Türkiye Türkçesinde eylemlerin sınıflandırılmasında rol oynayan etkenler -Ayşe Kulin'in “Kanadı Kırık Kuşlar” romanı örneğiyle-
Loading...
Date
2022-06-29
Authors
Dündar, Banu
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Bursa Uludağ Üniversitesi
Abstract
Bu çalışmada Türkiye Türkçesindeki eylemlerin sınıflandırılmasında rol oynayan etkenler belirlenmeye çalışılmıştır. Eylemlerin sözlüksel yönü çok anlamlılık taşımaktadır. Bu bakımdan eylemlerin bağımsız cümleler üzerinden incelenmesi yerine her türlü anlamını ve kullanım durumlarını ortaya koyacak metne ihtiyaç duyulmuş, çalışmanın dilsel veri tabanını oluşturabilmek için de Ayşe Kulin’in “Kanadı Kırık Kuşlar” adlı romanı tercih edilmiştir. Bu metinden hareketle bitmiş eylemler incelenmiştir. Eylemlerin anlamı yerli çalışmaların dışında Batı’da ve Türk dünyasında tematik bir sınıflandırmaya dayandırılarak dilbilimsel yöntemlerle incelendiği anlaşılmaktadır. Bu çalışmada, Türk dünyasında yapılan çalışmalardan derlenerek yeni bir tematik sınıflandırma belirlenmiştir. Belirlenen bu sınıflandırmaya göre bitmiş eylemlerin bağlama göre anlam rolleri, gerçekleşme tarzı, gerçekleşme konumu (mental eylemler için), çatı eki ve türetme eki almış hali, kılınışı göz ardı edilmeden özne ve nesne ilişkisinden kaynaklı eylem sınıflamasındaki değişkenliği tespit edilmeye çalışılmıştır.
In this study, it has been tried to determine the factors that play a role in the classification of verbs in Turkey Turkish. The lexical aspect of the actions has variety of meanings. In this respect, instead of examining the actions over independent sentences, a text was needed to reveal all kinds of meanings and usage situations, and Ayşe Kulin's novel "Kanadı Kırık Kuşlar" was preferred to create the database of the study. Based on this text, the finished actions were analysed. It is understood that the meaning of the actions is examined by linguistic methods based on a thematic classification in the West and the Turkish World, apart from domestic studies. In this study, a new thematic classification was determined by compiling from the studies conducted in the Turkish World. According to this classification, it has been tried to determine the variability in the classification of the verbs originating from the subject-object relationship, without ignoring the meaning roles, realization style, realization position (for mental actions), the voice suffix and derivational affix, and the meaning of the finished actions by context.
In this study, it has been tried to determine the factors that play a role in the classification of verbs in Turkey Turkish. The lexical aspect of the actions has variety of meanings. In this respect, instead of examining the actions over independent sentences, a text was needed to reveal all kinds of meanings and usage situations, and Ayşe Kulin's novel "Kanadı Kırık Kuşlar" was preferred to create the database of the study. Based on this text, the finished actions were analysed. It is understood that the meaning of the actions is examined by linguistic methods based on a thematic classification in the West and the Turkish World, apart from domestic studies. In this study, a new thematic classification was determined by compiling from the studies conducted in the Turkish World. According to this classification, it has been tried to determine the variability in the classification of the verbs originating from the subject-object relationship, without ignoring the meaning roles, realization style, realization position (for mental actions), the voice suffix and derivational affix, and the meaning of the finished actions by context.
Description
Keywords
Eylem, Eylemin göstereni, Dilbilim kuramları, Anlambilim, Bitmiş eylem, Bağlama göre eylem sınıfları, Action, Signifier of action, Linguistic theories, Semantics, Finished verb, Action classes by context
Citation
Dündar, B. (2022). Türkiye Türkçesinde eylemlerin sınıflandırılmasında rol oynayan etkenler -Ayşe Kulin'in “Kanadı Kırık Kuşlar” romanı örneğiyle-. Yayınlanmamış doktora tezi. Bursa Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.