Filipinler Cumhuriyeti Turizm Coğrafyasından Bir Kesit: Samar Adası International Journal of Social Inquiry Cilt / Volume 14 Sayı / Issue 2 2021 ss./pp. 475-507 FİLİPİNLER CUMHURİYETİ TURİZM COĞRAFYASINDAN BİR KESİT: SAMAR ADASI* Emin ATASOY**, Alaattin KIZILÇAOĞLU***, Furkan İNAN**** 475 Makale Geliş Tarihi-Received: 06.10.2020 IJSI 14/2 Aralık Makale Kabul Tarihi-Accepted: 20.09.2021 December DOI: 10.37093/ijsi.873385 2021 ÖZ Filipinler'in üçüncü en büyük adası olan Samar, Visayas Adalar Grubu içinde yer alır. Filipin takımadalarının orta kesimlerinde yer alan ada dünyanın en kalabalık nüfuslu 40. adasıdır. Hem seyrek nüfuslu hem de volkanik kökenli bir ada olup, kıyılarında çok sayıda mangrov ormanı, atol ada ve mercan resifi yer almaktadır. Samar Adası’nın batısında Visayan Denizi, doğusunda Filipinler Denizi ve güneyinde de Leyte Körfezi yer almaktadır. Bu araştırmada Samar Adası’nın coğrafi konumu, doğal ve beşeri özellikleri açıklandığı gibi turizm çekicilikleri ve doğa koruma alanları da * Bu çalışma “2219-Yurt Dışı Doktora Sonrası Araştırma Burs Programı” kapsamında TÜBİTAK – BİDEB tarafından 2020 yılında kabul edilen ve Emin Atasoy tarafından yürütülen “Siyasi, İktisadi ve Beşeri Coğrafya Perspektifinden Filipinler Cumhuriyeti ve Türkiye-Filipinler Etkileşimi” başlıklı araştırma programının bilimsel çıktılarından biridir. ** Prof. Dr., Bursa Uludağ Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Sosyal Bilgiler Eğitimi Anabilim Dalı, Bursa/Türkiye. eatasoy@uludag.edu.tr, ORCID:0000-0002-6073- 6461. *** Prof. Dr., Balıkesir Üniversitesi, Necatibey Eğitim Fakültesi, Sosyal Bilgiler Eğitimi Anabilim Dalı, Balıkesir/Türkiye. alaattin@balikesir.edu.tr, ORCID: 0000-0002-2050-4244. **** Uzm., Balıkesir Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Coğrafya Anabilim Dalı, Balıkesir/Türkiye. furkan.inan@baun.edu.tr, ORCID: 0000-0002-9946-5216. Emin ATASOY, Alaattin KIZILÇAOĞLU, Furkan İNAN kısaca ele alınmıştır. Çalışmada hem adanın coğrafi özellikleri hem de doğal ve tarihsel-kültürel çekicilikleri irdelenerek adanın turizm potansiyeli resmedilmeye çalışılmıştır. Çalışmanın sonuç kısmında, Samar Adası’nın en önemli turizm avantajları irdelenmiştir. Anahtar Kelimeler: Samar Adası, Doğu Visayas Adaları, Filipinler Cumhuriyeti, Turizm Potansiyeli, Filipin Adaları. 476 IJSI 14/2 Aralık December 2021 Filipinler Cumhuriyeti Turizm Coğrafyasından Bir Kesit: Samar Adası A SECTION OF TOURISM GEOGRAPHY OF THE REPUBLIC OF THE PHILIPPINES: SAMAR ISLAND ABSTRACT Samar, the third largest island in the Philippines is part of the Visayas Islands Group. Located in the middle of the Philippine archipela, the island is the 40th most populous city in the world. It is an island of both sparsely populated and volcanic origin, and there are numerous mangrove forests, atoll islands and coral reefs on its shores. To the west of Samar island is the Visayan sea, the Philippines sea to the east and the Gulf of Leyte to the south. In this study, the geographical location, natural and human characteristics of 477 the island of Samar are explained, as well as tourism attractiveness and IJSI 14/2 nature conservation areas are discussed briefly. In the study, both the Aralık geographical characteristics of the island and its natural and historical- December cultural attractiveness were examined and the island's tourism potential was 2021 tried to be painted. In the conclusion of the study, the most important tourism advantages of the island of Samar were examined. Keywords: Samar Island, Eastern Visayas Islands, Republic of the Philippines, Tourism Potential, Philippine Islands. Emin ATASOY, Alaattin KIZILÇAOĞLU, Furkan İNAN GİRİŞ Asya’nın güneydoğusunda yer alan, kıtanın en kalabalık Katolik nüfuslu ülkesi olan Filipinler, aynı zamanda dünyanın en çok adaya sahip ülkelerinden biridir. Yaklaşık olarak İtalya büyüklüğünde bir ülke olan Filipinler Cumhuriyeti’nin toplam alanı 298 170 km2 olup, bunlardan Luzon, Mindanao, Negros, Leyte, Samar, Palawan, Cebu, Masbate, Mindoro ve Bohol ülkenin en büyük adalarını oluşturmaktadırlar (Bayar, 2011; Timor, 2002; Atalay, 2007; Atasoy, 2018). Filipinler Cumhuriyeti 105 milyonu aşan nüfusuyla dünyanın en kalabalık nüfuslu 12. ülkesidir ve yüzölçümü bakımından da 478 dünyada 71.sırada yer almaktadır. Ülkenin kuzey-güney IJSI 14/2 istikametindeki uzunluğu yaklaşık 1850 km olup, doğu-batı Aralık istikametindeki maksimum genişliği ise 1100 km’ye kadar December ulaşmaktadır (Harita 1). 2021 Filipinler Cumhuriyeti, Muson ülkesi ve Uzakdoğu Cumhuriyeti olması, Güneydoğu Asya Ulusları Birliği (ASEAN) üyesi, Pasifik bir ülke olması ve son olarak hiç kara komşusu olmayan adalar ülkesinden oluşması ile dikkat çekmektedir. Ayrıca tamamı deniz ve okyanuslarla çevrili olan Filipinler’in toplam kıyı uzunluğu 36289 kilometre olup dünyanın en uzun kıyı şeridine sahip beşinci ülkesidir. Topraklarında barındırdığı 90 milyondan fazla Katolik ve 6 milyondan fazla Müslüman ile bu adalar devleti aynı zamanda hem Hristiyan dünyasının hem de İslam coğrafyasının bir parçasını oluşturmaktadır. Dünyanın en büyük Müslüman ülkesi olan Endonezya, Asya kıtasının en sanayileşmiş ülkesi olan Japonya ve dünyanın en kalabalık nüfuslu devleti olan Çin Halk Cumhuriyeti ile deniz komşuluğu olması Filipinler Cumhuriyeti’ne bazen jeopolitik avantajlar bazen de jeopolitik dezavantajlar sunmaktadır (Harita 1).1 Filipin takımadaları kuzeyden ve batıdan Güney Çin Denizi, doğudan Filipinler Denizi, güneyden Sulavesi Denizi, güneybatıdan da Sulu Denizi ile çevrilidir. Bir başka anlatımla bir Uzakdoğu devleti olarak Filipinler Cumhuriyeti dört farklı denizle çevrili olup tüm bu denizler Büyük Okyanus (Pasifik Okyanusu) havzasının bir parçasıdır. 1 Bakınız: Atasoy, E. (2018) “Muslim Communities in the Philippines from the Perspective of Political Geography and Etnogeography”, Journal of History Culture and Art Research, Vol. 7, No. 2, June 2018. Filipinler Cumhuriyeti Turizm Coğrafyasından Bir Kesit: Samar Adası Filipinler Cumhuriyeti Türkiye’de pek tartışılmayan ve bilimsel eserlere genelde konu olmayan bir Uzakdoğu ülkesidir. Özellikle Filipin adalarının coğrafi özellikleri ve turizm kaynakları ile ilgili ülkemizde yok denilecek kadar az bilimsel eser vardır. Bu nedenle bölgesel coğrafya odaklı bu araştırmanın öncelikli amacı Samar Adası’nın başlıca turizm çekiciliklerini ve turizm potansiyelini Türkiye’deki okuyuculara tanıtmaktır. 479 IJSI 14/2 Aralık December 2021 Harita 1: Filipinler Cumhuriyeti Lokasyon Haritası. 1. SAMAR ADASI’NIN COĞRAFİ KONUMU VE BAŞLICA ÖZELLİKLERİ Dünyanın etrafını gemilerle çepeçevre dolaşmak için İspanyol Bayrağı altında sefere çıkan Macellan 16 Mart 1521 tarihinde Samar’a ulaşan ilk Avrupalı olmuştur. Böylece Samar Avrupalı gezginler tarafından Filipinler'in ilk keşfedilen adası olmuş ve ilk adı da San Lazaro olmuştur. 1521 yılında İspanyollar iniş yapmadıkları için adaya herhangi bir yerleşme de kurmamışlardır. Avrupalılar arasında Samar Adası’na 1543 yılında İspanyol gezgin Ruy López de Villalobos ilk kez ayak basmıştır. Samar Adası Visayas adalarının en büyük 3 adasından biridir ve Doğu Visayas Adalar grubunda yer alır (Harita 2). Merkezi Filipinlerde yer alan Samar Adası’nın batısında Leyte, Biliran, Daram Emin ATASOY, Alaattin KIZILÇAOĞLU, Furkan İNAN ve Masbate Adaları, güneyinde Leyte Körfezi, Dinagat ve Homonhon Adaları, doğusunda Büyük Okyanus ve kuzeybatısında da ülkenin en büyük adası olan Luzon yer alır. San Juanico Boğazı ve Janbatas Kanalı Leyte Adası’nı Samar Adası’ndan ayırmaktadır. San Juanico Boğazı üzerinde Filipinlerin en uzun ve en güzel köprüsü olan San Juanico Köprüsü yer alır.2 (Harita 2). 