5 4914,0 15 3509,2 3385,0 3425,9 3303,3 3461,5 3373,4 4986,0 Tablo 168: Rektuma ait Dort(cGy) değeri yapılan 7 farklı tedavi planı için istatistiksel analiz sonuçları(p=0,001) TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT Medyan 3443,00 3360,50 3327,20 3249,40 3307,50 3218,50 4563,00 Minimum 3284,40 2970,20 3152,00 3002,50 2890,00 2917,90 3966,00 Maksimum 3751,30 3668,70 3626,70 3555,90 3522,40 3436,30 5108,00 Rektum Dort değerleri, yapılan 7 farklı teknikler arasında istatistiksel olarak anlamlı fark göstermiştir(p≤0,05). Rektum Dort dozunun medyan değerleri bakımından en büyük değer 3B-KRT (4563,00 cGy), en küçük değer 7A-DMLC (3218,50 cGy) olarak bulunmuştur (Tablo 168). 150 Tablo 169:7 farklı teknik için Rektuma ait Dort(cGy) değerinin ikili karşılaştırma sonuçları Karşılaştırılan Teknikler p değerleri TA-VMAT ile ÇA-VMAT 0,041 TA-VMAT ile 5A-SMLC 0,009 TA-VMAT ile 7A-SMLC 0,001 TA-VMAT ile 5A-DMLC 0,002 TA-VMAT ile 7A-DMLC 0,001 TA-VMAT ile 3B-KRT 0,001 ÇA-VMAT ile 5A-SMLC 0,567 ÇA-VMAT ile 7A-SMLC 0,061 ÇA-VMAT ile 5A-DMLC 0,233 ÇA-VMAT ile 7A-DMLC 0,061 ÇA-VMAT ile 3B-KRT 0,001 5A-SMLC ile7A-SMLC 0,148 5A-SMLC ile 5A-DMLC 0,567 5A-SMLC ile 7A-DMLC 0,161 5A-SMLC ile 3B-KRT 0,001 7A-SMLC ile 5A-DMLC 0,412 7A-SMLC ile 7A-DMLC 0,744 7A-SMLC ile 3B-KRT 0,001 5A-DMLC ile 7A-DMLC 0,512 5A-DMLC ile 3B-KRT 0,001 7A-DMLC ile 3B-KRT 0,001 Çoklu karşılaştırma tekniklerinden Mann-Whitney U testi kullanılarak ikili karşılaştırma yapıldı. 3B-KRT ile karşılaştırılan TA-VMAT, ÇA-VMAT, 5A-SMLC, 7A-SMLC, 5A-DMLC ve 7A-DMLC teknikleri arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık vardır. Ayrıca TA-VMAT ile karşılaştırılan ÇA-VMAT, 5A-SMLC, 7A- SMLC, 5A-DMLC,7A-DMLC ve 3B-KRT teknikleri arasında da istatistiksel olarak anlamlı farklılık bulunmaktadır. 3B-KRT ile karşılaştırılan TA-VMAT, ÇA-VMAT, 5A-SMLC, 7A-SMLC, 5A-DMLC ve 7A-DMLC tekniklerinde en yüksek değerler 3B-KRT tekniğinde görülürken; TA-VMAT ile karşılaştırılan ÇA-VMAT, 5A- SMLC, 7A-SMLC, 5A-DMLC ve 7A-DMLC karşılaştırmalarında en yüksek değerler TA-VMAT tekniğinde görülmüştür. Bütün teknikler içinde en düşük değer ise 7A-DMLC tekniğinde gözlenmiştir. 151 4.2.3.3.Kritik Organ Rektumda Oluşan Dmin(cGy) Verileri ve İstatistiksel Sonuçları Tablo 170: Rektuma ait Dmin(cGy) verilerinin sonuçları - Hasta No TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT 1 844,6 1023,9 913,6 1020,3 720,9 676,9 3118,0 2 218,7 265,5 287,9 285,4 253,1 222,7 463,0 3 906,5 1018,2 961,8 626,9 876,6 613,2 1991,0 4 1424,8 1462,4 904,2 1042,1 903,5 1015,3 2631,0 5 1145,6 863,8 687,4 715,7 697,3 730,6 3208,0 6 267,4 264,1 290,3 291,1 259,9 257,5 949,0 7 835,2 971,3 912,0 760,3 753,3 694,6 2977,0 8 1359,9 977,1 820,1 903,4 868,7 1027,6 2931,0 9 654,2 546,7 575,7 599,4 565,5 562,3 1607,0 10 271,1 261,2 274,5 286,0 246,9 220,2 921,0 11 753,4 779,7 695,9 743,8 728,7 721,1 2601,0 12 783,0 945,4 552,2 637,2 532,8 428,5 3240,0 13 872,3 1130,0 817,8 948,9 720,3 934,7 3855,0 14 1890,8 1301,6 1244,8 1279,3 1188,3 1156,6 4785,0 15 1070,1 868,0 748,2 780,7 735,4 746,1 3223,0 Tablo 171: Rektuma ait Dmin(cGy) değeri yapılan 7 farklı tedavi planı için istatistiksel analiz sonuçları(p=0,001) TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT Medyan 844,60 945,40 748,20 743,80 720,90 694,60 2931,00 Minimum 218,70 261,20 274,50 285,40 246,90 220,20 463,00 Maksimum 1890,80 1462,40 1244,80 1279,30 1188,30 1156,60 4785,00 Rektum Dmin değerleri, yapılan 7 farklı teknikler arasında istatistiksel olarak anlamlı fark göstermiştir(p≤0,05). Rektum Dmin dozunun medyan değerleri bakımından en büyük değer 3B-KRT (2931,00 cGy), en küçük değer 7A-DMLC (694,6y0 cG) olarak bulunmuştur (Tablo 171). 152 Tablo 172:7 farklı teknik için Rektum Dmin(cGy) değerinin ikili karşılaştırma sonuçları Karşılaştırılan Teknikler p değerleri TA-VMAT ile ÇA-VMAT 0,967 TA-VMAT ile 5A-SMLC 0,367 TA-VMAT ile 7A-SMLC 0,305 TA-VMAT ile 5A-DMLC 0,089 TA-VMAT ile 7A-DMLC 0,116 TA-VMAT ile 3B-KRT 0,001 ÇA-VMAT ile 5A-SMLC 0,202 ÇA-VMAT ile 7A-SMLC 0,345 ÇA-VMAT ile 5A-DMLC 0,050 ÇA-VMAT ile 7A-DMLC 0,106 ÇA-VMAT ile 3B-KRT 0,001 5A-SMLC ile7A-SMLC 0,902 5A-SMLC ile 5A-DMLC 0,461 5A-SMLC ile 7A-DMLC 0,595 5A-SMLC ile 3B-KRT 0,001 7A-SMLC ile 5A-DMLC 0,436 7A-SMLC ile 7A-DMLC 0,461 7A-SMLC ile 3B-KRT 0,001 5A-DMLC ile 7A-DMLC 0,838 5A-DMLC ile 3B-KRT 0,001 7A-DMLC ile 3B-KRT 0,001 Çoklu karşılaştırma tekniklerinden Mann-Whitney U testi kullanılarak ikili karşılaştırma yapıldı. 3B-KRT ile karşılaştırılan TA-VMAT, ÇA-VMAT, 5A-SMLC, 7A-SMLC, 5A-DMLC ve 7A-DMLC teknikleri arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık vardır. Birbirleri ile karşılaştırılan diğer planlama teknikleri arasında ise istatistiksel olarak anlamlı farklılık gözlenmemiştir. TA-VMAT ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer TA-VMAT’ta; ÇA-VMAT ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer ÇA-VMAT’ta; 5A-SMLC ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer 5A-SMLC’de; 7A-SMLC ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer7A-SMLC’de; 5A-DMLC ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer 5A-DMLC’de; 7A-DMLC ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer 7A- DMLC tekniğinde görülmüştür. Bütün teknikler birbirleri ile kıyaslandığında en düşük değerin 7A-DMLC tekniğinde olduğu görülmüştür. 153 4.2.3.4.Kritik Organ Rektumda Oluşan D%2(cGy) Verileri ve İstatistiksel Sonuçları Tablo 173: Rektuma ait D%2(cGy) verilerinin sonuçları Hasta No TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT 1 5059,2 5141,6 4833,9 4818,7 4983,6 5157,2 5130,0 2 4810,2 4718,9 4963,0 4845,0 5031,6 5090,1 5010,0 3 5123,9 5071,9 4997,9 4990,3 5037,0 5119,3 5290,0 4 4934,0 5091,7 5010,1 4977,2 4981,4 5047,8 5140,0 5 5041,7 5063,0 4973,3 5040,6 5023,6 5051,3 5250,0 6 5072,1 5108,8 5063,7 5108,4 5065,5 5100,4 5280,0 7 4956,6 5155,0 4802,7 4931,5 4667,0 4977,9 5120,0 8 5022,4 5055,0 4902,6 4968,3 4887,7 5145,1 4920,0 9 5116,2 5171,5 5124,4 5189,0 5078,0 5179,4 5110,0 10 5105,3 5099,3 5101,8 5048,1 5136,0 5186,8 5360,0 11 5105,4 5184,4 5039,2 5060,6 5112,6 5150,8 5050,0 12 5105,9 4997,9 5016,9 4980,9 5185,3 5120,5 5220,0 13 5131,0 5128,9 5093,1 5031,3 5122,2 5157,5 5230,0 14 5116,9 5071,2 4987,2 5107,4 5076,6 5101,9 4990,0 15 5084,3 5153,5 5003,4 5085,7 5102,6 5133,7 5157,0 Tablo 174: Rektuma ait D%2(cGy) değeri yapılan 7 farklı tedavi planı için istatistiksel analiz sonuçları(p=0,001) TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT Medyan 5084,30 5099,30 5003,40 5031,30 5065,50 5120,50 5140,00 Minimum 4810,20 4718,90 4802,70 4818,70 4667,00 4977,90 4920,00 Maksimum 5131,00 5184,40 5124,40 5189,00 5185,30 5186,80 5360,00 Rektum D%2(cGy) değerleri, yapılan 7 farklı teknikler arasında istatistiksel olarak anlamlı fark göstermiştir(p≤0,05). Rektum D%2(cGy) dozunun medyan değerleri bakımından en büyük değer 3B- KRT (5140,00 cGy), en küçük değer 5A-SMLC (5003,40 cGy) olarak bulunmuştur (Tablo 174). 154 Tablo 175:7 farklı teknik için Rektumun D%2(cGy) değerinin ikili karşılaştırma sonuçları Karşılaştırılan Teknikler p değerleri TA-VMAT ile ÇA-VMAT 0,233 TA-VMAT ile 5A-SMLC 0,041 TA-VMAT ile 7A-SMLC 0,174 TA-VMAT ile 5A-DMLC 0,653 TA-VMAT ile 7A-DMLC 0,021 TA-VMAT ile 3B-KRT 0,016 ÇA-VMAT ile 5A-SMLC 0,003 ÇA-VMAT ile 7A-SMLC 0,013 ÇA-VMAT ile 5A-DMLC 0,137 ÇA-VMAT ile 7A-DMLC 0,436 ÇA-VMAT ile 3B-KRT 0,161 5A-SMLC ile7A-SMLC 0,653 5A-SMLC ile 5A-DMLC 0,126 5A-SMLC ile 7A-DMLC 0,001 5A-SMLC ile 3B-KRT 0,001 7A-SMLC ile 5A-DMLC 0,305 7A-SMLC ile 7A-DMLC 0,002 7A-SMLC ile 3B-KRT 0,002 5A-DMLC ile 7A-DMLC 0,021 5A-DMLC ile 3B-KRT 0,015 7A-DMLC ile 3B-KRT 0,367 Çoklu karşılaştırma tekniklerinden Mann-Whitney U testi kullanılarak ikili karşılaştırma yapıldı. TA-VMAT ile 5A-SMLC; TA-VMAT ile 7A-DMLC; TA- VMAT ile 3B-KRT; ÇA-VMAT ile 5A-SMLC; ÇA-VMAT ile 7A-SMLC; 5A- SMLC ile 7A-DMLC; 5A-SMLC ile 3B-KRT; 7A-SMLC ile 7A-DMLC; 7A-SMLC ile 3B-KRT; 5A-DMLC ile 7A-DMLC; 5A-DMLC ile 3B-KRT karşılaştırmalarında istatistiksel olarak anlamlı farklılık gözlenmektedir. TA-VMAT ile 5A-SMLC de en düşük değer 5A-SMLC’de; TA-VMAT ile 7A-DMLC de en düşük değer TA-VMAT’ta; TA-VMAT ile 3B-KRT de en düşük değer TA- VMAT’ta; ÇA-VMAT ile 5A-SMLC de en düşük değer 5A-SMCL’de; ÇA-VMAT ile 7A-SMLC de en düşük değer ÇA-VMAT’ta; 5A-SMLC ile 7A-DMLC de en düşük değer 5A-SMLC’de; 5A-SMLC ile 3B-KRT de en düşük değer 5A-SMLC’de; 7A-SMLC ile 7A-DMLC de en düşük değer 7A-SMLC’de ; 7A-SMLC ile 3B-KRT de en düşük değer 7A-SMLC’de; 5A-DMLC ile 7A-DMLC de en düşük değer 5A- DMLC’de; 5A-DMLC ile 3B-KRT karşılaştırmasında ise en düşük değer 5A-DMLC tekniğinde gözlenmiştir. Karşılaştırılan diğer teknikler arasında ise istatistiksel olarak anlamlı farklılık gözlenmemiştir. Bütün teknikler içinde en düşük değer ise 5A- SMLC tekniğinde gözlenmiştir. 155 4.2.3.6.Kritik Organ Rektumda Oluşan V40Gy (%) Verileri ve İstatistiksel Sonuçları Tablo 176: Rektuma ait V40Gy (%) verilerinin sonuçları Hasta No TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT 1 36,70 37,56 32,35 33,53 33,02 40,11 93,41 2 36,13 25,33 36,90 28,90 47,79 31,43 78,59 3 40,19 40,05 40,64 25,22 34,53 36,20 68,22 4 36,46 35,09 28,04 22,88 25,84 21,17 64,37 5 40,04 36,82 32,63 29,98 36,84 28,27 90,07 6 42,33 34,14 39,94 33,07 36,22 31,90 75,40 7 36,14 41,14 27,29 38,10 16,05 20,91 79,88 8 38,30 36,56 36,31 27,29 32,88 34,33 47,64 9 37,05 41,97 37,63 41,13 36,83 42,31 78,36 10 41,17 43,70 43,93 42,18 43,45 37,12 76,23 11 37,57 39,93 39,27 39,16 40,24 36,20 74,59 12 35,58 32,72 34,49 40,45 36,68 33,66 64,28 13 41,35 39,73 38,58 39,05 43,50 41,23 99,98 14 40,35 38,26 39,47 37,22 38,21 35,88 100,00 15 44,19 42,88 42,55 40,47 43,20 42,93 97,61 Tablo 177: Rektuma V40Gy (%) ait değeri yapılan 7 farklı tedavi planı için istatistiksel analiz sonuçları(p=0,001) TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT Medyan 38,30 38,26 37,63 37,22 36,75 36,04 78,36 Minimum 35,58 25,33 27,29 22,88 16,05 20,91 47,64 Maksimum 44,19 43,70 43,93 42,18 47,79 43,20 100,00 Rektum V40Gy (%) değerleri, yapılan 7 farklı teknikler arasında istatistiksel olarak anlamlı fark göstermiştir(p≤0,05). Rektum V40Gy (%) değerleri medyan değerleri bakımından incelendiğinde en büyük medyan değer 3B-KRT (%78,36) iken; en küçük medyan değeri ise 7A-DMLC (%36,02) olarak bulunmuştur (Tablo 177). 156 Tablo178:7 farklı teknik için Rektumun V40Gy (%) değerinin ikili karşılaştırma sonuçları Karşılaştırılan Teknikler p değerleri TA-VMAT ile ÇA-VMAT 0,595 TA-VMAT ile 5A-SMLC 0,285 TA-VMAT ile 7A-SMLC 0,126 TA-VMAT ile 5A-DMLC 0,234 TA-VMAT ile 7A-DMLC 0,078 TA-VMAT ile 3B-KRT 0,001 ÇA-VMAT ile 5A-SMLC 0,539 ÇA-VMAT ile 7A-SMLC 0,217 ÇA-VMAT ile 5A-DMLC 0,533 ÇA-VMAT ile 7A-DMLC 0,247 ÇA-VMAT ile 3B-KRT 0,001 5A-SMLC ile7A-SMLC 0,486 5A-SMLC ile 5A-DMLC 0,813 5A-SMLC ile 7A-DMLC 0,495 5A-SMLC ile 3B-KRT 0,001 7A-SMLC ile 5A-DMLC 0,780 7A-SMLC ile 7A-DMLC 0,861 7A-SMLC ile 3B-KRT 0,001 5A-DMLC ile 7A-DMLC 0,473 5A-DMLC ile 3B-KRT 0,001 7A-DMLC ile 3B-KRT 0,001 Çoklu karşılaştırma tekniklerinden Mann-Whitney U testi kullanılarak ikili karşılaştırma yapıldı. 3B-KRT ile karşılaştırılan TA-VMAT, ÇA-VMAT, 5A-SMLC, 7A-SMLC, 5A-DMLC ve 7A-DMLC teknikleri arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık vardır. Birbirleri ile karşılaştırılan diğer planlama teknikleri arasında ise istatistiksel olarak anlamlı farklılık gözlenmemiştir. TA-VMAT ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer TA-VMAT’ta; ÇA-VMAT ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer ÇA-VMAT’ta; 5A-SMLC ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer 5A-SMLC’de; 7A-SMLC ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer7A-SMLC’de; 5A-DMLC ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer 5A-DMLC’de; 7A-DMLC ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer 7A- DMLC tekniğinde görülmüştür. Bütün teknikler birbirleri ile kıyaslandığında en düşük değerin 7A-DMLC tekniğinde olduğu görülmüştür. 157 4.2.4.Kritik Organ İnce Bağırsak da Oluşan Dozların Bulguları 4.2.4.1.Kritik Organ İnce Bağırsakda Oluşan Dmax (cGy) Verileri ve İstatistiksel Sonuçları Tablo 179: İnce Bağırsağa ait Dmax(cGy) verilerinin sonuçları Hasta No TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT 1 5319,6 5303,3 5275,2 5263,5 5289,2 5197,6 5396,0 2 4819,4 4752,1 5197,7 5162,3 5180,7 4994,4 5259,0 3 5191,4 5199,7 5224,6 5290,3 5203,3 5241,7 5444,0 4 5002,5 5060,3 5012,4 5067,8 5064,9 5015,9 5434,0 5 5161,9 5086,6 5199,2 5200,9 5239,3 5202,0 5459,0 6 5024,8 5133,4 5088,1 5116,1 5141,4 5161,6 5448,0 7 4848,3 5027,1 4776,2 5265,4 5065,1 5004,2 5408,0 8 5251,7 5304,5 5323,3 5272,0 5254,3 5256,8 5354,0 9 5017,8 5184,4 5162,0 5199,9 5107,5 5164,0 5210,0 10 4919,5 4969,8 5099,8 5015,5 5077,4 5000,6 5456,0 11 5033,9 5078,6 5022,7 5038,9 5041,6 4929,8 5294,0 12 5178,2 5031,3 5040,4 4919,1 5044,8 5082,6 5342,0 13 4939,3 4964,4 4968,7 5038,5 4941,2 5081,6 5526,0 14 5138,8 5194,8 5124,5 5154,6 5151,1 5129,4 5397,0 15 5008,2 5036,2 5025,8 4965,4 5065,2 5030,8 5286,0 Tablo 180: İnce Bağırsağa ait Dmax(cGy) değeri yapılan 7 farklı tedavi planı için istatistiksel analiz sonuçları(p=0,001) TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT Ortalama 5057,02 5088,43 5102,70 5131,34 5124,46 5099,53 5380,86 Std.Sapma ±146,02 ±141,67 ±137,51 ±119,21 ±95,40 ±101,77 ±87,90 İnce Bağırsak Dmax değerleri, yapılan 7 farklı teknikler arasında istatistiksel olarak anlamlı fark göstermiştir(p≤0,05). İnce Bağırsak Dmax dozunun ortalama değerleri bakımından en büyük değer 3B- KRT (5380,86±87,90 cGy), en küçük değer TA-VMAT (5057,02±146,02 cGy) olarak bulunmuştur (Tablo 180). 158 Tablo 181:7 farklı teknik için İnce Bağırsağın Dmax(cGy) değerinin ikili karşılaştırma sonuçları Karşılaştırılan Teknikler p değerleri TA-VMAT ile ÇA-VMAT 1,000 TA-VMAT ile 5A-SMLC 1,000 TA-VMAT ile 7A-SMLC 1,000 TA-VMAT ile 5A-DMLC 1,000 TA-VMAT ile 7A-DMLC 1,000 TA-VMAT ile 3B-KRT 0,001 ÇA-VMAT ile 5A-SMLC 1,000 ÇA-VMAT ile 7A-SMLC 1,000 ÇA-VMAT ile 5A-DMLC 1,000 ÇA-VMAT ile 7A-DMLC 1,000 ÇA-VMAT ile 3B-KRT 0,001 5A-SMLC ile7A-SMLC 1,000 5A-SMLC ile 5A-DMLC 1,000 5A-SMLC ile 7A-DMLC 1,000 5A-SMLC ile 3B-KRT 0,001 7A-SMLC ile 5A-DMLC 1,000 7A-SMLC ile 7A-DMLC 1,000 7A-SMLC ile 3B-KRT 0,001 5A-DMLC ile 7A-DMLC 1,000 5A-DMLC ile 3B-KRT 0,001 7A-DMLC ile 3B-KRT 0,001 Çoklu karşılaştırma tekniklerinden Bonferroni testi kullanılarak ikili karşılaştırma yapıldı. 3B-KRT ile karşılaştırılan TA-VMAT, ÇA-VMAT, 5A-SMLC, 7A-SMLC, 5A-DMLC ve 7A-DMLC teknikleri arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık vardır. Birbirleri ile karşılaştırılan diğer planlama teknikleri arasında ise istatistiksel olarak anlamlı farklılık gözlenmemiştir. TA-VMAT ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer TA-VMAT’ta; ÇA-VMAT ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer ÇA-VMAT’ta; 5A-SMLC ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer 5A-SMLC’de; 7A-SMLC ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer7A-SMLC’de; 5A-DMLC ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer 5A-DMLC’de; 7A-DMLC ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer 7A- DMLC tekniğinde görülmüştür. Bütün teknikler birbirleri ile kıyaslandığında en düşük değerin TA-VMAT tekniğinde olduğu görülmüştür. 159 4.2.4.2.Kritik Organ İnce Bağırsak da Oluşan Dort(cGy) Verileri ve İstatistiksel Sonuçları Tablo 182: İnce Bağırsağa ait Dort(cGy) verilerinin sonuçları Hasta No TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT 1 1434,2 1489,1 1450,8 1500,2 1426,0 1477,2 2163,0 2 921,3 1155,5 1299,1 1321,5 1228,8 1012,9 1165,0 3 1259,4 1272,2 1256,8 1269,2 1209,5 1240,9 2652,0 4 1592,6 1583,3 1611,1 1589,0 1597,5 1575,4 4068,0 5 894,6 893,1 899,0 908,0 878,1 904,0 1281,0 6 1680,6 1743,8 1805,1 1862,3 1774,2 1819,2 1913,0 7 1649,7 1714,2 1686,9 1793,3 1681,7 1722,9 1555,0 8 2041,7 1957,0 2032,8 2023,2 1959,3 2113,2 1344,0 9 1069,0 923,7 1078,9 1178,4 1066,3 1153,6 1205,0 10 1415,8 1405,5 1640,0 1582,9 1598,6 1613,2 1897,0 11 1141,6 1102,8 1122,4 1160,0 1121,4 1158,5 1241,0 12 1698,7 1657,7 1666,9 1681,0 1747,8 1762,5 1854,0 13 1650,1 1717,2 1697,1 1733,8 1620,7 1793,3 1899,0 14 1611,8 1561,1 1535,2 1612,5 1518,2 1609,6 1836,0 15 1537,2 1591,5 1582,0 1596,0 1557,9 1552,0 1928,0 Tablo 183: İnce Bağırsağa ait Dort(cGy) değeri yapılan 7 farklı tedavi planı için istatistiksel analiz sonuçları(p=0,056) TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT Medyan 1537,20 1561,10 1582,00 1589,00 1557,90 1575,40 1854,00 Minimum 894,60 893,10 899,00 908,00 878,10 904,00 1165,00 Maksimum 2041,70 1957,00 2032,80 2023,20 1959,30 2113,00 4068,00 İnce Bağırsak Dort değerleri, yapılan 7 farklı teknikler arasında istatistiksel olarak anlamlı fark göstermemiştir(p≤0,05). En düşük değer 5A-DMLC tekniğinde görülmüştür. Bütün teknikler arasında da en iyisi 5A-DMLC’dir. İnce Bağırsak Dort dozunun medyan değerleri bakımından en büyük değer 3B- KRT (1854,00 cGy), en küçük medyan değeri bakımından ise TA-VMAT (1537,20 cGy) olarak bulunmuştur (Tablo 183). 160 4.2.4.3. Kritik Organ İnce Bağırsak da Oluşan Dmin(cGy) Verileri ve İstatistiksel Sonuçları Tablo 184: İnce bağırsağa ait Dmin(cGy) verilerinin sonuçları Hasta No TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT 1 35,4 38,3 38,2 42,7 37,9 37,2 27,0 2 19,0 22,6 30,6 30,5 23,1 22,1 15,0 3 34,0 36,1 31,0 38,0 35,6 35,0 97,0 4 41,1 36,7 36,3 41,4 34,6 34,7 963,0 5 16,7 18,5 18,7 19,5 17,0 17,8 11,0 6 85,6 91,9 91,9 104,4 83,8 90,7 40,0 7 85,6 85,6 76,1 93,4 78,6 84,1 27,0 8 84,3 90,5 79,7 99,4 83,7 89,6 62,0 9 36,8 41,1 47,4 43,1 43,7 46,1 30,0 10 37,4 44,7 42,2 46,0 39,3 39,9 23,0 11 12,7 11,6 12,9 14,2 12,5 13,1 6,0 12 35,4 36,0 35,6 32,9 36,7 34,7 40,0 13 76,4 75,7 84,5 85,9 74,0 76,2 45,0 14 53,3 49,3 52,6 56,8 48,3 50,9 30,0 15 52,8 52,6 52,3 63,9 51,7 54,4 30,0 Tablo 185: İnce bağırsağa ait Dmin(cGy) değeri için yapılan 7 farklı tedavi planı için istatistiksel analiz sonuçları(p=0,707) TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT Medyan 37,40 41,10 42,20 42,90 41,50 39,90 30,00 Minimum 12,70 11,60 12,90 14,20 12,50 13,10 6,00 Maksimum 85,60 91,90 91,90 104,40 83,80 90,70 963,00 İnce bağırsak Dmin değerleri, yapılan 7 farklı teknikler arasında istatistiksel olarak anlamlı fark bulunmamıştır(p≥0,05). Anlamlı fark olmamasına rağmen en düşük değer 3B-KRT tekniğinde gözlenmiştir. İnce bağırsak Dmin değerlerinin medyan değerleri bakımından en büyük değer 7A- SMLC (42,90 cGy) iken; en küçük değer ise 3B-KRT (30,00 cGy) olarak bulunmuştur (Tablo 185). 161 4.2.4.4.Kritik Organ İnce Bağırsakda oluşan D%2(cGy) Verileri ve İstatistiksel Sonuçları Tablo 186: İnce bağırsağa ait D%2(cGy) verilerinin sonuçları Hasta No TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT 1 4873,2 5050,0 5066,6 5040,3 5003,7 4965,7 5310,0 2 4073,7 4272,3 4820,1 4816,2 4790,8 4464,4 4610,0 3 4763,9 4775,3 4715,8 4802,0 4798,8 4787,2 5340,0 4 4548,0 4617,5 4748,1 4629,6 4770,0 4598,2 5370,0 5 4408,8 4512,1 4494,9 4417,3 4484,9 4464,0 5320,0 6 4639,0 4323,9 4647,9 4645,4 4656,0 4593,1 5310,0 7 4397,9 4611,2 4732,7 4847,9 4726,4 4640,6 5330,0 8 4783,3 4710,3 4909,9 4893,6 4835,3 4948,0 5250,0 9 3866,1 3782,2 4155,7 4049,5 4116,4 4036,8 3090,0 10 4387,7 4565,2 4675,5 4609,4 4686,7 4695,6 5320,0 11 4604,3 4716,9 4653,3 4635,9 4690,6 4574,1 5180,0 12 4812,3 4592,6 4664,2 4601,7 4696,4 4730,3 5240,0 13 4227,4 4480,5 4602,5 4591,7 4559,6 4622,6 5400,0 14 4552,2 4506,2 4650,8 4617,9 4699,8 4632,4 5260,0 15 4678,0 4748,7 4732,3 4661,9 4765,6 4739,2 5217,0 Tablo 187: İnce bağırsağa ait D%2(cGy) değeri yapılan 7 farklı tedavi planı için istatistiksel analiz sonuçları(p=0,001) TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT Medyan 4552,20 4592,60 4675,50 4635,90 4699,80 4632,40 5310,00 Minimum 3866,10 3782,20 4155,70 4049,50 4116,40 4036,80 3090,00 Maksimum 4873,20 5050,00 5066,60 5040,30 5003,70 4965,70 5400,00 İnce bağırsak D%2(cGy) değerleri, yapılan 7 farklı teknikler arasında istatistiksel olarak anlamlı fark göstermiştir(p≤0,05). İnce bağırsak D%2(cGy) dozunun medyan değerleri bakımından en büyük değer 3B- KRT (5310,00 cGy), en küçük değer TA-VMAT (4552,20 cGy) olarak bulunmuştur (Tablo 187). 162 Tablo 188:7 farklı teknik için İnce bağırsağın D%2(cGy) değerinin ikili karşılaştırma sonuçları Karşılaştırılan Teknikler p değerleri TA-VMAT ile ÇA-VMAT 0,838 TA-VMAT ile 5A-SMLC 0,089 TA-VMAT ile 7A-SMLC 0,126 TA-VMAT ile 5A-DMLC 0,050 TA-VMAT ile 7A-DMLC 0,250 TA-VMAT ile 3B-KRT 0,001 ÇA-VMAT ile 5A-SMLC 0,098 ÇA-VMAT ile 7A-SMLC 0,161 ÇA-VMAT ile 5A-DMLC 0,081 ÇA-VMAT ile 7A-DMLC 0,345 ÇA-VMAT ile 3B-KRT 0,001 5A-SMLC ile7A-SMLC 0,367 5A-SMLC ile 5A-DMLC 0,624 5A-SMLC ile 7A-DMLC 0,267 5A-SMLC ile 3B-KRT 0,001 7A-SMLC ile 5A-DMLC 0,486 7A-SMLC ile 7A-DMLC 0,653 7A-SMLC ile 3B-KRT 0,001 5A-DMLC ile 7A-DMLC 0,233 5A-DMLC ile 3B-KRT 0,001 7A-DMLC ile 3B-KRT 0,001 Çoklu karşılaştırma tekniklerinden Mann-Whitney U testi kullanılarak ikili karşılaştırma yapıldı.3B-KRT ile karşılaştırılan TA-VMAT, ÇA-VMAT, 5A-SMLC, 7A-SMLC, 5A-DMLC ve 7A-DMLC teknikleri arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık vardır. Birbirleri ile karşılaştırılan diğer planlama teknikleri arasında ise istatistiksel olarak anlamlı farklılık gözlenmemiştir. TA-VMAT ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer TA-VMAT’ta; ÇA-VMAT ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer ÇA-VMAT’ta; 5A-SMLC ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer 5A-SMLC’de; 7A-SMLC ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer7A-SMLC’de; 5A-DMLC ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer 5A-DMLC’de; 7A-DMLC ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer 7A- DMLC tekniğinde görülmüştür. Bütün teknikler birbirleri ile kıyaslandığında en düşük değerin TA-VMAT tekniğinde olduğu görülmüştür. 163 4.2.4.5.Kritik Organ İnce Bağırsakda Oluşan V40Gy (%) Verileri ve İstatistiksel Sonuçları Tablo 189: İnce bağırsağa ait V40Gy (%) verilerinin sonuçları Hasta No TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT 1 17,37 18,01 16,82 18,27 16,47 17,78 31,41 2 2,54 4,95 11,79 13,28 10,07 5,50 3,39 3 9,32 9,27 11,02 8,42 8,93 0,49 21,26 4 10,97 11,76 17,79 12,27 18,07 13,10 50,00 5 5,54 6,84 6,25 5,18 6,09 6,09 13,20 6 6,45 5,27 12,26 10,79 11,92 10,06 12,23 7 7,79 11,44 14,07 14,23 14,99 12,45 14,17 8 17,68 13,01 18,89 16,23 17,37 20,25 44,40 9 1,54 1,51 2,46 2,16 2,38 2,13 0,38 10 6,09 8,93 13,34 10,09 13,09 12,19 17,27 11 13,62 11,72 10,91 0,84 11,51 11,48 15,23 12 11,78 10,34 13,89 13,10 15,03 14,98 15,27 13 3,78 6,84 9,76 7,53 8,79 8,56 11,30 14 12,17 8,76 12,51 10,72 13,03 11,78 18,72 15 19,20 24,22 18,76 18,70 18,73 18,73 30,22 Tablo 190: İnce bağırsağa ait V40Gy (%) değeri yapılan 7 farklı tedavi planı için istatistiksel analiz sonuçları(p=0,048) TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT Medyan 9,32 9,27 12,51 10,79 13,03 11,78 15,27 Minimum 1,54 1,51 2,46 0,84 2,38 0,49 0,38 Maksimum 19,20 24,22 18,89 18,70 18,73 20,25 50,00 İnce bağırsak V40Gy (%) değerleri, yapılan 7 farklı teknikler arasında istatistiksel olarak anlamlı fark göstermiştir(p≤0,05). İnce bağırsak V40Gy (%) hacminin medyan değerleri bakımından en büyük değer 3B-KRT (%15,27), en küçük değer ÇA-VMAT (%9,27) olarak bulunmuştur (Tablo 190). 