T.C. ULUOA~ üNI VER SITESI TIP FAK O L TESI DERG i SI sayı: ı, vıı : ıo , 1983 Halotan Anestezisinde Okuler interlimbik Uzakhğ1n Ölçülmesi * Gürayten ÖZYURT ** Gülsen KORFAU *** lsmet KAN* *** ÖZET Ilalotanla indüksiyon sırasında 16 çocukta interoküler limbik uzaklık araştı- rı ldı. Kontrol ölçümden sonra interoküler limbik uzaklık % 2, % 1.5,% ı ve o/o 0.8 halolan yoğunluğunda ölçüldü. ölçüm için 0.02 mm. 'lik verniye pergeli kullanıldı. So nuçlarımıza göre göz yuvarlağının hareketleri dıştan içe doğru düzgün doğ- rusal bir hareket niteliğindedir. . Halolan indükSiyonunun başlangıcında tonik kasların gevşemesi diverjansa neden olmakta indüksiyon ilerledikçe twitch liflerinin geuşemesiyle bu hareket kon- uerjans harekete dönüşmektedir. SUMMARY Measurement of Ocular lnterlimbic Distance During Halothane Anesthesia During Halothane induction ocular interlimbic distance was measured in 16 childrens. A{ter the contro l measurements, induction of anesthesia was maintained by halothane concentration of 2, 1, 5, ı and 0.8 % for {iue minules period, for each concentration. At the end of the periods the oculer interlimbic distance were mea- sured by Vernier caliper (0.02 mm.). * XVI. Türk Anesteziyoloji ue Reanimasyon Kongr., 1982, Bursa, Tebliğ edildi. ** Prof. Dr. ; Uludağ Vniu. Tıp Fak. Anesteziyoloji ue Reanimasyon Anabilim Dalı öğretim üyesi. *** Uzm.Dr.; Uludağ Vniu. Tıp Fak. Anesteziyoloji ue Reanimasyon Anabilim Dalı Araştırma Gör~ulisi. **** Doç. Dr.; Uludağ ü niu. Tıp Fak . Halk Sağlığı Anabilim Dalı öğretim üyesi. - 79 - According to our results eyebali movements were {ro m o utword to inward and showed linear pattern. At the begining of halothane induction ocular divergence o ccured with relaxa- tio n of tonic muscles and afterwards conuergence of eyes were seen due to relaxa- tion of the twitching muscles. Günümüze d~in anesteziklerio pupilla ve göziçi basmcma etkileri araştırıcılarm ilgisini çekmiş , pekçok araştırmaya neden olmuştur. Hatta teknik olanaklarm anes- tezi pratiltine giremedilti eter anestezisi uygulama yıllarında göz yuvarlaltı hareketle- ri ile pupillarun şekli ve büyüklüıtü anestezi evrelerini belirlemede yol gösterici ol- muştur. Blllndllti gibi göz hareketleri ekstra o kül er kasların ( 4 rektus ve 2 o b lik) koor- dine hareketi ile oluşmaktadır. Anesteziklerio ve kas gevşeticilerinin etkisi ile genel olarak ekstrensek kaslar tonuslarını kaybetmekte, koordine hareket bozulmakta ve gözler kaymaktadır. Göz yuvarlaltı yavaş hareket etmekte ve bu hareket simetrik olmamaktadır 1 • Ancak Halotan'la yaptııtıınız indüksiyonlar sırasında göz yuvarlaitının hareket- lerinin çok düzensiz olmadıltını, iki gözün simetrik hareket ett iltini ve bu hareketin cerrahi planda ortada sabitleştiitini gözledik. Hareketin düzgün bir hareket olup ol- madıltını araştırmak istedik. GEREÇ ve YÖNTEM Bu nedenle Halotan anestezisi indüksiyonu sırasında yaşları 3-9 yaş arasında değişen ıs çocukta interoküler limbik uzaklığı ölçtük. Herhangi bir göz patolojisi olmayan çocuklar premedikasyon verilmeden ame- liyathaneye almdılar. ölçümler 0.02 mm.'lik değişiklikleri gösteren mühendis veya marangoz verniye pergeli (kumpas) ile yapıldı . İlk ölçüm, uyanıkken sol el işaret parmağı baş bizasında yüksekte sabit bir noktayı gösterirken, sağ elle iki limbus arası uzaklık araçla ölçülerek yapıldı. Bundan sonra hastanın indüksiyonuna % 2 Halota n, N2 O {0 2 (2.5/2.5) lt/dak. 5 dakika süre ile yan açık sistemle inhale ettiri- lerek başlandı. 5. 'nci dakika sonunda ölçüm tekrarlandı. Bundan sonra % 2, % 1.5, % ı , % 0.8 Halotan yoıtunluğu 5'er dakika süre ile verildi ve her sürenin sonunda ölçüm yapıldı. Bu evrelerin sonunda suksinilkolin ı mg{kg. verilerek hasta paralize edildi ve ölçüm tekrarlandı. Bu ölçümlerin ortalamaları ve standart hataları Tablo: I'de görülmektedir. Tablo : I Halota n İndüksiyonu Sırasında İnteroküler Limbik Uzaklık (mm) EVRE I Il III IV V VI Ortalama 3.936 4.580 4.435 4. 