480 IJSI 14/2 Aralık December 2021 Harita 2. Samar Adası’nın Lokasyon Haritası. 2 Pan-Filipin Karayolu'nun bir parçası olan San Juanico Köprüsü, San Juanico Boğazı'nın doğusundaki Samar ile batısındaki Leyte adalarının kıyılarını birbirine bağlamaktadır. Köprünün toplam uzunluğu 2162 m'dir, bu da onu sadece Filipinler'de değil, Güneydoğu Asya'da en uzun köprü yapar. Filipinler Cumhuriyeti Turizm Coğrafyasından Bir Kesit: Samar Adası Doğu Visayas Adalar grubunun en doğu adası olan Samar, Luzon Adası’nın güneyindeki Bicol Yarımadası'nın güneydoğusunda yer alır; San Bernardino Boğazı ikisini birbirinden ayırır. Filipinlerin en büyük üçüncü adası olan Samar Adası’nın uzunluğu (kuzeybatı- güneydoğu doğrultusunda) 241 km, genişliği ise (en geniş yerinde) 121 kilometredir. Adanın toplam yüzölçümü3 13429 km2 toplam nüfusu da 2 milyona yaklaşmaktadır. Matematik konum olarak Samar Adası 10o54’ – 12o42’ kuzey enlemleri ve 124o15’ – 125o52’ doğu boylamları arasında yer alır (Chirikov, 2008). Özetle, Samar Adası Filipinler Cumhuriyetinin üçüncü ve dünyanın 63. en büyük adasıdır ve dünyanın en kalabalık nüfuslu 40. adasıdır. Filipin Cumhuriyeti sınırları içinde sadece Luzon ve Mindanao Adaları Samar’dan daha 481 büyük alana sahiptirler. IJSI 14/2 Aralık December 2021 3 Samar Adası’nın yüzölçümü ile ilgili farklı kaynaklar farklı değerler vermektedirler. Ana Britanica’ya göre adanın alanı 13080 km2’dir, wikipedia İngilizce sitesine göre adanın alanı 13429 km2’dir, Rus kaynaklarına göre adanın alanı 12849 km2’dir. Emin ATASOY, Alaattin KIZILÇAOĞLU, Furkan İNAN 482 IJSI 14/2 Aralık December 2021 Harita 3: Filipinler Cumhuriyeti İdari Bölgeler Haritası Samar'ın güneyinde, İkinci Dünya Savaşı’nın en şiddetli ve en meşhur deniz savaşlarından biri olan Leyte Körfezi Muharebesi'nin bulunduğu Leyte Körfezi bulunur. Adanın en büyük kenti olan Calbayog Samar Adası’nın başkentidir. Catbolagan, Borongan, Laoang, Dolores, Catarman, Las Navas, La-Pas ve Oras yerleşmeleri Samar Adası’nda yer alan diğer büyük kentlerdir (Chirikov, 2008). Filipinler Cumhuriyeti Turizm Coğrafyasından Bir Kesit: Samar Adası Girintili-çıkıntılı ama alçak kıyılara sahip olan Samar Adası’nın en büyük körfezleri Villareal, Maqueda, Bantayan, Gambatutay, Silanga, Libtong, Laoang, Gamay, Matarinao ve San Pablo’dur. Yüksekliği fazla olmayan adanın büyük bir bölümü tropikal yağmur ormanlarıyla kaplı olduğundan dolayı Samar, Filipinlerin en yeşil adalarından biri sayılır. Adanın büyük bir bölümü ovalardan, alçak tepelik sahalardan, akarsu vadilerinden ve tropikal ormanlardan oluşmaktadır (Manuela, 2015; Shan vd., 2000; Lukanov vd. 2005). Yüksek dağlardan yoksun olan adanın en yüksek tepeleri şunlardır: Huraw (890 m.), Mactaon (683 m.), Capoto-on (555 m.), Yaua (545 m.), Canyaba (540 m.), Sohoton (522 m.), Saamong (500 m), Bingo (477 m.), Asgad (475 m.) ve Bihag (455 m.). Özetle Samar Adası sınırları içinde 483 900 metreden daha yüksek bir dağ kütlesi yer almaz.4 IJSI 14/2 Aralık Tablo 1: Samar Adası’nın Genel Özellikleri December 2021 Yer Aldığı Adalar Grubu: Toplam Nüfus: Doğu Visayas 1,9 milyon Kapsadığı Eyalet: Aritmetik Nüfus Yoğunluğu: Samar, Kuzey Samar ve Doğu 148 kişi/km2 Samar Yüzölçümü:5 En Büyük Kent: 13 429 km2 Kalbayog En Yüksek Nokta: En Büyük Yerleşmeler: Huraw (890 m.) Katalbogan, Borongan, Laoang, Dolores, Katarman, Las Navas, La-Pas, Oras En Uzun Akarsu: Las Navas Matematik Konum: En Büyük Göl Pogtak Catch 10o54’ – 12o42’ kuzey enlemleri ve Basin 124o15’ – 125o52’ doğu boylamları Samar, Leyte ve Biliran Doğu Visayas Bölgesinin en büyük adalarıdır. Bir başka deyişle idari sınırlar bakımından Samar Adası Doğu Visayas Bölgesinde, coğrafi sınırlar bakımından ise Doğu Visayas Adalar 4 Bakınız: Chirikov, A. l., Pozdnyak, G. V., Kamenskaya, İ. Y., (2008) Atlas Mira. İzdatelstvo Oniks, Moskova. 5 Samar Adası’nın yüzölçümü ile ilgili farklı kaynaklar farklı değerler vermektedirler. Ana Britanica’ya göre adanın alanı 13080 km2’dir, wikipedia İngilizce sitesine göre adanın alanı 13429 km2’dir, Rus kaynaklarına göre adanın alanı 12849 km2’dir. Emin ATASOY, Alaattin KIZILÇAOĞLU, Furkan İNAN Grubunda yer almaktadır (Harita 2). Samar Adası sınırları içinde 3 eyaletin (il) toprakları yer almaktadır: Samar, Kuzey Samar ve Doğu Samar. Ada sınırları içinde faaliyet gösteren başlıca havaalanları şunlardır: Adanın kuzeybatısında Catarman kentinde yer alan “Catarman National Airport”, adanın batı kıyılarında Calbayog kenti yakınlarında yer alan “Calbayog Airport”, adanın doğu kıyılarında Borongan kenti yakınlarında yer alan “Borongan Airport”, adanın güneydoğu ucunda Guiuan kenti yakınlarında yer alan “Guiuan Airport” ve adanın batı kıyılarında yer alan Catbalogon kenti yakınlarındaki “Catbalogan City Airport”.6 484 XVI. yüzyıla kadar İspanyol fatihler ortaya çıkmadan önce, ada birçok IJSI 14/2 isim altında biliniyordu: “Samal”, “Ibabao” ve “Tandaya”. Aslında Aralık Samar adı "samad" kelimesinden gelir, bu da "kesilmiş" “bölünmüş” December “parçalanmış” anlamına gelir ve adanın coğrafi görünümünü 2021 mümkün olan en iyi şekilde karakterize eder. Çok sayıda akarsu vadisi ile parçalanmış jeomorfolojik yüzeylere sahiptir. Alüvyon vadiler, az eğimli ovalar, alçak tepeler, girintili kıyılar ve körfezler, volkanik araziler ve yoğun tropikal ormanlar adada en sıkça görülen coğrafi unsurlardır. Adanın merkezinde, kuzeybatı-güneydoğu doğrultusunda uzanan alçak dağ sırası (en yüksek noktası 850 metre), Ulot Irmağı vadisi tarafından ortadan ikiye bölünür. Dolores, Oras, Ulot, Pambujan ve Gandara, Samar Adası sınırları içinde yer alan en büyük akarsulardır. Adada nehir boyutunda büyük ve geniş yataklı bir akarsu yoktur (Chirikov, 2008). Samar Adası’nda yer alan akarsular okyanusa sularını boşaltırken derin ve uzun haliçler oluştururlar, ayrıca kısa boylu ve aşağı kesimlerde nehir ulaşımına elverişlidirler. Samar Adası’nın en büyük gölleri şunlardır: Pogtak Catch Basin, Cayaocan, Protected Watershed ve Catbolagan Watershed (Chirikov, 2008). Ada topraklarının büyük bir bölümü düzdür, tropikal floranın gelişimi için elverişli doğal koşullar yaratan akarsu çökelleri ve volkanik topraklar yaygındır. Samar, dünyanın en önemli ekolojik bölgelerinden biri olarak kabul edilir. Çünkü nadir ve endemik 6 Daha detaylı bilgi için bakınız: • https://www.openstreetmap.org/ • https://www.google.com/maps • https://mapcarta.com/ Filipinler Cumhuriyeti Turizm Coğrafyasından Bir Kesit: Samar Adası olanlar da dahil olmak üzere birçok farklı bitki ve hayvan türünün bozulmamış doğası burada korunmuştur. Bu yüzden en büyük uluslararası çevre kuruluşu olan Dünya Doğayı Koruma Vakfı (WWF) projelerinin bir bölümünü bu değerli ve ilginç adada uygulamaktadır.7 1.1. Samar Adası’nın Turizm Çekicilikleri ve Turizm Potansiyeli Samar Adası tarihsel-kültürel çekicilikleriyle değil doğal-ekolojik çekicilikleriyle yabancı turistleri cezbeden bir adadır. Zengin doğal ekosistemler, devlet tarafından koruma altına alınmış özel sahalar ve 485 bakir zengin ekolojik