164 Tablo 191:7 farklı teknik için İnce bağırsağın V40Gy (%) değerinin ikili karşılaştırma sonuçları Karşılaştırılan Teknikler p değerleri TA-VMAT ile ÇA-VMAT 0,967 TA-VMAT ile 5A-SMLC 0,106 TA-VMAT ile 7A-SMLC 0,595 TA-VMAT ile 5A-DMLC 0,187 TA-VMAT ile 7A-DMLC 0,486 TA-VMAT ile 3B-KRT 0,016 ÇA-VMAT ile 5A-SMLC 0,056 ÇA-VMAT ile 7A-SMLC 0,461 ÇA-VMAT ile 5A-DMLC 0,098 ÇA-VMAT ile 7A-DMLC 0,412 ÇA-VMAT ile 3B-KRT 0,009 5A-SMLC ile7A-SMLC 0,267 5A-SMLC ile 5A-DMLC 0,806 5A-SMLC ile 7A-DMLC 0,345 5A-SMLC ile 3B-KRT 0,098 7A-SMLC ile 5A-DMLC 0,436 7A-SMLC ile 7A-DMLC 0,935 7A-SMLC ile 3B-KRT 0,026 5A-DMLC ile 7A-DMLC 0,461 5A-DMLC ile 3B-KRT 0,089 7A-DMLC ile 3B-KRT 0,037 Çoklu karşılaştırma tekniklerinden Mann-Whitney U testi kullanılarak ikili karşılaştırma yapıldı. TA-VMAT ile 3B-KRT; ÇA-VMAT ile 3B-KRT; 7A-SMLC ile 3B-KRT ve 7A-DMLC ile 3B-KRT karşılaştırmaları arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık gözlenmiştir. TA-VMAT ile 3B-KRT karşılaştırmasında en düşük değer TA-VMAT; ÇA-VMAT ile 3B-KRT karşılaştırmasında en düşük değer ÇA- VMAT; 7A-SMLC ile 3B-KRT karşılaştırmasında en düşük değer 7A-SMLC’de; 7A-DMLC ile 3B-KRT karşılaştırmasında en düşük değer 7A-DMLC tekniğinde görülmüştür. Karşılaştırılan diğer teknikler arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık gözlenmemiştir. Bütün teknikler arasında en küçük değer ise 7A-DMLC tekniğinde olduğu gözlenmiştir. 165 4.2.5.Kritik Organ Sağ Femur Başında Oluşan Dozların Bulguları 4.2.5.1.Kritik Organ Sağ Femur Başı Dmax(cGy) Verileri ve İstatistiksel Sonuçları Tablo 192: Sağ femur başına ait Dmax(cGy) verilerinin sonuçları Hasta No TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT 1 4533,4 4693,5 4691,6 4472,4 4971,8 4391,6 5026,0 2 4541,8 4497,5 4912,4 4613,6 4955,2 4786,7 4911,0 3 4363,3 4630,1 4748,3 4573,5 4717,6 4654,4 5063,0 4 4465,3 4594,6 4671,7 4227,8 4645,7 4144,0 4749,0 5 4420,5 4622,5 4681,0 4064,3 4689,5 4170,8 5216,0 6 4400,6 4395,0 4502,3 4591,2 4504,9 4555,3 4965,0 7 4507,0 4684,6 4776,2 4564,0 4645,1 4545,9 4675,0 8 4760,1 4772,0 4894,9 4324,5 4889,3 4500,6 4866,0 9 4613,3 4418,6 4245,4 4626,9 4362,0 4399,2 4988,0 10 4728,1 4748,4 4288,8 4383,3 4318,7 4200,2 4314,0 11 4673,0 4678,1 4467,4 4592,4 4559,2 4456,0 5113,0 12 4575,8 4577,7 4577,6 4610,6 4654,0 4641,8 4874,0 13 4516,7 4715,5 4235,2 4217,1 4418,7 4385,4 5221,0 14 4588,1 4757,6 4733,3 4625,5 4786,8 4670,1 4976,0 15 4762,7 4641,6 4701,7 4358,7 4757,9 4261,1 5128,0 Tablo 193: Sağ femur başına ait Dmax(cGy) değeri için istatistiksel analiz sonuçları(p=0,001) TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT Medyan 4537,60 4641,60 4681,00 4564,00 4654,00 4465,00 4976,00 Minimum 4363,30 4395,00 4235,20 4064,30 4318,70 4144,00 4314,00 Maksimum 4762,70 4772,00 4912,40 4629,90 4971,80 4786,70 5221,00 Sağ femur başı için Dmax değerleri, yapılan 7 farklı teknikler arasında istatistiksel olarak anlamlı fark göstermiştir(p≤0,05). Sağ femur başı için Dmax değerlerinin, medyan değerleri bakımından en büyük değer 3B-KRT (4976,00 cGy), en küçük değer 7A-DMLC (4465,00 cGy) olarak bulunmuştur (Tablo 193). 166 Tablo194 :7 farklı teknik için Sağ femur başının Dmax(cGy) değerinin ikili karşılaştırma sonuçları Karşılaştırılan Teknikler p değerleri TA-VMAT ile ÇA-VMAT 0,186 TA-VMAT ile 5A-SMLC 0,400 TA-VMAT ile 7A-SMLC 0,252 TA-VMAT ile 5A-DMLC 0,217 TA-VMAT ile 7A-DMLC 0,134 TA-VMAT ile 3B-KRT 0,001 ÇA-VMAT ile 5A-SMLC 0,935 ÇA-VMAT ile 7A-SMLC 0,001 ÇA-VMAT ile 5A-DMLC 0,539 ÇA-VMAT ile 7A-DMLC 0,010 ÇA-VMAT ile 3B-KRT 0,001 5A-SMLC ile7A-SMLC 0,026 5A-SMLC ile 5A-DMLC 0,683 5A-SMLC ile 7A-DMLC 0,026 5A-SMLC ile 3B-KRT 0,001 7A-SMLC ile 5A-DMLC 0,006 7A-SMLC ile 7A-DMLC 0,967 7A-SMLC ile 3B-KRT 0,001 5A-DMLC ile 7A-DMLC 0,011 5A-DMLC ile 3B-KRT 0,001 7A-DMLC ile 3B-KRT 0,001 Çoklu karşılaştırma tekniklerinden Mann-Whitney U testi kullanılarak ikili karşılaştırma yapıldı. TA-VMAT ile 3B-KRT; ÇA-VMAT ile 7A-SMLC; ÇA- VMAT ile 7A-DMLC; ÇA-VMAT ile 3B-KRT; 5A-SMLC ile 7A-SMLC; 5A- SMLC ile 7A-DMLC; 5A-SMLC ile 3B-KRT; 7A-SMLC ile 5A-DMLC; 7A-SMLC ile 3B-KRT; 5A-DMLC ile 7A-DMLC; 5A-DMLC ile 3B-KRT; 7A-DMCL ile 3B- KRT; karşılaştırmalarında istatistiksel olarak anlamlı farklılık bulunmaktadır. TA- VMAT ile 3B-KRT de en düşük değer TA-VMAT’ta; ÇA-VMAT ile 7A-SMLC de en düşük değer 7A-SMLC’de; ÇA-VMAT ile 7A-DMLC de en düşük değer 7A- DMLC’de; ÇA-VMAT ile 3B-KRT de en düşük değer ÇA-VMAT’ta; 5A-SMLC ile 7A-SMLC de en düşük değer 5A-SMLC’de; 5A-SMLC ile 7A-DMLC de en düşük değer 7A-DMLC’de; 5A-SMLC ile 3B-KRT de en düşük değer 5A-SMLC’de; 7A- SMLC ile 5A-DMLC de en düşük değer 7A-SMLC’de; 7A-SMLC ile 3B-KRT de en düşük değer 7A-SMLC’de; 5A-DMLC ile 7A-DMLC de en düşük değer 7A- DMLC’de; 5A-DMLC ile 3B-KRT de en düşük değer 5A-DMLC’de; 7A-DMLC ile 3B-KRT de en düşük değer ise 7A-DMLC tekniğinde gözlenmiştir. Karşılaştırılan diğer teknikler arasında ise istatistiksel olarak anlamlı farklılık gözlenmemiştir. Bütün teknikler arasında en düşük değerler 7A-SMLC tekniğinde gözlenmiştir. 167 4.2.5.2.Kritik Organ Sağ femur başı Dort(cGy) Verileri ve İstatistiksel Sonuçları Tablo195: Sağ femur başına ait Dort(cGy) verilerinin sonuçları Hasta No TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT 1 1498,1 1530,1 1433,9 1443,5 1460,7 1153,2 2432,0 2 995,7 1313,0 1178,4 1297,9 1179,8 1088,3 1701,0 3 1361,5 1624,3 998,9 1603,1 1392,0 1573,9 2474,0 4 1336,1 1594,0 1453,3 1269,0 1432,7 1338,6 2573,0 5 1197,4 1157,9 1081,6 1026,2 1169,6 1134,6 2096,0 6 1795,6 1750,6 1783,9 1392,9 1794,7 1369,0 3041,0 7 1476,2 1437,4 1340,6 1844,3 1253,3 1592,0 2090,0 8 1450,7 1321,8 1227,5 1218,0 1212,2 1202,8 1746,0 9 1840,3 1814,4 1499,3 1909,1 1462,1 1899,7 2544,0 10 1094,6 1235,8 1288,2 1070,7 1287,3 1030,8 1750,0 11 1745,7 1714,6 1406,6 1521,6 1450,5 1560,0 2449,0 12 1515,3 1676,6 1426,5 1248,0 1415,9 1239,9 2742,0 13 1423,3 1437,0 1608,6 1394,4 1569,8 1378,4 2545,0 14 1462,7 1478,7 1438,8 1474,1 1461,3 1414,5 2478,0 15 1411,9 1388,1 1305,0 1338,4 1330,1 1450,6 2609,0 Tablo 196: Sağ femur başı Dort(cGy) için yapılan 7 farklı tedavi planı için istatistiksel analiz sonuçları(p=0,001) TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT Medyan 1450,70 1478,70 1406,60 1392,90 1415,90 1369,00 2474,00 Minimum 995,70 1157,90 998,90 1026,20 1169,60 1030,80 1701,00 Maksimum 1840,30 1814,40 1783,90 1909,10 1794,70 1899,70 3041,00 Sağ femur başı Dort değerleri, yapılan 7 farklı teknikler arasında istatistiksel olarak anlamlı fark göstermiştir(p≤0,05). Sağ femur başı Dort değerlerinin medyan değerleri bakımından en büyük değer 3B-KRT (2474,00 cGy), en küçük değer 7A-DMLC (1369,00 cGy) olarak bulunmuştur (Tablo 196). 168 Tablo 197:7 farklı teknik için Sağ femur başı Dort(cGy) değerinin ikili karşılaştırma sonuçları Karşılaştırılan Teknikler p değerleri TA-VMAT ile ÇA-VMAT 0,567 TA-VMAT ile 5A-SMLC 0,305 TA-VMAT ile 7A-SMLC 0,567 TA-VMAT ile 5A-DMLC 0,367 TA-VMAT ile 7A-DMLC 0,367 TA-VMAT ile 3B-KRT 0,001 ÇA-VMAT ile 5A-SMLC 0,089 ÇA-VMAT ile 7A-SMLC 0,233 ÇA-VMAT ile 5A-DMLC 0,148 ÇA-VMAT ile 7A-DMLC 0,074 ÇA-VMAT ile 3B-KRT 0,001 5A-SMLC ile7A-SMLC 0,870 5A-SMLC ile 5A-DMLC 0,744 5A-SMLC ile 7A-DMLC 0,838 5A-SMLC ile 3B-KRT 0,001 7A-SMLC ile 5A-DMLC 0,967 7A-SMLC ile 7A-DMLC 0,683 7A-SMLC ile 3B-KRT 0,001 5A-DMLC ile 7A-DMLC 0,512 5A-DMLC ile 3B-KRT 0,001 7A-DMLC ile 3B-KRT 0,001 Çoklu karşılaştırma tekniklerinden Mann-Whitney U testi kullanılarak ikili karşılaştırma yapıldı. 3B-KRT ile karşılaştırılan TA-VMAT, ÇA-VMAT, 5A-SMLC, 7A-SMLC, 5A-DMLC ve 7A-DMLC teknikleri arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık vardır. Birbirleri ile karşılaştırılan diğer planlama teknikleri arasında ise istatistiksel olarak anlamlı farklılık gözlenmemiştir. TA-VMAT ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer TA-VMAT’ta; ÇA-VMAT ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer ÇA-VMAT’ta; 5A-SMLC ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer 5A-SMLC’de; 7A-SMLC ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer7A-SMLC’de; 5A-DMLC ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer 5A-DMLC’de; 7A-DMLC ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer 7A- DMLC tekniğinde görülmüştür. Bütün teknikler içinde en düşük değer ise 5A-SMLC tekniğinde olduğu gözlenmiştir. 169 4.2.5.3.Kritik Organ Sağ femur başı Dmin(cGy) Verileri ve İstatistiksel Sonuçları Tablo198: Sağ femur başına ait Dmin(cGy) verilerinin sonuçları Hasta No TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT 1 135,6 173,3 102,9 115,1 113,2 103,5 514,0 2 60,0 70,2 68,3 70,5 59,7 51,7 45,0 3 172,6 223,6 148,7 185,6 140,9 169,8 550,0 4 129,8 188,0 116,9 135,5 118,6 137,7 491,0 5 76,7 70,6 64,9 69,2 66,9 70,8 69,0 6 131,5 126,4 115,4 124,6 104,3 107,3 2122,0 7 101,9 101,7 82,5 103,9 81,7 91,9 436,0 8 52,5 49,3 49,4 52,7 43,5 49,9 39,0 9 159,0 172,5 137,3 173,1 122,7 148,6 421,0 10 32,2 38,5 29,4 36,5 27,5 34,7 24,0 11 97,6 94,1 75,2 85,4 79,4 94,9 89,0 12 219,9 180,6 116,6 113,9 115,4 140,2 150,7 13 126,2 133,3 113,9 131,7 112,6 122,2 192,0 14 206,5 228,0 166,5 223,9 171,1 196,2 693,0 15 139,9 132,7 132,6 158,5 124,4 151,7 520,0 Tablo199: Sağ femur başı Dmin(cGy) değeri istatistiksel analiz sonuçları(p=0,169) TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT Medyan 129,80 132,70 113,90 115,10 112,60 107,30 421,00 Minimum 32,20 38,50 29,40 36,50 27,50 34,70 24,00 Maksimum 219,90 228,00 166,50 223,90 171,10 196,20 2122,00 Sağ femur başına ait Dmin değerleri, yapılan 7 farklı teknikler arasında istatistiksel olarak anlamlı fark göstermemiştir(p≥0,05). Sağ femur başına ait Dmin değerleri medyan bakımından en büyük değer 3B- KRT (421,00 cGy), en küçük değer 5A-DMLC (112,60 cGy) olarak bulunmuştur (Tablo 199). Anlamlı farklılık olmamasına rağmen en düşük değer 5A-DMLC tekniğinde gözlenmiştir. 170 4.2.5.4.Kritik Organ Sağ femur başı D%2 (cGy) Verileri ve İstatistiksel Sonuçları Tablo200: Sağ femur başına ait D%2 (cGy) verilerinin sonuçları Hasta No TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT 1 3784,8 3768,2 3683,2 3538,4 3867,8 3171,7 4310,0 2 3596,5 3722,8 3675,6 3774,6 3596,9 3712,1 3860,0 3 3314,7 3682,6 3475,8 3550,4 3850,4 3631,8 3890,0 4 3636,0 3815,1 3655,3 3263,2 3664,4 3239,8 3820,0 5 3766,3 3674,6 3645,6 2969,7 3607,6 3010,3 4570,0 6 3837,0 3786,4 3660,8 3756,8 3623,0 3701,9 4360,0 7 3714,1 3846,8 3703,5 3748,6 3712,0 3807,5 3310,0 8 3665,1 3519,7 3517,7 3284,5 3557,3 3344,3 3280,0 9 3698,2 3777,6 3779,1 3855,7 3730,4 3849,1 4260,0 10 3505,3 3748,5 3704,6 3478,2 3713,1 3271,2 2970,0 11 3782,0 3793,9 3696,5 3703,9 3761,5 3637,9 4900,0 12 3868,3 3756,0 3793,2 3781,3 3757,4 3789,5 3940,0 13 3548,1 3548,4 3693,1 3325,9 3619,4 3529,8 5040,0 14 3731,2 3738,8 3455,5 3405,5 3441,9 3356,6 4450,0 15 3909,5 3895,7 3768,7 3439,7 3822,9 3404,2 5053,0 Tablo201: Sağ femur başına ait D%2 (cGy) verilerinin yapılan 7 farklı tedavi planı için istatistiksel analiz sonuçları(p=0,001) TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT Medyan 3714,10 3756,00 3683,20 3548,40 3712,00 3529,80 4260,00 Minimum 3314,70 3519,70 3455,50 2969,70 3441,90 3010,30 2970,00 Maksimum 3909,50 3895,70 3793,20 3855,70 3867,80 3849,10 5053,00 Sağ femur başına ait D%2 (cGy) değerleri, yapılan 7 farklı teknikler arasında istatistiksel olarak anlamlı fark göstermiştir(p≤0,05). Sağ femur başına ait D%2 (cGy) değerleri medyan değerleri bakımından en büyük değer 3B-KRT (4260,00 cGy), en küçük değer 7A-DMLC (3529,80 cGy), olarak bulunmuştur (Tablo 201). 171 Tablo202:7 farklı teknik için Sağ femur başına ait D%2 (cGy) ikili karşılaştırma sonuçları Karşılaştırılan Teknikler p değerleri TA-VMAT ile ÇA-VMAT 0,367 TA-VMAT ile 5A-SMLC 0,345 TA-VMAT ile 7A-SMLC 0,061 TA-VMAT ile 5A-DMLC 0,713 TA-VMAT ile 7A-DMLC 0,050 TA-VMAT ile 3B-KRT 0,010 ÇA-VMAT ile 5A-SMLC 0,026 ÇA-VMAT ile 7A-SMLC 0,016 ÇA-VMAT ile 5A-DMLC 0,217 ÇA-VMAT ile 7A-DMLC 0,009 ÇA-VMAT ile 3B-KRT 0,008 5A-SMLC ile7A-SMLC 0,267 5A-SMLC ile 5A-DMLC 0,595 5A-SMLC ile 7A-DMLC 0,126 5A-SMLC ile 3B-KRT 0,004 7A-SMLC ile 5A-DMLC 0,067 7A-SMLC ile 7A-DMLC 0,713 7A-SMLC ile 3B-KRT 0,002 5A-DMLC ile 7A-DMLC 0,050 5A-DMLC ile 3B-KRT 0,008 7A-DMLC ile 3B-KRT 0,001 Çoklu karşılaştırma tekniklerinden Mann-Whitney U testi kullanılarak ikili karşılaştırma yapıldı. 3B-KRT ile karşılaştırılan TA-VMAT, ÇA-VMAT, 5A-SMLC, 7A-SMLC, 5A-DMLC ve 7A-DMLC teknikleri arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık vardır. Ayrıca ÇA-VMAT ile 5A-SMLC ve ÇA-VMAT ile 7A-DMLC karşılaştırmaları arasında da istatistiksel olarak anlamlı farklılık görülmüştür. Karşılaştırılan diğer teknikler arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık gözlenmemiştir. TA-VMAT ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer TA- VMAT’ta; ÇA-VMAT ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer ÇA-VMAT’ta; 5A- SMLC ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer 5A-SMLC’de; 7A-SMLC ile 3B- KRT tekniklerinde en düşük değer 7A-SMLC’de; 5A-DMLC ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer 5A-DMLC’de; 7A-DMLC ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer 7A- DMLC tekniğinde görülmüştür. ÇA-VMAT ile 5A-SMLC de en düşük değer 5A-SMLC’de ve ÇA-VMAT ile 7A-DMLC de en düşük değer ise 7A- DMLC’de görülmüştür. Bütün teknikler arasında ise en düşük değer 7A-DMLC tekniğinde görülmüştür. 172 4.2.5.5.Kritik Organ Sağ femur başı için V%40Gy (%) Verileri ve İstatistiksel Sonuçları Tablo 203: Sağ femur başına ait V%40Gy (%) verilerinin sonuçları Hasta No TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT 1 1,31 1,16 0,26 0,53 1,41 0,23 2,93 2 0,86 0,60 0,65 1,13 0,68 0,94 1,64 3 0,12 0,71 0,90 0,49 0,90 8,54 1,67 4 0,81 1,13 0,45 0,08 0,48 0,05 1,39 5 1,08 0,85 0,36 0,00 0,43 0,01 3,93 6 1,05 0,82 0,62 0,82 0,55 0,59 5,01 7 0,86 1,26 1,01 0,65 0,69 1,10 0,56 8 0,84 0,74 0,43 0,11 0,39 0,35 0,75 9 0,80 0,77 0,52 1,00 0,57 0,90 3,03 10 0,70 1,01 0,07 0,23 0,33 0,03 0,11 11 1,00 1,17 0,57 0,84 0,59 0,48 6,86 12 0,99 1,39 1,18 1,21 1,16 1,17 7,45 13 0,49 0,75 0,09 0,03 0,13 0,31 8,32 14 1,02 1,05 0,57 0,35 0,58 0,38 3,53 15 1,68 1,51 0,69 0,19 0,76 0,12 15,65 Tablo 204: Sağ femur başına ait V%40Gy (%) değeri yapılan 7 farklı tedavi planı için istatistiksel analiz sonuçları(p=0,001) TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT Medyan 0,86 1,01 0,57 0,49 0,58 0,38 3,03 Minimum 0,12 0,60 0,07 0,00 0,13 0,01 0,11 Maksimum 1,68 1,51 1,18 1,21 1,41 8,54 15,65 Sağ femur başına ait V%40Gy (%) değerleri yapılan 7 farklı teknikler arasında istatistiksel olarak anlamlı fark göstermiştir(p≤0,05). Sağ femur başına ait V%40Gy (%) medyan değerleri bakımından en büyük değer 3B- KRT (%3,03), en küçük değer 7A-DMLC (%0,38) olarak bulunmuştur (Tablo 204). 173 Tablo205:7 farklı teknik için Sağ femur başının V%40Gy (%) değerinin ikili karşılaştırma sonuçları Karşılaştırılan Teknikler p değerleri TA-VMAT ile ÇA-VMAT 0,567 TA-VMAT ile 5A-SMLC 0,006 TA-VMAT ile 7A-SMLC 0,015 TA-VMAT ile 5A-DMLC 0,016 TA-VMAT ile 7A-DMLC 0,045 TA-VMAT ile 3B-KRT 0,003 ÇA-VMAT ile 5A-SMLC 0,001 ÇA-VMAT ile 7A-SMLC 0,002 ÇA-VMAT ile 5A-DMLC 0,001 ÇA-VMAT ile 7A-DMLC 0,008 ÇA-VMAT ile 3B-KRT 0,003 5A-SMLC ile7A-SMLC 0,595 5A-SMLC ile 5A-DMLC 0,512 5A-SMLC ile 7A-DMLC 0,539 5A-SMLC ile 3B-KRT 0,001 7A-SMLC ile 5A-DMLC 0,305 7A-SMLC ile 7A-DMLC 0,902 7A-SMLC ile 3B-KRT 0,001 5A-DMLC ile 7A-DMLC 0,285 5A-DMLC ile 3B-KRT 0,001 7A-DMLC ile 3B-KRT 0,001 Çoklu karşılaştırma tekniklerinden Mann-Whitney U testi kullanılarak ikili karşılaştırma yapıldı. TA-VMAT ile 5A-SMLC; TA-VMAT ile 7A-SMLC; TA- VMAT ile 5A-DMLC; TA-VMAT ile 7A-DMLC; TA-VMAT ile 3B-KRT; ÇA- VMAT ile 5A-SMLC; ÇA-VMAT ile 7A-SMLC; ÇA-VMAT ile 5A-DMLC; ÇA- VMAT ile 7A-DMLC; ÇA-VMAT ile 3B-KRT; 5A-SMLC İLE 3B-KRT; 7A-SMLC ile 3B-KRT; 5A-DMLC ile 3B-KRT; 7A-DMLC ile 3B-KRT karşılaştırmalarında istatistiksel olarak anlamlı farklılık bulunmaktadır. Karşılaştırılan diğer teknikler arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık gözlenmemiştir. TA-VMAT ile 5A- SMLC de en düşük değer 5A-SMLC’de ; TA-VMAT ile 7A-SMLC de en düşük değer 7A-SMLC’de; TA-VMAT ile 5A-DMLC de en düşük değer 5A-DMLC’de; TA-VMAT ile 7A-DMLC de en düşük değer 7A-DMLC’de; TA-VMAT ile 3B-KRT de en düşük değer TA-VMAT’ta; ÇA-VMAT ile 5A-SMLC de en düşük değer 5A- SMLC’de; ÇA-VMAT ile 7A-SMLC de en düşük değer 7A-SMLC’de; ÇA-VMAT ile 5A-DMLC de en düşük değer 5A-DMLC’de; ÇA-VMAT ile 7A-DMLC de en düşük değer 7A-DMLC’de; ÇA-VMAT ile 3B-KRT de en düşük değer ÇA- VMAT’ta; 5A-SMLC İLE 3B-KRT de en düşük değer 5A-SMLC’de; 7A-SMLC ile 3B-KRT de en düşük değer 7A-SMLC’de; 5A-DMLC ile 3B-KRT de en düşük değer 5A-DMLC’de; 7A-DMLC ile 3B-KRT de en düşük değer 7A-DMLC’de görülmüştür. En iyi teknik ise 7A-DMLC tekniği olmuştur. 174 4.2.6.Kritik Organ Sol femur başında Oluşan Dozların Bulguları 4.2.6.1.Kritik Organ Sol femur başı için Dmax(cGy) Verileri ve İstatistiksel Sonuçları Tablo206: Sol femur başına ait Dmax(cGy) verilerinin sonuçları Hasta No TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT 1 4817,5 4815,2 4622,7 4697,2 4610,0 4545,0 4904,0 2 4674,6 4717,6 4859,3 4621,0 4969,7 4616,0 5006,0 3 4456,5 4346,5 4670,8 4450,3 4538,9 4728,6 5050,0 4 4578,6 4702,5 4613,8 4352,5 4583,1 4354,5 4678,0 5 4481,1 4446,2 4653,6 4420,8 4688,6 4395,7 5295,0 6 4507,0 4559,0 4377,2 4554,4 4305,1 4493,2 5091,0 7 4649,3 4657,3 4751,6 4665,2 4885,3 4667,4 4668,0 8 4803,7 4755,5 4854,2 4760,7 4912,2 4827,2 4806,0 9 4612,7 4534,8 4604,2 4705,4 4622,2 4726,6 5084,0 10 4735,2 4645,3 4523,5 4573,2 4596,1 4401,5 4374,0 11 4577,6 4550,7 4390,4 4790,0 4480,0 4769,9 4786,0 12 4540,9 4455,0 4610,9 4601,5 4603,1 4479,0 4752,0 13 4377,2 4577,0 4476,8 4429,5 4517,5 4622,3 5148,0 14 4660,1 4583,2 4648,0 4667,4 4823,5 4705,0 5027,0 15 4658,0 4770,1 4668,4 4376,2 4800,8 4494,0 5110,0 Tablo207: Sol femur başına ait Dmax(cGy) değeri yapılan 7 farklı tedavi planı için istatistiksel analiz sonuçları(p=0,001) TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT Ortalama 4608,66 4607,72 4621,69 4577,68 4662,40 4588,39 4918,60 Std.Sapma ±124,94 ±132,64 ±140,93 ±141,92 ±182,84 ±148,58 ±239,07 Sol femur başı Dmax değerleri, yapılan 7 farklı teknikler arasında istatistiksel olarak anlamlı fark göstermiştir(p≤0,05). Sol femur başı Dmax değerlerinin ortalama değerleri bakımından en büyük değer 3B-KRT (4918,60±239,07 cGy), en küçük değer 7A-SMLC (4577,68±141,92 cGy) olarak bulunmuştur (Tablo 207). 175 Tablo208:7 farklı teknik için Sol femur başı Dmax(cGy) değerinin ikili karşılaştırma sonuçları Karşılaştırılan Teknikler p değerleri TA-VMAT ile ÇA-VMAT 1,000 TA-VMAT ile 5A-SMLC 1,000 TA-VMAT ile 7A-SMLC 1,000 TA-VMAT ile 5A-DMLC 1,000 TA-VMAT ile 7A-DMLC 1,000 TA-VMAT ile 3B-KRT 0,001 ÇA-VMAT ile 5A-SMLC 1,000 ÇA-VMAT ile 7A-SMLC 1,000 ÇA-VMAT ile 5A-DMLC 1,000 ÇA-VMAT ile 7A-DMLC 1,000 ÇA-VMAT ile 3B-KRT 0,001 5A-SMLC ile7A-SMLC 1,000 5A-SMLC ile 5A-DMLC 1,000 5A-SMLC ile 7A-DMLC 1,000 5A-SMLC ile 3B-KRT 0,001 7A-SMLC ile 5A-DMLC 1,000 7A-SMLC ile 7A-DMLC 1,000 7A-SMLC ile 3B-KRT 1,000 5A-DMLC ile 7A-DMLC 1,000 5A-DMLC ile 3B-KRT 0,001 7A-DMLC ile 3B-KRT 0,001 Çoklu karşılaştırma tekniklerinden Bonferroni testi kullanılarak ikili karşılaştırma yapıldı. 3B-KRT ile karşılaştırılan TA-VMAT, ÇA-VMAT, 5A-SMLC, 7A-SMLC, 5A-DMLC ve 7A-DMLC teknikleri arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık vardır. Birbirleri ile karşılaştırılan diğer planlama teknikleri arasında ise istatistiksel olarak anlamlı farklılık gözlenmemiştir. TA-VMAT ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer TA-VMAT’ta; ÇA-VMAT ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer ÇA-VMAT’ta; 5A-SMLC ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer 5A-SMLC’de; 7A-SMLC ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer 7A-SMLC’de; 5A-DMLC ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer 5A-DMLC’de; 7A-DMLC ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer 7A- DMLC tekniğinde görülmüştür. En düşük değer ise 7A-SMLC tekniğinde görülmüştür. 176 4.2.6.2.Kritik Organ Sol femur başı Dort(cGy) Verileri ve İstatistiksel Sonuçları Tablo209: Sol femur başına ait Dort(cGy) verilerinin sonuçları Hasta No TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT 1 1331,9 1433,0 1363,4 1231,5 1359,8 1016,2 2381,0 2 947,0 1147,7 1005,6 1084,2 1001,8 832,3 1573,0 3 1411,0 1753,1 1214,2 1301,0 1365,2 1319,6 2363,0 4 1218,0 1436,8 1384,2 1140,2 1384,4 1300,0 2469,0 5 1464,5 1457,8 1348,8 1573,6 1379,1 1554,8 2096,0 6 1550,5 1479,0 1500,9 1318,1 1469,6 1340,8 3130,0 7 1500,8 1416,4 1142,2 1533,5 1104,3 1314,9 1824,0 8 1255,0 1267,6 1127,5 1188,9 1128,7 1105,1 1607,0 9 1731,2 1783,3 1483,0 1671,9 1461,2 1679,5 2518,0 10 1066,2 1251,9 1034,8 1157,4 1031,8 1049,6 1623,0 11 1693,6 1811,3 1405,3 1486,9 1558,8 1513,5 2274,0 12 1647,1 1527,1 1317,0 1329,6 1303,1 1240,0 1427,0 13 1406,4 1715,8 1392,3 1528,7 1406,1 1494,2 2475,0 14 1343,4 1477,7 1644,2 1294,5 1522,0 1292,4 2572,0 15 1532,7 1512,7 1358,2 1230,7 1353,4 1182,1 2521,0 Tablo 210: Sol femur başı Dort(cGy) için yapılan 7 farklı tedavi planı için istatistiksel analiz sonuçları(p=0,001) TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT Medyan 1411,00 1477,70 1358,20 1301,00 1365,20 1300,00 2363,00 Minimum 947,00 1147,70 1005,60 1084,20 1001,80 832,30 1427,00 Maksimum 1731,20 1811,30 1644,20 1671,90 1558,80 1679,50 3130,00 Sol femur başı Dort değerleri, yapılan 7 farklı teknikler arasında istatistiksel olarak anlamlı fark göstermiştir(p≤0,05). Sol femur başı medyan değerleri bakımından en büyük değer 3B-KRT (2363,00 cGy), en küçük değer 7A-DMLC (1300,00 cGy) olarak bulunmuştur (Tablo 210). 177 Tablo 211:7 farklı teknik için Sol femur başı Dort(cGy) değerinin ikili karşılaştırma sonuçları Karşılaştırılan Teknikler p değerleri TA-VMAT ile ÇA-VMAT 0,305 TA-VMAT ile 5A-SMLC 0,174 TA-VMAT ile 7A-SMLC 0,267 TA-VMAT ile 5A-DMLC 0,267 TA-VMAT ile 7A-DMLC 0,116 TA-VMAT ile 3B-KRT 0,001 ÇA-VMAT ile 5A-SMLC 0,010 ÇA-VMAT ile 7A-SMLC 0,074 ÇA-VMAT ile 5A-DMLC 0,019 ÇA-VMAT ile 7A-DMLC 0,023 ÇA-VMAT ile 3B-KRT 0,001 5A-SMLC ile7A-SMLC 0,935 5A-SMLC ile 5A-DMLC 0,838 5A-SMLC ile 7A-DMLC 0,539 5A-SMLC ile 3B-KRT 0,001 7A-SMLC ile 5A-DMLC 0,967 7A-SMLC ile 7A-DMLC 0,624 7A-SMLC ile 3B-KRT 0,001 5A-DMLC ile 7A-DMLC 0,412 5A-DMLC ile 3B-KRT 0,001 7A-DMLC ile 3B-KRT 0,001 Çoklu karşılaştırma tekniklerinden Bonferroni testi kullanılarak ikili karşılaştırma yapıldı. 3B-KRT ile karşılaştırılan TA-VMAT, ÇA-VMAT, 5A-SMLC, 7A-SMLC, 5A-DMLC ve 7A-DMLC teknikleri arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık vardır. Ayrıca ÇA-VMAT ile 5A-SMLC; ÇA-VMAT İLE 5A-DMLC ve ÇA-VMAT ile 7A-DMLC karşılaştırmalarında da istatistiksel olarak anlamlı farklılık gözlenmiştir. Birbirleri ile karşılaştırılan diğer planlama teknikleri arasında ise istatistiksel olarak anlamlı farklılık gözlenmemiştir. TA-VMAT ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer TA-VMAT’ta; ÇA-VMAT ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer ÇA-VMAT’ta; 5A-SMLC ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer 5A-SMLC’de; 7A-SMLC ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer7A-SMLC’de; 5A-DMLC ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer 5A-DMLC’de; 7A-DMLC ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer 7A- DMLC tekniğinde görülmüştür. Ayrıca ÇA-VMAT ile 5A-SMLC de en düşük değer 5A-SMLC’de; ÇA-VMAT İLE 5A- DMLC de en düşük değer 5A-DMLC’de ve ÇA-VMAT ile 7A-DMLC’de en düşük değer 7A-DMLC tekniğinde gözlenmiştir. En düşük teknik ise 7A-DMLC tekniği olarak bulunmuştur. 