2003 Cilt 8 Sayı 1
Permanent URI for this collection
Browse
Recent Submissions
Item Open Access Yerleşim alanlarında olası deprem zararlarının azaltılması(Uludağ Üniversitesi, 2003) Taş, Nilüfer; Uludağ Üniversitesi/Mühendislik-Mimarlık Fakültesi/Mimarlık Bölümü.Ülkemiz başta depremler olmak üzere seller, fırtınalar, çığ düşmesi gibi çeşitli afet türlerinin etkisi altındadır. Yerleşmelerde depremlerden sonra görülen en belirgin etkiler, yapısal çevrenin yıkımı ve hasar görmesidir. Depremlerden sonra birçok yapı; konutlar, işyerleri, fabrikalar, okullar, hastaneler, tarihi ve kültürel değeri olan binalar vb., zarar görebilir ve/veya yıkılabilir. Yapılarla birlikte toplum için hayati önem taşıyan alt yapı; yollar, demiryolları, iletişim ağı, içme suyu şebekesi, doğal gaz boru hatları vb. de zarar görebilir. Bütün bunların bir sonucu olarak da normal hayat kesintiye uğrar. Bu kesintinin büyüklüğü; depremin büyüklüğüne ve de toplumun deprem zararlarını azaltmaya yönelik yapmış oldukları hazırlıklara göre farklılık gösterir. Yıkıcı depremlerden sonra oluşan yapısal çevre kayıplarının giderilmesi ve iyileştirilmesi çok uzun sürebilir. Ülke topraklarının büyük bir kısmının deprem riskine sahip olması, bu topraklar üzerinde önemli sanayi kuruluşlarının bulunması ve nüfusun büyük bir kısmının yaşaması tehlikenin boyutunu daha da arttırmaktadır. Geçmişte olan depremlerden dersler alarak, gelecekteki deprem etkilerinin azaltılabilmesi için; mutlaka deprem olmadan önce, halkın deprem hakkında eğitilmesi, yerleşimlerde ve yapılarda deprem risklerinin azaltılması, yeni düzenlemelerin ve önlemlerin alınması, deprem anında ve deprem sonrasında nelerin yapılması gerektiği önceden planlanması gereken önemli çalışmalardır. Bu makalenin amacı da, deprem zararlarının artmasındaki nedenleri ortaya koyarak, deprem öncesinde, anında ve sonrasında nelerin yapılması gerektiğini irdelemektir.Item Open Access Yapı fiziği açısından günümüz hafif asma giydirme cephe sistem örneklerinin incelenmesi ve değerlendirilmesi(Uludağ Üniversitesi, 2003) Sezer, Filiz Şenkal; Uludağ Üniversitesi/Mühendislik-Mimarlık Fakültesi/Mimarlık Bölümü.İnsanların yaşadıkları mekanlarda sağlıklı ve üretken olmaları, o mekanın ısıl konfor şartları ile yakından ilişkilidir. Binaların ısıl konforu sağlanırken, yıllık ısıtma enerjisi ihtiyaçlarının da minimumda tutulması dikkate alınması gereken önemli bir noktadır. Bunun yolu da doğru bir ısı yalıtımından geçmektedir. Hafif asma giydirme cephe sistemiyle inşa edilen binalarda ısıl konforun sağlanması; saydam kısımlarda farklı cam türlerinin kullanılması, opak kısımlarda ise yalıtım kalınlığı ve yalıtım tabakasında yapılan değişikliklerle mümkün olmaktadır. Bu çalışmanın amacı, hafif giydirme cephe sistemlerinde optimal konfor şartlarının sağlanmasında ısıl konfora odaklanarak, ülkemizde hafif asma giydirme cephe sistemlerinde saydam ve opak bölgelerde gerçekleştirilen mevcut uygulamaları değerlendirmek ve ısıl konforun sağlanması için bu uygulamalara öneriler getirmektir.Item Open Access Osmanlı’dan günümüze yapı üretiminde mimarlık meslek örgütlenmesinin gelişimi(Uludağ Üniversitesi, 2003) Taş, Murat; Uludağ Üniversitesi/Mühendislik-Mimarlık Fakültesi/Mimarlık Bölümü.Türkiye’de bugün, yapı sektörünün düzenli olarak işlemeyen bir örgüt yapısına sahip olması ve yapı