adalar Samar Adası ve çevresinin kuşkusuz IJSI 14/2 olarak en büyük turizm zenginliğini oluşturmaktadırlar. Mercan Aralık resifleri, mağaralar, şelaleler, mangrov ormanları, ilginç kıyı December 2021 oluşumları, göller, plajlar, ilginç atol Adaları ve korunmuş tropikal ormanlar Samar Adası ve çevresinin en önemli doğal turizm çekicilikleridir (Tablo 2). Aşağıdaki satırlarda bu doğa koruma alanlarının en önemlileri açıklanmıştır. Samar Adası ve Yakın Çevresinde Yer Alan Başlıca Doğa Koruma Alanları Şunlardır: • Samar Tabiat Parkı • Sohoton Doğa Parkı • San Visente Deniz Koruma Bölgesi • Biri Larosa Doğa Koruma Alanı • Guiuan Doğa Koruma Alanı • Jicontol Doğa Koruma Alanı 7 Daha detaylı bilgi için bakınız: • http://philippine.ru/visayas.html • http://www.filipinostaff.ru/ • https://tonkosti.ru • https://www.votpusk.ru/ • https://www.traveling-up.com • https://www.pna.gov.ph/ Emin ATASOY, Alaattin KIZILÇAOĞLU, Furkan İNAN • Lalaguna Mangrove Eco-Park • Minasangay Adası Ecolojik Park Alanı • Coalargo Ulopato Adası Ulusal Orman Alanı • Samar Mangrove Individual Plus Tree Area Ulusal Orman Alanı • Cabugawan Mangrove Eco-Park Samar Adası’nın güneyinde, yaban domuzu ve makak maymunlarının görüldüğü Sohoton Doğa Parkı yer almaktadır. Yağmur ormanlarıyla ünlü doğa parkının toplam alanı 840 hektardır. 486 Parkın önemli bir bölümü akarsulardan, mağaralardan, şelalelerden IJSI 14/2 ve vadilerden oluşmaktadır. Yosun ve çalılarla kaplı bu akarsu Aralık vadilerinde bir tekne kiralayıp tekne gezisine çıkıp kireçtaşı December 2021 mağaraları keşfedilebilir. Samar Adası’nın bir başka doğal cazibe merkezi Katubing ırmağı üzerindeki basamaklı Pinipiscan şelaleleridir. Müthiş güzel bir manzaraya sahip olan bu şelaleler adaya gelen ziyaretçiler tarafından mutlaka görülmelidir. Fakat bu doğa harikasına giden yol pek te kolay değildir. En yakın kasabadan gelen yol yaklaşık 2 saat sürer, şelaleye varmak için asfaltlı yol olmadığı için kayalara ve eğimli yamaçlara tırmanmak gerekir. Adanın batısında yer alan Kalbayog kenti yakınlarında yer alan Bangon ve Blanca Aurora şelalelerine giden düzgün yol olmasa da göz kamaştırıcı görünümleriyle turistlerin adadaki başlıca ziyaret yerlerinin başında gelirler.8 Samar Adası’nın kuzeybatı kıyılarında yer alan Calbayog kenti “Filipinlerin şelaleler başkenti” olarak bilinir. Çünkü bu yörede 8 Samar Adası’yla ilgili daha detaylı bilgi için bakınız: • https://www.blinktravel.guide/philippines/ • https://www.leytesamardailynews.com/ • https://pia.gov.ph/ • https://www.pna.gov.ph/ • https://journal.tinkoff.ru/philippines/ • http://www.tostay.ru/samar/ • https://tochka-na-karte.ru/Goroda-i-Gosudarstva/6314-Samar.html • https://www.votpusk.ru/country/kurort.asp?CN=PH&CT=PH39 Filipinler Cumhuriyeti Turizm Coğrafyasından Bir Kesit: Samar Adası yaklaşık 20 şelale yer almaktadır. Samar Adası’nın kuzeybatı kesimlerinde San Isidro kasabasının güneyinde ve Calbayog kentinin kuzeyinde yer alan Bangon9 ve Tarangban şelaleleri10 hem serinlemek ve piknik yapmak için hem de şelalelerin oluşturdukları doğal havuzlarda yüzmek için ideal ortamlar sunmaktadır. Bugtong kasabasının hemen doğusunda Tinaplakan köyü yakınlarında yer alan Tarangban şelaleleri Filipinlerin en görkemli şelalelerinden biridir. Bu şelaleleri ziyaret edenler aynı akarsu vadisi üzerinde yer alan “Hugpoan River Park” sahasını da mutlaka görmelidir. Yaklaşık 60 metre yüksekliğindeki Bangon Şelalesi 3 katmanlı veya 3 seviyeli farklı küçük şelalelerden oluşmakta ve Tarangban şelalesinin hemen batısında yer almaktadır. Kaskad sistemli Bangon Şelalesinin en üst 487 kısımda, yüzmek için yeterince geniş ve dalış için yeterince derin olan IJSI 14/2 yaklaşık 30 metre çapında dairesel bir havuz bulunmaktadır. Gelen Aralık ziyaretçiler bu havuzda serinlemekte ve yüzmektedirler. Bangon December şelalelerini ziyaret eden turistler aynı yörede yer alan Guinogo-an ve 2021 Lungsod mağaralarını da görmelerinde fayda vardır. Ayrıca Calbayog kentini ziyaret eden turistlere aynı yörede yer alan Laric, Veriato ve Busay şelalelerini de görmeleri tavsiye edilir (Krıstev, 2014; Manuela, 2015; Özgüç, 2011). Samar Adası’nın hemen batısında yer alan Dalupiri ve Capul Adaları tarihsel-kültürel çekicilikleriyle, doğal güzellikleriyle ve tenha plajlarıyla her yıl çok sayıda turist ağırlamakta ve bölgenin önemli 9 Bangon şelalelerine yerli halk Bugtong adını verdiğinden dolayı bazı kaynaklarda “Bangon-Bugtong Falls” olarak adlandırılmıştır. Bakınız: https://www.vigattintourism.com/tourism/articles/Bangon-Bugtong- Falls-One-of-the-Most-Majestic-Scenic-Spots-in-Calbayog-City. 10 Bangon ve Tarangban şelaleleri ile ilgili bakınız: • https://outoftownblog.com/travel-guide-tarangban-falls-in-calbayog- city-samar/ • https://thelittlelai.com/2017/09/19/bangon-falls-a-short-visit-to-the- enticing-gem-of-calbayog-city/ • https://www.vigattintourism.com/tourism/articles/Bangon- Bugtong-Falls-One-of-the-Most-Majestic-Scenic-Spots-in-Calbayog- City • https://www.idreamedofthis.com/bangon-and-tarangban-falls-in- calbayog-samar/ • http://www.pinoymountaineer.com/2007/12/bangon-bugtong- falls.html Emin ATASOY, Alaattin KIZILÇAOĞLU, Furkan İNAN turizm merkezlerini oluşturmaktadırlar. Samar Adası’nın hemen batısında yer alan Dalupiri Adası bölgenin en ilginç adalarından biridir. Victoria ve San Isidro kasabalarının hemen batısında yer alan adayı Samar Adası’ndan Dalupiri Boğazı ayırır. San Antonio Dalupiri Adası’nın tek büyük kasabasıdır. Rizal, Dalupirit, Venisitahan ve Pilar adanın diğer önemli kırsal yerleşmeleridir. San Antonio ilçe sınırları içinde yer alan Dalupiri Adası’nın toplam alanı sadece 27 km2 olup yaklaşık 10000 kişiyi barındırmaktadır. Düz ovalar, alçak tepelik araziler ve beyaz kumsallar adanın en önemli doğal unsurlarını oluşturmaktadırlar. Adanın orta kesimlerinde yer alan 35 metre yüksekliğindeki bir tepe Dalupiri Adası’nın en yüksek noktasıdır. 488 Dalupiri Adası’nın kuzeydoğusunda yer alan Lagbangan bu küçük IJSI 14/2 adanın tek büyük gölüdür. Adanın verimli ovalarında genelde mısır Aralık ve Hindistan cevizi yetiştirilmektedir.11 December 2021 Uzun ve tenha beyaz plajlarıyla ünlenmiş olan Dalupiri Adası’nın başlıca turizm çekicilikleri şunlardır: Flying Dog Beach, Francisco Beach Resort, Seashore Spring Beach Resort, Puro Beach Resort, Lagbangan Gölü, San Antonio Municipal Plaza, San Antonio de Padua Parish Kilisesi, Lagbangan Eco Park & Beach Resort, EWP Island Beach Resort ve Santa Cruz Chapel. Dalupiri adasında dört veya beş yıldızlı lüks konaklama tesisi yoktur. Ada sınırları içindeki başlıca ekonomik fiyatlı oteller ve konaklama tesisleri şunlardır: Villa Roma Resort, Octopussy Bungalow Beach Resort, Cristal Sand Beach Resort ve Haven Of Fun Beach Resort.12 Küçük bir havalimanına 11 Samar Adası’yla ilgili daha detaylı bilgi için bakınız: • https://www.blinktravel.guide/philippines/ • https://www.leytesamardailynews.com/ • https://pia.gov.ph/ • https://www.pna.gov.ph/ • https://journal.tinkoff.ru/philippines/ • http://www.tostay.ru/samar/ • https://tochka-na-karte.ru/Goroda-i-Gosudarstva/6314-Samar.html 12 Daha detaylı bilgi için bakınız: • https://www.agoda.com/tr • https://www.hotelplanner.com/ • https://www.booking.com/ • https://www.trivago.com/ • https://www.tripadvisor.com/ Filipinler Cumhuriyeti Turizm Coğrafyasından Bir Kesit: Samar