178 4.2.6.3.Kritik Organ Sol femur başı Dmin(cGy) Verileri ve İstatistiksel Sonuçları Tablo212: Sol femur başına ait Dmin(cGy) verilerinin sonuçları Hasta No TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT 1 138,9 131,9 97,9 121,7 116,1 105,1 519,0 2 48,5 62,8 55,3 70,5 52,0 43,8 37,0 3 209,8 239,1 132,9 220,5 141,6 181,9 394,0 4 124,7 137,5 103,5 142,5 104,5 131,7 254,0 5 98,5 83,6 79,2 81,2 86,8 87,2 172,0 6 105,8 119,1 101,6 128,7 113,3 122,9 2430,0 7 111,6 107,4 89,1 114,8 83,3 92,5 212,0 8 54,9 53,2 49,8 57,5 45,0 49,4 39,0 9 382,0 184,3 146,5 176,1 140,3 154,5 382,0 10 36,3 41,5 35,4 39,7 32,6 35,0 28,0 11 86,7 90,6 70,3 85,4 72,6 80,6 102,0 12 171,3 150,0 122,0 128,6 126,8 157,1 157,8 13 121,9 130,8 120,8 132,8 119,4 113,5 178,0 14 205,6 266,0 171,4 258,5 169,5 216,6 677,0 15 137,5 144,3 131,0 170,5 123,4 154,2 518,0 Tablo213: Sol femur başı Dmin(cGy) değeri istatistiksel analiz sonuçları(p=0,050) TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT Medyan 121,90 130,80 101,60 128,60 113,30 113,50 212,00 Minimum 36,30 41,50 35,40 39,70 32,60 35,00 28,00 Maksimum 382,00 266,00 171,40 258,50 169,50 216,60 2430,00 Sol femur başına ait Dmin değerleri, yapılan 7 farklı teknikler arasında istatistiksel olarak anlamlı fark göstermemiştir(p≥0,05). Sol femur başına ait Dmin değerleri medyan bakımından en büyük değer 3B- KRT (212,00 cGy), en küçük değer 5A-SMLC (101,60 cGy) olarak bulunmuştur (Tablo 213). Anlamlı farklılık göstermese de en düşük değer 5A-SMLC tekniğinde görülmüştür. 179 4.2.6.4.Kritik Organ Sol femur başı D%2(cGy) Verileri ve İstatistiksel Sonuçları Tablo214: Sol femur başına ait D%2(cGy) verilerinin sonuçları Hasta No TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT 1 3402,1 3767,3 3684,5 3697,6 3733,0 3567,4 3850,0 2 3709,1 3629,5 3535,2 3663,0 3557,1 3158,7 3880,0 3 3704,4 3578,5 3451,5 3402,3 3506,9 3533,3 4060,0 4 3320,0 3772,7 3682,0 3521,1 3693,5 3454,0 3800,0 5 3741,7 3798,1 3627,3 3751,1 3595,0 3732,2 5100,0 6 3823,0 3799,4 3720,3 3804,2 3752,0 3775,0 4650,0 7 3752,3 3789,1 3693,6 3727,4 3654,4 3674,3 3570,0 8 3396,3 3479,2 3510,3 3177,0 3577,1 3360,6 3290,0 9 4840,0 3757,9 3584,0 3505,9 3569,5 3541,4 4840,0 10 3714,9 3787,9 3756,3 3750,4 3797,0 3622,4 3410,0 11 3753,7 3768,6 3587,6 3773,3 3586,2 3700,6 3630,0 12 3912,1 3862,5 3793,2 3800,3 3739,0 3759,1 4940,0 13 3387,8 3770,7 3693,1 3325,9 3619,4 3529,8 4720,0 14 3753,3 3789,9 3455,5 3651,2 3514,6 3638,2 4820,0 15 4018,2 4065,5 3812,2 3508,4 3810,7 3463,0 5011,0 Tablo215: Sol femur başına ait D%2(cGy) verilerinin yapılan 7 farklı tedavi planı için istatistiksel analiz sonuçları(p=0,001) TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT Medyan 3741,70 3772,70 3682,00 3663,00 3619,40 3567,40 4060,00 Minimum 3320,00 3479,20 3451,50 3177,00 3506,90 3158,70 3290,00 Maksimum 4840,00 4065,50 3812,20 3804,20 3810,70 3775,00 5100,00 Sol femur başına ait D%2(cGy) değerleri, yapılan 7 farklı teknikler arasında istatistiksel olarak anlamlı fark göstermiştir(p≤0,05). Sol femur başına ait D%2(cGy) değerleri medyan değerleri bakımından en büyük değer 3B-KRT (4060,00 cGy), en küçük değer 7A-DMLC (3567,40 cGy), olarak bulunmuştur (Tablo 215). 180 Tablo216:7 farklı teknik için Sol femur başına ait D%2(cGy) ikili karşılaştırma sonuçları Karşılaştırılan Teknikler p değerleri TA-VMAT ile ÇA-VMAT 0,148 TA-VMAT ile 5A-SMLC 0,250 TA-VMAT ile 7A-SMLC 0,267 TA-VMAT ile 5A-DMLC 0,250 TA-VMAT ile 7A-DMLC 0,081 TA-VMAT ile 3B-KRT 0,037 ÇA-VMAT ile 5A-SMLC 0,009 ÇA-VMAT ile 7A-SMLC 0,016 ÇA-VMAT ile 5A-DMLC 0,009 ÇA-VMAT ile 7A-DMLC 0,001 ÇA-VMAT ile 3B-KRT 0,037 5A-SMLC ile7A-SMLC 0,902 5A-SMLC ile 5A-DMLC 0,935 5A-SMLC ile 7A-DMLC 0,285 5A-SMLC ile 3B-KRT 0,005 7A-SMLC ile 5A-DMLC 0,775 7A-SMLC ile 7A-DMLC 0,512 7A-SMLC ile 3B-KRT 0,005 5A-DMLC ile 7A-DMLC 0,187 5A-DMLC ile 3B-KRT 0,008 7A-DMLC ile 3B-KRT 0,002 Çoklu karşılaştırma tekniklerinden Mann-Whitney U testi kullanılarak ikili karşılaştırma yapıldı. 3B-KRT ile karşılaştırılan TA-VMAT, ÇA-VMAT, 5A-SMLC, 7A-SMLC, 5A-DMLC ve 7A-DMLC teknikleri arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık vardır. Ayrıca ÇA-VMAT ile 5A-SMLC; ÇA-VMAT ile 7A-SMLC; ÇA- VMAT ile 5A-DMLC ve ÇA-VMAT ile 7A-DMLC karşılaştırmaları arasında da istatistikse olarak anlamlı farklılık gözlenmiştir. Birbirleri ile karşılaştırılan diğer planlama teknikleri arasında ise istatistiksel olarak anlamlı farklılık gözlenmemiştir. TA-VMAT ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer TA-VMAT’ta; ÇA-VMAT ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer ÇA-VMAT’ta; 5A-SMLC ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer 5A-SMLC’de; 7A-SMLC ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer7A-SMLC’de; 5A-DMLC ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer 5A- DMLC’de; 7A-DMLC ile 3B-KRT tekniklerinde en düşük değer 7A- DMLC tekniğinde görülmüştür. Ayrıca ÇA-VMAT ile 5A-SMLC de en düşük değer 5A- SMLC’de; ÇA-VMAT ile 7A-SMLC de en düşük değer 7A-SMLC’de; ÇA-VMAT ile 5A-DMLC de en düşük değer 5A-DMLC’de ve ÇA-VMAT ile 7A-DMLC de en düşük değer 7A-DMLC tekniğinde gözlenmiştir. En düşük değer ise 7A-DMLC tekniğinde görülmüştür. 181 4.2.6.5.Kritik Organ Sol femur başı için V40Gy (%) Verileri ve İstatistiksel Sonuçları Tablo 217: Sol femur başına ait V40Gy (%) verilerinin sonuçları Hasta No TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT 1 0,54 1,17 0,59 0,91 0,73 0,57 1,59 2 1,08 0,60 0,82 0,69 0,86 0,33 1,73 3 0,81 0,71 0,50 0,49 0,55 0,78 2,24 4 0,35 1,11 0,48 0,18 0,48 0,18 1,31 5 0,84 1,03 0,49 0,47 0,54 0,31 9,12 6 0,92 1,08 0,45 1,04 0,53 0,88 8,77 7 1,12 1,20 1,09 1,13 0,98 0,91 0,82 8 0,81 0,71 0,50 0,40 0,41 0,71 0,72 9 0,78 0,59 0,33 0,51 0,41 0,52 6,33 10 1,10 1,10 0,24 0,53 0,51 0,25 0,30 11 0,70 0,80 0,10 0,65 0,25 0,75 1,19 12 1,59 1,21 1,19 1,21 1,13 1,17 1,28 13 0,49 0,89 0,009 0,30 0,25 0,65 4,48 14 1,15 1,13 0,57 0,91 0,67 0,91 7,11 15 2,11 2,34 0,82 0,45 0,87 0,45 11,40 Tablo 218: Sol femur başına ait V40Gy (%) değeri yapılan 7 farklı tedavi planı için istatistiksel analiz sonuçları(p=0,001) TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT Medyan 0,84 1,08 0,50 0,53 0,54 0,65 1,73 Minimum 0,35 0,59 0,01 0,18 0,25 0,18 0,30 Maksimum 2,11 2,34 1,19 1,21 1,13 1,17 11,40 Sol femur başına ait V40Gy (%) değerleri, yapılan 7 farklı teknikler arasında istatistiksel olarak anlamlı fark göstermiştir(p≤0,05). Sol femur başına ait V40Gy (%) medyan değerleri bakımından en büyük değer 3B- KRT (%1,73), en küçük değer 5A-SMLC (%0,50) olarak bulunmuştur (Tablo 218). 182 Tablo219:7 farklı teknik için sol femur başının V40Gy (%) değerinin ikili karşılaştırma sonuçları Karşılaştırılan Teknikler p değerleri TA-VMAT ile ÇA-VMAT 0,412 TA-VMAT ile 5A-SMLC 0,009 TA-VMAT ile 7A-SMLC 0,045 TA-VMAT ile 5A-DMLC 0,019 TA-VMAT ile 7A-DMLC 0,023 TA-VMAT ile 3B-KRT 0,003 ÇA-VMAT ile 5A-SMLC 0,001 ÇA-VMAT ile 7A-SMLC 0,006 ÇA-VMAT ile 5A-DMLC 0,001 ÇA-VMAT ile 7A-DMLC 0,002 ÇA-VMAT ile 3B-KRT 0,004 5A-SMLC ile7A-SMLC 0,412 5A-SMLC ile 5A-DMLC 0,461 5A-SMLC ile 7A-DMLC 0,436 5A-SMLC ile 3B-KRT 0,001 7A-SMLC ile 5A-DMLC 0,838 7A-SMLC ile 7A-DMLC 0,870 7A-SMLC ile 3B-KRT 0,001 5A-DMLC ile 7A-DMLC 0,806 5A-DMLC ile 3B-KRT 0,001 7A-DMLC ile 3B-KRT 0,001 Çoklu karşılaştırma tekniklerinden Mann-Whitney U testi kullanılarak ikili karşılaştırma yapıldı. TA-VMAT ile 5A-SMLC; TA-VMAT ile 7A-SMLC; TA- VMAT ile 5A-DMLC; TA-VMAT ile 7A-DMLC karşılaştırmalarında istatistiksel olarak anlamlı farklılık gözlenmiştir. ÇA-VMAT ile karşılaştırılan 5A-SMLC, 7A- SMLC, 5A-DMLC, 7A-DMLC ve 3B-KRT karşılaştırmaları arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık gözlenmiştir. 3B-KRT ile karşılaştırılan TA-VMAT, ÇA- VMAT, 5A-SMLC, 7A-SMLC, 5A-DMLC, 7A-DMLC teknikleri arasında da istatistiksel olarak anlamlı farklılık bulunmaktadır. Birbirleri ile karşılaştırılan diğer planlama teknikleri arasında ise istatistiksel olarak anlamlı farklılık gözlenmemiştir. TA-VMAT ile 5A-SMLC de en düşük değer 5A-SMLC’de, TA-VMAT ile 7A- SMLC de en düşük değer 7A-SMLC’de, TA-VMAT ile 5A-DMLC de en düşük değer TA-VMAT’ta, TA-VMAT ile 7A-DMLC de en düşük değer ise 7A-DMLC tekniğinde görülmüştür. ÇA-VMAT ile karşılaştırılan tekniklerde en düşük değerler sırasıyla 5A-SMLC, 7A-SMLC, 5A-DMLC, 7A-DMLC tekniğinde görülürken; 3B- KRT ile karşılaştırılan teknikler ise en düşük değerler TA-VMAT, ÇA-VMAT, 5A- SMLC, 7A-SMLC, 5A-DMLC, 7A-DMLC tekniklerinde görülmüştür. En düşük değer ise 5A-SMLC tekniğinde gözlenmiştir. 183 4.2.7.Kritik Organ Spinalkordda Oluşan Dozların Bulguları 4.2.7.1.Kritik Organ Spinalkord için Dmax(cGy) Verileri ve İstatistiksel Sonuçları Tablo220: Spinal korda ait Dmax(cGy) verilerinin sonuçları Hasta No TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT 1 3889,6 4093,5 4158,8 4117,0 3982,5 4036,6 4457,0 2 3879,8 3540,4 3842,4 3695,2 3772,5 3709,5 4399,0 3 3882,2 3836,6 3990,4 4079,1 3846,0 4143,5 4260,0 4 3607,5 3632,1 3507,6 3580,4 3483,3 3655,7 4597,0 5 3638,8 4019,2 3856,6 3706,5 3847,1 3824,5 4586,0 6 3869,8 3877,0 3754,4 3926,2 3748,4 3949,9 4534,0 7 3526,1 3902,4 3628,9 3927,4 3750,5 3891,7 4317,0 8 3813,6 3783,4 3724,0 3701,3 3658,2 3748,7 4452,0 9 3765,9 3775,1 3666,1 3966,8 3605,2 3886,2 4354,0 10 3751,1 4151,2 3761,1 3891,1 3826,8 3852,0 4144,0 11 3894,5 3727,8 4120,0 3796,0 4248,7 3801,3 4213,0 12 4067,3 3805,3 3811,2 4084,5 4039,0 4044,9 4321,0 13 3714,9 4073,6 4160,2 3900,5 4104,7 4054,8 435,0 14 4423,5 4335,3 4201,9 4503,4 4429,4 4382,9 4208,0 15 3948,9 4044,3 4264,4 3922,5 4185,0 4010,7 4133,0 Tablo221: Spinal korda ait Dmax(cGy) değeri yapılan 7 farklı tedavi planı için istatistiksel analiz sonuçları(p=0,001) TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT Ortalama 3844,90 3906,48 3896,53 3919,86 3901,82 3932,86 4354,00 Std.Sapma ±213,16 ±211,79 ±236,30 ±225,14 ±259,49 ±187,37 ±251,06 Spinal kord için Dmax değerleri, yapılan 7 farklı teknikler arasında istatistiksel olarak anlamlı fark göstermiştir(p≤0,05). Spinal kordun Dmax değerlerinin ortalama değerleri bakımından en büyük değer 3B-KRT (4354,00 cGy), en küçük değer TA-VMAT (3844,90 cGy) olarak bulunmuştur (Tablo 221). 184 Tablo222:7 farklı teknik için Spinal kordun Dmax(cGy) değerinin ikili karşılaştırma sonuçları Karşılaştırılan Teknikler p değerleri TA-VMAT ile ÇA-VMAT 1,000 TA-VMAT ile 5A-SMLC 1,000 TA-VMAT ile 7A-SMLC 1,000 TA-VMAT ile 5A-DMLC 1,000 TA-VMAT ile 7A-DMLC 1,000 TA-VMAT ile 3B-KRT 0,001 ÇA-VMAT ile 5A-SMLC 1,000 ÇA-VMAT ile 7A-SMLC 1,000 ÇA-VMAT ile 5A-DMLC 1,000 ÇA-VMAT ile 7A-DMLC 1,000 ÇA-VMAT ile 3B-KRT 0,001 5A-SMLC ile7A-SMLC 1,000 5A-SMLC ile 5A-DMLC 1,000 5A-SMLC ile 7A-DMLC 1,000 5A-SMLC ile 3B-KRT 0,001 7A-SMLC ile 5A-DMLC 1,000 7A-SMLC ile 7A-DMLC 1,000 7A-SMLC ile 3B-KRT 0,001 5A-DMLC ile 7A-DMLC 1,000 5A-DMLC ile 3B-KRT 0,001 7A-DMLC ile 3B-KRT 0,001 Çoklu karşılaştırma tekniklerinden Bonferroni testi kullanılarak ikili karşılaştırma yapıldı.3B-KRT ile karşılaştırılan TA-VMAT, ÇA-VMAT, 5A-SMLC, 7A-SMLC, 5A-DMLC ve 7A-DMLC teknikleri arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık gözlenmiştir. Karşılaştırılan diğer teknikler arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık gözlenmemiştir. En düşük değerler 3B-KRT ile karşılaştırılan TA-VMAT ta ÇA-VMAT ta, 5A-SMLC de, 7A-SMLC de, 5A-DMLC de ve 7A-DMLC tekniğinde gözlenmiştir. En iyi değer ise TA-VMAT tekniğinde gözlenmiştir. 185 4.2.7.2.Kritik Organ Spinal kord Dort(cGy) Verileri ve İstatistiksel Sonuçları Tablo223: Spinal korda ait Dort(cGy) verilerinin sonuçları Hasta No TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT 1 326,6 326,4 368,9 381,9 328,9 360,3 468,0 2 864,5 937,1 1020,9 1022,0 928,4 888,4 1196,0 3 994,7 1014,1 1056,3 1073,6 983,2 979,3 1594,0 4 994,6 977,2 1016,4 1020,7 998,5 1009,0 1029,0 5 873,1 1004,7 1063,3 1098,7 977,1 1049,5 1366,0 6 1382,0 1415,3 1394,7 1421,5 1318,8 1384,0 1311,0 7 849,0 906,1 934,0 941,9 943,0 937,1 1292,0 8 1786,0 1774,5 1724,9 1785,6 1718,7 1816,5 2405,0 9 1236,3 1193,4 1268,7 1292,3 1261,4 1262,3 1413,0 10 653,7 641,3 671,7 691,6 635,3 661,7 658,0 11 307,3 299,8 347,0 375,4 311,3 339,4 833,0 12 556,9 537,4 604,1 540,6 586,8 605,8 1265,0 13 847,3 888,6 924,7 965,1 871,6 966,0 1339,0 14 304,5 292,8 332,1 343,3 306,7 307,8 495,0 15 301,5 310,2 355,8 377,1 321,9 362,5 388,0 Tablo 224: Spinal kord için Dort(cGy) değerlerinin 7 farklı tedavi planı için istatistiksel analiz sonuçları(p=0,490) TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT Ortalama 818,53 834,59 872,23 888,75 832,77 861,97 1136,80 Std.Sapma ±433,21 ±438,16 ±420,61 ±432,01 ±419,31 ±432,49 ±521,98 Spinal kord için Dort değerleri, yapılan 7 farklı teknikler arasında istatistiksel olarak anlamlı fark göstermemiştir(p=0,490). Anlamlı farklılık göstermese de en düşük değer TA-VMAT tekniğinde görülmüştür. Spinal kordun Dort değerlerinin ortalama değerleri bakımından en büyük değer 3B-KRT (1136,80±521,98 cGy), en küçük değer TA-VMAT (818,53±433,21 cGy) olarak bulunmuştur (Tablo 224). 186 4.2.7.3.Kritik Organ Spinal kord Dmin(cGy) Verileri ve İstatistiksel Sonuçları Tablo225: Spinal korda ait Dmin(cGy) verilerinin sonuçları Hasta No TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT 1 1,4 2,1 2,2 2,0 3,7 3,0 1,0 2 27,0 33,9 52,9 46,6 30,1 22,1 18,0 3 56,2 48,7 71,7 79,8 52,7 53,1 23,0 4 51,6 50,7 64,2 61,3 47,2 50,0 27,0 5 27,6 28,7 43,1 39,7 27,4 27,9 16,0 6 154,7 165,4 199,7 202,4 162,6 150,0 68,0 7 59,5 58,6 75,6 88,5 56,6 60,8 40,0 8 157,9 159,4 202,9 213,2 151,2 157,6 81,0 9 105,7 106,6 132,6 137,5 99,7 103,5 51,0 10 16,6 17,9 33,5 30,8 20,0 19,8 11,0 11 7,0 8,0 3,7 6,6 9,1 8,8 2,0 12 0,0 0,2 0,0 0,0 0,3 0,4 0,5 13 23,5 24,3 28,4 26,3 23,3 25,8 16,0 14 4,7 5,6 4,5 4,5 6,5 7,0 4,0 15 6,2 6,2 6,1 8,8 8,0 6,4 4,0 Tablo 226: Spinal kord için Dmin(cGy) yapılan 7 farklı tedavi planı için istatistiksel analiz sonuçları(p=0,994) TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT Medyan 27,00 28,70 43,10 39,70 27,40 25,80 16,00 Minimum 0,00 0,20 0,00 0,00 0,30 0,40 0,50 Maksimum 157,90 165,40 202,90 213,20 162,60 157,60 81,00 Spinal kord için Dmin değerleri, yapılan 7 farklı teknikler arasında istatistiksel olarak anlamlı fark göstermemiştir(p=0,994). Anlamlı farklılık göstermese de en düşük değer 7A-DMLC tekniğinde görülmüştür. Spinal kordun Dmin değerlerinin medyan değerleri bakımından en büyük değer 5A-SMLC (43,10 cGy), en küçük değer 3B-KRT (16,00 cGy) olarak bulunmuştur (Tablo 226). 187 4.2.8.Normal Dokuda Oluşan Dozların Bulguları 4.2.8.1.Normal doku için V10Gy (%) Verileri ve İstatistiksel Sonuçları Tablo 227: Normal doku için V10Gy (%) verilerinin sonuçları Hasta No TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT 1 35,40 36,72 29,28 32,45 29,34 31,43 36,43 2 32,12 36,03 31,39 34,28 30,53 29,41 30,55 3 43,50 44,93 33,83 39,54 34,67 39,77 32,24 4 50,53 53,36 41,38 44,64 41,04 45,39 40,83 5 41,80 41,32 33,92 37,11 34,56 37,40 37,43 6 48,81 50,27 40,47 44,56 39,75 44,21 37,39 7 45,39 47,73 35,73 43,02 36,33 40,99 39,61 8 53,02 54,93 42,34 47,40 42,11 47,18 42,90 9 46,06 48,64 37,18 42,63 37,01 42,62 36,45 10 36,02 37,48 31,65 33,65 31,42 32,90 33,13 11 33,80 33,79 26,11 30,58 26,75 30,95 29,80 12 30,69 31,16 25,72 27,59 25,90 27,95 30,57 13 36,23 37,97 29,34 33,74 28,79 33,26 32,79 14 30,09 33,07 25,12 28,56 25,24 28,54 30,10 15 36,57 37,54 29,32 33,90 29,21 33,27 33,93 Tablo 228: Normal doku için V10Gy (%) değeri yapılan 7 farklı tedavi planı için istatistiksel analiz sonuçları(p=0,004) TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT Medyan 36,57 37,97 31,65 34,28 31,42 33,27 33,93 Minimum 30,09 31,16 25,12 27,59 25,24 27,95 29,80 Maksimum 53,02 54,93 42,34 47,40 42,11 47,18 42,90 Normal dokuya ait V10Gy (%) değerleri, yapılan 7 farklı teknikler arasında istatistiksel olarak anlamlı fark göstermiştir(p≤0,05). Normal dokuya ait V10Gy (%) medyan değerleri bakımından en büyük değer ÇA- VMAT (%37,97), en küçük değer 5A-DMLC (%31,42) olarak bulunmuştur (Tablo 228). 188 Tablo229: Normal doku için V10Gy (%) verilerinin ikili karşılaştırma sonuçları Karşılaştırılan Teknikler p değerleri TA-VMAT ile ÇA-VMAT 0,461 TA-VMAT ile 5A-SMLC 0,009 TA-VMAT ile 7A-SMLC 0,250 TA-VMAT ile 5A-DMLC 0,010 TA-VMAT ile 7A-DMLC 0,161 TA-VMAT ile 3B-KRT 0,089 ÇA-VMAT ile 5A-SMLC 0,003 ÇA-VMAT ile 7A-SMLC 0,081 ÇA-VMAT ile 5A-DMLC 0,002 ÇA-VMAT ile 7A-DMLC 0,050 ÇA-VMAT ile 3B-KRT 0,009 5A-SMLC ile7A-SMLC 0,098 5A-SMLC ile 5A-DMLC 0,967 5A-SMLC ile 7A-DMLC 0,174 5A-SMLC ile 3B-KRT 0,202 7A-SMLC ile 5A-DMLC 0,106 7A-SMLC ile 7A-DMLC 0,653 7A-SMLC ile 3B-KRT 0,389 5A-DMLC ile 7A-DMLC 0,137 5A-DMLC ile 3B-KRT 0,202 7A-DMLC ile 3B-KRT 0,624 Çoklu karşılaştırma tekniklerinden Mann-Whitney U testi kullanılarak ikili karşılaştırma yapıldı. TA-VMAT ile 5A-SMLC; TA-VMAT ile 5A-DMLC; ÇA- VMAT ile 5A-SMLC; ÇA-VMAT ile 7A-SMLC ve ÇA-VMAT ile 3B-KRT karşılaştırmaları arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık gözlenmiştir. Diğer karşılaştırılan teknikler arasında ise anlamlı farklılık gözlenmemiştir. TA-VMAT ile 5A-SMLC de en düşük değer 5A-SMLC’de; TA-VMAT ile 5A-DMLC de en düşük değer 5A-DMLC’de; ÇA-VMAT ile 5A-SMLC de en düşük değer 5A-SMLC’de; ÇA-VMAT ile 7A-SMLC de en düşük değer 7A-SMLC’de ve ÇA-VMAT ile 3B- KRT karşılaştırmaları arasında ise en düşük değer ÇA-VMAT tekniğinde gözlenmiştir. Bütün teknikler içinde en düşük değer ise 5A-DMLC tekniğinde görülmüştür. 189 4.2.8.2.Normal doku için V20Gy (%) Verileri ve İstatistiksel Sonuçları Tablo 230: Normal doku için V20Gy (%) verilerinin sonuçları Hasta No TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT 1 19,27 20,83 20,87 22,40 20,96 22,06 29,36 2 17,89 21,79 20,33 22,76 19,48 19,75 24,51 3 22,30 23,88 24,24 25,97 24,44 26,67 25,77 4 26,25 27,91 26,90 28,98 27,09 28,90 32,73 5 22,53 23,20 22,62 24,18 23,30 23,88 29,98 6 26,67 27,55 28,85 30,49 28,49 30,25 29,78 7 24,67 26,44 24,26 28,88 23,87 27,32 31,78 8 27,51 29,06 28,53 30,96 27,99 32,12 34,41 9 23,62 24,34 26,03 29,51 26,45 29,91 29,63 10 20,42 22,54 22,71 22,73 22,58 21,88 25,91 11 18,24 18,28 18,46 20,62 19,36 21,02 23,69 12 16,50 16,49 16,57 27,59 17,32 16,57 20,48 13 18,65 19,45 20,95 22,49 19,98 22,88 27,55 14 16,22 17,06 17,75 18,82 17,82 18,88 25,11 15 18,02 19,46 20,62 22,32 21,01 21,53 28,25 Tablo 231: Normal doku için V20Gy (%) değeri yapılan 7 farklı tedavi planı için istatistiksel analiz sonuçları(p=0,001) TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT Ortalama 21,25 22,55 22,64 25,24 22,67 24,24 27,92 Std.Sapma ±3,81 ±4,00 ±3,79 ±3,89 ±3,65 ±4,66 ±3,72 Normal dokuya ait V20Gy (%) değerleri, yapılan 7 farklı teknikler arasında istatistiksel olarak anlamlı fark göstermiştir(p≤0,05). Normal dokuya ait V20Gy (%) ortalama değerleri bakımından en büyük değer 3B-KRT (%27,92±3,72), en küçük değer TA-VMAT (%21,25±3,81) olarak bulunmuştur (Tablo 231). 190 Tablo232: Normal doku için V20Gy (%) verilerinin ikili karşılaştırma sonuçları Karşılaştırılan Teknikler p değerleri TA-VMAT ile ÇA-VMAT 1,000 TA-VMAT ile 5A-SMLC 1,000 TA-VMAT ile 7A-SMLC 0,141 TA-VMAT ile 5A-DMLC 1,000 TA-VMAT ile 7A-DMLC 0,855 TA-VMAT ile 3B-KRT 0,001 ÇA-VMAT ile 5A-SMLC 1,000 ÇA-VMAT ile 7A-SMLC 1,000 ÇA-VMAT ile 5A-DMLC 1,000 ÇA-VMAT ile 7A-DMLC 1,000 ÇA-VMAT ile 3B-KRT 0,007 5A-SMLC ile7A-SMLC 1,000 5A-SMLC ile 5A-DMLC 1,000 5A-SMLC ile 7A-DMLC 1,000 5A-SMLC ile 3B-KRT 0,008 7A-SMLC ile 5A-DMLC 1,000 7A-SMLC ile 7A-DMLC 1,000 7A-SMLC ile 3B-KRT 1,000 5A-DMLC ile 7A-DMLC 1,000 5A-DMLC ile 3B-KRT 0,009 7A-DMLC ile 3B-KRT 0,254 Çoklu karşılaştırma tekniklerinden Bonferroni testi kullanılarak ikili karşılaştırma yapıldı. TA-VMAT ile 3B-KRT; ÇA-VMAT ile 3B-KRT; 5A-SMLC ile 3B-KRT ve 5A-DMLC ile 3B-KRT karşılaştırmaları arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık gözlenmiştir. Diğer karşılaştırılan teknikler arasında ise istatistiksel olarak anlamlı farklılık yoktur. TA-VMAT ile 3B-KRT de en düşük değer TA-VMAT’ta; ÇA- VMAT ile 3B-KRT de en düşük değer ÇA-VMAT’ta; 5A-SMLC ile 3B-KRT de en düşük değer 5A-SMLC’de ve 5A-DMLC ile 3B-KRT de en düşük değer 5A-DMLC tekniğinde görülmüştür. Bütün teknikler içinde ise en iyi teknik TA-VMAT tekniği olarak bulunmuştur. 191 4.2.9.MU Bulguları 4.2.9.1.MU Verileri ve İstatistiksel Sonuçları Tablo233: MU verilerinin sonuçları Hasta No TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT 1 669,63 749,42 673,07 800,01 736,86 997,43 210,0 2 794,05 792,19 728,89 863,55 877,29 999,22 220,8 3 741,31 762,46 591,78 831,00 657,29 857,21 230,0 4 733,77 751,16 683,73 909,40 762,04 965,90 217,0 5 698,56 936,44 717,14 962,85 786,67 1051,94 213,6 6 938,27 1055,45 756,73 1000,21 873,82 1144,10 230,0 7 760,87 800,72 626,95 969,53 750,45 751,73 226,0 8 853,80 855,94 683,77 883,16 838,64 1065,85 216,0 9 751,85 798,55 657,43 833,55 734,76 935,56 231,4 10 719,29 764,24 658,87 741,65 761,90 1034,43 216,0 11 724,69 801,15 736,11 810,48 690,27 791,15 220,0 12 742,78 752,02 674,50 784,15 812,97 1000,79 230,0 13 845,17 980,14 765,16 914,70 835,37 1095,81 230,0 14 751,75 800,79 806,91 882,75 887,06 995,12 213,6 15 696,52 876,98 713,85 725,04 833,56 924,31 213,6 Tablo234: MU değeri için istatistiksel analiz sonuçları(p=0,001) TA-VMAT ÇA-VMAT 5A-SMLC 7A-SMLC 5A-DMLC 7A-DMLC 3B-KRT Medyan 742,78 800,720 683,77 863,55 786,67 997,43 220,00 Minimum 669,63 749,42 591,78 725,04 657,29 751,73 210,00 Maksimum 938,27 1055,45 806,91 1000,21 887,06 1144,10 231,40 MU değerleri, yapılan 7 farklı teknikler arasında istatistiksel olarak anlamlı fark göstermiştir(p≤0,05). MU değerlerinin medyan değerleri bakımından en büyük değer 7A-DMLC (997,43), en küçük değer 3B-KRT (220,00) olarak bulunmuştur (Tablo 234). 192 Tablo235:7 farklı teknik için MU değerinin ikili karşılaştırma sonuçları Karşılaştırılan Teknikler p değerleri TA-VMAT ile ÇA-VMAT 0,005 TA-VMAT ile 5A-SMLC 0,015 TA-VMAT ile 7A-SMLC 0,002 TA-VMAT ile 5A-DMLC 0,001 TA-VMAT ile 7A-DMLC 0,001 TA-VMAT ile 3B-KRT 0,001 ÇA-VMAT ile 5A-SMLC 0,001 ÇA-VMAT ile 7A-SMLC 0,001 ÇA-VMAT ile 5A-DMLC 0,250 ÇA-VMAT ile 7A-DMLC 0,305 ÇA-VMAT ile 3B-KRT 0,002 5A-SMLC ile7A-SMLC 0,001 5A-SMLC ile 5A-DMLC 0,001 5A-SMLC ile 7A-DMLC 0,001 5A-SMLC ile 3B-KRT 0,001 7A-SMLC ile 5A-DMLC 0,001 7A-SMLC ile 7A-DMLC 0,041 7A-SMLC ile 3B-KRT 0,004 5A-DMLC ile 7A-DMLC 0,001 5A-DMLC ile 3B-KRT 0,001 7A-DMLC ile 3B-KRT 0,001 Çoklu karşılaştırma tekniklerinden Mann-Whitney U testi kullanılarak ikili karşılaştırma yapıldı. 3B-KRT ile karşılaştırılan TA-VMAT, ÇA-VMAT, 5A-SMLC, 7A-SMLC, 5A-DMLC ve 7A-DMLC teknikleri arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık vardır. Ayrıca TA-VMAT ile ÇA-VMAT; TA-VMAT ile 5A-SMLC; TA- VMAT ile 7A-SMLC; TA-VMAT ile 5A-DMLC; TA-VMAT ile 7A-DMLC; ÇA- VMAT ile 5A-SMLC; ÇA-VMAT ile 7A-SMLC; 5A-SMLC ile 7A-SMLC; 5A- SMLC ile 5A-DMLC; 5A-SMLC ile 7A-DMLC; 7A-SMLC ile 5A-DMLC; 7A- SMLC ile 7A-DMLC karşılaştırmaları arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık gözlenmiştir. 3B-KRT ile karşılaştırılan TA-VMAT, ÇA-VMAT, 5A-SMLC, 7A- SMLC, 5A-DMLC ve 7A-DMLC tekniklerinde en düşük değerler 3B-KRT tekniğinde görülmüştür. 193 Ayrıca TA-VMAT ile ÇA-VMAT ta en düşük değer TA-VMAT’ta; TA-VMAT ile 5A-SMLC de en düşük değer 5A-SMLC’de; TA-VMAT ile 7A-SMLC de en düşük değer TA-VMAT’ta; TA-VMAT ile 5A-DMLC de en düşük değer 5A- DMLC’de; TA-VMAT ile 7A-DMLC de en düşük değer TA-VMAT’ta; ÇA-VMAT ile 5A-SMLC de en düşük değer 5A-SMLC’de; ÇA-VMAT ile 7A-SMLC de en düşük değer 7A-SMLC’de; 5A-SMLC ile 7A-SMLC de en düşük değer 5A- SMLC’de; 5A-SMLC ile 5A-DMLC de en düşük değer 5A-SMLC’de; 5A-SMLC ile 7A-DMLC de en düşük değer 5A-SMLC’de; 7A-SMLC ile 5A-DMLC de en düşük değer 7A-SMLC’de; 7A-SMLC ile 7A-DMLC de en düşük değer 7A-SMLC’de; 5A- DMLC ile 7A-DMLC’de en düşük değer 5A-DMLC tekniğinde gözlenmiştir. Karşılaştırılan bütün teknikler içinde ise en iyi teknik 3B-KRT tekniği olarak bulunmuştur. 194 5. TARTIŞMA VE SONUÇ Radyoterapi tedavisinin klinik uygulamalarında; doğru planlama yapmak ve dozimetrik ölçümler büyük önem taşımaktadır. Radyoterapide asıl amaç: ışınlanacak bölge çevresindeki riskli doku ve organları oldukça tedavi alanı sınırları dışında tutarak hedef hacmin yüksek doz alabilmesini sağlamaktır (ICRU, 2010). Radyasyon ışın yoğunluğu ayarlanması ve hedef bölgenin üç boyutlu görünümüne göre tanınması, 3B-KRT, IMRT ve rotasyon tedavi yöntemi olan VMAT tekniklerinin amacıdır. Serviks ve Endometrium kanserleri, jnekolojik maligniteler arasında sık görülen ve tedavi başarısı yüksek kanser türlerindendir. Teknolojinin gelişmesi ve tıpdaki ilerlemelerle birlikte 5 yıllık sağkalım oranlarında önemli artışlar meydana gelmiştir. Serviks kanserlerinde 5 yıllık sağkalım oranları, evre I kanser için %80-90, evre II için ise %50-65, evre III için sadece %25-35 ve evre IV içinde %15’ten daha azdır. Metastaz varlığında ise sağkalım oranları ciddi oranda düşmektedir (Sarali, 2015). Endometrium kanserlerinde ise 5 yıllık sağkalım oranları, evre I kanser için %81- %91, evre II için %71-%79, evre III için %30-%60, evre IV için ise %15- %17’dir.