üretim sistemindeki yanlışlıklar nedeniyle, fiziksel planlama ölçeğinden başlayarak yapı ölçeğine kadar uzanan kentsel gelişme süreci, kendiliğinden ve denetimsiz bir şekilde gelişme göstermektedir. Türkiye’deki yapı üretim sistemi, bu sistem içerisinde yer alan meslek gruplarının görev, yetki ve sorumlulukları ile mesleki ilişkileri ve örgütlenme biçimlerinin sorgulanması kaçınılmaz olmuştur. Mimarlık mesleği geçmişten gelen özellikleri nedeniyle yapı üretiminde önemli bir yer tutmaktadır. Bu bildiride, birçok alanda olduğu gibi Osmanlı İmparatorluğu’ndan Türkiye Cumhuriyeti’ne geçişin gözlemlendiği yapı üretim sisteminin ve mimarlığın da içerisinde yer aldığı yapı üretimindeki mesleki ilişkilerin ve örgütlenmenin gelişimi ele alınarak, 1999 depremleri sonrasında Türkiye’deki yasal düzenlemelerin biçimlendirdiği mimarlık mesleği ortamındaki gelişmeler irdelenmiştir.Item Open Access Yapı tasarımında mimarın deprem bilinci(Uludağ Üniversitesi, 2003) Akıncıtürk, Nilüfer; Uludağ Üniversitesi/Mühendislik-Mimarlık Fakültesi/Mimarlık Bölümü.1999 Yılı, deprem-yapı-mimar ilişkisinde, yapı oluşturma sürecinde; devreye giren kişi, kurum ve yönetmeliklerin; mesleki, etik, sorumluluklar ve denetim açısından yeniden sorgulandığı bir dönüm noktası olmuştur. Deprem bilinci, mimar ve mühendisler, üreticiler, kullanıcılar açısından bir kez daha kazanılmaya ve kazandırılmaya çalışılmaktadır. Konu birbiriyle etkileşim içinde olan birçok konunun mimari açıdan farklı bir bakış açısıyla ele alınarak irdelenecektir. Eğitimci, tasarımcı, uygulayıcı ve kullanıcı olarak yapısal açıdan alınması gereken önlemler olarak değerlendirilecektir.Item Open Access Approximate expressions for worst and best case Cramér-Rao bounds for estimating the parameters of close cisoids(Uludağ Üniversitesi, 2003) Dilaveroğlu, Erdoğan; Uludağ Üniversitesi/Mühendislik-Mimarlık Fakültesi/Elektronik Mühendisliği Bölümü.We present accurate approximations to the worst and the best case Cramér-Rao bounds for estimating the parameters of two closely spaced cisoids observed in additive complex white Gaussian noise. The approximations are valid in the sub-Rayleigh region where the difference between the critical values of the bounds becomes important.Item Open Access Benzinli motorlarda LPG kullanımının supaplar üzerindeki ısıl etkisinin incelenmesi(Uludağ Üniversitesi, 2003) Avcı, Atakan; Uludağ Üniversitesi/Mühendislik-Mimarlık Fakültesi/Makine Mühendisliği Bölümü.Motorlarda alternatif yakıt olarak LPG kullanımının supaplar üzerindeki etkisi kuramsal olarak incelenmiştir. Oluşturulan iki boyutlu eksenel simetriye sahip dolu supap modeli sonlu elemanlar metoduyla çözülmüştür. Çevrim boyunca silindir içerisindeki sıcaklık ve basıncın belirlenmesi için sıfır boyutlu termodinamik model kullanılmıştır. Sonuçta gerek avans değişikliğinin ve gerek benzinde görülen karbon filminin kalkmasının sonucu olarak LPG veya doğal gaz kullanımında supapların daha yüksek ısıl zorlamalara maruz kaldığı sonucuna ulaşılmıştır.Item Open Access İki kademeli elektrohidrolik bir hızlı anahtarlama valfinin karakteristiklerinin incelenmesi(Uludağ Üniversitesi, 2003) Yüksel, İbrahim; Şengirgin, Mesut; Uludağ Üniversitesi/Mühendislik-Mimarlık Fakültesi.Bu çalışmada, pilot kademesi hızlı anahtarlama valfi olan iki kademeli elektrohidrolik valfin tasarımı