Adası sahip olan Dalupiri Adası’nın koyları ve beyaz plajları çok sakin, çok temiz ve sessiz olduklarından genelde deniz turizmi için tercih edilmektedir. Dalupiri Adası’nın batısında ve San Vicente Adaları’nın doğusunda yer alan Capul Adası Capul boğazıyla Dalupiri Adası’ndan ve Naranjo Boğazıyla da San Vicente Adaları’ndan ayrılır. Adanın toplam alanı sadece 36 km2 olup 14000 kişilik nüfusa sahiptir. Ada sınırları içinde 14 kırsal yerleşme yer almaktadır. Capul, San Luis, Sagaosawan, Aguin, Sawang, Uson, Jubang ve Landusan adanın en büyük kırsal yerleşmeleridir. İspanyol döneminde inşa edilmiş olan tarihi Capul gözetleme kulesi, Capul Kilisesi ve Capul Kalesi adanın 489 en önemli turizm çekiciliklerin başında gelirler. Sawang yakınlarında IJSI 14/2 bulunan Bito mağarası ve adanın en güney ucunu oluşturan Timon- Aralık Timon kayalıkları Capul Adası’nın en ilginç doğal oluşumlarıdır. December Capul Adası’nda yer alan diğer turistik çekicilikler şunlardır: Capul 2021 Deniz Feneri, Acapulco Island Beach, Jadil Beach Resort and Lodging, San Ignacio de Loyola Parish Katolik Kilisesi, Abak Beach Resort, Timon Timon Rock Formation, Alisampan Beach, Linungsuran Beach, Macaraja Tepesi, Kurong-Kurong, Pinangandao Beach, Moroporo Adası ve Magloyuan Beach Resort.13 Kuzey Samar Eyaleti sınırları içinde yer alan ve 2000 yılında kurulmuş olan Biri Larosa Doğa Koruma Alanı (Biri Larosa Protected Landscape and Seascape)14 33 492 hektarlık alan kaplamaktadır. • https://www.expedia.co.uk/ 13 Daha detaylı bilgi için bakınız: • https://www.agoda.com/tr • https://www.hotelplanner.com/ • https://www.booking.com/ • https://www.trivago.com/ • https://www.tripadvisor.com/ • https://www.expedia.co.uk/ 14 Biri Larosa Doğa Koruma Alanı ile ilgili bakınız: • https://www.blinktravel.guide/philippines/biri-island-solo- experience • https://www.leytesamardailynews.com/denr-to-visit-the-biri-larosa- landscape-and-seascape-as-part-of-its-coral-reef-assessment/ Emin ATASOY, Alaattin KIZILÇAOĞLU, Furkan İNAN Samar Adası’nın kuzeybatı kıyılarında ve Katarman kentinin 40 km. batısında yer alan koruma alanı San Jose, Rosario ve Lavezares kasabalarını kapsamaktadır. Biri Adası’yla Lavezares, Rosario ve San Jose kasabalarının ilk iki harflerinin birleşmesinden adını almış olan Biri Larosa Doğa Koruma Alanı Lavezares, Rosario ve San Jose ilçe sınırları içinde yer almaktadır.15 Biri Larosa Doğa Koruma Alanı sınırları içinde çok sayıda atol ve adacık yer almaktadır. Ama en büyük olanlar şunlardır: Biri, Bani, Cabaongon, Tinau, Cagnipa, Big Panlibutan, Magop, Abo-abuhan, Talisay, Magesang, Macarite, Elonbachid, San Juan, Gilbert, 490 Puropandan, Small Cabaun, Bat, Foot, Tingiao, Bungah Reef, Bucala, IJSI 14/2 Pangdan, Coconut (Bancauan), Bahay, Malongbakong ve Nagnasa. Bu Aralık adaların büyük bir bölümü Balicuatro Takımadaları içinde yer December almaktadırlar. Balicuatro Takımadaları ile Samar Adası arasında Bani 2021 Boğazı yer alır. Doğal kaya oluşumları, dik falezler, romantik plajlar, mercan adacıkları, ilginç kıyı kayalıkları, deniz otu yatakları, mangrov ormanları, ilginç deniz aşınım şekilleri ve tropikal ormanlarla kaplı olan ıssız adacıklar koruma alanının en önemli doğal turizm çekiciliklerini oluşturmaktadırlar. Güçlü dalgaları ve sert okyanus akımları ile dikkat çeken San Bernardino Boğazı, Biri Larosa Doğa Koruma Alanı sınırları içinde çok sayıda popüler sörf merkezinin yer almasını belirlemiştir.16 • https://www.pna.gov.ph/articles/1075889 15 Daha detaylı bilgi için bakınız: • http://philippine.ru/visayas.html • http://www.filipinostaff.ru/ • https://tonkosti.ru • https://www.votpusk.ru/ • https://www.traveling-up.com • https://www.pna.gov.ph/ 16 Samar Adası’yla ilgili daha detaylı bilgi için bakınız: • https://www.blinktravel.guide/philippines/ • https://www.leytesamardailynews.com/ • https://pia.gov.ph/ • https://www.pna.gov.ph/ • https://journal.tinkoff.ru/philippines/ Filipinler Cumhuriyeti Turizm Coğrafyasından Bir Kesit: Samar Adası Tabok Beach Camping & Diving Resort, Marsons' Beach Resort, Chiara's and Clyde Resort, Nuestra Señora de Salvacion Parish Kilisesi, Our Lady of the Most Holy Rosary Catholic Church, Parroquia De San Antonio De Padua, Pearl Orient Beach Resort, Villa Alabado Beach Resort And Lodging, Alexander Beach Resort, Dancalan Beach, Binang and Cadio Resort, Somoray Park And Resort, Lalaguna Mangrove Eco-Park, Kalirukan Beach, Bobon vadisi, Bobon şelalesi, Bani Adası, Talisay Adası, Cala Serenidad ve Maravilla Adası Biri Larosa Doğa Koruma Alanı sınırları içinde yer alan başlıca turizm çekicilikleridir.17 Biri Larosa Doğa Koruma Alanı sınırları içinde yer alan mercan 491 oluşumlarının toplam alanı 81,5 hektar olup, bu alanda 23 balık türü IJSI 14/2 yaşamaktadır. Ayrıca koruma alanı içindeki 443 hektarlık mangrov Aralık ormanı alanlarında 15 ağaç türü görülmektedir. Doğa koruma alanı December içinde çok sayıda yerli ve göçmen kuş türü olduğu gibi yüzlerce balık 2021 ve yosun türü de yer almaktadır. Mercanların kontrolsüz kullanımı, yasa dışı balıkçılık ve kaçak ağaç kesimi Biri Larosa Doğa Koruma Alanının en önemli beşeri sorunlarının başında gelirler. Biri Larosa Doğa Koruma Alanı sınırları içinde yer alan Lalaguna Mangrov Ormanı Ekopark Alanı (Lalaguna Mangrove Eco-Park) Lavezares kentinin kuzey kesimlerinde yer almakta ve 300 hektarlık doğal mangrov ormanlarından oluşmaktadır. Eko-park sınırları içinde, çeşitli balık ve yengeç türleri, yosun ve deniz kestane türlerinin yanı sıra yabani kuşlar ve kartallar, binlerce meyve yarasası ve vahşi maymunlarla dolu yemyeşil mangrov ormanları yer almaktadır. 365 • http://www.tostay.ru/samar/ • https://tochka-na-karte.ru/Goroda-i-Gosudarstva/6314-Samar.html 17 Daha detaylı bilgi için bakınız: • https://www.agoda.com/tr • https://www.hotelplanner.com/ • https://www.booking.com/ • https://www.trivago.com/ • https://www.tripadvisor.com/ • https://www.expedia.co.uk/ Emin ATASOY, Alaattin KIZILÇAOĞLU, Furkan İNAN gün boyunca deniz turizmine müsait olan kristal berraklığındaki deniz suları dalgıçlar için uygun ortamlar sunmaktadır.18 Balicuatro Takımadaları'nın en büyük ve en kuzeyi olan Biri Adası 6,4 km. uzunluğunda ve 3,2 kilometre genişliğinde seyrek nüfuslu küçük bir adadır. Adanın kuzeybatı kıyılarında yüksekliği 200 metreyi bulan falezler ve devasa kayalıklar adanın en ilginç turizm çekiciliklerini oluşturmaktadırlar. Biri Adası’nın kıyıları genelde mangrov ormanlarıyla kaplıdır ve batı tarafında çakıllı plajları vardır. Macarite, Cagnipa, Balicuatro, Talisay, Tabiraga, Magesang ve diğer küçük isimsiz adalarla çevrilidir ve çok sayıda resifle korunmaktadır. Biri 492 Adası sınırları içinde 8 kırsal yerleşmede yaklaşık 9 800 insan yaşamaktadır.19IJSI 14/2 Aralık December 2021 Biri Adası’nın yüksek kıyılarında yer alan Magasang, Magsapad, Macadlaw, Puhunan, Bel-at, Caranas ve Pinanahawan gibi falez ve kayalıklar adanın en ilginç jeomorfolojik oluşumlarıdır. Adanın kuzey kıyılarında yer alan bu doğal kıyı ve kaya oluşumları rüzgârların ve okyanus dalgalarının çarpması ve aşındırmasıyla oluşmuş görkemli devasa kireçtaşı şekilleri olup Filipin adalarının en ilginç deniz oluşumlarının başında gelirler. Med-cezir, deniz aşındırması ve güçlü okyanus dalgalarının şekillendirdiği bu girintili-çıkıntılı tuhaf ama çok çarpıcı, dik ve güzel kıyılar yerli ve yabancı turistlerin en popüler turistik merkezlerinin başında gelirler (Krıstev, 2014; Manuela, 2015; Özgüç, 2011). 