(KDB-53). Hastaların sağkalım oranlarına göre değerlendirdiğimizde, uzun yaşadıkları düşünülerek yaşam kalitesini bozacak yan etkileri engellemek amacıyla dikkatli bir tedavi planlaması gerekmektedir. Bu amaçla hasta planlamalarında mesane, rektum, ince bağırsak ve femur başları korumaları yüksek derecede önem taşımaktadır. Günümüzde yeni kullanılmaya başlanan VMAT tedavi tekniği ve VMAT’la kıyaslandığında uzun yıllardan beri kullanılan IMRT tedavi teknikleri ile ince bağırsak dozlarında belirgin düşüşler sağlandığı bilinmektedir (Cozzi ve ark., 2008) VMAT tedavi tekniği ile jinekolojik kanserlerin yanısıra, akciğer, prostat, baş-boyun, rektum, mesane kanserlerinin tedavisinde de diğer tekniklere göre daha üstün sonuçlar elde edildiği bazı çalışmalar sonucunda görülmüştür (Rao ve ark., 2010). Değişken parametrelere sahip olan VMAT, bu bakımdan serbestlik derecesi çok fazla olan bir yöntemdir. Şayet fiziksel kısıtlamalara bağlı olarak kullanılmazsa (örneğin maksimum doz hızı, MLC hızı gibi) bu özelliği dezavantaja dönüşebilir. Çeşitli incelemeler ve tecrübeler ile kullanılmaya uygundur (Bortfeld ve Webb, 195 2009; Verbakel ve ark., 2009). Tartışmalı özelliklere sahip olan VMAT tedavi tekniklerinde düşük tedavi sürelerinde dahi homojen doz dağılımı sağlanmaktadır. Böylece hasta konforu, klinik yoğunluğu hafifletmesi, organ hareketinin daha az olması ve ikincil kanser risklerini azaltması bakımından önemli avantajlar sunmaktadır. Uygulamalardaki farklılıklar sonuçları oldukça etkilemektedir. Bazı çalışmalardaki karşılaştırmalar da pek fazla farklılık bulunmazken, bunun aksine bazı çalışmalar VMAT’ın tartışmasız çok daha iyi bir teknik olduğunu vurgulamaktadır (Cozzi ve ark., 2008). 3B-KRT ve IMRT tekniği alan sayısı, alanların içinde kritik organlar farklı hacimlerde bulunması ve benzer şekilde VMAT tekniğindeki alanların ayarlamaması farklı sonuçlar elde etmeye neden olabilmektedir. Çalışmamızda literatürlerdeki tedavi yöntemlerine katkıda bulunabilecek ve destekleyecek Tek Ark VMAT ve Çift Ark VMAT, 5 ve 7 ALAN SMLC IMRT, 5 ve 7 ALAN DMLC IMRT ve 3B-KRT tedavi teknikleri planlanarak dozimetrik olarak karşılaştırılmıştır. 5.1.Hedef Volüm (CTV) ‘de Oluşan Dozların Değerlendirilmesi Çalışmamızda ilk olarak serviks kanserinde hedef volümün (CTV) 1cm³’ünde oluşan maksimum doz Dmax (cGy/1cm³) verilerini değerlendirecek olursak (p≤0,001) sonuçlarımız istatistiksel olarak anlamlı çıkmıştır. Medyan değerleri bakımından en büyük değere sahip tedavi planlama tekniği 3B-KRT, en küçük değere sahip tedavi planlama tekniği ise 5A-SMLC olarak elde edilmiştir. Değerler sırasıyla 5447,00 cGy ve 5348,80 cGy olarak bulunmuştur. En büyük p değeri (istatistiksel olarak anlamlı farkın olmadığı) ÇA-VMAT ile 7A-SMLC karşılaştırmasında görülürken (p=0,93); en küçük p değeri ise (istatistiksel olarak anlamlı farkın olduğu) TA-VMAT ile 3B-KRT, ÇA-VMAT ile 3B-KRT, 5A-SMLC ile 7A-DMLC, 5A-SMLC ile 3B-KRT, 7A-SMLC ile 3B-KRT ve 7A-DMLC ile 3B- KRT karşılaştırmalarında görülmüştür (p=0,001). Dmak (cGy) değeri en düşük görülen teknik 5A-SMLC tekniği olmuştur. Serviks kanserinde CTV için Dort(cGy/1cm³) değerlerini incelediğimizde; sonuçlarımız istatistiksel olarak anlamlı fark göstermiştir (p≤0,05). Dort değerlerini medyan değerleri bakımından incelediğimizde en büyük medyan değeri 3B-KRT’de 196 de görülmüş olup 5181,00 cGy olarak bulunmuştur. En küçük medyan değeri ise 5A- DMLC tekniğinde saptanmış ve 5026,60 cGy olarak bulunmuştur. En büyük p değeri (istatistiksel olarak anlamlı farkın olmadığı)TA-VMAT ile 5A-SMLC karşılaştırması iken (p=0,967), en küçük p değeri ise (istatistiksel olarak anlamlı farkın olduğu) 3B- KRT tekniği ile karşılaştırılan TA-VMAT, ÇA-VMAT, 5A-SMLC, 7A-SMLC, 5A- DMLC ve 7A-DMLC teknikleri arasında görülmüştür (p=0,001). En düşük Dort değeri ise 5A-DMLC tekniğinde görülmüştür. Serviks kanserlerinde CTV için Dmin(cGy/1cm³) değerlerini incelediğimizde; elde edilen değerler 7 farklı teknik arasında p≥0,05 olduğundan dolayı istatistiksel olarak anlamlı fark göstermemiştir (p=0,107). Medyan değerleri bakımından değerlendirdiğimizde en büyük medyan değeri ÇA-VMAT tekniğinde görülürken en küçük medyan değeri ise TA-VMAT tekniğinde görülmüştür. Değerler sırasıyla 4262,80 cGy ve 3964,50 cGy olarak bulunmuştur. En düşük Dmin değeri TA-VMAT tekniğinde ortaya çıkmıştır. Endometrium kanserlerini serviks kanserlerinde olduğu gibi hedef volüm (CTV) için Dmax (cGy/1cm³) verileri bakımından değerlendirecek olursak (p≤0,05) sonuçlarımız istatistiksel olarak anlamlı çıkmıştır (p=0,014). Medyan değerleri bakımından incelediğimizde en büyük medyan değeri 3B-KRT tekniğinde gözlenirken, en küçük medyan değeri ise 5A-SMLC tekniğinde gözlenmiştir. Değerler sırasıyla 5438,00 cGy ve 5357,70 cGy olarak bulunmuştur. En büyük p değeri ise TA-VMAT ile ÇA-VMAT karşılaştırılmasında bulunurken (p=0,775), en küçük p değeri 5A-SMLC ile 7A-DMLC tekniğinde gözlenmiştir (p=0,005). Endometrium kanserinde CTV için Dort(cGy/1cm³) değerlerini incelediğimizde; sonuçlarımız istatistiksel olarak anlamlı fark göstermiştir (p≤0,05). Dort değerlerini medyan değerleri bakımından incelediğimizde en büyük medyan değeri 3B-KRT’de görülmüş olup 5178,00 cGy olarak bulunmuştur. En küçük medyan değeri ise 5A- DMLC tekniğinde saptanmış ve 5049,10 cGy olarak bulunmuştur. En büyük p değeri (istatistiksel olarak anlamlı farkın olmadığı)7A-SMLC ile 5A-DMLC karşılaştırması iken (p=0,775), en küçük p değeri ise (istatistiksel olarak anlamlı farkın olduğu) TA- VMAT ile 7A-DMLC, TA-VMAT ile 3B-KRT, 5A-SMLC ile 7A-DMLC, 5A- SMLC ile 3B-KRT ve 5A-DMLC ile 3B-KRT karşılaştırmaları arasında görülmüştür (p=0,001). En düşük Dort değeri ise 5A-SMLC tekniğinde saptanmıştır. 197 Endometrium kanserinde CTV için Dmin değerlerini incelediğimizde; sonuçlarımız istatistiksel olarak anlamlı fark göstermiştir (p≤0,05). Dmin değerlerini medyan değerleri bakımından incelediğimizde en büyük medyan değeri 3B-KRT’de de görülmüş olup 4501,00 cGy olarak bulunmuştur. En küçük medyan değeri ise 5A- SMLC tekniğinde saptanmış ve 3813,30 cGy olarak bulunmuştur. En büyük p değeri TA-VMAT ile 7A-DMLC, ÇA-VMAT ile 7A-DMLC ve 5A-SMLC ile 5A-DMLC karşılaştırmaları iken (p=0,967), en küçük p değeri ise TA-VMAT ile 5A-DMLC, 5A-SMLC ile 7A-SMLC, 5A-SMLC ile 3B-KRT, 7A-SMLC ile 5A-DMLC ve 5A- DMLC ile 3B-KRT karşılaştırmaları arasında görülmüştür (p=0,001). En düşük Dmin değeri ise 5A-SMLC tekniğinde görülmüştür. Serviks kanserinde CTV volümünün %2’sinin aldığı doz verileri bakımından yani D%2 değerlerini incelediğimizde sonuçlarımız istatistiksel olarak anlamlı fark göstermiştir (p≤0,001). D%2 değerlerini medyan değerleri bakımından incelediğimizde en büyük medyan değeri 3B-KRT’de de görülmüştür ve 5360,00 cGy olarak bulunmuştur. En küçük medyan değeri ise 5A-SMLC tekniğinde saptanmış ve 5193,60 cGy olarak bulunmuştur. En büyük p değeri (istatistiksel olarak anlamlı farkın olmadığı) 5A-SLMC ile 5A-DMLC karşılaştırılmasında gözlenirken (p=0,935), en küçük p değeri ise (istatistiksel olarak anlamlı farkın olduğu) en küçük p değeri ise (istatistiksel olarak anlamlı farkın olduğu) 3B-KRT tekniği ile karşılaştırılan TA-VMAT, ÇA-VMAT, 5A-SMLC, 7A-SMLC, 5A-DMLC ve 7A-DMLC teknikleri arasında görülmüştür (p=0,001). En düşük değeri 5A- SMLC tekniğinde ortaya çıkmıştır. Endometrium kanserinde CTV volümünün %2’sinin aldığı doz verileri bakımından yani D%2 değerlerini incelediğimizde sonuçlarımız istatistiksel olarak anlamlı fark göstermiştir (p=0,001). D%2 değerlerini medyan değerleri bakımından incelediğimizde en büyük medyan değeri 3B-KRT’de de görülmüştür ve 5340,00 cGy olarak bulunmuştur. En küçük medyan değeri ise 5A-SMLC tekniğinde saptanmış ve 5191,80 cGy olarak bulunmuştur. 198 En büyük p değeri (istatistiksel olarak anlamlı farkın olmadığı) ÇA-VMAT ile 7A- SMLC karşılaştırılmasında gözlenirken (p=1,000), en küçük p değeri ise (istatistiksel olarak anlamlı farkın olduğu) en küçük p değeri ise (istatistiksel olarak anlamlı farkın olduğu) 3B-KRT tekniği ile karşılaştırılan TA-VMAT, ÇA-VMAT, 5A-SMLC, 7A- SMLC, 5A-DMLC ve 7A-DMLC teknikleri arasında görülmüştür (p=0,001). En düşük D%2 değeri 5A-SMLC tekniğinde ortaya çıkmıştır. Jia ve arkadaşlarının serviks kanserinde yaptığı çalışmada, 7A- SMLC IMRT tekniği ve ÇA-VMAT planları yapılmış, PTV’ye 50 Gy 25 fraksiyondan fraksiyon başına düşen doz 2 Gy olacak şekilde radyoterapi planları yapılmıştır. Yapılan bu çalışmada D%2 dozu maksimum doz olarak kabul edilmiş ve bu çalışmada IMRT planlarına göre kıyaslandığında D%2 dozu VMAT planlarında anlamlı düşüş göstermiştir (p<0,05). Bu değer VMAT planlarında 51,9±0,5 Gy arasındayken, IMRT planlarında ise 52,2±0,3 Gy’dir (Jia ve ark.,2014). Cozzi ve arkadaşlarının 8 adet primer kemo-radyoterapi endikasyonu olan serviks kanseri çalışmasında PTV’ye 28 fraksiyonda 50,4 Gy tanımlanan tek arklı VMAT ve 5A-DMLC IMRT tekniklerini karşılaştırmışlar, D%2 dozunda VMAT planlarının 5A- DMLC IMRT planlarına göre daha düşük olduğunu göstermişlerdir. VMAT planlarında bu değeri 51,9 Gy olarak bulurlarken, 5A-DMLC IMRT tekniğinde ise 52,8 Gy olarak bulmuşlardır (Cozzi ve ark., 2008). Bizim çalışmamızda ise; serviks kanserleri için değerlendirdiğimizde D%2 dozunun medyan değerleri 5A-SMLC, 7A-SMLC, 5A-DMLC ve 7A-DMLC için yaklaşık olarak 51,9 Gy iken, TA-VMAT ve ÇA-VMAT planlarında ise 51,9 Gy ile 52,03 Gy arasında değişmektedir. Jia ve arkadaşlarının yaptığı çalışmaya paralel olarak IMRT planlarında düşüş görülürken, VMAT planlarında az da olsa artış görülmüştür. D%2 dozunu endometrium kanseri için değerlendirdiğimizde ise; medyan değerleri 5A-SMLC tekniği haricinde 52,0 Gy ve 52,1 Gy arasında VMAT ve IMRT planlarında değişmektedir. Endometrium kanserinde bulunan medyan değerleri, Jia ve arkadaşlarının yaptığı çalışmaya paralel değerler göstermektedir. Serviksteki gibi IMRT planlarında düşüş görülmekteyken, VMAT planlarının değerleri IMRT değerlerine göre fazladır. 199 Serviks kanserinde CTV için D%5 (cGy) değerlerini incelediğimizde sonuçlarımız istatistiksel olarak anlamlı fark göstermiştir (p≤0,001). D%5 değerlerini medyan değerleri bakımından incelediğimizde en büyük medyan değeri 3B-KRT’de de görülmüş olup 5330,00 cGy olarak bulunmuştur. En küçük medyan değeri ise 5A- SMLC tekniğinde saptanmış ve 5163,40 cGy olarak bulunmuştur. En büyük p değeri 7A-SMLC ile 7A-DMLC karşılaştırmasında görülürken (p=1,000), en küçük p değeri ise 3B-KRT tekniği ile karşılaştırılan TA-VMAT, ÇA-VMAT, 5A-SMLC, 7A- SMLC, 5A-DMLC ve 7A-DMLC teknikleri arasında görülmüştür (p=0,001). En düşük D%5 değeri ise 5A-SMLC tekniğinde saptanmıştır. Serviks kanserlerinde CTV için D%95 (cGy) değerlerini incelediğimizde; elde edilen değerler 7 farklı teknik arasında p≥0,05 olduğundan dolayı istatistiksel olarak anlamlı fark göstermemiştir (p=0,251). Medyan değerleri bakımından değerlendirdiğimizde en büyük medyan değeri 3B-KRT tekniğinde görülürken en küçük medyan değeri ise TA-VMAT tekniğinde görülmüştür. Değerler sırasıyla 4990,00 cGy ve 4868,20 cGy olarak bulunmuştur. D%95 değeri bakımından en iyi teknik 3B-KRT tekniğinde olduğu görülmüştür. Endometrium kanserinde CTV için D%5 (cGy) değerlerini incelediğimizde sonuçlarımız istatistiksel olarak anlamlı fark göstermiştir (p≤0,001). D%5 değerlerini medyan değerleri bakımından incelediğimizde en büyük medyan değeri 3B-KRT’de de görülmüştür ve 5310,00 cGy olarak bulunmuştur. En küçük medyan değeri ise 5A-SMLC tekniğinde saptanmış ve 5168,10 cGy olarak bulunmuştur. En büyük p değeri ÇA-VMAT ile 5A-DMLC ve 7A-SMLC ile 7A-DMLC karşılaştırmalarında görülürken (p=0,935), en küçük p değeri ise 3B-KRT tekniği ile karşılaştırılan TA- VMAT, ÇA-VMAT, 5A-SMLC, 7A-SMLC, 5A-DMLC ve 7A-DMLC teknikleri arasında görülmüştür (p=0,001). En düşük D%5 değerinin ÇA-VMAT tekniğinde olduğu gözlenmiştir. Endometrium kanserinde CTV için D%95 (cGy) değerlerini incelediğimizde sonuçlarımız istatistiksel olarak anlamlı fark göstermiştir (p≤0,001). D%95 değerlerini medyan değerleri bakımından incelediğimizde en büyük medyan değeri 7A- DMLC’de görülmüştür ve 4978,10 cGy olarak bulunmuştur. En küçük medyan 200 değeri ise 5A-SMLC tekniğinde saptanmış ve 4882,60 cGy olarak bulunmuştur. En büyük p değeri ÇA-VMAT ile 7A-SMLC (p=0,870) karşılaştırılmasında görülürken, en küçük p değeri ise TA-VMAT ile7A-DMLC, 5A-SMLC ile 7A-DMLC, 5A- SMLC ile 3B-KRT ve 5A-DMLC ile 7A-DMLC karşılaştırmalarında gözlenmiştir (p=0,001). En iyi tekniğin 7A-DMLC tekniği olduğu gözlenmiştir. Serviks kanserli hastalarda 7 farklı planlama tekniği için CTV’nin D%98 değerinde p≥0,05 olduğundan istatistiksel olarak anlamlı fark gözlenmemiştir (p=0,504). En küçük medyan değer 7A-SMLC’de; en büyük medyan değer ise 5A-DMLC ‘de gözlenmiştir. Değerler sırasıyla 4764,60 cGy ve 4866,70 cGy olarak bulunmuştur. Anlamlı fark görülmemesine rağmen D%98 değeri bakımından en iyi teknik 3B-KRT tekniği olmuştur. Endometrium kanserli hastalarda 7 farklı planlama tekniği için CTV’nin D%98 değerinde p≤0,05 olduğundan istatistiksel olarak anlamlı fark gözlenmiştir (p=0,001). En küçük medyan değer 5A-SMLC’de; en büyük medyan değer ise 3B- KRT ‘de gözlenmiştir. Değerler sırasıyla 4769,40 cGy ve 4940,70 cGy olarak bulunmuştur. En büyük p değeri TA-VMAT ile 5A-DMLC karşılaştırmalarında bulunurken (p=0,902), en küçük p değeri TA-VMAT ile 5A-SMLC, 5A-SMLC ile 7A-DMLC, 5A-SMLC ile 3B-KRT, 5A-DMLC ile 7A-DMLC ve 5A-DMLC ile 3B- KRT karşılaştırmalarında saptanmıştır(p=0,001). D%98 değeri bakımından en iyi teknik 3B-KRT tekniği olmuştur. Jia ve arkadaşları tarafından yapılan çalışmada PTV’ye ait olan D%98 dozunda VMAT’taki doz değeri 47,4±1,6 Gy iken, IMRT planlarında bulunan doz değeri ise 48,0±0,3 Gy olarak ölçülmüştür. Anlamlılık katsayısını yani p değerini 0,36 olarak bulmuşlar ve p≥0,05 olduğundan dolayı iki teknik arasında istatistiksel olarak anlamlı fark bulmamışlardır. Yalnız D%98 değerleri IMRT planlarında daha iyi sonuçlar vermiştir (Jia ve ark.,2014). Yapılan bu çalışmada da serviks kanserli hastalarda istatistiksel olarak anlamlı farklılık bulunmazken, endometrium kanserli hastalarda anlamlı farklılık görülmüş ve medyan ve minimum değerlerine bakıldığında bulunan değerlerin birbirine yakın olduğu görülmekte yalnız maksimum değerlerinde ise IMRT planlarının daha yüksek değerlere sahip olduğu görülmektedir. 201 Ama en yüksek maksimum D%98 değerleri ÇA-VMAT ve 3B-KRT tekniklerinde gözlenmiştir. D%98 değerinde çalışmamızın yapılan literatürlerle uyum içinde olduğu görülmüştür. Serviks kanserli hastalarda 7 farklı planlama tekniği için CTV’nin reçete edilen dozun %95’ini alan hacmin % ‘lik hacmini incelediğimizde teknikler arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık gözlenmemiştir (p=0,419). En büyük medyan değerine bakıldığında %99,53’lük değerle 3B-KRT ve 5A-DMLC tekniklerinde görülürken, en küçük medyan değerine bakıldığında ise TA-VMAT tekniğinde %98,47 olarak bulunmuştur. Anlamlı fark olmamasına rağmen %95’lik dozun en iyi kapladığı %’lik hacim değerinin görüldüğü teknik 7A-DMLC tekniğinde görülmüştür. Endometrium kanserli hastalarda 7 farklı planlama tekniği için CTV’nin V%95 değerinde p≤0,05 olduğundan istatistiksel olarak anlamlı fark gözlenmiştir (p=0,001). En küçük medyan değer 5A-SMLC’de; en büyük medyan değer ise 3B- KRT ‘de gözlenmiştir. Değerler sırasıyla %97,68 ve %99,74 olarak bulunmuştur. En büyük p değeri ÇA-VMAT ile 7A-SMLC karşılaştırmalarında bulunurken (p=0,806), en küçük p değeri TA-VMAT ile 7A-DMLC, TA-VMAT ile 3B-KRT, ÇA-VMAT ile 5A-SMLC, 5A-SMLC ile 7A-DMLC; 5A-SMLC ile 3B-KRT ve 5A-DMLC ile 3B-KRT karşılaştırmalarında saptanmıştır(p=0,001). V%95 değeri bakımından en iyi teknik 3B-KRT tekniği olmuştur. 2012 yılında Forrest ve ark. (2012) servix kanserinde 4 alan box tekniği ile yapılan 3B-KRT ve 7A-SMLC tekniği ile yapılan IMRT tekniklerini dozimetrik olarak karşılaştırmışlar ve hedef hacmin reçete edilen dozun %95’inin aldığı dozun hacmini incelediklerinde yapılan iki teknik arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık olmadığını bildirmişlerdir(p≥0,05). V%95 değeri yapılan iki teknik için karşılaştırıldığında IMRT planlarında %98,8 iken, 3B-KRT tekniğinde ise %99,7 olarak bulduklarını bildirmişlerdir (Forrest ve ark.,2012). Isohashi ve arkadaşlarının yaptığı çalışmaya göre ise ortalama V%95 değerlerinde 3B-KRT ve IMRT planlarında istatistiksel olarak anlamlı farkın gözlenmediği bildirilmiştir(p=0,32). Bu değerler her iki planlama tekniğinde de %97 olarak bulunmuştur (Isohashi ve ark., 2015). 202 Jia ve ark (2014) yaptıkları çalışmada servikal kanserlerde SMLC IMRT ve VMAT planlarında alan dışı dozların ölçülmesi adlı çalışmada ortalama V%95 değerlerinde iki teknik arasında istatistiksel olarak anlamlı farkın gözlenmediği bildirilmiştir(p=0,59). Bu değerler ise VMAT planlarında V%95 değeri %98,7± 0,8, IMRT planlarında ise %98,7±0,4 olarak bulmuşlardır (Jia ve ark.,2014). Cozzi ve ark. (2008) tarafından yapılan seviks kanserli hastalarda hedef hacime 28 fraksiyonda 50,4 Gy tanımlamışlar ve TA-VMAT ve 5A-DMLC tekniklerini dozimetrik olarak karşılaştırmışlardır. V%95 değeri açısından iki tekniği karşılaştırdıklarında istatistiksel olarak anlamlı fark olmadığını bildirmişlerdir. Bulunan değerleri ise VMAT tedavi planlarında %97,2±1,8, IMRT tedavi planlarında ise %97,3±1,5 olarak bulmuşlardır (Cozzi ve ark.,2008). Naik ve ark (2016) tarafından yapılan çalışmada ise serviks kanserlerinde 3B-KRT ve IMRT planlarının dozimetrik ve akut etkilerinin araştırıldığı çalışmada ortalama V%95 değerlerinde her iki teknik içinde güzel sonuçlar verdiğini göstermişlerdir. Bu değerler 3B-KRT için %98,8 iken, IMRT için ise %99,86 olarak bulmuşlardır (Naik ve ark., 2016). Yapılan bu çalışmada da serviks kanserli hastalarda CTV ‘nin V%95 değerleri için yapılan çalışmalara paralel olarak teknikler arasında istatistiksel olarak önemli fark bulunmamış olup, değerler literatürlerle uyumlu çıkmıştır. Endometrium kanserli hastalarda CTV ‘nin V%95 değerleri için7 farklı planlama teknikleri arasında istatistiksel olarak anlamlı fark olsa bile değerlerin literatürlerle uyumlu olduğu, en iyi V%95 değerlerinin 7A-DMLC tekniğinde olduğu gözlenmiştir. Georg ve ark. (2006) yaptıkları çalışmada doz sarımını ve konformalitesini belirten konformite indeks değerlerini 3B-KRT tekniği için 0,569±0,031 olarak bulurlarken, IMRT tekniği için ise 0,715±0,042 olarak bulmuşlardır ve IMRT tekniğinde 3B-KRT tekniğinde göre daha üstün sonuçlar verdiğini belirtmişlerdir (Georg ve ark., 2006). 203 Cozzi ve ark. (2008) çalışmalarında hedef dozun %90’ınını saran hacmin PTV hacmine oranı olarak ifade edilen konformite indeks değerlendirmesinde ise VMAT tedavi tekniğinde 1,30±0,06, IMRT tedavi tekniğinde ise 1,41±0,15 değeri bulunarak VMAT tekniğinde daha iyi hedef sarması olduğunu belirtmişlerdir(p=0,08) (Cozzi ve ark., 2008). Yang ve ark. (2009) tarafından postoperatif endometrium kanserli hastalarda 3B- KT, IMRT ve ÇA-VMAT tekniklerini kıyaslamışlar, konformite indeks değerleri yönünden kıyasladıklarında ise ortalama değerleri ÇA-VMAT tekniğinde 0,83, 3B- KRT’de 0,61 ve IMRT’de ise 0,88 olarak bulmuşlardır. Bu çalışmada konformite indeks değeri bakımından IMRT ve ÇA-VMAT tekniklerinin doz konformitesinde üstünlükleri olmadığını, 3B-KRT ile kıyaslandığında da her iki tekniğin de üstün olduğunu göstermişlerdir (Yang ve ark., 2009). Gandhi ve ark. (2013) yaptıkları çalışmalarında ise 3B-KRT ve IMRT tekniklerini ileri serviks kanserli hastalarda karşılaştırmışlar ve ortalama konformite indeks bakımından iki teknik arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık bildirmemişlerdir(p=1,09) (Gandhi ve ark., 2013). Jia ve ark. (2014) çalışmalarında ise CI için Cozzi ve ark. (2008) yaptığı çalışmada kullanılan konformite indeks formülünü kullanmışlar ÇA-VMAT tedavi tekniğinde 1,5±0,3 değerini bulurlarken, IMRT tedavi tekniğinde ise 1,7±0,2 değerini bularak iki teknik arasında hedef doz sarması yönünden istatistiksel olarak anlamlı fark olmadığını bildirmişlerdir (p=0,06) (Jia ve ark., 2014). Qiao ve arkadaşlarının yaptığı ve 5A-DMLC ve ÇA-VMAT tekniklerini karşılaştırdıkları araştırmada, tanımlanan doz 5000 cGy’di ve 5A-DMLC ve ÇA- VMAT planları bu doza normalize edilmişti. Bu çalışmada Qiao ve ark., 5A-DMLC ve ÇA-VMAT tekniklerini karşılaştırdıklarında konformite indeks değerlerinde istatistiksel olarak iki teknik arasında anlamlı farklılık göstermişler(p=0,0010) ve 5A-DMLC tekniğinde 0,78±0,04 olarak bulurken, ÇA-VMAT tekniğinde ise 0,82±0,01 olarak bulmuşlar ve VMAT tekniğinin daha üstün olduğunu belirtmişlerdir (Qiao ve ark., 2015). Peng ve Zhao (2016) yaptıkları çalışmada ise serviks kanserlerinde 3B-KRT ve 7A-SMLC IMRT tekniklerini dozimetrik olarak karşılaştırmışlar ve CI bakımından iki teknik arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık olduğunu 204 belirtmişlerdir(p≤0,05). CI değerini 3B-KRT tekniğinde 0,38±0,10 olarak bulurlarken, IMRT tekniğinde 0,87±0,12 olarak bulduklarını ve IMRT tekniğinin 3B- KRT tekniğine göre daha üstün olduğunu belirtmişlerdir (Peng ve Zhao., 2016). Serviks kanserlerinde konformalite numarası (CN) bakımından yapılan 7 farklı teknik arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık gözlenmemiştir(p=0,813). En büyük medyan değeri ÇA-VMAT, 5A-SMLC, 5A-DMLC ve 3B-KRT tekniğinde 1,03 değerinde bulunurken, en küçük medyan değeri ise TA-VMAT tekniğinde 1,00 olarak bulunmuştur. Anlamlı fark olmamasına rağmen CN değerlerinin en iyi olduğu teknik ÇA-VMAT, en kötü ise 7A-DMLC tekniğinde görülmüştür. Endometrium kanserlerinde ise CN bakımından yapılan 7 farklı teknik arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık gözlenmmiştir(p=0,001). En büyük medyan değeri ÇA-VMAT, 7A-SMLC, 7A-DMLC ve 3B-KRT tekniklerinde ve 1,04 olarak bulunurken, en düşük medyan değeri ise 5A-SMLC tekniğinde ve 1,00 olarak bulunmuştur. En düşük p değeri 0,001 olup 5A-SMLC ile 7A-DMLC teknikleri arasında görülmüştür. En yüksek p değeri ise 0,953 olup 7A-DMLC ile 3B-KRT teknikleri arasında görülmüştür. En iyi CN değerleri 7A-DMLC tekniğinde gözlenirken, en kötü değerler ise 5A-DMLC tekniğinde görülmüştür. Yapılan çalışmalara bakıldığında CN bakımından genellikle IMRT ve 3B-KRT tekniklerinin karşılaştırılmasında IMRT tekniğinin daha üstün değerler gösterdiğini, IMRT, VMAT ve 3B-KRT tekniklerinin karşılaştırılmasında ise IMRT ve VMAT tekniklerinin 3B-KRT ye göre daha üstün değerler gösterdiklerini ve kendi aralarında ise bazı çalışmalarda birbirine üstün olmadığını, kiminde ise VMAT tekniğinin daha üstün olduğu görülmüştür. Bu çalışmada ise serviks kanserlerinde anlamlı fark olmasada en iyi teknik ÇA- VMAT olarak bulunmuş ve IMRT teknikleri 3B-KRT’ye göre daha üstün değerler göstermiştir. Endometrium kanserinde ise VMAT ve IMRT tekniklerinin 3B-KRT’ye göre daha iyi olduğu görülmekle birlikte en iyi değeri gösteren teknik 7A-DMLC tekniği olmuştur. Genel olarak değerlendirdiğimizde yapılan çalışmanın CN bakımından literatürlere uygun olduğu görülmüştür. Cozzi ve ark. (2008) çalışmalarında PTV’nin %5’lik hacmini saran dozun %95’lik hacmini saran doza farkı kabul edilen homojenite indeks formülünde VMAT 205 tedavi tekniği kullanıldığında 3,5±0,6 Gy, IMRT tedavi tekniğinde ise 4,3±0,8 Gy değerlerini bularak PTV’nin VMAT tedavi tekniğinde daha homojen sarıldığını saptamışlardır(p=0,11) (Cozzi ve ark.,2008). Forrest ve ark. (2012) yaptıkları çalışmada ise IMRT ve 3B-KRT tekniklerinde HI değeri bakımından istatistiksel olarak anlamlı farklılık bildirmişler (p≤0,001) ve IMRT tekniğinde 1,07 olarak bulurlarken, 3B-KRT tekniğinde ise 1,05 olarak bulduklarını bildirmişlerdir. IMRT tekniğinin 3B-KRT tekniğine göre daha üstün olduğunu belirtmişlerdir (Forrest ve ark., 2012). Gandhi ve ark. (2013) yaptıkları çalışmada IMRT ve 3B-KRT tekniklerinde HI değeri bakımından istatistiksel olarak anlamlı farklılık bulunmadıklarını bildirmişlerdir ve her iki teknikte de HI değerini 1,09 olarak bulduklarını belirtmişlerdir (Gandhi ve ark., 2013). Jia ve ark. (2014) tarafından yapılan çalışmada ise HI değeri bakımından VMAT ve IMRT tedavi tekniklerinde istatistiksel olarak anlamlı farklılık olmadığını (p=0,07) ve VMAT tedavi tekniğinde HI değerini 3,3±1,1; IMRT tekniğinde ise HI değerini 3,0±0,3 olarak bulduklarını belirtmişlerdir (Jia ve ark., 2014). Naik ve ark. (2016) yaptıkları çalışmada IMRT ve 3B-KRT teknikleri arasında HI değeri bakımından anlamlı farklılık görülmediğini bildirmişlerdir(p=0,2042) (Naik ve ark., 2016). Peng ve Zhao (2016) yaptıkları çalışmada IMRT ve 3B-KRT teknikleri arasında HI değeri bakımından yine anlamlı farklılık görülmediğini bildirmişlerdir (p=0,199) ve IMRT tekniğinde HI değerini 1,15±0,14; 3B-KRT tekniğinde ise 1,09±0,10 olarak bulmuşlardır (Peng ve Zhao., 2016). 