Eskişehir ilinde fasulye tohum böceği ( Acanthoscelides obtectus (say).Coleoptera:Bruchidae )'nin biyolojisi ve değişik tarihlerde ekimi yapılan fasulye çeşitlerindeki zarar oranı üzerinde araştırmalar

Abstract

Eskişehir' de 199:1.-1992 yıllarında yürütülen bu çalışmada Fasulye' tohumböcegi (Acanthoscel iden obtectus (Say) ' nin kısa morfolojisi, biyolojisi ve değişik tarihlerde ekilen fasulye çeşitlerindeki zarar oranı üzerine araştırmalar yapılmıştır. Yapılan araştırmalar sonunda; Fasulye tohum böceğinin kışı ambarda sürekli çoğalarak geçirdiği. Eylül 'de ergin çıkışlarının başladığı, çıkış sonrası çiftlesen dişilerin yumurtalarını kümeler halinde kuru olumdaki fasulye kapsüllerine bıraktıkları, bir yumurta kümesinde ortalama 30+2. 34 adet yumurta bulunduğu, erkek.-dişi cinsel oranının 1.148:1 olduğu, embriyonal gelişme süresinin 7-9 gün arasında değiştiği, tane içinde dört larva evresi geçirdiği ve larva gelişme süresinin 39-58 günde tamamlandığı, tane içinde pupa ve kokon içindeki ergin evreye geçerek bu evrenin 12-19 gün sürdüğü, daha sonra ergin olduğu, tarlada 1 döl verdiği ve döl süresinin 70-89 gün arasında değiştiği, oda koşullarında 3 döl, yılda toplam 4 döl verdiği saptanmıştır. A.obtectus ' un zararının fasulye ekim zamanı ve çeşitlere göre değiştiği, sağlam tohumlarda çimlenme gücü %91.3 olduğu halde zarar görmüş tanelerde %1. 33 - 61.3 arasında değiştiği, böceğin beslendiği tanelerde ağırlık kayıplarının çeşitlerde farklılık gösterdiği ve %19,5 - 55 arasında olduğu belirlenmiştir.

In this study, which was carried out in 1991-1992 in Eskişehir, research was done on the brief morphology and bio logy of the bean weevil ( Acanthoscel ides obtectus Say) and on the rate of harm it gives to bean varieties seeded on various dates in Eskişehir province. As a result of the research, it was found that the bean weevils reproduce continuously in the store during the winter and that adult emergence begins in September. It's females which 'copulated after emergence lay their eggs in heaps on bean capsules during the drying mature, each egg heap contai ning avarage 30+2.34 eggs, male: female sex rate being 1.148 : l.The embryonal period lasts 7-9 days and that the bean weevil undergoes fours larva phases within the seed and the larvae complete their developing period in 39-58 days, that they con vert- in to developed phase in pupa and cocoon, that this phase lasts for 12-19 days, later reaching to full development, that they give their first generation in field and this period is completed in 70-89 days, giving 3 in room temperature and total 4 generation in a year. The harm that A.obtectus causes in beans changes according to seeding time and variety of beans. Although the germiation rate of healthy seeds shows a percen tage of 91.3 %, and this changes between 1.33-61.3 % in harmed seeds, weight loss in the seeds in which the insect fed show difference and this difference being between 19.5-55 %.