18 Daha detaylı bilgi için bakınız: • https://pia.gov.ph/news/articles/1025040 • https://www.pna.gov.ph/articles/1075889 • https://www.bignewsnetwork.com/news/261877041/lalaguna- mangrove-eco-park-opens 19 Biri Adası’yla ilgili bakınız: • https://www.blinktravel.guide/philippines/biri-island-solo- experience • https://www.tripzilla.com/guide-biri-island-samar/92560 • https://thehappytrip.com/2011/10/biri-rock-formation/ • https://www.traveling-up.com/travel-guide-biri-island-northern- samar/ Filipinler Cumhuriyeti Turizm Coğrafyasından Bir Kesit: Samar Adası Biri Adası’nın bir diğer eşsiz özelliği ise ziyaretçilerin temiz deniz suda yüzmenin tadını çıkarabilecekleri Bel-at Rock ve Caranas Rock Formation adını taşıyan doğal yollarla oluşmuş okyanus tuzlu su havuzlarıdır. Özetle Biri Adası’nı ziyaret eden turistler Caranas Rock Formation, Bel-at Rock Formation, Biri Rock Formation, Puhunan Rock Formation ve Magasang Rock Formation gibi ilginç deniz kıyı oluşumlarını mutlaka görmelidirler. İlginç mimariye sahip olan St. Vincent de Ferrer Church adanın en ünlü Katolik kilisesidir. Biri Adası’nda “Linden Apartment Biri”, “Glenda's Bed & Breakfast”, “Villa Amor” ve “Biri Resort” gibi küçük ve ekonomik fiyatlı 5-6 konaklama tesisi yer almaktadır.20 Biri Adası’nın tek lüks havuzlu oteli olan “Princess LJ Hotel and Restaurant” adanın kuzey kıyı 493 oluşumlarına yakın mesafede yer almaktadır ve yabancı turistler IJSI 14/2 tarafından adanın en çok tercih edilen konaklama tesislerinin başında Aralık gelir. December 2021 Doğu Samar Eyaleti sınırları içinde yer alan ve 1994 yılında kurulmuş olan Guiuan Doğa Koruma Alanı (Guiuan Protected Landscape and Seascape)21 604,48 km2 genişliğindedir. Zengin balık çeşitliliği, bakir tropikal ormanlar, ilginç kıyı oluşumları, doğal mangrov ormanları, çok sayıda plaj ve mercan resifi, çok sayıda ıssız ve bakir adacık, yüksek flora ve fauna çeşitliliği Guiuan bölgesine doğa koruma alanı statüsü verilmesinin en büyük nedenleridir. Guiuan Doğa Koruma Alanı Samar Adası’nın en güney uç bölgesindeki Guiuan yarımadasını, ayrıca Calicoan, Manicani, Suluan, Tubabao, Tenatoulan (Inatoulan), Victory, Homonhon, Candulo ve Leleboon 20 Daha detaylı bilgi için bakınız: • https://www.agoda.com/tr • https://www.hotelplanner.com/ • https://www.booking.com/ • https://www.trivago.com/ • https://www.tripadvisor.com/ • https://www.expedia.co.uk/ 21 Guiuan Doğa Koruma Alanı ile ilgili bakınız: • https://walkabout.fm/place/1053487 • https://wikivisually.com/wiki/Guiuan_Protected_Landscape_and_S eascape • https://www.protectedplanet.net/guiuan-protected-landscape-and- seascape Emin ATASOY, Alaattin KIZILÇAOĞLU, Furkan İNAN (Sulangan) adalarını ve bunların etrafındaki küçük adacıkları kapsamaktadır. Guiuan Doğa Koruma Alanı sınırları içindeki adaların büyük bir bölümü Guiuan takımadalarını oluşturmaktadırlar. Bu adaların büyük bir bölümü ya volkanik ya mercan kökenli olup yine büyük bir bölümü insan ve yerleşim barındırmaz.22 Guiuan Doğa Koruma Alanı, kıyı alanlarından, ada alanlarından ve deniz alanlarından oluşmaktadır. Leyte Körfezinin doğu kıyılarında Guiuan ilçesi kıyılarında yer alan doğa koruma alanı, Guiuan kentinden adını almış ve Filipinlerin en ilginç deniz koruma alanlarından biridir. Özetle, Filipinler Cumhuriyeti sınırları içinde 494 Guiuan adında hem bir körfez hem bir ilçe hem bir yarımada hem bir IJSI 14/2 şehir hem bir takımada hem de bir doğa koruma alanı yer almaktadır. Aralık December 2021 Guiuan Doğa Koruma Alanı sınırları içinde “Shorea astylosa”, “Xanthostemon verdugonianus”, “Vitex quinata” ve “Tristaniopsis decorticata” gibi ağaç türleri yaygın olarak görülmektedir. Koruma Alanı sınırları içinde deniz otu ve deniz yosun türleri arasında en yaygın görülenler ise şunlardır: “Cymodocea rotundata”, “Enhalus acoroides”, “Thalassia hemprichii” ve “Syringodium isoetifolium”. Yaklaşık 25 çeşit sert ve yumuşak mercan türünün bulunduğu Suluan Adası Guiuan Doğa Koruma Alanı sınırları içinde mercan çeşitliliği en yüksek olan adadır. Ekolojik çeşitliliği yüksek olan Doğa Koruma Alanı barracuda, marlin ve scombrid gibi birçok balık kolonisi ve deniz kaplumbağaları, ahtapot, kalamar ve deniz salatalığı gibi deniz türleri için habitat görevi üstlenmektedir. Guiuan Doğa Koruma Alanı sınırları içinde görülen başlıca hayvan ve kuş türleri şunlardır: Filipin tarsier maymunu, Filipin uzun kuyruklu makak maymunu, Filipin kakadu kuşu, göçmen ak balıkçıllar, kum kuşu, monitör kertenkeleleri ve yelken kertenkeleleri, martı ve kırlangıç türleri. Sonuç olarak ıssız atol adaları, yüzlerce mercan resifi, yoğun tropikal ormanlar, endemik 22 Samar Adası’yla ilgili daha detaylı bilgi için bakınız: • https://www.blinktravel.guide/philippines/ • https://www.leytesamardailynews.com/ • https://pia.gov.ph/ • https://www.pna.gov.ph/ • https://journal.tinkoff.ru/philippines/ • http://www.tostay.ru/samar/ • https://tochka-na-karte.ru/Goroda-i-Gosudarstva/6314-Samar.html Filipinler Cumhuriyeti Turizm Coğrafyasından Bir Kesit: Samar Adası deniz ve kara canlıları, beyaz kumsallar ve plajlar, doğal mangrov ormanları, çok sayıda mağara, lagün gölü ve saklı koy Guiuan Doğa Koruma Alanı bölgesindeki adaların en büyük turizm zenginliğidir. 2003 yılında kurulmuş olan Samar Tabiat Parkı 333 300 hektarlık alanı ile Filipinler Cumhuriyetinin ikinci en büyük alana sahip tabiat parkıdır. Doğu Samar, Batı Samar ve Samar eyaleti sınırları içinde yer alan Samar Adası Tabiat Parkı üç eyalet sınırları içinde toprakları olan Filipinlerin en yaşlı tropikal ormanlarına sahip doğa koruma alanıdır. Bugünkü Tabiat Parkı içinde Jicontol Park Alanı, Bulosao Doğa Koruma Alanı, Sohoton Doğa Koruma Alanı, Taft Forest Doğa Koruma Alanı ve Calbiga Mağaraları Koruma Alanı yer almaktadır.23 495 IJSI 14/2 Samar Tabiat Parkı birçok dağ ve zirveden oluşsa da en yüksek doruk Aralık noktaları dahi 900 metreden yüksek değildir. Tropikal ormanlar, kireç December 2021 taşı sahaları, akarsu vadileri, karstik araziler, yaylar, otlaklar ve ovalar parkta en yaygın görülen jeomorfolojik oluşumlardır. Tabiat Parkı arazileri yok olmak üzere olan Filipin kartalının ülkedeki en geniş yaşam alanlarından birini oluşturmaktadır. Samar Tabiat Parkı sınırları içindeki en ilginç canlıların başında Filipin baykuşu, Filipin uçan lemur ve Filipin sincap gelir. Park arazileri 38 memeli türüne, 51 sürüngen türüne, 215 kuş türüne, 1000’den fazla bitki türüne ev sahipliği yapmaktadır. Özetle, zengin flora ve fauna çeşitliliği, ilginç karstik oluşumlar, zengin jeomorfolojik miras ve yoğun tropikal ormanlar Samar Tabiat Parkının en büyük doğal zenginliğini oluşturmaktadır.24 23 Daha detaylı bilgi için bakınız: • http://philippine.ru/visayas.html • http://www.filipinostaff.ru/ • https://tonkosti.ru • https://www.votpusk.ru/ • https://www.traveling-up.com • https://www.pna.gov.ph/ 24 Samar Adası’yla ilgili daha detaylı bilgi için bakınız: • https://www.blinktravel.guide/philippines/ • https://www.leytesamardailynews.com/ • https://pia.gov.ph/ Emin ATASOY, Alaattin KIZILÇAOĞLU, Furkan İNAN Tablo 2: Samar Adası’nın ve Yakın Çevresinin Başlıca Turizm Çekicilikleri25 Minasangay Island Ecological Park Canhugas Nature Park Biri Adası San Juanico Seascape