ve karakteristikleri teorik ve deneysel olarak incelenmektedir. Hareketli elemanı disk biçiminde tasarlanan valfin pilot kademesi, cevap hızı yüksek çift bobinli bir soleniodtir. Açma-kapama şeklinde çalışan bu solenoidler ile giriş işareti ile çıkış işareti arasında oransal denetim sağlamak için Darbe Genişlik Modülasyon (DGM) tekniğinden yararlanılmıştır. Valflerin çalıştırılmasında kullanılan DGM sinyalinin alt ve üst sınırlarının belirlenmesinde kullanılan ölçütler ayrıntılı bir şekilde tartışılmıştır. Bu ölçütlerin en önemlilerinden birisinin anahtarlama elemanının çalışma frekansı olduğu ortaya konulmaktadır.Item Open Access Bir elektromekanik sistemin statik davranışının incelenmesi(Uludağ Üniversitesi, 2003) Yüksel, İbrahim; Şefkat, Gürsel; Uludağ Üniversitesi/Mühendislik-Mimarlık Fakültesi/Makine Mühendisliği Bölümü.Elektronik elemanların hızlı gelişimi, elektromekanik aygıt içeren uygulamaların artmasına neden olmuştur. Bundan dolayı bir çok uygulamada, klasik cihazlara alternatif aygıtlar olmuşlardır. Bu çalışmada, elektromekanik aygıtın özel bir tipinin statik davranışı incelendikten sonra, elektromekanik aygıt tasarımında yararlanmak için MATLAB’da etkileşimli bir program geliştirildi. Elektromekanik aygıtın elektrik, mekanik ve mıknatıs ifadeleri elde edildikten sonra mıknatıs geçirgenliğinin hesaba katıldığı bir yöntem kullanıldı. Bu amaçla görsel ara yüze sahip bir MATLAB programı geliştirilmiştir. Kullanıcı kolaylığı sağlayan bu program farklı boyutlara sahip elektromekanik aygıtların statik davranışının belirlenmesinde büyük esneklik sağlamaktadır. Bu program yardımıyla, örnek bir elektromekanik aygıtın statik analiz sonuçları kolaylıkla elde edilmiştir. Hesaplanan sonuçlar deneysel sonuçlarla karşılaştırılmış ve bu programın elektromekanik aygıtın tanımlanmasında kullanılabilen bir model program olduğu gösterilmiştir.Item Open Access Poliesterin alkali ortamda boyanması: Mevcut teknolojinin gözden geçirilmesi(Uludağ Üniversitesi, 2003) Aniş, Pervin; Eren, Hüseyin Aksel; Uludağ Üniversitesi/Mühendislik-Mimarlık Fakültesi/Tekstil Mühendisliği Bölümü.Poliesterin alkali ortamda boyanması ile ilgili olarak birçok boyarmadde ve kimyasal madde üreticisi firma çeşitli yöntemler geliştirmiş olmalarına rağmen, özellikle tekrarlanabilirliğin yetersiz olması nedeniyle bu yöntemler yaygınlık kazanamamışlardır. Bu makalede hangi etki faktörlerinin geliştirilen yardımcı kimyasal maddelerle kontrol edilmesi gerektiği ve alkali boyama için dispers boyarmadde seçimi tartışılacaktır.Item Open Access Poliester/pamuk karışımlarının boyanması: Uygulamalar ve yeni yaklaşımlar(Uludağ Üniversitesi, 2003) Aniş, Pervin; Eren, Hüseyin Aksel; Uludağ Üniversitesi/Mühendislik-Mimarlık Fakültesi/Tekstil Mühendisliği Bölümü.Poliesterin dispers boyarmaddeler ile boyanması ya da pamuğun çeşitli boyarmadde sınıflarıyla boyanması üzerine birçok çalışma mevcut olmasına rağmen, karışım halinde boyanmaları üzerine yeterince kaynak yoktur. Bu hiç te şaşırtıcı değildir çünkü karışım halinde boyamada prosesi etkileyen faktör sayısı oldukça artmakta ve problem karmaşıklaşmaktadır. Bu çalışmada poliester/pamuk karışımlarının boyanmasında prosesi etkileyen temel faktörler irdelenmiş ve özellikle dispers/reaktif boyamada uzun işlem süresini kısaltmaya yönelik yeni gelişmeler değerlendirilmiştir.Item