Dispensasyonalizm: Tarihi, öğretileri ve etkileri

Abstract

Dispensasyonalizm, Amerika Birleşik Devletleri’nde özellikle Evanjelik Hıristiyanların teolojisinde önemli etki bırakmış bir tarih anlayışıdır. Bu anlayışa sahip kimseler açısından dispensasyonlar, dünya tarihinin dönemlerine işaret etmektedir. Genelde yedi aşama olarak belirlenen bu dönemlendirmelerin her birinde Tanrı-insan ilişkisi farklı şekilde kurulmuştur. Dispensasyonalizm düşüncesini John Nelson Darby geliştirmiştir. Darby’nin literal ve fütürist yorumu, onu Kutsal Kitap kehanetlerinde İsrail ve Kilise’nin yerini ayırmaya itmiştir. Darby’den sonra özellikle C. I. Scofield’ın Scofield Reference Bible’ı Darby’nin fikirlerinin Amerika Birleşik Devletleri’nde son derece popülerleşmesini sağlamıştır. Bu makalede dispensasyonalizmin tarihi süreci, kurucusu olan John Nelson Darby ve onun dispensasyonalizm görüşü tarihsel olarak ele alınacaktır. Makalede Darby’nin dispensasyonalizm düşüncesinin Evanjelikler arasında yaygınlık kazandığı, özellikle göğe yükseliş ve Kilise ile İsrail’in ilahî planda yerini ayrı tutma düşüncesinin Evanjelik Hıristiyanların İsrail’e desteklerinin teolojik arka planını beslediği ve Amerikan popüler kültüründe muhtelif etkileri olduğu sonucuna varılmıştır.

Dispensationalism is a significant theological movement in the United States, especially within Evangelical Christianity. Dispensations refer to the periods that adherents of this belief separate in explaining world history. These periods are generally designated as seven eras in which the relationship between God and humanity was established in varying ways. The idea of dispensationalism was developed by John Nelson Darby. His literal and futuristic interpretation led him to distinguish the roles of Israel and the Church in the Bible prophecies. After Darby, C. I. Scofield played a crucial role in popularizing Darby’s ideas in the United States with the publication of his Scofield Reference Bible. This article examines the historical process of dispensationalism and focuses on its founder, John Nelson Darby, and his views on dispensationalism from a historical perspective. The article concludes that Darby’s dispensationalism is widely accepted by Evangelicals, that the rapture and the separation of the Church and Israel in the God’s divine plan have provided the theological basis for Evangelical Christians’ support for Israel and have had various effects on American popular culture.