Resort Miraculous Hot Spring Sulangan kilisesi Cabugawan Mangrove Eco-Park Imaga Rock Formation Bangon şelaleleri Ulot River Torpedo Extreme Boat Ride Alegria Busay şelalesi Binogawan plajı Lapinig Mini Forest Park Blanca Aurora şelalesi Pangi şelalesi Malajog Zipline And Ridge Nature Park Bangon-Bugtong şelalesi Gamay park Canjaway Nature Park Ban-awan şelalesi Larik şelalesi 496 St Michael The Archangel Parish Kilisesi Tarangban şelalesi Tubabao Adası IJSI 14/2 St Lawrence the Martyr Kilisesi Lulugayan şelalesi Divinubo Adası Aralık December Langun-Gobingub mağarası Sohoton mağarası Busay şelalesi 2021 Blanca Aurora şelalesi Calbiga mağrası Ando Adası Marabut Marine Park Lukson mağarası Angel şelalesi Maposo Hot Spring Marabut plajı Apiton Adası Timon-Timon Rock Formation Tabokno şelalesi Jagnaya plajı Magasang Rock Formation Calbiga şelalesi Nijaga park Kangpongkol şelalesi Matikawol şelalesi Maloborak plajı Malingon şelalesi Bagatao Adası Naga plajı Kapigtan mağarası Naponod mağarası Dayuna plajı Binalarawan şelalesi Rawis mağarası Tingson şelalesi Bugasan mağarası Giguemitan gölü Bito mağarası Calicoan Adası Lologayan şelalesi Manicani Adası • https://www.pna.gov.ph/ • https://journal.tinkoff.ru/philippines/ • http://www.tostay.ru/samar/ • https://tochka-na-karte.ru/Goroda-i-Gosudarstva/6314-Samar.html 25 Daha detaylı bilgi için bakınız: • http://philippine.ru/visayas.html • http://www.filipinostaff.ru/ • https://tonkosti.ru • https://www.votpusk.ru/ • https://www.traveling-up.com • https://www.pna.gov.ph/ Filipinler Cumhuriyeti Turizm Coğrafyasından Bir Kesit: Samar Adası Jicontol Havzası Orman Koruma Alanı26 (Jicontol Watershed Forest Reserve) 1998 yılında resmen koruma alanı ilan edilmiştir. Dolores, Can-avid ve Maslog ilçe sınırları içinde yer alan koruma alanı 6483 hektarlık alan kaplamaktadır. Oras ve Dolores kentlerinin batısında, Samar Adası’nın orta kesimlerinde yer alan orman koruma alanı, yoğun tropikal ormanlarla kaplı, yerleşme ve sürekli nüfus barındırmayan bakir bir doğal alanı kapsamaktadır. Dolores ırmağın yukarı havzasında yer alan park alanında çok sayıda endemik bitki ve hayvan yer almaktadır. Ama Jicontol Havzasının en önemli özelliği çok sayıda tehdit altında endemik kuş türlerine habitat oluşturmasıdır. Özetle, Jicontol Havzası Orman Koruma Alanı Samar Adası’nın en zor ulaşılan, en izole yerde bulunan, en tenha ve en 497 yüksek doğa koruma alanıdır.27 IJSI 14/2 Aralık Samar Adası’nda çok sayıda şelale ve mağara, plaj ve park, otel ve December konaklama tesisi, rekreasyon alan ve turistik merkez yer almaktadır. 2021 Adayı ziyaret eden turistlerin en çok ilgisini çeken turizm mekânları şunlardır: Samar Tabiat Parkı, Katubing Irmağı üzerinde yer alan muhteşem görünümlü basamak şekilli Pinipiscan Şelaleleri, Ulot Vadisinde yer alan Villa Escober, ilginç aşınım ve kıyı şekilleriyle San Bernardino Boğazı, Kalbayog kentindeki Aziz Peter ve Paul Katedrali, Guiuan Doğa Koruma Alanı, Filipinler’in en uzun köprüsü olan San Juanico Köprüsü, adanın kuzeyinde yer alan Onay plajı (Laoyang kenti çevresinde) ve Dankallan plajı (Bobon kenti çevresinde), Kalbayog kenti yakınlarındaki Lo-Ok ve Malahog plajları, ilginç deniz aşınım şekkilerine sahip olan Biri Larosa Doğa Koruma Alanı, adanın 26 Daha detaylı bilgi için bakınız: • https://www.officialgazette.gov.ph/1998/02/03/proclamation-no- 1156-s-1998/ • https://tribune.net.ph/index.php/2019/09/04/samar-island-park- bids-for-unesco-inclusion/ • https://de.linkfang.org/wiki/Samar_Natural_Park 27 Daha detaylı bilgi için bakınız: • http://philippine.ru/visayas.html • http://www.filipinostaff.ru/ • https://tonkosti.ru • https://www.votpusk.ru/ • https://www.traveling-up.com • https://www.pna.gov.ph/ Emin ATASOY, Alaattin KIZILÇAOĞLU, Furkan İNAN doğu kıyılarında yer alan Minasangay Island Ecological Park, Coalargo Ulopato Island Ulusal Orman Alanı ve Samar Mangrove Individual Plus Tree Area Ulusal Orman Alanı. Samar Adası ve yakın çevresinde yer alan diğer doğal ve beşeri turizm çekicilikleri Tablo 2‘de gösterilmiştir. 498 IJSI 14/2 Aralık December 2021 Harita 4: Samar Adası Turizm Haritası. Filipinler Cumhuriyeti Turizm Coğrafyasından Bir Kesit: Samar Adası Tablo 3: Samar Adası’nda Yer Alan Başlıca Plajlar, Oteller ve Konaklama Tesisleri28. Belvedere Park & Beach Resort Banago Beach Resort Cabacungan Beach Baybayon Ni Tata Joven La Luna Beach Resort Bay Bay Park Western Highway Lodge Jupiter's Garden Resort Payao Beach Marju Krisel Hotel and Resort Imaga Rock Formation Borobodyongan Beach New Maqueda Bay Hotel M Grand Royal Resort Buri Island Villas Juvies Resort Hotel and Restaurant Gweny's Beach Resort Rainbow Resort Pinalangga Beach Resort Buri Baras Beach Quarry- Nato Imaga White Sand Beach Crystal Beach Samar Acopan Beach Buri Inflatable Water Park Leo Sagi Beach Resort Villa Marcelina Cabugawan Mangrove Eco-Park Malajog Beach Resort Spice Of Life Beach Seven Seacrets Hotel & Beach Resort Birmingham Allen Resort Broken Beach Rosario Hills Mountain View Park 499 Resort Ciriaco Hotel & Resort Babalastan Sugod Lucerdoni Beach Resort Bacayaw Resorts Cove Sabang Beach IJSI 14/2 Mondejares Beach Resort and Seaside Aralık Lodge Pirates Cove-Rawis Playa De Catalina December Wayang Wayang Beach Resort Polangi Beach Resort Balukawi Point 2021 Villa Costa Conchita Beach Resort Katrina Oceanfront Resort Araw Beach Our Lady of the Holy Rosary Grotto Liliputan Beach Resort Sinulog Beach The Coral Reef Beach Resot Sea Side Beach Resort Catumsan Bridge Kirum-Kirum Resort and Hotel Calicoan Surfing Station Binogawan Beach Dangkalan Pacific Beach Resort White Sand Beach Resort Casa Alfonsa Paninihian Sunrise View Pacific Resort Chiara's and Clyde Resort Cabong Beach Hilangagan Beach-Borongan City Playa del Carmen Tungkip Beach Best Eastern Hotel Lalawigan Alexander Beach Resort Kalipayan Beach Locso-on Cave, Maydolong Beach Binang and Cadio Resort Ginduyanan Cove Belvedere Park & Beach Resort Somoray Park And Resort Canhugas Beach Viewdeck of Calicoan Coast Pinusilan Blue Lagoon Minalongon Surf Camp - Calicoan Island Naputad Beach Resort Luyang Beach Esperanza Resort & Hostel San Roque Beach Resort Yolanda Beach Pearl of the Orient Beach Resort LZ Bayview Beach Resort Dumpao Beach Villa Alabado Beach Resort And Lodging Tatay Dadoy Resort Sapao Beach Sleeping Lion Rock Formation Tamborusan Beach Villa Calicoan Rakit Dakit & Liug Liug Rock Formation Kingven Beach Resort Dancalan Beach Talolora Beach Resorts Palihon Island Beach Kalirukan Beach Rakitdakit Rock Formations Javier Beach Resort Onay Beach Sito Beach Alma Beach 28 Daha detaylı bilgi için bakınız: • https://www.agoda.com/tr • https://www.hotelplanner.com/ • https://www.booking.com/ • https://www.trivago.com/ • https://www.tripadvisor.com/ • https://www.expedia.co.uk/ Emin ATASOY, Alaattin KIZILÇAOĞLU, Furkan İNAN SONUÇ VE DEĞERLENDİRME Samar Adası Filipin takımadaların hem en büyük hem de en doğu adalarının başında gelir. Güney yüzü San Pablo ve Leyte Körfezine, kuzeybatı yüzü San Bernardino ve Dalupiri boğazlarına, doğu yüzü tamamen Filipinler Denizine dönük olan Samar, Visayas Adalarının en büyük adasıdır. Zengin doğal kaynaklarına ve çok geniş doğa koruma alanlarına sahip olan ada Filipinler’in en ilginç ekolojik bölgelerini ve en bakir tropikal ormanlarını kapsamaktadır. Çok zengin doğal çekiciliklere sahip olan adaya her yıl binlerce yabancı turist gelmesine rağmen Samar Adası’nın Borocay, Palawan veya 500 Cebu kadar popüler olmadığı da bilinmektedir. IJSI 14/2 Aralık Samar Adası’nın başlıca coğrafi özellikleri şunlardır:29 December 2021 • Volkanik kökenli bir ada olup, kıyılarında çok sayıda atol ada ve mercan resifi yer almaktadır, • Geniş düzlüklerin ve tepelik sahaların yer aldığı ama yüksek dağların yer almadığı bir tropikal adadır, • Ada sınırları içinde çok sayıda doğa koruma bölgesi ve çok sayıda endemik bitki ve hayvan türleri yer almaktadır, • Samar Adası bakir doğal alanlarıyla ve zengin tropikal ormanlarıyla Dünya Doğayı Koruma Vakfı (WWF) tarafından dünyanın en değerli ekolojik bölgelerinden biri olarak kabul edilmektedir, • Büyük metropol kentlerin yer almadığı doğal ekosistemlerini büyük ölçüde korumayı başarmış, seyrek nüfuslu bir adadır. 