2016 yılında yaptıkları çalışmada Deng ve ark., 3B-KRT, VMAT ve IMRT tekniklerini karşılaştırdıkları çalışmada HI bakımından 3B-KRT ile IMRT ve 3B- KRT ile VMAT karşılaştırmaları arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık olduğunu bulurlarken IMRT ve VMAT karşılaştırmaları arasında ise anlamlı farklılık saptamamışlar ve 3B-KRT tekniğinde 0,19±0,07; IMRT tekniğinde 0,07±0,001 ve VMAT tekniğinde ise 0,10±0,01 olarak bulmuşlardır(p=0,001,p=0,001 ve p=0,31).3B-KRT ve IMRT tekniğinde karşılaştırmasında en iyi teknik IMRT tekniği iken, 3B-KRT ve VMAT karşılaştırmasında ise en iyi teknik VMAT tekniği olmuştur(Deng ve ark., 2016). 206 Yapılan bu çalışmada ise serviks kanserlerinde HI değerleri bakımından yapılan 7 farklı teknik arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık göstermemiştir(p=0,449). En büyük medyan değerleri TA-VMAT, 5A-SMLC, 7A-SMLC ve 3B-KRT tekniklerinde ve 0,0800 olarak bulunurken, en küçük medyan değerleri ise ÇA- VMAT ,5A-DMLC ve 7A-DMLC tekniklerinde ve 0,0700 olarak bulunmuştur. En iyi değerler ÇA-VMAT ve 7A-DMLC tekniklerinde gözlenirken en kötü değerlerin 3B-KRT tekniğinde olduğu saptanmıştır. Endometrium kanserlerinde ise HI değerleri bakımından yapılan 7 farklı teknik arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık gözlenmiştir(p=0,001). En küçük medyan değeri 7A-DMLC tekniğinde ve 0,05 olarak bulunurken, en büyük medyan değerleri ise 5A-SMLC ve 3B-KRT tekniklerinde ve 0,08 olarak bulunmuştur. En yüksek p değeri 1,00 ve TA-VMAT ile 5A-DMLC teknikleri arasında bulunurken, en düşük p değerleri ise TA-VMAT ile 7A-DMLC; 5A-SMLC ile 7A-SMLC; 5A- SMLC ile 7A-DMLC; 7A-SMLC ile 3B-KRT; 5A-DMLC ile 7A-DMLC; 7A- DMLC ile 3B-KRT teknikleri arasında ve 0,001 olarak bulunmuştur. En iyi homojenlik 7A-DMLC tekniğinde görülürken; en kötü homojenlik ise 3B-KRT tekniğinde görülmüştür. Literatürlerde yapılan çalışmaların genelinde jinekolojik kanserler olan serviks ve endometrium kanserlerinde HI değeri bakımından IMRT ve 3B-KRT tekniklerinde istatistiksel olarak anlamlı farklılık göstermediğini, sadece Forrest ve ark. (2012) yaptıkları çalışmada IMRT tekniğinin daha üstün olarak bulduklarını belirtmişlerdir. Cozzi ve ark. (2008) ve Jia ve ark. (2014) IMRT ve VMAT tekniklerini dozimetrik olarak karşılaştırdıklarında Jia ve ark. (2014) anlamlı farklılık belirtmezken, Cozzi ve ark. (2008) anlamlı farklılık belirtmişler ve VMAT tekniğinin daha üstün olduğunu belirtmişlerdir. Yapılan bu çalışmada da serviks kanserlerinde yapılan 7 teknik arasında anlamlı farklılık bulunmamış ve en iyi teknik IMRT ve VMAT tekniklerinde olduğu, en kötü ise 3B-KRT tekniği olduğu görülmüş ve sonuçların literatürlerle uyumlu olduğu görülmüştür Endometrium kanserlerinde ise istatistiksel olarak anlamlı farklılık olmakla birlikte en iyi tekniğin yine IMRT tekniği olduğu ve en kötü tekniğin ise 3B-KRT tekniği olduğu gözlenmiş olup, sonuçların literatürlerle uygun olduğu görülmüştür. 207 5.2.Kritik Organ Mesanede Oluşan Dozların Değerlendirilmesi Serviks kanserinde mesane Dmak değerlerini incelediğimizde; sonuçlarımız istatistiksel olarak anlamlı fark göstermiştir (p≤0,05). Dmak değerlerini medyan değerleri bakımından incelediğimizde en büyük medyan değeri 3B-KRT tekniğinde görülmüş olup 5346,00 cGy, olarak bulunmuştur. En küçük medyan değeri ise 7A- SMLC tekniğinde saptanmış ve 5239,70 cGy olarak bulunmuştur. En küçük p değeri 7A-SMLC ile 3B-KRT karşılaştırmasında ve p=0,001 iken, en büyük değeri ise TA- VMAT ile 7A-DMLC; ÇA-VMAT ile 5A-DMLC; ÇA-VMAT ile 7A-DMLC tekniklerinde gözlenmiştir ve p=0,967 olarak bulunmuştur. En düşük değerin ise TA- VMAT tekniğinde olduğu gözlenmiştir. Serviks kanserinde mesane Dort değerlerini incelediğimizde; sonuçlarımız istatistiksel olarak anlamlı fark göstermiştir (p≤0,05). Dort değerlerini ortalama değerleri bakımından incelediğimizde en büyük ortalama değeri 3B-KRT tekniğinde görülmüş olup, 4873,87±293,24 olarak bulunmuştur. En küçük ortalama değeri ise 5A-DMLC tekniğinde saptanmış ve 4159,63±178,17 olarak bulunmuştur. En küçük p değeri 3B-KRT ile karşılaştırılan TA-VMAT, ÇA-VMAT, 5A-SMLC, 7A-SMLC, 5A-DMLC ve 7A-DMLC karşılaştırmalarında görülürken (p=0,001), en büyük p değerleri ise TA-VMAT ile ÇA-VMAT; TA-VMAT ile 5A-SMLC; TA-VMAT ile 7A-SMLC; TA-VMAT ile 5A-DMLC; TA-VMAT ile 7A-DMLC; ÇA-VMAT ile 5A-SMLC; ÇA-VMAT ile 7A-SMLC; ÇA-VMAT ile 5A-DMLC; ÇA-VMAT ile 7A-DMLC; 5A-SMLC ile 7A-SMLC; 5A-SMLC ile 5A-DMLC; 5A-DMLC ile 7A- DMLC; 7A-SMLC ile 5A-DMLC; 7A-SMLC ile 7A-DMLC; 5A-DMLC ile 7A- DMLC karşılaştırılmalarında görülmüştür(p=1,000). En düşük Dort değeri ise 5A- DMLC tekniğinde olduğu gözlenmiştir. Serviks kanserinde mesanenin Dmin değerlerini incelediğimizde, sonuçlarımız istatistiksel olarak anlamlı fark göstermiştir (p≤0,05). Dmin değerlerini medyan değerleri bakımından incelediğimizde en büyük medyan değeri 3B-KRT tekniğinde görülmüş olup, 3253,00 cGy olarak bulunmuştur. En küçük medyan değeri ise TA- VMAT tekniğinde saptanmış ve 1726,30 cGy olarak bulunmuştur. En küçük p değeri 208 3B-KRT ile karşılaştırılan TA-VMAT, ÇA-VMAT, 5A-SMLC, 7A-SMLC, 5A- DMLC ile 7A-DMLC karşılaştırmalarında görülürken (p=0,001), en büyük p değeri ise TA-VMAT ile 7A-SMLC karşılaştırılmasında görülmüştür(p=0,940). En düşük Dmin değeri ise TA-VMAT tekniğinde olduğu gözlenmiştir. Serviks kanserinde D%2 değerlerini incelediğimizde, sonuçlarımız istatistiksel olarak anlamlı fark göstermiştir (p≤0,05). D%2 değeri medyan değerleri bakımından incelediğimizde en büyük medyan değeri 3B-KRT tekniğinde görülmüş olup, 5300 cGy olarak bulunmuştır. En küçük medyan değeri ise 7A-SMLC tekniğinde saptanmış ve 5117,60 cGy olarak bulunmuştur. En küçük p değeri 3B-KRT ile karşılaştırılan TA-VMAT, ÇA-VMAT, 5A-SMLC, 7A-SMLC, 5A-DMLC, 7A- DMLC karşılaştırmalarında görülürken (p=0,001), en büyük p değeri ise TA-VMAT ile 7A-SMLC karşılaştırmasında görülmüştür(p=0,967). En iyi değer ise TA-VMAT tekniğinde gözlenmiştir. Serviks kanserinde mesanenin 40 Gy doz alan hacim yüzdeliğini incelediğimizde, 7 farklı teknik arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılığın olduğu gözlenmiştir (p≤0,05). V40Gy medyan değerleri bakımından incelendiğinde en büyük medyan değeri 3B-KRT tekniğinde gözlenmiştir ve %96,61 olarak bulunmuştur. En küçük medyan değeri ise ÇA-VMAT tekniğinde gözlenmiştir ve %63,22 olarak bulunmuştur. En küçük p değeri 3B-KRT ile karşılaştırılan TA-VMAT, ÇA-VMAT, 5A-SMLC, 7A-SMLC, 5A-DMLC, 7A-DMLC karşılaştırmalarında görülürken (p=0,001), en büyük p değeri ise 5A-DMLC ile 7A-DMLC karşılaştırmasında görülmüştür(p=1,000). En iyi değer ise ÇA-VMAT tekniğinde gözlenmiştir. Serviks kanserinde mesanenin 50 Gy doz alan hacim yüzdeliğini incelediğimizde, 7 farklı teknik arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılığın olduğu gözlenmiştir (p≤0,05). V50Gy medyan değerleri bakımından incelendiğinde en büyük medyan değeri 3B-KRT tekniğinde gözlenmiştir ve %79,86 olarak bulunmuştur. En küçük medyan değeri ise 7A-SMLC (%14,83) tekniğinde gözlenmiştir ve %14,83 olarak bulunmuştur. En küçük p değeri 3B-KRT ile karşılaştırılan TA-VMAT, ÇA- VMAT, 5A-SMLC, 7A-SMLC, 5A-DMLC, 7A-DMLC karşılaştırmalarında görülürken (p=0,001), en büyük p değeri ise ÇA-VMAT ile 5A-DMLC karşılaştırmasında görülmüştür(p=1,000). En iyi değer ise 7A-SMLC tekniğinde gözlenmiştir. 209 Endometrium kanserinde mesane Dmak değerlerini incelediğimizde; yapılan 7 farklı teknik arasında istatistiksel olarak anlamlı fark göstermemiştir(p=0,557). Mesane Dmak dozunun medyan değerleri bakımından en büyük değer 3B-KRT tekniğinde ve 5306,00 cGy, en küçük değer ise 5A-SMLC tekniğinde ve 5264,80 cGy olarak bulunmuştur. Anlamlı fark görülmemesine rağmen en düşük değeri gösteren teknik 5A-SMLC’dir. Endometrium kanserinde mesane Dort değerlerini incelediğimizde; sonuçlarımız istatistiksel olarak anlamlı fark göstermiştir (p≤0,05). Dort değerlerini ortalama değerleri bakımından incelediğimizde en büyük ortalama değeri 3B-KRT tekniğinde görülmüş olup, 4933,23±186,12 olarak bulunmuştur. En küçük ortalama değeri ise 7A-DMLC tekniğinde saptanmış ve 3243,81±257,48 olarak bulunmuştur. En küçük p değeri 3B-KRT ile karşılaştırılan TA-VMAT, ÇA-VMAT, 5A-SMLC, 7A-SMLC, 5A-DMLC ve 7A-DMLC karşılaştırmalarında görülürken (p=0,001), en büyük p değerleri ise TA-VMAT ile ÇA-VMAT; TA-VMAT ile 5A-SMLC; TA-VMAT ile 7A-SMLC; TA-VMAT ile 5A-DMLC; TA-VMAT ile 7A-DMLC; ÇA-VMAT ile 5A-SMLC; ÇA-VMAT ile 7A-SMLC; ÇA-VMAT ile 5A-DMLC; ÇA-VMAT ile 7A-DMLC; 5A-SMLC ile 7A-SMLC; 5A-SMLC ile 5A-DMLC; 5A-DMLC ile 7A- DMLC; 7A-SMLC ile 5A-DMLC; 7A-SMLC ile 7A-DMLC; 5A-DMLC ile 7A- DMLC karşılaştırılmalarında görülmüştür(p=1,000). En düşük Dort değeri ise 7A- DMLC tekniğinde olduğu gözlenmiştir. Endometrium kanserinde mesanenin Dmin değerlerini incelediğimizde, sonuçlarımız istatistiksel olarak anlamlı fark göstermiştir (p≤0,05). Dmin değerlerini medyan değerleri bakımından incelediğimizde en büyük medyan değeri 3B-KRT tekniğinde görülmüş olup, 3200,00 cGy olarak bulunmuştur. En küçük medyan değeri ise 7A-DMLC tekniğinde saptanmış ve 899,40 cGy olarak bulunmuştur. En küçük p değeri 3B-KRT ile karşılaştırılan TA-VMAT, ÇA-VMAT, 5A-SMLC, 7A- SMLC, 5A-DMLC ile 7A-DMLC karşılaştırmalarında görülürken (p=0,001), en büyük p değeri ise 5A-SMLC ile 5A-DMLC karşılaştırılmasında görülmüştür(p=0,935). En düşük Dmin değeri ise 7A-DMLC tekniğinde olduğu gözlenmiştir. Endometrium kanserinde D%2 değerlerini incelediğimizde, sonuçlarımız istatistiksel olarak anlamlı fark göstermiştir (p≤0,05). D%2 değeri medyan değerleri 210 bakımından incelediğimizde en büyük medyan değeri 3B-KRT tekniğinde görülmüş olup, 5144,00 cGy olarak bulunmuştır. En küçük medyan değeri ise ÇA-VMAT tekniğinde saptanmış ve 5077,81 cGy olarak bulunmuştur. En küçük p değeri 3B- KRT ile karşılaştırılan TA-VMAT, ÇA-VMAT, 5A-SMLC, 7A-SMLC, 5A-DMLC, 7A-DMLC karşılaştırmalarında görülürken (p=0,001), en büyük p değeri ise TA- VMAT ile ÇA-VMAT karşılaştırmasında görülmüştür(p=1,000). En iyi değer ise TA-VMAT tekniğinde gözlenmiştir. Endometrium kanserinde mesanenin 40 Gy doz alan hacim yüzdeliğini incelediğimizde, 7 farklı teknik arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılığın olduğu gözlenmiştir(p≤0,05). V40Gy ortalama değerleri bakımından incelendiğinde en büyük ortalama değeri 3B-KRT tekniğinde gözlenmiştir ve %91,89±8,06 olarak bulunmuştur. En küçük ortalama değeri ise 7A-DMLC tekniğinde gözlenmiştir ve %38,25±8,84 olarak bulunmuştur. En küçük p değeri 3B-KRT ile karşılaştırılan TA- VMAT, ÇA-VMAT, 5A-SMLC, 7A-SMLC, 5A-DMLC, 7A-DMLC karşılaştırmalarında görülürken (p=0,001), en büyük p değerleri ise TA-VMAT ile ÇA-VMAT; TA-VMAT ile 5A-SMLC; TA-VMAT ile 7A-SMLC; TA-VMAT ile 5A-DMLC; TA-VMAT ile 7A-DMLC; ÇA-VMAT ile 5A-SMLC; ÇA-VMAT ile 7A-SMLC; ÇA-VMAT ile 5A-DMLC; ÇA-VMAT ile 7A-DMLC; 5A-SMLC ile 7A-SMLC; 5A-SMLC ile 5A-DMLC; 5A-DMLC ile 7A-DMLC; 7A-SMLC ile 5A- DMLC; 7A-SMLC ile 7A-DMLC; 5A-DMLC ile 7A-DMLC karşılaştırılmalarında görülmüştür(p=1,000). En düşük V40Gy değeri ise 7A-DMLC tekniğinde olduğu gözlenmiştir. Roeske ve ark. (2000) tarafından yapılan çalışmada IMRT ve 3B-KRT teknikleri dozimetrik olarak karşılaştırılmış ve mesanenin 40 Gy doz alan hacim yüzdeliğinde iki teknik arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık belirtilmiştir (p=0,001). 3B- KRT tekniğinde %99,8 olarak bulunurken, IMRT tekniğinde %86,1 olarak bulunmuş ve IMRT tekniğinin daha üstün olduğu bildirilmiştir (Roeske ve ark., 2000). Heron ve ark. (2003) 3B-KRT ile IMRT tekniğini dozimetrik olarak karşılaştırdıkları çalışmada; mesanenin 30 Gy doz alan hacim yüzdeliğinde IMRT tekniğinde 3B-KRT tekniğine göre %36’lık düşüş gözlemişlerdir (Heron ve ark., 2003). 211 Beriwal ve ark. (2007) jinekolojik kanserli hastaları supine ve prone pozisyonda yatırıp IMRT tekniğinde kritik organ dozlarını incelemişler ve mesanenin 40 Gy doz alan hacim yüzdeliğinde supin pozisyonunda ortalama %36, 30; prone pozisyonunda ise ortalama %34,80 olarak belirtmişler ve iki yatış pozisyonu arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık olmadığını bildirmişlerdir(p=0,864) (Beriwal ve ark.,2007). Cozzi ve ark. (2008) mesanenin %2’sinin aldığı dozu IMRT ve VMAT tedavi teknikleri arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık gözlememişlerdir(p=0,30). IMRT tekniğinde 51,1±0,3 olarak bulurlarken, VMAT tekniğinde 51,7±1,5 olarak bulmuşlardır. Mesanenin ortalama dozlarında ise iki teknik arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık gözlenmiştir(p=0,02). IMRT tekniğinde 36,8±3,7 olarak bulurlarken, VMAT tekniğinde ise 41,2±2,2 olarak bulmuşlardır. 40 Gy doz alan hacim yüzdeliğinde ise; mesanenin IMRT tekniğindeki ortalama değeri %62,2±11,1 iken, VMAT tekniğinde %47,6±12,0 ve p=0,01 bularak iki teknik arasında istatistiksel olarak anlamlı fark belirtmişler ve VMAT tekniğinde daha düşük bulmuşlardır (Cozzi ve ark., 2008). Jia ve ark. (2014) yaptıkları çalışmada VMAT ve IMRT tekniklerinin karşılaştırılmasında mesanenin ortalama ve D%2 dozlarında ve 40 Gy doz alan hacim yüzdeliğinde iki teknik arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık saptamamışlardır (p=0,22; p=0,77 ve p=0,63’tür). VMAT tekniğinde mesanenin ortalama doz değeri 38,1±1,4 Gy; IMRT tekniğinde ise 38,3±1,9 Gy olduğunu belirtmişlerdir. Yine VMAT tekniğinde mesanenin D%2 doz değerini 50,4±0,9; IMRT tekniğinde ise 50,3±0,5 olduğunu belirtmişlerdir. 40 Gy doz alan hacim yüzdeliğinde ise VMAT tekniğinde %47,3±4,0 ve IMRT tekniğinde ise %46,6±5,6 olarak saptamışlardır (Jia ve ark., 2014). Deng ve arkadaşları tarafından yapılan çalışmada mesanenin 40 Gy doz alan hacim yüzdeliğinde 3B-KRT ile IMRT ve 3B-KRT ve VMAT karşılaştırmaları arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık gözlenirken (p<0,001 ve p<0,001), IMRT ve VMAT karşılaştırmalarında ise anlamlı farklılık gözlenmemiştir(p=0,73). Mesanenin 40 Gy doz alan hacim yüzdeliğini 3B-KRT tekniğinde %92,8±10,1; IMRT tekniğinde %39,4±5,3 ve VMAT tekniğinde ise %37,3±6,3 olarak saptamışlar ve en yüksek değer 3B-KRT tekniğindeyken en düşük değerin de VMAT tekniğinde olduğunu bildirmişlerdir (Deng ve ark., 2016). 212 Genel olarak farklı çalışmalar yapılsa da 3B-KRT tekniğinde IMRT ve VMAT tekniğine göre daha yüksek değerler görülürken, bazı çalışmalar da IMRT ve VMAT teknikleri arasında anlamlı fark belirtilmemiş, ama VMAT tekniğinin IMRT tekniğine göre daha üstün olduğu çalışmalar da yapılmıştır (Roeske ve ark., 2000; Heron ve ark., 2003; Beriwal ve ark.,2007; Cozzi ve ark., 2008; Jia ve ark., 2014 Deng ve ark., 2016). Yapılan bu çalışmada ise serviks kanserinde kritik organ mesane için Dmax, Dort, Dmin, D%2, V40Gy, V50Gy dozlarında yapılan 7 farklı teknik için istatatistiksel olarak anlamlı farklılık gözlenmiş (p≤0,05) ve incelendiğinde bulunan sonuçların en yüksek değerleri 3B-KRT tekniğinde aldığı görülürken; IMRT ve VMAT tekniğinde daha düşük değerlerin olduğu görülmüş ve Dmax değerinde en iyi teknik TA-VMAT, Dort değerinde en iyi teknik 5A-DMLC, Dmin değerinde en iyi teknik TA-VMAT, D%2 değerinde en iyi teknik TA-VMAT, V40Gy ve V50Gy değerlerinde ise en iyi tekniklerinde ÇA-VMAT ve 7A-SMLC teknikleri olduğu görülmüştür. Sonuç olarak bakıldığında TA-VMAT tekniğinin mesane korumasında en iyi olduğu ve literatürlerle uyum içinde olduğu saptanmıştır. Yapılan bu çalışmada endometrium kanserinde kritik organ mesane için Dmax değerlerinde istatistiksel olarak anlamlı farklılık gözlenmezken; Dort, Dmin, D%2 V40Gy, dozlarında yapılan 7 farklı teknik için istatatistiksel olarak anlamlı farklılık gözlenmiş (p≤0,05) ve incelendiğinde bulunan sonuçların en yüksek değerleri 3B- KRT tekniğinde aldığı görülürken; IMRT ve VMAT tekniğinde daha düşük değerlerin olduğu görülmüş ve Dmax değerinde en iyi teknik 5A-SMLC, Dort değerinde en iyi teknik 7A-DMLC, Dmin değerinde en iyi teknik 7A-DMLC, D%2 değerinde en iyi teknik ÇA-VMAT, V40Gy değerlerinde ise en iyi tekniğin 7A- DMLC tekniği olduğu görülmüştür. Sonuç olarak bakıldığında 7A-DMLC tekniğinin mesane korumasında en iyi olduğu ve literatürlerle uyum içinde olduğu saptanmıştır. 5.3.Kritik Organ Rektumda Oluşan Dozların Değerlendirilmesi Serviks kanserinde rektum Dmak değerlerini incelediğimizde; sonuçlarımız istatistiksel olarak anlamlı fark göstermemiştir (p≥0,05). Dmak değerlerini medyan değerleri bakımından incelediğimizde en büyük medyan değeri ÇA-VMAT 5280,80 213 cGy, en küçük değer ise 5A-DMLC tekniğinde görülmüş olup 5244,80 cGy, olarak bulunmuştur. Teknikler arasında anlamlı fark bulunmamasına rağmen en düşük Dmax değeri 5A-DMLC tekniğinde görülmüştür. Serviks kanserinde rektum Dort değerlerini incelediğimizde; sonuçlarımız istatistiksel olarak anlamlı fark göstermiştir (p≤0,05). Dort değerlerini medyan değerleri bakımından incelediğimizde en büyük ortalama değeri 3B-KRT tekniğinde görülmüş olup, 4992,00 cGy olarak bulunmuştur. En küçük medyan değeri ise 7A- DMLC tekniğinde saptanmış ve 4156,70 cGy olarak bulunmuştur. En küçük p değeri 3B-KRT ile karşılaştırılan TA-VMAT, ÇA-VMAT, 5A-SMLC, 7A-SMLC, 5A- DMLC ve 7A-DMLC karşılaştırmalarında görülürken (p=0,001), en büyük p değeri ise ÇA-VMAT ile 5A-DMLC karşılaştırmasında ve 1,00 olarak bulunmuştur. En düşük Dort değeri ise 7A-DMLC tekniğinde olduğu gözlenmiştir. Serviks kanserinde rektum Dmin değerlerini incelediğimizde, sonuçlarımız istatistiksel olarak anlamlı fark göstermiştir (p≤0,05). Dmin değerlerini medyan değerleri bakımından incelediğimizde en büyük medyan değeri 3B-KRT tekniğinde görülmüş olup, 3345,60 cGy olarak bulunmuştur. En küçük medyan değeri ise 5A- DMLC tekniğinde saptanmış ve 2347,20 cGy olarak bulunmuştur. En küçük p değeri 3B-KRT ile karşılaştırılan TA-VMAT, ÇA-VMAT, 5A-SMLC, 7A-SMLC, 5A- DMLC ile 7A-DMLC karşılaştırmalarında görülürken (p=0,001), en büyük p değeri ise 5A-SMLC ile 5A-DMLC karşılaştırılmasında görülmüştür(p=1,000). En düşük Dmin değeri ise 5A-DMLC tekniğinde olduğu gözlenmiştir. Serviks kanserinde D%2 değerlerini incelediğimizde, sonuçlarımız istatistiksel olarak anlamlı fark göstermiştir (p≤0,05). D%2 değeri medyan değerleri bakımından incelediğimizde en büyük medyan değeri 3B-KRT tekniğinde görülmüş olup, 5240,00 cGy olarak bulunmuştır. En küçük medyan değeri ise 7A-SMLC tekniğinde saptanmış ve 5107,20 cGy olarak bulunmuştur. En küçük p değeri 3B-KRT ile karşılaştırılan TA-VMAT, ÇA-VMAT, 5A-SMLC, 7A-SMLC, 5A-DMLC, 7A- DMLC karşılaştırmalarında görülürken (p=0,001), en büyük p değeri ise 5A-SMLC ile 7A-SMLC karşılaştırmasında görülmüştür(p=1,000). En iyi değer ise 7A-SMLC tekniğinde gözlenmiştir. Serviks kanserinde rektumun 40 Gy doz alan hacim yüzdeliğini incelediğimizde, 7 farklı teknik arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılığın olduğu 214 gözlenmiştir(p≤0,05). V40Gy medyan değerleri bakımından incelendiğinde en büyük medyan değeri 3B-KRT tekniğinde gözlenmiştir ve %100,00 olarak bulunmuştur. En küçük medyan değeri ise ÇA-VMAT tekniğinde gözlenmiştir ve %60,52 olarak bulunmuştur. En küçük p değeri 3B-KRT ile karşılaştırılan TA-VMAT, ÇA-VMAT, 5A-SMLC, 7A-SMLC, 5A-DMLC, 7A-DMLC karşılaştırmalarında görülürken (p=0,001), en büyük p değeri ise 5A-SMLC ile 7A-SMLC karşılaştırmasında görülmüştür(p=1,000). En iyi değer ise 7A-DMLC tekniğinde gözlenmiştir. Serviks kanserinde rektumun 50 Gy doz alan hacim yüzdeliğini incelediğimizde, 7 farklı teknik arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılığın olduğu gözlenmiştir(p≤0,05). V50Gy medyan değerleri bakımından incelendiğinde en büyük medyan değeri 3B-KRT tekniğinde gözlenmiştir ve %79,81, olarak bulunmuştur. En küçük medyan değeri ise 5A-SMLC tekniğinde gözlenmiştir ve %10,37 olarak bulunmuştur. En küçük p değeri 3B-KRT ile karşılaştırılan TA-VMAT, ÇA-VMAT, 5A-SMLC, 7A-SMLC, 5A-DMLC, 7A-DMLC karşılaştırmalarında görülürken (p=0,001), en büyük p değeri ise 7A-SMLC ile 7A-DMLC karşılaştırmasında görülmüştür(p=1,000). En iyi değer ise 7A-DMLC tekniğinde gözlenmiştir. Endometrium kanserinde rektum Dmak değerlerini incelediğimizde; yapılan 7 farklı teknik arasında istatistiksel olarak anlamlı fark göstermiştir(p≤0,005). Rektum Dmak dozunun medyan değerleri bakımından en büyük değer ÇA-VMAT tekniğinde ve 5281,00 cGy, en küçük değer ise 3B-KRT tekniğinde ve 5154,00 cGy olarak bulunmuştur. En küçük p değeri 3B-KRT ile karşılaştırılan TA-VMAT, ÇA-VMAT, 5A-SMLC, 7A-SMLC, 5A-DMLC, 7A-DMLC karşılaştırmalarında görülürken (p=0,001), en büyük p değeri ise TA-VMAT ile 7A-SMLC karşılaştırmasında görülmüştür(p=0,902). En iyi değer ise 3B-KRT tekniğinde gözlenmiştir. Endometrium kanserinde rektum Dort değerlerini incelediğimizde; sonuçlarımız istatistiksel olarak anlamlı fark göstermiştir (p≤0,05). Dort değerlerini medyan değerleri bakımından incelediğimizde en büyük medyan değeri 3B-KRT tekniğinde görülmüş olup, 4563,00 cGy olarak bulunmuştur. En küçük medyan değeri ise 7A- DMLC tekniğinde saptanmış ve 3218,50 cGy olarak bulunmuştur. Dort değeri ise 7A-DMLC tekniğinde olduğu gözlenmiştir. 215 En küçük p değeri 3B-KRT ile karşılaştırılan TA-VMAT, ÇA-VMAT, 5A-SMLC, 7A-SMLC, 5A-DMLC ve 7A-DMLC karşılaştırmalarında görülürken (p=0,001), en büyük p değeri ise TA-VMAT ile ÇA-VMAT karşılaştırılmalarında görülmüştür(p=0,744). En düşük değer ise 7A-DMLC tekniğinde görülmüştür. Endometrium kanserinde rektumun Dmin değerlerini incelediğimizde, sonuçlarımız istatistiksel olarak anlamlı fark göstermiştir (p≤0,05). Dmin değerlerini medyan değerleri bakımından incelediğimizde en büyük medyan değeri 3B-KRT tekniğinde görülmüş olup, 2931,00 cGy olarak bulunmuştur. En küçük medyan değeri ise 7A-DMLC tekniğinde saptanmış ve 694,60 cGy olarak bulunmuştur. En küçük p değeri 3B-KRT ile karşılaştırılan TA-VMAT, ÇA-VMAT, 5A-SMLC, 7A- SMLC, 5A-DMLC ile 7A-DMLC karşılaştırmalarında görülürken (p=0,001), en büyük p değeri ise TA-VMAT ile ÇA-VMAT karşılaştırılmasında görülmüştür(p=0,967). En düşük Dmin değeri ise 7A-DMLC tekniğinde olduğu gözlenmiştir. Endometrium kanserinde rektumun D%2 değerlerini incelediğimizde, sonuçlar istatistiksel olarak anlamlı fark göstermiştir (p≤0,05). D%2 değeri medyan değerleri bakımından incelediğimizde en büyük medyan değeri 3B-KRT tekniğinde görülmüş olup, 5140,00 cGy, olarak bulunmuştır. En küçük medyan değeri ise 5A-SMLC tekniğinde saptanmış ve 5003,40 cGy olarak bulunmuştur. En küçük p değeri 5A- SMLC ile 7A-DMLC ve 5A-SMLC ile 3B-KRT karşılaştırmalarında görülürken (p=0,001), en büyük p değeri ise TA-VMAT ile 5A-DMLC karşılaştırmasında görülmüştür(p=0,653). En iyi değer ise 5A-SMLC tekniğinde gözlenmiştir. Endometrium kanserinde rektumun 40 Gy doz alan hacim yüzdeliğini incelediğimizde, 7 farklı teknik arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılığın olduğu gözlenmiştir(p≤0,05). V40Gy medyan değerleri bakımından incelendiğinde en büyük medyan değeri 3B-KRT tekniğinde gözlenmiştir ve %78,36 olarak bulunmuştur. En küçük medyan değeri ise 7A-DMLC tekniğinde gözlenmiştir ve %36,02 olarak bulunmuştur. En küçük p değeri 3B-KRT ile karşılaştırılan TA-VMAT, ÇA-VMAT, 5A-SMLC, 7A-SMLC, 5A-DMLC, 7A-DMLC karşılaştırmalarında görülürken (p=0,001), en büyük p değeri ise 5A-SMLC ile 5A-DMLC karşılaştırmasında görülmüştür (p=0,813). En düşük V40Gy değeri ise 7A-DMLC tekniğinde olduğu gözlenmiştir. 