Open Access Metallerle kirlenmiş toprakların temizlenmesinde uygulanan teknolojiler(Uludağ Üniversitesi, 2003) Başkaya, Hüseyin S.; Kocaer, F. Olcay; Uludağ Üniversitesi/Mühendislik-Mimarlık Fakültesi/Çevre Mühendisliği Bölümü.Ağır metallerin toprakta birikmesinin sadece toprak verimliliği ve ekosistem fonksiyonları üzerinde değil aynı zamanda besin zinciri yoluyla hayvan ve insan sağlığı üzerinde de önemli etkileri vardır. Topraklardaki ağır metal kirliliği, endüstrinin ve madencilik aktivitelerinin gelişmesiyle ve atıksuyla yapılan sulamaların ve arıtma çamuru uygulamalarının yaygınlaşmasıyla global bir problem halini almaktadır. Ağır metallerle kirlenmiş toprakları temizleme çalışmaları çevre mühendisliği alanındaki en zor konulardan biridir. Kirlenmiş toprağın kompleks fiziksel, kimyasal ve biyolojik özellikleri ile kirleticilerin toprak ortamındaki davranış ve ilişkilerine ait bilgilerin sınırlı olması gibi faktörler, temizleme faaliyetlerinin maliyetlerinin yükselmesi yanısıra klasik atık bertaraf teknolojilerinin uygulanmasının da sınırlı boyutlarda kalmasına sebep olmuştur. Bu nedenle toprak kirliliğinin giderilmesinde maliyeti düşük ve etkinliği yüksek uygulanabilir yeni teknolojilerin gelişimine acil olarak ihtiyaç vardır. İzolasyon, immobilizasyon, toksisitenin azaltılması, fiziksel ayırma ve ekstraksiyon toprak temizleme çalışmalarındaki ana yaklaşımlardır. Bu teknolojilerden pek çoğu arazi ölçeğinde kullanılmaktadır. Bu makalede hem arazi ölçeğinde uygulanan hem de gelişme aşaması devam eden teknolojiler incelenerek karşılaştırılmıştır. Çalışma sonucunda metallerle kirlenmiş topraklar için en uygun temizleme metodunun seçiminde yöre karakteristikleri, konsantrasyon, giderilecek kirleticinin tipi, maliyet ve kirlenmiş ortamın sonraki kullanımı gibi pek çok faktörün gözönünde bulundurulması gerektiği vurgulanmıştır.Item Open Access Absorpsiyonlu soğutma sistemlerinde kullanılan eşanjörlerin sistemin performansına etkisi(Uludağ Üniversitesi, 2003) Yamankaradeniz, Recep; Kaynaklı, Ömer; Uludağ Üniversitesi/Mühendislik-Mimarlık Fakültesi/Makine Mühendisliği Bölümü.Bu çalışmada, absorpsiyonlu soğutma sistemlerinde ısı geri kazanımı için kullanılan eşanjörlerin, sistemin performans katsayısına (COP) etkileri incelenmiştir. Sistemde kullanılan çift olarak, absorpsiyonlu soğutma sistemleri arasında yaygın kullanım alanı olan NH3-H2O eriyiği alınmıştır. Çevrimin termodinamik analizi yapılarak, amonyak ve amonyak-su eriyiğine ait termodinamik özellikler verilmiştir. Sistemde kullanılan 3 adet eşanjörün etkenlik katsayılarının değişiminin, sistemin COP değeri üzerindeki etkileri gözlenmiştir. Ayrıca, kaynatıcı, buharlaştırıcı, yoğuşturucu ve absorber sıcaklıklarının sistemin performansına etkileri araştırılmıştır. Sonuç olarak, sistemin performansına en fazla etkisi olan eşanjörün eriyik eşanjörü olduğu ve sistemin performansı, kaynatıcı ve buharlaştırıcı sıcaklıklarının artmasıyla artarken, yoğuşturucu ve absorber sıcaklıklarının artmasıyla azaldığı görülmüştür.Item Open Access Siklon separatörlerde uzunluğun verime etkisi ve optimizasyonu(Uludağ Üniversitesi, 2003) Erel, Gazi Kamil; Atakan, Avcı; Uludağ Üniversitesi/Mühendislik-Mimarlık Fakültesi/Makine Mühendisliği Bölümü.Siklonlarda uzunluğun genelde verimi artırıcı yönde etki ettiği düşünülür. Buna