29 Samar Adası’yla ilgili daha detaylı bilgi için bakınız: • https://www.blinktravel.guide/philippines/ • https://www.leytesamardailynews.com/ • https://pia.gov.ph/ • https://www.pna.gov.ph/ • https://journal.tinkoff.ru/philippines/ • http://www.tostay.ru/samar/ • https://tochka-na-karte.ru/Goroda-i-Gosudarstva/6314-Samar.html Filipinler Cumhuriyeti Turizm Coğrafyasından Bir Kesit: Samar Adası Samar Adası Filipinlerin en popüler adalarından birisi olmadığı gibi yabancı turistler tarafından en çok ziyaret edilen adaların başında da yer almaz. Samar Adası ülkenin en büyük üçüncü adası olmasına rağmen turizm faaliyetleri penceresinden bakıldığında Borocay kadar ünlü, Cebu kadar kalabalık, Luzon kadar büyük, Coron kadar popüler, Palawan kadar güzel ve etkileyici değildir. Turizm faaliyetlerinin gelişmekte olduğu adada önümüzdeki yıllarda hem turizm alt tapısı yenilenmeye ve konaklama tesis sayısı hızla artmaya devam edecektir hem de adanın turizm popülaritesi hızla yükselmeye devam edecektir. 2050 yılına kadar Samar Adası genelinde ulaşım, internet, temiz içme suyu, elektrik, telefon ve kanalizasyon gibi birçok alt yapı sorunun çözülmesi beklenmektedir. 501 IJSI 14/2 Samar Adası’nda yaygın olan başlıca turizm tipleri ve rekreasyon Aralık faaliyetleri şunlardır: Sağlık turizmi, av turizmi, deniz turizmi, inanç December turizmi, macera turizmi, kırsal turizm, ekoturizm, çiftlik turizmi, 2021 mağara turizmi, sualtı dalış turizmi, akarsu turizmi, botanik turizmi, termal turizm, yayla turizmi, tatlı su balıkçılığı, dağcılık, yamaç paraşütü, yaban hayatı gözlemciliği, rafting, kano, deniz sörfü, bisiklet turları, kampçılık, doğa yürüyüşü (trekking), dağ tırmanışı, sportif dalgıçlık. Görkemli şelaleleri ve ilginç kıyı oluşumlarıyla, gizemli mağaraları ve masmavi lagün gölleriyle, ıssız atol adacıkları ve derin akarsu vadileriyle, romantik koyları ve beyaz kumsal plajlarıyla, tarihi Katolik kiliseleri ve yoğun tropikal ormanlarıyla Samar en kaprisli turistlerin dahi beğenisini kazanacak potansiyele sahip bir tropikal adadır. Samar Adası’nın başlıca turizm avantajları şöyle özetlenebilir: • Coğrafi konum olarak Calicoan, Dinagat, Siargao, Capul, Catanduanes, Ticao, Luzon, Leyte, Tablas, Masbate, Biliran ve Homonhon gibi büyük adalara ve önemli turizm merkezlerine yakın coğrafi mesafede yer alması. • Ada sınırları içinde her bütçeye uygun çok sayıda kaliteli otel, restoran, bar ve konaklama tesisinin yer alması. • Ada sınırları içinde çok sayıda plaj, şelale, koy, burun, falez, park, mağara ve doğa koruma alanının olması. Emin ATASOY, Alaattin KIZILÇAOĞLU, Furkan İNAN • Ada sınırları içinde ve yakın çevresinde çok sayıda mercan oluşumu, ıssız atol Adası, tarihi kilise, doğal mangrov ormanı ve ilginç kıyı şekillerinin yer alması. • Ada sınırları içinde turistik tesislerin, turizm hizmetlerinin ve otellerin ekonomik olması. • Ada sınırları içinde çok sayıda su sporları merkezi ve dalış eğitim merkezine sahip olması. • Adanın, büyük metropol kentlerden ve sanayi tesislerinden uzak, sakin, temiz ve huzurlu kıyılara sahip olması. 502 • Yabancı turistler için güvenlik ve terör sorunlarının olmaması. IJSI 14/2 • Filipinlerin en önemli turizm merkezlerinin başında yer alan Aralık December Luzon, Leyte, Tablas, Masbate, Calicoan, Biliran ve Homonhon 2021 adaları ile düzenli feribot bağlantılarına sahip olması. • Filipinlerin hiçbir adasında görülmeyen ilginç canlıların, endemik türlerin ve doğal jeomorfolojik oluşumların Samar Adası’nda görülebilir olması bu adanın en büyük ayrıcalığı ve turizm üstünlüğüdür. • Adanın neredeyse her yöresinde öne çıkan zengin tarihsel-kültürel miras, ekonomik konaklama olanakları ve çok seçenekli tatil tercihleri adanın bir diğer turizm avantajıdır. Bugün, Samar Adası bakir yağmur ormanlarıyla, keşfedilmeyi bekleyen mağaraları ve dağ zirveleriyle, egzotik hayvanları ve mercan kayalıklarıyla, derin gölleri ve muhteşem şelaleleriyle, el değmemiş bakir doğasıyla, ayrıca binlerce bitki ve hayvan türüyle milyonlarca turisti cezbetmektedir. Bakir doğal köşelerin, kalabalık kentlerden uzak sakin plajların, nefes kesen doğal güzelliklerin, heyecan verici endemik hayvanların varlığı meraklı gezginler için bu tropikal adayı ilginç ve cazip kılmaktadır. Bu nedenle önümüzdeki yıllarda, ekolojik turizm ve kırsal turizm için bu ada büyük fırsatlar sunmaktadır. Filipinler Cumhuriyeti Turizm Coğrafyasından Bir Kesit: Samar Adası KAYNAKÇA Atalay, İ. (2001). Resimli ve Haritalı Dünya Coğrafyası. İstanbul: İnkılâp Kitabevi. Atalay, İ. (2007). Kıtalar ve Ülkeler Coğrafyası. İzmir: META Basım. Atasoy, E. (2010). Kıtalar ve Ülkeler Coğrafyası. Bursa: Ezgi Kitabevi Yayınları. Atasoy, E. (2018). “Muslim Communities in the Philippines from the Perspective of Political Geography and Etnogeography”. Journal of History Culture and Art Research, 7(2), 533-566. Bayar, S. (2011). Filipinler Ülke Raporu. Ankara: T.C. Başbakanlık Dış Ticaret Müsteşarlığı İhracatı Geliştirme Merkezi. 503 Chirikov, A. l.; Pozdnyak, G. V.; Kamenskaya, İ. Y. (2008) Atlas Mira. IJSI 14/2 Moskova: İzdatelstvo Oniks. Aralık December Colleen, A. S. (1967). Philippines in Pictures. Cilt 1. Manila: Library of Congress 2021 Catakoging. Düzyol, T. (2016). “Filipinler”, Ermağan, İsmail (Ed.). Dünya Siyasetinde Doğu Asya, Nobel Yayınları. Georgiev, P. (2005). Filipinite i Evraziyskata Dıga na Nestabilnost, Spisanie “Geopolitika”. Broy 6, Sofya. Krıstev, V. (2016). Geopolitika i Geostrategiya na Turizma, İzdatelstvo “Nauka i İkonomika”. İkonomiçeski Universitet, Varna. Krıstev, V. (2014). Geografiya na Turizma, İzdatelstvo “Nauka i İkonomika”. İkonomiçeski Universitet, Varna. Lakost, İ. (2005). Geopolitiçeski Reçnik na Sveta. Izdatelska Kaşta Trud, Sofiya. Lavrov, S. B.; Kaledin, N. V. (2003). Ekonomiçeskaya, Sotsialnaya i Politiçeskaya Geografiya Mira. Regioni i Strani, İzdatelstvo Gardariki. Moskova. Lopez, M. L. (2006). A Handbook of Philippine Folklore. Quezon City: The University of the Philippines Press. Lukanov, A.; Bojinov, N.; Dimitrov, S. (2005). Stranite v Sveta 2005-2006. İzdatelstvo Gloriya Palas, Sofya. Manuela W. S. (2015). “The Impact of Government Failure on Tourism in the Philippines”. Transport Policy, 43, 11-22. Özey, R. (2008). Asya Coğrafyası. İstanbul: Aktif Yayınları. Özgüç, N. (2011). Turizm Coğrafyası. Özellikler ve Bölgeler. İstanbul: Çantay Kitabevi. Emin ATASOY, Alaattin KIZILÇAOĞLU, Furkan İNAN Shah K. Gupta V. Edited by