216 Roeske ve ark. (2000) jinekolojik kanserlerde 3B-KRT ve 9A-SMLC IMRT tekniklerini dozimetrik olarak karşılaştırdıkları çalışmada, rektumun 40 Gy doz alan yüzdeliğini incelemişler ve 3B-KRT tekniğinde %91,9, IMRT tekniğinde ise %73,9 bularak istatistiksel olarak anlamlı farklılık olduğunu belirtmişler (p=0,0002) ve IMRT tekniğinde rektumun 40 Gy doz alan hacim yüzdeliğinin daha düşük olduğunu bildirmişlerdir (Roeske ve ark., 2000). Portelance ve ark. (2001) servix kanserlerinde yaptığı 4 ve 2 alan 3B-KRT teknikleri ile 4A-SMLC, 7A-SMLC ve 9A-SMLC teknikleri olmak üzere 5 farklı planlama tekniği kullanılarak hedef hacim 45 Gy ve 25 fraksiyon olacak şekilde hesaplanan planların dozimetrik olarak karşılaştırılmasında ise rektumun 45 Gy doz alan hacim yüzdeliğini 4A-SMLC tekniğinde %8,55±4,64; 7A-SMLC tekniğinde %6,37±5,19; 9A-SMLC tekniğinde %3,34±3,0 olarak bulurlarken, 4 alan 3B-KRT tekniğinde %46,37±24,97 ve 2 alan 3B-KRT tekniğinde ise %84,01±18,37 olarak bulmuşlar, IMRT tekniklerinin kendi aralarında istatistiksel olarak anlamlı farklılık göstermediklerini, 3B-KRT tekniklerinin ise istatistiksel olarak anlamlı farklılık gösterdiklerini(p<0,001) ve IMRT tekniklerine göre daha yüksek değerler aldığını belirtmişlerdir(Portelance ve ark., 2001). Heron ve ark. (2003) jinekolojik kanserlerde 3B-KRT ve 7A-DMLC IMRT planlama tekniklerini dozimetrik olarak karşılaştırdıkları çalışmada ise rektumun 30 Gy dozu alan hacim yüzdeliğinde IMRT tekniğinde 3B-KRT tekniğine göre %66 oranıyla daha düşük olduğunu bildirmişlerdir (Heron ve ark., 2003). Deng ve arkadaşları tarafından yapılan çalışmada rektumun 40 Gy doz alan hacim yüzdeliğinde 3B-KRT ile IMRT ve 3B-KRT ve VMAT karşılaştırmaları arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık gözlenirken (p<0,001 ve p<0,001), IMRT ve VMAT karşılaştırmalarında ise anlamlı farklılık gözlenmemiştir(p=0,99). Rektumun 40 Gy doz alan hacim yüzdeliğini 3B-KRT tekniğinde %96,1±2,9; IMRT tekniğinde %44,3±5,0 ve VMAT tekniğinde ise %44,5±4,8 olarak saptamışlar ve en yüksek değer 3B-KRT tekniğindeyken en düşük değerin de VMAT tekniğinde olduğunu bildirmişlerdir (Deng ve ark., 2016). Cozzi ve ark. (2008) tarafından yapılan VMAT ve IMRT tekniklerinin dozimetrik olarak karşılaştırıldığı çalışmada ise rektumun %2’sinin aldığı doz bakımından iki teknik arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık olmadığını belirtmişlerdir 217 (p=0,65). VMAT tekniğinde 51,1±0,7 Gy olarak bulurlarken, IMRT tekniğinde 50,9±1,4 Gy olarak bulmuşlardır. Ancak aynı çalışmada rektumun Dort değerlerinde ise iki teknik arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık bulduklarını(p=0,02) ve VMAT tekniğinde 36,3±5,6 ve IMRT tekniğinde ise 42,5±6,2 bularak VMAT tekniğinin daha üstün olduğunu vurgulamışlardır. Ayrıca rektumun 40 Gy doz alan hacim yüzdeliklerini de incelemişler ve Dort dozlarında olduğu gibi iki teknik arasında istatistiksel olarak anlamlı fark bulduklarını (p=0,03) ve VMAT tekniğinde %51,5±20,7 ve IMRT tekniğinde %78,7±25,3 olarak bularak VMAT tekniğinin ciddi oranda daha düşük olduğunu tespit etmişlerdir (Cozzi ve ark.,2008). Yapılan bir başka çalışmada ise yine serviks kanserlerinde VMAT ve IMRT planları dozimetrik olarak incelenmiş ve rektumun Dort, %2’sinin aldığı doz ve 40 Gy doz alan hacim yüzdelikleri incelendiğinde iki teknik arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık olmadığı gözlenmiştir. Bu çalışmada rektumun Dort doz değerlerini VMAT tekniğinde 37,1±1,5 Gy, IMRT tekniğinde 38,1±1,7 Gy (p=0,219; %2’sinin aldığı doz değerlerini VMAT tekniğinde 49,5±0,6 Gy, IMRT tekniğinde 49,4±0,9 Gy (p=0,60) ve 40 Gy doz alan hacim yüzdeliklerini ise VMAT tekniğinde %39,2±5,1 ve IMRT tekniğinde %40,7±5,1 (p=0,51) olarak gözlemlemişlerdir (Jia ve ark.,2014). 2016 yılında yapılan ve 3B-KRT ve IMRT tekniklerinin serviks kanserlerinin tedavisinde uygulandığı ve dozimetrik olarak karşılaştırıldığı bir başka çalışmada ise iki teknik için rektumun Dmax değerlerinin istatistiksel olarak anlamlı farklılık gösterdiğini (p=0,004) ve 3B-KRT tekniği için 49,36±1,72 ve IMRT tekniği için 46,89±4,42 değerlerini aldığı; 40 Gy doz alan hacim yüzdelikleri bakımından da istatistiksel olarak iki teknik arasında anlamlı farklılığın gözlendiğini ve 3B-KRT tekniğinde %68,36±21,17 ve IMRT tekniğinde ise %38,66±23,39 (p<0,001) değerlerinde olduğunu belirterek IMRT tekniğinde rektumun almış olduğu doz değerlerinde ciddi düşüşler olduğunu bildirmişlerdir( Peng ve Zhao., 2016). Yapılan çalışmalara bakıldığında rektumun 3B-KRT ve IMRT tekniklerinin kıyaslandığı çalışmalarda 3B-KRT tekniğinde daha yüksek doz sonuçları elde edilirken, IMRT tekniğinde daha düşük doz sonuçları elde edilmiştir. VMAT ve IMRT tekniklerinin karşılaştırıldığı çalışmaların kiminde istatistiksel olarak anlamlı farklılık görülmezken, kiminde de VMAT tekniğinin IMRT tekniğinde göre daha 218 düşük değerler aldığı gözlenmiştir (Roeske ve ark., 2000; Portelance ve ark., 2001; Heron ve ark., 2003; Cozzi ve ark.,2008; Jia ve ark.,2014; Peng ve Zhao., 2016; Deng ve ark., 2016). Bu çalışmada ise serviks kanserlerinde rektum için Dmaks, Dort, Dmin, D%2 ,V40Gy, V50Gy dozları incelenmiş ve yapılan 7 teknik arasında Dmaks dozu hariç diğerlerinde istatistiksel olarak anlamlı farklılık gözlenmiştir. Bu incelemede 3B- KRT tekniklerinin IMRT ve VMAT tekniklerine göre daha yüksek değerler aldığı görülmüştür. VMAT tekniğinin ise anlamlı farklılık gösterse de IMRT tekniğine göre daha yüksek değerler aldığı gözlenmiştir. Dmax değerinde en iyi teknik 5A-DMLC, Dort değerinde en iyi teknik 7A-DMLC, Dmin değerinde en iyi teknik 5A-DMLC, değerinde en iyi tekniğin 7A-SMLC, V40Gy değerinde en iyi tekniğin 7A-DMLC, V50Gy değerinde en iyi tekniğin 5A-SMLC tekniği olduğu görülmüş ve bütün teknikler için de en iyi teknik ise 5A-DMLC tekniği olmuştur. Çalışmadaki sonuçların literatürlerle uyum içinde olduğu gözlenmiştir. Endometrium kanserlerinde de rektum için Dmaks, Dort, Dmin, D%2, V40Gy doz değerleri incelenmiş ve yapılan 7 farklı teknik için bütün doz değerlerinde istatistiksel olarak anlamlı farklılık gözlenmiştir. Sonuçlara bakıldığında 3B-KRT tekniklerinin daha yüksek değerler aldığı, IMRT ve VMAT teknikleri arasında anlamlı farklılık olsa da IMRT değerlerinin VMAT tekniğine göre biraz daha düzgün sonuçlar verdiği ortaya çıkmıştır. Endometrium kanseri için en iyi teknikler Dmaks, Dort, Dmin, D%2, V40Gy için; 3B-KRT, 7A-DMLC, 7A-DMLC, 5A-SMLC ve son olarak da 7A-DMLC teknikleri olduğu görülmüştür. En iyi teknik ise 7A-DMLC tekniği olarak bulunmuştur. Bu sonuçların yapılan araştırmalardaki sonuçlara benzer olduğu görülmüştür. 5.3.Kritik Organ İnce Bağırsakda Oluşan Dozların Değerlendirilmesi Serviks kanserinde ince bağırsağın Dmak değerlerini incelediğimizde; sonuçlarımız istatistiksel olarak anlamlı fark göstermiştir (p≤0,05). Dmak değerlerini medyan değerleri bakımından incelediğimizde en büyük medyan değeri 3B-KRT 5439 cGy, en küçük değer ise 7A-SMLC tekniğinde görülmüş olup 5071,60 cGy olarak bulunmuştur. En küçük p değeri 3B-KRT ile karşılaştırılan TA-VMAT, ÇA-VMAT, 219 5A-SMLC, 7A-SMLC, 5A-DMLC ve 7A-DMLC karşılaştırmalarında görülürken (p=0,001), en yüksek p değeri TA-VMAT ile 7A-SMLC karşılaştırmasında (p=1,00) görülmüştür. Bütün teknikler arasında en iyi teknik ise 7A-DMLC tekniği olmuştur. Serviks kanserinde ince bağırsağın Dort değerlerini incelediğimizde; sonuçlarımız istatistiksel olarak anlamlı fark göstermemiştir (p≥0,05). Dort değerlerini ortalama değerleri bakımından incelediğimizde en büyük ortalama değeri 3B-KRT tekniğinde görülmüş olup, 2567,53±670,61 cGy olarak bulunmuştur. En küçük ortalama değeri ise TA-VMAT tekniğinde saptanmış ve 1909,76±566,88 cGy olarak bulunmuştur. En düşük Dort değerin ise TA-VMAT tekniğinde olduğu gözlenmiştir. Serviks kanserinde ince bağırsağın Dmin değerlerini incelediğimizde, sonuçlarımız istatistiksel olarak anlamlı fark göstermemiştir (p≥0,05). Dmin değerlerini medyan değerleri bakımından incelediğimizde en büyük medyan değeri 5A-SMLC tekniğinde görülmüş olup, 74,40 cGy olarak bulunmuştur. En küçük medyan değeri ise 3B-KRT tekniğinde saptanmış ve 41,00 cGy olarak bulunmuştur. En düşük Dmin değeri ise 3B-KRT tekniğinde olduğu gözlenmiştir. Serviks kanserinde ince bağırsağın D%2 değerlerini incelediğimizde, sonuçlarımız istatistiksel olarak anlamlı fark göstermiştir (p≤0,05). D%2 değeri medyan değerleri bakımından incelediğimizde en büyük medyan değeri 3B-KRT tekniğinde görülmüş olup, 5350,00 cGy olarak bulunmuştur. En küçük medyan değeri ise TA-VMAT tekniğinde saptanmış ve 4575,00 cGy olarak bulunmuştur. En küçük p değeri 3B- KRT ile karşılaştırılan TA-VMAT, ÇA-VMAT, 5A-SMLC, 7A-SMLC, 5A-DMLC, 7A-DMLC karşılaştırmalarında görülürken (p=0,001), en büyük p değeri ise 5A- SMLC ile 5A-DMLC karşılaştırmasında görülmüştür(p=0,967). En iyi değer ise TA- VMAT tekniğinde gözlenmiştir. Serviks kanserinde ince bağırsağın 40 Gy doz alan hacim yüzdeliğini incelediğimizde, 7 farklı teknik arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılığın olduğu gözlenmiştir(p≤0,05). V40Gy medyan değerleri bakımından incelendiğinde en büyük medyan değeri 3B-KRT tekniğinde gözlenmiştir ve %29,01 olarak bulunmuştur. En küçük medyan değeri ise TA-VMAT tekniğinde gözlenmiştir ve %9,90 olarak bulunmuştur. 220 En küçük p değeri 3B-KRT ile karşılaştırılan TA-VMAT, ÇA-VMAT, 5A- SMLC, 7A-SMLC, 5A-DMLC, 7A-DMLC karşılaştırmalarında görülürken (p=0,001), en büyük p değeri ise 7A-SMLC ile 7A-DMLC karşılaştırmasında görülmüştür(p=1,000). En iyi değer ise TA-VMAT tekniğinde gözlenmiştir. Endometrium kanserinde ince bağırsağın Dmak değerlerini incelediğimizde; sonuçlarımız istatistiksel olarak anlamlı fark göstermiştir (p≤0,05). Dmak değerlerini ortalama değerleri bakımından incelediğimizde en büyük ortalama değeri 3B-KRT 5380,86±87,90 cGy, en küçük değer ise tekniğinde görülmüş olup 5052,02±146,02 cGy olarak bulunmuştur. En küçük p değeri 3B-KRT ile karşılaştırılan TA-VMAT, ÇA-VMAT, 5A-SMLC, 7A-SMLC, 5A-DMLC ve 7A-DMLC karşılaştırmalarında görülürken (p=0,001), en yüksek p değeri ise 3B-KRT tekniği dışındaki karşılaştırmalar olmuş olup p değerleri 1,00 olarak bulunmuştur. Bütün teknikler içinde en düşük değer ise TA-VMAT tekniğinde gözlenmiştir. Endometrium kanserinde ince bağırsağın Dort değerlerini incelediğimizde; sonuçlarımız istatistiksel olarak anlamlı fark göstermemiştir (p≥0,05). Dort değerlerini medyan değerleri bakımından incelediğimizde en küçük medyan değeri TA-VMAT tekniğinde görülmüş olup, 1534,20 cGy olarak bulunmuştur. En büyük medyan değeri ise 3B-KRT tekniğinde saptanmış ve 1854,00 cGy olarak bulunmuştur. En düşük Dort değerin ise 5A-DMLC tekniğinde olduğu gözlenmiştir. Endometrium kanserinde ince bağırsağın Dmin değerlerini incelediğimizde, sonuçlarımız istatistiksel olarak anlamlı fark göstermemiştir (p≥0,05). Dmin değerlerini medyan değerleri bakımından incelediğimizde en büyük medyan değeri 3B-KRT tekniğinde görülmüş olup, 30,00 cGy olarak bulunmuştur. En büyük medyan değeri ise 7A-SMLC tekniğinde saptanmış ve 42,90 cGy olarak bulunmuştur. En düşük Dmin değeri ise 3B-KRT tekniğinde olduğu gözlenmiştir. Endometrium kanserinde ince bağırsağın D%2 değerlerini incelediğimizde, sonuçlarımız istatistiksel olarak anlamlı fark göstermiştir (p≤0,05). D%2 değeri medyan değerleri bakımından incelediğimizde en büyük medyan değeri 3B-KRT tekniğinde görülmüş olup, 5310,00 cGy olarak bulunmuştur. 221 En küçük medyan değeri ise TA-VMAT tekniğinde saptanmış ve 4552,20 cGy olarak bulunmuştur. En küçük p değeri 3B-KRT ile karşılaştırılan TA-VMAT, ÇA- VMAT, 5A-SMLC, 7A-SMLC, 5A-DMLC, 7A-DMLC karşılaştırmalarında görülürken (p=0,001), en büyük p değeri ise TA-VMAT ile ÇA-VMAT karşılaştırmasında görülmüştür(p=0,838). En iyi değer ise TA-VMAT tekniğinde gözlenmiştir. Endometrium kanserinde ince bağırsağın 40 Gy doz alan hacim yüzdeliğini incelediğimizde, 7 farklı teknik arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılığın olduğu gözlenmiştir(p≤0,05). V40Gy medyan değerleri bakımından incelendiğinde en büyük medyan değeri 3B-KRT tekniğinde gözlenmiştir ve %15,27 olarak bulunmuştur. En küçük medyan değeri ise ÇA-VMAT tekniğinde gözlenmiştir ve %9,32 olarak bulunmuştur. En küçük p değeri ÇA-VMAT ile 3B-KRT karşılaştırılmasında ve p=0,009 olarak bulunmuştur. En büyük p değeri ise TA-VMAT ile ÇA-VMAT karşılaştırılmasında görülmüş ve p=0,967 olarak bulunmuştur. Bütün teknikler içinde ise en iyi teknik 7A-DMLC tekniğinde gözlenmiştir. İnce bağırsak, en önemli kritik organlardan biridir. Çünkü ince bağırsak dozundaki artış, akut ve geç dönem toksisiteyi arttırmaktadır. Adlı ve ark. (2003) yaptıkları çalışmada jinekolojik kanserlerin pelvik radyoterapisinde IMRT tekniğiyle yapılan planlarda supin ve prone pozisyonda yatırılarak tedavi edilen hastaların ince bağırsak dozuna etkisini araştırmışlar ve yapılan çalışmada prone pozisyonunda tedavi edilen hastaların supin pozisyona göre daha düşük dozlar aldığını bildirmişler ve 45 Gy doz alan hacim yüzdeliğinin %19’dan %12,5’lere varan (p=0,005) düşüşler olduğunu bildirmişlerdir (Adlı ve ark., 2003). Ancak Beriwal ve ark (2007) tarafından yapılan bir başka çalışmada ise hasta pozisyonları arasında fazla bir fark olmadığı görülse de dünya üzerinde bulunan çoğu merkezde IMRT ve VMAT tedavisi uygulanacak olan hastaların, supin pozisyonunda yatmalarının daha iyi sonuçlar verdiği bilinmektedir (Beriwal ve ark.,2007). 222 2001 yılında Portelance ve arkadaşları tarafından yapılan çalışmada ince bağırsağın 45 Gy doz alan hacim yüzdeliğinde yapılan üç farklı IMRT tekniğinde 4A-SMLC, 7A-SMLC ve 9A-SMLC tekniklerinde sırayla %11,01±5,67 %15,05±6,76 ve %13,56±5,03 iken, iki farklı 3B-KRT tekniklerinde ise 2A-3BKRT ve 4A-3BKRT tekniklerinde sırayla %35,28±13,84 ve %34,24±17,82 olarak bulmuşlar ve IMRT tekniklerinin 3B-KRT tekniklerine göre daha üstün olduğunu belirtmişlerdir (Portelance ve ark.,2001). 2013 yılında yapılan lokal ileri serviks kanserli hastalar için IMRT ve 3B-KRT tekniklerinin akut toksisitesinin araştırıldığı bir çalışmada ise ince bağırsağın ortalama 40 Gy doz alan yüzdelik hacim değerleri yönünden iki teknik arasında istatistiksel olarak anlamlı fark görüldüğünü(p=0,001) ve 3B-KRT tekniğinde % 61,21±14,63 olarak bulurlarken, IMRT tekniğinde ise %31,66±3,56 olarak bulduklarını belirtmişler ve IMRT tekniğinde daha düşük değer elde ettiklerini belirterek, toksisite yönünden 3B-KRT’ye göre daha üstün olduğunu vurgulamışlardır(Gandhi ve ark., 2013). Ray ve Sarkar (2013) tarafından yapılan IMRT ve 3B-KRT tekniklerini kullanarak postoperatif endometrium ve servix kanserli hastalarda ince bağırsak doz düşüşlerinin incelenmesini amaçlayarak yaptıkları çalışmada ince bağırsağın 30 Gy dozu aşan hacim değerlerinin Grade 2 de 3B-KRT tekniğinin IMRT tekniğinde göre daha kötü sonuçlara sahip olduğu ve IMRT tekniğinde 30 Gy dozu aşan hacim değerlerinin akut ve geç etkide daha çok düşüşler yaşandığını belirtmişlerdir(p<0,001). 30 Gy’in altındaki dozlarda ise her iki teknik içinde akut etki açısından istatistiksel olarak anlamlı farklılık olmadığını belirtmişlerdir. Sonuç olarak çalışmalarında IMRT tekniği kullanılarak yapılan planlarda ince bağırsakta daha fazla doz düşüşlerinin yaşandığını ve böylelikle daha az toksisite oluşturduklarını ve pelvik radyoterapide toleransyonun arttırıldığını bildirmişlerdir (Ray ve Sarkar.,2013). Deng ve arkadaşları tarafından yapılan çalışmada ince bağırsağın 40 Gy doz alan hacim yüzdeliğinde 3B-KRT ile IMRT ve 3B-KRT ve VMAT karşılaştırmaları arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık gözlenirken (p=0,02 ve p=0,004), IMRT ve VMAT karşılaştırmalarında ise anlamlı farklılık gözlenmemiştir(p=0,77). İnce bağırsağın 40 Gy doz alan hacim yüzdeliğini 3B-KRT tekniğinde %19,8±11,0 223 IMRT tekniğinde %12,3±5,0 ve VMAT tekniğinde ise %10,4±4,8 olarak saptamışlar ve en yüksek değer 3B-KRT tekniğindeyken en düşük değerin de VMAT tekniğinde olduğunu bildirmişlerdir (Deng ve ark., 2016). VMAT ile IMRT tekniklerinin karşılaştırıldığı bir çalışmada ise ince bağırsağın %2’ sinin aldığı doz bakımından iki teknik arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık belirtilmezken(p=0,81), ortalama doz değerleri ve 40 Gy dozu alan yüzdelik hacim değerlerinde ise iki teknik arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılığın gözlendiği bildirilmiştir (p=0,02; p=0,02). İnce bağırsağın %2’lik doz değerleri VMAT tekniğinde 48,7±2,9 Gy; IMRT tekniğinde ise 48,9±1,3 Gy olarak bulurlarken; ortalama doz değerlerini VMAT tekniğinde 18,0±5,3 Gy; IMRT tekniğinde ise 20,8±5,9 Gy ve 40 Gy doz alan hacim yüzdeliklerini ise VMAT tekniğinde %12,3±8,2; IMRT tekniğinde ise %18,7±8,6 olarak bulduklarını belirterek VMAT tekniğinde ciddi doz düşüşlerinin yaşandığını göstermişlerdir (Cozzi ve ark., 2008). Yine VMAT ve IMRT tekniklerinin karşılaştırıldığı bir başka çalışmada ise ince bağırsağın %2’sinin aldığı doz ve 40 Gy dozu alan yüzdelik hacimleri arasında iki teknik arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık görülmediğini (p=0,29 ve p=0,41), ortalama dozlarında ise anlamlı farklılık olduğu bildirilmiştir(p=0,03). Yapılan bu çalışmada ince bağırsağın %2’lik dozları VMAT tekniğinde 49,5±0,8 Gy; IMRT tekniğinde ise 49,9±0,5 Gy; 40 Gy dozu alan yüzdelik hacimleri ise VMAT tekniğinde %20,3±3,3; IMRT tekniğinde ise %21,3±3,5; ortalama doz değerlerini ise VMAT tekniğinde 28,8±2,5 Gy; IMRT tekniğinde 30,1±1,4 Gy olarak bulmuşlar ve VMAT tekniğinin daha üstün olduğunu belirtmişlerdir (Jia ve ark.,2014). Qiao ve arkadaşları tarafından yapılan çalışmada ince bağırsağın 40 Gy doz alan hacim yüzdeliğinde IMRT ve VMAT karşılaştırmaları arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık gözlenmiştir(p=0,000). İnce bağırsağın 40 Gy doz alan hacim yüzdeliğini IMRT tekniğinde %20,65±8,79 ve VMAT tekniğinde ise %19,42±11,87 olarak saptamışlar ve IMRT tekniğinin VMAT tekniğine göre biraz daha yüksek olduğunu belirtmişlerdir (Qiao ve ark., 2016). Yapılan çalışmalara bakıldığında 3B-KRT ve IMRT tekniklerinin karşılaştırıldığı çalışmalarda ince bağırsağın doz değerlerinin daha yüksek olduğu ve IMRT tekniğinin daha üstün olduğu görülürken, VMAT ve IMRT tekniklerinin kıyaslandığı 224 çalışmalarda ise VMAT tekniğinin daha üstün olduğu belirtilmiştir (Portelance ve ark.,2001; Gandhi ve ark., 2013; Ray ve Sarkar.,2013; Cozzi ve ark., 2008; Jia ve ark.,2014; Deng ve ark., 2016; Qiao ve ark., 2016). Yapılan bu çalışmada da serviks ve endometrium kanserlerinde ince bağırsak için Dmax, Dort, Dmin, D%2, V40Gy değerleri incelenmiş ve her iki kanser türünde de 3B-KRT tekniği IMRT tekniğine göre daha yüksek değerler almış, TA-VMAT tekniğinin ise bütün tekniklere göre daha üstün olduğu görülmüştür. Böylece sonucumuzun yapılan literatürlerle uyum içinde olduğu görülmüştür. VMAT tedavi tekniğiyle ince bağırsak dozlarındaki bu düşüş jinekolojik kanserlerde tedavi sonrası oluşan akut ve geç etki yönünden büyük avantaj sağlamaktadır. 5.4.Kritik Organ Sağ Femur Başında Oluşan Dozların Değerlendirilmesi Serviks kanserinde sağ femur başı için Dmak değerleri, yapılan 7 farklı teknik arasında istatistiksel olarak anlamlı fark göstermiştir(p≤0,05). Sağ femur başı için Dmaks değerlerinde, medyan değerleri bakımından en büyük değer 3B-KRT ,5122,00 cGy, en küçük değer TA-VMAT 4489,30 cGy olarak bulunmuştur. En küçük p değeri 3B-KRT ile karşılaştırılan TA-VMAT, ÇA-VMAT, 5A-SMLC, 7A- SMLC, 5A-DMLC ve 7A-DMLC karşılaştırmalarında görülürken (p=0,001), en yüksek p değeri 5A-SMLC ile 7A-DMLC karşılaştırmasında (p=1,00) görülmüştür. Bütün teknikler arasında en iyi teknik ise TA-VMAT tekniği olmuştur. Serviks kanserinde sağ femur başı için Dort değerleri, yapılan 7 farklı teknik arasında istatistiksel olarak anlamlı fark göstermiştir(p≤0,05). Sağ femur başı için Dort değerlerinde, medyan değerleri bakımından en büyük değer 3B-KRT ,2658,00 cGy, en küçük değer TA-VMAT, 1418,20 cGy olarak bulunmuştur En küçük p değeri 3B-KRT ile karşılaştırılan TA-VMAT, ÇA-VMAT, 5A-SMLC, 7A-SMLC, 5A-DMLC ve 7A-DMLC karşılaştırmalarında görülürken (p=0,001), en yüksek p değeri TA-VMAT ile 7A-DMLC karşılaştırmasında (p=0,967) görülmüştür. Bütün teknikler arasında en iyi teknik ise 5A-SMLC tekniği olmuştur. Serviks kanserinde sağ femur başına ait Dmin değerleri, yapılan 7 farklı teknik arasında istatistiksel olarak anlamlı fark göstermiştir(p≤0,05). Sağ femur başına ait Dmin değerlerinde medyan bakımından en büyük değer 3B-KRT tekniğinde görülüp 225 603,00 cGy olarak bulunurken, en küçük değer 5A-DMLC tekniğinde görülmüş ve 112,40 cGy olarak bulunmuştur. En küçük p değeri 5A-DMLC ile 3B-KRT (p=0,001) karşılaştırmasında iken, en büyük p değeri ÇA-VMAT ile 7A-DMLC (p=0,935) karşılaştırmalarında saptanmıştır. Bütün teknikler içinde en iyi teknik ise 5A-DMLC tekniği olmuştur. Serviks kanserinde sağ femur başına ait D%2 değerleri, yapılan 7 farklı teknik arasında istatistiksel olarak anlamlı fark göstermiştir(p≤0,05). Sağ femur başına ait D%2 değerlerinde medyan bakımından en büyük değer 3B-KRT tekniğinde görülüp 4590,00 cGy olarak bulunurken, en küçük değer TA-VMAT tekniğinde görülmüş ve 3597,40 cGy olarak bulunmuştur. En küçük p değeri 7A-DMLC ile 3B-KRT (p=0,002) karşılaştırmasında iken, en büyük p değeri TA-VMAT ile 7A-SMLC (p=1,000) karşılaştırmalarında saptanmıştır. Bütün teknikler içinde en iyi teknik ise TA-VMAT tekniği olmuştur. Serviks kanserinde sağ femur başına ait V40Gy değerleri, yapılan 7 farklı teknik arasında istatistiksel olarak anlamlı fark göstermiştir(p≤0,05). Sağ femur başına ait V40Gy medyan değerleri bakımından en büyük değer 3B-KRT tekniğinde görülüp %5,15, olarak bulunurken, en küçük değer 7A-SMLC tekniğinde görülmüş ve %0,57 olarak bulunmuştur. En küçük p değeri 3B-KRT ile karşılaştırılan TA-VMAT, ÇA- VMAT, 5A-SMLC, 7A-SMLC, 5A-DMLC, 7A-DMLC karşılaştırmalarında görülürken (p=0,001), en büyük p değeri 5A-SMLC ile 5A-DMLC karşılaştırmasında(p=1,000) olarak bulunmuştur. Bütün teknikler içinde en iyi teknik ise 7A-SMLC tekniği olmuştur. Endometrium kanserinde sağ femur başı için Dmak değerleri, yapılan 7 farklı teknik arasında istatistiksel olarak anlamlı fark göstermiştir(p≤0,05). Sağ femur başı için Dmaks değerlerinde, medyan değerleri bakımından en büyük değer 3B-KRT 4976,00 cGy, en küçük değer 7A-DMLC tekniğinde görülmüş ve 4465,00 cGy olarak bulunmuştur. En küçük p değeri 3B-KRT ile karşılaştırılan TA-VMAT, ÇA- VMAT, 5A-SMLC, 7A-SMLC, 5A-DMLC ve 7A-DMLC karşılaştırmalarında görülürken (p=0,001), en yüksek p değeri 7A-SMLC ile 7A-DMLC karşılaştırmasında (p=0,967) görülmüştür. Bütün teknikler arasında en iyi teknik ise 7A-SMLC tekniği olmuştur. 