1978 Cilt 7 Sayı 1-2
Permanent URI for this collection
Browse
Recent Submissions
Item Open Access CES fonksiyonu(Bursa İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi, 1978) Aşkan, HasanFonksiyon, Cobb - Douglas fonksiyonundan sonra Marshallian tipteki üretim fonksiyonlarındaki en önemli gelişmeyi oluşturur. Bu gelişim, Cobb-Douglas fonksiyonunun genelleştirilmesi ile sağlanmıştır. Fonksiyonun ikame elastikiyetinin değeri sabittir. Fakat bir elma koşuluyla sınırlandırılmıştır. Fonksiyona ilk defa 1954 yılında Dickinson'ın yazdığı makaledeki dipnotta rastlanmıştır (1). Fakat Nerlove'ın (2). Belirttiği gibi fonksiyon, 1956 yılında Swan ve Solow tarafından kullanılmasına karşın geniş kabul edilebilirliğini Arrow, Chenery, Minhas ve Solow'un birlikte yazdıkları makaleye borçludur.Item Open Access Teoriden model yöntemiyle tahmine(Bursa İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi, 1978) Marchan, Andre; Ünay, Cafer; Uludağ Üniversitesi/İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi.Güdümlülüğün (dirigisme) güçlükleriyle ulusal ve uluslararası planların uygulamaya konulması, yeniden iktisatçıların dikkatini, biraz gözden düşen fakat hiçbir zaman çözümlenmemiş bir sorun üzerinde yoğunlaştırmıştır. Bu sorun ekonomik tahmin olanakları sorunudur. İtibardan düşme kuşkusuz şu nedenlere bağlanmıştır: geçmiş de ekonomik tahmin, açık başarısızlıklara uğrayan kendine güvenli girişimcilere ve ne tahmin lehinde nede aleyhinde hiç bir şey getirmeyen çekingen denemelere konu olmuştur. Bu itibardan düşme yersizdi çünkü, Harvard'ın üç serisi, Wagman'ın barometreleri, çeşitli Avrupa konjonktür kurumlarının bulguları; ilk tahmin girişimlerine yardım eden tek neden monisme causal ile yakın geleceğin tahminine dayanak olan çok neden pluralisme causal arasında gerekli aşamaları oluşturuyordu.Item Open Access Parametrik doğrusal programlamanın bir ürünün sunum ve istem eğrilerinin belirlenişinde kullanılması(Bursa İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi, 1978) İlhan, İsmailEniyilenmiş sonuçlara ulaşmayı amaçlayan birçok programlama probleminde, çeşitli koşulların değişmez kalacağı varsayımından hareket edilmektedir. «Fakat, gerçekte koşullar değişkendir. ve ekonomi kuramı, genellikle bu değişen koşullara karşı, firmaların ve tüketicilerin tepkileri ile ilgilenir. örneğin, sunum ve istem eğrileri, alıcıların ve satıcıların fiyatlardaki değişikliklere karşı tepkilerini göstermektedir. Doğrusal programlama, (DP) fiyatların sabit olduğu varsayımına bağlı olarak, miktar değişmelerinin en iyileşmiş çözüme etkilerini hesaplayabilecek yöntemler sağlamaktadır (1) .» Ancak, fiatların ya da benzer ögelerin değişmez varsayılmasının sonuçlar üzerinde yarattığı olumsuz etki ihmal edilmeyecek ölçülerde olabilir. Bu istenmeyen etkileri azaltmak için programlama modellerinde değişmez varsayılan öğelerin değişimine izin vermek, sorununa önemli ölçüde bir çözüm getirmek anlamını taşımaktadır. Parametrik doğrusal programlama (PDP) sabit varsayılan bu ögelerin belli sınırlar içinde değişimine olanak sağlayan bir programlama tekniğidir (2) . Bu makalenin amacı, PDP tekniğinin çok ürünlü firmalarda ürünler için sunu ve marjinal maliyet eğrileri, girdiler için ise marjinal gelir ve istem eğrileri çıkartılmasında nasıl kullanıldığının açıklanmasıdır.Item Open Access COBB - DOUGLAS Fonksiyonu(Bursa İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi, 1978) Aşkan, HasanMarshalian tipteki üretim fonksiyonları içinde, en fazla bilinip kullanılan bu üretim fonksiyonu ismini, araştırmalarının sonucunda, özelliklerini bulan profesör Douglas ile, özelliklerinin ifade