19 1 4.16 1 3.991 Standart Hata 0.075 o.ıos 0 .80 o. ıoo 0.103 0 .095 I : Anestezi ö ncesi Kontrol IV: % ı Halotan Yoğ unluğu II :% 2 Halolan Yoğ unluğu V :% 0.8 Halotan Yoğ unluğu III : % ı .5 Ha lo tan Yoğunluğu VI : Suksin ilkolinden Sonra -80 - Evreler ortalamaları arasında farkların anlamlılık dereceleri Tablo: Il'de görül- mektedir. Tablo: Il Grup Ortalamaları Arası Farklarm Anlamlılık Düzeyleri I - II 0.644** I - III 0.499 I - IV 0.255** I - V 0.225 I - VI 0.055 II - III 0.145 Il - IV 0.389** Il - V 0.419 Il - VI 0.589* III - IV 0.244** nı - V 0.274* III - VI 0.444* IV - V 0.030 IV - VI 0.200 V - VI 0.170 (**) 0.01 düzeyinde anlamlı (*) 0.05 düzeyinde anlamlı - ı . C!ltl Grafik: 1 Halolan Yoğunluğu ile lnterlimbik Uzak lığın Arasındaki Ilişki Görülme k te dir. -81 - Gerek Tablo I ve II'de gerekse Grafik 1'de görüldügü gibi, olay düzgün dog- rusal bir harekettir. Diverjan hareket indüksiyonun sürmesi ile konverjans harekete dönüşmektedir. TARTIŞMA Normalde dinlenme halinde gözler hafif diverjan ve yukarı bakar durumdadır. Normal binoküler görüş ise aktif bir olay olup büyük oranda medial rektus kasları­ nın tonusunun derecesi ile ilgilidir. Anestezi sırasında kas gevşemesini izleme yöntemi olarak oküler interlimbik uzaklı~ın ölçülmesi ilk defa John G. Hannington Klff tarafından yapılmış bu ölçüm için verniye pergelinin kullanılmasının yararlı oldu~u bildirilmiştir 2 • 1967 yılında Miller, ekstraaküler kaslarının orbital yüzeyinde iki küçük tip kas lifi oldugunu bulmuştur. Yüzeydeki tabakanın klasik kırmızı kastara benzerlik gös- terdi~ini ve mitokondri bakımından zengin oldu~unu göstermiştir. İkinci tipin be- yaz kaslara benzerlik gösterdigini, mitokondriden fakir fakat glikolitik enzimlerden zengin oldu~unu belirtmiştir. Kırmızı lifler uzun süren kontraksiyandan ve yavaş hareketten, beyaz lifler ise fazik ve twitch hareketlerden sorumludur 3 . Ekstra okü- ler kaslar üzerine kas gevşeticilerinin etkisini araştıran Katz ve Eakins 4 küçük doz suksinilkolinin twitch cevabı depresse etti~ini, ancak ekstra oküler kasların twitch cevabını depresse etmek için iskelet kasındakinden daha yüksek doz gerekti~ini belirtmişlerdir. Suksametonyum ve nondepolarizan kasların ekstra oküler kastara etkilerini interlimbik uzaklı~ı ölçerek araştıran John G. Hannington-Kiff 2 , suksametonyu- mun twitch lifleri gevşetti~ini, tonik kasları ise kasarak konverjans meydana getirdi- ~ini, halbuki non depolarizan kas gevşeticilerinin her iki tip kas lifine etki etti~ini , gözde diverjans meydana getirdi~ini belirtmektedir. Çalışmamızda anestezik madde olarak kullandı~ımız Halotan'ın kas sinir kav- şa~ında iletimi anlamlı olarak değiştirmedi~i bilinmektedir 5 • Bulgularda belirtti~imiz gibi indüksiyonun başında % 2 yo~unlukta diverjans meydana gelmektedir. İndüksiyonun sürmesi ile bu hareket konverjans harekete dönüşmektedir. Suksinilkolin sonrası konverjans, yazarların bulgularıyla aynıdır. Bu olayı fizyolojik yönden yorumlamak gerekirse, Halotan indüksiyonunun başlangıcında tonik kasların gevşemesi diverjansa neden olmakta, indüksiyon ilerle- dikçe twitch lifterin gevşemesiyle konverjans meydana geldi~ini söylemek mümkün- dür. KAYNAKLAR 1. MEYERS, F.H., JAWETZ, E., GOLDFIEN, A.: General Anesthetics In: Re- view of Medical Pharmacology. Middle East Edition. Large Medical Publica- tions. Los Altos, California, 1980, p. 202. 2. HANNINGTON- KIFF, G.J.: Ocular interlimbic distance a new method of monitoring muscle relaxation during anesthesia. Anesthesia. 33: 931, 1978. -82- 3. MILLER, J.E.: Cellular organisation of rhesus extra ocular muscle. Invest. Ophtalmol. 1,6: 18, 1967. 4. KATZ, R.L., EAKINS, K.E.: The effects of succinylcholine,decamethonium, hexacarbacholine, gallamine, and dimethyl tubocurarine on the twitch and tonic neuromuscular systems of the cat. J. Pharmacol. Exp. Ther, 54: 303, 1966. 5. COLLINS, V.J.: Fluorinated Anesthetics In : Principles of Anesthesiology, Lea and Febiger, Philadelphia, 1976, p. 1481. -83-