226 Endometrium kanserinde sağ femur başı için Dort değerleri, yapılan 7 farklı teknik arasında istatistiksel olarak anlamlı fark göstermiştir(p≤0,05). Sağ femur başı için Dort değerlerinde, medyan değerleri bakımından en büyük değer 3B-KRT ,2474,00 cGy, en küçük değer7A-DMLC, 1369,00 cGy olarak bulunmuştur En küçük p değeri 3B-KRT ile karşılaştırılan TA-VMAT, ÇA-VMAT, 5A-SMLC, 7A-SMLC, 5A- DMLC ve 7A-DMLC karşılaştırmalarında görülürken (p=0,001), en yüksek p değeri 7A-SMLC ile 5A-DMLC karşılaştırmasında (p=0,967) görülmüştür. Bütün teknikler arasında en iyi teknik ise 5A-SMLC tekniği olmuştur. Endometrium kanserinde sağ femur başına ait Dmin değerleri, yapılan 7 farklı teknik arasında istatistiksel olarak anlamlı fark göstermemiştir(p≥0,05). Sağ femur başına ait Dmin değerlerinde medyan bakımından en büyük değer 3B-KRT tekniğinde görülüp 421,00 cGy olarak bulunurken, en küçük değer 7A-DMLC tekniğinde görülmüş ve 107,30 cGy olarak bulunmuştur. Bütün teknikler içinde en iyi teknik ise 5A-DMLC tekniği olmuştur. Endometrium kanserinde sağ femur başına ait D%2 değerleri, yapılan 7 farklı teknik arasında istatistiksel olarak anlamlı fark göstermiştir(p≤0,05). Sağ femur başına ait D%2 değerlerinde medyan bakımından en büyük değer 3B-KRT tekniğinde görülüp 4260,00 cGy olarak bulunurken, en küçük değer 7A-DMLC tekniğinde görülmüş ve 3529,80 cGy olarak bulunmuştur. En küçük p değeri 7A-DMLC ile 3B- KRT (p=0,001) karşılaştırmasında iken, en büyük p değeri TA-VMAT ile 5A-DMLC ve 7A-SMLC ile 7A-DMLC (p=0,713) karşılaştırmalarında saptanmıştır. Bütün teknikler içinde en iyi teknik ise 7A-DMLC tekniği olmuştur. Sağ femur başına ait V40Gy değerleri, yapılan 7 farklı teknik arasında istatistiksel olarak anlamlı fark göstermiştir(p≤0,05). Sağ femur başına ait V40Gy medyan değerleri bakımından en büyük değer 3B-KRT tekniğinde görülüp %3,03 olarak bulunurken, en küçük değer 7A-DMLC tekniğinde görülmüş ve %0,38 olarak bulunmuştur. En küçük p değeri ÇA-VMAT ile 5A-SMLC; ÇA-VMAT ile 5A- DMLC; 5A-SMLC ile 3B-KRT; 7A-SMLC ile 3B-KRT; 5A-DMLC ile 3B-KRT; 7A-DMLC ile 3B-KRT(p=0,001), en büyük p değeri ise 7A-SMLC ile 7A-DMLC (p=0,902) karşılaştırmalarında görülmüştür. Bütün teknikler içinde en iyi teknik ise 7A-DMLC tekniği olmuştur. 227 Peng ve Zhao (2016) yaptıkları çalışmada IMRT ve 3B-KRT tekniklerini dozimetrik olarak incelemişler ve sağ femurun Dmax dozu ve 40 Gy doz alan hacim yüzdeliği yönünden iki teknik arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık olduğunu belirtmişlerdir (p=0,023 ve p<0,001). IMRT tekniğinde sağ femurun Dmak doz değerini 43,52±2,35 cGy olarak bulurlarken, 3B-KRT tekniğinde 48,21±1,90 cGy olarak bulmuşlar ve IMRT tekniğinde daha 3B-KRT tekniğine göre daha düşük doz değeri elde etmişlerdir.40 Gy doz alan hacim yüzdeliklerini değerlendirdiklerinde ise 3B-KRT tekniğinde %28,09±13,60; IMRT tekniğinde ise %9,28±18,34 olarak bulmuşlar ve iki teknik arasında ciddi bir fark olduğunu ve IMRT tekniğinin 3B- KRT tekniğine göre daha üstün olduğunu bildirmişlerdir(Peng ve Zhao.,2016). VMAT ve IMRT tekniğinin karşılaştırıldığı bir çalışmada ise sağ femur başının %2’sinin aldığı doz değeri ve 40 Gy doz alan hacim yüzdeliğinin iki teknik arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık göstermediğini bildirmişlerdir (p=0,07 ve p=0,08). Sağ femurun VMAT tekniğinde %2’lik doz değerini 44,9±1,9 cGy; IMRT tekniğinde ise %2’lik doz değerini 46,8±2,5 cGy olarak bulmuşlardır. 40 Gy doz alan hacim yüzdeliğinde ise IMRT tekniğindeki ortalama değeri %11,0±10,2 iken VMAT tekniğindeki ortalama değeri %3,5±3,1 bulmuşlardır (Cozzi ve ark.,2008). Yine VMAT ve IMRT tekniğinin karşılaştırıldığı bir başka çalışmada ise sağ femur için %2’sinin aldığı doz değeri ve 40 Gy doz alan yüzdelik hacim değerlerine bakılmış ve iki teknik içinde aralarında istatistiksel olarak anlamlı farklılığın olmadığı bildirilmiştir. %2’sinin aldığı doz bakımından VMAT tedavi tekniğinde 39,2±3,5 iken Gy, IMRT tekniğinde ise 39,2±5,0 Gy bulunmuştur(p=0,18).40 Gy doz alan hacim yüzdeliğinde ise VMAT tedavi tekniğinde %2,5±1,7 olarak bulunurken, IMRT tedavi tekniğinde %2,6±1,9 olarak bulmuşlardır(p=0,60) (Jia ve ark.,2014). 228 Deng ve arkadaşları tarafından yapılan çalışmada sağ femurun 40 Gy doz alan hacim yüzdeliğinde 3B-KRT ile IMRT ve 3B-KRT ve VMAT karşılaştırmaları arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık gözlenirken (p=0,001 ve p<0,001), IMRT ve VMAT karşılaştırmalarında ise anlamlı farklılık gözlenmemiştir(p=0,27). Sağ femurun 40 Gy doz alan hacim yüzdeliğini 3B-KRT tekniğinde %0,5±1,2 IMRT tekniğinde %9,2±7,2 ve VMAT tekniğinde ise %12,7±8,0 olarak saptamışlar ve en yüksek değer VMAT tekniğindeyken en düşük değerin de 3B-KRT tekniğinde olduğunu bildirmişlerdir (Deng ve ark., 2016). Yapılan bu çalışmada ise serviks ve endometrium kanserlerinde yapılan 7 farklı teknik için Dmak, Dort, Dmin, D%2, V40Gy dozları incelenmiş ve serviks ve endometrium kanserlerinde sağ femurun aldığı dozlar incelendiğinde genelde 3B- KRT tekniklerinde IMRT ve VMAT tekniğine göre daha yüksek doz değerleri aldığı gözlenmiştir. Serviks kanserlerinde en iyi teknik VMAT tedavi tekniği iken, endometrium kanserlerinde ise en iyi teknik 7A-DMLC tekniği olarak bulunmuştur. Sonuçların literatürlerle uyumlu olduğu görülürken, endometrium kanserlerinde 7A- DMLC tekniğin daha iyi çıkmasına ise 7A-DMLC tekniğinde kullanılan alanların gantri açılarının sağ femur başı hacminden diğer tekniklere göre daha az geçmesi sebep olarak gösterilebilmektedir. 5.6.Kritik Organ Sol Femurda Oluşan Dozların Değerlendirilmesi Serviks kanserinde oluşan sol femur başı Dmak değerleri, yapılan 7 farklı teknik arasında istatistiksel olarak anlamlı fark göstermiştir(p≤0,05). Sol femur başı Dmak değerlerinin medyan değerleri bakımından en büyük değer 3B-KRT tekniğinde görülüp ve 5065,00 cGy olarak bulunurken, en küçük değer 7A-DMLC tekniğinde görülmüş ve 4288,90 cGy olarak bulunmuştur. En küçük p değeri TA-VMAT ve 3B- KRT karşılaştırmasında görülürken(p=0,001), en büyük p değeri ise 7A-SMLC ve 7A-DMLC tekniğinde görülmüştür(p=0,967). En iyi tekniğin ise TA-VMAT tekniği olduğu görülmüştür. Serviks kanserinde oluşan sol femur başı Dort değerleri, yapılan 7 farklı teknikler arasında istatistiksel olarak anlamlı fark göstermiştir(p≤0,05). Sol femur başı Dort değerlerinin ortalama değerleri bakımından en büyük değer 3B-KRT tekniğinde ve 229 2676,33±549,08 cGy olarak bulunurken, en küçük ortalama değeri ise ÇA-VMAT tekniğinde ve 1429,65±298,53 cGy olarak bulunmuştur. En küçük p değeri 3B-KRT ile karşılaştırılan TA-VMAT, ÇA-VMAT, 5A-SMLC, 7A-SMLC, 5A-DMLC ve 7A- DMLC karşılaştırmalarında görülürken (p=0,001), en büyük p değerleri ise TA- VMAT ile ÇA-VMAT; TA-VMAT ile 5A-SMLC; TA-VMAT ile 7A-SMLC; TA- VMAT ile 5A-DMLC; TA-VMAT ile 7A-DMLC; ÇA-VMAT ile 5A-SMLC; ÇA- VMAT ile 7A-SMLC; ÇA-VMAT ile 5A-DMLC; ÇA-VMAT ile 7A-DMLC; 5A- SMLC ile 7A-SMLC; 5A-SMLC ile 5A-DMLC; 5A-DMLC ile 7A-DMLC; 7A- SMLC ile 5A-DMLC; 7A-SMLC ile 7A-DMLC; 5A-DMLC ile 7A-DMLC karşılaştırılmalarında görülmüştür(p=1,000). En düşük Dort değeri ise ÇA-VMAT tekniğinde olduğu gözlenmiştir. Serviks kanserinde sol femur başına ait D%2 değerleri, yapılan 7 farklı teknik arasında istatistiksel olarak anlamlı fark göstermiştir(p≤0,05). Sol femur başına ait D%2 değerleri medyan değerleri bakımından incelendiğinde en büyük değer 3B-KRT tekniğinde görülmüş olup ve 4570,00 cGy olarak bulunmuşken, en küçük değer TA- VMAT tekniğinde ve 3569,50 cGy, olarak bulunmuştur. En büyük p değeri TA- VMAT ile 5A-DMLC karşılaştırmasında görülürken(p=1,00), en küçük p değeri ise TA-VMAT ile 3B-KRT karşılaştırmasında görülmüştür(p=0,004). En düşük değerin 7A-DMLC tekniğinde olduğu görülmüştür. Serviks kanserinde sol femur başına ait V40Gy değerleri yapılan 7 farklı teknik arasında istatistiksel olarak anlamlı fark göstermiştir(p≤0,05). Sol femur başına ait V40Gy medyan değerleri bakımından en büyük değer 3B-KRT tekniğinde ve %6,51 olarak bulunurken, en küçük medyan değer ise 7A-DMLC tekniğinde %0,27 olarak bulunmuştur. En büyük p değeri TA-VMAT ile ÇA-VMAT karşılaştırmasında bulunurken(p=1,00); en küçük p değeri 7A-DMLC ile 3B-KRT karşılaştırmasında görülmüştür(p=0,002). En iyi tekniğin ise 7A-DMLC tekniğinin olduğu görülmüştür. Endometrium kanserinde oluşan sol femur başı Dmak değerleri, yapılan 7 farklı teknikler arasında istatistiksel olarak anlamlı fark göstermiştir(p≤0,05). Sol femur başı Dmak değerlerinin ortalama değerleri bakımından en büyük değer 3B-KRT tekniğinde ve 4918,00±239,07 cGy olarak bulunurken, en küçük ortalama değeri ise 7A-SMLC tekniğinde ve 4577,68±141,92 cGy olarak bulunmuştur. En küçük p değeri 3B-KRT ile karşılaştırılan TA-VMAT, ÇA-VMAT, 5A-SMLC, 7A-SMLC, 230 5A-DMLC ve 7A-DMLC karşılaştırmalarında görülürken (p=0,001), en büyük p değerleri ise TA-VMAT ile ÇA-VMAT; TA-VMAT ile 5A-SMLC; TA-VMAT ile 7A-SMLC; TA-VMAT ile 5A-DMLC; TA-VMAT ile 7A-DMLC; ÇA-VMAT ile 5A-SMLC; ÇA-VMAT ile 7A-SMLC; ÇA-VMAT ile 5A-DMLC; ÇA-VMAT ile 7A-DMLC; 5A-SMLC ile 7A-SMLC; 5A-SMLC ile 5A-DMLC; 5A-DMLC ile 7A- DMLC; 7A-SMLC ile 5A-DMLC; 7A-SMLC ile 7A-DMLC; 5A-DMLC ile 7A- DMLC karşılaştırılmalarında görülmüştür(p=1,000). En düşük Dmak değeri ise 7A- SMLC tekniğinde olduğu gözlenmiştir. Endometrium kanserinde sol femur başına ait Dort değerleri yapılan 7 farklı teknik arasında istatistiksel olarak anlamlı fark göstermiştir(p≤0,05). Sol femur başına ait Dort medyan değerleri bakımından en büyük değer 3B-KRT tekniğinde ve 2363,00 cGy olarak bulunurken, en küçük medyan değer ise 7A-DMLC tekniğinde 1300,00 cGy olarak bulunmuştur. En küçük p değeri 3B-KRT ile karşılaştırılan TA- VMAT, ÇA-VMAT, 5A-SMLC, 7A-SMLC, 5A-DMLC ve 7A-DMLC karşılaştırmalarında görülürken (p=0,001), en büyük p değeri ise 7A-SMLC ile 5A- DMLC karşılaştırmasında(p=0,967) olarak bulunmuştur. En iyi tekniğin ise 7A- DMLC tekniği olduğu saptanmıştır. Endometrim kanserlerinde sol femur Dmin değerleri bakımından yapılan 7 farklı teknik için istatistiksel olarak anlamlı farklılık gözlenmemiştir. Medyan değerleri bakımından en büyük medyan değeri 3B-KRT tekniğinde görülmekle beraber 212,00 cGy iken, en küçük medyan değeri ise 5A-SMLC tekniğinde görülmüş ve 101,60 cGy olarak bulunmuştur. En iyi teknik ise 5A-SMLC tekniği’dir. Endometrium kanserlerinde sol femur D%2 değerleri bakımından yapılan 7 farklı teknik arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık gözlenmiştir(p=0,001). Medyan değerleri bakımından en büyük medyan 3B-KRT tekniğinde görülüp, 4060,00 cGy olarak bulunmuş ve en küçük medyan ise 7A-DMLC tekniğinde görülmüş ve 3567,40 cGy olarak bulunmuştur. En küçük p değeri ÇA-VMAT ile 7A-DMLC karşılaştırmasında görülürken(p=0,001), en yüksek p değeri ise 5A-SMLC ile 5A- DMLC karşılaştırmasında görülmüş ve p=0,935 olarak bulunmuştur. En iyi teknik ise 7A-DMLC tekniği olmuştur. Endometrium kanserlerinde sol femur V40Gy değerleri bakımından yapılan 7 farklı teknik arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık gözlenmiştir(p=0,001). Medyan 231 değerleri bakımından en büyük medyan 3B-KRT tekniğinde görülüp, %1,73 olarak bulunmuş ve en küçük medyan ise 5A-SMLC tekniğinde görülmüş ve %0,50 olarak bulunmuştur. En küçük p değeri ÇA-VMAT ile 5A-SMLC; ÇA-VMAT ile 5A- DMLC; 5A-SMLC ile 3B-KRT; 7A-SMLC ile 3B-KRT; 5A-DMLC ile 3B-KRT ve 7A-DMLC ile 3B-KRT karşılaştırmalarında görülürken (p= 0,001), en büyük p değeri 7A-SMLC ile 7A-DMLC(p=0,870) olarak bulunmuştur. En iyi teknik ise 5A- SMLC tekniği olmuştur. VMAT ve IMRT tekniğinin karşılaştırıldığı bir çalışmada sol femur başının %2’sinin aldığı doz değeri ve 40 Gy doz alan hacim yüzdeliğinin iki teknik arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık göstermediğini bildirmişlerdir (p=0,21 ve p=0,15). Sol femurun VMAT tekniğinde %2’lik doz değerini 45,9±1,3 cGy; IMRT tekniğinde ise %2’lik doz değerini 46,9±2,3 cGy olarak bulmuşlardır. 40 Gy doz alan hacim yüzdeliğinde ise IMRT tekniğindeki ortalama değeri %13,7±15,6 iken VMAT tekniğindeki ortalama değeri %6,0±5,0 bulmuşlardır (Cozzi ve ark.,2008). Yine VMAT ve IMRT tekniğinin karşılaştırıldığı bir başka çalışmada ise sol femur için %2’sinin aldığı doz değeri ve 40 Gy doz alan yüzdelik hacim değerlerine bakılmış ve iki teknik içinde aralarında istatistiksel olarak anlamlı farklılığın olmadığı bildirilmiştir. %2’sinin aldığı doz bakımından VMAT tedavi tekniğinde 39,8±1,7 Gy iken, IMRT tekniğinde ise 40,3±4,1 Gy bulunmuştur(p=0,13).40 Gy doz alan hacim yüzdeliğinde ise VMAT tedavi tekniğinde %2,3±1,4 olarak bulunurken, IMRT tedavi tekniğinde %2,9±1,9 olarak bulmuşlardır(p=0,46) (Jia ve ark.,2014). Başka bir çalışmada ise IMRT ve 3B-KRT tekniklerini dozimetrik olarak karşılaştırmışlar ve sol femurun Dmax dozu ve 40 Gy doz alan hacim yüzdeliği yönünden iki teknik arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık olduğunu belirtmişlerdir (p=0,012 ve p<0,001). IMRT tekniğinde sol femurun Dmak doz değerini 45,72±5,32 cGy olarak bulurlarken, 3B-KRT tekniğinde 50,69±2,47 cGy olarak bulmuşlar ve IMRT tekniğinde 3B-KRT tekniğine göre daha düşük doz değeri elde etmişlerdir.40 Gy doz alan hacim yüzdeliklerini değerlendirdiklerinde ise 3B- KRT tekniğinde %26,83±12,15; IMRT tekniğinde ise %8,58±17,42 olarak bulmuşlar ve iki teknik arasında ciddi bir fark olduğunu ve IMRT tekniğinin 3B-KRT tekniğine göre% 18,25 oranında daha üstün olduğunu bildirmişlerdir(Peng ve Zhao.,2016). 232 Yapılan bu çalışmada ise serviks ve endometrium kanserlerinde yapılan 7 farklı teknik için Dmak, Dort, Dmin, D%2, V40Gy dozları incelenmiş ve serviks ve endometrium kanserlerinde sol femurun aldığı dozlar incelendiğinde genelde 3B- KRT tekniklerinde IMRT ve VMAT tekniğine göre daha yüksek doz değerleri aldığı gözlenmiştir. Serviks kanserlerinde en iyi teknik 7A-DMLC tedavi tekniği iken, endometrium kanserlerinde ise en iyi teknik 7A-SMLC tekniği olarak bulunmuştur. Çalışmanın sonuçları 3B-KRT ve IMRT tekniklerinde bulunan sonuçlar bakımından literatürlere uyum sağlarken, VMAT ve IMRT tekniklerinin kıyaslanmasında literatürlerden bağımsız olduğu IMRT tekniklerinin VMAT tekniklerine göre daha üstün olduğu görülmüştür. Sebebinin ise IMRT tekniklerinde kullanılan alanların gantri açılarının femur yakınlığına ve hacim büyüklüğünden dolayı kaynaklandığını söyleyebiliriz. 2.7.Kritik Organ Spinalkordda Oluşan Dozların Değerlendirilmesi Serviks kanserinde spinal kord için Dmak değerleri, yapılan 7 farklı teknik arasında istatistiksel olarak anlamlı fark göstermiştir(p≤0,05). Medyan değerleri bakımından en büyük değer 3B-KRT tekniğinde ve 4252,00 cGy, en küçük değer ise 7A-DMLC tekniğinde ve 2860,20 cGy olarak bulunmuştur. En küçük p değeri 3B- KRT ile karşılaştırılan TA-VMAT, ÇA-VMAT, 5A-SMLC, 7A-SMLC, 5A-DMLC ve 7A-DMLC karşılaştırmalarında görülürken (p=0,0091), en büyük p değeri ise TA- VMAT ile ÇA-VMAT tekniğinde görülmüştür(p=0,967). Spinal kordun Dmak değeri için en iyi teknik ise TA-VMAT tekniğinde saptanmıştır. Spinal kord için Dort değerleri, yapılan 7 farklı teknik arasında istatistiksel olarak anlamlı fark bulunmamıştır(p=0,490). Medyan değerleri bakımından en büyük değer 3B-KRT tekniğinde ve 1102,00 cGy olarak bulunurken, en küçük medyan değeri ise TA-VMAT tekniğinde ve 472,50 cGy olarak bulunmuştur. En düşük doz maruziyeti ise TA-VMAT tekniğinde görülmüştür. Spinal kord için Dmin değerleri, yapılan 7 farklı teknik arasında istatistiksel olarak anlamlı fark göstermemiştir(p=0,994). 233 Medyan değerleri bakımından en büyük değer 3B-KRT tekniğinde ve 19,00 cGy olarak saptanırken, en küçük medyan değeri ise 7A-DMLC tekniğinde ve 6,40 cGy olarak bulunmuştur. En düşük doz maruziyeti ise 7A-DMLC tekniğinde görülmüştür. Endometrium kanserinde ise spinal kordun Dmaks değerleri için yapılan 7 farklı teknik arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık göstermiştir(p=0,001). Ortalama değerleri bakımından en büyük ortalama değeri 3B-KRT tekniğinde ve 4354,00±251,06 cGy, en küçük ortalama değeri ise TA-VMAT tekniğinde ve 3844,90±213,16 cGy olarak bulunmuştur. En küçük p değeri 3B-KRT ile karşılaştırılan TA-VMAT, ÇA-VMAT, 5A-SMLC, 7A-SMLC, 5A-DMLC ve 7A- DMLC karşılaştırmalarında görülürken(p=0,001), en büyük p değerleri ise TA- VMAT ile ÇA-VMAT; TA-VMAT ile 5A-SMLC; TA-VMAT ile 7A-SMLC; TA- VMAT ile 5A-DMLC; TA-VMAT ile 7A-DMLC; ÇA-VMAT ile 5A-SMLC; ÇA- VMAT ile 7A-SMLC; ÇA-VMAT ile 5A-DMLC; ÇA-VMAT ile 7A-DMLC; 5A- SMLC ile 7A-SMLC; 5A-SMLC ile 5A-DMLC; 5A-DMLC ile 7A-DMLC; 7A- SMLC ile 5A-DMLC; 7A-SMLC ile 7A-DMLC; 5A-DMLC ile 7A-DMLC karşılaştırılmalarında görülmüştür(p=1,000). En düşük Dmax değerinin ise TA- VMAT tekniğinde olduğu gözlenmiştir. Spinal kord için Dort değerleri, yapılan 7 farklı teknik arasında istatistiksel olarak anlamlı fark bulunmamıştır(p=0,490). Ortalama değerleri bakımından en büyük ortalama değeri 3B-KRT tekniğinde ve 1136,80±521,98 cGy, en küçük ortalama değeri ise TA-VMAT tekniğinde ve 818,53±433,21 cGy olarak bulunmuştur. Anlamlı fark görülmesede en düşük doz maruziyetinin TA-VMAT tekniğinde olduğu görülmüştür. Spinal kord için Dmin değerleri, yapılan 7 farklı teknik arasında istatistiksel olarak anlamlı fark bulunmamıştır(p=0,994). Medyan değerleri bakımından en büyük medyan değeri 5A-SMLC tekniğinde ve 4310 cGy; en küçük medyan değeri ise 3B- KRT tekniğinde ve 16,00 cGy olarak bulunmuştur. Anlamlı fark görülmediği halde en düşük dozun görüldüğü teknik 7A-DMLC tekniği olduğu görülmüştür. Portelance ve arkadaşlarının yaptığı ve 3B-KRT ve IMRT tekniklerini karşılaştırdıkları araştırmada, tanımlanan doz 4500 cGy’di ve 3B-KRT ve IMRT planları bu doza normalize edilmişti. 234 Bu çalışmada Portelance ve ark., spinal kordun maximum dozunda 4500 cGy olarak sınırlarken, minimum dozunda ise 1000 cGy dolaylarında sınırlamışlardır (Portelance ve ark.,2001). Peng ve Zhao’nun 2016 yılında yayınladıkları makalelerinde servix kanserlerinin 3B-KRT ve IMRT ile tedavisini incelemişlerdir. Yayınladıkları bu makalede, 3B-KRT tekniğinde spinal kordun aldığı dozun IMRT tekniğine göre çok daha düşük olduğunu gözlemişlerdir (Peng ve Zhao.,2016). Lian ve ark.,(2008) 10 hasta verisi kullanarak yaptıkları araştırmada, 3B-KRT, IMRT ve VMAT tedavi tekniklerini karşılaştırmışlardır. Spinal kordun maruz kaldığı %33 ‘lük radyasyon dozunun ortalama değeri 3B-KRT ‘de 30,16±0,77; IMRT’de 29,12±39 veVMAT’da ise 16,46±2,56 olarak bulmuşlardır. D%67 ‘lik doz değerinde ise 3B-KRT’ de 29,12±1,14; IMRT’de 37,39±1,45 ve VMAT’da ise 13,28±1,97 olarak saptamışlardır. Yine aynı çalışmada D%100’lük doz değerini incelemişler ve 3B-KRT’de 13,45±3,43; IMRT’de 18,59±7,17 ve VMAT’da ise 10,04±1,88 olarak bulmuşlardır. Sonuç olarak baktıkları değerlerde en düşük değerlerin VMAT tedavi tekniğinde ortaya çıktığı gözlenmiştir (Lian ve ark.,2008). Yapılan bu çalışmada ise serviks ve endometrium kanserlerinde spinal kord için Dmak, Dort ve Dmin değerleri incelenmiş ve her iki kanser türü için en iyi tekniğin TA-VMAT tekniği olduğu ortaya çıkmıştır. Yaptığımız bu çalışmadaki sonucun Lian ve ark (2008) yaptıkları araştırmayla uyum içinde olduğu görülmektedir (Lian ve ark.,2008). 2.8.Normal dokuda Oluşan Dozların Değerlendirilmesi Serviks kanserinde normal doku için V10Gy değerleri, yapılan 7 farklı teknik arasında istatistiksel olarak anlamlı fark göstermemiştir(p≥0,05). Medyan değerleri bakımından en büyük değer TA-VMAT tekniğinde ve %43,86, en küçük değer ise 3B-KRT tekniğinde ve %35,18 olarak bulunmuştur. Anlamlı fark olmamasına rağmen en iyi teknik 3B-KRT tekniği olarak bulunmuştur. 235 Normal doku için V20Gy değerleri, yapılan 7 farklı teknik arasında istatistiksel olarak anlamlı fark göstermemiştir(p≥0,05). Medyan değerleri bakımından en büyük değer 3B-KRT tekniğinde ve %29,02; en küçük değer ise TA-VMAT tekniğinde ve %23,22 olarak bulunmuştur. Anlamlı fark olmamasına rağmen en iyi teknik TA- VMAT tekniği olarak bulunmuştur. Endometrium kanserinde ise normal doku V10Gy değerleri, yapılan 7 farklı teknik arasında istatistiksel olarak anlamlı fark göstermiştir(p≤0,005). Medyan değerleri bakımından en büyük değer ÇA-VMAT tekniğinde ve %37,97; en küçük değer ise 5A-DMLC tekniğinde ve %31,42 olarak bulunmuştur. En küçük p değeri ÇA-VMAT ile 5A-DMLC karşılaştırmasında (p=0,002); en büyük p değeri ise 5A-SMLC ile 5A- DMLC karşılaştırmasında(p=0,967) olarak saptanmıştır. En iyi teknik ise 5A-DMLC tekniği olmuştur. Normal doku V20Gy değerleri, yapılan 7 farklı teknik arasında istatistiksel olarak anlamlı fark göstermiştir(p≤0,005). Ortalama değerleri bakımından en büyük değer 3B-KRT tekniğinde ve %27,92± 3,72; en küçük değer ise TA-VMAT tekniğinde ve %21,25±3,81 ‘dir. En küçük p değeri TA-VMAT ile 3B-KRT karşılaştırmasında (p=0,001); en büyük p değeri ise TA-VMAT ile ÇA-VMAT; TA-VMAT ile 5A- SMLC; TA-VMAT ile 5A-DMLC; ÇA-VMAT ile 5A-SMLC; ÇA-VMAT ile 7A- SMLC; ÇA-VMAT ile 5A-DMLC; ÇA-VMAT ile 7A-DMLC; 5A-SMLC ile 7A- SMLC; 5A-SMLC ile 5A-DMLC; 7A-SMLC ile 5A-DMLC; 7A-SMLC ile 7A- DMLC; 7A-SMLC ile 3B-KRT; 5A-DMLC ile 3B-KRT karşılaştırmalarında (p=1,000) olarak saptanmıştır. En iyi teknik ise TA-VMAT tekniği olmuştur. Cozzi ve arkadaşları serviks kanseri tedavisinde 5A-DMLC ve TA-VMAT teknikleri arasında bir çalışma yapmışlar ve hedef hacim dışında kalan normal dokular için 10 Gy doz alan hacim yüzdeliğinin 5A-DMLC tekniğinde ortalama değerini %32,0±3,3, TA-VMAT tekniğinde ise %32,1±3,6 olarak saptamışlardır (p=0,77) (Cozzi ve ark., 2008). Yang ve ark., (2009) yaptıkları çalışmada endometrium kanserlerinde 3B- KRT, 9A-SMLC ve ÇA-CAT (Konformal Ark Terapi) tekniklerini dozimetrik olarak karşılaştırdıkları çalışmada normal dokunun 10 Gy ve 20 Gy doz alan hacim yüzdeliklerini üç tedavi tekniği arasında incelemişler ve aralarında istatistiksel olarak anlamlı fark bulmuşlardır. 10 Gy doz alan hacim yüzdeliğinin ortalama değerini 3B- 236 KRT tekniğinde %0,64, 9A-SMLC tekniğinde %0,68 ve ÇA-CAT tekniğinde ise %0,78 olarak bulmuşlardır(p=0,00). En iyi tekniğin 3B-KRT tekniği olduğunu saptamışlardır. 20 Gy doz alan hacim yüzdeliğinde ise 3B-KRT tekniğinde ortalama %0,54; 9A-SMLC tekniğinde ortalama %0,39 ve ÇA-CAT ‘de ise ortalama %0,43 olarak bulmuşlardır (p=0,00 ve p=0,07). En iyi tekniğin 9A-SMLC tekniği olduğunu gözlemlemişlerdir (Yang ve ark., 2009). Deng ve arkadaşlarının yaptığı ve 3B-KRT, 7A-DMLC ve ÇA-VMAT tekniklerini karşılaştırdıkları araştırmada, tanımlanan doz 4500 cGy’di ve 3B-KRT, 7A-DMLC ve ÇA-VMAT planları bu doza normalize edilmişti. Bu çalışmada Deng ve ark.,3B-KRT, 7A-DMLC ve ÇA-VMAT tekniklerinde sağlıklı dokunun 10 Gy doz alan hacmini üç tedavi tekniği arasında incelemişler ve aralarında istatistiksel olarak anlamlı fark bulmamışlardır. 3B-KRT tekniğinde %43,5±8,6; 7A-DMLC tekniğinde %44,1±7,1 ve ÇA-VMAT tekniğinde ise %45,2±7,1 olarak saptamışlardır. 3B-KRT ile 7A-DMLC tekniklerinin karşılaştırılmasında p=0,98; 3B- KRT ile ÇA-VMAT tekniklerinin karşılaştırılmasında p=0,83 ve 7A-DMLC ile ÇA- VMAT tekniklerinin karşılaştırılmasında ise p değeri 0,92 olarak gözlenmiştir (Deng ve ark., 2016). Yapılan bu çalışmada da serviks kanserlerinde V10Gy ve V20Gy değerleri incelendiğinde yapılan teknikler arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık gözlenmezken V10Gy de en iyi teknik 3B-KRT; V20Gy de ise en iyi teknik TA-VMAT tekniği olmuştur. Endometrium kanserinde ise V10Gy ve V20Gy değerleri incelendiğinde yapılan teknikler arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık gözlenmiş ve en iyi teknik V10Gy de en iyi teknik 5A-DMLC ve V20Gy de ise en iyi tekniğin TA-VMAT tekniği olduğu gözlenmiştir. Sonuçlar literatürlerle uyum içinde bulunmuştur. 