edilebilmesi için matematiksel şekil ileri süren matematikçi Cobb'dan almıştır. Fonksiyon daha önce de Wicksteed 1 tarafından ileri sürülmüş ise de geniş kabul edilebilirliğini araştırmalarıyla fonksiyona büyük destek sağlayan Douglas'a borçludur. Douglas tarafından tahmin edilen orijinal fonksiyon (1) de yazılan şekildedir. Fonksiyonun belirttiği ilişki , Douglas'ın ücretin toplam üretim içindeki payını araştırırken bulunmuştur. Douglas, işgücüne yapılan toplam ücret ödemelerini, üretimin sabit bir oranı olarak bulunmuştur (2) . öte yandan bilindiği üzere, tam rekabet koşullarında karını maksimize etmeyi amaçlayan firma, ücret işgücünün marjinal verimliliği eşitliğini gerçekleştireceğin den (2) tekrar (3) de görüldüğü üzere yazılabilir.Item Open Access Bireysel tercihlerin stokastik olması halinde çiftli mamul karşılaştırma testleri(Bursa İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi, 1978) Wierenga, B.; Gürsakal, Necmi; Uludağ Üniversitesi/İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi.Bu çalışmada, bireylerin tercihlerinin olasılık dağılımları iki sonuç üzerinde toplandığı ve her bireysel tercih testi sonucunun, tesadüfi 0-1 değişkeni olduğu durumlarda çiftli mamul karşılaştırma testlerini (Paired comparison tests) inceleyeceğiz. önce, her bireyin her zaman aynı tercihi yapması gerektiğini savunan deterministik yaklaşıma karşı kullanılacak, olasılığa dayanan bir tercihler kavramının, deneysel sonuçlarda elde edildiği gibi gerçeği yansıttığını göstereceğiz. Daha sonra, yalnızca seçeneklerden birini tercih edenlerin ana kütledeki oranını bilmektense, tercih dağılımı hakkında daha fazla bilgi edinmenin üstünlüklerini araştıracağız.Item Open Access Geniş alanlarda petrol aramanın ekonomik sonuçlarını belirleyebilmek için stokastik bir model(Bursa İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi, 1978) Uhler, Russell S.; Bradley, Paul; Gürsakal, Necmi; Uludağ Üniversitesi/İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi.Önceden petrol çıkarılmamış bölgelerde petrol aranacağı zaman, sondaja geçildikten sonra elde edebileceğimiz petrol rezervlerinin ve bu rezervleri bulmamızın olası şeklinin (pattern) tahminlerine gerek duyulur. Şüphesiz bu türden güvenilir bir bilginin, kazılan bir kaç kuyuyla, havadan ve yerden yapılan araştırmalarla elde edilen tabanın jeolojik ve jeofiziksel özellikleri hakkındaki kısıtlı bilgiden türetilmesi güçtür. Küçük birim alanlardaki rezervlerin mekansal dağılımını ortaya koyan bir model yukarıdaki tekniklere oldukça yararlı bir ek olacaktır. Küçük birim alanlarda petrol rezervlerinin bulunması bir Poisson süreciyle, tek tek rezerv büyüklüklerinin dağılımı ise bir lognormal (2) dağılımla tanımlanabilir. Bu makalenin amacı -bu tanımlamaları yapan bir model ortaya koymaktır.Item Open Access Holding ve bağlı şirketlerinde dönem içi işlemlerin muhasebeye yansıtılması ve bilgi akışı(Bursa İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi, 1978) Soydan, Hakkı; Uludağ Üniversitesi/İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi.Holding ve denetimindeki şirketlerin hesap işleri düzeni incelendiğinde, muhasebenin yönetim aracı olarak kullanılması gerçeği, ortaya çıkar. Gerçekten, ilgili yasalar açısından şirketler bağımsız görüldüğünden, bu şirketlerin faaliyetleri hesap işlerine geleneksel bir biçimde yansıyacaktır. Dönem içinde ana ve bağlı şirketler arasında veri alışverişi belli bir bilgi akış düzenini oluşturmaktadır. Bunun bir yararı da holding kurmaylarının kararlarında söz konusu veri ve bilgilerden etkilenmeleridir.Item Open Access Bilgisayar, dünya ve Türkiye'de bilgisayar kullanımı ve