Charlotte Boyd. (2000) “Tourism, the Poor and Other Stakeholders: Experience in Asia”, Overseas Development Institute, Fair Trade in Tourism Project, University of North London, University of North London, UK, Printed by Russell Press Ltd, Nottingham, NG6 0BT, April. Elektronik Kaynaklar • http://philippine.ru/visayas.html • http://www.filipinostaff.ru/ 504 • https://www.worldmeteo.info/en/asia/philippines/ • https://tonkosti.ru IJSI 14/2 Aralık • https://www.skyscanner.ru/ December 2021 • http://ru.knowledgr.com/ • https://www.agoda.com/tr • https://www.hotelplanner.com/ • https://www.booking.com/ • https://www.trivago.com/ • https://www.tripadvisor.com/ • https://www.expedia.co.uk/ • https://www.openstreetmap.org/ • https://www.google.com/maps • https://mapcarta.com/ • http://www.mappery.com/ • https://journal.tinkoff.ru/philippines/ • http://www.tostay.ru/samar/ • https://tochka-na-karte.ru/Goroda-i-Gosudarstva/6314-Samar.html • https://www.votpusk.ru/country/kurort.asp?CN=PH&CT=PH39 • https://www.blinktravel.guide/philippines/biri-island-solo-experience • https://www.leytesamardailynews.com/denr-to-visit-the-biri-larosa- landscape-and-seascape-as-part-of-its-coral-reef-assessment/ • https://www.pna.gov.ph/articles/1075889 Filipinler Cumhuriyeti Turizm Coğrafyasından Bir Kesit: Samar Adası • https://walkabout.fm/place/1053487 • https://wikivisually.com/wiki/Guiuan_Protected_Landscape_and_Seasc ape • https://www.protectedplanet.net/guiuan-protected-landscape-and- seascape • https://www.blinktravel.guide/philippines/biri-island-solo-experience • https://www.tripzilla.com/guide-biri-island-samar/92560 • https://thehappytrip.com/2011/10/biri-rock-formation/ • https://www.traveling-up.com/travel-guide-biri-island-northern-samar/ 505 • https://pia.gov.ph/news/articles/1025040 IJSI 14/2 • https://www.pna.gov.ph/articles/1075889 Aralık December • https://www.bignewsnetwork.com/news/261877041/lalaguna- 2021 mangrove-eco-park-opens • https://www.officialgazette.gov.ph/1998/02/03/proclamation-no-1156- s-1998/ • https://tribune.net.ph/index.php/2019/09/04/samar-island-park-bids- for-unesco-inclusion/ • https://de.linkfang.org/wiki/Samar_Natural_Park • https://outoftownblog.com/travel-guide-tarangban-falls-in-calbayog- city-samar/ • https://thelittlelai.com/2017/09/19/bangon-falls-a-short-visit-to-the- enticing-gem-of-calbayog-city/ • https://www.vigattintourism.com/tourism/articles/Bangon-Bugtong- Falls-One-of-the-Most-Majestic-Scenic-Spots-in-Calbayog-City • https://www.idreamedofthis.com/bangon-and-tarangban-falls-in- calbayog-samar/ • http://www.pinoymountaineer.com/2007/12/bangon-bugtong- falls.html Emin ATASOY, Alaattin KIZILÇAOĞLU, Furkan İNAN SUMMARY Samar Island, the third largest island in the Philippines, is located between 10°54'-12°45' Northern at 124°15'-125°52' Eastern longituds. The island is located in the easternest of the East Visayas Islands Group. Located in the central philippine archi archi archida, the island is the 40th most populous island in the world. In terms of administrative boundaries, the island in the Eastern Visayas Region is divided into three states. These are Samar, North and East Samar. Calbayog, the largest city on the island, is the capital of Samar Island. The island is also highly developed as transportation opportunities. It has regular ferry connections with islands, major tourist attractions in the Philippines, and five airports across the island. 506 IJSI 14/2 The name Samar comes from the word "samad", which means "cut", Aralık "divided", "fragmented", and characterizes the geographical appearance of the December island in the best possible way. It has geomorphological surfaces that are 2021 fragmented by numerous stream valleys. Alluvion valleys, low-sloped plains, low hills, indented coasts and bays, volcanic terrain and dense tropical forests are the most common geographical elements on the island. In the center of the island, the low mountain range (the highest point is 850 meters) extending in the northwest-southeast is divided in half by the valley of the River Ulot. Dolores, Oras, Ulot, Pambujan and Gandara are the largest streams on the island. The streams on the island of Samar form deep and long estuarys as they drain their water into the ocean, as well as being short and suitable for river transportation in the lower parts. The largest lakes on the island of Samar are: Pogtak Catch Basin, Cayaocan, Protected Watershed and Catbolagan Watershed. Samar island is an island that attracts foreign tourists not with its historical- cultural charms but also with its natural-ecological charms. Rich natural ecosystems, state-protected private areas and virgin rich ecological islands undoubtedly make up the largest tourism wealth of Samar island and its surroundings. Coral reefs, caves, waterfalls, mangrove forests, interesting coastal formations, lakes, beaches, interesting atoll islands and preserved tropical forests are the most important natural tourism attractions of Samar island and its surroundings. Calbayog, a city on the northwestern coast of samar island, is known as the "waterfall capital of the Philippines". Because there are about 20 waterfalls in this region. Located in the northwestern parts of Samar island, south of the town of San Isidro and north of calbayog city, Bangon and Tarangban waterfalls offer ideal environments both for cooling off and picnicking, as well as for swimming in the natural pools created by the waterfalls. Another natural attraction of samar island is the cascading Pinipiscan waterfalls on the Filipinler Cumhuriyeti Turizm Coğrafyasından Bir Kesit: Samar Adası Katubing river. Located near the village of Tinaplakan, just east of the town of Bugtong, tarangban waterfalls are one of the most spectacular waterfalls in the Philippines. Visitors to these waterfalls should also see the "Hugpoan River Park" site on the same stream valley. Bangon waterfall, which is about 200 feet high, consists of different small waterfalls with 3 layers or 3 levels and is located just west of tarangban waterfall. Founded in 2003, Samar Natural Park is the second largest natural park in the Republic of the Philippines with an area of 333 300 hectares. Samar Island Natural Park, located within the borders of East Samar, West Samar and Samar province, is a nature reserve with the oldest tropical forests in the Philippines, which has territory within the borders of three provinces. Today's Natural Park contains Jicontol Park Area, Bulosao Nature Reserve, Sohoton 507 Nature Reserve, Taft Forest Nature Reserve and Calbiga Caves Conservation Area. IJSI 14/2 Aralık December With rich natural resources and nature conservation areas, the island is home 2021 to some of the Philippines' most interesting ecological regions and virgin tropical forests. Samar island is considered one of the most valuable ecological regions in the world by the World Foundation for Conservation of Nature (WWF) with its virgin natural areas and rich tropical forests. Although thousands of tourists come to the island every year, samar island popularity is low compared to other islands (Borocay, Palawan, Cebu). Therefore, it is not at the top of the most visited islands. Tourism activities will continue to increase the popularity of tourism on the developing island.