karşılık tanımlanan doğal girdap boyunun üzerinde siklon uzunlukların ise verime yararının olmadığı bilinmektedir. Buna karşılık doğal girdap uzunluğu içerisinde kalan siklonlarda ayırma verimi siklon boyu ile devamlı artar mı sorusuna cevap aramak üzere kuramsal bir yaklaşım geliştirilmiştir. Bu yaklaşımda akışkanın akış alanından, sürtünme direncine bağlı olarak, ayrıldığı ve ivmeli bir hareket yaptığı kabul edilmiştir. Akış alanı içerisinde hareket eden parçacığın cidara varabilmesi için radyal yönde öndeki seyahat sürelerinin eşit olması gerektiği basit yaklaşımından hareketle bir bağıntı elde edilmiştir. Bu yaklaşım sonuçlarına göre çalışma şartlarına göre her siklon için optimum bir siklon uzunluğunun tanımlanabileceği ve bu uzunluğun üzerinde siklon uzunluğunun verimi artırmayacağı tersi olarak azaltacağı sonucuna ulaşılmıştır. Model sonuçları bazı deneysel sonuçlarla karşılaştırılmış ve modelin kabul edilebilir sonuçlar verdiği görülmüştür.Item Open Access Sinirsel ağlar ile parça ailelerinin oluşturulması(Uludağ Üniversitesi, 2003) Öztürk, Nursel; Uludağ Üniversitesi/Mühendislik-Mimarlık Fakültesi/Endüstri Mühendisliği Bölümü.Parça ailelerinin oluşturulması işlemi, analiz, test, grup teknolojisi gibi tasarım sonrası uygulamaların otomasyonuna yardımcı olmaktadır. Parça ailelerinin oluşturulmasında kullanılan çok sayıda geleneksel yöntemin yanında, son yıllarda yapay zeka tekniklerini kullanan gruplama çalışmalarına da rastlanmaktadır. Bu makalede, parça ailelerinin oluşturulmasında, parçaların tasarım özellikleri yanında, sinirsel ağlarla unsur tanıma sisteminin birlikte kullanılmasıyla, parçaların imalat özelliklerini de dikkate alan bir yaklaşım önerilmektedir. Önerilen yaklaşım, tasarım modelinden otomatik olarak üç boyutlu parça ailelerini oluşturabilmektedir.Item Open Access Spandex (lycra) içerikli core-spun ipliklerin (pes/viskon) tüylülük özelliklerinin incelenmesi(Uludağ Üniversitesi, 2003) Örtlek, Hüseyin Gazi; Babaarslan, OsmanTüylülük kumaş üretimi, ön terbiye, boyama ve bitim işlemlerini etkileyen önemli bir iplik özelliğidir. Bu çalışmada, insanların daha rahat ve daha fonksiyonel tekstil ürünlerine duydukları yüksek talebi karşılamak için ortaya çıkan spandex içerikli kor ipliklerin (elastik kor iplikler) tüylülük özellikleri incelenmiştir. Çalışmada öncelikle iplik tüylülüğü kavramı ve modifiye edilmiş ring iplik eğirme makinelerinde elastik kor iplik üretim tekniği açıklanmıştır. Çalışmanın deneysel kısmında ise, elastik kor iplik yapısındaki elastan varlığının ve bu ipliklere uygulanan bobinleme işleminin tüylülük özelliğine etkileri Polyester/Viskon (50/50) karışımı elastik kor iplikler kullanılarak araştırılmıştır.Item Open Access Periyodik değişen biyolojik akış özellikleri ve bu akışlarda etkili olan boyutsuz parametreler(Uludağ Üniversitesi, 2003) Karagöz, İrfan; Uludağ Üniversitesi/Mühendislik-Mimarlık Fakültesi/Makine Mühendisliği Bölümü.Periyodik olarak değişen tipik akışların bir örneği olarak biyolojik akışlar ele alınmış, dallanan bir boruda gerçekleşen böyle bir akışın temel özellikleri incelenmiştir. Akış sıkıştırılamaz ve cidarlar rijit kabul edilerek korunum denklemleri yazılmış, temel karakteristik büyüklükler yardımıyla denklemler boyutsuz forma sokulmuştur. Geometrik oranlara ve dallanma açılarına ilave olarak bu tip