sorunları(Bursa İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi, 1978) İlhan, İsmailKlasik ekonomi biliminin üretim faktörlerini emek, sermaye ve doğal kaynaklar olarak üç ana grupta topladığı bilinmektedir. Günümüzde bunlara bir dördüncüsünü eklemek kaçınılmaz olmuştur. Bu, yönetim faktörüdür. Yönetim faktörü, ilk üç faktörün en verimli bir biçimde kullanılabilmesi sağlamaktır. İkinci Dünya Savaşı ile birlikte bu dördüncü faktör olağan dışı bir gelişine göstermiş, günümüzde yönetim teknikleri olarak bilinen teknikler. teknolojik gelişmeler kadar önem kazanmıştır. Söz konusu teknikler gelişmiş ülkelerde tüm işletmelerde uygulanmakta, işletmenin verimine ve bunun sonucu olarak yönetimin önemine büyük katkılar sağlamaktadır. İşletme tekniklerinin bu denli önem kazanmasının ve yaygın kullanım alanları bulmasının aş nedeni ise bilgisayarlar olmaktadır.Item Open Access Türk devlet borçları(Bursa İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi, 1978) Palamut, Mehmet E.; Uludağ Üniversitesi/İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi.Her çağ, bir sorunlar alaşımıdır. Daha önce yaşanıp denenmiş olaylardan ayrık bir biçimde yansıyan türlü niteliklerdeki sorunlar, kendinden sonra gelen çağın temel taşlarını oluştururlar. Söz konusu sorunların usçul bir yaklaşımla üstelerinden gelinme başarısı , ya da anılan sorunlarla olumsuz bir biçimde yapılan Don Quichotte' umsu savaşım devinimleri «Tarih» in unutulmaz ve yadsınmaz sayfalarını örerken, çağların da ya am süreçleri vurgulanır çoğu kez.Item Open Access Yönetim aracı olarak iç denetleme(Bursa İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi, 1978) Dirimtekin, Tuğrul; Woolf, E. H.İşletmelerin büyüklüğü, bir çok işletmede, yönetim orununa doğrudan doğruya denetim olanağı vermemektedir. Böylece, yönetim orunu ile alt orunlar arasında devamlı bir boşluk oluşmaktadır. Yönetim orunu ile iş gören arasındaki bu geniş boşluk yüzünden, iş görenin durumunu değerlernek zor olmakta ve bu değerleme için ilmi araştırmalar yapılamamaktadır. Günümüzde yönetim ile iş görenler arasında yeterli haberleşme (iletişim) kurulamadığından, yeni denetim araçlarına gereksinme duyulması, giderek önem kazanmaya başlamıştır. Aradaki bu boşluk nedeniyle de anlaşamamazlık, hatalı yorumlar, gecikmeler, hatalı değerlemeler v.b.g. arzu edilmeyen işlemler doğmaktadır.Item Open Access Bir vergi suçu ve cezası olarak vergi kaçakçılığı(Bursa İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi, 1978) Edizdoğan, Nihat; Uludağ Üniversitesi/İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi.Devletin sağladığı gelirler içinde büyük yer tutan vergi, çağımızın ilgi çekici ve en önemli bir olayıdır. Vergi, mutlak olmayıp, tarihi ve sosyal bir olaydır. Bu olay yer ve zamana bağlı olarak iktisadi ve sosyal yapıdaki değişikliklere göre sürekli olarak gelişmiş ve kavramı da çok farklı anlamlar kazanmıştır. Verginin ne zaman, nerede ve nasıl meydana çıktığı ve ilk şekilleri bilinmemekle beraber, «her devrin görüş ve kuramları, genel olarak o devrin kazanılmış bilgi ve kurulmuş müesseselerinden doğar» düşüncesinden hareket edildiğinde vergi zaman zaman; «haraç», «hediye», «rica>>, kökünden gelen kelimelerde anlamını bulmuştur.Item Open Access Fırsat maliyeti ve gölge fiyatlar(Bursa İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi, 1978) Öztürk, AhmetSerbest yarışım ve fiyat mekanizmasının işleyişi, Dünyanın hiçbir ülkesinde, iktisat kavramında belirtildiği mükemmellik içinde olmamaktadır, hele ülkemiz gibi gelişmekte olan ülkelerde, bazı tekelci unsurlar piyasaya sahip olup yarışımı azaltmakta ve üretim faktörleri ile