5.9.MU Sonuçlarının Değerlendirilmesi Serviks kanserlerinde MU değerleri, yapılan 7 farklı teknikler arasında istatistiksel olarak anlamlı fark göstermiştir(p≤0,05). MU değerlerinin medyan değerleri bakımından en büyük değer 7A-DMLC tekniğinde ve 818,88, en küçük değer 3B-KRT 212,00 olarak bulunmuştur. En yüksek p değeri TA-VMAT ile 7A- 237 SMLC karşılaştırmasında (p=0,902), en düşük p değeri ise TA-VMAT ile 5A- SMLC; TA-VMAT ile 7A-DMLC; TA-VMAT ile 3B-KRT; ÇA-VMAT ile 5A- SMLC; ÇA-VMAT ile 3B-KRT; 5A-SMLC ile 7A-SMLC; 5A-SMLC ile 7A- DMLC; 5A-SMLC ile 3B-KRT; 7A-SMLC ile 7A-DMLC; 7A-SMLC ile 3B-KRT; 5A-DMLC ile 7A-DMLC; 5A-DMLC ile 3B-KRT; 7A-DMLC ile 3B-KRT karşılaştırmalarında(p=0,001) olarak görülmüştür. En iyi teknik 3B-KRT tekniği iken, en kötü teknik 7A-DMLC tekniği olarak bulunmuştur. Endometrium kanserlerinde de MU değerleri, yapılan 7 farklı teknikler arasında istatistiksel olarak anlamlı fark göstermiştir(p≤0,05). MU değerlerinin medyan değerleri bakımından en büyük değer 7A-DMLC tekniğinde ve 997,43 en küçük değer 3B-KRT 220,00 olarak bulunmuştur. En yüksek p değeri ÇA-VMAT ile 7A- DMLC karşılaştırmasında (p=0,305), en düşük p değeri ise TA-VMAT ile 5A- DMLC; TA-VMAT ile 7A-DMLC; TA-VMAT ile 3B-KRT; ÇA-VMAT ile 5A- SMLC; ÇA-VMAT ile7A-SMLC; 5A-SMLC ile 7A-SMLC; 5A-SMLC ile 5A- DMLC; 5A-SMLC ile 7A-DMLC; 5A-SMLC ile 3B-KRT; 7A-SMLC ile5A-DMLC; 5A-DMLC ile 7A-DMLC; 5A-DMLC ile 3B-KRT; 7A-DMLC ile 3B-KRT karşılaştırmalarında(p=0,001) olarak görülmüştür. En iyi teknik 3B-KRT tekniği iken, en kötü teknik 7A-DMLC tekniği olarak bulunmuştur. 2006 yılında yaptıkları çalışmada Georg ve ark., jinekolojik kanserlerde 3B-KRT ve IMRT tekniklerini karşılaştırmışlar ve 3B-KRT tekniğinde MU değerini 211±5 MU/Gy olarak bulurlarken, IMRT tekniğinde 687±54 MU/Gy bulmuşlar ve MU değeri bakımından 3B-KRT tekniğinin IMRT tekniğine göre daha üstün olduğunu belirtmişlerdir (Georg ve ark., 2006). Cozzi ve arkadaşlarının çalışmasında ise Gray başına Monitor Unit karşılaştırmasında VMAT tekniğinin daha avantajlı olduğu sonucuna varılmış ve VMAT tekniğinde 245±17 MU/Gy olarak bulunurken, IMRT tekniğinde ise 479±63 MU/Gy olarak bulunmuştur (Cozzi ve ark., 2008). Jia ve ark.(2014) IMRT ve VMAT’ı karşılaştırdıkları araştırmada iki teknik arasında MU değerleri bakımından istatistiksel olarak anlamlı farklılık bulmuşlar(p=0,001) ve IMRT tekniğinde 1086,1±184,6, VMAT tekniğinde ise 784,9±179,2 bularak VMAT tekniğinin daha üstün sonuçlar verdiğini belirtmişlerdir (Jia ve ark., 2014). 238 Kumar ve ark. (2015) VMAT tedavi tekniğini kullanarak serviks kanserlerinde 6,10 ve 15 MV enerjilerini kullanarak plan yapmışlar ve dozimetrik olarak karşılaştırmışladır.MU bakımından yapılan planlar arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık olduğunu ve 6MV de 520,5±26,1; 10 MV de 450,6±23,2 ve 15 MV de ise 425,4±21,0 olarak bulmuşlardır(p≤0,005) (Kumar ve ark., 2015). 2016 yılında yaptıkları çalışmada Deng ve ark., 3B-KRT, 7A-DMLC ve ÇA- VMAT’ı karşılaştırmışlar ve ortalama MU değerlerini 3B-KRT tekniğinde 232,4±5,6; 7A-DMLC tekniğinde 957,2±47,8 ve ÇA-VMAT tekniğinde ise 852,4±73,8 olarak bulmuşlar ve en iyi tekniğin 3B-KRT tekniği, en kötü tekniğin ise 7A-DMLC tekniği olduğu sonucuna varmışlardır (Deng ve ark.,2016). Qiao ve ark. (2016) 5A-DMLC ve ÇA-VMAT tekniklerini dozimetrik olarak karşılaştırmışlardır ve yaptıkları bu çalışmada ÇA-VMAT tekniğinde MU değerlerini 377,75±45,83; 5A-DMLC tekniğinde ise 1147,38±107,34 olarak bulmuşlar ve ÇA- VMAT tekniğinin büyük derecede 5A-DMLC tekniğine göre üstün olduğunu belirtmişlerdir (Qiao ve ark., 2016). Peng ve Zhao’nun yaptığı çalışmada ise MU bakımından 3B-KRT ile 7A-DMLC karşılaştırmasında 3B-KRT tekniğinde 278,19±14,05 olarak bulurlarken 7A-DMLC tekniğinde 374,50±21,10 bulmuşlar ve yine 3B-KRT tekniğinin 7A-DMLC tekniğine göre daha üstün sonuçlar verdiğini gözler önüne sermişlerdir (Peng ve Zhao., 2016). Yapılan araştırmalara bakıldığında MU bakımından en iyi tekniğin 3B-KRT tekniği olduğu IMRT ve VMAT karşılaştırmalarında ise VMAT tekniğinin daha iyi sonuçlar verdiği gözlenmiştir (Georg ve ark., 2006; Cozzi ve ark., 2008; Jia ve ark., 2014; Kumar ve ark., 2015; Deng ve ark.,2016; Qiao ve ark., 2016; Peng ve Zhao., 2016). Bu araştırmada da serviks ve endometrium kanserlerinde yapılan 7 farklı teknik arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılıkların gözlendiği ve en iyi tekniklerin her iki kanser türünde de 3B-KRT tekniği olduğu en kötü tekniklerin ise 7A-DMLC tekniği olduğu görülmüştür. Bulunan bu sonuçların literatürlerle uyum içinde olduğu görülmektedir. 239 Bu çalışmada bulunan tüm bu sonuçlara göre, Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Radyasyon Onkolojisi Anabilim Dalı’nın cihazları ve tedavi planlama sistemleri ile her iki kanser türünde de 7 farklı teknikte klinik açıdan uygun planlar yapılabileceği sonucuna varılmıştır. Tüm tekniklerde her iki kanser türü için hedef hacime istenilen doz tamamıyla verilmiştir. Serviks kanserinde; CTV Dmax için en iyi değerler 5A-SMLC; Dort değeri için 5A-DMLC; Dmin için TA-VMAT; D%2 ve D%5 değerleri için 5A-SMLC D%95 ve D%98 değerleri için 3B-KRT ve V%95 için ise 7A-DMLC tekniği olmuştur. En iyi homojenlik ÇA-VMAT’ta sağlanırken, 3B-KRT tekniği HI için en yüksek değeri göstermiştir. Doz konformalitesini ölçen Konformalite Numarası indeksinde en iyi konformalliği 7A-DMLC sağlamıştır. Mesane için en iyi korumayı TA-VMAT, rektum için 5A-DMLC, ince bağırsak ve sağ femur için TA-VMAT, sol femur için 7A-DMLC ve spinal kord için TA-VMAT tekniği sağlamıştır. İkincil kanser riski yönünden ise normal dokuların 10 Gy doz alan hacim yüzdeliğinde en düşük teknik TA-VMAT iken, 20 Gy doz alan hacim yüzdeliğinde ise 3B-KRT tekniği en düşük teknik olmuştur. Radyasyon sızıntısı ve cihazın çalışma ömrü açısından büyük derecede öneme sahip olan MU değerlerinde ise en iyi tekniğin 3B-KRT tekniği, en kötü tekniğin ise 7A-DMLC tekniği olduğu sonucuna varılmıştır. Endometrium kanserinde ise; CTV Dmax Dort Dmin ve D%2 doz değerleri için en iyi teknik 5A- SMLC iken; D%95 değeri için en iyi teknik 7A-DMLC; D%98 ve V%95 değerleri için ise 3B-KRT teknikleri olarak sonuçlanmıştır. En iyi homojenlik ve doz konformalitesini ölçen Konformalite Numarası indeksinde en iyi değerleri 7A- DMLC tekniği sağlamıştır. Mesane, rektum ve sağ femur için en iyi korumayı 7A- DMLC, ince bağırsak için TA-VMAT, sol femur için 7A-SMLC ve spinal kord için TA-VMAT tekniği sağlamıştır. İkincil kanser riski yönünden normal dokuların 10 Gy doz alan hacim yüzdeliğinde en düşük teknik 5A-DMLC iken, 20 Gy doz alan hacim yüzdeliğinde ise TA-VMAT tekniği en düşük teknik olmuştur. Monitor Unit için ise en iyi değerler 3B-KRT tekniklerinde görülürken, en kötü değerler ise 7A- DMLC tekniğinde görülmüştür. Sonuç olarak, her iki kanser türünde de yapılan tekniklerin birbirlerine karşı üstün olduğu ya da bazı eksikliklerin gösterdiği durumların da olduğu görülmüştür. Kritik 240 organ koruması açısından bakıldığında genellikle en kötü tekniğin 3B-KRT tekniği olmasına rağmen MU bakımından da en iyi tekniğin yine 3B-KRT tekniği olduğu sonucuna varılmıştır. Akut ve geç etkiler bakımından en önemli organ olan ince bağırsağın en iyi koruması her iki kanser türünde de TA-VMAT iken, mesane için serviks kanserlerinde TA-VMAT tekniği, endometrium kanserlerinde ise mesane için en iyi korumayı 7A-DMLC tekniği göstermiştir. Serviks ve endometrium kanserlerinde tedavinin amaçlarında hedef dozu olabildiğince tümör hücresine vermek varken bir yandan da organ korumanın da iyi olmasını sağlamaktır. Örneğin, sindirim sisteminde sıkıntı çıkmaması için önemli olan ince bağırsağın korunması iken, boşaltım sistemi için önemli olan ise mesanenin korunması olabilir. Tedavi merkezi olanakları, tedaviyi uygulayacak profesyonellerin uzmanlığı ve hasta geçmişi gibi parametreler göz önünde tutularak hastaya özel bir teknik seçilmelidir. 241 6. KAYNAKLAR Adlı M, Mayr NA, Kaiser HS et al (2003) Does prone positioning reduce small bowel dose in pelvic radiation with intensity- modulated radiotherapy for gynecologic cancer? Int. J. Radiation Oncology Biol. Phy., Vol. 57. No.1.pp: 230- 238. Alfonso JCL, Herrer MA and Núñez L. (2015) A dose-volume histogram based decision-support system for dosimetric comparison of radiotherapy treatment plans Radiation Oncology 10:263 American Cancer Society www.cancer.org/cancer/cervical-cancer/causes-risks- prevention/risk factors.html (25.03.2017) American Cancer Society www.cancer.org/cancer/endometrial-cancer/causes-risks- prevention/risk factors.html (28.03.2017) Bedford JL, Warrington AP (2009) Commissioning of volumetric modulated arc therapy (vmat) Int. J. Radiat. Oncol. Biol Phys. 73 (2): 537-45 Beriwall S, Jain SK, Herol DE et all (2007) Dosimetric and toxicity comparison between pone and supine position IMRT for endometrial cancer Int. J. Radiation Oncology Biol. Phys. Vol 67. No.2, pp: 485-489 Beyzadeoğlu M, Ebruli C (2008) Temel Radyasyon Onkolojisi, Gülhane Askeri Tıp Akademisi Basımevi, Ankara, s:379- 409 Bortfeld T (2006) IMRT: a review and preview IOP Publishing Ltd Physics in Medicine & Biology, Volume 51, Number 13 Bortfeld T, Webb S (2009) Single-arc IMRT? Phys Med Biol. 54(1): N9-20 Cozzi L, Dinshaw KA, Shrivastava KS et al (2008) A treatment planning study comparing volumetric arc modulation with Rapidarc and fixed field IMRT for cervix uteri radiotherapy Radiotherapy Oncol. 89(2):180-91 Çetingöz R (2013) Temel ve Klinik Radyoterapi Editörler: Bilge H, Gökçe Ş, Özyiğit G, Yıldız O, 1.Baskı, Türk Radyasyon Onkolojisi Derneği (TROD) Yayınları, İstanbul, s:311-318 Deng X, Han C, Chen S et al (2016) Dosimetric benefits of intensity modulated radiotherapy and volumetric modulated arc therapy in the treatment of postoperative cervical cancer patients J. Appl. Clin. Med. Phys 18: 25-31 Elekta XIO Brochure (2011) Doc. no. LPCXIO090709 v3.0 2011, Erişim Adresi: https://www.elekta.com/dam/jcr:12b6794c-a8e8-4672-805a-94b964f4ac7a/ 242 Erden N (2014) Prostat Radyoterapisinde IMRT ve VMAT Planlarının Dozimetrik Olarak İncelenmesi, Yükseklisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul Feuvret L, Noël G, Mazeron JJ, et al. (2006) Conformity index: A review. Int J Radiat Oncol Biol Phys. 2006; 64:333–42 Forrest J, Presutti J, Davidson M et al (2012) A dosimetric planning study comparing intensity modulated radiotherapy with four-field conformal pelvic radiotherapy for the definitive treatment of cervical carcinoma Clinical Oncology 24(2012) e63-e70 Gandhi AK, Sharma DN, Rath GK et al (2013) Early clinical outcomes and toxicity of intensity modulated versus conventional pelvic radiation therapy for locally advanced cervix carcinoma: Aprospective randomized study Int J Radiation Oncol Biol Phys, Vol.87, No.3. pp: 542-548 Georg P, Georg D, Hillbrand M et al (2006) Factors influencing bowel sparing in intensity modulated whole pelvic radiotherapy for gynaecological malignancies Radiotherapy and Oncology 80 (2006) 19-26 Halperin EC, Brady LW, Perez CA (2013) Perez & Brady's Principles and Practice of Radiation Oncology. Philadelphia: Wolters Kluwer, 2013 Helal A, Omar A. (2015) Homogeneity Index: Effective tool for evaluation of 3DCRT. Pan Arab Journal of Oncology/Vol. 8/No. 2 Heron DE, Gerszten K, Selvaraj RN et al (2003) Conventional 3D conformal versus intensity modulated radiotherapy for the adjuvant treatment of gynecologic malignancies: a comparative dosimetric study of dose-volume histograms Gynecologic Oncology 91(2003) 39-45 International Commission on Radiation Units and Measurements (2010) Prescribing, recording, and reporting photon-beam intensity modulated radiotherapy (IMRT) Oxford: Oxford University press, ICRU Report 83. Isohaski F, Mabuchi S, Yoshioka Y et al (2015) Intensity modulated radiation therapy versus three dimensional conformal radiation therapy with concurrent nedaplatin-based chemotherapy after radical hysterectomy for uterine cervical cancer: comparison of outcomes, complications and dose-volume histogram parameters Radiation Oncology Doi: 10. 1186/s13014-015-0486-5 Ibişoğlu G (2016) Erken evre sol meme kanserlerinde alan içinde alan konformal radyoterapi (field in field-KRT), tanjansiyel yoğunluk ayarlı radyoterapi (tYART), iki tanjansiyel volümetrik ayarlı ark terapi (tVMAT) ve sürekli tanjansiyel volümetrik ayarlı ark terapi (cVMAT) planlama tekniklerinin dozimetrik özelliklerinin karşılaştırılması, Yükseklisans tezi, Uludağ Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Bursa 243 Jia MX, Zhang X, Yin C et al (2014) Peripheral dose measurements in cervical cancer radiotherapy: a comparison of volumetric modulated arc therapy and step- and-shoot IMRT techniques Radiation Oncology 2014, 9:61 Kanser Daire Başkanlığı kanser.gov.tr/kanser/kanser-nedir/4-kanser-nedir.html (24.05.2017) Kanser Daire Başkanlığı kanser.gov.tr/kanser/kanser-türleri.html (27.05.2017) Kanser Daire Başkanlığı kanser.gov.tr/kanser/kanser-tedavisi/32-cerrahi-tedavi.html (28.05.2017) Kanser Daire Başkanlığı kanser.gov.tr/kanser/kanser-tedavisi/37-kemoterapi.html (29.05.2017) Kanser Daire Başkanlığı kanser. gov.tr/kanser/kanser-türleri/56-serviks-kanseri.html (30.05.2017) Kanser Daire Başkanlığı kanser. gov.tr/kanser/kanser-türleri/53-rahim-kanseri.html (31.05.2017) Karaçam S (2010) Brakiterapi İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Radyasyon Onkolojisi ABD, s: 2-20 Kumar L, Yadav G, Reman K et al (2015) The dosimetric impact of different photon beam energy on RapidArc radiotherapy planning for cervix carcinoma Journal of Medical Physics Doi: 10.4103/0971-6203.170787 Kurt F (2013) Pankreas Kanserli Hastalarda Klasik 4 Alan Kutu Tekniği, 3 Boyutlu Konformal Radyoterapi Tekniği Ve Yoğunluk Ayarlı Radyoterapi Tekniğinin Dozimetrik Olarak Karşılaştırılması, Yükseklisans Tezi, Uludağ Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Bursa Lian J, Mackenzie M, Joseph K et al (2008) Assessment of extended-field radiotherapy for stage IIC-endometrial cancer using three dimensional conformal radiotherapy, intensity modulated radiotherapy and helical tomothherapy Int. J. Radiation Oncology Biol Phys Vol.70, No.3, pp:935-943 Lomax NJ, Scheib SG (2000) Quantifying the degree of conformity in radiosurgery treatment planning, Int J Radiat Oncol Biol Phys, 55, 2003, 1409 –1419 Medikal Fizik (2017) www.medikalfizik.net/tag/planlama (30.05.2017) Mohanty PG (2015) Intensity modulated Radiotherapy (IMRT) and 3D Conformal Radiotherapy (3D-CRT) Department of Radiation Oncology rajkat Cancer Society www.slideshare.net/drgpmohanty/ımrt and 3d-crt 244 Monaco Training Guide Version 3.20 (2012), IMPAC Medical Systems, Inc. Document ID: LTGMON0320 Part Number: C#98961-EN Naik A, Gurjar OP, Gupta KL et al (2016) Comparison of dosimetric parameters and acute toxicity of intensity-modulated and three dimensional radiotherapy in patients with cervix carcinoma: A randomized prospective study Cancer/Radiotherepie 20(2016) 370-376 http://dx.doi.org/10.1016/j.conrad.2016.05.011 Nalbant B (2012) Lokal ileri Serviks Kanserlerinde Yoğunluk Ayarlı Radyoterapi (YART) ve Volümterik Ayarlı Ark Tedavinin (VMAT) Dozimetrik Karşılaştırılması, Yükseklisans Tezi, Ege Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İzmir Oelkfe U, Scholz C (2006) Dose calculation algorithms. Editors: SCHLEGEL.W et al, In New Technologies in Radiation Oncology, Springer Heidelberg, Berlin, pp:187-196 Peng W, Zhao Y (2016) Comparative of patients with cervical cancer using 3D-CRT and IMRT IX. International Congress on Image and Signal Processing, Biomedical Engineering and Informatics (CISP-BMEI 2016). Portelance L, Chao Clifford KS, Grigsby PW et al (2001) Intensity modulated radiation therapy (IMRT) reduces small bowel, rectum and bladder doses in patients with cervical cancer receiving pelvic and para-aortic irradiation Int J. Radiation Oncology Biol Phy, Vol.51.No.1, pp: 261-266 Qiao L, Cheng J, Liang N et al (20169 A comparative dosimetric study of volumetric-modulated arc therapy vs. fixed field intensity- modulated radiotherapy in postoperative irradiation of stage IB-IIA high-risk cervical cancer Oncology letters 11: 959-964 Doi: 10.3892/ol.2015.3998 Rao M, Yang W, Chen F et al (2010) Comparison of Elekta VMAT with helical tomotherapy and fixed field IMRT: plan quality, delivery efficiency and accuracy. Med Phys. 37(3): 1350-99 Ray A, Sarkar B (2013) Small bowel toxicity in pelvic radiotherapy for postoperative gynecological cancer: Comparison between conformal radiotherapy and intensity modulated radiotherapy Asio-Pacific Journal of Clinical Oncology 2013;9:280-284 Reynaert N, Van der Marck SC, Schaort DR et al (2007) Monte Carlo treatment planning for photon and electron beams. Radiation Physics and Chemistry 76(4): 643-686 245 Roeske J, Lujan A, Rotmensch J et al (2000) Intensity-modulated whole pelvic radiation therapy in patient with gynecologic malignancies Int J Radiation Oncology Biol. Phys., Vol.48, No.5, pp. 1613-1621 Sarali Y (2015), Üç Boyutlu Konformal Radyoterapi ve Yoğunluk Ayarlı Radyoterapi Teknikleriyle Batın Bölgesi Işınlamalarında Alan Dışı Dozların Araştırılması, Yükseklisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul Şenkesen Ö (2010) Ulusal Radyasyon Onkolojisi Derneği Radyofizik Kursu İstanbul Verbakel WF, Senan S, Logerwaard FJ et al (2009) Comments on “Single-Arc IMRT?” Phys Med Biol. 54(8): L31-4 Wang L, Ma C (2013) Dose Calculation Algorithms, Editors: Brady LW and Yaeger TE, In Encyclopedia of Radiation Oncology, Springer Heidelberg, Berlin, pp: 158- 166 Yang R, Jiang W, Wang J (20099 A Novel Conformal Arc Technique for Postoperative Whole Pelvic Radiotherapy for Endometrial Cancer Int J Gynecol. Cancer 2009; 19: 1574-1579. Yıldırım Ö (2013) Serviks ve Endometrium Kanseri Tedavisinde 3 Boyutlu Konformal Radyoterapinin Akut Yan Etkilerinin Değerlendirilmesi ve 3 Boyutlu Konformal Radyoterapi ile Yoğunluk Ayarlı Radyoterapi Tekniklerinin (Planlamalarının) Dozimetrik Olarak Karşılaştırılması, Uzmanlık Tezi, Pamukkale Üniversitesi Tıp Fakültesi Eğitim ve Araştırma Hastanesi Radyasyon Onkolojisi Kliniği, Denizli. Yılmaz BD ve Ünal M (2013) Brakiterapi Okmeydanı Tıp Dergisi 29 (Ek sayı 1):35- 40 Okmeydanı Eğitim Araştırma Hastanesi Radyasyon Onkolojisi Kliniği Doi: 10.5222/atd.supp1.2013.035 246 7. SİMGELER VE KISALTMALAR 5A-DMLC:5 Alanlı Dinamik MLC 7A-DMLC:7 Alanlı Dinamik MLC 5A-SMLC:5 Alanlı Statik MLC 7A-SMLC:7 Alanlı Statik MLC 2B:2 Boyutlu 3B-KRT:3 Boyutlu Konformal Radyoterapi BT: Bilgisayarlı Tomografi BSO: Bilateral Salpingooferektomi CI: Conformity Index CMS: Computerized Medical Systems CN: Konformite Numarası CT: Computer Tomography CTV: Klinik Hedef Hacim ÇA-VMAT: Çift Ark Volümetrik Ark Terapi ÇYK: Çok Yapraklı Kolimatör D%2: Hacmin %2’ sinin Aldığı Doz D%5: Hacmin %5’inin Aldığı Doz D%50: Hacmin %50’sinin Aldığı Doz D%95: Hacmin %95’inin Aldığı Doz D%98: Hacmin %98’inin Aldığı Doz DICOM: Digital Imaging Commissioning in Medicine DMLC: Dinamik Multilif Kolimatör DNA: Deoksiribonükleik Asit DVH: Doz-Volüm Histogramı 3D:3 Boyutlu 4D: 4 Boyutlu Dmak: Maksimum Doz Dort: Ortalama Doz Dmin: Minimum Doz Dmax: Maksimum Doz EPID: Elektronik Portal Görüntüleme FIGO: International Federation of Gynecology and Obstetrics FFT: Fast Fourier Transform GIS: Gastrointestinal Sistem 247 GTV: Görünür Tümör Hacmi HDR: High Dose Rate HPV: Human Papilloma Virüsü HI: Homogeneity Index HIV: İnsan İmmün Virüsü HU: Housfield Unit IGRT: Görüntü Klavuzluğunda Radyoterapi IM: İnternal Marj IMRT: Intensity Modulated Radiation Therapy ITV: İnternal Hedef Hacim IV: İrradiated Volüm LEEP: Loop Electrosurgical Excisional Procedure LDR: Low Dose Rate LN: Lenf Nodu LVSİ: Lenfovasküler İnvazyon MU: Monitor Unit MRG: Magnetik Rezonans Görüntüleme MLC: Multilif Kolimatör OAR: Risk Altındaki Organlar OK: Oral Kontraseptif PCOS: Polikistik Over Sendromu PET: Pozitron Emisyon Tomografisi PRV: Planlanan Riskli Organ Volümü PTV: Planlanan Tedavi Hacmi QA: Qualtity Assurance (Kalite Kontrol) RT: Radyoterapi SM: Set-up Marjı SMLC: Statik MLC SSD: Kaynak Cilt Mesafesi SPSS: Statistical Package for Social Sciences TAH: Tüm Abdominal Histerektomi TA-VMAT: Tek Ark Volümetrik Ark Terapi TERMA: Total Energy Released Per Unit Mass TKS: Tedavi Kontrol Sistemi TPS: Tedavi Planlama Sistemi TV: Tedavi Edilmesi Gereken Hedef Hacmi 248 TVRI: Reçete Edilen Dozu Alan Hedef Hacim XVI: 3 Boyutlu Röntgen Hacim Görüntüleme VMAT: Volümetrik Ark Terapi VRI: Referans İzodozu Hacmi V%95: Hedef Dozun %95’ini Kaplayan Hacim Yüzdesi V10Gy:10 Gy Doz Alan Hacim V20Gy: 20 Gy Doz Alan Hacim V40Gy: 40 Gy Doz Alan Hacim V50Gy:50 Gy Doz Alan Hacim YART: Yoğunluk Ayarlı Radyoterapi 249 8.EKLER 8.1. EK 1 250 8.2. EK 2 251 8.3. EK 3 252 9. TEŞEKKÜR Uludağ Üniversitesi Radyasyon Onkolojisi Anabilim Dalı’ndaki Radyasyon Onkolojisi (Sağlık Fiziği) Uzmanlığı yüksek lisans eğitimim süresince bana her konuda yardımcı olan, bilgi ve deneyimini asla esirgemeyen, en zor zamanlarımda eğitimim süresince yanımda olan ve sonuna kadar destekleyen değerli danışman hocam Prof. Dr. Orhan GÜRLER’e; yüksek lisans eğitimim boyunca desteğini sürekli hissettiğim, gerek klinik çalışmalarıyla, hastalara yaklaşımı ve öğrencilere yaklaşımıyla takdir ettiğim ve örnek aldığım ve gerçekten benim için çok değerli hocam Doç. Dr. Candan DEMİRÖZ ABAKAY’A; Doç. Dr. Sibel KAHRAMAN ÇETİNTAŞ’A, çalışma disiplinini ve yaklaşımını, bilgisini esirgemeyen değerli hocam Doç. Dr. Meral KURT’A, Doç. Dr. Süreyya SARIHAN ve Tüm Uludağ Üniversitesi Radyasyon Onkolojisi bölümü çalışanlarına; Tez çalışmalarımın hazırlanmasında bilgi ve önerileriyle her türlü desteği veren hocam Uzm. Fiz. Sema GÖZCÜ TUNÇ’a; öğrenciliğimin her döneminde desteğini hissettiğim Uzm. Fiz. Zenciye KIRAY, Uzm. Fiz. Ali ALTAY ve Uzm. Fiz. Arda KAHRAMAN’a Tezimin hazırlanması aşamasında ve öğrenciliğim sırasında yanımda olan dönem arkadaşlarım Gözde TOPGÜL, İsmail Hakkı KALYONCU, Pınar ERDOĞAN, Uzm. Fiz. Ümmügül HASANOĞLU'na ve yine Uludağ Üniversitesi Radyasyon Onkolojisi Anabilim Dalı’nda yükseklisans öğrencisi olarak devam eden dostlarım Oğuz AYDIN, Duygu BOLAT, Burcu İBİCİOĞLU ve Habibe ALTAŞ’a Yakınımda olamasalar da yaşamım süresince her zaman destek veren çok değerli dostlarım Sinem GENCAY, Burçin TURHAN, Burçin HAZAR, Derya AKGUL, Volkan GÖKÇEN, Ezgi GÜNLÜ, Pınar TÜRKOĞLU, Burcu YÜKSEL, Dilay GİRAY, Duygu AKARSLAN, Dilek ŞAHİN, Deniz YEŞİLDAĞ ve canım manevi ablam Esin ERİM ve benim için çok kıymetli olan DR Alperen PAYZA’ya Ayrıca eğitim hayatım boyunca her zaman yanımda olan ve destekleyen değerli hocalarım Prof. Dr. Resul ERYİĞİT, Doç. Dr. Cihan PARLAK ve bana bu dalda öncülük eden Uzm.Fiz. Ayşegül ÜNAL KARABEY’e ve Radyoterapi Teknikeri Merve Gonca Karlı’ya Bursada’ki öğrenciliğim boyunca ailem bildiğim Ali GİRGİN ve ailesine ve en yakın dostum olan Sueda SARICA’ya Son olarak hayatımın her aşamasında desteklerini asla esirgemeyerek her zaman yanımda olan çok değerli anneme, babama ve kardeşime sonsuz teşekkürlerimi iletiyorum. 253 10. ÖZGEÇMİŞ Ebru Cantürk 7 Temmuz 1989 yılında Kocaeli’de doğmuştur. İlk öğretim ve orta öğrenimini Kocatepe İlköğretim Okulu’nda, lise eğitimini ise Derince Lisesi (YDA) ‘nde tamamlamıştır. 2008 yılında Abant İzzet Baysal Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Fizik(İngilizce) bölümünü kazanmış ve 2014 yılı 17 Ocak’ta mezun olmuştur. 2012 Ekim-2013 Ocak süresinde Öğrenci Değişim Programıyla Litvanya’da Erasmus Öğrenciliği yapmıştır. 08 Şubat 2014’te Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Pedagojik Formasyon Eğitimine başlamış ve 16 Haziran 2014 tarihinde tamamlamışır. 2014 Temmuz tarihinde kayıt yaptırdığı Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Radyasyon Onkolojisi Anabilim Dalı Sağlık Bilimleri Enstitüsü Tıbbi Radyofizik (Sağlık Fiziği) yüksek lisans programını bir yıl süreyle kayıt dondurup, 2015 yılında yükseklisans programına başlamıştır. 2015 yılında. Başladığı günden beri Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Radyasyon Onkolojisi Anabilim Dalında gönüllü olarak çalışmaktadır. 254