bir akışta etkili üç boyutsuz sayı elde edilmiştir. Bu boyutsuz sayıların solunum sistemindeki değişimi incelenmiştirItem Open Access Yapılarda yangın güvenliği ve söndürme sistemleri(Uludağ Üniversitesi, 2003) Kılıç, Muhsin; Uludağ Üniversitesi/Mühendislik-Mimarlık Fakültesi/Makine Mühendisliği Bölümü.Bu çalışmada yapılardaki yangın güvenlik önlemleri ve yangınları söndürmek amacıyla kullanılan yangın söndürme sistemleri tanıtılmakta ve muhtemel yangın risklerinde yangın tipi ve şartlarına bağlı olarak yangın söndürme sisteminin seçim esasları verilmektedir.Item Open Access İki boyutlu rasgele dağılı e-cam lifi/polyester matris kompozitlerde yükleme hızının mukavemet üzerine etkisinin incelenmesi(Uludağ Üniversitesi, 2003) Yazıcı, Murat; Ülkü, Sedat; Uludağ Üniversitesi/Teknik Bilimler Meslek Yüksek Okulu.; Uludağ Üniversitesi/Mühendislik-Mimarlık Fakültesi/Makine Mühendisliği Bölümü.Bu çalışmada iki boyutlu rasgele dağılı kısa cam elyafı takviyeli polyester matrisli kompozit plaklarda çekme hızının kompozit mukavemeti üzerine etkileri araştırılmıştır. Bir, iki ve üç tabakalı kompozitler üretilmiştir. Elde edilen test sonuçlarına göre çekme hızı arttıkça kompozit mukavemetinde düşme görülmektedir. Ayrıca, tabakalı kompozitin gerilme değerleri tabaka sayısı arttığında yükselse bile, bu tek tabakanın gerilme değerleri ile kıyaslandığında olması gereken değerin çok altındadır. Yazarların yayınladığı diğer çalışmaları ve devamı niteliğindeki bu çalışmadaki bulgular dikkate alındığında cam elyaf takviyeli polyester kompozitlerde 2D rasgele dağılı takviye durumunda, yükleme hızı ile kompozit mukavemetinin düştüğü ve bu düşüşte lif/matris arabiriminin önemli rol oynadığı anlaşılmaktadır.Item Open Access Development of a lan system for textile computer integrated manufacturing(Uludağ Üniversitesi, 2003) Gümüşkaya, Haluk; Ulcay, Yusuf; Uludağ Üniversitesi/Mühendislik-Mimarlık Fakültesi/Tekstil Mühendisliği Bölümü.Today’s textile industrial complex is characterized by a multitude of conflicting demands: increased product flexibility, higher product quality and decreasing delivery times. To operate successfully in such a demanding and highly competitive global market, textile industry must deploy the state-of-the-art manufacturing and information management techniques. This paper outlines the construction of a LAN (Local Area Network) computer system, which is the base of a knowledge-based monitoring and management system, for a textile factory having the departments of weaving and dyeing. In the development of the network, hardware choices and programming methodologies; ISO 9000 standards, work in process tracking with barcode and the design of a future intelligent process management system that will effectively utilize the distributed databases in the enterprise are taken into consideration. The network software has a scaleable, 32-bit high-performance Client/Server structure running under Windows NT and Windows 95.Item Open Access Ring iplikçiliğinde bilezik çapı değişiminin iplik kalitesine etkileri(Uludağ Üniversitesi, 2003) Gemci, Remzi; Bıçkı, OnurBu çalışmada, değişik bilezik çaplarının iplik kalite özellikleri üzerindeki etkileri incelenmiştir. İpliğin fiziksel özellikleri, bilezik çapı formu dışındaki parametreler sabit tutulmuş ve Uster Tester 3’de test edilmiştir.