tamamlanmış mal ve hizmetlerin fiyatlarını istedikleri şekilde oluşturmaktadırlar. Böylece piyasada oluşan fiyatlar gerçek piyasa fiyatları olmadığı gibi toplumun sosyal tercihlerini ve malların göreli kıtlıklarını da yansıtmamaktadırlar. Bu yüzden fiyatlar üretim faktörlerinin ve üretilen mal ve hizmetin gerçek maliyetini yansıtmadığı için üretim kaynakları optimal şekilde kullanılmamakta ve üretilen ürünlerin dağıtımı toplum ihtiyaç seviyesinden ziyade gelir seviyesine göre yapılmaktadır.Item Open Access Sosyalist maliye düzeni(Bursa İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi, 1978) Şener, OrhanEylül 1977 de Varna'da toplanan Uluslararası Maliye Enstitüsünün 33 üncü kongresi, mukayeseli sistemlerde ’’Fiat, Sübvansiyonlar ve Vergi Teşvik Önlemlerini’’ konu olarak ele almıştır. Bu nedenle, sosyalist maliye düzeniyle ilgili bu çalışmamızın esasını bu Kongreye sunulan tebliğler ile bazı iktisatçılardan elde ettiğimiz bilgiler oluşturmaktadır. Araştırmamızda sosyalist maliye düzeninin teorik ve pratik yönleri dört ülke ile ilgili olarak incelenmektedir. Bu amaçla, 1) Bulgaristan'la ilgili olarak «Sosyalist Ekonomilerde Fiatların Fonksiyonu ve Rolü», 2) Çekoslovakya ile ilgili olarak «Mali Politikanın bir Aracı olarak Sosyalist Bütçeler», 3) Polonya ile ilgili olarak «Fiat Artışlarının Reel Gelir Seviyesi Üzerindeki Etkileri», ve son olarak sosyalist uygulamalardan esinlenerek bağımlı az gelişmiş ülkeler için önerilen «Emek Faktörünü Esas Alan Bir Maliye Politikasının Esasları» konuları incelenmektedir.Item Open Access Uluslararası petrol sorununda son gelişmeler(Bursa İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi, 1978) Uludağ, İlhanGeçtiğimiz son 20 yılda, petrolün üç kez silah olarak kullanıldığına ve bunlardan ikisinin çok başarılı şekilde sonuçlanmasına, dünya şahit olmuştur. Bunlardan birincisinde, 1956 da ABD nin Süveyş kanalındaki harekatı durdurulmuş, ikincisinde ise 1967. Altı Gün Savaşı sonrası sadece Libya'nın, Orta Doğulu petrolcü ülkelerin ittifakından ayrılması ile gerçekleşmeyen, petrol ambargosu ile dünya tehdit edilmiş, sonuncusunda ise 1973. Arap-İsrail savaşı nedeniyle fiyatlar olağanüstü yükseltilmiş ve uluslararası petrol krizi yaratılmıştır.Item Open Access Sanayilerimizi koruma politikaları tümüyle yenilenmelidir(Bursa İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi, 1978) İyibozkurt, M. Erol; Uludağ Üniversitesi/İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi.1978 yılı başında «sosyal demokrat» olduğunu vurgulayan iktidar iş başına gelmiştir. Sosyal demokrat kavramında önemli sanayilerin devlet eline kaydırılması yanında devletin doğrudan dış ticarete müdahalesi de vardır. Sanayileşme ve dış ticaretin devlet eliyle yürütülmesinin yararlan kuşkusuz sayılamayacak kadar çoktur. Yazımızın amacı bu yararlar üzerinde durmak değil; ülkemizde şimdiye kadar gerçek anlamda uygulanmayan ve ihmal edilen, fakat sanayileşme için üzerinde titizlikle durulması gereken, koruma politikalarını ele almaktır. Bu noktada Türkiye'nin dış ticaretinin yaklaşık % 60 ını oluşturan AET ile ilişkilerini öncelikle düşünmek gerekecektir.Item Open Access İktisat - hukuk ilişkisi üzerinde bir araştırma(Bursa İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi, 1978) Binatlı, Yusuf Ziyaİktisadi Kalkınmada söz ederken bu kalkınmanın hukuk kuralları içinde olması kadar doğal bir şey olamaz. Bir kalkınma planı hukuki normlara ve uygulaması da bu normlara ne kadar uygunsa kalkınma da o kadar hızlı gelişmiş olur. Bu konferansının konusu İktisat ve Hukuk ilişkisidir. Ve hukukun iktisadi kalkınmaya ne derecede etken olduğu veya olmadığıdır.