Menâr tefsiri'nde fert-devlet ilşkisi
Loading...
Date
2007-04-05
Authors
Yılmaz, Melek Altıntaş
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Uludağ Üniversitesi
Abstract
Bir İslâm bilgini olan Reşid Rıza Menâr Tefsiri eserine yaşadığı asrın sorunlarını aktararak bu sorunlara Kur'ân merkezli çözümler bulmaya çalışmıştır. Nisâ Sûresi 5859. ayetleri tefsir ederken ayette kendilerine itaat edilmesi emredilen ulu'l-emr kavramını idareciler ve bilginler de dâhil olmak üzere çeşitli alanlarda uzman ve öncü kişiliklerin oluşturduğu bir yapı olarak yorumlamış ve böylece kendinden öncekilerden farklı bir fikir ortaya atmıştır. Ona göre Kur'ân'da ayrıntılarıyla açıklanmış bir devlet şekli yoktur. Kur'ân'da emredilen şûra hükmü bir devlet sistemi olarak düzenlenirse bu sistem İslâm toplumunu ihya edecek ve eski itibarına kavuşturabilecektir. Ayrıca bu sistemin düzenlenmesinde Hz. Peygamber ve Raşit Halifeler'in uygulamaları Kur'ân ayetlerinden sonra ikinci derece referanslardır. Devlet yasama, yürütme ve yargı olarak üç kuruldan meydana gelir ve millet tarafından seçilen, kendilerine güvenilen ehl-i hal ve'l akd olan ulu'l-emr heyetinin aralarındaki istişaresiyle işleyişini devam ettirir. Ulu'l-emr'den bir heyetin teşkil ettiği yasama kurulu devletin ihtiyacı olan kanunları çıkarmaktadır. Yasama işlevi nasların az olduğu veya hiç olmadığı idarî-siyasî-kazâî (yargısal) alanlarda yapılmakla birlikte naslar kanunların çıkarılmasında temel kaynak vazifesi görür. Ulu'l-emr heyetinin seçtiği halifenin başında olduğu yürütme kurulu ise devletin idarî işleyişini devam ettirir. Yürütme kurulunun başlıca görevleri; şûra sistemini uygulamak, toplumsal birlik ve beraberliği sağlamak, güvenlik ortamını gerçekleştirmek, devletin savunma gücünü oluşturmak ve maliyesini düzenlemek, toplumsal bilinçlendirmeyi sağlayarak İslâm davetini ülke içinde ve dışında yaymaktır. Ona göre yargı faaliyetini yasama kurulundan bir heyetin de üstlenebileceği yargı kurulu bağımsız olmalı, evrensel hukuk prensipleri olan adalet ve eşitlik temelleri üzerine bina edilmelidir. Reşid Rıza'nın devlet anlayışında milletin fertleri ulu'l-emri özgür iradesiyle seçerek ve bu konuda üstüne düşenleri bilinçli bir şekilde yaparak devlete hâkim olmakta hükümeti dolaylı yoldan denetlemektedir.
As an Islamic scholar, Rashid Rida dealt with the problems of his own century and tried to find solutions for them based on Qur'an. Having commented on the 59. verse of the surah of an-Nisâ, he interpreted the concept of "ulu'l amr" as a structure constituted by specialists and pioneers in various areas including administrators and scholars. Thus he suggested an idea different from that of his predecessors. According to him there is no form of government the details of which are given in Qur'an. If the counsel ordered by Qur'an is accepted as system of government, this system will be revive the Islamic community and make it possible for it to attain its former eminence. In addition, the practices of the Prophet and Rightly Guided Caliphs are secondary bases following the verses of Qur'an for this system. The government formed by legislation, execution and judicial power is operates through the consultation of ulu'l amr committee members between themselves. These trustworthy members are selected by the nation. The legislation committee established by the board including some members of ulu'l amr legislates the laws needed by government. Although the function of legislation works in political and judicial areas on which the Qur'anic and prophetic regulations are scare or do not exist, the regulations in question are the main sources for legislation. As for the execution committee headed by the caliph selected by ulu'l amr board, it administers the government. According to Rida the juridical committee must be independent and established on the universal legal principles of the justice and equity. According to Rashid Rida's understanding of government, the nation selects the ulu'l amr by its free will and fulfills its duties consciously. In doing so, it governs the state and indirectly check the government.
As an Islamic scholar, Rashid Rida dealt with the problems of his own century and tried to find solutions for them based on Qur'an. Having commented on the 59. verse of the surah of an-Nisâ, he interpreted the concept of "ulu'l amr" as a structure constituted by specialists and pioneers in various areas including administrators and scholars. Thus he suggested an idea different from that of his predecessors. According to him there is no form of government the details of which are given in Qur'an. If the counsel ordered by Qur'an is accepted as system of government, this system will be revive the Islamic community and make it possible for it to attain its former eminence. In addition, the practices of the Prophet and Rightly Guided Caliphs are secondary bases following the verses of Qur'an for this system. The government formed by legislation, execution and judicial power is operates through the consultation of ulu'l amr committee members between themselves. These trustworthy members are selected by the nation. The legislation committee established by the board including some members of ulu'l amr legislates the laws needed by government. Although the function of legislation works in political and judicial areas on which the Qur'anic and prophetic regulations are scare or do not exist, the regulations in question are the main sources for legislation. As for the execution committee headed by the caliph selected by ulu'l amr board, it administers the government. According to Rida the juridical committee must be independent and established on the universal legal principles of the justice and equity. According to Rashid Rida's understanding of government, the nation selects the ulu'l amr by its free will and fulfills its duties consciously. In doing so, it governs the state and indirectly check the government.
Description
Keywords
Devlet, State, Ümmet, Ulu'l-emr ( yönetici kadro), Şûra, Fert, Nation, Ulu'l amr, Counsel, Individual
Citation
Yılmaz, M. A. (2007). Menâr tefsiri'nde fert-devlet ilşkisi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.